Succesvol exploiteren. Amsterdam, 14 april 2011
|
|
|
- Mark van Loon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Succesvol exploiteren Amsterdam, 14 april 2011
2 Agenda Opening & introductie deelnemers De energiewaardeketen Pauze Adem Houten & Trianel Lunch Kritische succes factoren Michael Boddeke Pauze Risico s Afsluiting
3 Huisregels Telefoon hoeft niet uit, maar wel op stil Terugbellen kan in de pauzes Vragen kunnen tussendoor Niet door elkaar praten maar netjes op je beurt wachten Lachen mag
4 De energiewaardeketen van een LDE Hoe zit die in elkaar? Amsterdam, 14 april 2011
5 Porter Bedrijfsinfrastructuur (organisatie, management, financiën, etc.) HRM (werving & selectie personeel, training, etc.) R&D (handhaven en uitbouwen kennis, productinnovatie) Inkoop (verwerven grondstoffen voor primaire activiteiten) M A R Inkomende logistiek Operatie Uitgaande logistiek Marketing & verkoop Service E G
6 Energiebedrijf Inkoop grondstoffen Vervoer en opslag Productie Vervoer en opslag Levering Fysieke en financiële handel
7 Waardeketen Welke energiewaardeketens zijn er allemaal?
8 Waardeketen elektriciteit Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
9 Productie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
10 Transport Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
11 Distributie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
12 Meten Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
13 Levering Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
14 Handel Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Fysiek Financieel Spot Intraday Day Ahead Forward Over the Counter (OTC) Via Clearing (bijv. Endex) Meten Levering
15 Handelssystemen
16 Management Structuring & Optimization Trading Strategic Sales Pricing Desk Portfolio Optimization Commodities Strategic Sales Analysis Group Load Forecasting Currencies Joint Ventures Interest rates Mid Office Commodities Trading Portfolio Optimization Currencies Spot & Forward Balance Sheet Hedging Interest Rates Trading Balance Sheet Hedging Finance & Control Trade Support Operations ST Load Forecasting Dispatch Liquid Forward Curve Development ST Asset Optimization Risk Management
17 Lokaal duurzaam energiebedrijf Welke impact heeft de waardeketen van elektriciteit op het lokale, duurzame energiebedrijf?
18 Onbalans Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel ONBALANS Meten Levering
19 Programma Verantwoordelijkheid
20 Onbalans
21 Waar gaat het om Gelijktijdigheid Goed voorspellen Accuraat en tijdig meten Tijdig bijsturen Je productie afstemmen op het verbruik van je klanten!
22 Uitbesteden Programma Verantwoordelijkheid (PV) kun je uitbesteden: Aan een ander (echt) energiebedrijf Aan PV NED Zelf PV voeren is complex en duur
23 Keten gas Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
24 Productie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Aardgas (Slochteren) Biogas Meten Schaliegas Levering
25 Transport Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
26 Distributie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
27 Meten Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
28 Levering Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
29 Handel Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Fysiek Financieel Spot Intraday Day Ahead Forward Over the Counter (OTC) Via Clearing (bijv. Endex) Meten Levering
30 Bufferstrategie
31 Marktmodel & Balanceringsregime In de kern: gas gaat richting elektriciteit Programma Verantwoordelijken in plaats van shippers Portfolio Onbalans Signaal (POS) en Systeem Balans Signaal (SBS) Biedladder (net als elektriciteit)
32 Lokaal duurzaam energiebedrijf Welke impact heeft de waardeketen van gas op het lokale, duurzame energiebedrijf?
33 Impact De impact van de gasketen is te vergelijken met die van elektriciteit met betrekking tot programma verantwoordelijkheid De gasprijs voor consumenten is echter ook een belangrijke parameter voor de prijs van warmte Om biogas (groen gas) te injecteren in het Nederlandse gasnet, moet het eerst worden opgewaardeerd
34 Keten warmte Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
35 Productie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
36 Transport & Distributie Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
37 Meten Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
38 Levering Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Meten Levering
39 Handel Productie Transport Distributie Fysieke en financiële handel Afhankelijk van de bron: - Restwarmte - WKK => Gas - WKO => Elektriciteit - Biocentrale => Hout Mest Afval Dierlijke vetten Etc Meten Levering
