AMSTERDAM ENERGIE. Havengezicht Manon Bloemer (directeur Vopak Noord-Nederland) heeft de energie. Jubileum C.J. Hendriks bestaat 175 jaar!

Transcriptie

1 Havengezicht Manon Bloemer (directeur Vopak Noord-Nederland) heeft de energie Jubileum C.J. Hendriks bestaat 175 jaar! AMSTERDAM AMSTERDAM IJMUIDEN BEVERWIJK ZAANSTAD ENERGIE Sterk in beweging PLUS SPECIALE JUBILEUMUITGAVE: 30 JAAR AYOP! MAGAZINE JUNI 2015 nr 3

2 INHOUD JUNI 2015 THEMANUMMER ENERGIE De groeicijfers van Haven Amsterdam zijn voor alles op het conto van de energieoverslag te schrijven; maar liefst driekwart van de overslag is energiegerelateerd. Wel is de markt van benzine, olie, gas, kerosine, kolen, biobrandstoffen en wind een markt die in het licht van milieudoelstellingen en geopolitieke ontwikkelingen sterk in beweging is. Daarom een stand van zaken. 11 Nieuwe directeur voor OBA 14 Een troonwisseling bij OBA Group B.V. Harm Winkeler neemt als directeur het roer over van Hans Fijlstra, die het bedrijf 35 jaar heeft geleid. Ik ben blij dat Hans Fijlstra mij in zijn laatste zes weken hier intensief heeft kunnen begeleiden. Metamorfose voor IJmondhaven 18 Precies tien jaar geleden beleefde de IJmondhaven, bestaande uit de westelijke Monnickendamkade en de oostelijke Volendamkade, haar officiële opening. Vooral de laatste jaren, met de komst van tal van bedrijven, transformeerde het gebied naar een serieuze speeltuin voor de (wind-)offshore-industrie. 2 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

3 COLOFON Energie in beeld. Een windturbine omringd door de opslag van olieproducten (Vopak). FOTO: MAX DIJKSTERHUIS ZEEHAVENS AMSTERDAM is een promotiemagazine over het Noordzeekanaalgebied, met de havens en het havenbedrijfsleven van Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden en Zaanstad. Verschijnt zes keer per jaar. Zeehavens Amsterdam is een uitgave van Amports De Ruijterkade AA Amsterdam Tel: amports@amports.nl Redactie: Chris van Deijl (projectmanager) Cees Visser (eindredacteur) En verder: 05 Van de voorzitter 07 Korte berichten Aan dit nummer werkten mee: Noor Backers, Frijkje Bakker, Jan van den Berg, Evert Bruinekool, Ernst Bulthuis, Pieter van Hove, Anja de Kiewit, Marja Lindhout, Joris Moes, Tobias Pieffers, Tina Reinders, Rob Schoemaker, Haks Walburgh Schmidt, 11 Opening: Amsterdam = energiehaven 14 Harm Winkeler nieuwe directeur OBA 16 Oiltanking jubileert 18 IJmondhaven transformeert naar offshore-werkterrein 20 IJmuiden uitvalbasis voor MHI Vestas Offshore Wind 21 Eneco Windlab zet tent op in Westpoort 23 Marwave Shipmanagement: klein maar vertrouwd 22 Simadan Groep: energie van afval 24 Restwarmte uit Amsterdam-IJmuiden-Zaanstreek 26 Havengezicht: Manon Bloemer (Vopak) 28 Energie in beeld 30 Mooi jaar voor Offshore Ship Designers 31 Personeel voor offshore en scheepvaart gezocht 32 C.J. Hendriks 175 jaar! 34 Maritime & Offshore Career Event (MOCE) 36 Havenbedrijf Amsterdam en Zaanstad vinden elkaar 38 Crown Van Gelder kijkt vooruit 39 CBOX stapelgek op containers 41 Superjachtenparade 43 Update SAIL Amsterdam Elektronische neuzen in Westpoort 47 Groenervaren: energie opwekken aan boord 48 Rabobank Amsterdam: meer dan alleen een financier 49 Juridische havenzaken 51 Havenberoep: offshore service technician 53 Twitter 54 Amports 55 Havenhistorie: energie Advertenties: Chris van der Deijl vanderdeijl@amports.nl Ontwerp en opmaak: FIZZ marketing en communicatie, Meppel Productie: Ten Brink Uitgevers, Amsterdam, Meppel, Zwolle Adverteerdersindex: 58 AYOP 50 Bek & Verburg 4 Blom B.V. 10 Breman Offshore 42 CBOX 41 CVV IJmuiden 41 De Koperen Ploeg 4 KVSA Logistics 4 Libelle Service 35 Machinefabriek Saedt 41 Maritieme Academie Holland 37 Marpol Services 46 MEO 6 Rabobank 37 Reym 52 SGS 35 STC Amsterdam 8 United Stevedores Amsterdam 6 / 25 VCK Logistics 50 WSP Groot-Amsterdam 10 Oiltanking Amsterdam 50 Identico ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

4 Service comes First STEVEDORING SHIP REPORTING TALLY AND CONTROL SHIP AGENCY FORWARDING Blom bv SLEEPDIENST EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ Sleepboten (Koppel)dekschuiten met spudpalen Pontons / Beunbakken Watertransporten Op- en overslagmogelijkheden Duurzaam vervoeren * * Duurzaam aan- en afvoeren van bouwstoffen en materialen Blom bv S LEEPDIENST Pier Afrika 10, 1013 BK Amsterdam Tel: Fax: EN DEKSCHUITENVERHUURDERIJ 4 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

5 VAN DE VOORZITTER Vakmanschap is meesterschap De afgelopen 25 jaar is de Amsterdamse haven uitgegroeid tot de grootste benzinehaven ter wereld. Bovendien staat onze haven bekend als dé specialist voor het blenden van benzine: het naar behoefte mixen van componenten uit de grondstoffen tot een specifiek benzineproduct. En er zijn nogal wat uiteenlopende wensen die de verschillende markten en internationale overheden aan benzine stellen. De bedrijven in de Amsterdamse havens hebben een enorme knowhow voor deze tak van sport. Wat betreft het leveren van constante kwaliteit van de verschillende blends, staan zij internationaal aan de top. Een prachtig staaltje van vakmanschap is meesterschap. Deze uitgave met het thema energie verhaalt over de ontwikkelingen rondom benzine, olie, gas, kerosine, kolen, biobrandstoffen en wind. Ook traditionele markten als die voor olie en benzine blijken aan verschuivingen onderhevig te zijn. Zo is ter stimulering van duurzaam ondernemen sinds dit jaar de SECA van kracht met regels, die rederijen verplichten brandstoffen met een laag zwavelgehalte te gebruiken. Dit geldt in elk geval voor schepen die de Noordzee en de zeeën rond Scandinavië bevaren. Het gaat om afspraken die de nodige investeringen vragen. Een deel van de schepen is van scrubbers voorzien om de uitstoot te beperken, andere varen inmiddels op marine diesel of lng en Stena Line doet proeven in het varen op methanol. Speciale aandacht wordt in dit nummer bovendien besteed aan het dertigjarig bestaan van AYOP, het samenwerkingsverband van inmiddels zo n zestig bedrijven en organisaties in de metropoolregio die zich bezighouden met olie, gas en windenergie. FRANS BAUD VOORZITTER AMPORTS Hier zijn ondernemers aan het werk die oog hebben voor trends Of het nu om benzine, olie, gas, kerosine, kolen, biobrandstoffen of wind gaat, ondanks alle veranderingen in de energiemarkten is de Amsterdamse haven erin geslaagd de positie te behouden van een van de belangrijkste energiehavens wereldwijd. En dat al decennia lang. Dit is te danken aan het enthousiaste ondernemerschap dat in onze havens aanwezig is. Hier zijn ondernemers aan het werk die oog hebben voor trends en die daar continu op inspelen. Geen verschuiving in de markt zo gek, of zij vertalen die naar: denken in oplossingen. VOLGEND NUMMER De volgende editie van Zeehavens Amsterdam is niet zomaar een editie. Het staat geheel in het teken van SAIL Amsterdam We brengen alle ins & outs - van interviews en activiteiten tot reportages en achtergronden - rond dit gigantische nautische evenement. Het event vindt van 19 tot en met 23 augustus plaats en zal naar verwachting ruim 1,5 miljoen bezoekers trekken. Ook staan we stil bij de prelude op SAIL, en wel PreSail IJmond (15 t/m 18 augustus). Hijs de zeilen! SAIL! augustus 2015 nr 4 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

