Colofon. Boerenbond & Landelijke Gilden 2012 D/2012/0728/03

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011

2 Colofon Productie en teksten: Boerenbond & Landelijke Gilden, afdeling Communicatie Vormgeving: Boerenbond & Landelijke Gilden, Grafische Producties Fotografie: Boerenbond, Landelijke Gilden, Trias, Mechelse Veilingen, Marco Mertens, Toon Coussement, Rien van Rijthoven, Shutterstock V.U. Sonja De Becker, Diestsevest 40, 3000 Leuven Boerenbond & Landelijke Gilden 2012 D/2012/0728/03

3 Jaarverslag 2011

4 Inhoud 05 De huidige en gewenste identiteit > Onderzoek naar onze identiteit > Naar een nieuwe huisstijl > Communicatie via vele kanalen > Wat zijn de conclusies? 11 Een jaar Boerenbond in actie 23 Een brede dienstverlening 37 Landelijke Gilden, het jaar rond 52 Boerenbond & Landelijke Gilden De werking van onze organisatie zal in 2012 opnieuw de inzet vragen van duizenden vrijwilligers, land- en tuinbouwers en plattelandsbewoners. 2

5 Geachte lezer Boerenbond & Landelijke Gilden zijn het jaar 2012 ingestapt met een nieuwe huisstijl en nieuwe logo s. Dit is geen esthetische verandering, maar een doordachte keuze om Boerenbond als beroepsorganisatie van boeren en tuinders en Landelijke Gilden als socioculturele plattelandsorganisatie te positioneren in het Vlaanderen van vandaag en morgen. De stem van de boer en van de plattelandsbewoner dreigt aan draagkracht te verliezen tussen de vele burgergroepen van het zogenaamde nieuwe middenveld. Als doorgewinterde middenveldorganisatie hebben we ons in 2011 afgevraagd waar wij voor staan en waar wij naartoe willen. Leden, bestuursleden en buitenstaanders werden bevraagd. Uit het onderzoek blijkt dat wij als land- en tuinbouworganisatie met focus op belangenbehartiging, vorming en dienstverlening ervaren worden als de verdediger bij uitstek van de belangen van alle land- en tuinbouwers. De grote, onderbouwde dossierkennis in onze werking wordt (h)erkend. De drie kernopdrachten blijven de pijlers van de beroepsgerichte werking voor land- en tuinbouw. We drukken dat uit in het logo dat als het ware een kwaliteitslabel is en symboliseert dat Boerenbond achter zijn leden staat. Landelijke Gilden richt zich naar ontmoeting en samenzijn, naar dorp en platteland met aandacht voor het hele gezin. De ervaring van het platteland, met een belangrijke plaats voor de beleving van de actieve land- en tuinbouw, staat centraal. Verder is de belangenbehartiging voor een leefbaar platteland van belang. Vlaanderen heeft nood aan een sterk plattelandsbeleid, dat aangepast is aan de noden van een sterk verstedelijkt gebied. Ons platteland is meer dan de omgeving van de steden, het heeft een eigen identiteit en nood aan een eigen beleid. We kozen voor een open logo dat het vrijetijdsgevoel en het uitnodigend karakter van de beweging visualiseert. De enquête waarvan u een samenvatting kan lezen in het eerste deel van dit jaarverslag toonde aan dat we twee sterke merken in huis hebben die omschreven worden als integer, betrouwbaar, open, democratisch, gericht op dialoog en communicatief naar hun leden en de ruimere maatschappij. Met de slogan eenheid in verscheidenheid drukken we uit dat deze twee merken onder één dak wonen. De identiteit van Boerenbond en Landelijke Gilden is herbevestigd in een nieuwe vormgeving. Maar de kracht van onze organisatie ligt niet in een kleur of een baseline. Ze ligt in de werking die in 2012 zal gericht zijn op houvast voor de leden, rechtszekerheid voor de land- en tuinbouwondernemers, een rechtvaardig land- en tuinbouwbeleid, behoud van de voorzieningen op het platteland, verkiezing van bekwame lokale bestuurders Deze werking zal in 2012 opnieuw de inzet vragen van duizenden vrijwilligers, land- en tuinbouwers en plattelandsbewoners. Zij zullen hun engagement ter harte nemen! Piet Vanthemsche Voorzitter 3

