Trividend. Jaarverslag Risicokapitaal, raad en daad voor een menselijke economie steunen en verstevigen, helpen groeien en zich vestigen.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008 Risicokapitaal, raad en daad voor een menselijke economie steunen en verstevigen, helpen groeien en zich vestigen Trividend Vlaams Participatiefonds voor de Sociale Economie cvba

2 ZEGGEN WAT WE DOEN: management verslag werkjaar 2008 Trividend STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Prioriteit (2008) Project Stand van zaken (eind 2008) Milestones (in 2009) 1 klantenopvolging a. zeggen wat we doen 5 actief; 15 te activeren 31 oktober 2009: einde project + b. wettelijke verslagen van klant opvragen rappelbrieven te versturen 30 juni 2009: eerste ronde af 0 2 productievolume marketingacties 2009 opzetten intensief contact communicatiebureau doorlopend in RENDABILITEIT in Reëel 2008 Forecast 2008 productie van participaties & leningen % opbrengst uit leningen & wederbeleggingen % omzet diverse % bruto opbrengsten per dossier werkingskosten (incl. afschrijvingen) % personeelskosten % financiële kosten % werkingstoelage + projecttoelage % opbrengsten uit beleggingen % bedrijfsresultaat % 62% waardeverminderingen (participaties) % terugname van waardeverminderingen % realisatie meerwaarden % nettoresultaat van het werkingsjaar % 0% Fig 1: Activiteit 2008 Gerealiseerd 9 Goedgekeurd 11 Behandeld 14 Bezocht Aanvragen Fig 2: Onze klanten volgens werkvorm regulier dienstencheques-invoeg activiteitencoöperatie invoeg startcentrum sociaal verhuur kantoor sociale werkplaats lokale diensteneconomie COMMENTAAR bij de RENDABILITEIT kosten OK? JA: onder controle. + productie: is het aantal OK? NEE: het aantal gerealiseerde dossiers kan beter. WEL brengt Trividend een sterke hefboom! - waardeverminderingen nodig? JA: op 4 dossiers, voor 76 k (t.o.v. forecast 50 k ). Regelmatige opvolging blijft belangrijk! 0 OPLOSSINGEN / VERBETERVOORSTELLEN 1) duidelijk méér marketing 2) opvolging verder blijven uitbouwen en versterken 3) beduidend méér krediettoekenning (in aantallen), bij voorkeur met gespreid risico BEDRIJFSACTIVITEIT in aantal gerealiseerd volume 2008: (fig 1) doel 2009: 20 goedgekeurde dossiers to do kredietverstrekking realisatie 2008: 11 projecten goedgekeurd: 7 uitbetaald; 2 te realiseren in 2009; 2 haken af 0 marketing & communicatie opvolging Sterke hefboom! x 4 zeggen wat we doen maatschappelijke impact van onze nieuwe klanten gemeten met onze investeringscriteria MVO 52% zeer goed 86% OK in uitbetaald te realiseren afgehaakt totaal door Trividend 232 k 130 k 85 k 447 k door derden 770 k 250 k 375 k k totaal k 380 k 460 k k + realisatie 2008: Was geen prioriteit in 2008; klemtoon op bestaande klanten: opvolging & rapportering - doel 2009: Marketing is nu 1 prioritaire doelstelling om behoorlijke investeringsgroei te realiseren. realisatie 2008: Info gevraagd (60% bekomen) van wettelijke verslaggeving van klanten (AV, RvB, interim). + Er is intensieve opvolging gebeurd van contentieux. realisatie 2008: Mail/brief aan 38 organisaties 5 actieve gebruikers 10 organisaties met interesse + Verspreiding nu reeds via o.a. doorlichtingsteam / startcentra / Senior Consultants / UAMS doel 2009: Minimum 20 organisaties die de tool gebruiken + verspreiding binnen de sector Fig 3: Maatschappelijk verantwoord ondernemen MVO evenwichtig stakeholdermanagement winst investeren in maatschappelijke doel leefmilieu centraal stellen democratische besluitvorming participatief ondernemerschap vorm en inhoud van arbeid sociale tewerkstelling zeer goed matig tot goed geen aandachtspunt to do to do to do BEDRIJFSMIDDELEN Participaties Leningen nieuw krediet Er werden 7 kredieten uitbetaald in afgewikkeld krediet 3 klanten traden vervroegd uit in 2008, 2 leningen liepen af nvt risicokrediet We hebben 4 waardeverminderingen geboekt nvt - eigen middelen Lichte daling, ondanks netto winst. Kapitaal evolueert van 2,470 mio naar 2,425 mio. OK ANDERE KRITIEKE SUCCESFACTOREN politiek risico Weinig oog vr ondersteuning (startcentra, advies). Onzekere toekomst van instrumenten. - kapitaalrisico / realisatie 2008: Een uitzonderlijk goede mix van cofinanciering met een bescheiden eigen bijdrage. + spreiding doel 2009: Zoveel mogelijk (verder) samenwerken met partners, voor een maximale risicospreiding. to do omgeving Er kruipt veel eigen tijd in nieuwe kapitaalfondsen, staatssteun (& DAEB), sectorsteun, 0

3 Inhoudstafel DEEL 1: DE MISSIE: TRIVIDEND waardeert Ons uitgangspunt: Sociaal Ondernemen Duurzaam Ondersteunen 2 DEEL 2: DE ORGANISATIE: TRIVIDEND ORGANISEERT Identiteit & vaste gegevens 4 Organisatie 5 DEEL 3: DE ACTIVITEITEN: TRIVIDEND INVESTEERT 8 DEEL 4: DE ACTIVITEITEN: TRIVIDEND BEGELEIDT Management rapportering: zeggen wat we doen 14 Maatschappelijke betrokkenheid 17 Uitdagingen voor Trividend 17 Bouwwerven voor de sector 17 DEEL 5: FINANCIEEL VERSLAG: TRIVIDEND RAPPORTEERT Risico s en onzekerheden 18 De resultat en van Trividend (bespreking van de RESULTATENREKENING) 19 De positie van Trividend (bespreking van de BALANS) 20 COLOFON Redactie en coördinatie Verantwoordelijke uitgever Grafisch ontwerp en layout Drukwerk Papier Inkt Trividend cvba (Les Verhamme en Bernard Fornoville) met dank aan de vele klanten en vrijwilligers voor hun bijdragen en foto s Bernard Fornoville, Vooruitgangstraat 333 b12, 1030 Brussel Magelaan cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent Parys Printing, Spoorwegstraat 35, 9940 Evergem CyclusPrint, op basis van 100% gerecycleerde vezels volgens RAL UZ-14 chloorvrij TFC; ISO14001 EMAS Nordic Swan Der Blaue Engel Novavit 910 Sprint BIO Voor extra exemplaren, vragen of opmerkingen contacteer: Bernard Fornoville bernard@trividend.be Brussel, mei 2009

4 Voorwoord van de voorzitter Geworteld om te groeien Trividend slaat weer een pagina om, de financiële wereld slaat een boek om. De economische crisis, die wie weet in 2010 langzaam aan ons voorbijgaat, heeft ons misschien toch wel één ding geleerd. De spectaculaire groeicijfers van de Belgische en de internationale financiële wereld, de belangrijke opbrengsten op eigen vermogen (ROE), de aanzienlijke rendementen op activa (ROA), de steeds belangrijker wordende schuldgraad van bedrijven in en buiten de financiële sector (leverage), de enorme vermeerdering in termen van beurs kapitalisatie, de bonussen en de omvangrijke weddes, het berustte allemaal groten deels op volgende drie elementen: artificiële geldcreatie : De Verenigde Staten, overheid op kop, gaven ongebreideld kapitaal aan de hele wereld, verlaagden bewust de rentevoeten, verplichtten bepaalde bedrijven tot kredietverlening omwille van fiscale voordelen en versoepelden op vele vlakken de financiële wetgeving. artificiële kredietverstrekking en investeringen: Kredietverlening vond plaats aan de marginalen in de samenleving, wat op zich positief is. Men moet immers durven krediet verstrekken aan mensen die in de marge van de maatschappij leven. Doet men dit evenwel bewust met als leidraad dat mensualiteiten zullen aangepast worden als de rente voeten stijgen, en wel tot zulke hoge bedragen dat gewone mensen niet meer kunnen terugbetalen Gaat men er bovendien van uit dat dit niet eens zo erg is, omdat de prijzen voor onroerend goed toch blijven stijgen (!), dan zaagt men de tak af waarop men zijn eigen rendabiliteit heeft genesteld. Dromen zijn bedrog, ook in het lommer van een boom gezeten. Deze investeringen waren wat men triple bottom far away noemt: men kende noch de ontlener, noch het actief, noch zijn omgeving. Men investeerde in verpakte, herverpakte, gesplitte structuren dat het een lust was, waarna het een last werd. artificiële financiering : Bovendien werd er heel veel geïnvesteerd met ontleend geld. Kort ontleend geld werd lang geïnvesteerd en wel met hoge leverage. Bij problemen met de activa komt zo ook de financiering in het gedrang. De financiële wereld is ontworteld in de wereld van de irreële economie. Trividend is geworteld om te groeien tot volwaardige boom in het sociale economie bos. Trividend gaat na jaren fundamentele werking zijn tweede fase tegemoet. Het is nu geworteld, om verder te groeien. Trividend kende geen jaren van ongebreidelde groei inzake balans. We kenden alleen gestadige groei. Trividend kent al zijn nieuwe en oude klanten persoonlijk en soms van binnen en van buiten. Investeren in een bedrijfs leider of zaak die ons niet bekend zijn komt niet eens op in het diepst van onze gedachten. Het lijkt ons onmogelijk en zelfs ondenkbaar: in-vesteren in iemand die je niet kent, met wie je niet ernstig kennismaakte? Trividend kent geen hoge ROE s of ROA s. Het levert matige prestaties op financieel vlak maar het sociaaleconomisch doel staat altijd voorop: klanten financieren. Trividend groeide in eigen vermogen gestadig, niet exponentieel. Trividend is met zijn nieuwe directie, Bernard, en medewerker, Les, stevig vergroeid met de business om ze verder uit te bouwen. Moge bedrijven als Trividend de financiële wereld de weg tonen die leidt naar normalisering: de concentratie op de financiering van reële noden, van reële mensen, van reële bedrijven, op een duurzame manier. Dirk Coeckelbergh, voorzitter van de raad van bestuur

