jan hommen Crisis of niet, ik blijf analyseren

Transcriptie

1 Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg jan hommen Crisis of niet, ik blijf analyseren Onthulling: student 1000 was niet student 1000 Frans Seda ( ): groot staatsman

2 Jan Hommen was tijdens zijn studententijd hockeykeeper in Den Bosch jan Hommen x 1 (+ 24) COVER Alumnus Jan Hommen 4 TICKERTAPE Laatste nieuws alumni en universiteit 7 COLUMN Jan Renkema aan het woord 8 HOOFDVERHAAL Luisteren naar bewoners van Krachtwijken 13 COLUMN Modern society volgens Corien Prins 14 FEATURE Ondernemen op de campus

3 until inhoud Hein van Oorschot Na alle goede reacties op de twee eerdere edities van Until kan onze universiteit ook nu weer een interessante versie van ons alumniblad bij u bezorgen. Twee artikelen over collega-alumni zijn in het bijzonder het lezen waard. In de eerste plaats een (helaas in memoriam) artikel over Frans Seda. Hij behoort misschien niet tot de bekende Nederlanders maar wel tot de beroemde Indonesiërs. Hij studeerde aan onze universiteit van 1950 tot 1956 en heeft mede met de daarbij opgedane kennis, visie en vorming een geweldige rol voor zijn vaderland gespeeld. Een prachtig verhaal over een prachtige man die veel heeft betekend. En dan die andere nog steeds inspirerende alumnus in dit magazine: Jan Hommen. Hij staat door zijn (tijdelijke) functie als hoogste baas van ING volop in de schijnwerpers; je kunt het zelfs zeker wat publiciteit betreft de beroemdste fase in zijn leven noemen. Ook al voordat hij deze functie vervulde, mochten wij Jan rekenen tot onze zeer gerenommeerde alumni. Zijn maatschappelijke bijdrage is groot, als CFO van Philips, als commissaris bij grote bedrijven, als voorzitter van de Raad van Commissarissen van TiasNimbas en natuurlijk als Vriend van Cobbenhagen. Lees aandachtig de artikelen over deze twee voorbeeldalumni en realiseer u dat zij een klein beetje van ons allemaal zijn. Hopelijk neemt u er wat van mee. Om Jan Hommen te citeren over de relatie tussen u en uw Alma Mater: Alumni, ook op leeftijd, kunnen via de universiteit echt iets van zichzelf terug geven. Er zijn heel veel mensen die een prachtig verhaal hebben dat ze kunnen vertellen aan volgende generaties. Hein van Oorschot, Voorzitter College van Bestuur colofon Until is een periodieke uitgave van de Universiteit van Tilburg en de Stichting Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. uitgever Communicatie en Marketing, Universiteit van Tilburg hoofdredactie Walther Verhoeven bladmanagement Tonke van de Ven redactieraad Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van Diek, Dennis van Ham, Anne-Marie Hartog, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen, Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Michelle te Veldhuis, Sanne de Graaf bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg & Djuke Vaartjes (Curve bno) auteurs Tineke Bennema, Joost Bijlsma, Hein Coppes, Clemens van Diek, Philip Dröge, Nathan de Groot, Joost Peters, Corien Prins, Natasja Rietveld, Jan Renkema, Ruud Slierings, Jose van der Waerden, Corona de Wert fotografen Ben Bergmans, Evert-Jan Daniels, Gemeente Eindhoven, Ronald Hoeben, Paul Jespers, Ingrid Ramaan, Ton Toemen, Erik Verburgt, Harry Verheijden, Mark Weemen druk Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf redactieadres Postbus le Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten 17 Frans Seda Vooraanstaand Indonesisch staatsman en alumnus 20 UNTIL WE MEET AGAIN Het mysterie van de duizendste student 29 TIJDGENOTEN Zelfde generatie, verschillende carrières 30 ALUMNI NIEUWS Actualiteiten voor alumni, van verenigingen en UvT 34 U VROEG? Wetenschapsrubriek 36 BACKCOVER Schuld en schaamte bij veteranen