40 Lokaal duurzaam energiebedrijf Welke impact heeft de waardeketen van warmte op het lokale, duurzame energiebedrijf?
41 Monopolie Bij warmtenetten is sprake van een monopoliepositie: klanten kunnen hun leverancier niet zelf kiezen Exploitanten van warmtenetten zijn naast leverancier ook vaak netbeheerder en meetbedrijf Als monopolist ben je gebonden aan het Niet Meer Dan Anders (NMDA) principe
42 NMDA principe
43 Bufferstrategie
44 Waardeketens in praktijk Een paar voorbeelden
45 Energiebedrijf Waardeketen WKO Elektriciteit WKO Warmte Koude Eindklant
46 Waardeketen WKO Warmte en koude op basis van elektriciteit => geen directe hedging mogelijkheid Risico s in: Integratie ruimtelijke ordening (zeker bij bestaande bouw) Fasering bouw Regeneratie van de bronnen Negatieve impact wanneer spark spread oploopt (elektriciteit duurder, gas goedkoper) Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus operationele marge (output minus input)
47 Energiebedrijf Waardeketen WKK Gas WKK Warmte Elektriciteit Eindklant
48 Waardeketen WKK Warmte obv gas => goede hedging mogelijkheid Mogelijkheid om elektriciteit aan eindklant te leveren Risico s in: Ontwikkeling conversiefactor Ontwikkeling spark spread (verschil opbrengst elektriciteit en kosten gas) Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus operationele marge (output minus input)
49 Energiebedrijf Waardeketen WKO / WKK combi Gas WKK Warmte Elektriciteit WKO Warmte Eindklant Koude
50 Waardeketen WKO / WKK combi Warmte obv gas => goede hedging mogelijkheid Mogelijkheid om elektriciteit aan eindklant te leveren Minder last van dalende spark spread Risico s in: Ontwikkeling conversiefactor Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus operationele marge (output minus input)
51 Leverancier Waardeketen Bio-WKK Biomassa Bio-WKK Warmte Elektriciteit Eindklant
52 Waardeketen Bio-WKK Kan met lokale stromen worden gevoed: Snoeihout Mest Frituurvet Etc. Geen enkele relatie tussen brandstofprijs en prijs warmte / elektriciteit Risico s in: Beschikbaarheid brandstoffen Prijsontwikkeling brandstoffen Milieuvergunningen Kapitaallasten (rente, afschrijvingen) plus operationele marge (output minus input)
53 Waardeketen zonnepanelen Zonnepaneel Elektriciteit Eindklant Energiebedrijf
54 Waardeketen zonnepanelen Zonnepaneel levert achter de meter en ontwijkt transport en energiebelasting Alleen kapitaallasten, beheer en onderhoud, geen inkoop grondstoffen Risico s in: Gedrag; minder verbruik kan leiden tot teruglevering Bestemmingsplannen; hoogbouw nabij kan leiden tot lager rendement
55 Brabanthallen
56 Optimalisatie Technisch gezien kan er 1,9 MWp op de Brabanthallen. Het financieel optimum zit ondanks de teruglevering van zo n kwh op kwp.
57 Conclusies waardeketen Wat zijn de conclusies die we kunnen trekken?
58 Conclusies waardeketen De waardeketen is vooral afhankelijk van de te exploiteren techniek en het business model E&G betreffen alleen productie of levering Warmte en/of koude kan ook distributie en meten betekenen Waardeketens met opslag mogelijkheid (gas, warmte, koude) hebben meer optimalisatiemogelijkheden De waardeketens zijn onderhevig aan verandering, niet in de laatste plaats door wetgeving
59 PAUZE TOT 10.50
60 De kritische succes factoren voor een LDE Wat zijn de KSF? Amsterdam, 14 april 2011
61 Voorbeelden
62 DEVO
63 DEVO Gemeente, woningcorporatie en projectontwikkelaar als aandeelhouders UKP subsidie Nieuwbouw, woningen WKO / WKK combi Verschillende aannemers Verschillende binnen installateurs Uitvoerder is bouwbedrijf
64 2 jaar bouwvertraging DEVO Tussentijdse (voor oplevering woningen) systeemwijziging Wachttijd warm tapwater => Hyves Gasprijs gedaald sinds opstellen business case (aanname was stijgende gasprijs en dus warmteprijs) Ontwikkelaars schieten BAK voor Gemeente staat garant voor financiering
65 DEVO
66 DEVA Woningcorporatie en projectontwikkelaar UKP subsidie 250 woningen plus woonzorgcomplex WKO / WKK combi 1 aannemer 1 binneninstallateur
67 DEVA Geen bouwvertraging Veengrond met kwellen Gemeente ziet DEVA niet als NUTS Woningstichting staat garant Uitvoerder is installatiebedrijf
68 DDB Woerden Gemeente 100% aandeelhouder Ontwikkeling Spoorzone Lange fasering (10 jaar horizon) 9 WKO installaties
69 DDB Woerden Gestart midden in de crisis Fasering enorm vertraagd Discussie met 1 e klant over de BAK Wethouder eruit met gemeenteraadsverkiezingen Niet gedragen door ambtelijk apparaat Gesneuveld
70 ADEM Houten Gestart door 4 ondernemers White label overeenkomst met Trianel Sinds leverancier van duurzame stroom en gas Projecten met Eneco (biovergister) en met Waterschap (windmolen) en met Oskomera (zonnepanelen) Volledige steun van de wethouder
71 ADEM Houten 4 ondernemers met een eigen bedrijf 2 van de 4 komen niet uit de energie Lokale productie is groter dan (verwachte) lokale afname Geen subsidie (Nog) geen financiering
72 DDB Dieze Oost
73 DDB Dieze Oost Gemeente Zwolle en twee woningcorporaties woningen bestaande bouw Sloop / nieuwbouw Renovatie Fasering 10 jaar Pilotproject 375 woningen Duurzaam / Woonlast / Rendabel
74 DDB Dieze Oost Sociale woningcorporatie en commerciële woningcorporatie Geen BAK (bestaande bouw) Van HTV naar LTV Investeren in ruimtelijke ordening Regenereren van bronnen Rol gemeente