5 Jaarverslag 2008 Risicokapitaal, raad en daad voor een menselijke economie steunen en verstevigen, helpen groeien en zich vestigen Trividend Vlaams Participatiefonds voor de Sociale Economie cvba

6 DEEL 1 DE MISSIE: TRIVIDEND waardeert Ons uitgangspunt: Sociaal Ondernemen Duurzaam Ondersteunen uit het Verslag van de raad van bestuur (1/15) (*) Geachte Dames en Heren, vennoten van Trividend cvba, Vlaams Participatiefonds voor de Sociale Economie, Wij hebben de eer en het warme genoegen u verslag uit te brengen over het werkingsjaar,en over de uitoefening van het mandaat dat u ons toevertrouwde in Visie en uitgangspunt: sociaal ondernemen duurzaam ondersteunen. Ondernemerschap dat zich inspant voor de principes van de Sociale Economie bevorderen met risicokapitaal. Dit is de unieke en ambitieuze doelstelling van Trividend. Werken is waardevol: het schept kansen en welzijn. Dat is onze overtuiging en onze motivatie. Omdat we geloven dat economie sociaal en duurzaam kàn zijn. Met een sociale economie -sector in de rug en met steun van de Vlaamse overheid schakelen we de markt in. Waar nodig werken we op een apart circuit, om broze werkvormen te beschermen. Trividend investeert in sociaal ondernemerschap, als dienst van algemeen belang! (*) in vijftien deeltjes wordt u zo doorheen dit jaarverslag het volledige Verslag van de raad van bestuur over het werkingsjaar 2008 aan de algemene vergadering der vennoten van 15 mei 2009 voorgesteld. Trividend heeft tot DOEL kansen op duurzaamheid te bieden door zelf mee te ondernemen in een sociale economie. Of met de woorden van onze statuten (artikel 3): in België en in het buitenland het verstrekken van risicodragend kapitaal en van achtergestelde financie ringen aan ondernemingen, zowel vennootschappen als vzw s, in alle sectoren van industrie, handel of diensten voor zover deze ondernemingen zich wensen in te schrijven in het concept van de Sociale Economie, zoals hieronder omschreven. ( ) Trividend zal er zich in het bijzonder op toeleggen om kleine en middelgrote ondernemingen, met maatschappelijke of exploitatiezetel in Vlaanderen, binnen de meerwaarden economie een optimale kans te geven om een onderneming op te starten of verder uit te bouwen door hen tijdelijk een eigen vermogen ter beschikking te stellen. De vennootschap zal steeds een minderheidsaandeelhouder zijn en een structureel duurzame relatie aangaan met haar partners. Een taak uit het MEERWAARDENBESLUIT De publieke opdracht van Trividend staat ook in het Besluit van de Vlaamse Regering van 8 september 2000 houdende een impuls en ondersteuningsprogramma van de meerwaarden economie, waar Trividend als Vlaams participatiefonds voor de Sociale Economie ingericht wordt bij titel 8 (onder andere artikel 84): 1 het fonds neemt een vennootschapsvorm aan; 2 het doel van het fonds is kleine en middelgrote ondernemingen binnen de meer waarden economie een optimale kans te geven om een onderneming op te starten of verder uit te bouwen door hen tijdelijk een eigen vermogen ter beschikking te stellen gekoppeld aan een actieve bestuurdersrol; 3 het fonds stelt risicokapitaal ter beschikking in de vorm van tijdelijke minderheids participaties en achtergestelde financieringen; 4 in het fonds participeren zowel actoren van de Sociale Economie, de privé-sector als de Vlaamse overheid. ( ) 5 het fonds heeft een regionale inbedding via regionale ankerpunten. ( ) 6 de nodige deskundigheid is aanwezig voor het management en financieel beheer van het fonds. Trividend hanteert de VOSEC DEFINITIE van de SOCIALE ECONOMIE (die inmiddels ook uitgroeide tot een klassieke domeinomschrijving) Deze definitie maakt integraal deel uit van onze statutaire doelstelling: De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: bijzondere inspanning leveren op vlak van tewerkstelling met aandacht voor diversiteit; winst beschouwen als een middel om de maatschappelijke doelstelling te realiseren en die ook slechts in beperkte mate uitkeren; democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding, transparantie; kwaliteit en duurzaamheid; bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties en de betrokkenheid van alle stakeholders. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten daarbij hun middelen economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en rentabiliteit te verzekeren. 2

7 Trividend Jaarverslag 2008 vertaald in ZEVEN INVESTERINGSCRITERIA van Trividend Trividend verwacht van ondernemingen die het steunt, dat zij positief scoren op een aantal van de volgende zeven criteria, en op geen enkel negatief: tewerkstelling van kansengroepen; bijzondere aandacht voor arbeidsomstandigheden en -verhoudingen; centraal stellen van het leefmilieu bij alle activiteiten en productiemethoden; participatief ondernemerschap; aandacht voor democratische besluitvorming; streven naar een correct evenwicht tussen de belangen van alle stakeholders; winst in eerste instantie aanwenden om het maatschappelijk doel te bereiken. Overeenkomstig het CHARTER VAN DE MEERWAARDENECONOMIE verwacht Trividend van ondernemingen waarin zij deelneemt en verklaart Trividend ook voor zichzelf hierbij de volgende principes te zullen naleven: maximaal inspanningen te leveren om kansengroepen aan te werven en gelijk waardige kansen te bieden in de onderneming; duurzame werkgelegenheid te creëren waarbij aandacht gaat naar billijke arbeids voorwaarden, arbeidsomstandigheden, arbeidsinhoud en arbeidsverhoudingen; via maximale participatie van de werknemers te streven naar een optimale individuele en collectieve ontwikkeling; op een evenwichtige manier te voldoen aan de respectieve belangen van de stake holders, dit is al wie betrokken is bij de activiteiten van de onderneming; voorrang te geven aan activiteiten, producten en productiemethoden die op korte en op lange termijn het leefmilieu respecteren; gelijktijdig te streven naar meerwaarden op economisch en sociaal vlak. Strategische prioriteiten: onze kerntaken Trividend organiseert haar activiteiten rond drie externe klantgerichte kerntaken, en rond twee interne ondersteunende taken. Trividend ondersteunt de Sociale Economie met investeren, bewaken en sensibiliseren. Onze drie kerntaken tegenover klanten zijn: investeren, opvolgen en prospecteren. 1 risicokapitaal en -krediet verschaffen: projecten steunen 2 onze investeringen ondersteunen, sturing geven en opvolgen: klanten steunen 3 dit kenbaar maken, alsook onszelf en ons ruimer maatschappelijk doel hierbij Tot de ondersteunende, interne taken rekenen we rapporteren en organiseren. Onze twee interne kerntaken zijn: bewaren en bouwen. 4 rapporteren aan onze stakeholders; in dialoog gaan met middelenverschaffers en achterban 5 verzorgen en uitbouwen van de eigen werking en organisatie Tenslotte zullen we projecten die hiertoe bijdragen initiëren, ontwikkelen of ondersteunen. Dit bepaalt en omschrijft wat we dagelijks doen. Corporate governance Trividend plaatst haar werkwijze en organisatie uitdrukkelijk binnen het kader aangereikt door de Code Buysse. Vooral de beschrijving van de werking van het management en van de raad van bestuur hanteren we; zowel zelf, als bij de begeleiding van onze klanten. Het bereik van dit verslag Het voorliggend verslag beperkt zich duidelijk tot Trividend cvba zelf: geheel Trividend, niets uitgesloten, en wel tot Trividend alleen. Doch onze ambitie reikt weldegelijk verder: in volle respect voor de eigenheid van onze klanten en van hun bestuur, wensen wij ook uitnodigend te zijn, uitdagend soms, en als financier meestal veeleisend. Trividend investeert alsmaar nadrukkelijker in kwaliteit, duurzaamheid en menselijkheid, als normaal, als iets wat er integraal bij hoort, in een welbegrepen reguliere economie. Dat is des te meer de norm in een sociale huishoudkunde. In die zin wensen we ook bescheiden doch vastberaden aan mentaliteits- en beleids beïnvloeding te doen, als actief deelnemer aan een civil society, en gesterkt door de verwachtingen van onze stake holders die sociale cohesie en maatschappelijk rendement van ons verwachten, meer dan alleen maar financiële baten. De volgende jaarverslagen willen en zullen allicht ook in die zin nog evolueren. In die zin is dit verslag niet af. 3