4 UvT in het Nieuws: "Slimme partner is beter voor loopbaan" "Haagse UvT Soci uvt in het nieuws: opwarming aarde mogelijk veel hoge Alumna Monica den Boer maakte deel uit van de commissie-davids Als lid van de Commissie van onderzoek besluitvorming Irak maakte alumna Monica den Boer (47) lange dagen. De geweldige sfeer binnen de commissie mist ze nu al. Maar de ervaring die ze tijdens het commissiewerk opdeed, is onbetaalbaar. Na de studie Taal- en Literatuurwetenschap in Tilburg heb ik me gespecialiseerd in de analyse van juridisch discours. Sinds maart 2004 bezet ik een bijzondere Leerstoel van de Politieacademie aan de Vrije Universiteit. Een druk werkend bestaan dus. Toen Willibrord Davids, de voorzitter van de Onderzoekscommissie Irak, me benaderde met de vraag of ik deel wilde uitmaken van zijn commissie, hoefde ik daar echter niet lang over na te denken. Een enorme kans. Een week later al begonnen de zittingsdagen: tijdens dertig vergaderdagen hebben we ongeveer vijftig mensen gesproken. Zelf heb ik ook leiding gegeven aan een aantal gesprekken. Ze duurden één tot zelfs drieënhalf uur. Wij vergaderden meestal op dinsdagen, vanaf tien uur tot ergens in de middag. Op de andere dagen deden we ons onderzoekswerk: we doken in de archieven, we spraken af met respondenten. Deelname aan de Commissie was enorm leerzaam: ik heb veel bijgeleerd op het vlak van internationaal recht, ambtelijke verhoudingen en andere zaken. Ook was het zeer interessant om zo dicht tegen het hart van de Haagse politiek te kunnen zitten. Hoe de sfeer binnen zo n commissie is? De randvoorwaarden waren alvast prima: zaken als koffie en thee, soep, broodjes en fruitsalade waren ruim voorhanden. Maar het belangrijkste was uiteraard de geweldig gedreven sfeer, waaraan onze voorzitter met zijn humor enorm heeft bijgedragen. Natuurlijk is het niet altijd gemakkelijk om tot eensluidende interpretaties te komen, maar ieder lid kan zich geheel vinden in de eindconclusies. Ik mis de Commissie en het werk nu al: ik ben geïnspireerd door een aantal van onze bevindingen en zal die mogelijk ook nog benutten voor lezingen en colleges in binnen- en buitenland. foto: Evert-Jan Daniels vrouw gelukkig met deeltijdbaan De meeste Nederlandse vrouwen met een partner zijn gelukkig met hun deeltijdbaan. Dat blijkt uit onderzoek van de Tilburgse hoogleraar Jan van Ours en zijn Australische collega Allison Booth. De onderzoekers vroegen zich af of deeltijdwerk een tussenfase (bijvoorbeeld kort na het krijgen van kinderen) is, naar een situatie waarin veel vrouwen voor een fulltime baan kiezen. Ze analyseerden de levenstevredenheid van samenwonende of getrouwde mannen en vrouwen tussen de 25 en 54, en de relatie hiervan met parttime werk. Hun conclusie is opvallend: er is zeker geen sprake van een tussenfase, deeltijdwerk is wat de Nederlandse vrouw voor langere tijd wil. Van Ours en Booth ontdekten dat vrouwen in een relatie zeer tevreden zijn met hun werk en hun werkuren niet willen veranderen. En dat terwijl ze doorgaans een relatie hebben waarin het huishoudelijke werk vooral op de vrouw neerkomt. Die vrouwen die er wel over nadenken meer uren per week te werken, moeten er niet op rekenen dat hun partner ineens meer zal gaan stofzuigen of strijken. Als een vrouw meer dagen aan het werk gaat, neemt de man in huis wel enkele, maar lang niet voldoende, huishoudelijke taken over. Boek: The Men Who Killed Me Schokkende verhalen over seksueel geweld In zeventien persoonlijke getuigenissen van slachtoffers van de genocide in Rwanda, schetst het boek The Men Who Killed Me op indringende wijze wat seksueel geweld daadwerkelijk inhoudt. Na een inleidend hoofdstuk over het seksuele geweld ten tijde van de genocide, komen zestien vrouwen en één man, aan het woord. Het zijn getuigenissen van overlevenden die een schokkend beeld schetsen van de immens grote gevolgen van seksueel geweld. Anne-Marie de Brouwer, alumnus en universitair hoofddocent (internationaal) strafrecht aan de UvT, is een van de auteurs van het boek. Veel mensen hebben geen goed beeld van wat seksueel geweld tijdens genocide inhoudt en wat de, vaak levenslange, gevolgen hiervan zijn. De overlevenden van seksueel geweld met wie wij hebben gesproken, wilden hun verhalen dan ook kwijt. I want the world to know, zeiden ze allemaal. We hopen dan ook dat mensen na het lezen van het boek geschokt zijn, ontdaan, ja zelfs boos. Zodat ze actie ondernemen tegen seksueel geweld in conflictsituaties: iets dat helaas ook op dit moment nog op verschillende plekken in de wereld voorkomt. Het boek sluit af met een uiteenzetting over wat Rwanda en de internationale gemeenschap

5 until tickertape ëteit geopend" "UvT hoogleraar geeft antwoord op vragen over geheim mini r studenten uvt geven advies tijdens pensioen ehbo hoo Een begrip bij iedereen die tot 1997 op uiteindelijk een zaal aan de huidige de campus rondliep: de Pluriforme Uitspannings Faciliteit, oftewel de PUF. lezingen en andere activiteiten konden Foodplaza gebouwd, waar studenten De PUF ontstond halverwege de jaren organiseren. Het verklaart ook de P tachtig, blikt scheidend directeur Studentenzaken Wim Meuwissen terug. deed de behoefte aan een bar en een van pluriform in de naam. Weldra Na de liquidatie van een stichting beheerder zich voelen. Die bar kwam bleef er nog wat geld over bestemd voor er, evenals een studentbeheerder, een studenten. Na het nodige beraad werd uit studenten bestaande bestuursheimweefoto: Lekker uitpuffen commissie, en studenttappers. De exploitatie verliep mede dankzij de lage prijzen voorspoedig. En, hoewel er activiteiten genoeg waren, kreeg het cafékarakter gaandeweg de overhand. Bij de bouw van het Studentencentrum, het huidige gebouw E, verving een grand café de PUF: Esplanade. Wat gebleven is? De lage prijzen. foto: Erik Verburgt (niet) doen voor Rwandese overlevenden van seksueel geweld. Tevens is er een lijst met adressen toegevoegd van instanties die overlevenden van de Rwandese genocide steunen. BAs van der schot De auteursopbrengsten van het boek gaan naar Stichting Mukomeze ( Empower her ), en via deze stichting naar de overlevenden van seksueel geweld in Rwanda. Ook de zeventien overlevenden uit het boek worden met deze opbrengsten gesteund. Meer informatie: en

6 minister Klink" "UvT hoogleraar geeft antwoord op vragen over geheimen" hoogleraar marcel boogers: winst lokale partijen Joost Tijssen (28) behaalde in 2007 zijn bachelordiploma Bedrijfseconomie aan de UvT. Inmiddels runt hij zijn eigen bedrijf: Tijssen Theaterprodukties. Improvisatietheater neemt daarbij een centrale rol in. Hoe rolde je de theaterwereld in? Na de middelbare school was de stap naar de toneelschool nog iets te groot. Bedrijfseconomie werd het dus, maar na een tijdje op de universiteit begon het tóch weer te kriebelen. Na diverse audities werd ik in 2004 aangenomen bij Fontys, waar ik de opleiding tot docent Drama ging doen. Gelukkig heb ik uiteindelijk ook nog mijn bachelordiploma Bedrijfseconomie weten te behalen. Daar pluk ik nu nog de vruchten van. Want nu heb je een eigen bedrijf Via de improvisatiegroep Tilburg Tigers kreeg ik de smaak van het zelfstandig ondernemen en het zélf acteren goed te pakken. Onder de vlag van mijn eigen bedrijf treed ik nu onder meer op als presentator tijdens bedrijfsevenementen en debatten. Uiteraard met veel humor en improvisatie. Daarnaast verzorg ik improvisatieworkshops voor onder meer bedrijven. In tweeënhalf uur laat ik groepen van een man of dertig proeven aan de wereld van acteren en improviseren, een beetje à la De Lama s van BNN. Het doel: teambuilding. Vaak moeten deelnemers in het begin over een drempel heen, maar je merkt dat mensen tijdens het improviseren naar elkaar toegroeien. Wat wil je nog bereiken? Zakelijk en artistiek is de rek er zeker nog niet uit. Op termijn wil ik me daarnaast graag gaan richten op het produceren van voorstellingen, voor kinderen bijvoorbeeld. En televisie Al is het maar een rolletje in een commercial of serie, maar dat lijkt me helemaal te gek! Het mooie van ondernemen is dat je je toekomst helemaal zelf kunt uitstippelen. Terug van weggeweest De Korte Heuvel en het Piusplein waar rijpe kurken knallen en studenten balorig brallen het voelt zo vreemd om terug te zijn. Vroeger was dit ook ons terrein nu krijg ik haast een huilbui als ik zie hoe brutaal jong en lui maar vooral dronken alle studenten zijn. Wat de weemoedige alumni vergaten: vroeger toen textielfabrieken nog stonken waren filosofen economen advocaten minstens zo beschonken in precies dezelfde straten. Campusdichter en student Nathan de Groot verplaatste zich in een alumnus Voor meer pennenvruchten: { } 'Door werkloosheid terug te brengen tot percentages en juichend te doen bij het eerste herstel van groei, dreigen we het financieel en sociaal drama van de crisis uit het oog te verliezen. Het gaat tenslotte om mensen. Demissionair minister Donner tijdens een gastcollege op de Universiteit van Tilburg