75 Conclusies KSF Wat zijn de kritische succes factoren voor een lokaal, duurzaam energiebedrijf?
76 Conclusies KSF Commitment van stakeholders is cruciaal Belang van bewoners Woonlasten Comfort Rol van de gemeente kan doorslaggevend zijn Verschillende scenario s (worst case / bank case / management case) Risico paragraaf
77 Risico s voor een lokaal duurzaam energiebedrijf Hoe beheers je de risico s? Amsterdam, 14 april 2011
78 Risico s Wat zijn eigenlijk de risico s voor een lokaal, duurzaam energiebedrijf?
79 Ontwikkeling energieprijzen
80 Energieprijzen Mate van risico is volledig afhankelijk van het business model De mogelijkheid om dit risico af te dekken eveneens Lagere prijzen = lagere opbrengsten Hogere prijzen = hoger debiteurenrisico Met voldoende volume kun je hedgen (risico afdekken) Meer projecten / volume of samenwerken met andere LDE s Risico afkopen bij een echt energiebedrijf of bij een bank
81 Ontwikkeling brandstofprijzen
82 Brandstofprijzen Probeer de inkoop van brandstof altijd op dezelfde wijze te laten prijzen als de verkoop van je energie Dus geen vaste verkoopprijs en een variabele inkoopprijs of omgedraaid Hou dezelfde pricing periode aan Bij voldoende volume kun je werken met swaps (banken of energiebedrijven) Zoek andere partijen om het risico af te dekken
83 Leveringszekerheid
84 Leveringszekerheid
85 Leveringszekerheid Duurzame productie kan mee of tegen vallen, maar komt nooit overeen met de aannames Controleer bestemmingsplannen Contracteer bronnen (snoeihout, mest, etc.) voor langere periode Zet niet op 1 leverancier in Probeer flexibel om te kunnen gaan met aflossingen op de financiering
86 Vraaguitval
87 Vraaguitval Probeer vraaguitval altijd met eigen productiemiddelen op te vangen Zorg voor flexibiliteit in je productiepark (open afregelen) Zonder (voldoende) productie toch leveren (handel) betekent grotere risico s, zowel bij lagere als bij hogere vraag Werk met een vastrecht (vraagonafhankelijk) Probeer flexibel om te gaan met aflossingen op de financiering
88 Vertraging Nieuws 2009: herstel in 2011 Nieuws 2010: herstel in 2012 Nieuws 2011: herstel wordt gefrustreerd
89 Vertraging Hanteer flexibele planning en flexibele inzet van productie (cascade) Probeer schade te verhalen (goede clausules) Kijk naar alternatieve aanwending (zie DEVO) van de opwek Onderhandel een grace period met de bank; pas rente en aflossing betalen na oplevering
90 Klanten
91 Klanten Manage de verwachtingen Houd klanten tevreden Zorg voor duidelijke en tijdige communicatie Wees bereikbaar Werk met gekwalificeerde partijen met een track record Maak goede afspraken over comfort en systeemeisen met de leverancier(s)
92 Conclusies risico s Wat zijn de conclusies over de risico s?
93 Conclusies risico s Sommige risico s kun je niet afdekken, maar je kunt ze wel afwegen Andere risico s kun je soms heel eenvoudig en heel goedkoop afdekken Analyseer je waardeketen en breng de risico s goed in kaart Maak een risico matrix: wat is de kans en wat is de impact