6 Internationaal ondernemen samen met de Rabobank Internationale ondersteuning bij internationaal ondernemen Op de exportmarkt kun je de Rabobank wel de 'linking pin' noemen. We kennen de wereld, de markten en de exportstromen. Ook kennen we de partijen die ertoe doen bij een financiersvraag. Met onze coöperatieve achtergrond vinden we vaak een oplossing. Een aandeel in elkaar State-of-the-art stevedoring and warehousing Simplifying logistics. Scandia Terminal Valreep AN Amsterdam The Netherlands +31 (0) ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

7 KORTE BERICHTEN De Toekomst begint morgen Waar gaat het heen met de arbeidsmarkt in de Amsterdamse haven? Wat is er nodig voor een haven die klaar is voor de toekomst? Wat gaat er goed en waar kan het beter? Vragen die van belang zijn willen de bedrijven in de haven optimaal gebruik kunnen maken van het potentieel van de stad. Op zoek naar antwoorden organiseren Havenbranchevereniging ORAM, Havenbedrijf Amsterdam en Werkgevers Servicepunt Groot Amsterdam op 25 juni de werkconferentie De toekomst begint morgen. Uit gesprekken met betrokkenen blijkt dat de haven de stad veel te bieden heeft. Een sterke concurrentiepositie van de haven leidt tot werkzekerheid. Vergaande automatisering maakt het werk in de haven steeds aantrekkelijker. Maar is de Amsterdammer zich wel bewust van wat er in de haven gebeurt? Hoe geven we de haven meer smoel? Hoe brengen we in kaart welke competenties de haven nodig heeft, nu en in de toekomst? Hoe kunnen we beter samenwerken om de personeelsvraag beter in te vullen om zo tot een bestendige arbeidsmarkt in de haven te komen? Wethouder Arjan Vliegenthart (Werk, Participatie en Inkomen) discussieert mee. Locatie: Art Hotel Amsterdam. Meer info op: Expositie Water en Weerbaarheid Water en Weerbaarheid; Buitenplaats Beeckestijn en de komst van het Noordzeekanaal. Zo heet de expositie die van 14 juni t/m 30 augustus op genoemde, historische locatie te zien zal. Bezoekers ondernemen een reis door de geschiedenis van het landschap rondom Buitenplaats Beeckestijn en de ingrijpende veranderingen daarin door de aanleg van het Noordzeekanaal in 1865, nu precies 150 jaar geleden. Bijzonder: een deel van de tuinen van Beeckestijn wordt omgetoverd tot beeldentuin met schatten uit de zee, zodat duidelijk wordt wat handel over water voor invloed kan hebben op ons milieu. De opening wordt verricht door niemand minder dan onze eigen voorzitter, Frans Baud. Meer info op: Tess goes America Bij scheepswerf Shipyard Trico in Rotterdam is 10 april het dertigste vaartuig van het IJmuidense Van Laar Maritime gedoopt. Het onderzoeksschip Tess gaat assisteren bij het opsporen van gas en olie op de zeebodem. Het schip is vernoemd naar de dochter van directeur Paul van Laar. In samenspraak met Shipyard Trico zijn de bezoekers van de doop gevraagd geen cadeau mee te nemen, maar geld te doneren aan het goede doel: Tess goes America. Dit is een stichting voor een andere Tess, een 4-jarig meisje dat een huidziekte heeft. Zij legde in Nederland tal van ziekenhuisbezoeken af en is alleen nog in Amerika te behandelen. Bij de inzamelingsactie werd een bedrag van euro opgehaald. De 37,5 meter lange en 8,70 meter brede Tess krijgt IJmuiden als thuishaven, dicht bij het hoofdkantoor van Van Laar Maritime aan de Strandweg DFDS-lijndienst bestaat 20 jaar De veerdienst van DFDS Seaways IJmuiden-Newcastle bestond 19 mei precies twintig jaar. De veerverbinding is een groot succes: het aantal passagiers is gegroeid van in het eerste jaar tot ruim een half miljoen in Van scheepsagent KVSA, de eigenaar van de Felisonterminal waar de DFDS-schepen aanmeren, kreeg kapitein Karsten Sittr Jeppesen en chief officer Martin Hensen van King Seaways een fraaie taart aangeboden. In de vorm van het schip uiteraard. ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

8 TER HAAK GROUP: Your Partner in Port Logistics and Intermodal Concepts USA BCA THI THL USA TERMINAL OPERATOR STEVEDORING PROJECT CARGO STORAGE WAREHOUSING LOGISTICS DISTRIBUTION CONTAINER REPAIR CONTAINER TRANSPORT BARGE OPERATOR RAIL OPERATOR United Stevedores Amsterdam (USA) handles cargo to and from the European continent. We offer you all the services of a modern terminal operator who is reliable, professional and flexible in every way. Our deep-sea terminal and the multimodal distribution centre provide storage and transit by water, road, rail and air. We ensure a careful, fast and efficient discharge and loading of your vessels. Situated in one of Europe s top five ports, Amsterdam is congestion-free and well known for its competitive rates and perfect connections. The inland barge terminal transfers cargo shipped by barges to and from the hinterland. For sure, USA offers you everything you need from a top terminal operator by combining speed, flexibility, reliability, professionalism, a customer comes first attitude, and the keenest prices in the market. ISPS and AEO certified. UNITED STEVEDORES AMSTERDAM United Stevedores Amsterdam (USA) is, together with 4 other port related companies, part of The Ter Haak Group. Ruijgoordweg 80 - Westpoort HM Amsterdam The Netherlands Phone info@terhaakgroup.com -

