Via Twence. Geen woorden, maar daden en dat is precies waar Twence mee bezig is. Verder in deze editie:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Via Twence. Geen woorden, maar daden en dat is precies waar Twence mee bezig is. Verder in deze editie:"

Transcriptie

1 Via Twence Info Magazine Jaargang 14 december 2014 Uitgave 43 Geen woorden, maar daden en dat is precies waar Twence mee bezig is Verder in deze editie: 02 Twence: blik op recycling 04 Grootste duurzame energieleverancier van Overijssel 06 4 steps forward! 10 Twence op vakbeurs RWM

2 Robert-Jan ter Morsche (Stichting Kringloop Blik) ziet weinig heil in het apart inzamelen van blik Twence: blik op recycling De recycling van stalen en aluminium blikverpakkingen is zeer succesvol. Dat is mede te danken aan afvalenergiebedrijven zoals Twence, die investeren in nieuwe installaties om meer metalen terug te winnen, stelt Robert-Jan ter Morsche van de Stichting Kringloop Blik. fervent voorstander van een Europees stortverbod. Hoewel Nederland dus Europees koploper is, moeten we ook in ons land blijven investeren in metaalrecycling. Daardoor kan het percentage hergebruikt blik nog verder toenemen, verwacht de zegsman van de SKB. In de nabije toekomst denkt hij dat de meeste winst voor metaalrecycling te behalen is dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen voor de opwerking van bodemassen. Omdat afvalenergiecentrales nu al steeds meer metalen kunnen terugwinnen uit bodemassen, ziet Robert- Jan ter Morsche weinig heil in het apart inzamelen van blik. Door sommige gemeenten worden andere inzamelsystemen toegepast of overwogen, maar inzameling via het huisvuil is de efficiëntste methode. Het kost de samenleving het minst en is gemakkelijk en efficiënt voor consument, gemeente en het afvalenergiebedrijf. Voor meer informatie over de Stichting Kringloop Blik: Inzameling van blik via het huisvuil is de efficiëntste methode Meer metalen uit bodemassen Twence kan voortaan nog kleinere metaaldeeltjes uit bodemassen verwijderen. Op 22 oktober werd de nieuwe hal achter de bestaande slakkenopwerkingsinstallatie officieel in gebruik genomen. De machines in deze hal zijn gebaseerd op de modernste technologieën. Noviteiten zijn een ADR (advanced dry recovery) en een verbeterde combischeider. De machines kunnen 60 tot 70 procent meer aluminium, koper, zink en andere metalen uit de bodemassen verwijderen. Deze metalen worden hergebruikt. Dankzij dit zogenoemde ONFA-project (Optimalisatie Non-Ferro Afvangst uit bodemassen) zijn de bodemassen schoner en gemakkelijker inzetbaar in bijvoorbeeld de wegenbouw. Na verbranding blijft ongeveer een kwart van alle restafval over als bodemassen. Bij Twence gaat het om circa ton per jaar. Staal wordt met magneten uit bodemassen teruggewonnen. Bij non-ferro s (zoals aluminium) gebeurt dit door middel van wervelstroomscheiding. Pilot inzameling verpakkingsmateriaal Losser loopt op rolletjes Het is een fantastisch mooi cijfer, dat andere sectoren kan inspireren, zegt Robert-Jan ter Morsche van de Stichting Kringloop Blik (SKB) over het recyclingpercentage van blik. Dat zit met 91 procent (in 2012) ruim boven de wettelijke norm van 85 procent uit het Besluit Beheer Verpakkingen. Het is ook sterk gestegen ten opzichte van 2005, toen 84 procent van het blik werd hergebruikt. Volgens de secretaris van de stichting is de stijging mede te danken aan afvalenergiebedrijven, zoals Twence. Die investeren in installaties die meer metalen kunnen halen uit bodemassen (het restant dat overblijft na verbranding). Zo kan Twence tegenwoordig kleinere metaaldeeltjes terugwinnen dankzij onder meer de ADR-technologie (zie kader). Andere branchegenoten halen meer metalen uit bodemassen door deze te wassen of chemisch te behandelen. De bedrijven verdienen de investeringen vaak snel terug, legt Robert-Jan ter Morsche uit. Want blik en andere metalen brengen veel op, doordat ze eindeloos kunnen worden hergebruikt zonder verlies van de waardevolle eigenschappen. Recycling is bovendien goed voor het milieu, want het bespaart 70 procent van de energie bij de productie van staal. Bij aluminium (dat via elektrolyse wordt gewonnen uit bauxiet) bedraagt die reductie maar liefst 95 procent. Volgens Ter Morsche hebben zijn stichting en afvalenergiebedrijven zoals Twence dan ook hetzelfde doel: Namelijk de kringloop voor grondstoffen in ons geval blik sluiten en daarmee het duurzame gebruik van grondstoffen en energie bevorderen. Bij de Stichting Kringloop Blik zijn materiaalproducenten, verpakkingsbedrijven, het verpakkende bedrijfsleven en de detailhandel aangesloten. Stortverbod In Nederland is hergebruik van blik meer gemeengoed dan in de rest van Europa, weet Robert-Jan ter Morsche. Dat komt omdat hier een stortverbod geldt. Na verbranding kunnen we metalen terugwinnen en recyclen, bij storten verdwijnen ze gewoon in de grond. Om die reden is hij ook een Afgelopen zomer is de gemeente Losser, samen met Twente Milieu en Twence, een proef gestart met het apart inzamelen van kunststof-verpakkingsmateriaal en blik in De Lutte en de wijk Saller. Het materiaal wordt vierwekelijks door Twente Milieu in de zogeheten verpakkingencontainer opgehaald en naar Twence gebracht, waar het machinaal wordt gesorteerd. Tijdens de laatste inzameling werd liefst 25% meer verpakkingsmateriaal opgehaald dan bij de eerste inzameling. De pilot duurt tot augustus Circulaire economie Bij Twence wordt het verpakkingsmateriaal in drie stromen gescheiden. Daarna gaan de verschillende soorten kunststoffen (75% van het totaal) naar de kunststofverwerkende industrie. Het blik gaat naar de metalenhandelaar en van de drankenkartons worden bij een gespecialiseerd bedrijf papier, kunststof en aluminium van elkaar losgeweekt. Van al deze grondstoffen worden weer nieuwe producten gemaakt. Twence probeert daar zoveel mogelijk regionale bedrijven bij in te schakelen en zo bij te dragen aan de circulaire economie en werkgelegenheid in Twente. Zuivere stromen Wethouder Wilschut van Losser: Er zit weinig fout afval tussen en dat is heel prettig. Dat betekent ook dat de andere container met restafval veel minder snel vol is dan voorheen en dus minder vaak geleegd hoeft te worden. Als alle resultaten van de proef binnen gekomen en geanalyseerd zijn, bekijken we hoe we verder gaan. Dat gaat in nauw overleg met partners zoals Twente Milieu en Twence en met de andere Twentse gemeenten. 02 Via Twence 03