8 DEEL 2 DE ORGANISATIE: TRIVIDEND ORGANISEERT Identiteit & vaste gegevens Trividend is een coöperatieve vennootschap, met beperkte aansprakelijkheid. Trividend werd erkend als Vlaams participatiefonds voor de Sociale Economie, in de zin van Titel 8 uit het Meerwaardenbesluit van de Vlaamse Regering van 8 september Naam Rechtsvorm TRIVIDEND, Vlaams participatiefonds voor de sociale economie cvba Maatschappelijke zetel Vooruitgangstraat 333 b12 (en enige vaste exploitatie) B-1030 Brussel Tel Fax BTW nummer: BE Ingeschreven in het RechtsPersonen Register te Brussel Financiële rekening: IBAN BE BIC GKCCBEBB Onze vennoten De elf oprichters van Trividend cvba zijn (in de volgorde van de oprichtingsakte): A. enkel sociale economie-actoren: Hefboom cvba, Netwerk Vlaanderen vzw, Triodos Invest cvba, Kanaal 127 cvba, de Wolkammerij cvba; B. enkel publieke overheden: de Vlaamse Overheid (vertegenwoordigd door Participatiemaatschappij Vlaanderen), toen op initiatief van de Vlaamse Ministers Vandelanotte en Van Mechelen C. alle anderen voor de privé-investeerders: BACOB cvba; Gevaert nv; P&V Verzekeringen; VKW Antwerpen & Brabant vzw; KBC Bank nv D. enkel klanten (geen bij de oprichting) Op 31 december 2008 bedroeg het kapitaal van Trividend Het is samen gesteld uit 1 miljoen vast kapitaal en variabel kapitaal. De volledige lijst van huidige vennoten uit de eerste drie groepen (oprichters of toetreders, of hun rechtsopvolgers) vindt u op de achterkaft. Website: info@trividend.be Op 31 december 2008 waren ook volgende klanten geregistreerd als vennoot van Trividend (in de volgorde van het register): Ontstaan De naam Trividend verwijst zowel naar de triple bottom line : people, profit en planet, als naar onze drie groepen vennoten, initiatiefnemers die investeren in deze sociale economie. Naast (en vooralsnog in de plaats van!) een dividend biedt Trividend vooral een maat schappelijk rendement, een sociale meerwaarde aan wie in en met Trividend investeren. De klemtoon ligt op de creatie van waarde die tegelijkertijd én economisch én ecologisch én sociaal relevant is. Investeren in Trividend is kiezen voor maatschappelijk impact. Trividend werd opgericht op 18 december Het kapitaal (toen 1,5 mio) werd bijeengebracht, op initiatief van financiers uit de Sociale Economie, zowel door publieke als door private partners. (Ze vertegenwoordigen elk een aparte deelgroep uit de vennoten, die samen een gemeenschappelijk doel nastreven.) In die zin is Trividend dan ook een echte PPS: een publiek private samenwerking. Tornado Job & Coach bvba Groenwerk vzw, Broechem RIC nv, Tienen De Kempische Brug cvba-vso Leutrako Cenergie cvba Opnieuw & Co cvba, Lier Kluster cvba-so, Genk Eco-Profil nv Ondernemersatelier cvba Kasteelhoeve Poeke cvba Ethimmo cvba, Kortrijk Kiemagro cvba Car Cleaning Service, Brugge Lautus Loca Labora vzw, Beernem Knit cvba, Antwerpen SEO vzw, Oostende De Werkhoek cvba, Oostende Vectris cvba, Leuven Izen nv, Lille BBK-BIO nv CAS vzw, Antwerpen Car Beauty Center bvba, Hoboken Varda Relamping cvba Baobab Catering nv ITXX cvba, Antw (Comkreet) Gors vzw, Borgloon De Dienstencompagnie cvba Take Off cvba, Oostende Kringwinkel Antwerpen vzw De Link cvba Strijkcentrale Westhoek, Veurne Pro Natura vzw, Halle AC Debu(u)t cvba, Brussel ECR vzw, Heusden-Zolder Security Assistant Team bvba, Aarschot Freedom of Movement cvba, Linter 4

9 Trividend Jaarverslag 2008 Met de steun van de vlaamse overheid De Vlaamse overheid investeerde bij de aanvang in 1/3 van het maatschappelijk kapitaal van Trividend. Inmiddels groeide de investering van tot , in samenspel tussen het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap. Verder draagt de Vlaamse overheid van de werkingskosten van Trividend. In komt daar een projectfinanciering bij, ter ontwikkeling van een management rapportering voor de sector. Zeggen wat we doen wordt verderop uitvoerig besproken. Organisatie uit het Verslag van de raad van bestuur (2/15) Staf Een sobere maar efficiënte ondersteuning van de Sociale Economie, vorig jaar nog een uitdaging, is inmiddels gerealiseerd. Met twee geroutineerde medewerkers en een herziene structuur is Trividend op kruissnelheid om meer projecten te financieren én ook op te volgen. Omgeving De aanhoudende uitdagingen in de omgeving blijven veel management time opslorpen. Zoals: de impact van de Europese dienstenrichtlijn, de evolutie van het kringloopfonds naar een Vlaams sociaal investeringsfonds, het aanhoudend wijzigen van onontbeerlijke ondersteuningsinstrumenten en de aangekondigde wijzigingen in de invoegmaatregel, een unieke brug tussen regulier en sociaal. Raad van bestuur Trividend verwacht transparantie en behoorlijk bestuur van de initiatiefnemers met wie we investeren in sociale ondernemingen. Terecht verwacht men dat Trividend hierin ook zelf het voorbeeld geeft. De raad van bestuur vergaderde viermaal en hield een zitting, samen met het investeringscomité, over de klantenstrategie van Trividend. Ook de eigen werking van de raad werd geëvalueerd. Investeringscomité Het investeringscomité kwam tienmaal bijeen, en hield een strategische sessie over klantenstrategie. In februari (08) werd een extra zitting ingevoegd, waarop de eigen werking werd doorgelicht; in de zomer werd een gewone sessie afgelast. Opvolgingscomité Het opvolgingscomité (ter bewaking van moeilijke dossiers) kwam in 2008 driemaal bijeen. De Staf van Trividend Begin 2007 volgde Bernard Fornoville directeur Pol Schats op. En in mei 2008 volgde Les Verhamme Katleen Deruytter op. In twee jaar tijd evolueert Trividend zo van één naar twee voltijdsen. De toenemende werkdruk uit dossieropvolging w llen we hiermee gepast opvangen. Bernard Fornoville ex fin controller Seghers Better Technology ex financieel-admin verantwoordelijke bij Hefboom cvba / vzw directeur (voltijds) bij Trividend sinds april 2007 getuigenis Les Verhamme ex cost-controller CEI De Meyer ex financieel stafmedewerker Opel Belgium kredietanaliste (voltijds) bij Trividend sinds mei 2008 Les Verhamme, één jaar bij Trividend Een jaar geleden stond ik enthousiast en ongeduldig trappelend aan de rand van het sociale-economie-bos, klaar om op verkenning te gaan en mijn plaats te zoeken. Een betere gids dan Bernard kon ik me niet voorstellen. Intussen is er een erg boeiend en leerrijk jaar voorbij en dit smaakt absoluut naar méér. De gemeenschappelijke waarden die iedereen in deze sector drijven, maken het tot een plek waar het mooi en aangenaam toeven is. De vele doelen maken het er echter niet makkelijker op. We willen namelijk alles (people, planet, profit is hierbij een absoluut minimum) en liefst alles tegelijk. Dat vergt niet alleen heel veel engagement en volharding, maar ook veel kennis en kunde. Bij Trividend doen we ons uiterste best om een deel van dit moeilijke werk mee te ondersteunen, niet alleen met de middelen die ons ter beschikking gesteld zijn, maar ook met tijd, energie en overtuiging. We geloven nu eenmaal in de waarde van werk! Wij steken als risicokapitaalverschaffers mee onze nek uit hiervoor en nemen op een berekende en voorzichtige, maar vastberaden manier een deel van het risico op ons. Ook in tijden van crisis Dit is wat we doen en waar we trots op zijn! 5