9 MEER OVER AMSTERDAM PORTS ASSOCIATION EN ZIJN RUIM 250 LEDEN: AMPORTS.NL KORTE BERICHTEN itanks Amsterdam De stichting itanks, opgericht als onafhankelijk kennisplatform om innovaties in de nattebulkindustrie te bevorderen, krijgt begin 2016 een permanente locatie in Amsterdam. Meer precies, op het industrieterrein aan de Moezelhavenweg dat bekendstaat als bedrijvenbroedmachine ProDock. Omdat ideeën veelal ontstaan uit het samenzijn van mensen wil de stichting brainstormsessies, rondetafeldiscussies, conferenties, evenementen en ontbijtpitches gaan organiseren. Naast het fysieke netwerk heeft itanks een onlineplatform ontwikkeld waarop kennis is te delen. ITanks is al jarenlang een begrip in de Rotterdamse haven. Havenbedrijf Amsterdam, ORAM, Amports en AYOP zien itanks daarom ook als een waardevolle aanvulling voor alle bedrijven in de Amsterdamse haven. Meer info op: Prikkelend BK Jubileumdebat Wat ik leuk vond? Het enthousiasme van mensen die wat met Nederland willen. De kern van het BK Jubileumdebat over infrastructuur en innovatie werd door een bezoeker treffend verwoord. Na een aftrap door Alexander Rinnooy Kan (hoogleraar economie en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam) ontspon zich 21 mei in het Thalia Theater te IJmuiden een interessante discussie tussen de hoogleraar en panelleden Edwin Lokkerbol (directeur van de Nederlandse Vereniging van Waterbouwers), voorzitter Daan Stuit van MKB Infra en redacteur Theo Leoné van het vakblad Cobouw. Het debat, naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van BK Ingenieurs, stond onder leiding van journalist Frénk van der Linden en werd bijgewoond door tweehonderd relaties. Ook de komende jaren gaat BK ingenieurs, zei BK-directeur Ronald Kaasenbrood in zijn slotwoord, met steun van opdrachtgevers en relaties voor een hoog niveau en veel ambities. In de achterliggende 25 jaar is dat volgens Rinnooy Kan prima gelukt. Hij sprak van een geweldig bedrijf en mooi voorbeeld van breedte op zijn best. Lang zal hij leven! In Het Scheepvaartmuseum ontdek je hoe de zee in onze genen zit. Een betere locatie voor het jubileumfeest ter gelegenheid van het 175-jarige (!) bestaan van CJ Hendriks was niet denkbaar. Maar liefst vijfhonderd zakelijke relaties, familieleden en vrienden woonden de feestelijkheden bij; zij genoten van een heerlijk buffet, luisterden naar het Weespertrekvaart Mannenkoor en hoorden mooie woorden van de Amsterdamse wethouder Arjan Vliegenthart en natuurlijk Kees Jan Hendriks. Een unieke happening op een unieke locatie. Een uitgebreid gesprek met de jarige Job leest u op pagina 32 van dit nummer. Tweede pont bij Velsen in gebruik Sinds eind maart vaart er een extra pont over het Noordzeekanaal tussen Velsen-Noord en Velsen-Zuid. De tweede verbinding doet dienst op werkdagen tussen 6.30 en 9.30 uur en en uur. Hierdoor is er in de spits niet elke twintig minuten, maar elke tien minuten een pont voor de oversteek. De maatregel moet het voor reizigers in de IJmond aantrekkelijk maken te kiezen voor de fiets. Fietsers, voetgangers en overig langzaam verkeer krijgen voorrang op de pont. De inzet van een veerverbinding vloeit voort uit de Milieudialoog IJmond. Partners van dit samenwerkingsverband zijn onder meer provincie Noord-Holland, Tata Steel, Rijkswaterstaat en diverse gemeenten. Zij willen zorgen voor een goede balans tussen de economische ontwikkeling en de kwaliteit van de leefomgeving in de IJmond. Velsen ontvangt voor de inzet van de tweede pont een subsidie uit het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Om de uitstoot van de boten te beperken, wordt gebruik gemaakt van een gas to liquid-brandstof (GTL) die minder vervuiling veroorzaakt. De tweede pont doet ook dienst tijdens de renovatie van de Velsertunnel. Dit negen maanden durende project gaat volgend jaar april van start. ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

10 Extreme precision In the sea port of IJmuiden Breman Offshore B.V. is situated. Directly alongside the quay, accessible for sea vessels. From this location we support builders of ship equipment, machine builders, construction companies and service providers. Thus we assemble and overhaul equipment for crane vessels and construction vessels. We also, as a service partner, provide solutions for your specialised marine equipment. We have both the space and the know-how. For this same reason Breman Offshore B.V. is also your partner if you are looking for facilities to build and test machines and constructions. Call +31 (0) or surf to Breman Offshore B.V., The Netherlands, T +31 (0) info@breman-offshore.nl, OPLEIDING, TRAINING, SIMULATIE EN ADVIES ± We Can, We Care Foto: Max Dijksterhuis Cursussen World class infrastructure. STC-Amsterdam is dé opleider in Amsterdam voor professionals op het gebied van: - Gevaarlijke stoffen - Veiligheid - Binnenvaart - Havens - Multimodaal transport - Logistiek - Talen voor transport World class organization. Kijk voor het complete aanbod cursussen op de website. Wij bieden ook maatwerk- en incompany traningen Your reliable storage partner for everything liquid ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

11 ENERGIE AMSTERDAM = ENERGIEHAVEN Aankomst van de duizendste tanker bij Vopak Amsterdam in FOTO: ED SEEDER De groeicijfers van Haven Amsterdam zijn voor alles op het conto van de energieoverslag te schrijven; maar liefst driekwart van de overslag is energiegerelateerd. Het is wel een markt die in het licht van milieudoelstellingen en geopolitieke ontwikkelingen sterk in beweging is. TEKST: ROB SCHOEMAKER In vijfentwintig jaar tijd is de Amsterdamse haven uitgegroeid tot s werelds grootste benzinehaven. Dat is het rechtstreekse gevolg van de toentertijd ontstane onbalans in de transportbrandstoffen tussen verschillende wereldregio s. Een voorbeeld is de onbalans tussen Noord-Amerika en Europa. In Europa werd meer en meer diesel gereden, de Amerikaanse automobilisten hadden een onlesbare dorst naar benzine. Het punt was en is dat bestaande raffinaderijen de productmix uit het basismateriaal ruwe olie niet eenvoudig kunnen aanpassen naar een andere verhouding tussen benzine en diesel. Dat leidde tot een tekort aan benzine in Amerika en een overschot in Europa, en voor diesel was de situatie precies omgekeerd. Een ideale onbalans voor een op- en overslaghaven omdat er een wisselwerking in een scheepsbezoek tussen import en export kan optreden (diesel in: benzine uit). Amsterdam kwam in beeld aangezien er in de buurt van de grote raffinaderijen in Rotterdam en langs de Rijn in Duitsland onvoldoende geschikte opslagcapaciteit voorhanden was. Die was er in Amsterdam na het vertrek van Mobil wel, plus ruimte en natuurlijk een uitstekende ontsluiting via het Amsterdam-Rijnkanaal. Toen begon de benzine in lichters naar Amsterdamse op- en overslagbedrijven te stromen en werd daar verzameld (make bulk). Vervolgens vond doorvoer naar de VS plaats. Ook kwam het zo begeerde vliegwielproces van clustervorming op gang: meerdere bedrijven vlak bij elkaar die als concullega s optreden (lage transportkosten), uitbreiding van dienstverlening in de vorm van blending, break bulk (in kleinere porties uitleveren naar lokale klanten) en ook de invoer van diesel uit Amerika en met name uit de Baltische landen. Dezer dagen komt import van diesel vooral uit de Baltische landen (via Ventspils in Letland) en een deel uit Amerika en dat wordt dan via Amsterdam verspreid over Europa. De export van benzine gaat vooral naar (nu nog) Amerika en West-Afrika. Veranderende markt Er is een aantal redenen waarom de markt aan het veranderen is, zegt Youri Hildebrand, consultant strategie & in- ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