7 column Jan renkema foto: erik van de Burgt Oetlul De Hongaarse schrijver György Konrád laat in Het Tuinfeest (pag. 330) de hoofdpersoon zeggen: Een beschaafd mens zorgt dat er een zekere afstand is tussen teken en betekenis. Kamerdebat en krant laten zien dat aan het taalgebruik nog heel wat valt bij te schaven. Nee, ik bedoel niet de hamas-kankerkoren op de voetbaltribunes. Dat valt buiten de beschaving omdat er niets valt bij te schaven. Taalverruwing, we raken er aan gewend in de politiek. Kamerleden noemen een minister knettergek of een flapdrol. En de Kamervoorzitter treedt niet confronterend op! Zelfs niet bij de vraag of een collega-parlementariër een beginnend lijder aan Alzheimer is. Ook kwaliteitskranten gaan over op de taal van straat-en-schutting. Vrij Nederland liet het taalgebruik uit de klauwen lopen in een artikel over de DSB-bank: Hoe naai je de klant? De Volkskrant meende de aandacht te moeten trekken met koppen als Links moet terugneuken en Naar de kutkloterij. (Geen citaten!) Het effect ervan is niet zoals bedoeld. Kijkers en lezers vinden het wel aardig dat iemand zoiets durft, maar de boodschap komt toch niet beter over. Uw eigen universiteit deed er onderzoek naar. Opmerkelijk is dat in discussies over taalverruwing (bijvoorbeeld kopvoddentax en kutmarokkanen ) taalkennis ver te zoeken is. Neem de kwestie oetlul. Eind januari was het dagenlang het gesprek van de dag. AZ-trainer Dick Advocaat werd tijdens een uitwedstrijd tegen Ajax van het veld gestuurd. Hij had de scheidsrechter uitgemaakt voor oetlul. Hoe probeerde deze Advocaat zich hieruit te redden? Op een persconferentie zei hij: Daar kunnen ze me niet voor straffen, want dat is geen Nederlands. Schaapachtig gelach van sportjournalisten. Niemand stelde een kritische vraag. - Hoezo, geen Nederlands? Hij zei het, en iedereen begreep wat er bedoeld werd. Persoonlijk vind ik dat een woord bestaat als iemand ervan houdt. (En ik vind oetlul een prachtwoord.) Een paar uur later werden in het sportjournaal twee woordenboeken van Van Dale getoond: het woord staat erin, dus het bestaat. Ook dat is nonsens. Is een recept pas een recept als het in kookboeken staat? Maar toen kwam het ergste. Uit Van Dale zou men mogen afleiden dat het woord in 1997 sufferd betekende en in 2005 klootzak. Dus de scheidsrechter had gelijk. Maar niemand vroeg of Van Dale gelijk heeft. Bij een lastige beslissing kijkt een scheidsrechter toch ook naar een lijnrechter? Kijk eens op internet. Daar wordt oetlul ook gebruikt wanneer je een ander wel wilt uitschelden, maar het eigenlijk niet mag. Daarom houd ik ook van dit ietwat oubollige woordje. Waarom zou oetlul in 2010 niet deze kleur hebben? En dan nog dit. Advocaat zou veel meer effect hebben gehad wanneer hij zijn emoties had onderdrukt met de woorden: Meneer de scheidsrechter, buiten dit veld zou ik u een oetlul noemen. Dan was de rode kaart aarzelend teruggetrokken. Taalverruwing? Ach, laten we de taal af en toe eens opschuren, maar laten we het wel tactisch doen, en met kennis van taal. Jan Renkema, hoogleraar tekstkwaliteit PS Een vrouwelijk familielid van begin dertig, gepromoveerd in de natuurwetenschappen: O, ik vind dat zo kuttedekut. Ze ziet mijn wenkbrauwen omhoog gaan. Maar oom, met kut bedoel ik gewoon Kwalitatief Uitermate Teleurstellend. Noemt u zo n speelse afstand tussen teken en betekenis ook communicatief uitermate ludiek?

8 maken en breken Bewoners kunnen wijk Sinds de start van het krachtwijken-programma ligt de aanpak onder vuur. Maar het werkt, zegt de Eindhovense wethouder en alumna Mary Fiers. Meer scepsis is er bij journalist Jutta Chorus: Het beleid is halfslachtig. En bewonersparticipatie is geen vanzelfsprekendheid, toont de Tilburgse onderzoeker Niels Karsten aan. tekst: ruud slierings