10 De raad van bestuur Voor de sociale economie Dirk Coeckelbergh directeur bij Crédit Agricole Voorzitter van de raad van bestuur van Trividend Dirk Dalle directeur Hefboom cvba/vzw Bestuurder van Trividend Frederik Matthijs coördinator Netwerk Rentevrij cvba-so Bestuurder van Trividend Voor de overheid Bart De Smet business unit manager bij PMV, Participatie Maatschappij Bestuurder van Trividend Vlaanderen Ellen Van Hertbruggen adviseur studiedienst ACLVB Bestuurder van Trividend Stijn Billiet kabinetsmedewerker minister Kathleen Van Brempt gecoöpteerd Bestuurder van Trividend in opvolging van: Mieke Vercaeren Voor de private partners gewezen kabinetsmedewerker minister Kathleen Van Brempt ontslagnemend Bestuurder van Trividend Peter Bosmans gedelegeerd bestuurder Febecoop Adviesbureau Vlaanderen Bestuurder van Trividend voorgedragen door P&V Mark Lambrechts juridisch adviseur Hogeschool-Universiteit Brussel Bestuurder van Trividend voorgedragen door KBC Private Equity Jan Peeters relatiebeheerder Dexia Bank nv Bestuurder van Trividend voorgedragen door Dexia en door ACV-Metaal De voorzitter van het investeringscomité Rony Mels economisch adviseur Groep ARCO Ondervoorzitter van de raad van bestuur van Trividend Op 23 mei 2008 herbenoemde de algemene vergadering bestuurders en commissaris voor een periode van drie jaar. Strategisch comité en benoemingscomité Ad hoc kwam in 2007 en 2008 het benoemingscomité bijeen, naar aanleiding van personeels wissels. Het is samengesteld uit enkele bestuurders, en bedoeld om personeelskwesties te regelen. Het strategisch comité bestaat uit de leden van de raad van bestuur en van het investeringscomité. Het komt voortaan éénmaal per jaar samen (in juni), mogelijk een tweede maal in het najaar. Het be handelt de lange termijnopties en uitdagingen waar Trividend voor staat. In juni 2008 kwam het wegens tijdsgebrek niet bijeen. In november lag de klemtoon op de klantenportefeuille en de promotiestrategie van Trividend. Het investeringscomité Het investeringscomité is samengesteld uit mensen die jaren financiële en ondernemings ervaring combineren met een relevante ervaring in sociale economie en meerwaarden economie. In 2008 bleef de samenstelling ongewijzigd. Marijke Boeckx coördinator wijk- en dorpszaken, Stad Mechelen Casimir Decavele ex-financieel directeur Siemens Atea voorgedragen door VKW Synergia thans management & interim consultancy Luc De Vriese ex-regiodirecteur KBC ondervoorzitter van het investeringscomité Bert Leysen bestuurder van Leysen Wood Trading nv, uit Mechelen Rony Mels economisch adviseur Groep ARCO voorzitter van het investeringscomité van Trividend Kristof Somers managing director van Somers Seeds nv, uit Mechelen Jo Vervoort Fellow Hogenheuvel College K.U.-Leuven Het opvolgingscomité Het opvolgingscomité werd ingesteld om snel en energiek op probleemdossiers te kunnen inspelen. Het comité is samengesteld uit voorzitter van de raad van bestuur, onder voorzitter van het investeringscomité en directeur. Het komt ad hoc samen, maar heeft een vaste vergaderkalender. Ook het investeringscomité besteedt bijzondere aandacht aan de opvolging van enkele individuele probleemdossiers, vooral wanneer om kredietherschikking gevraagd wordt. 6

11 Trividend Jaarverslag 2008 De vrijwilligers Naast de onbezoldigde vrijwilligers uit investeringscomité en raad van bestuur, telt Trividend ook nog een netwerk aan managers en deskundigen op wie we punctueel of (heel) regel matig beroep kunnen doen. Sommigen van hen zijn namens Trividend actief als onafhankelijke bestuurder (of externe waarnemer) in de raad van bestuur bij onze klanten. Trividend is al deze vrijwilligers zeer erkentelijk voor de onschat bare en erg gewaardeerde diensten die zij de sector, onze klanten en Trividend zelf hiermee bieden. Sommige overeenkomsten en afspraken zijn nog volop in de maak. Zonder volledig te zijn, noemen we hier graag bij name: Lieve Apers VLAO Bestuurder in Kluster, voor Trividend Freddy Sempels SCV Bestuurder in Vectris, voor Trividend Frederik Dossche de Hobbit Bestuurder in BBK-BIO, voor Trividend Frederik Loeckx ex VLAO Bestuurder bij Freedom Of Movement, voor Trividend Geert Vander Stichele ISMS Bestuurder in De DienstenCompagnie Met dank aan: Ignace Van Doorselaere betrokken bij Baobab Catering Evelien Deceuninck CultuurInvest Bestuurder in Knit Herman Janssens (inmiddels SOIF) af en toe eens een mission impossible Er zijn nog een aantal kandidaat-vrijwilligers die wachten op een gepaste eerste opdracht (en die we hier willen bedanken voor hun geduld). getuigenis Een vrijwillige consultant zetelt namens Trividend in de raad van bestuur van een klant Medewerking van externen Trividend zetelt graag in de raad van bestuur van haar klanten, maar neemt deze mandaten meestal niet zelf op. Daarom is Trividend steeds op zoek naar uitbreiding van haar netwerk van managers en deskundigen die namens haar als onafhankelijk bestuurder willen optreden. Toen Trividend deze vraag richtte aan de vzw Senior Consultants Vlaanderen ( ging de vrijwilligersorganisatie daar graag op in. Dit engagement vertaalde zich intussen in een groeiende samenwerking tussen Trividend en SCV, waarbij enkele opdrachten bij klanten van Trividend opgenomen worden door leden van SCV. Bestuurder bij Vectris Zo werd mij gevraagd bestuurder te worden bij VECTRIS cvba te Leuven. Trividend participeert er in het kapitaal. ( Vectris wil bijdragen tot een duurzame organisatie van mobiliteit én ruimte en voert drie basisactiviteiten uit: planning en ontwerp van netwerken van verkeer en ruimte: van lokaal tot grensoverschrij dend schaalniveau; verkeers- en vervoermanagement: organisatie en sturing van verplaatsingen; beleidsadvies: onderzoek, advies en instrumenten om beleids beslissingen te ondersteunen en te evalueren. De synergie tussen deze 3 diensten geeft Vectris dat tikkeltje extra. Geen typische sociale economie organisatie dus, wel een oprecht initiatief, gegroeid uit de vzw Langzaam verkeer, dat met haar integrale aanpak en vanuit haar coöperatief gedachte goed streeft naar duurzaamheid. Goed bestuur Trividend laat zich bij haar eigen werking en bij de begeleiding van haar klanten richten door de principes van goed bestuur, zoals aangereikt door de Code Buysse. De taakinvulling van haar vertegenwoordigers werd vooraf dan ook duidelijk gecommuniceerd: naast de standaard taken van een bestuurder, een gewaardeerde bijdrage leveren aan een constructieve en transparante wissel werking tussen bestuur, management, personeel en aandeel houders van de organisatie. Regelmatige rapportering is daar uiteraard een belangrijk onderdeel van, die voor een risicokapitaal verschaffer als Trividend bovendien van groot belang is voor de opvolging van haar portefeuille. Ik meen met trots te mogen stellen dat deze samenwerking tot op heden perfect en erg aangenaam verloopt. SCV hoopt de samenwerking met Trividend in de toekomst verder uit te bouwen en is ervan overtuigd dat de eerste bouwstenen daarvoor gelegd zijn. Andere samenwerking met SCV SCV ziet volgende mogelijkheden tot verdere samenwerking: 1 SCV kan Trividend vertegenwoordigen in de raad van bestuur van haar klanten. SCV zoekt een match tussen competenties die zinvol zijn voor zowel de klant als voor Trividend. 2 SCV kreeg een voorstelling van de Trividend rapporteringstool Zeggen wat we doen. SCV is bereid Trividend te helpen bij het aanpassen van deze boordtabel aan de eigenheid van organisaties en bij het implementeren ervan bij enkele klanten/prospecten van Trividend. 3 In het kader van haar opvolgingstaak vindt Trividend het soms zinvol om een audit te laten uitvoeren bij een klant, hetzij op eigen vraag, hetzij op aanvraag van de klant zelf. SCV kan (een deel van) deze taak op zich nemen. 4 Tenslotte kloppen klanten soms bij Trividend aan met diverse problemen, die buiten de kernopdracht van Trividend vallen of waarvoor ze niet altijd over de vereiste mankracht of competenties beschikt: algemeen management, administratie, marketing, human resources, boekhouding, productieproblemen, Als een adviesbureau niet de aangewezen partner zou zijn, is SCV bereid advies te verlenen, voor zover de nodige competenties beschikbaar zijn, wat overigens meestal het geval zal zijn. SCV en haar leden zijn klaar voor meer dus! Freddy Sempels Senior Consultants Vlaanderen en bestuurder namens Trividend in Vectris cvba 7