12 ENERGIE FOTO: MAX DIJKSTERHUIS novatie bij Havenbedrijf Amsterdam. De exploitatie van schalieolie als bijproduct van schaliegas in Amerika maakt dat de Amerikaanse importbehoefte meer en meer afneemt. De verwachting is zelfs dat Amerika uitgroeit tot een energie-exporteur. Het gevolg is minder vraag vanuit Amerika naar Europese producten, maar ook dat we ze als concurrent tegenkomen in markten als Afrika. Een tweede trend, noemt Hildebrand, is dat er op de lange termijn minder geraffineerd wordt in Europa, en dat betekent meer importbehoefte, en er valt minder te exporteren. Daarnaast zijn er in het Midden-Oosten en India gloednieuwe, efficiënte en grootschalige raffinaderijen gebouwd, die geheel zijn toegesneden op de specifieke eigenschappen van olie uit nabijgelegen productievelden, terwijl de Europese raffinaderijen alle typen olie moeten aankunnen met de nodige beperkingen van dien. Er wordt dus steeds meer geïmporteerd uit die landen. Een issue daarbij voor Amsterdam is dat die schepen groter zijn dan die op de Noord-Amerikavaart; nu vaak nog te groot en te diepstekend voor de huidige sluis. Dat betekent een competitief nadeel omdat de handel zich voor een deel verplaatst naar routes waar die grote schepen wel zijn in te zetten. Overigens speelt dit niet voor benzine, alleen voor diesel. Maar hier openbaart zich de kracht van het Amsterdamse cluster, stelt Hildebrand. Amsterdam is zo belangrijk als handelshub dat een ladingeigenaar en handelaar altijd de mogelijkheid wil hebben om Amsterdam binnen te lopen. LAGE OLIEPRIJS De hoogte van de olieprijs is voor de haven in haar geheel niet direct van invloed. Voor een handelshaven als Amsterdam is de structuur van de termijnmarkt (het verschil tussen de huidige prijs en de prijs voor olie geleverd in de toekomst) belangrijker. Van de huidige lage olieprijs heeft iedere speler in de oliemarkt een voor- of een nadeel. Voor opslagterminals is de huidige situatie niet ongunstig, omdat de verwachting is dat de olieprijs weer gaat stijgen. Voor de olieproducenten en producenten van biofuel is het natuurlijk uitermate ongunstig. Amsterdam max is bij wijze spreken een norm voor benzine. De macrotrends zorgen ervoor, dat de benzinemarkt in Europa in zijn totaliteit terugloopt, maar en dat is bijzonder in Amsterdam juist groeit. Door het dominante Amsterdamse volume is er een zwaartekrachteffect merkbaar dat alles opzuigt dat er nog is. En het concentreert zich allemaal in Amsterdam. Dat heeft sterk te maken met het blenden. Blenden De specialiteit en kracht van Amsterdam ligt in het blenden van benzine. Benzine is niet een eenduidig product, maar bestaat uit een aantal componenten en die moeten met elkaar gemixt worden tot een specificatie toegesneden op een bepaalde afzetmarkt. Het aantal afzetmarkten (vaak nationale of federale staten) is groot, en die markten stellen allemaal hun eigen kwaliteitseisen op het gebied van bijvoorbeeld prestatie en uitstoot. Sommige overheden eisen zelfs zomeren winterbenzine. En al die verschillende blends maken, kan in Amsterdam heel goed, want hier zijn al die componenten in grote hoeveelheden opgeslagen en beschikbaar. Die blendvolumes en knowhow is ook voor de traders interessant, want er is volop te handelen in componenten met uiteenlopende prijzen, tot een prijstechnisch interessant product dat toch voldoet aan de eisen die een markt stelt. Bio Kerosine is een product met groeipotentie. Vanaf Oiltanking loopt een pijpleiding naar Schiphol. Daarnaast vormen biofuels (biodiesel en bio-ethanol) een markt die kansen biedt, maar nog aan het begin van de S-curve staat. Dat wil zeggen dat het nog onduidelijk is of het een grootschalige markt wordt of blijft steken in niche. De eerste generatie biofuelproductie in de haven heeft het moeilijk vanwege de lage olieprijs. Biodiesel wordt vaak gebruikt voor wettelijk verplichte bijmenging. De verwachting is dat de productie van tweede-generatiebiofuel, die gebaseerd is op lokale afvalstromen, sterk gestimuleerd gaat worden. Hildebrand: Qua overslagvolumes is de productie van biofuels voor een haven iets minder interessant omdat het vooral een lokale functie betreft. Uit het oogpunt van deel uitmaken van de stedelijke economie staat de energieproductie vanuit reststomen echter voorop op het netvlies bij het Havenbedrijf. Circulaire economie Circulaire economie is een speerpunt in de Amsterdamse haven. Uit het oogpunt van deel uitmaken van de stedelijke economie staat voor het havenbedrijf de energieproductie vanuit reststromen echter voorop. De import van Engels afval past deels in dit beeld. Amsterdamse afvalverwerkers en recyclingbedrijven zijn er goed in zoveel mogelijk waardevolle materialen uit dat afval te halen, en het restant komt als brandstof terecht in energiecentrales, tegen een zeer gunstige kostenrendementsverhouding. Kolen Het afgelopen jaar betekende kolen voor Amsterdam een enorme groeimarkt. Die kolen komen voornamelijk uit Zuid-Amerika en de Baltische regio en in mindere mate uit Zuid-Afrika en Noord-Amerika. Het gaat in Amsterdam voornamelijk om energiekolen voor Duitse centrales die vooral per lichter en meer en meer per spoor afgevoerd worden (circa tien procent gaat per loopband van OBA naar de Nuon 12 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