9 until understanding society

10 De kwaliteit van de leefomgeving in krachtwijken is beneden het door de overheid gewenste peil. De veertig wijken met speciale status kenmerken zich door weinig variëteit in woonvormen, hoge werkloosheid (iets meer dan de helft van de bewoners werkt), schooluitval, criminaliteit, slecht verloop van zowel inburgering als vrouwenemancipatie en een gebrek aan sociale samenhang. Om de genoemde problemen te bestrijden, zijn de veertig krachtwijken in maart 2007 uitverkoren voor extra steun vanuit Den Haag. Dat besliste de toenmalige minister van Wonen, Wijken en Integratie, Ella Vogelaar. In acht à tien jaar moet de achterstand op het landelijke wijkgemiddelde zijn weggewerkt. De aanpak bestaat uit een samenwerking tussen gemeenten, corporaties, hulpverleners, ondernemers, politie en burgers. Onderwerp, meewerkend én lijdend voorwerp: de bewoners. Onvoldoende Een belangrijk element in het krachtwijkenbeleid is bewonersparticipatie. Het kabinet wil dat burgers nadrukkelijk zijn betrokken bij de probleemanalyse, het opstellen en het uitvoeren van het wijkactieplan, zo stelde het Actieplan krachtwijken van de minister. Die betrokkenheid is van belang om input uit de wijk te krijgen en om draagvlak te creëren binnen bewonersgroepen. De Tilburgse School voor Politiek en Bestuur heeft, in opdracht van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA), de bevordering van participatie onderzocht (bij ambtenaren, bewoners en instanties in de wijk). In de eerste meting in 2008 is bekeken in hoeverre gemeenten bewoners van krachtwijken gelegenheid geboden hebben te participeren bij het maken van actieplannen. In een tweede meting in 2009 is onderzocht in hoeverre deelname in de uitvoering is bevorderd. Op zijn zachtst gezegd blijven de resultaten achter bij de ambities van de minister. Onderzoeker Niels UvT-onderzoeker Niels Karsten: Vaak blijkt dat gemeenten de makkelijke weg kiezen en via bestaande kanalen op participatie van bewoners inzetten. Terwijl je juist de moeilijk bereikbare groepen erbij zou moeten betrekken. Karsten: Uit de eerste meting bleek dat een derde van de gemeenten een breed participatietraject heeft opgezet, een derde gebruik heeft gemaakt van bestaande wijkoverlegorganen en een derde de bewoners bijna niet heeft betrokken bij de wijkplannen. Dat kwam hard aan, temeer daar minister Vogelaar eerder al de Kamer had gemeld dat het goed ging met de participatie en dat het geld prima besteed was. Hoewel Karsten feitelijk onderzoek doet en geen normatief oordeel aan de resultaten wil verbinden, zijn die resultaten zelf al knap confronterend. Dat werd nog erger toen LSA er rapportcijfers aan verbond. Er vielen dikke onvoldoendes. Karsten: Een nul is dan nog minder erg dan een drie. In het eerste geval heb je niks gedaan en in het tweede geval geef je een brevet van onvermogen af. Versnippering Los van die ietwat populistische drang om te ranken, legde het onderzoek wel de vinger op de zere plek; er schort veel aan het betrekken van bewoners bij het verbeteren van de wijk. Het tweede onderzoek schetst een positiever beeld, aldus Karsten: Bij de uitvoering van de plannen waren in alle gemeenten bewoners betrokken, zij het in zeer uiteenlopende mate en rollen. Dit neemt niet weg dat er ook in dit traject ruimte voor verbetering is. Zoiets als afspraken over participatie maken met bewoners, dat gebeurt slechts sporadisch. Eindhoven is een uitzondering; daar zijn buurtcontracten met bewoners gesloten die helderheid en houvast bieden. Ook daar moet ik een kanttekening bij maken: vaak blijkt dat gemeenten de makkelijke weg kiezen en via bestaande kanalen op participatie van bewoners inzetten. Terwijl je juist de moeilijk bereikbare groepen erbij zou moeten betrekken. Goed voorbeeld daarvan is Amersfoort. Onder andere via vrijwilligers van moskeeën heeft die gemeente de anders lastig bereikbare bewoners benaderd, om ze te bewegen tot participatie."

11 until hoofdverhaal Veertig krachtwijken De veertig krachtwijken liggen in achttien gemeenten: Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam (5), Arnhem (4), Den Haag (4), Deventer, Dordrecht, Eindhoven (3), Enschede, Groningen (2), Heerlen, Leeuwarden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam (7), Schiedam, Utrecht (4) en Zaanstad. Bij elkaar wonen hier circa mensen. Het gemiddelde huishoudinkomen is euro (tegen landelijk). Foto: MARCO HOFSTE/ANP Feit is dat de participatie van bewoners te wensen overlaat. Alumna Mary Fiers, wethouder te Eindhoven en verantwoordelijk voor onder meer volkshuisvesting en wijkvernieuwing, is niettemin hoopvol: De kans van slagen voor de krachtwijkenaanpak is groot. Maar het is een tienjarenplan en het welslagen hangt af van de samenwerking tussen gemeente, corporaties, wijkinstanties, ondernemers en bewoners. Fiers verwacht dat de gezamenlijke aanpak, gesteund door de impuls vanuit het kabinet, in Eindhoven succes gaat brengen. Wij doen inderdaad veel via bewonersorganisaties. En we vertrouwen er dus op dat we de juiste signalen uit de buurt krijgen en activiteiten ook op de juiste wijze worden teruggekoppeld. Dat loopt niet altijd optimaal. Het is voortdurend zoeken naar de balans tussen enerzijds planvorming en visie en anderzijds uitvoering in de wijk. Maar ik heb niet het gevoel dat het met de participatie van bewoners niet goed gaat. Waar het wel eens aan ontbreekt, is afstemming. De versnippering van de partijen die in de wijk werken belemmert de voortgang. Overleven De overheid ziet bewonersparticipatie als een soort haarlemmerolie. Maar in veel wijken zijn de problemen niet met smeermiddelen op te lossen, zo merkte Jutta Chorus, alumna van de Tilburgse Academie voor de Journalistiek. Zij verbleef anderhalf jaar in de oudste migrantenwijk van Nederland, de Rotterdamse Afrikaanderwijk - over participeren gesproken! - en schreef daarover het boek Afri. Volgens haar hebben beleidsmakers weinig benul van wat er werkelijk in dit soort probleemwijken aan de hand is: Het gros van de bewoners is aan het overleven, die zijn niet met participatie bezig. School, werk, veiligheid, dat zijn de dingen die hier spelen. Het beleid van de overheid slaat wat haar betreft dan ook de plank mis: De aanpak van het kabinet is halfslachtig. Van der Laan deed vooral een moreel appèl op alle betrokkenen om er samen wat van te maken. Leuk voor kijkers van Pauw & Witteman, maar in zo n wijk landt dat echt niet. De bewoners weten niet eens wat dat betekent. Ook met de aanpak van de woningen door de corporaties win je de oorlog in de Afrikaanderwijk niet, gelooft Chorus. Corporaties doen volgens haar hun best om de woningvoorraad te verbeteren en voorzieningen in de publieke ruimte te creëren, maar het echte probleem is het gebrek aan sociale samenhang: De Leefbaarometer (zie kader) laat zien dat de leefbaarheid hier alleen maar slechter Mary Fiers, wethouder en alumna: Ik heb niet het gevoel dat het met de participatie van bewoners niet goed gaat. Waar het wel eens aan ontbreekt, is afstemming. De versnippering van de partijen die in de wijk werken belemmert de voortgang