12 DEEL 3 DE ACTIVITEITEN: TRIVIDEND INVESTEERT Aantal aanvragen uit het Verslag van de raad van bestuur (3/15) Trividend registreerde ruim 24 projecten die kapitaal aanvroegen in Eén bleef te vaag, twee dienen in 2009 verder uitgewerkt, één werd doorverwezen naar een collega-financier. De andere 20 bezochten we. Een aantal daarvan behoeven méér uitbouw en verdere documentatie. We sloten het jaar af met 20 geïnitieerde dossiers, 14 behandelde dossiers, 11 goedgekeurde en 3 geweigerde dossiers. Hoewel dit op zich niet slecht is, blijft dit niveau van activiteit onder onze verwachtingen. We noteerden een vroege piek en daarna een merkelijke vertraging in beslissingsrijpe dossiers. Wat ook opvalt is dat een aantal goedgekeurde dossiers uiteindelijk niet opgenomen worden. Trividend werkt zo veel mogelijk samen met partners voor cofinanciering. Dat spreidt ons risico. Het verhoogt onze financieringsmogelijkheid aanzienlijk, terwijl toch onze eigen financiering erg klein blijft. Opvolging, vooral van moeilijk lopend krediet, bijstand aan het management en de bescherming van ingenomen posities blijven veel van onze tijd en inspanning vergen. In wezen is dit trouwens ook een deel van onze meerwaarde, bovenop het kapitaal dat we ter beschikking stellen. getuigenis Lokale diensten met NATUURWERK vzw: de natuur van morgen, daar maken we nu werk van. De activiteiten van Natuurwerk omvatten bosbeheer, natuurbeheer, landschapszorg en harmonisch park- en groenbeheer, met onder andere het gifvrij beheer van openbaar groen. We bieden hierbij duurzame tewerkstelling voor ruim zestig mensen en ook werkervaring aan bijna veertig werkzoekenden met een korte scholing en een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Om de doorstart na de verzelfstandiging van vzw Natuurwerk mogelijk te maken, zegden Trividend (en partners) ons een achtergestelde lening toe. De constructieve begeleiding van Trividend bij de opmaak van het financieel dossier is voor ons van onschatbare waarde. Vic Theuns, directeur Natuurwerk vzw Campus Blairon 714, 2300 Turnhout Tel: Fax: info@natuurwerk.be Website: getuigenis Mercigram Mijn huis -bankier sinds dag 1 is nooit bij me thuis geweest en weet waarschijnlijk niet welke producten ik precies voer. Waar dus naartoe om mijn groei te ondersteunen? Op zoek naar eerlijke financiële middelen? Zo klonk de van Trividend enkele maanden geleden. Een betere timing kon toen niet en dan ook nog met de juiste insteek: een duurzame kapitaalverschaffer zonder adders onder het gras. Ik belde Trividend onmiddellijk voor een verkennend gesprek. De belofte in diezelfde tot een diepgaande, constructieve analyse van het project is ondertussen meer dan waargemaakt. Er werden pertinente vragen gesteld, niet enkel telefonisch door Bernard, maar ook tijdens een bezoek van Les in mijn atelier en in de winkel. Pertinent, maar opbouwend. De vlotte opvolging van het dossier leidde op enkele weken tot toekenning van de nodige ondersteuning, onder zeer acceptabele voorwaarden. Daarnaast kreeg ik er waarde volle aanbevelingen bij over aandachtspunten omtrent de organisatie van die groei, zoals uit het onderzoek noodzakelijk bleek. Een voorbeeld van hoe een huisbankier het ook zou kunnen doen. Bedankt Bernard en Les voor het huiswerk, de aanbevelingen en de steun, niet enkel op financieel vlak. Aan het investeringscomité ook voor de interesse en de wil om elk aspect van Amala bekeken te hebben. Tot bij de volgende rapportering! Filip Van Mulders, zaakvoerder van Amala bvba: bio-ergonomisch slaapcomfort op maat Provinciebaan 23, 9270 Kalken Tel: Gsm: info@amala.biz Website: 8

13 Trividend Jaarverslag 2008 getuigenis Strijk, in no time! Kredietverstrekking uit het Verslag van de raad van bestuur (4/15) Elf dossiers werden goedgekeurd in 2008 (dat is bijna tweemaal zoveel als 2007). Er werden nochtans maar zes dossiers uitbetaald (net zoveel als vorig jaar). Er werd ook een krediet uit 2007 uitbetaald. Cofinanciering door derden komt daar natuurlijk bovenop. Twee goedgekeurde dossiers haakten af: zij kunnen voort zonder onze tussenkomst. De twee andere dossiers werden pas eind 2008 goedgekeurd en worstelen nog met de gestelde voorwaarden. De goedgekeurde dossiers vallen ruwweg uiteen in twee verschillende profielen. Enerzijds startende ondernemingen, die van Trividend een duwtje in de rug nodig hebben om zelfverzekerd op te starten (de zgn. starters). Zij hebben weinig kapitaal, maar des te meer nood aan managementbegeleiding en ondersteuning. Anderzijds wat grotere KMO s die, naar aanleiding van groei en consolidatie, krediet nodig hebben en daarbij hun vermogensstructuur organiseren (de zgn. groeiers). We spreken hier van grotere bedragen, maar ook van mature, stabiele projecten: modelbedrijven die sociale en ecologische doelstellingen combineren. Nice & Easy cvba met sociaal oogmerk ging begin 2008, na een financiële injectie van Trividend, succesvol van start als dienstenchequebedrijf in de Sociale Economie. En wat blijkt? Ook klanten kunnen wat begeleiding gebruiken Na de opstart melden de eerste klanten zich aan, en daarmee ook de eerste problemen. Wat verwacht een klant van onze poetshulp, en wat verwachten wij als bedrijf van onze klanten? Laten we daarvoor eerst even teruggaan in de tijd. Vóór de opstart ben ik zelf eerst een tijd gaan werken als poetshulp, incognito via interim, om de overkant concreter te leren kennen. Want zeg nu eens eerlijk: hoe kan je beter een poetsbedrijf leiden en je inleven in het werk van een poetsvrouw? Gepakt en gezakt, met veel moed trok ik naar mijn eerste job. Meteen een schot in de roos! Mooie woning, vier kinderen, elk met hun kamer en een kleine wasmand strijk. Ik kreeg maar vier dienstencheque-uurtjes de tijd om boven en beneden te poetsen. Na een perfecte rondleiding vroeg ik me af hoe ik dit in vier uur zou klaarspelen. Ik onderstel dat ik in week 1 de slaapkamers en de badkamer moet poetsen en aan de strijk begin als er tijd over is, en dat ik in week 2 alles beneden schoon maak en strijk in de resterende tijd? Zelfs dat leek me haast onmogelijk. Bovendien haal ik als man niet de snelheid van het andere geslacht. Antwoord: Dat had je gedacht! Neen, neen. Alles, slaapkamers, badkamer, living, salon, keuken én de volledige strijk moet wekelijks gedaan worden. In vier uur. Trouwens, de vorige poetshulp deed dit ook. Mevrouw, wat wil u nu eigenlijk? Dat er goed gepoetst en gestreken wordt? Of dat alles vlug, vlug gedaan wordt? Duidelijk antwoord: Goed, snel en discreet! Of zij dit ook zelf kon in deze tijd? Dat doet niks ter zake. En daarbij, ik start met diensten cheques omdat het goedkoop is en ik er nog 30% belastingen van recupereer. Volgens mijn vriendin kan ik allicht een goede poetshulp vinden, waar ik zo het beste kan uithalen! En niet te vergeten, jullie zijn nog eens verzekerd ook. Of dit realistisch was leek onbelangrijk. Goedkoop, verzekerd, fiscaal voordeel, dat telde. Ik deed mijn jas weer aan, schudde het hoofd: Dit is onmogelijk. Zo begin ik er niet aan! De vrouw was boos: Wat denk jij wel?! Ik zal je acht uur de tijd geven en ik hoop dat het je lukt en dat het resultaat er mag zijn. Anders vraag ik het interimkantoor een ander te sturen! OK, ik heb dit huis in acht uur volledig gepoetst. De strijk, daar ben ik nooit toe gekomen. En wat bleek nu? Deze dame had nog nooit zo n goeie poetshulp en was zeer tevreden! Ik wil maar zeggen dat wij geen tovenaars in dienst hebben Dat de stoere bink van op de reclame nooit uit de fles komt gekropen. Wees dus menselijk, gun ons de tijd om ons werk naar behoren te doen. Het is zoals deze dame het zei: dienstencheques zijn erg goedkoop, gebruik deze tool dan ook zoals het hoort! En stel eerlijke, redelijke verwachtingen. Wat verwachten wij van u? Respect. Non-discriminatie. En correctheid, zeker als het op betalen aankomt! Sinterklaasfeest bij Nice & Easy Maar vooral: leef u als klant in in de wereld van onze poetshulp, en toon hen de weg in uw wereld. Verlang geen perfectie, want die bestaat helaas nergens. Bekijk het zo: als de poetshulp goed werk aflevert, zoek dan niet verder. Respecteer haar! Zeg tot uzelf: wat ik zelf doe, doe ik uiteraard beter, maar ik kan of wil het niet allemaal zelf blijven doen. Dus ben ik dankbaar dat dit systeem bestaat en dat de overheid hierin tegemoet komt! Ook bedankt. Marc Brisaert, gedelegeerd bestuurder van Nice & Easy cvba so Onderwijsstraat 31a, 1930 Zaventem Tel: Gsm: Fax: info@nice-easy.be Website: 9