3 Twence haalt steeds meer elektriciteit, warmte en stoom uit restafval. We kijken continu naar nieuwe manieren om energie te produceren en zijn inmiddels uitgegroeid tot de grootste duurzame energieleverancier van Overijssel, vertelt Rob van Ommen, sales manager Energy bij Twence. Grootste duurzame energieleverancier van Overijssel Rob van Ommen Voor de afname van duurzame thermische energie is Twence op zoek naar nieuwe partners Ter illustratie geeft hij de indrukwekkende cijfers. Twence produceert voldoende elektriciteit voor huishoudens. Daarnaast levert Twence warmte en stoom, vergelijkbaar met het warmteverbruik van circa woningen. Daarmee staan we in de top 10 van Nederlandse duurzame energieleveranciers, weet Rob van Ommen. Op provinciaal niveau is Twence zelfs de grootste. De productie van energie uit hernieuwbare bronnen past volgens Van Ommen bij de maatschappelijke rol van het bedrijf. Wij zien afval als bron van herbruikbare grondstoffen en energie. We brengen grondstoffen terug in de keten en zetten restafval in voor energetische benutting, zolang dit nog de meest efficiënte vorm van gebruik is. Daarbij kijkt Twence continu naar hoe het nog beter kan, aldus Van Ommen. De afvalenergiecentrale (AEC) heeft een zeer hoge energieopbrengst en kan qua rendement ruimschoots de vergelijking aan met de huidige generatie kolengestookte elektriciteitscentrales. De stroom levert Twence aan de Twentse gemeenten en aan het openbare elektriciteitsnet. Sinds 1 januari 2011 levert de centrale ook stoom en warmte. De stoom uit de centrale benut AkzoNobel voor het indampen van pekel tot zout. Aanvankelijk werd vanuit één verbrandingslijn stoom geleverd, daarna werd ook warmte-uitkoppeling uit de andere lijnen mogelijk gemaakt. Sinds 2013 neemt AkzoNobel nog meer stoom af, waardoor het bedrijf inmiddels jaarlijks het verbruik van maar liefst 80 miljoen kubieke meter aardgas bespaart. Daarnaast levert de afvalenergiecentrale warmte -in de vorm van warm wateraan Ennatuurlijk in Enschede (de voormalige centrale van Essent), voor de verwarming van circa woningen en ruim 200 bedrijven, waaronder de Universiteit Twente en het stadion van FC Twente. De combinatie van zowel warmteals stoomlevering is bijzonder, weet Van Ommen. Twence is koploper in de toepassing van deze techniek. Ook internationaal oogstten deze projecten lof en viel het bedrijf in de prijzen: vorig jaar won Twence de prestigieuze Global District Energy Climate Award, een onderscheiding voor bijzondere prestaties op het gebied van warmte- en koudenetten. Partners Een belangrijke duurzame elektriciteitsleverancier van Twence is de biomassa-energiecentrale (BEC). Deze centrale kan nu al circa huishoudens voorzien van groene stroom. Dat gebeurt door het verbranden van afvalhout, houtige niet-composteerbare delen uit de composteringsinstallaties en de grove delen uit het groenafval. De techniek is in grote lijnen vergelijkbaar met die van de afvalenergiecentrale. Maar ook voor dit bedrijfsonderdeel kijkt Twence naar hoe het nog beter kan. Er zijn vergevorderde plannen om ook levering van warmte en stoom vanuit de BEC mogelijk te maken en daarmee de duurzame energieproductie van dit bedrijfsonderdeel te verdrievoudigen. De subsidie voor dit project wordt in 2015 aangevraagd, waarna de ombouw naar verwachting in 2018 kan worden afgerond. Voor de afname van deze duurzame thermische energie is Twence op zoek naar nieuwe partners. Zo kunnen beide partijen hun duurzame ambities verder invullen, zegt Rob van Ommen. Vergister Een al bestaand samenwerkingsverband is Twenergy. Daarin benutten Twence en Cogas stortgas van Elhorst-Vloedbelt voor elektriciteit en warmte. Ook op het Boeldershoekterrein heeft Twence onlangs geïnvesteerd in de vernieuwing van het stortgasnet en de -installaties. Enerzijds wordt hiermee voorkomen dat een groot deel van het broeikasgas methaan uit de stortheuvels in de atmosfeer terecht komt, anderzijds levert dit jaarlijks naar verwachting drie miljoen kubieke meter stortgas op. Het stortgas wordt verwerkt in de warmtekrachtkoppeling van Twence eigen vergistingsinstallatie, waarmee hoge rendementen worden gerealiseerd: het gas wordt zo stroom voor 1400 woningen en warmte voor 400 huishoudens. In de vergister produceren bacterieculturen biogas uit organisch afval, dat vervolgens wordt omgezet in elektriciteit en warmte. Ook vergisting gebeurt bij Twence met de nieuwste technologie. Het jongste onderdeel, de innovatieve combivergister die door de Enschedese specialist in bioenergiesystemen HoSt is ontwikkeld, is 22 oktober officieel in gebruik genomen. Deze installatie vergist zowel vloeibare afvalstromen als lastig verwerkbaar organisch afval, zoals bermgras en industrieel organisch afval. Het gistende gemakkelijke materiaal zorgt ervoor dat ook moeilijk verwerkbare stromen voor energie-onttrekking kunnen worden ingezet. 04 Via Twence 05 03