13 Letland: 20% UK: 15% Rusland: 13% Letland: 15% Canada: 4% Rusland: 10% USA: 13% USA: 17% USA: 18% Mexico: 5% Colombia: 41% Brazilië: 6% France: 7% Other EU: 26% Duitsland: 83% Nederland: 10% Shortsea: 7% Togo: 21% Ghana: 6% Nigeria: 7% Zuid-Afrika: 9% Olie producten Import Export Steenkool Import Export Overig olie: 6% Overig olie: 34% Overig steenkool: 7% Overig steenkool: 0% Data: Havenbedrijf Amsterdam Infographic: Ronald Schreutelkamp Hemcentrale). De grote motor achter deze groei is de sluiting van de Duitse mijnen en het afschakelen van nucleaire energie in Duitsland na de ramp bij Fukushima. Daarnaast speelt dat vanwege de lage kolenprijzen op de wereldmarkt gasgestookte centrales aanmerkelijk minder rendabel zijn dan kolengestookte. Hildebrand: De dimensies van onze nieuwe zeesluis kunnen een eventuele schaalvergroting die kan optreden vanwege de verbreding van het Panamakanaal makkelijk aan. Diepgang is terug te brengen doordat we voorsluis kunnen lichteren. In de Averijhaven hopen we daartoe extra ruimte te creëren (zie ook kader). Overigens zou ook voor olieproducten het voorsluis lichteren een oplossing kunnen zijn. En Tata heeft natuurlijk zijn eigen kolen- en ertsentoevoer. Door het energieakkoord gaat bijstoken met biomassa (woodpellets) in de Nederlandse centrales waarschijnlijk in 2017 zijn beslag krijgen. Om een gelijke energiewaarde te bereiken, is anderhalf maal zoveel biomassa nodig als kolen. Dat betekent volume. Uitermate interessant voor de haven en daarom zijn we ook heel actief om grootschalige import te kunnen ontvangen. Verschillende droge-bulkterminals Youri Hildebrand, consultant strategie & innovatie Havenbedrijf Amsterdam N.V. FOTO: TOON BUCHNER AVERIJHAVEN Er zijn plannen om de Averijhaven voor de sluis, die door Rijkswaterstaat (RWS) wordt beoogd om als lichterhaven te heropenen, op een bredere wijze te ontwikkelen. Hierover zijn Tata Steel, Zeehaven IJmuiden, Havenbedrijf Amsterdam en AYOP in verkennende gesprekken met eigenaar RWS. Naast lichteren en boord-boordoverslag zou er ook de mogelijkheid van een insteekhaven en terrein ten behoeve van offshore-sector (windenergie en oil & gas) aan het plan kunnen worden toegevoegd. Er wordt onderzocht of een dergelijk kansrijk en alternatief plan financieel, nautisch, milieu- en ruimtetechnisch te realiseren is. kunnen deze overslag faciliteren; OBA heeft al eens ervaring opgedaan met een groot pakket. Uit Duitsland lijkt vooralsnog geen interesse voor biomassa. Gas en SECA LNG-gas wordt nogal eens de transportbrandstof van de toekomst genoemd. De bunkerlocatie voor binnenvaartschepen in de Amerikahaven is operationeel. Als de markt groeit, wordt gekeken of er permanente opslag van LNG in Amsterdam is neer te zetten. Vanaf begin dit jaar is de SECA van kracht in de Noord-West Europese wateren. SECA staat voor Sulphur Emission Control Area en wil zeggen dat er in het SECA-gebied (pakweg tussen Le Havre en St. Petersburg) zeeschepen niet met stookolie mogen varen. Er zijn drie alternatieven: overgaan op marine diesel (zoals de binnenvaart doet) het aanbrengen van een scrubber zoals op de Yeoman Bontrup, waarbij een nabehandeling van de uitstoot plaatsvindt of gaan varen op LNG, een oplossing die vooral voor nieuwe schepen geschikt lijkt die volledig in SECA-gebied varen. Hildebrand: We zien als gevolg van de SECA bij bunkerbedrijven uiteraard meer activiteit op het gebied van marine diesel. Ook zijn er ontvangstbedrijven die het aannemen van residuen die overblijven na scrubben faciliteren. ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

14 ENERGIE WISSELING VAN DE WACHT Zo n tien jaar geleden stond Harm Winkeler als directeur commercie NS Cargo op bedrijfsbezoek op een brug bij OBA en keek hij naar beneden en snoof de lucht op. Dit is wel een heel gaaf bedrijf, dacht hij. Op 1 mei, op de dag van dit gesprek, neemt hij officieel als directeur het stokje bij OBA over van Hans Fijlstra die het bedrijf 35 jaar heeft geleid. TEKST: ROB SCHOEMAKER Je product zien, voelen en ruiken. In een bedrijf werken waar dat kan, is altijd de grote wens geweest van de nieuwe directeur van OBA Group B.V. Harm Winkeler is een goederenman pur sang. De in 1994 aangevangen loopbaan van de econoom voerde via heftruckspecialist Gunco in 1997 naar NS Cargo waar hij tien jaar in een mix van commerciële en managementfuncties in Duitsland en Utrecht werkte, vanaf 2003 als directeur commercie. In die tijd kwam hij geregeld bij droge-bulkterminals in Rotterdam, Amsterdam, Vlissingen en Terneuzen omdat die nu eenmaal vaak het vertrekpunt zijn van goederentreinen. In die tijd ontstond ook zijn fascinatie met de fotogenieke, fysiek voelbare omgeving die eigen is aan bulkterminals. Winkeler: In 2007 stapte ik over naar Martinair om in de cargo te blijven waar ik in Hongkong en Atlanta heb gewerkt tot ik in juli 2014 de fraaie post van directeur Benelux voor inmiddels Airfrance-KLM-Martinair Cargo kreeg, de thuismarkt uiteindelijk. Toen opeens werd er aan me getrokken om mee te lopen in de procedure voor de opvolging van Hans Fijlstra. Aanvankelijk was ik enigszins terughoudend ik had al leuk werk maar aan de andere kant zijn die droge-bulkterminals altijd in mijn achterhoofd blijven zweven. Als drijfveer speelde voor mij ook dat ik ooit nog eens over wilde stappen naar een relatief minder groot bedrijf maar wel met eindverantwoordelijkheid. Hoe het ook zij, ik deed mee en ben het geworden. Het is elke keer weer genieten om het kantoor uit te lopen en de terminal op te lopen. En ik ben blij dat Hans Fijlstra mij in zijn laatste zes weken intensief heeft kunnen begeleiden. Erfenis De erfenis van Hans Fijlstra mag er zijn. Toen Fijlstra 35 jaar geleden begon, verkeerde OBA in zwaar weer. De markt werkte niet mee, en er was nogal wat achterstallig onderhoud. Fijlstra maakte OBA tot een gezonde onderneming door te investeren in equipment (met kraan 5 onlangs als voorlopig sluitstuk) en door OBA tot een lean-organisatie om te vormen waarbij niet onmiddellijk paniek uitbreekt, ook als een groot pakket onverhoopt wegvalt, zoals in een recent verleden met de kolen voor de Engelse markt. Daarnaast door het creëren van een goed werkklimaat. Ik moet niet alleen de binnenwereld van OBA goed leren kennen, maar ook de buitenwereld, vervolgt Winkeler. Die is heel dynamisch. Fossiele energie en zeker kolen zijn natuurlijk controversieel. Het energieakkoord voorziet in bijstoken van biomassa. Er is de opkomst van wind- en zonne-energie. De Duitse mijnsluitingen zijn nog niet voltooid en daar speelt nu de discussie over het ophogen van de belasting op bruinkool. Daarnaast halen moderne kolencentrales meer rendement (van 35 naar vijftig procent) uit een steenkool. Twee dingen zijn duidelijk: de rol van kolen, zeker als back-up supply, is voorlopig niet uitgespeeld en voorts moet je als speler in de logistieke kolenketen erg op je qui-vive zijn. Met 22 miljoen ton doorzet, waarvan negentig procent kolen, is OBA de grootste terminal in de haven. Het doorzetplaatje zal er over tien jaar niet hetzelfde uitzien, verwacht Winkeler. De volumes zullen wellicht anders zijn, maar ook 14 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