12 wordt. Bewoners hebben het gevoel dat ze zich in het afvalputje van de samenleving bevinden, dat ze tweederangsburgers zijn. Dat gevoel wordt versterkt doordat hun wijk tot krachtwijk is uitgeroepen. De wijk is een verzameling van enclaves, grote migrantenfamilies met veel werklozen die apathisch bij elkaar op de bank hangen. Ze zitten met de rug naar de samenleving toe. En de meeste hulpverleners zitten met de rug naar deze mensen toe, dringen niet tot de probleemgevallen door. Gelukkig zijn er uitzonderingen: in de wijk is bijvoorbeeld een bende van zeventig jongeren opgerold door twee wijkagenten die de zes leiders hebben gevolgd. Die tactiek hadden ze zelf bedacht: procederen werkte niet meer, ze voor schut zetten in hun eigen wijk wel. Dat soort betrokkenheid van hulpverleners is goud waard. Dertig van dit soort mensen, en de wijk zou gered zijn. Yes we can Chorus pleit voor een strenger handhaven van de wet: niet meer blauw op straat, maar toezien op bijvoorbeeld de naleving van de leerplichtwet of de inburgeringsplicht. Jongeren naar school, werklozen verplichten tot vrijwilligerswerk, vrouwen die emanciperen; daarmee kun je de lethargie doorbreken. Chorus: Zodra bewoners wat gelukkiger zijn en zich betrokken voelen bij Nederland, gaan ze vanzelf participeren. Toch is wethouder Fiers geen voorstander van al te veel pressie: De basisvoorzieningen zijn natuurlijk cruciaal. Maar wat minstens zo belangrijk is, is dat mensen het gevoel krijgen dat hun wijk weer Leefbaarometer Elke drie jaar laat het ministerie van VROM de kwaliteit van de leefomgeving in Nederlandse steden meten. Hierbij worden statistische data gekoppeld aan informatie over huizenprijzen en aan gegevens uit een kwalitatief onderzoek onder Nederlanders. De meest recente editie (2009) toont aan dat het met de perceptie van onleefbaarheid best meevalt: 1,3 procent van de bevolking denkt negatief of zeer negatief over de eigen leefomgeving, in 1998 was dat 3 procent. De krachtwijken zijn grotendeels rood of oranje gekleurd in de Leefbaarometer (zeer negatief of negatief). Groen is de streefkleur van het krachtwijkenbeleid. Zie: Jutta Chorus, journalist: Het gros van de bewoners is aan het overleven, die zijn niet met participatie bezig. School, werk, veiligheid, dat zijn de dingen die hier spelen. op weg naar boven is. Als je huis is opgeruimd, ben je zelf ook opgeruimd. De problemen zijn daarmee nog niet weg, maar er ontstaat wel een soort yes we can -gevoel. De onderzoeken getuigen nog niet echt van zo n Obama-élan. Karsten: Bij gemeenten bestaat soms het idee dat bewoners niet willen participeren. Veel belangrijker is dat ze het vaak ook niet kunnen, juist ook omdat de meeste problemen van sociale aard zijn. Bovendien geldt dat bewoners bij het in kaart brengen van de problemen en het aandragen van oplossingen een grotere rol zouden kunnen spelen dan ze nu toebedeeld krijgen. Vaak is bovendien sprake van slechte terugkoppeling. Gemeenten vergeten nogal eens bewoners op de hoogte te stellen van wat er met hun inbreng is gedaan. Door dat wel te doen, bereik je veel meer betrokkenheid. Je laat echt een kans liggen als je eerst mensen vraagt om mee te denken en vervolgens niks laat horen, of via verkeerde kanalen communiceert. Parkje Vanuit welk perspectief je het ook bekijkt - vanuit de politiek, het onderzoek of de wijk zelf - er is consensus over het feit dat wijken maakbaar zijn en dat bewoners daarin een cruciale rol spelen. De bouwmaterialen zijn alleen niet altijd de juiste, en de manier waarop ze worden ingezet laat te wensen over. Daarom is meer dwingend beleid nodig, meer samenwerking, betrokkenheid van ambtenaren en hulpverleners, en meer effectiviteit in participatie. Fiers: Winst moeten we zoeken in een betere organisatie, zowel van de hulpverlening als van de bewoners. Ik ben ervan overtuigd dat naarmate de bewoners beter georganiseerd zijn wij ook meer aan de bewoners kunnen overlaten. Van die kracht maken we nog onvoldoende gebruik. Volgens Chorus moet er alleen niet te snel worden ingezet op bewonersparticipatie: Een wijk maken is een proces van generaties. Eerst de basis, dan de opbouw. En het is belangrijk in te zien dat het meer gaat om de sociale infrastructuur dan om fysieke aspecten (zoals het opknappen van huizen, red.). Ook Karsten pleit voor meer nadruk op het sociale aspect, al gelooft hij dat je de sociale cohesie wel degelijk kunt bevorderen met effectieve bewonersparticipatie: Bewoners die initiatief nemen om die cohesie te vergroten, al is het maar via het inrichten van een parkje, kunnen het werkelijke verschil maken. Met betrokkenheid en participatie kun je een wijk absoluut beter maken