4 Onder grote belangstelling zijn woensdag 22 oktober vier duurzame projecten van Twence officieel opgeleverd. Gedeputeerde Ineke Bakker verrichtte de opening. 4 steps forward! De sprekers bij de feestelijke oplevering, v.l.n.r. Geert Versteeg (Procede), Gert Jan Bennink (Twence) en Ineke Bakker (gedeputeerde Provincie Overijssel) Duurzaamheid en recycling gaan hand in hand met het ontwikkelen van hoogwaardige werkgelegenheid in de regio De drie sprekers Ineke Bakker, Geert Versteeg van Procede (een spin-off van de UT) en Gert Jan Bennink van Twence, waren het er over eens dat er een eind moet komen aan de uitputting van fossiele brandstoffen. Geen woorden, maar daden en dat is precies waar Twence mee bezig is. De vier nieuwe, innovatieve installaties laten zien waar samenwerking tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven toe kan leiden. Het gaat om vier installaties waarmee Twence: 1. lastige groene afvalstromen zoals bermmaaisel efficiënter verwerkt; 2. CO 2 geschikt maakt voor nuttige toepassingen, zoals rookgasreiniging; 3. tot 70 procent meer aluminium, koper, zink en andere metalen terugwint; 4 meer rendement haalt uit vrijkomend methaangas uit oude stortheuvels. Met de totale investeringen in de vier projecten, inclusief subsidies van de EU, Agentschap NL en de Provincie Overijssel, is een bedrag van ruim 15 miljoen gemoeid. Met dat bedrag dragen we bij aan een beter milieu (minder methaanuitstoot), besparen we op fossiele brandstoffen (equivalent van m 3 aardgas op jaarbasis), realiseren we jaarlijks tot bijna ton besparing van uitstoot van CO 2, leveren we meer duurzaam geproduceerde energie (elektriciteit voor woningen en warmte voor 550 woningen) én bereiken we betere recyclingspercentages door meer metaalterugwinning. Effecten die onze aandeelhouders sterken in hun eigen recycling- en duurzaamheidsdoelstellingen. Winst voor de regio Maar er zijn meer positieve effecten. In de afgelopen jaren hebben honderden mensen bijgedragen aan de ontwikkeling, constructie en bouw van de vier installaties. Zo gaan duurzaamheid en recycling hand in hand met het ontwikkelen van hoogwaardige werkgelegenheid in de regio. Voor onze partners waren we ook in deze projecten weer de proeftuin waarin nieuwe concepten marktrijp worden. Op deze manier dragen we samen bij aan een gunstig vestigingsklimaat voor hightech-ondernemingen in de regio. Een belangrijke motor van de Twentse economie. Gouden driehoek In de circulaire economie heeft iedereen een rol. Kennisinstellingen en opleidingsinstituten (Saxion, UT, TNO) ontwikkelen nieuwe inzichten, het bedrijfsleven vertaalt dit in nieuwe oplossingen, overheden stimuleren door regelgeving en faciliteiten. De gouden driehoek, waarin samenwerken essentieel is. Onze gasten maakten graag van de gelegenheid gebruik de installaties te bezoeken. De projectleiders gaven op locatie uitgebreid uitleg over de werking van de systemen en beantwoordden vragen. Na afloop vertrokken de genodigden in de wetenschap dat Twence al weer bezig is met nieuwe initiatieven voor nog meer stappen vooruit. 06 Via Twence 03 07

5 De terugwinning van metalen wordt verhoogd, wat uit milieu-oogpunt van belang is Vergisting lastig verwerkbaar materiaal De nieuwe combi-vergister op het terrein van Twence is door de Enschedese specialist in bioenergiesystemen HoSt ontwikkeld. Hierin kunnen naast reguliere vloeibare afvalstromen lastig verwerkbare biomassastromen worden vergist. Zo gebruiken we deze stromen nuttig voor de productie van duurzame energie. Het gaat om een pilot installatie, er zijn in Nederland nog geen andere installaties die dit materiaal op deze wijze kunnen benutten. De verwachting is dat we met de combi-vergister circa 1 miljoen m 3 biogas produceren, dat door de gasmotoren van de bioconversieinstallaties van Twence zal worden omgezet naar stroom voor 600 woningen en warmte voor nog eens 150 huishoudens. Betere benutting van meer stortgas Met het realiseren van nieuwe stortgasonttrekkingsbronnen en het bijbehorende leidingnetwerk in de stortheuvels op het Twence-terrein voorkomen we dat een groot deel van het broeikasgas methaan uit de stortheuvels in de atmosfeer terecht komt. Door deze vernieuwing verhogen we de productie van stortgas tot naar schatting 3 miljoen m 3 per jaar. Dit stortgas drijft de gasmotoren van Twence bioconversie-installaties aan, waarmee hoge rendementen worden gerealiseerd. Zo kan uit de oude stortheuvels elektriciteit voor woningen en warmte voor 400 extra huishoudens worden gehaald. Toepassing eigen CO 2 Voor het reinigen van de rookgassen wordt in de afvalenergiecentrale van Twence onder meer natriumbicarbonaat ( bakpoeder, NaHCO 3 ) ingezet. Twence heeft de afgelopen jaren in samenwerking met onder meer Procede, een spin-off van de Universiteit Twente, een installatie ontwikkeld om in de droge rookgasreiniging van één van de verbrandingslijnen koolstofdioxide (CO 2 ) af te vangen en te gebruiken als grondstof voor natriumbicarbonaat. Vanwege het duurzame en innovatieve karakter krijgt het project subsidie van de provincie, de Rijksoverheid en de Europese Unie. Het project is met bijna uitsluitend regionale bedrijven gerealiseerd. De installatie zal op jaarbasis circa ton NaHCO 3 produceren. Dit levert een reductie van de uitstoot van tot ton CO 2 op jaarbasis. Dat is dus goed voor het milieu.daarnaast is het bedrijfseconomisch interessant, omdat bicarbonaat een kostbare grondstof is. Soda is een bulkproduct dat goedkoper en beter verkrijgbaar is dan natriumbicarbonaat. Daarnaast volstaat 1 ton soda voor de productie van ongeveer 1,6 ton natriumbicarbonaat, wat er dus ook nog eens voor zorgt dat er minder transportkilometers gereden hoeven worden. Meer metalen uit bodemassen Na verbranding blijft ongeveer een kwart van alle restafval over als bodemassen, bij Twence circa ton per jaar. Deze worden geschikt gemaakt voor onder meer de wegenbouw, door ruwe materialen eerst te verkleinen en er vervolgens zo veel mogelijk metalen en vervuiling uit te halen. Door de vergaande optimalisatie en uitbreiding van de bodemas-opwerkingsinstallatie kunnen nog kleinere metaaldeeltjes uit de bodemassen worden teruggewonnen. De machines zijn gebaseerd op de nieuwste technologieën en kunnen 60 tot 70 procent meer aluminium, koper, zink en andere non-ferro metalen uit de bodemassen verwijderen. Deze worden schoner en gemakkelijker inzetbaar in bijvoorbeeld de wegenbouw. De metalen worden hergebruikt. Deze vorm van scheiding achteraf telt mee in de recyclingdoelstellingen van onze aandeelhouders. De Nederlandse afvalenergiecentrales hebben in 2012 een green deal met de overheid gesloten om de kwaliteit van de bodemassen te verbeteren. Vanaf 1 januari 2017 moet minstens de helft van de bodemassen vrij kunnen worden toegepast als bouwstof in bijvoorbeeld de beton- en cementindustrie. Nu mogen ze alleen zodanig geïsoleerd worden ingezet, dat het materiaal indien nodig weer terug te halen is. Verder moet het percentage non-ferro metalen, zoals aluminium, dat uit de bodemas wordt teruggewonnen, omhoog naar 75% in De terugwinning van metalen wordt verhoogd, wat uit milieu-oogpunt van belang is. Daarbij kan de bodemas worden ingezet als vervanger van zand of grind, dat dus niet meer uit de bodem hoeft te worden gehaald. Anderzijds leveren metalen geld op, waardoor dure verbeteringsstappen mogelijk economisch haalbaar worden. 08 Via Twence 09 03