15 Harm Winkeler, directeur OBA Group B.V. FOTO: ED SEEDER de verhouding tussen onze andere producten zoals minerale en agrarische producten en los daarvan biomassa. Voor biomassa hebben we laten zien dat we ermee om kunnen gaan, dus we zijn er klaar voor als de subsidiepot in het najaar loskomt en de behoeften van de Nederlandse centrales aan biomassa duidelijk worden. Biomassa is een relatief kwetsbaar product dat opgeslagen moet worden in loodsen en voorts niet mag breken. Daar mag je niet doorheen bulldozeren. Bij OBA kunnen we daarnaast voor biomassa een bufferfunctie vervullen. Die biomassa komt overigens met name uit het zuiden van de Verenigde Staten en Canada, en deels uit Europa en dan vooral de Baltische landen. Ontijzeren De primaire functie van een kolenterminal is laden, lossen en opslag. Daarnaast biedt OBA nog diensten als wassen, breken, zeven, ontijzeren en blenden. Ontijzeren met een magneetband is een OBA-specialisme. Steenkool komt zuiver uit de mijn, maar gedurende het voortransport naar een zeehaven kan er tijdens dat traject verontreiniging ontstaan met ijzer, bijvoorbeeld in niet schone goederenwagons. Het is de kunst om dat ijzer te verwijderen. Breken en zeven wordt toegepast als voor bepaalde industriële toepassingen welomschreven maten nodig zijn. Een belangrijke service is blenden. Er zijn kolen en kolen, die, afhankelijk van de mijn van herkomst, hun eigen eigenschappen als zwavelgehalte en calorische waarde hebben. Om tot een voor een centrale of hoogoven gewenste specificatie te komen, wordt er geblend. Blenden gebeurt én bij de eindverbruiker én bij de terminal. Daarom liggen in de opslagvakken bij OBA ofwel mono-kwaliteiten ofwel is een vak opgebouwd uit lagen in verschillende diktes van verschillende kolensoorten. De reachstacker schraapt dan die laag af waarmee de gewenste specificatie op de transportband terecht komt. Simple comme bonjour. Klanten OBA is een openbare terminal en Winkeler krijgt te maken met de eigenaren van de producten, en dat kan variëren van mijnbouwbedrijven tot tussenhandelaren en eindverbruikers als energiecentrales. Winkeler: Wij hebben zelf geen invloed op de logistieke route die de kolen volgen tussen de mijn en centrale. In zoverre dat wij natuurlijk een goede, snelle en efficiënte op- en overslag en aanverwante diensten moeten leveren. En nogmaals, dat is de erfenis van Hans Fijlstra, we hebben een volwaardig ge-equipeerde terminal die een vlekkeloze, storingsvrije prestatie kan neerzetten. En Amsterdam zal Amsterdam niet zijn als we niet altijd op doeltreffende en creatieve wijze de uitdagingen die bijvoorbeeld schaalvergroting en diepgangbeperkingen stellen het hoofd kunnen bieden. Wat dat betreft zien we ook met de verbreding van de zeesluis en de plannen rond de Averijhaven (die het voorsluise lichteren zullen vergemakkelijken) de toekomst met vertrouwen tegemoet. ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

16 ENERGIE Oiltanking Amsterdam B.V. FOTO: ED SEEDER HAUTE CUISINE-KEUKEN VOOR ELK BENZINERECEPT Binnenkort viert Oiltanking, het grootste tankagebedrijf in Westpoort, zijn veertigjarig jubileum in Amsterdam. Directeur Peter Boers over de rol van Oiltanking bij het uitgroeien van Amsterdam tot dé dominante benzinehaven van Europa. TEKST: ROB SCHOEMAKER De vestiging van Oiltanking veertig jaar geleden stond in het teken van Amsterdamse raffinageplannen, maar dat is er nooit van gekomen. De focus is daarom verlegd naar op- en overslag en blending van benzines en diesel, maar ook van doorzet van ruwe olie uit de Noordzee, kerosine (pijpleiding naar Schiphol), molasses en biodiesel. Op het gebied van de autobrandstoffen kreeg Oiltanking al snel de wind in de zeilen vanwege de optredende onbalans tussen Noord-Amerika en Europa (te veel diesel en te weinig benzine in de VS, en in Europa omgekeerd) waardoor Amsterdam vanwege de aanwezige ruimte en de uitstekende achterlandverbindingen kon uitgroeien tot een draaipunt. Boers: Ik zeg inderdaad benzines, in meervoud. Diesel is een relatief enkelvoudig product, maar bij benzine komen er uit diverse raffinaderijen in Europa en wereldwijd tientallen verschillende componenten die tot een fors aantal benzinespecificaties zijn samen te voegen, afhankelijk van de wens van de klant en toegesneden op de markt die de klant wil bedienen. En Oiltanking in Amsterdam groeide uit tot dé blendterminal omdat er in onze tanks heel veel verschillende componenten zijn opgeslagen, maar er ook de faciliteiten zijn om die te mengen. Om te mengen zijn veel tanks in alle formaten nodig en heel veel pijpleidingen tussen die tanks die liefst productparameterspecifiek zijn. Maar ook zijn er veel steigers nodig om gewenste specificaties snel aan te voeren. Oiltanking heeft inmiddels maar liefst meer dan negentig tanks en zeven zeeen elf binnenvaartsteigers. Natuurlijk moeten de faciliteiten 16 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