13 Modern society 10: rec column corien prins foto: erik van de Burgt U mag het zeggen Van minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat mochten we begin dit jaar meepraten over de kilometerheffing. Althans: vooral als we lid waren van de club van rijdend Nederland, de ANWB. Het leek er even op dat de minister het lot van rekeningrijden in handen van wij, de burger had gelegd. Maar de minister haastte zich te erkennen dat ons aller volksvertegenwoordigers toch het laatste woord hebben. Meepraten over Haags beleid en in het bijzonder een slepend vraagstuk als het fileprobleem is zeker niet van alle dag. Maar wist u dat u sinds afgelopen zomer uw zegje kunt doen over voorgenomen wetgeving? Minister Hirsch Ballin van Justitie startte toen een rijksbreed experiment met internetconsultatie. Twee jaar lang kunnen we online van wetsvoorstellen kennisnemen en onze ideeën kenbaar maken. Doelstelling: het bevorderen van transparantie in het wetgevingsproces en een bijdrage leveren aan de kwaliteit van wetgeving. In dezelfde week dat de ANWB startte met de ledenraadpleging, kon u op meepraten over voorgenomen aanpassingen voor het ophogen van het ouderdomspensioen. Een belangrijk onderwerp, zou ik zeggen. Het lijkt simpel: bouw een website, plaats er voorgenomen wetgeving op, laat burgers reageren en de basis is gelegd voor meer vertrouwen vanuit de samenleving. Maar achter het digitale initiatief gaat nog een wereld aan uitdagingen schuil. Als de wetgever burgers uitnodigt ideeën in te brengen en kennis, ervaring en expertise te delen, zou ze eigenlijk ook moeten regelen dat wij over de nodige achtergrondinformatie beschikken. Dat betekent dat de wetgever het moet aandurven ons van meer dan uitsluitend basale input te voorzien. Op de website dient wat mij betreft niet alleen het wetsvoorstel zelf beschikbaar te komen. Je zou er ook de informatie moeten kunnen vinden die ten grondslag ligt aan de gehanteerde beleidsveronderstelling. Hetzelfde geldt voor de overwegingen die in het wetgevingsproces een rol hebben gespeeld. De doelstellingen van internetconsultatie kunnen nog verder reiken. Je zou kunnen streven naar het verkrijgen van een adequaat beeld van wat in de samenleving leeft en meer openheid betrachten, bijvoorbeeld door terug te koppelen wat met de inbreng van burgers is gedaan. Je zou zelfs de bereidheid kunnen tonen om eerder gemaakte keuzes bij te stellen. De overheid kan via een dergelijke consultatie laten zien dat ze een zorgvuldige belangenafweging maakt en verantwoording aflegt over keuzes die uiteindelijk zijn gemaakt. Kiest de overheid voor deze doelstellingen, dan betekent dat een keuze voor een meer responsieve wetgever. Dat wil zeggen, een bestuur dat opteert voor meer dan uitsluitend het uitdragen van voorgenomen regelgeving en het verwerven van draagvlak daarvoor. Een Haagse werkelijkheid die daadwerkelijk ruimte geeft aan en interesse heeft in burgerparticipatie. Een proces waarin wij burgers - veel meer dan nu - vertrekpunt in plaats van richtpunt van wetgeving zijn. Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering, Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), Universiteit van Tilburg

14 Na college nog even naar kantoor Een website die elke dag de scherpste kortingen verzamelt; een winkel voor handgemaakte maathemden; webontwikkelaars die art direction met web development combineren. Allemaal bedrijven die opgericht zijn door Tilburgse studenten. De campus telt veel voorzieningen en ondernemende studenten. Maar heerst er ook een entrepreneursmentaliteit? We hebben in Nederland te veel mensen die plannen maken en te weinig mensen die ze uitvoeren. tekst: hein coppes "W elkom in onze georganiseerde chaos. In een klein kantoor vol bureaus zijn de broers Paul en Robin Maijers, alumni Strategic Management, druk in overleg. Hun bedrijf, Boxplosive, probeert grote retailbedrijven te interesseren voor printbare kortingscouponnen via internet. Op die manier kunnen ze rechtstreeks met de klant in contact komen. Met elf andere startende bedrijven houdt Boxplosive kantoor op de eerste verdieping van het Simon-gebouw op de campus. Daar, in het Ondernemerscentrum, kunnen studenten met een goed idee voor een onderneming, tegen flinke korting, beschikken over een kantoor, een telefoon, gezamenlijke vergaderruimtes en, heel belangrijk, een koffieautomaat. Robin Maijers: Daar ontmoeten wij de anderen die druk aan het ondernemen zijn. Een van hen is Marcel Oostdijk, alumnus Investment Analysis, mede-oprichter van Outfox. Dit bedrijf stelt de wetenschappelijke kennis van studenten beschikbaar voor ondernemers. Dat doen ze door hun vraagstukken voor te leggen aan een grote groep studenten. Oostdijk: In het Ondernemerscentrum heb ik veel contact met andere ondernemers. Wij doen ook zaken met elkaar. Wij hebben bijvoorbeeld de salarisbetaling aan een van hen uitbesteed. Kritische vragen Wij helpen beginnende ondernemers hun start te maken. Afgezien van huisvesting denken we met ze mee over diverse vraagstukken, zoals de keuze van hun adviseurs en coaches. aldus Karen Lanning. Zij is als projectmanager Starterslift betrokken bij het Ondernemerscentrum. Een startende ondernemer krijgt een idee, maar heeft nog geen concrete uitwerking. Wij screenen idee en persoon en maken een inschatting of die combinatie succesvol kan zijn. Vervolgens helpen we hem of haar op weg, vertelt Lanning. Zij legt de ondernemer die wil starten kritische vragen voor. We dwingen hem na te denken: wil ik dit wel? Ben ik de juiste persoon? Die screening is nodig. Het combineren van studie en ondernemerschap vergt namelijk doorzettingsvermogen. Sebastian Mennes is masterstudent Strategic Management en oprichter van Mennes Creative,