14 getuigenis PRISMA vzw heeft nieuwe plannen en een verstevigde basis Prisma vzw spitst zich toe op de opleiding en integratie van personen die het moeilijk hebben op de reguliere arbeidsmarkt. Prisma staat ervoor deze mensen een kans te geven om uit hun isolement te komen en opnieuw actief te kunnen participeren in de maatschappij. Kort na de oprichting van Prisma in 2001 kozen we voor Trividend als sociale krediet verschaffer, om de nodige werkingsmiddelen te verzamelen. Onze vereniging groeide gestaag en begin 2008 bleek duidelijk dat er extra werkkapitaal nodig was om een verdere groei mogelijk te maken. Opnieuw werd samen met Trividend gezocht naar een antwoord voor deze uitdaging. De inbreng van Trividend beperkt zich hierbij niet tot loutere kredietverstrekking, maar zij werken mee met Prisma aan de opbouw van de ondernemingsplannen door het formuleren van kritische voorwaarden. De plannen worden in vraag gesteld, bijgestuurd, verfijnd, ten uitvoer gebracht. De doelstellingen bleven even nobel, maar aan de structuur en organisatie werd grondig gesleuteld. Sommige beslissingen waren dan ook hard en lastig. Eind 2008 werd een grondige herstructurering doorgevoerd in het management en de uitvoerende takken van Prisma om de meest rendabele onderdelen te verstevigen en verder uit te bouwen. De blijvende steun en het luisterende oor van een kredietpartner die gelooft in de slaagkansen, was dan ook onontbeerlijk. Trividend was bereid zonder enige waarborg risico s te nemen, maar weet deze risico s in te perken door haar inzicht in en aanpak van de kredietdossiers en door haar opvolging ervan. Mede hierdoor kreeg Prisma opnieuw een gezonde basisstructuur waarmee het zijn verdere groei kan realiseren. Zowel Prisma als Trividend zien de toekomst dan ook rooskleurig in en hopen in de toekomst nog meer doelgroepmedewerkers een kans te kunnen bieden op integratie via sociale tewerkstelling. Anneleen Nijs, directeur Prisma vzw Antwerpsesteenweg 73, 2520 Broechem Tel: anneleen.nys.prisma@telenet.be Website: getuigenis De Kringwinkel Antwerpen groeit: een VZW begeeft zich in NV-water Voor de tweede maal gaan De Kringwinkel Antwerpen en Trividend samen in zee. In 2004 was het nog een achtergestelde lening, voor de aankoop van onze winkel in Deurne. De nieuwe samenwerking werd een totaal ander verhaal. In augustus 2007 kregen we het aanbod om de terreinen en gebouwen van ons centraal magazijn in Merksem te kopen. De eigenaar bood als enige optie de overname van zijn patrimoniumvennootschap Kroonservice NV. Een VZW die aandeelhouder wordt van een NV! Het was voor ons een onbekend avontuur. Een bedrijfsrevisor begeleidde ons bij het doorlichten van Kroonservice NV. Daarna startten we met de onderhandeling over de waarde van de aandelen. Die rondden we in augustus 2008 af met een intentieverklaring tot kopen en verkopen. Voor de finale aankoop hadden we geld nodig in volle economische crisis. De ene na de andere bank haakte af. Het Kringloopfonds was communautair lamgelegd. Enkel Dexia, onze huisbankier, en Trividend waren bereid om samen met ons in het NV-water te springen. Trividend heeft zich geëngageerd om via een kapitaalparticipatie zeker vijf jaar mede aandeelhouder te zijn. Vooral in de laatste fase over de modaliteiten en de financiële constructie hebben de medewerkers van Trividend hun waarde bewezen. Op 15 december 2008 werd alles beklonken met een notariële akte. En veranderde Kroonservice NV in Kringservice NV. Sociale Werkplaats De Kringwinkel Antwerpen: de winkel in de Kroonstraat in Borgerhout Danny Vercauteren, directeur van de Sociale Werkplaats De Kringwinkel Antwerpen vzw Deurnsebaan 52, 2170 Merksem Tel: info@dekringwinkelantwerpen.be Website: 10

15 Trividend Jaarverslag 2008 Begeleid, doch niet toegestaan krediet uit het Verslag van de raad van bestuur (5/15) Gefinancierde bedragen: Trividend als hefboom! uit het Verslag van de raad van bestuur (6/15) Drie kredieten werden geweigerd (net als in 2007). Eén daarvan vond elders een goede oplossing. Het tweede bleek uiteindelijk onvolledig aan onze investeringscriteria te beantwoorden. Een derde broos project vergt verdere uitbouw. Het heeft ondanks de weigering door verschillende financiers, aanzienlijke ondersteuning en aanbevelingen gekregen, niet in het minst van Trividend. Ook een vierde initiatief, dat nooit het investeringscomité haalde, kreeg omwille van de betrokken tewerkstelling en opleiding, erg veel aandacht. Deze organisatie legde inmiddels de boeken neer. Het ging in drie van deze vier gevallen om niet-invoeg dossiers, die zo blijkt niet op de steun van een startcentrum kunnen rekenen, ondanks een sociaal of ecologisch engagement. Hoewel zonder directe financiële return, vinden we dat Trividend hier gewoon haar rol speelt. Sociaal ondernemerschap ondersteunen heeft ook geen 100% slaagkans. Nooit eerder mobiliseerde Trividend zoveel krediet: méér dan 1,8 miljoen. Wat Trividend in 2008 uit eigen middelen financiert blijft bescheiden: We zijn dus een echt sociaal hefboomfonds in de historische betekenis van het woord. De cofinanciering die we hiermee bereiken is daar een veelvoud van: méér dan 1 miljoen via het Kringloopfonds en nog ruim 1/4 miljoen via andere partners. Een aanzienlijk deel van de Trividend bijdrage blijft daarmee boekhoudkundig onzichtbaar, buiten onze balans. Het zijn hun ondernemingen, hun tewerkstelling, maar het blijft wel ons gezamenlijk risico. getuigenis IZEN energie voor een dringende, maatschappelijk verantwoorde buy-out Er was euforie toen IZEN in juni 2006 een grote stap zette en aansloot bij de internationale beurs genoteerde groep Conergy AG. Financiële stabiliteit, investeringen, ambities, groei mogelijkheden, consolidatie en versteviging van onze marktpositie, continuïteit en zekerheid waren de meest gebruikte woorden voor de mooie periode die aanbrak. Maar minder dan twee jaar later was het sprookje voorbij. Conergy AG was in elkaar gestort, kapotgegroeid. Te snel en te veel. In te veel landen en in teveel technologieën ineens. Ondanks goede resultaten stond IZEN begin 2008 te koop. We pasten niet meer in het herstructureringsplan van Conergy AG. Een donkere periode brak aan, waarin we met moeite een oplossing zagen. Gelukkig staken binnen IZEN enkele mensen de handen uit de mouwen. Ze maakten plannen, stelden een business plan op en zochten versterking bij mensen, bedrijven en organisaties die nog wel hun vertrouwen uitspraken in IZEN. De Zwarte Volta 244: het zijn zonnepanelen, volledig in zwart afgewerkt. Dit paneel heeft de grootste opbrengst per paneel in de Benelux. Eén van de sleutelelementen hierbij was het engagement en de solidariteit van Trividend, en met hen het Kringloopfonds. Zij reden het financiële gat dicht en overtuigden hiermee ook de bankier om een overname van het bedrijf mogelijk te maken. Niet op een vrijblijvende of lukrake manier. Integendeel. Met veel kennis en deskundigheid werd ons dossier door genomen en kritisch beoordeeld. Met de feedback werd hier en daar geoptimaliseerd en bijgestuurd. Eens beslist ging het snel. Op 20 mei 2008 werd het overnamecontract getekend en kon IZEN terug beginnen bouwen. Bijna één jaar later zijn we gelukkig en is er terug een zweem van euforie. We zijn financiëel stabiel, we hebben nog steeds grote groeimogelijkheden en ambities, we proberen onze marktpositie te consolideren en te versterken, we kunnen continuïteit en zekerheid aan onze medewerkers aanbieden. Er wordt misschien niet zo veel over gesproken, maar de realiteit, het gevoel is sterker dan ooit. IZEN is terug in Vlaamse handen, met veel goesting en arbeidsvreugde en dit dank zij de steun en het vertrouwen van onze medewerkers en van organisaties zoals Trividend en het Kringloopfonds. Dank je wel. De Batibouwstand van Izen in 2009 Gie Verbunt, gedelegeerd bestuurder van Izen nv Hoeksken 56, 2275 Lille Tel: Fax: info@izen.be Website: 11