17 er zijn, zegt Boers. Daarbovenop komt heel veel expertise in blenden, en een zeer alerte steigerplanning. Kortom: de kracht van Oiltanking is dus niet alleen opslaan en blenden, maar ook het snel kunnen ontvangen en laden van benzine- (componenten) die nodig zijn, maar natuurlijk ook voor jet fuel en diesel. Flexibiliteit. Blenden Wat blenden zo interessant maakt, is dat er meerdere manieren en verschillend geprijsde componenten zijn om tot een gewenste benzinespecificatie te komen. Door slim te combineren en te spelen met de bandbreedtes tussen die componenten kan het profijtelijk zijn om door de inzet van goedkope componenten toch tot de gewenste specificatie te komen. Die moet natuurlijk wel gecontroleerd worden Peter Boers, Directeur Oiltanking Amsterdam B.V. FOTO: TOON BUCHNER waarbij een belangrijke rol van is weggelegd voor surveyorbedrijven zoals SGS, Inspectorate en Saybolt. Boers: Wij zijn een haute cuisine-keuken vanwaaruit elk benzinerecept is op te dienen. Dat blenden gebeurt in tanks, maar kan zich ook in een schip zeeschip of lichter voltrekken door verschillende componenten te laden en te mengen. Wij hebben uiteraard veel expertise in blenden en zijn daarom in staat de instructies van de klanten snel, goedkoop en efficiënt uit te voeren. In de haven van Amsterdam zijn op meerdere plaatsen opslagmogelijkheden voor componenten, waardoor een actieve uitwisseling mogelijk is. Het cluster versterkt zichzelf. AMSTERDAMSE BENZINES Benzines gaan vanuit Amsterdam de hele wereld over: nog steeds naar Noord-Amerika hoewel in mindere mate vanwege de doorbraak daar van schalieolie, maar ook naar Midden-Amerika, Latijns-Amerika, het Midden-Oosten, het Verre Oosten en naar groeimarkten Afrika en Azië. Elk continent, elke regio heeft zijn eigen standaarden. De diesel komt naar Amsterdam vanuit Amerika en vooral vanuit de Baltische landen en dan gaat het breakbulk per lichter naar vooral Duitsland en de Benelux. Communicatie Snel kunnen schakelen is cruciaal, zegt Boers. Dat kan alleen als wij goed in de haven kunnen communiceren en samenwerken met andere partijen, zoals de Koperen Ploeg, agenten, surveyors, het loodswezen, slepers, Havenbedrijf Amsterdam en onze klanten natuurlijk. Als havengemeenschap zijn we voortdurend met elkaar in gesprek om processen te optimaliseren. Maar ook om aan de maatschappelijk eisen te voldoen op het gebied van duurzaam en veilig werken. We blijven daarin investeren en niet alleen om competitief te blijven, maar ook omdat we dat zelf willen. Daarom investeren wij bijvoorbeeld in dampretoursystemen (bespaart energie, product en emissies). Snel kunnen schakelen is niet alleen belangrijk bij blenden, maar ook bij de opslag van olieproducten. In de oliehandel speelt het fenomeen van de contango, ofwel speculatieve opslag die anticipeert op ofwel prijsdaling of prijsstijging. Het is voor een eigenaar uiteraard cruciaal dat zijn opdrachten snel zijn uit te voeren. Boers: Dat kunnen wij als geen ander. Amsterdam profiteert van een zwaartekracht-effect Trends Boers vervolgt: Geopolitieke ontwikkelingen beïnvloeden de markt natuurlijk zoals de schalierevolutie in de Verenigde Staten en de vraag uit opkomende markten in Latijns-Amerika en Afrika. De benzinemarkt in zijn geheel loopt enigszins terug, maar daar hebben wij in benzinehub Amsterdam minder last van. Amsterdam profiteert van een zwaartekracht-effect die de tankage in de periferie min of meer leegzuigt. Een trend is verder dat de aanvoer van diesel uit het Midden-Oosten steeds grootschaliger wordt, soms in schepen die (nu nog) te groot zijn voor de zeesluis. Maar er blijft veel aanvoer uit regio s die dezelfde restricties als Amsterdam hebben zoals Noord-Amerika en de Baltische landen. Dat de nieuwe zeesluis veel breder wordt uitgevoerd, is zeker een voordeel, vindt Boers. Dan is er nog de SECA, de verplichting die vanaf begin januari geldt om in Noord-West-Europa de zwaveluitstoot te beperken. Meestal wordt stookolie vervangen door diesel en dat zou een impuls kunnen geven aan de mariene-dieselbunkermarkt in Amsterdam, meent de directeur. Een laatste trend, besluit Boers, zijn de hogere standaarden voor milieu en veiligheid. Om deze stap te maken, zal overal flink geïnvesteerd moeten worden in tankterminals. Daar is zoals gezegd - Oiltanking in de Amsterdamse haven al voortvarend mee bezig. ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

18 ENERGIE FRISSE WIND IN IJMONDHAVEN De zee is een belangrijke leverancier van energiebronnen. Naast olie en gas is dit tegenwoordig ook wind. De IJmuidense haven profiteert van deze trend. TEKST: PIETER VAN HOVE FOTO: ZEEHAVEN IJMUIDEN Bij het begin van de aanleg van de - toen nog - Derde Haven in 2003 ging initiatiefnemer Zeehaven IJmuiden N.V. ervan uit dat zich daar bedrijven zouden vestigen die in het bestaande havengebied niet uit konden breiden. Bovendien zou de nieuwe buitenhaven geschikt zijn voor de kustvaart. De werkelijkheid wilde anders. Zo n tien jaar na de officiële opening in 2005 blijkt het terrein - inmiddels omgedoopt tot IJmondhaven de speeltuin voor de (wind-)offshore-industrie. De haven is namelijk een uitstekende uitvalbasis voor de bouw van de windmolenparken voor de kust van Egmond en IJmuiden, aldus algemeen directeur Peter van de Meerakker van het havenbedrijf. Met de actuele aanleg van Luchterduinen is de bedrijvigheid alleen maar gegroeid. Een select gezelschap is de afgelopen jaren in het gebied neergestreken. Zoals Vestas (2007), een Deens windtech- nologiebedrijf. Of later Eneco Wind. Deze energiegigant heeft voor het onderhoud van het Prinses Amaliapark voor IJmuiden en de aansturing van de nieuwbouw van het park Luchterduinen haar intrek genomen in een kantoor met bedrijfshal. Even verderop zit Airborne Oil & Gas. De onderneming heeft een ingenieuze productiemethodiek bedacht voor buissystemen die bijvoorbeeld zijn in te zetten voor het doorvoeren van olie vanuit de boorput naar boven. Daarbij wordt geen metalen buis gebruikt, maar een flexibele buis van composiet wat de installatie goedkoper maakt. Shell heeft vorig jaar een minderheidsbelang in de Nederlandse onderneming genomen. Het geld van de oliereus wordt gebruikt voor de verdere inrichting van het enorme hallencomplex met daarin twee productielijnen. Overigens: het bedrijf heeft nog steeds een optie voor een groot stuk land in de IJmondhaven. Bever Het IJmuidense Iskes Towage en Salvage gehuisvest in een bedrijfsverzamelgebouw op het terrein - ziet ook toekomst in de offshore. Het van oudsher familiebedrijf gaat zijn vloot uitbreiden met de Bever, een sleepboot geschikt voor offshoreklussen op zee, aldus Iskes-directeur Ronald Vergouwen. Wij willen ons meer gaan bezighouden met offshore. Dan komt dit schip goed van pas, zegt hij daarover. Het vaartuig is de laatste jaren onder andere ingezet bij de bouw van offshore-windmolenparken. Maar ook worden er regelmatig 18 ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015