6 De stand van Twence op de vakbeurs RWM Twence exposeerde ook dit jaar weer op de Recycling & Waste Management (RWM) Exhibition in Birmingham. Tijdens dé vakbeurs op het gebied van afvalmanagement van 16 tot en met 18 september werd de stand van Twence druk bezocht. Ook de informele netwerkbijeenkomst op woensdagmiddag 16 september was een succes. Twence heeft zich in de breedste zin kunnen presenteren aan een internationaal publiek van zowel bestaande relaties als andere geïnteresseerden, blikt sales manager Raymond ter Haar tevreden terug. Hij rekent daarom zeker op een vervolg in Afvalmanagement wordt steeds internationaler en Twence groeit daarin mee. Het mes snijdt aan twee kanten. Nederlandse afvalenergiecentrales zijn schoon en efficiënt en hebben overcapaciteit, in het Verenigd Koninkrijk wordt nog veel gestort. Met de brandstoffen die wij uit het Verenigd Koninkrijk halen kunnen we de duurzame Afvalmanagement wordt steeds internationaler en Twence groeit daarin mee Twence op vakbeurs RWM energielevering aan onze (regionale) afnemers van warmte en stoom voor langere termijn zeker stellen. Tegelijkertijd vindt het Verenigd Koninkrijk, waar het storten van afval sinds 2012 wordt ontmoedigd met hogere belastingtarieven, tijd om te investeren in duurzame verwerking van afval in eigen land. Milieubalans Onderzoeksbureau CE Delft en van het Engelse bureau Eunomia hebben onderzoek gedaan naar de milieuaspecten van transport en verwerking op het Europese vaste land. Daaruit blijkt dat de milieubalans van het vervoer vanuit het Verenigd Koninkrijk en het omzetten van het afval in stroom en warmte in de hoogrendementinstallatie van Twence, positief uitvalt ten opzichte van het storten of zelfs verbanden in het Verenigd Koninkrijk. Het logistieke proces voor het transport van tot brandstof opgewerkt huishoudelijk restafval (refuse derived fuel, RDF) uit het Verenigd Koninkrijk naar Twence is onlangs geoptimaliseerd. Door RDF niet langer te verpakken in plastic, maar het los in zeecontainers en vervolgens per schip te vervoeren, is het transport niet alleen goedkoper en efficiënter geworden, maar vooral ook milieuvriendelijker. Milieuwinst bij afvaltransport Het loopt fantastisch, vertelt sales manager Raymond ter Haar over de alternatieve transportmethode, die sinds juli dit jaar operationeel is. Twence heeft deze ontwikkeld in samenspraak met regionale en internationale betrokkenen, De eerste zeecontainer wordt gelost bij Twence. zoals transportbedrijf Leemans, zeetransportbedrijven CLDN en Samskip en het Londense afvalsorteerbedrijf Seneca. Door samen na te denken over nieuwe logistieke concepten zijn we gekomen tot een unieke methode voor Europa. Containers kunnen met minder mankracht veel sneller worden gevuld en geleegd Deze voorziet in een gepatenteerd slidesysteem, waardoor toeleverancier Seneca het afval los in containers kan storten en niet langer in plastic balen hoeft te verpakken. Dat levert iedereen veel tijdwinst op, weet logistics officer Paul Burgers van Twence. Containers kunnen met minder mankracht veel sneller worden gevuld en geleegd. Daarnaast is er minder kans op storingen, wat ook zorgt voor meer efficiency. Om het transport duurzamer te maken, gebeurt het vervoer van RDF van Seneca per schip. Paul Burgers legt uit: Eerder ging het transport zowel in Groot-Brittannië als in Nederland vooral over de weg, nu brengen schepen het bewerkte restafval vanuit Londen naar de containerterminal CTT in Hengelo. Die terminal ligt op een steenworp afstand van ons terrein, waardoor er nog nauwelijks wegtransport nodig is om het materiaal bij Twence te brengen. Volgens zijn collega Raymond ter Haar levert deze nieuwe aanpak een forse reductie op van de CO 2 -footprint, al zijn precieze cijfers daarvan nog niet bekend. Hij verwacht dat het slidesysteem bij Seneca jaarlijks ton RDF zal verwerken. Maar uitbreiding is waarschijnlijk. Gezien onze positieve ervaringen verwachten we dat ook andere klanten van Twence in het Verenigd Koninkrijk zullen overstappen op dit systeem. 10 Via Twence 11