15 until feature illustratie: peter pontiac

16 Eerste hulp bij ondernemen Brabant Center of Entrepreneurship (BCE): campus (tot een jaar na afstuderen). samenwerkingsverband van TU Eindhoven Onderwijs: professor Joop Vianen verzorgt en Universiteit van Tilburg. Hier ontwikkelen jaarlijks drie cursussen die interessant zijn voor startende ondernemers kennis over en vaardigheden in ondernemerschap. Academic Business Club: iedereen met ambitie startende ondernemers. Starterslift: geïntegreerde ondersteuning om een eigen onderneming te starten tijdens of voor studenten, medewerkers en alumni bij na zijn of haar studie kan hier in contact komen het opzetten van een eigen bedrijf. Denk aan: met andere ondernemers en ervaringen delen. financiering, huisvesting, coaching, training, Informatieportal ondernemerschap: website netwerk, advies en faciliteiten. van het Centrum voor Kennistransfer met Ondernemerscentrum: Voor ondernemende gebundelde wetenschappelijke kennis over studenten, medewerkers en alumni is het mogelijk om een eigen kantoorruimte te huren op ondernemerschap. de Loket MKB: toegangspunt voor ondernemers uit de regio die informatievragen hebben of (onderzoeks)opdrachten en verzoeken tot het plaatsen van stagiaires, afstudeerders en werkstudenten. Ondernemer en Recht: laagdrempelig juridisch advies door studenten aan het regionale midden- en kleinbedrijf. UniPartners: Non-profit academisch adviesbureau gelieerd aan de UvT. Koppelt behoefte aan praktijkervaring bij studenten aan toegankelijk maken van academische kennis voor het bedrijfsleven. een internetbedrijf: Hij moet er hard aan trekken. Ik heb wel eens een vertraging van meer dan een half jaar in mijn studie opgelopen vanwege deadlines van mijn klanten. Ik ben nu zo druk met de oprichting van een tweede start-up, samen met een compagnon uit het Ondernemerscentrum, dat ik nauwelijks aan mijn scriptie toekom, vertelt Mennes. Toch lukt het veel ondernemende studenten om studeren en ondernemen te combineren. Zoals Marcel Oostdijk van Outfox. Volgens hem is het een kwestie van goede planning, een vaardigheid Bij de diploma-uitreiking wordt speciale aandacht besteed aan studenten die cum laude afstuderen, maar niet aan de student die ondanks een eigen bedrijf er toch in geslaagd is af te studeren. die een goede ondernemer in huis moet hebben. Een voordeel is dat het Ondernemerscentrum op de campus is gevestigd. Dat maakt het gemakkelijk om tussen twee colleges door even het kantoor binnen te lopen. Maar de student-ondernemers zijn het erover eens dat er nog een wereld te winnen is als het gaat om ondernemerschap op de universiteit. Mennes: Tijdens de meeste vakken wordt ondernemerschap niet als optie meegenomen. Bij de diplomauitreiking wordt speciale aandacht besteed aan studenten die cum laude afstuderen, maar niet aan de student die er ondanks een eigen bedrijf toch in is geslaagd af te studeren. Centers of entrepeneurship Als er op de Universiteit van Tilburg iemand is die ondernemerschap propageert, dan is dat professor Joop Vianen. Hij is bijzonder hoogleraar ondernemerschap en kleine en middelgrote ondernemingen. Vianen bevestigt dat de ondernemerscultuur nog niet zo is doorgedrongen op de Nederlandse universiteiten. Hij heeft dat in de Verenigde Staten wel anders meegemaakt. Zelf was hij een tijdje werkzaam aan de universiteit van Berkeley. Daar heerst een klimaat van ondernemerschap. Het ondernemen is vaak gericht op technologie. En die is aan Amerikaanse universiteiten veel sterker vertegenwoordigd dan in Europa. Daar komt bij dat de universiteiten daar geworteld zijn in het regionale bedrijfsleven. Bovendien zijn ze gewoon wat beter in pr. Toch is Vianen niet ontevreden over de stappen die in Nederland al gezet zijn. Het Ministerie van OCW heeft een handje geholpen met subsidie voor centers of entrepeneurship. Daarin worden het onderwijs in ondernemen en de kennis over ondernemerschap gebundeld. Ook Tilburg kent een dergelijk centrum, het Brabant Center of Entrepreneurship. Dit is opgezet met onder meer de Technische Universiteit Eindhoven. We hebben de afgelopen jaren aardig op de trom geslagen en dat heeft wel wat opgeleverd. Zo heb ik in de cursus Kennisintensief ondernemerschap al meer dan 250 studenten voorbij zien komen, vertelt Vianen. Terug naar de broers van Boxplosive. Waarom is voor hen het Ondernemerscentrum zo belangrijk? In het begin is er vooral enthousiasme over een idee. Daar praat je over, daarover maak je plannen. En, zoals Hans Breukhoven (CEO van Free Record Shop, hc) zegt, we hebben in Nederland te veel mensen die plannen maken en te weinig mensen die ze uitvoeren. Het Ondernemerscentrum helpt ons om van plannen maken te komen tot plannen uitvoeren. Alumni gezocht Starterslift is op zoek naar alumni met ervaring in het bedrijfsleven, al dan niet met een eigen bedrijf, die het leuk vinden om startende ondernemers te coachen. Interesse? Neem dan contact via

17 until in memoriam Frans Seda Indonesische held in de geest van Cobbenhagen Groot staatsman, grondlegger van de Indonesische democratie en katholiek voorman. Een leven lang bruggenbouwer tussen Nederland en het onafhankelijke Indonesië. Integer en idealistisch. Het zijn slechts enkele van de vele typeringen voor de onlangs overleden Frans Seda ( ). De in Indonesië nog steeds vermaarde ex-minister richtte naast al zijn andere verdiensten de katholieke universiteit van Jakarta op, geïnspireerd door het voorbeeld van Tilburg. tekst: Tineke Bennema