94 Samenvatting Wat hebben we geleerd?
95 Samenvatting Iedere business case heeft zijn eigen waardeketen Bepaalde risico s zijn generiek (en dus bekend) maar iedere business case heeft zijn eigen, specifieke risico s De meeste kritische succes factoren zijn generiek maar sommige business cases hebben hun eigen kritische succes factoren
96 Samenvatting De energiemarkt is wellicht niet zo makkelijk als men wel eens denkt De meeste LDE s zijn samenwerkingsverbanden Het uitgangspunt moet duurzaam rendabele exploitatie zijn. Het DBFMO principe is ingericht op efficiënte operatie van het systeem (minimaal onderhoud en maximaal technisch rendement), niet op financiële optimalisatie van de exploitatie
97 DANK Hartelijk dank voor uw tijd en aandacht! Jan Willem Zwang
Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie
Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010 Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank Groep Maatwerk Sustainability naast Food
Dynamieken in de elektriciteitsmarkt
2 oktober 2013 Dynamieken in de elektriciteitsmarkt Eneco Energy Trade Paul Hendrix, Bart van Paassen Kengetallen Eneco Groep 2,2 miljoen klanten in Nederland en België 7.000 vakkundige en betrokken medewerkers
Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport
Cogen Symposium WKK en de Handel Bijdrage: Nico Klappe Manager Dispatch en Tradesupport 1. Introductie Essent 2. Energie keten Ketenmanagement Energy Management Group(tradingfloor) Portfolio trading Dispatch
Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Energie van ons allemaal
VNO-NCW Themabijeenkomst Energietransitie Michael Fraats Trianel Energie B.V. 28 November 2011 1 Energie van ons allemaal 30-11-2011 2 Energie van ons allemaal is de essentie van Trianel Energie: Gericht
De Energie BV. 4 maart 2013
De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit
Bouwlokaal Energielabel, een kans voor u Kies je rol. Theun Toering
1 Bouwlokaal Energielabel, een kans voor u Kies je rol Theun Toering Even voorstellen Theun Toering ComforTrend Samenwerkingsverband 40 installateurs Centrale organisatie tbv Commerciële ondersteuning
De markten voor decentrale elektriciteitsproducenten
De markten voor decentrale elektriciteitsproducenten Sjak Lomme SLEA Baarn, 19 mei 2006 Introductie Clustering De markten voor elektriciteit Missing link: intraday markt Risico s en mogelijkheden onbalansmarkt
All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek
All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek Een gezamenlijk project definiëren, dat samen met ons netwerk succesvol kan worden gerealiseerd. Het definiëren van uw Roadmap naar 26 mei 2025
Gebruik en Beheer van WKO Systemen
installatiegroep Gebruik en Beheer van WKO Systemen Enkele aandachtspunten in de exploitatiefase Bedrijventerreinen Peter Slot 1 Agenda Even voorstellen De noodzaak van goed beheer WKO op bedrijventerreinen
Open warmtenetten: bijdrage aan doelstelling warmtevisie Nationaal Warmte Congres 2015
Open warmtenetten: bijdrage aan doelstelling warmtevisie Nationaal Warmte Congres 2015 26/11/2015 Joop Oude Lohuis, Sam Nierop Open warmtenetten: waarom en hoe werkt het dan? > Warmtevisie: Verminderen
Open warmtenetten Warmtenetwerk 4 november 2015
Open warmtenetten Warmtenetwerk 4 november 2015 04/11/2015 Joop Oude Lohuis, Faruk Dervis, Sam Nierop Ecofys: nieuwe ordening van expertises Urban Sustainable Energy Energy Climate Energy Industries Systems
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave
Algemene presentatie
Alpheon Energieadvies & Consultancy Algemene presentatie Uw energie, onze zorg Alpheon NL BV Paulus Potterstraat 19 7204 CP Zutphen http://www.facebook.com/alpheonenergie @AlpheonEnergie Auteur: John Hesp
Tuinbouw wil efficiënt omgaan met energie
Tuinbouw wil efficiënt omgaan met energie Handelsplatform, marktplaats voor energie in de tuinbouw De glastuinder van nu is een allround manager die van alle markten thuis moet zijn om zijn bedrijf economisch
Nieuwveense Landen Meppel Diep onder Drenthe 12-6-2012 Door Wouter Deddens
Nieuwveense Landen Meppel Diep onder Drenthe 12-6-2012 Door Wouter Deddens MeppelEnergie Lokaal Duurzaam EnergieBedrijf MeppelEnergie Openingshandeling op 26-1-2012 Duurzame energie voor de woonwijk Nieuwveense
Energy Matters 6 maart 2015. Waarde creatie door inzet WKK op onbalans & Intra-day
Energy Matters 6 maart 2015 Waarde creatie door inzet WKK op onbalans & Intra-day Energy Matters 6 maart 2015 www.tenergy.nl Korte introductie Tenergy Willem Bijlsma Waarde creatie korte termijnmarkt elektriciteit
Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp
Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp JBR Organisatie-adviseurs bv Energiebedrijven kunnen vóór 2020 in 4 mln. woningen 30% energie besparen Energiebedrijven
De opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Duurzaam ondernemen in Vlaanderen. Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel?