7 Terugwinnen mineralen uit mestoverschot Hoofdrol voor Elhorst-Vloedbelt Na een slapend bestaan van enkele jaren ziet het er naar uit dat de locatie Elhorst-Vloedbelt weer actief wordt. Twence heeft vergaande plannen om op het terrein van de vestiging in Zenderen een installatie te bouwen voor de verwerking van mest. Met deze installatie wil Twence zowel meewerken aan het oplossen van het mestoverschot in Oost-Nederland, als aan het terugwinnen van mineralen, waaronder fosfaten. Op termijn is het de bedoeling door vergisting ook energie op te wekken uit mest. Basis voor deze activiteiten is de nieuwe wetgeving die bepaalt dat de veehouderij verplicht is te zorgen voor de verwerking van mest die ontstaat in de bedrijfsvoering. Lukt dit niet, dan moet het aantal dieren worden teruggebracht tot er wel een evenwicht ontstaat. De afgelopen tijd heeft Twence de plannen voorgelegd aan diverse partijen die er bij betrokken zijn. Zo waren er gesprekken met onder meer de Dorpsraad Zenderen en de gemeenteraad van Borne. Op zaterdag 15 november was op Elhorst-Vloedbelt een voorlichtingsochtend voor omwonenden, belangenorganisaties, de bevolking van Zenderen en andere belangstellenden. Medewerkers van Twence lichtten de bezoekers daar niet alleen voor over de achtergronden van het project maar lieten ook zien hoe de installatie er mogelijk uit komt te zien. Twence besteedt bij de ontwikkeling van het project veel aandacht aan het voorkomen van geuroverlast. Daarnaast zullen met vervoerders strikte afspraken worden gemaakt om de dorpskern van Zenderen te mijden. Op korte termijn wil Twence de procedure beginnen voor het aanvragen van een milieuvergunning voor het project. Het is de bedoeling dat de eerste fase van het project eind 2015 bedrijfsklaar is. De laatste fase zal in 2017 gereed zijn. Door het instellen van een klankbordgroep wil Twence direct betrokkenen graag pro-actief betrekken bij de verdere ontwikkeling van de installaties. De agrarische sector is verplicht mest die ontstaat in de bedrijfsvoering te verwerken Marc Kapteijn nieuwe algemeen directeur Twence Met ingang van 1 december heeft Twence een nieuwe algemeen directeur. Dr. Marc Kapteijn heeft uitgebreide ervaring opgedaan in uiteenlopende posities in de energieen recyclingbranche. Zo bekleedde hij bij het Afval en Energiebedrijf Amsterdam de functie van Commercieel Directeur en die van plaatsvervangend Algemeen Directeur. Marc Kapteijn (1969) studeerde chemie in Utrecht, waar hij ook promoveerde. Na zijn loopbaan aan de universiteit ging hij in 1998 bij Philips aan de slag als Sales & Marketing manager Shop Lighting. In 2004 stapte hij over naar de publieke sector en begon hij als Commercieel Directeur bij het Afval en Energiebedrijf Amsterdam. In 2010 ging hij als Algemeen Directeur naar afvalinzamelaar Icova (onderdeel van Shanks Group Plc). Marc Kapteijn volgt Dr. Hans Nillesen op, die sinds juli 2014 als interimdirecteur leiding aan het bedrijf geeft. Colofon Redactie Twence Holding B.V. Postadres Postbus 870, 7550 AW Hengelo, Nederland T +31 (0) F +31 (0) E info@twence.nl I Fotografie Simone Gerard, Twence Holding B.V., Frans Dekker, Sander Foederer Teksten Martine de Klein, Twence Holding B.V. Vormgeving Reclamebureau VanderVeer, Enschede Druk Drukkerij Hofmeijer, Hengelo

Twence, bron van grondstoffen en energie

Twence, bron van grondstoffen en energie het draait om Twence in 2018 Twence, bron van grondstoffen en energie Twence brengt nuttige materialen en grondstoffen terug in de kringloop en produceert energie uit niet-herbruikbaar afval, biomassa

Nadere informatie

Nascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero

Nascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero Nascheiding kunststoffen Het heldere alternatief van Attero Sinds 1 januari 2010 moet elke gemeente in Nederland een fors deel van het kunststof verpakkingsafval scheiden van de rest van het huishoudelijk

Nadere informatie

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de

Nadere informatie

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës CO 2 Een waardevolle grondstof Peter Simoës 4 april 2018 AEB anno 2018 AEB lost al bijna 100 jaar afvalvraagstukken op voor Amsterdam. Sinds 2014 als verzelfstandigd bedrijf. Missie AEB: Voor een schone

Nadere informatie

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.)

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.) CERTIFICAAT, bestaande uit: Attero B.V. Attero Noord B.V. Attero Zuid B.V. AZN Holding B.V. Meander 861 6825 MH Arnhem Postbus 4114 6080 AC Haelen en de toepassing daarvan voldoen aan de voorwaarden gesteld

Nadere informatie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk

Nadere informatie

B.V. Grondbezit AVI Moerdijk II B.V. Afvalverbranding Zuid Nederland

B.V. Grondbezit AVI Moerdijk II B.V. Afvalverbranding Zuid Nederland CERTIFICAAT Nummer: 2175876 Attero Holding N.V., bestaande uit: Attero B.V. Attero Noord B.V. Vagron B.V. Attero Zuid B.V. Deponie Zuid B.V. AZN Holding B.V. B.V. Grondbezit AVI Moerdijk B.V. Grondbezit

Nadere informatie

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen BEON Nieuwe Energiedag 2018 Leendert Tamboer Transitie.. niet nieuw maar uitdagingen enorm! Algemeen minder fossiel CO

Nadere informatie

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? 6 november 2017 GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn

Nadere informatie

Zeg ook JA tegen afval scheiden.

Zeg ook JA tegen afval scheiden. Zeg ook JA tegen afval scheiden. Elkaar iets beloven. Voor een betere toekomst. Zonder het onnodig verbruiken en weggooien van grondstoffen. Om dat te kunnen realiseren moeten we met elkaar JA zeggen tegen

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014

De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014 De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014 0 De rol van AVR in de circulaire economie 1) Introductie AVR 2) Circulaire economie 3) Afval levert stoom, synergie met

Nadere informatie

Via Twence. Biomassaenergiecentrale. goed voor 75 windmolens. Verder in deze editie:

Via Twence. Biomassaenergiecentrale. goed voor 75 windmolens. Verder in deze editie: Via Twence Info Magazine Jaargang 15 december 2015 Uitgave 44 Biomassaenergiecentrale goed voor 75 windmolens Verder in deze editie: 02 Meer resultaat door slimme toepassing kennis en techniek 08 Retrospectief:

Nadere informatie

Via Twence. Betrek de hele keten voor afvalloze maatschappij. Verder in deze editie:

Via Twence. Betrek de hele keten voor afvalloze maatschappij. Verder in deze editie: Via Twence Info Magazine Jaargang 13 september 2013 Uitgave 40 Betrek de hele keten voor afvalloze maatschappij Verder in deze editie: 05 Unieke installatie verduurzaamt rookgasreiniging 06 Natuur rond

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS

STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS STICHTING HERGEBRUIK KARTONNEN DRANKVERPAKKINGEN Stichting HEDRA is de Nederlandse brancheorganisatie van drankenkartonproducenten. Wij werken voortdurend

Nadere informatie

Green Deal. duurzaam denken & doen

Green Deal. duurzaam denken & doen Green Deal HEROS op koers duurzaam denken & doen HEROS SLUISKIL B.V. Heros ligt op koers met de implementatie van de Green Deal verduurzaming AEC-bodemas. Als specialist in het herwinnen van grondstoffen

Nadere informatie

Waarom doen we het ook alweer?