18 Deskundig econoom Na de communistische coup in 1965 zocht president Soeharto naar een deskundig econoom die het bijna bankroete land weer op de rails kon zetten. Seda onder president Soekarno al minister van plantages - werd gepolst en werd minister van landbouw en later van financiën en verbindingen. Door keihard te werken, door zijn deskundigheid, zijn sociale denkwijze en eigen visie op de economie, wist hij Indonesië weer een gezonde economische basis te geven. Het armoedepercentage liep sterk terug en het land werd het Indonesische mirakel genoemd. Jos van Gennip, oud-eerste Kamerlid van het CDA: Die regeringsverantwoordelijkheid die hij droeg was enorm, zeker als je bedenkt dat hij mede leiding gaf aan een land van meer dan 200 miljoen, hoofdzakelijk arme, mensen. Een land waar corruptie algemeen was en waartegen hij tot zijn dood toe heeft gevochten. Seda hoort op het wereldtoneel thuis. Hij is een van de meest vooraanstaande alumni die Tilburg ooit heeft gehad. Seda had de geschiedenis en het recht aan zijn kant, maar hoge regeringsposten waren na de begin jaren zeventig niet meer voor hem weggelegd. Zijn niet aflatende kritiek op de toenemende corruptie en zijn soms fundamentele verschil- Frans Seda, volgens zijn vrienden het rolmodel van een Tilburgse alumnus, overleed 31 december 2009 op 83-jarige leeftijd. Hij kreeg een staatsbegrafenis in Jakarta, waarbij zestig saluutschoten werden afgevuurd. Maar in Nederland is hij nog steeds relatief onbekend. Seda stierf slechts enkele uren na zijn vriend, de voormalig islamitische president Abdurrahman Wahid. Duizenden mensen, zowel katholieken als moslims, kwamen naar zijn huis om hem liefdevol te herdenken. Het illustreert Seda s kosmopolitische en tolerante instelling. Seda was van eenvoudige afkomst, geboren in 1926 op het eiland Flores in Indonesië, als zoon van een plaatselijk stamhoofd. Katholiek opgevoed en gevormd. Zijn vervolgonderwijs kreeg hij van de Jezuïeten op Midden Java. Dankzij een beurs van de Paters van het Goddelijk Woord kon hij in 1950 als eerste Indonesische republikeinse student aan de Katholieke Economische Hogeschool in Tilburg zijn studie economie beginnen. Kort daarvoor had hij nog tijdens de politionele acties het Nederlandse leger bestreden. Vormingsklimaat In Tilburg toonde Seda zich een zeer intelligente student, bekwaam ook in het vestigen van landelijke en internationale netwerken. Hij was medeoprichter van de PPI, vereniging van Indonesische studenten en de Tilburgse Vincentius Vereniging, waarvan de leden actief waren in de Tilburgse achterstandswijken. Maar ook genoot hij als lid van Studentenvereniging Olof met volle teugen van de vrolijke kanten van het studentenleven. Bovenal was hij getroffen door het onderwijs- en vormingsklimaat in Tilburg, vertelt Peter Merkx, alumnus en vertrouwensman van Seda, met wie hij sinds 1971 nauw samenwerkte. Filosofie, theologie, ethiek, sociale leer van de kerk het waren vakken die een stempel zouden drukken op alles wat hij later zou doen en denken. Economie als de leer van de menselijke bedrijvigheid maar met het accent op mensen en menselijk. In 1956 behaalde Seda zijn doctoraal en keerde terug naar Indonesië. Daar werd hij parlementslid en enkele jaren later voorzitter van de katholieke partij in het grootste islamitische land van de wereld. Het was een partij met aanzien vanwege haar principiële keuze vóór de onafhankelijkheid van Indonesië en daarmee ook Nieuw Guinea. Seda s partij - die ook op de steun van de meeste van de tweeduizend Nederlandse missionarissen kon rekenen - was teleurgesteld in de Nederlandse zusterpartij, de Katholieke Volks Partij. Die hing de algemene Nederlandse lijn aan van behoud van Nieuw Guinea. Door zijn goede contacten met Nederlandse katholieken kreeg Seda begin jaren zestig een geheime opdracht, vertelt Pater Huub Boelaars, alumnus en missioloog: President Soekarno wilde dat Seda contacten zou leggen met de kritische voormannen van de Katholieke Volks Partij in Nederland. Zij waren tegen de overdracht van Nieuw Guinea aan Indonesië. Seda ging aan het werk en sprak onder andere met oud-studiegenoot en alumnus Norbert Schmelzer. Via hem kreeg Seda toegang tot de top van de KVP. Onder druk van de Verenigde Naties en met grote tegenzin, ging Nederland in 1963 uiteindelijk akkoord met de overdracht van Nieuw Guinea. foto: Anp/Maya Vidon

19 until in memoriam Die regeringsverantwoordelijkheid die hij droeg was enorm, zeker als je bedenkt dat hij mede leiding gaf aan een land van meer dan 200 miljoen, hoofdzakelijk arme, mensen len van inzicht op politiek terrein, waren hieraan zeker debet. Hij werd nog wel benoemd tot ambassadeur bij de Europese Gemeenschap. Maar Indonesië kon niet zonder hem en hij bleef een belangrijke regeringsadviseur. Tot het laatst hield Seda vast aan zijn idealen, van rechten voor onderdrukten en zwakkeren, van tolerantie, onafhankelijkheid en integriteit. Dat maakte hem in Indonesië tot nationale held. Jos van Gennip: Geheel in de geest van zijn Tilburgse leermeester Cobbenhagen om zwakkeren in de samenleving een kans te geven. Lekenuniversiteit Eén van Seda s dromen was de oprichting van een op Tilburgse leest geschoeide katholieke lekenuniversiteit. Samen met een groepje vrienden en met een startkapitaal van één gulden, richtten Seda en een groepje idealistische medestanders op 1 juni 1960 de Atma Jaya Universiteit in Jakarta op. Het was de eerste katholieke lekenuniversiteit in Azië. In 1970 deed Seda een beroep op zijn Tilburgse vrienden om samen een toekomstplan voor de universiteit te maken. Professor Ruud de Moor, voorzitter van de Oprichtingscommissie Open Universiteit en later rector van de KUB, adviseerde de oprichting van een instituut voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Seda wilde dat doen naar het voorbeeld van het Tilburgse onderzoeksinstituut IVA, Instituut voor Arbeidsvraagstukken. De Tilburgse hoogleraren Ruud de Moor, Léon Jansen, Frans van Dooren, Cebemo-directeur Jos van Gennip en de Tilburgse alumni Rudolf Brenninkmeijer en Edmund Meuwissen besloten dat een drietal jonge Tilburgse sociologen Huub Boelaars, Kitty van der Kamp en Peter Merkx met deze taak zouden worden belast. Merkx: Het enthousiasme van Seda stak iedereen aan. En in de periode gingen de hoogleraren, medewerkers en hun internationale vrienden geheel belangeloos, vaak in vakanties, aan de slag. Ze hielpen Seda en zijn Tilburgse team met het opzetten van het onderwijs, onderzoek, nieuwe faculteiten en instituten, pilot-projecten en vaktrainingen. Buitenlandse en binnenlandse particuliere fondsen werden aangeboord. En het werd een topuniversiteit in het multireligieuze, multiculturele Azië. Ambassadeur van Tilburgs gedachtegoed Een uitgehongerde Frans Seda is in 1995 per trein op weg naar Den Haag. Het is hartje zomer. In de restauratie op Hollands Spoor bestelt hij erwtensoep en roggebrood met spek. De verbaasde ober zegt dat deze gerechten midzomer niet op het menu staan. Waarop Frans Seda antwoordt dat je in het leven uiteraard niet altijd krijgt wat je wenst. Maar dat het meedenken aan de oplossing van een probleem soms al de eerste stap op weg is naar de vervulling van de wens. En hij krijgt zijn erwtensoep, roggebrood en spek! Van een dame die naast hem zit. Zij vindt zijn antwoord zo sympathiek en herinnert zich thuis in de vriezer nog soep te hebben. Het kenmerkt het leven van Frans Seda: hij haalde het beste in iedere mens naar boven. En hij werd ervoor beloond. Van de oudste universiteit in Azië kreeg hij een eredoctoraat. Van de paus kreeg hij de hoogst mogelijke kerkelijke onderscheiding. Van bevriende staatshoofden kreeg hij medailles die het diepste respect voor zijn persoon en zijn werk uitdrukten. Ook Tilburg zou deze grote ambassadeur voor het eigen gedachtegoed van de universiteit in ere moeten houden. Als iemand heeft getoond het huidige Tilburgse motto Understanding Society in praktijk te kunnen brengen, dan was het Frans Seda

20 Tentamens hoogler