Duurzaam ondernemen in Vlaanderen Studienamiddag Roeselare Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel? 18 juni Michel Davidts warmteontwikkelingen Kader Restwarmtegebruik maakt
KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN
KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN Ing. Robert Hemmen MBA, directeur De Groene Reus Coöperatie u.a. De Groene Reus Projecten b.v. 1 Wat streven wij na? Missie Wij streven
HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN
HET BOUWDEEL TUSSEN LEVENSDUUR EN KOSTEN VAN STICHTINGSKOSTEN NAAR EXPLOITATIEKOSTEN Janssen REM Consulting INTRODUCTIE EN KENNISMAKING ONS AANBOD Uitvoeren van Levensduur analyses Het bieden van softwareoplossingen
Geothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
DELTA Zakelijk. Meeting with DACT 27 oktober 2011. Als energie een substantiële kostenfactor is, is energie al snel van strategisch belang
DELTA Zakelijk Meeting with DACT 27 oktober 2011 Als energie een substantiële kostenfactor is, is energie al snel van strategisch belang Agenda Bedrijfspresentatie DELTA NV DELTA: Uw strategische gesprekspartner
Warmteopwekking in de Muziekwijk. Duurzame warmte door houtsnippers 10 december 2014 M. Gehrels
Warmteopwekking in de Muziekwijk Duurzame warmte door houtsnippers 10 december 2014 M. Gehrels Artikelen 2 Muziekwijk Wijk met 333 woningen Gefaseerde bouw Duurzaam verwarmen Opdrachtgever: SWZ Opdracht
Verduurzaming 39 woningen Seringenlaan
Verduurzaming 39 woningen Seringenlaan Duurzaamheid Voor huurders: Beperking van energie voor een aangenaam binnenklimaat. Betaalbare woonlasten. Maatschappelijk: Zorgen voor een leefbare en duurzame woonomgeving.
Presentatie Pioneering 27 september 2011
Presentatie Pioneering 27 september 2011 1 Contactgegevens Dinkelborgh energie (DBE) Presentatie voor Pioneering Hans Visser (DBE) 06 53 87 86 79 Dinkelborgh Energie Wilhelminastraat 8 7591 TN Denekamp
Duurzame energie in balans
Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag
Platform31 WarmteSprong Businesscase warmtenet
No one can whistle a symphony. It takes a whole orchestra to play it H.E. Lucock Prepared for: Platform31 WarmteSprong Businesscase warmtenet Date: : 16.03.2017 Ref: Even voorstellen Financieel-economisch
Evoluties in het energielandschap. Peter De Pauw
Evoluties in het energielandschap Peter De Pauw Inhoud We consumeren meer energie We produceren zelf elektriciteit We zullen anders consumeren We gebruiken de netten op een andere manier 2 3 december 2015
WKK in de huidige gasmarkt. Peter van den Berg WKK dag Energy Matters 7 maart 2014
WKK in de huidige gasmarkt Peter van den Berg WKK dag Energy Matters 7 maart 2014 Onderwerpen Verdiencapaciteit WKK in de glastuinbouw en de ontwikkeling hierin Termijn transacties Op korte termijn Verband
Zonne-energie voor ondernemers
Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Johannes Zijlstra 20-03-2013 LTO Noord Advies Zonne energie; drijvende kracht!? 1 Zonuren Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling
Zon-PV op ziekenhuizen. September 2014
Zon-PV op ziekenhuizen September 2014 Inhoud Kennismaking Greenspread Het proces Haalbaarheid Scenario s Referentie: ziekenhuis Rijnstate Kennismaking Greenspread Wie we zijn Greenspread adviseert organisaties
Lokale energiecoöperaties en consumentenbescherming
Lokale energiecoöperaties en consumentenbescherming EHO 14 21 november 2014 Consumentenbescherming Consumentenbescherming in wetgeving Toezicht energiemarkt door ACM Voorbeelden: Leveringsvergunning (kleinverbruikers)
ing. Jolanda Tetteroo 16 april 2012
Zonnige kansen voor ondernemers in Rheden ing. Jolanda Tetteroo 16 april 2012 Hoe werkt een zonnepaneel? 2 Wat gebeurt er met opgewekte stroom? Deel van de opgewekte stroom wordt direct verbruikt (zelflevering).
Bevoorradingszekerheid
Bevoorradingszekerheid Commissies Bedrijfsleven en Binnenlandse Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers 23.09.2014 23 september 2014 1 Meer over FEBEG Inhoud Niets nieuws onder de zon Veel partijen
Achtergrond informa0e Eemstroom - Energiecoöpera0e Amersfoort
Achtergrond informa0e Eemstroom - Energiecoöpera0e Amersfoort Doel van dit document is het bieden van achtergrond informa5e over het principe van Eemstroom - Energiecoöpera5e Amersfoort. Eemstroom - René
Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag
Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag Hilbrand Does www.energiegarant.nl september2013 Agenda 19:30-19:50: Inloop 19:50-20:00: Opening en introductie door
Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement
Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement Rekenen aan rendement zonnepanelen Monique van der Meij Energie-adviseur Monique.vanderMeij@flynth.nl mobiel: 06 53 26 19 68 LTO Noord Programma Ondernemer
Aanvullende informatie Obligatielening Nuon Samen in Zon Eemshaven Nuon Samen in Zon B.V.
Aanvullende informatie Obligatielening Nuon Samen in Zon Eemshaven Nuon Samen in Zon B.V. 13 februari 2019 Foto: Zonnepark Eemshaven INHOUDSOPGAVE 1 WIJZIGING ZONNEPARK EEMSHAVEN 3 2 ZONNEPARK EEMSHAVEN
De waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand?