Waarom doen we het ook alweer? Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest

Nadere informatie

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22

Nadere informatie

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016 Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december 2016 1 Inhoudsopgave 1 3 12 19 Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2 Denktank

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Samenvatting ketenanalyse FORZ Toeslagmateriaal

Samenvatting ketenanalyse FORZ Toeslagmateriaal Samenvatting ketenanalyse FORZ Toeslagmateriaal Mineralz b.v. Datum: 16-12-2018 Versie: 2.0 Auteur: Martin Vos, Bart Nevels Status: Concept Autorisatiedatum: 20-12-2018 INHOUD 1 Inleiding... 3 1.1 Wat

Nadere informatie

Producent van duurzame Energie in Twente

Producent van duurzame Energie in Twente Producent van duurzame Energie in Twente KIVI H.Hegeman 28-5-2019 Twence in het kort Transitie naar euregionaal producent van grondstoffen en energie Kern activiteiten: Duurzame energie Circulaire economie

Nadere informatie

Duik eens in uw afval en ontdek de grond stoffen van de toekomst

Duik eens in uw afval en ontdek de grond stoffen van de toekomst Duik eens in uw afval en ontdek de grond stoffen van de toekomst Bedrijfsafval: een waardevolle grondstof Onze natuurlijke bronnen worden schaarser en duurder. Gelukkig groeit het besef dat we zuiniger

Nadere informatie

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst Transitie naar een CO -neutrale toekomst 2 CO 2 reductie van bron tot gebruiker Steeds méér duurzame energie, maar niet minder CO 2 -uitstoot KLIMAATVERDRAG VAN PARIJS In het verdrag van Parijs werd afgesproken

Nadere informatie

DEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak

DEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak DEELSESSIE 3 Duurzame energie: Van afvalinzamelaar tot energieleverancier Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak Ger de Jong Meerlanden De Meerlanden N.V. Rijden op GFT NVRD 24 mei 2012 Duurzame energie

Nadere informatie

SUEZ ReEnergy en Biomineralen BV. 17/10/2018 Marc Das & Lodewijk Burghout

SUEZ ReEnergy en Biomineralen BV. 17/10/2018 Marc Das & Lodewijk Burghout SUEZ ReEnergy en Biomineralen BV 17/10/2018 Marc Das & Lodewijk Burghout Communicatie: we hebben wat uit te leggen Waarom nu? We bereiden een Milieu Effect Rapportage-aanmeldnotitie voor om een alternatief

Nadere informatie

Afval is waardevol Nu en in de toekomst

Afval is waardevol Nu en in de toekomst Afval is waardevol Nu en in de toekomst Een zelfstandig bedrijf U staat er wellicht niet elke dag bij stil, maar afval is van grote waarde. Elke dag arriveren 600 vrachtwagens met afval uit binnen- en buitenland

Nadere informatie

Transitie naar duurzame energievoorziening in de circulaire economie

Transitie naar duurzame energievoorziening in de circulaire economie Notitie Onderwerp: Energiedialoog: rol afvalsector Datum: 30 juni 2016 Aan: Ministerie van Economische Zaken Van: Vereniging Afvalbedrijven Transitie naar duurzame energievoorziening in de circulaire economie

Nadere informatie

GREEN DEAL HEROS OP KOERS

GREEN DEAL HEROS OP KOERS GREEN DEAL HEROS OP KOERS DUURZAAM DENKEN & DOEN HEROS SLUIS Heros ligt op koers met de implementatie van de Green Deal verduurzaming AEC-bodemas. Als specialist in het herwinnen van grondstoffen uit afvalstoffen

Nadere informatie

Twence. Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf. Samen energiek. Veldtocht Pioneering 27 september 2011

Twence. Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf. Samen energiek. Veldtocht Pioneering 27 september 2011 Twence Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf Samen energiek Sprekers: Michel Leermakers Leendert Tamboer Veldtocht Pioneering 27 september 2011 1 Programma 14.30 Ontvangst met dvd

Nadere informatie

VANG Van Afval Naar Grondstof

VANG Van Afval Naar Grondstof Afval is een keuze VANG Van Afval Naar Grondstof Regionaal Symposium Grondstoffen in Afvalland? Dinteloord, 15 april 2015 Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker Koninklijke NVRD Koninklijke NVRD Vereniging

Nadere informatie

De schillenboer komt terug

De schillenboer komt terug De schillenboer komt terug In Waalre loopt een afvalproef. Er is een fiets met een aanhangbak ontworpen waarmee we in een proefwijk afval inzamelen. Twee keer in de week haalt Roel het keukenafval (voedselresten),

Nadere informatie

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Spreker: Datum: Locatie: Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht GFT-afval heeft

Nadere informatie

VAPPR Haalt eruit wat erin zit

VAPPR Haalt eruit wat erin zit Haalt eruit wat erin zit Vappr maakt van biomassa duurzame grondstoffen en warmte en legt CO2 in de bodem vast. We halen eruit wat erin zit en voegen verantwoord waarde toe in de duurzame circulaire economie.

Nadere informatie

Boeren met energie. 11 November 2010

Boeren met energie. 11 November 2010 Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen

Nadere informatie

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart

Duurzaam van nature. bakstenen met een warm hart Duurzaam van nature Caprice. Het hart op de juiste plaats Caprice is een groeiend en onafhankelijk familiebedrijf, gespecialiseerd in de productie van bakstenen voor de woning- en utiliteitsbouw. Een veelzijdig

Nadere informatie

Samenwerking overheid en bedrijfsleven

Samenwerking overheid en bedrijfsleven Bio-energie cluster Oost Nederland Samenwerking overheid en bedrijfsleven ontwikkeling en realisatie van bioenergieprojecten Inhoud 1. inleiding 2. bioenergie in Oost Nederland 3. rol van gemeente 4. samenwerking

Nadere informatie

Inhoud. ROVA rijden op GFT. 1. ROVA en duurzaamheid. 2. Introductiefilm Vergister. 3. Vergisting en gasopwaardering. 4.

Inhoud. ROVA rijden op GFT. 1. ROVA en duurzaamheid. 2. Introductiefilm Vergister. 3. Vergisting en gasopwaardering. 4. ROVA rijden op GFT GFT-vergister Groen gas opwaardering Rijden op GFT 1 november 2012 Huibert Boer Inhoud 1. ROVA en duurzaamheid 2. Introductiefilm Vergister 3. Vergisting en gasopwaardering 4. Rijden

Nadere informatie

Twence Holding B.V. Grondstoffen en energie voor morgen deel 2

Twence Holding B.V. Grondstoffen en energie voor morgen deel 2 Twence Holding B.V. Grondstoffen en energie voor morgen deel 2 Concept Strategisch beleidsplan Twence 2016-2019 Historie Twence 1986 Opening locatie Boeldershoek (samenverwerkingsverband Twente). 1997

Nadere informatie

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam: Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie

Nadere informatie

Bioenergie in Oost-Nederland

Bioenergie in Oost-Nederland Bio-energie cluster Oost Nederland Bioenergie in Oost-Nederland www.bioenergieclusteroostnederland.nl Inhoud 1. inleiding - het bioenergiecluster BEON - duurzame energie en de rol van bio-energie slide

Nadere informatie

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

ARN, uw duurzame innovatieve partner! ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS

Nadere informatie

Duurzame. warmte in uw bedrijf. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Duurzame. warmte in uw bedrijf. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Duurzame warmte in uw bedrijf Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Als ondernemer moet

Nadere informatie

Facilitair & afvalbeheer

Facilitair & afvalbeheer Facilitair & afvalbeheer Per week gooien we gemiddeld vijf kilo afval per persoon weg. Een groot deel hiervan komt terecht in de werkomgeving. Dit is voor de afdeling facilitair management een belangrijk

Nadere informatie

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?