16 Dossieropbouw, rapportering, kredietopvolging en -bewaking uit het Verslag van de raad van bestuur (7/15) De opvolging van de grotere portefeuille vergt, begrijpelijkerwijze, ook steeds meer tijd. Vorig jaar werd dit acuut en pijnlijk duidelijk. De personeelsversterking was daar een antwoord op. Trividend volgt verder haar leningen en participaties op, oa steunend op basisopvolgingen, uitgevoerd door het doorlichtingsteam. Waar mogelijk heeft Trividend een waar nemer in de raad van bestuur. Dat alles is goed en beter dan voorheen, maar het volstaat (nog!) niet. In 2009 bouwen we dit verder uit. De aandacht gaat recent nog veel uitdrukkelijker naar sterk management en kwalitatieve rapportering door onze klanten. Probleemkredieten uit het Verslag van de raad van bestuur (9/15) Risicokapitaal verstrekken is niet risicoloos. Van de probleemdossiers van vorig jaar lijkt er één zich traag te stabiliseren, één ander toonde een indrukwekkende verbetering, waarvan we hopen dat ze duurzaam en crisisbestendig is. Nieuwe moeilijkheden doken op, in minstens vier dossiers waar een waardevermindering nodig leek. Een moeilijke marktuitbreiding, een vereiste reorganisatie, gezondheidsproblemen bij een bedrijf en haar bedrijfsleider en tenslotte een stopzetting met doorstart voor het overgenomen personeel. Het gemiddelde provisiebedrag groeide de laatste drie jaar uit tot ruim per jaar, en weegt op de rentabiliteit van Trividend. Ook de gemiddelde winstgevendheid van de individuele organisaties in portefeuille blijft een kritisch aandachtspunt. getuigenis Aanhoudende begeleiding van bestaande klanten: BBK-BIO heeft management-assistentie, dank zij een Trividend-bestuurder BBK-BIO is groothandelaar en verwerker van kruiden, specerijen, thee, voedingssupplemen ten, cosmetica, voedingsoliën en dranken. Al onze producten zijn afkomstig van biologische teelt. Ze worden geproduceerd en/of verpakt in samenwerking met de Sociale Economie. In juli 2005 verhuisden we van Wilrijk naar Gavere, naar gebouwen van Biofresh. Dat is een nationaal distributeur in biologische droge en verse voeding. Om onze distributie naar de natuurvoedingswinkels beter te organiseren, sloten we met Biofresh een samenwerkings overeenkomst. BBK-BIO had extra kapitaal nodig om de verbouwing te financieren en ook voor de investe ring in rekken en informatica. Dankzij onze consultant (Piet Van Raes) kwamen wij in contact met Trividend, die ons dossier analyseerde en goedkeurde. Trividend werd aandeelhouder van BBK-BIO en neemt ook deel aan onze raad van bestuur: Trividend laat er zich vertegen woordigen door een externe bestuurder, Frederik Dossche. Die werd door BBK-BIO zelf gekozen en door Trividend goedgekeurd. Frederik helpt ons bij het nauwkeurig invullen van de rapporteringstool die Trividend recent voorstelde. Zo kunnen we de evolutie van onze werkzaamheid, doelstellingen, prospecten, verkopen en marges, en de concrete problemen en uitdagingen hierbij van dichtbij opvolgen. Dat versterkt ons gevoel dat de aandeelhouder zich echt bekommert om hoe wij het doen. Bovendien verstrekken ze waar mogelijk, actief direct advies. Wij zien de toekomst hoopvol tegemoet met standvastige, geïnteresseerde en veeleisende partners als Trividend. Eric de Burbure, gedelegeerd bestuurder van BBK-BIO NV Legen Heirweg 51A, 9890 Gavere Tel: Fax: Website: 12

17 Trividend Jaarverslag 2008 Overzicht van de Trividend klanten, op 31/12/2008 Naam en Rechtsvorm Gemeente Sector/Activiteit Engagement Trividend Participaties BBK-BIO, nv Gavere groothandel bioproducten De Dienstencompagnie, cvba Turnhout zaken- en dienstencentrum De Link, cvba-vso Zedelgem dienstencheques De Werkhoek RIC, cvba Oudenburg startcentrum sociale economie De Wolkammerij, nv Antwerpen startcentrum sociale economie Debu(u)t, cvba Brussel activiteitencoöperatie Ethimmo, cvba Kortrijk sociaal verhuurkantoor immobiliën Freedom of Movement, cvba (**) Linter metaalverwerkende nijverheid i2 Build, bvba Berlaar bouw aannemer Kiemagro, cvba Schriek biologische kiemerij Kluster, cvba-vso Genk dienstencheques Knit, cvba Antwerpen breimode Kringservice, nv Merksem kringloop NOA, nv Antwerpen bedrijvencentrum Ondernemersatelier, cvba Genk activiteitencoöperatie Security Assistant Team, bvba Aarschot bewakingsfirma Vectris, cvba Leuven adviesbureau duurzame mobiliteit Leningen Baobab Catering, nv Waregem horeca Baobab Catering, nv Waregem horeca CAS, vzw Antwerpen horeca Cenergie, cvba (*) Berchem adviesbureau energie Ctaste, bvba Antwerpen horeca Comfort Masters, bvba-vso Deurne dienstencheques De Dienstencompagnie, cvba (*) Turnhout zaken- en dienstencentrum Europees Centrum voor Restauratietechnieken, vzw Heusden-Zolder bouwsector Kasteelhoeve Poeke, cvba Eeklo natuurbeheer Kringwinkel Antwerpen, vzw (*) Merksem kringloop Liberty Strijk- & Poetsservice, cvba-vso Poperinge dienstencheques Loca Labora, vzw Beernem landbouw, horeca, groenonderhoud Loca Labora, vzw (*) Beernem landbouw, horeca, groenonderhoud Nice & Easy, cvba-vso Zaventem dienstencheques Pro Natura Vlaams-Brabant, vzw Halle groenonderhoud Security Assistant Team, bvba (*) Aarschot bewakingsfirma Sociale Economie Oostende, vzw (*) Oostende projectontwikkeling sociale economie Izen, nv (*) Lille ecologisch verwarmen Izen, nv (**) Lille ecologisch verwarmen Take Off, cvba Oostende activiteitencoöperatie (*) in samenwerking met het Kringloopfonds (**) cofinanciering met partners in méér Participaties, afgelopen in 2008 Varda (Relamping), cvba Antwerpen adviesbureau verlichting Leningen, afgelopen in 2008 De Link, cvba-vso Zedelgem dienstencheques Gors, vzw Borgloon toerisme Groenwerk, vzw Broechem groenonderhoud Opnieuw & Co, cvba Lier kringloop

18 DEEL 4 DE ACTIVITEITEN: TRIVIDEND BEGELEIDT Management rapportering: zeggen wat we doen uit het Verslag van de raad van bestuur (8/15) In antwoord op een gepercipieerde lacune bouwden we efficiënt en in een mum van tijd een management rapport uit, dat we onze klanten en de sector graag ter beschikking stellen. Het rapport werkt als een zaklamp: het belicht domeinen die management aandacht vergen. Focus en snelle actie helpen ondernemers problemen tijdig en kordaat aanpakken. Meer dan één ondernemer bevestigde ons dat haar of zijn prioriteiten heel scherp duidelijk werden. Dit project wordt gesteund door de Vlaamse overheid. De sector, de betrokken organisaties en het eco-sociaal weefsel versterken erdoor, hopen we. Het risico van Trividend vermindert, dat weten we zeker. Ook hier zijn de managementondersteuning en de holistische visie van Trividend gewaardeerd. Een verankering voor de sector Zoals aangekondigd in vorig jaarverslag, kreeg Trividend er op 25 april 2008 een opdracht bij: de uitwerking van een management rapporteringstool voor de sector van de Sociale Economie. Deze tool zal concreet worden getest bij minimaal 20 bedrijven en gaandeweg het project aangepast worden aan de noden van de sector, zodat een maximale bruikbaarheid is gegarandeerd. De rapporterings tool dient na afloop van het project ter beschikking (te) worden gesteld voor de ganse sociale economie sector. (Besluit van de Vlaamse minister van mobiliteit, sociale economie en gelijke kansen). Dit project kreeg de naam Zeggen wat we doen en ging in mei 2008 effectief van start. Graag brengen we u hierover verslag uit. Het afgelegde parcours Het basismodel staat op punt, al blijft Trividend uiteraard openstaan voor tips en opmerkingen. Het blanco model gaat op 1 A4 en bestaat uit 5 grote blokken: 1 strategische doelstellingen; 2 rendabiliteit: in hoeveelheden, en periodes; met toelichting en verbetervoorstellen; 3 kritieke succesfactoren in verband met de bedrijfsactiviteit; 4 kritieke succesfactoren in verband met de inzet van bedrijfsmiddelen; 5 andere risicofactoren en uitdagingen Daarbij heeft Trividend een handleiding opgesteld, die moet helpen om de tool in te vullen. Zij omschrijft ook kort waarom de tool ontwikkeld werd en wat de achterliggende theorie is. Trividend wil bovendien enkele sectorversies ontwikkelen die meer op maat van organisaties gemaakt zijn. Voor twee deelsectoren heeft Trividend deze versies klaar: horeca en dienstencheque. Voor dienstencheque bedrijven is bovendien een extra boordtabel voor uuropvolging en absenteïsme ontwikkeld die vrij eenvoudig ingevuld kan worden op basis van standaardgegevens van het sociaal secretariaat. Een win-win situatie Omdat Trividend als risicokapitaalverschaffer ongeborgd werkt, hebben we alle belang bij een regelmatige, overzichtelijke en volledige rapportering van onze klanten. Trividend heeft daarom eerst haar eigen risicoklanten & nieuwe klanten gecontacteerd en aangedrongen op een snelle ingebruikname. Pas daarna hebben we ons gericht op anderen (klanten, prospecten, geïnteresseerde ondernemers). Trividend wil met deze tool bovendien de maatschappelijke discussie aanwakkeren over thema s als ondernemingsstrategie, financieel management en risicobeheersing. De Trividend-medewerkers schreven ook twee artikels: Strategie onderweg? Besturen met sleutelperformantieindicatoren (KPIs) voor sociale economie actoren Dit artikel is opgenomen in het Social Profit Jaarboek Social Profit Jaarboek , ISBN Verantwoordelijke uitgever: Standaard Uitgeverij ( Managementrapportering in de Sociale Economie Analyse met een concrete case Dit artikel verscheen in het oktobernummer 2008 van CFO magazine. Het wordt ook door VOSEC verspreid via Expertisepunt. Beide zijn ook te vinden op de Trividend website onder Zeggen wat we doen. 14