De waarde van stadswarmte Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte 3 Hoe komt de prijs tot stand? De energierekening is voor vrijwel iedereen een belangrijk onderdeel van de maandelijkse
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,
Jan Willem Zwang & Sven Pluut Amersfoort, 15 november 2013
Crowdfunding Jan Willem Zwang & Sven Pluut Amersfoort, 15 november 2013 Stichting Green Crowd Utrechtseweg 310 Gebouw H02 6812 AR Arnhem 0285 4013 471 www.greencrowd.nl Agenda Korte introductie Wat is
De energiemarkt: een ruim aanbod met voor ieders wat wils 23 oktober 2013
De energiemarkt: een ruim aanbod met voor ieders wat wils 23 oktober 2013 Zero Emission Solutions Een energieadviesbureau met zowel overall-services als à la carte Duurzaamheid Kennis Procurement Duurzaamheidsstrategie
Aardgasvrije nieuwbouw
Aardgasvrije nieuwbouw Het kan, nu alleen nog doen Peter-Paul Smoor/Wienand van Dijk 02-10-2017 Doel van vandaag Komen tot commitment voor een gezamenlijke aanpak om z.s.m. aardgasvrije nieuwbouw te realiseren
Een Flexibele energiemarkt
Een Flexibele energiemarkt Watt connects 14-juni-2016 Erik van der Hoofd Uitdaging Meer duurzame energie: vooral wind- en zonne-energie Een sterk stijgend aantal marktdeelnemers Garandeer een stabiel systeem
Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Zelfstandige energieexploitatie
Zelfstandige energieexploitatie biedt nieuwe kansen. Studiedag. 13 september 2007 13 september 2007 U.C.I. 1 Inhoud. Wie zijn wij. Energiesector is in beweging. Duurzaam ondernemen wordt speerpunt. In
De toekomst van huisbatterijen
De toekomst van huisbatterijen ENECO INNOVATION & VENTURES Dirk-Jan Middelkoop @DJ_Middelkoop Groei duurzame productie Groei duurzame producten Groei curve elektrische voertuigen Groei curve warmtepompen
Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus
Presentatie Warmteproductie met snoeihout 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus Inhoud presentatie Historie HeatPlus Energie en warmte Werking houtgestookte CV installatie
Energiecafé BECO. 16 Oktober 2014
Energiecafé BECO 16 Oktober 2014 Programma Welkom Introductie Presentatie Voorzitter BECO Peer Verkuijlen Waarom BECO? Gemeente Bernheze wethouder Wijdeven Energiemarkt in beweging DE Unie Rense van Dijk
28 december 2004. Notitie Anders dan niet meer dan anders
28 december 2004 Notitie Anders dan niet meer dan anders Niet-meer-dan-anders (NMDA) Begin jaren tachtig is voor warmtelevering via stadsverwarming het NMDA-principe ingevoerd. Het principe is indertijd
Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking
Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Erik van der Steen HYS legal 1 HYS Legal Inleiding Triodos Bank: Waarom we graag duurzaam vastgoed financieren Jones
Lokale duurzame energie ontwikkelen. Derck Truijens 18 april 2013
Lokale duurzame energie ontwikkelen Derck Truijens 18 april 2013 Inhoud Windunie: samen voor de wind Lokale duurzame energie initiatieven Lokaal duurzame energie ontwikkelen Het begon in 2000... De energiemarkt
Regelgeving: een jungle?
Elektriciteitswet 1998 Gefundeerd op het traditionele systeem Grootschalige productie, transport naar passieve consumenten Kosten van transport collectief gemaakt Project Stroom: - integratie gas en elektriciteitswet
Zonne Energie iets voor WBB?
Zonne Energie iets voor WBB? 23 januari 2012 Fernando de Beurs 06 55 163 013 jfdebeurs@debeurs partners.nl Agenda Introductie Achtergrond Doel van vanavond Vragen op de uitnodiging Zonne energie in het
4 maart 2014. Project ontwikkeling. Zon-P.V.
4 maart 2014 Project ontwikkeling Zon-P.V. 1 Inhoud Inhoudsopgave Locatie keuze Ontwikkel en investering en exploitatie kosten Kostprijs kwh Vragen 2 Projectontwikkeling Coöperatieve Zon-P.V. Geen rekensommen
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.
Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse
Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 2/14/2017 1 Agenda 1. Introductie
Haalbaarheid van Zon-PV. 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering
Haalbaarheid van Zon-PV 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering Agenda Zon-PV Algemeen Business case Giesbers Business case Flynth Investeren door Green Spread Over Green Spread Zonnepanelen
Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas. Hans Schneider (Liander) programma
Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas Hans Schneider (Liander) programma Alliander en de warmtetransitie Verantwoord van het aardgas af, op naar een nieuwe (lokale) warmtevoorziening
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het
Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen
Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:
Informatieavond Zon op ons dak VVE JULIANAPARK 22 JANUARI 2013
Informatieavond Zon op ons dak VVE JULIANAPARK 22 JANUARI 2013 Wie zijn werkgroep dak Christina Rozendaal Bert Bakker Ruud Verschoof Alex van den Boogaard Informatieavond 'Zon op ons dak' versie 5 2 Agenda
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
WORKSHOP ENERGIEVISIE
WORKSHOP ENERGIEVISIE STELLING 1 Wij werken al vanuit een energievisie WAT ZIT ER IN EEN ENERGIEVISIE Hoe gaan we om met energie in bestaande bouw en in nieuwbouw, in zowel woningbouw als utiliteit en
Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014
Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014 Waar staan we? Plan van aanpak 12 november 2013 vastgesteld Vooronderzoeken in volle gang: Vooronderzoek gesprekken Eneco en E.on Technische visie toekomstig
Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort
Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Even voorstellen Wim Kessels Senior Mechanical Engineer Mission Critical
Wido van Heemstra. Adviseur Agentschap NL. Saldering, de stand van zaken
Wido van Heemstra Adviseur Agentschap NL Saldering, de stand van zaken Saldering: de stand van zaken Wido van Heemstra Agentschap NL Nationaal Zonne-energiedebat Universiteit Utrecht 13 mei 2013 Overzicht
Leerpunten en aandachtspunten bij de ontwikkeling van een ECP Luc Pelkmans, VITO
Leerpunten en aandachtspunten bij de ontwikkeling van een ECP Luc Pelkmans, VITO Biobased Business Cases 2013 Breda 14-15 mei 2013 Locatiekeuze» Opportuniteiten:» bestaande faciliteiten uitbreidingsmogelijkheden.»
Bio-energiecentrales Eindhoven
Bio-energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Programmamanager Energie Gemeente Eindhoven December 2014 Inhoudsopgave 1. Algemeen 2. Duurzame energie en activiteiten op lokaal niveau 3. Bio-energie centrales
Ypenburg 100% duurzame warmte
Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte
Warmtenetten. Agenda. Wat is een warmtenet. Technologie. Projecten. Regulering. Rol Eandis. Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015
Warmtenetten Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015 Agenda Wat is een warmtenet Technologie Projecten Regulering Rol Eandis 2 2015 Studiedag Energik - Warmtenetten 1 Wat zijn warmtenetten? Ondergronds
Kansenstudie Aardgasloos Purmerend
Kansenstudie Aardgasloos Purmerend 6 december 2016 Friso Waagmeester Peter Heijboer Transitie naar aardgasloos 1. Aanleiding en achtergronden 2. De Opgave van Purmerend 3. Scenario-analyses 4. Conclusies
Is flexibiliteit het nieuwe goud?
Is flexibiliteit het nieuwe goud? Presentatie Congres Duurzaam Gebouwd 13 november 2014 Enexis Elektriciteit: 2,7 miljoen aangeslotenen 135,000 km MS / LS 53,000 stations Gas: 2,1 miljoen aangeslotenen
Energietransitie en gebiedsontwikkeling gaan in Zaanstad hand in hand. Marie-Louise Sanders 14 februari 2019 Congres Stedelijke Transformatie
Energietransitie en gebiedsontwikkeling gaan in Zaanstad hand in hand Marie-Louise Sanders 14 februari 2019 Congres Stedelijke Transformatie Zaanstad introductie PAGINA 2 Zaanstad dynamiek PAGINA 3 Zaanstad
1.1/2.1 De zonne-energieinstallaties dragen bij aan het halen van de doelstellingen uit de Klimaatvisie Kempengemeenten.
Raadsvoorstel Bevoegdheid Raad Vergadering Gemeenteraad Oirschot Vergaderdatum: 25 oktober 2011 Registratienummer: 2011/66 Agendapunt nummer: 7 Onderwerp Besparing met zonne-energie Inleiding/aanleiding
Wat betekenen de SDE+, Salderen, en postcoderoos voor de netbeheerder?