Nadere informatie

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Duurzame warmte in huis Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Een betrouwbare verwarming

Nadere informatie

Bio-energie. van de Boer. www.host.nl

Bio-energie. van de Boer. www.host.nl NL Bio-energie van de Boer www.host.nl HoSt Microferm: duurzame energie uit mest Het Microferm concept is ontwikkeld voor boeren die de eigen mest verwerken. De Microferm is uitermate geschikt voor agrarische

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

Van pot naar pan. Groen gas uit Tilburg

Van pot naar pan. Groen gas uit Tilburg Van pot naar pan Groen gas uit Tilburg Even ten noorden van de stad Tilburg ligt de gelijknamige locatie van Attero. De locatie bestaat uit een stortplaats, een overslagstation en een grondbank. Er zijn

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 202834 Datum : 17 november 2015 Programma : Strategie Blad : 1 van 5 Cluster : Ruimte Portefeuillehouder: dhr. V.G.M. van den

Nadere informatie

Uw afval is geld waard! Duurzamer produceren bij lagere kosten.

Uw afval is geld waard! Duurzamer produceren bij lagere kosten. Uw afval is geld waard! Duurzamer produceren bij lagere kosten. Waar gehakt wordt vallen spaanders. Voor uw productiebedrijf betekent dit dat naast de gewenste producten ook afval wordt geproduceerd. Afval

Nadere informatie

De zin van afvalscheiding

De zin van afvalscheiding De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat

Nadere informatie

Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering

Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering Datum: 7-9-2015 Status: definitief Door: QSN, Gea Helms Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 1.1 Scope... 3 1.2 Metaalrecycling... 4 1.3 Asbest... 4 2. Keten asbestverwijdering...

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Energietransitie Papierketen De ambities binnen Energietransitie Papierketen: Halvering van het energieverbruik per eindproduct in de keten per

Nadere informatie

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking Gumbeer Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter Leeswijzer Dit document beschrijft hoe festivals de overstap kunnen maken naar

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren Recycling is niet iets wat we erbij doen Het is waar we ons op baseren Recycling het zit in ons DNA Tegenwoordig heeft iedereen het over afval als hulpbron. Maar bij DS Smith Recycling is het dat ook echt.

Nadere informatie

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren Recycling is niet iets wat we erbij doen Het is waar we ons op baseren Recycling het zit in ons DNA We beheren meer dan 5 miljoen ton aan recyclebaar materiaal en Tegenwoordig heeft iedereen het over afval

Nadere informatie

Sectorplan 19 Kunststofafval

Sectorplan 19 Kunststofafval Sectorplan 19 Kunststofafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Kunststofverpakkingen, land- en tuinbouwfolies, industrieel productieafval, (kunststof) autoafval, PVC 2. Belangrijkste

Nadere informatie

Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT

Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT Resultaten en bevindingen van project Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus

Nadere informatie

Sterker, Slimmer, Schoner

Sterker, Slimmer, Schoner Sterker, Slimmer, Schoner D66 visie op duurzaamheid en groei C100 01-11-2014 Stientje van Veldhoven Groene genen Van Mierlo Terlouw Club van Rome Richtingwijzer: streef naar een duurzame en harmonieuze

Nadere informatie

Samen halen we alles eruit

Samen halen we alles eruit Waarom kennisinstellingen kiezen voor innoveren met afval en de laatste ontwikkelingen inzameling & reiniging Samen halen we alles eruit Nico Spaansen NVRD Noord 3 november 2016 Transitie in de markt Van

Nadere informatie

van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I

van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I LUIER RECYCLING in NEDERLAND NVRD meeting, Utrecht 7 september 2016 van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I 1. SUEZ in Nederland In Nederland bedienen wij meer dan 80.000 bedrijven en 545.000

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te

Nadere informatie

Programma Circulaire Economie

Programma Circulaire Economie Programma Circulaire Economie Opening voorzitter Circulaire economie Wat is dat? Kringloop goederen; zo hoort het Pauze Hoe werkt HVC Discussie Afsluiting Schrijf in voor 4 juni. Bezoek bedrijven Samen

Nadere informatie

De afvalenergiecentrale van Attero in Moerdijk is sinds operationeel. De installatie zet huishoudelijk en

De afvalenergiecentrale van Attero in Moerdijk is sinds operationeel. De installatie zet huishoudelijk en De afvalenergiecentrale van Attero in Moerdijk is sinds 1997 operationeel. De installatie zet huishoudelijk en daarmee vergelijkbaar bedrijfsafval om in (duurzame) energie. Dat gebeurt uiterst efficiënt:

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient Duurzame Industrie De overgang van energie-intensief naar energie-efficient De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Duurzame biomassa Een goede stap op weg naar een groene toekomst. Nuon Postbus 4190 9 DC Amsterdam, NL Spaklerweg 0 1096 BA Amsterdam, NL Tel: 0900-0808 www.nuon.nl Oktober 01 Het groene alternatief Biomassa

Nadere informatie

ESSENT MILIEU Energiek met afval. Biogas seminar Werlte, 22 september 2009

ESSENT MILIEU Energiek met afval. Biogas seminar Werlte, 22 september 2009 ESSENT MILIEU Energiek met afval Biogas seminar Werlte, 22 september 2009 1 Ervaring met en ontwikkeling van Groen Gas productie vanaf 1989 M. Sanders, Energie Manager Essent Milieu 2 Essent Milieu: overzicht

Nadere informatie

Minder afval, minder CO2, minder kosten

Minder afval, minder CO2, minder kosten Minder afval, minder CO2, minder kosten Nog maar dertig jaar geleden kostte het storten van een ton ongesorteerd afval hooguit iets meer dan 4 euro. Nu is dat bijna vijftig keer zo veel: 200 euro. Het

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 13 maart 2017 platform voor experts professionalisering van het verpakkingsvak profiel versterken binnen het bedrijfsleven

Nadere informatie

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage vestiging Drachten behorende bij onderbouwing Knarweg 14, Lelystad. Op het gebied van schoon en zuinig produceren, heeft de agrarische sector nog een aantal belangrijke doelstellingen te behalen. Belangrijkste

Nadere informatie

Burgerinitiatief inzameling plastic afvalstoffen.