19 Trividend Jaarverslag 2008 Begeleiding van organisaties We beschouwen dit rapporteringsmodel eigenlijk als een minimanagementcursus: al doende noodzakelijke managementvaardigheden verwerven of verbeteren En zo ervaren we het ook bij de meeste klanten. Een aantal (vooral grotere) klanten hebben we op het vlak van managementrapportering niet veel te leren. Maar ook voor hen is deze tool geen maat voor niks. De reacties zijn eenduidig positief en de tool wordt beschouwd als een goede basis voor een uitbreiding en/ of optimalisatie van bestaande systemen en rapporten, of gewoon als checklist. Het voorstellen van de tool, het begeleiden van de klanten bij het gebruiken van de tool en het opvolgen ervan is een tijds- en arbeidsintensieve opdracht voor Trividend, die dit (voor klanten) graag op zich neemt. We zijn er na een moeizame start en wat meer praktijkervaring steeds meer van overtuigd dat het gebruiken van deze rapporteringstool door KMO s bijdraagt tot een duurzamere economie, waar iedereen bij gebaat is: in de eerste plaats de ondernemers zelf; Trividend als risicokapitaalverschaffer & haar aandeelhouders; de overheid als aandeelhouder van Trividend en als investeerder in programma s voor tewerkstelling, welzijn en doorstroming; de stakeholders, vanuit de maatschappelijke meerwaarde die onze duurzame organisaties creëren. Met die ambitie is het project opgezet en wordt het verder uitgebouwd. Partners in de Sociale Economie en daarbuiten Trividend heeft als opdracht de tool na afloop van het project ter beschikking te stellen van de hele sector van de Sociale Economie. Zo lang wensen we daar echter niet mee te wachten. Zo heeft Trividend de rapporteringstool verspreid onder de cursisten van de module Financieel Management aan de UAMS Antwerpen die we ook in het schooljaar verzorgden. Trividend werd bovendien uitgenodigd als gastdocent om onze rapporteringstool toe te lichten. Zo bijvoorbeeld als onderdeel van een cursus Marketing voor KMO s van Syntra West in Kortrijk enerzijds en als onderdeel van een opleiding Duurzaam Toerisme van Unizo Oudenaarde anderzijds. Trividend wil bovendien graag de collega s-ondersteuners van de sector betrekken bij dit project. Enkele voorbeelden van deze constructieve samenwerking: We hebben het met het doorlichtingsteam gehad over de mogelijkheid de rapporteringstool op te nemen in de basisopvolging. Het model kan door de klant als voorbereiding ingevuld worden en een basis vormen om in de sterkte-zwakte analyse dieper in te gaan op hun belangrijkste risicofactoren. Trividend ziet een meerwaarde voor de sector in de samenwerking met de startcentra, die de eerstelijns begeleiding verzorgen en startende ondernemers ondersteunen. Nu reeds worden enkele startcentra ingeschakeld om organisaties op te volgen bij het gebruik van het rapporteringsmodel. Trividend bracht begin 2009 elf Senior Consultants bijeen als voorbereiding op een toekomstige samenwerking bij de begeleiding van klanten. Hierbij hebben we het gehad over de rapporteringstool zelf, over de klemtonen en eigenheid van de Sociale Economie en over de specifieke begeleiding van managers uit deze sector. Het bereik van deze rapporteringstool Deze tool willen we tegen 31 oktober 2009 met minstens 20 organisaties uitgetest hebben. Eind 2008 was Zeggen wat we doen inmiddels door vijf organisaties in gebru k genomen, waren er vijf organisaties geïnteresseerd om als testorganisatie te fungeren en hadden vier organisaties ons gevraagd om hen begin 2009 opnieuw te contacteren hiervoor. We komen hiermee aardig in de buurt van de 20 en hebben het interne streefdoel inmiddels zelf naar 25 verlegd. Zie hier een overzicht van het bereik van de rapporteringstool per eind 2008: Type organisatie Aantal organisaties Gebruik van tool Risico-organisaties 7 5 Met interesse 5 0 Te contacteren in Geen reactie 12 0 Geen interesse 5 0 Niet-klanten met interesse 5 0 Nieuwe klanten / prospecten?? TOTAAL

20 Wat er nog te doen is In de volgende maanden zal Trividend zich vooral richten op de volgende taken: najagen van rapporten bij organisaties die de tool gebruiken; potentiële testorganisaties contacteren en begeleiden; de samenwerking met adviesbureaus, startcentra, activiteitencoöperaties, microfinanciers en consultants verder uitbouwen; voortdurend optimaliseren van de tool; verder ontwikkelen van sectorversies in samenwerking met de organisaties zelf; disseminatie van de tool binnen de sector van de (ruime) sociale economie en alle geïnteresseerde organisaties hierbij betrekken; verder deelnemen aan en bijdragen tot het maatschappelijke debat omtrent ondernemerschap, strategisch managen, risicobeheersing, enz; waar zinvol, meewerken aan ruimere initiatieven rond duurzaamheidsverslaggeving, waaronder het Social Accountability Project van VOSEC. Maar ook na voltooiing van deze opdracht willen we dit project zoveel mogelijk voortzetten. Omdat we geloven dat naast Trividend de ruime sector hier beter van wordt. En omdat het nu eenmaal de opdracht is van Trividend om duurzame ondernemers te onder steunen en om haar eigen kredietposities op te volgen en te beschermen De wortels baten niet alleen de boom, maar alle vogels die erin huizen. getuigenis COMFORT MASTERS De bvba Comfort Masters ging in juli 2008 van start als dienstencheque bedrijf in de Sociale Economie, een activiteit met doorgaans kleine marges. Onze missie is duurzame tewerkstelling creëren en houdt in dat we de nodige opleiding en begeleiding willen aanbieden aan onze werknemers. Dit vraagt van ons, ondernemers in de Sociale Economie, engagement én financiële middelen. Als net opgestart bedrijf konden wij zonder waarborg echter geen lening krijgen bij de bank. Trividend heeft ons daarbij geholpen door ons een achtergestelde lening van toe te kennen, zonder waarborg. Mede dankzij deze versterking van het werkkapitaal wordt Comfort Masters weldra erkend als invoegbedrijf. Zo kunnen we langdurige werklozen via aanwerving en begeleiding integreren in het normale arbeidscircuit, met een gedeeltelijke subsidie van de overheid. Trividend heeft ons bovendien een management rapporteringsmodel aangeboden, enerzijds om haar eigen kapitaalpositie op te volgen, anderzijds om haar sociale ondernemers te ondersteunen. Deze tool is nog maar pas in gebruik, maar heeft eigenlijk al meteen een positieve invloed gehad op onze bedrijfsvoering. Zo zijn we tot een aantal belangrijke inzichten gekomen en zijn we onze bedrijfsactiviteit op basis hiervan anders gaan organiseren. Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar op één A4 zie je (en zeg je) wat je doet, wat je troeven zijn en waar je zwaktes liggen. Het rapport is verrassend concreet en doet je conclusies trekken en actiepunten formuleren. Op deze manier kunnen wij problemen tijdig situeren, aanpakken en erger voorkomen. We zijn Trividend dan ook erg dankbaar voor dit rapporteringsmodel. Freda Nkansah, zaakvoerder Comfort Masters bvba-vso Amandus Geenenlaan 17/1, 2100 Deurne Tel: Website: 16