Wat betekenen de SDE+, Salderen, en postcoderoos voor de netbeheerder? Enexis: Wij brengen energie waar mensen licht en warmte nodig hebben. Enexis: Een rijke historie IJsselmij Frigem EGD Ruil verzorgingsgebied
Aansluiten voor Dummies Hier Opgewekt event 2015. Gerja Koldenhof November 2015
Aansluiten voor Dummies Hier Opgewekt event 2015 Gerja Koldenhof November 2015 Welke soorten heb je? Welke heb ik nodig? Hoe vraag ik dat aan? Hoe wordt deze bemeten? Etc. 2 Wat gaan we doen? Netbeheerder
Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid
Inleiding Gebiedsenergie Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid bpd ontwikkeling Focus - Woonconcept- en gebiedsontwikkeling - Betrekken klanten en stakeholders - Nieuwe samenwerkingsvormen
RenteafdekkingonderEMIR & central clearing
RenteafdekkingonderEMIR & central clearing David van Bragt & Derek Milner Sr. Consultant Investment Solutions & Sr. Portfolio Manager Derivatives & Hedging 27 september 2016 Agenda Een EMIR-proof LDI fonds
GEN Kasstromenmodel. Product beschrijving
GEN Kasstromenmodel Product beschrijving Inhoudsopgave 1. Introductie 2. GEN modellen 3. Kasstromenmodel 4. Uitkomsten kasstromenmodel 5. Bijlagen 1. Introductie - achtergrond Binnen GEN is er een kasstromenmodel
Rendement en risico Fonds Regionaal Duurzaam 1
Rendement en risico Fonds Regionaal Duurzaam 1 Rendement Via het Meewind-fonds Regionaal Duurzaam 1 kunt u beleggen in duurzame energie in de regio. Daarmee levert u een bijdrage aan de overgang naar duurzame
Samenvatting. Een Ecovat INFRASTRUKTUUR is een plug and play :
Introductie Aris de Groot Energie-, Installatie- en Bouw BV Postbus 2 5400 AA Uden Ing. A.W. (Aris) de Groot. Directeur/eigenaar Bezoekadres: Loopkantstraat 7a Uden Mobiel 0651.386511 Samenvatting Een
Introductie Hoofdrolspelers De handreiking Instrumenten Praktijkvoorbeelden. Print dit hoofdstuk. Hoofdrolspelers
06 Hoofdrolspelers 07 Een aantal partijen is van cruciaal belang voor een warmteuitwisselingsproject. Dit zijn de hoofdrolspelers. We onderscheiden in deze handreiking de volgende hoofdrolspelers met ieder
Aalst Van stoomnet naar warmtenet
Aalst Van stoomnet naar warmtenet Geschiedenis, conclusies en toekomst? Een stukje geschiedenis 1922 Start met elektriciteitscentrale In 1938 eerste stoomnet over 500 meter naar brouwerij Zeeberg 2 Een
Steek Energie in je huis
Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).
Nul-op-de-Meter. Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars. Stroomversnelling
Nul-op-de-Meter Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars Dr. Ivo J. Opstelten Lector Nieuwe Energie in de Stad Expert PIAF Wonen Hogeschool Utrecht Stroomversnelling Wat betekend COP21/Parijs voor Energieambities
SMART GRID ALBERT MOLDERINK
SMART GRID ALBERT MOLDERINK WIE BEN IK Albert Molderink (http://www.utwente.nl/ctit/energy/people/molderink_a.php) www.utwente.nl www.ipsumenergy.com Computer Architectures for Embedded Systems Discrete
Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland
Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Leo Brouwer Programma adviseur Duurzame Energie en Energietransitie 16 oktober 2007 donderdag 18 oktober 2007 1 Daan van Vliet Directeur Unica Bestuurslid
Nieuwe sanitatie en energie
Nieuwe sanitatie en energie Agenda Wat? Waarom? Hoe? Energie Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt, en de laatste generatie die er iets aan kan doen. Barack Obama UN
Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander
Pieter van der Ploeg Strategie Alliander Inhoud 1. Wat is Alliander 2. Van ambitie naar concrete vraag 3. Van nu en hier naar daar en straks en hoe kom ik daar 4. Wie doen mee 5. Voorbeeld van belang van
Marktverkenning warmtenet Schiedam. Doorpakken met aardgasvrije wijken
Marktverkenning warmtenet Schiedam Doorpakken met aardgasvrije wijken 6 december 2018 Intentieovereenkomst GNDW 10 april 2018 Schiedam Groenoord Ca 4800 woningen Veel hoogbouw LoN ligt langs de A20 60%
Postcoderoos. Wie mogen meedoen? Inwoners uit postcoderoosgebied
Zon4Ons Energie-coöperatie voor gezamenlijke productie van zonne-energie door en voor Oldehove, Niehove, Saaksum,Ezinge, Zuurdijk, Den Ham, Lauwerzijl, Houwerzijl, Warfhuizen en Noordhorn Postcoderoos
WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg
WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken Koos Kerstholt Tobias Platenburg Introductie Koos Kerstholt Stichting KIEN thema coördinator 0-energie Onderzoek & presentatie: Tobias Platenburg Werktuigbouwkunde
Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij
Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij 6 december 2018 The Gallery Enschede Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij Proces Warmteplannen Eric Kouters Pioneering Warmteplan wijk
Klankbordgroep PwC-onderzoek:Visie op tariefregulering op korte en middellange termijn
Advisory Klankbordgroep -onderzoek:visie op tariefregulering op korte en middellange termijn Agenda Pagina 1 Introductie 1 2 Aanpak en proces 5 3 Ontwikkelingen in de energiesector 12 4 Onderzoeksvragen
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is