Burgerinitiatief inzameling plastic afvalstoffen. Burgerinitiatief inzameling plastic afvalstoffen. Opsterland, februari 2011. Samenvatting : In februari/maart 2010 hebben Milieudefensie afdeling Opsterland en de Vereniging voor Natuurbescherming te Gorredijk

Nadere informatie

over gescheiden inzameling van plastics & drankenkartons met rolcontainers

over gescheiden inzameling van plastics & drankenkartons met rolcontainers Vragen en antwoorden over gescheiden inzameling van plastics & drankenkartons met rolcontainers Algemeen Het raadsvoorstel inzameling plastics/drankenkartons geeft sinds de presentatie reactie in de samenleving.

Nadere informatie

Hoe hoog staat u op de prestatieladder?

Hoe hoog staat u op de prestatieladder? Hoe hoog staat u op de prestatieladder? ir. Siert Wiersema, adjunct directeur AERZEN Nederland BV ENERGY EFFICIENCY in de PROCESINDUSTRIE Energieakkoord, Klimaatwet MVO, CO₂-footprint Hernieuwbare energiebronnen

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Wat is duurzaam ondernemen? Green Deal zorg 2.0 Routekaart Care & Cure 164 ondertekenaars Mogelijk

Nadere informatie

Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014

Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014 Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente 4 Inleiding Het doel van de TDA is om focus aan te brengen in de kansrijke en verbindende initiatieven in Twente bij het realiseren van een duurzame

Nadere informatie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015 AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. Afvalmanagement Ladder van

Nadere informatie

Verpakking en voedselverspilling

Verpakking en voedselverspilling Verpakking en voedselverspilling Presentatie NVVL Hester Klein Lankhorst, directeur In deze presentatie Een korte introductie: Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Welke kennis vraagt optimaliseren

Nadere informatie

Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval. Empack Theater 2 13 april 2016

Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval. Empack Theater 2 13 april 2016 Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval Empack Theater 2 Onderwerpen 1. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 2. Inzet van kunststof neemt toe 3. Beleid gericht op het sluiten van de kuststofketen

Nadere informatie

Potentieel van mestafgeleide producten als grondstof voor de P-industrie. Willem Schipper

Potentieel van mestafgeleide producten als grondstof voor de P-industrie. Willem Schipper Potentieel van mestafgeleide producten als grondstof voor de P-industrie Willem Schipper Fosfor, fosfaat Onvervangbaar element voor leven Wordt aangetroffen in planten en dieren In omloop gebracht door

Nadere informatie

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten

Nadere informatie

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Kleinschalige mestvergisting met Microferm Staatssecretaris Joop Atsma en gedeputeerde Theo Rietkerk

Nadere informatie

Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA

Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA Bio-based Economy Den Haag, 17 april 2013 VAVI VAVI is een belangenvereniging die de belangen behartigt van 7 Nederlandse ondernemingen binnen de aardappelverwerkende

Nadere informatie

Renewi Veelgestelde vragen Inhoud

Renewi Veelgestelde vragen Inhoud Renewi Veelgestelde vragen Inhoud 1. Wat doet Renewi?... 2 2. Wat voor soort afval verwerkt Renewi, en op wat voor manieren?... 2 3. Wat doen jullie met het afval?... 2 4. Wat is de geografische dekking

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

Green Gas Technology. Duurzaam, betrouwbaar, betaalbaar. Shared Succes

Green Gas Technology. Duurzaam, betrouwbaar, betaalbaar. Shared Succes Green Gas Technology Duurzaam, betrouwbaar, betaalbaar Shared Succes Imtech en Green Gas Technology Imtech is de technologie partner voor bedrijven die biogas willen opwaarderen naar aardgaskwaliteit.

Nadere informatie

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek Marco Kwak Projectontwikkeling Waterschappen en Attero: Gemeenschappelijk doel Grondstoffen en Nutriënten Energie GrondstoffenFabriek

Nadere informatie

Discussienotitie afvalbeleid en circulaire economie

Discussienotitie afvalbeleid en circulaire economie Discussienotitie afvalbeleid en circulaire economie Onderwerp: afvalbeleid en circulaire economie Doel: het formuleren van uitgangspunten voor nieuw gemeentelijk afvalbeleid Auteur: Evert Stellingwerf

Nadere informatie

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum. 25 maart 2017

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE) Groen Gas Burgum. 25 maart 2017 TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum 25 maart 2017 Centrale Bergum: zonnepanelen park Realisatie medio 2017 5 MW Ontwikkeling drijvende zonnepanelen

Nadere informatie

Ellen van Selm. P10 - Ingrediënten. Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met:

Ellen van Selm. P10 - Ingrediënten. Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met: en wat het te bieden heeft een bodem voor de borrel bij de P10 Ellen van Selm voorzitter P10 & burgemeester gemeente Opsterland P10 - Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met: Veel

Nadere informatie

Resultaten enquête gemeenten % van de gemeente zamelt in: wat brengt de toekomst?

Resultaten enquête gemeenten % van de gemeente zamelt in: wat brengt de toekomst? Resultaten enquête gemeenten 2017 97% van de gemeente zamelt in: wat brengt de toekomst? Stichting HEDRA 16 november 2017 Inleiding Inzameling drankenkartons Vanaf 1 januari 2015 ontvangen gemeenten een

Nadere informatie

CASUS: KERAMIEK, BITUMEN, ISOLATIE, GIPS

CASUS: KERAMIEK, BITUMEN, ISOLATIE, GIPS CASUS: KERAMIEK, BITUMEN, ISOLATIE, GIPS Scheiden vervuilende fracties Bouw en sloop Maar 10 van de totale volume behelst de meest vervuilende stromen zoals: Keramiek, Bitumen, Isolatie, C-Hout en E-waste,

Nadere informatie

VOETAFDRUK CONFORM DE CO 2 PRESTATIELADDER

VOETAFDRUK CONFORM DE CO 2 PRESTATIELADDER CO 2 VOETAFDRUK 2011 SHANKS NEDERLAND BV VOETAFDRUK CONFORM DE CO 2 PRESTATIELADDER R A P P O R T S N L _ C O 2 _ 2 0 1 1 D. D. 2 0 A P R I L 2 0 1 2 INHOUD INLEIDING...1 CO 2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERLAND

Nadere informatie