19 Zeehaven IJmuiden, met linksonder de IJmondhaven FOTO: HENK HONING rig moves (verslepen van boorplatformen) mee uitgevoerd. Met de komst van drie boatlandings, oftewel landingsplatformen of aanlegsteigers, begin dit jaar is de IJmondhaven nóg meer ingericht voor de (wind-)offshore-industrie. Om het een en ander mogelijk te maken is het bestaand deel van de Monnickendamkade verhoogd. Achter de opgehoogde kade is vervolgens een prefab rijdek aangebracht voor kleine voertuigen en heftrucks. Aan de kade zijn de boatlandings gemonteerd. Volgens de havendirecteur worden deze steigers zeer intensief gebruikt. Clustervorming Het uitgeven van bedrijfsterreinen gebeurt gecontroleerd, zegt Van de Meerakker. Van de twintig hectare is nog twaalf tot veertien hectare beschikbaar. Ik vind het belangrijk om tot clustervorming te komen, bedrijven die iets aan elkaar kunnen hebben en toegevoegde waarde leveren voor onze kernsectoren in de haven. Een voorbeeld is volgens hem Vestas - tegenwoordig MHI Vestas Offshore dat vorig jaar de bedrijfshal en kantoor uit liet breiden voor de huisvesting van een derde onderhoudsteam. Over de toekomst is de havendirecteur positief. De grootste kansen ziet Van de Meerakker onder meer in Offshore wind, het vorig jaar genomen besluit van minister Henk Kamp van Economische Zaken om te kiezen voor twee grote offshore-windlocaties voor de kust van Noord-Holland. Die leveren de bedrijven in de IJmondhaven veel meer werk op. Ga maar na: de twee bestaande windmolenparken hebben elk een vermogen van 120 MW. De nieuwste generatie parken hebben een vermogen van maar liefst 700 MW. Naar verwachting worden de Noordhollandse parken in 2018 aangelegd. Van de Meerakker ziet ook mogelijkheden dat de IJmondhaven dienst gaat doen als uitvalsbasis voor Engelse offshore-projecten. De vaarafstand vanuit IJmuiden naar de windmolenparken op het Engelse deel van de Noordzee is relatief kort. Bovendien hebben de Engelse havensteden vaak te maken met getijdestromingen. De algemeen-directeur beseft dat IJmuiden wat betreft de reguliere offshore supply nooit zo groot kan worden als Den Helder. Wij moeten ons specialiseren in bijzondere projecten. Zoals vorig jaar toen bij Breman Offshore een enorme gripper werd aangebracht aan het transport- en installatieschip de Aeolus van Van Oord voor het heien van palen bij Luchterduinen. Of de komst begin maart van dit jaar van het enorme seismisch onderzoeksschip Ramform Atlas. Van de Meerakker verwijst naar Youtube: Zoek maar eens naar OHVS Rambiz en IJmuiden. Dat zijn leuke opdrachten. PROJECTEN.ENECO.NL/PRINSES-AMALIAWINDPARK AIRBORNE-OILANDGAS.COM ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI

20 ENERGIE WINDHAUSSE MHI Vestas Offshore Wind is Europees één van de marktleiders in het onderhouden en plaatsen van windturbines. Twee van de parken die het bedrijf in Nederland beheert, zijn het Prinses Amalia Wind Park (PAWP) en het Offshore Windpark Egmond aan Zee (OWEZ). De zestig V-80 windturbines van het PAWP en de zesendertig V-90 windturbines van het OWEZ worden vanuit thuishaven IJmuiden onderhouden. Offshore-windpark Luchterduinen FOTO: EVERT BRUINEKOOL TEKST: EVERT BRUINEKOOL Het wereldwijd opererende bedrijf Vestas richt zich uitsluitend op windenergie. De oorsprong is een in 1898 opgerichte Deense smederij. In 1979 produceerde het bedrijf de eerste windturbine. De markt reageerde zo positief dat de directie in 1986 besloot zich volledig te richten op de productie van windturbines. Inmiddels heeft Vestas wereldwijd 64 GW aan windturbines geplaatst. Wind is ons bedrijf en onze passie, stelt het management. Verantwoordelijk voor het plaatsen en onderhouden van de offshore turbines is MHI Vestas Offshore Wind, een joint venture tussen Mitsubishi Heavy Industries en Vestas Wind Systems. Wij worden nauw betrokken bij de innovatieve projecten van Vestas, stelt Robin van Buchem, servicemanager voor het Egmond aan Zee Windpark en het Prinses Amalia Windpark. Vaak werken wij al vanaf het prototype-stadium samen. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van de nieuwe V MW die inmiddels zijn eerste megawatt stroom heeft geproduceerd en klaar is voor productie. Wij mogen alle nieuwe offshore-windturbines van dit type plaatsen. Nieuwe mensen MHI Vestas Offshore Wind telt meer dan zevenhonderd medewerkers die stuk voor stuk zijn opgeleid in het Europese hoofdkantoor van Vestas in Denemarken. De samenwerking is hecht, vertelt Van Buchem. En dat geldt ook voor het delen van kennis. Die kennis wordt in heel Europa toegepast. Onze mensen zijn actief in alle Europese windparken. Aangezien de offshore-windenergie booming business is, hebben wij steeds meer mensen nodig. Er gaat op dit moment vrijwel geen dag voorbij zonder dat nieuwe mensen worden aangenomen. In Nederland ontwikkelt Eneco, op 23 kilometer uit de kust bij Noordwijk aan Zee, het offshore-windpark Luchterduinen. Het park bestaat uit 43 Vestas V112-windturbines met een vermogen van 3 MW elk en zal voldoende energie opwekken voor huishoudens. De vraag naar groene energie neemt toe, weet Van Buchem. Er komen steeds meer windmolenparken met steeds hogere rendementen. Vergeleken met de nieuwste ontwikkelingen zijn het Egmond aan Zee Windpark met 108 MW en het Prinses Amalia Windpark met 120 MW kleine parken. Om de opmerking van de servicemanager in perspectief te plaatsen: de parken op het Nederlandse en Belgische deel van de Noordzee hebben op dit moment een gezamenlijk vermogen van circa 930 MW. Gezien de ligging van de parken is IJmuiden een belangrijke schakel in het onderhoud geworden. Met de IJmondhaven voor de deur kunnen wij in overleg met de havendienst ook jack-ups en andere grote schepen ontvangen. Dat is een voordeel. Ook zijn de parken vanuit IJmuiden snel te bereiken. Vanuit IJmuiden werken dagelijks veertig mensen voor Luchterduinen. Daarnaast werken nog 45 mensen vast voor de andere twee parken. Momenteel hebben wij ook teams uit Denemarken die ons bijstaan voor onderhoud van de rotorbladen, tandwielkasten en generatoren. Overigens werkt niet iedereen vanuit IJmuiden. Er zijn ook teams die gestationeerd zijn in Oostende, Groot-Brittannië, Zweden en Denemarken, vertelt Van Buchem. Volgens het Actieplan Duurzame Energie zal Nederland in 2020 ten minste veertien procent van haar energiebehoefte op duurzame wijze produceren. In het plan wordt voor 2023 zelfs gesproken over een productie van MW duurzame elektriciteit. Offshore windenergie is en blijft de komende jaren, zoals Van Buchem al opmerkte, booming business ZEEHAVENS AMSTERDAM JUNI 2015