6 4

7 De huidige en gewenste identiteit Op basis van een bevraging naar de identiteit van Boerenbond en Landelijke Gilden werd een nieuwe huisstijl ontwikkeld. Tegelijkertijd werden ook de communicatiekanalen onderzocht. Dit onderzoek resulteerde in nieuwe ledenbladen en de keuze voor een sterk digitaal platform. 5

8 Onderzoek naar onze identiteit Eind 2010, begin 2011 gebeurde er door onderzoeksbureau Memori, het onderzoeks- en expertisecentrum van Lessius Hogeschool in Mechelen, een onderzoek naar de identiteit van Boerenbond. Het bureau bevroeg bestuursleden van Boerenbond en Landelijke Gilden. Men onderzocht de identiteit van Boerenbond en Landelijke Gilden, ook corporate DNA genoemd. Van alle respondenten was 59% bestuurslid van Landelijke Gilden, 21% van de beroepsgerichte werking en 18% bestuurslid van beide. Bij de bestuursleden van de beroepsgerichte werking waren alle sectoren vertegenwoordigd. Uit de enquête kwam naar voren dat beide groepen de verbondenheid met de familie Boerenbond belangrijk vinden. Dit is meer nog het geval bij de bestuursleden van Landelijke Gilden. Slechts voor een minderheid is verbondenheid tussen beide overbodig. Verder werd er gepeild naar de gewenste identiteit van Boerenbond als belangenbehartiger voor land- en tuinbouw. Daarbij stelde men onder meer volgende kenmerken voor: onderbouwd, met grondige dossierkennis, verdediger van de belangen van alle land- en tuinbouwers, aanwezig in politieke overlegorganen, gerespecteerd door beleidsverantwoordelijken, dialoog en overleg en mobiliserend indien nodig. Uit de enquête bleek dat alle voorgestelde kenmerken door 90% van de bestuursleden van Boerenbond als belangrijk werd beschouwd. Worden deze kenmerken nu reeds gerealiseerd? Op deze vraag scoorde het aspect onderbouwd, met grondige dossierkennis beduidend goed. 96% vindt dat Boerenbond hieraan voldoet. De grootste kloof tussen het huidige en het gewenste imago ligt bij gerespecteerd door beleidsverantwoordelijken, waakzaam en verdediger van de belangen van àlle land- en tuinbouwers. Ook voor het dienstbetoon en het aanbieden van vorming deed men deze oefening. Voorgestelde kenmerken waren hier onder meer een organisatie die naar en met zijn leden communiceert, gericht op de echte noden van zijn leden en onderbouwd en deskundig. Voor deze drie kenmerken werden de beste scores opgetekend. Drie kenmerken scoorden minder goed, namelijk sensibiliserend, gericht op de echte noden van zijn leden en servicegericht en ondersteunend. Aan de bestuursleden Landelijke Gilden werd gevraagd om van veertien gewenste kenmerken de tien belangrijkste aan te duiden. In de lijst werden onder meer verdediger van de belangen van het platteland, ontmoetingsplaats tussen landbouwer en plattelander, aantrekkelijk voor jongeren, voldoende gekend in de dorpsgemeenschap, gericht op sociale samenhang in het dorp en gezinsgericht opgenomen. Alle kenmerken werden (zeer) belangrijk bevonden, behalve aanwezig in politieke overlegorganen, sociaal, in de zin van aandacht voor kwetsbare groepen en oproepend tot politiek-maatschappelijke actie. Worden deze kenmerken nu al gerealiseerd? De kloof tussen de gewenste en de huidige identiteit was het grootst voor aantrekkelijk voor jongeren, gerespecteerd door beleidsverantwoordelijken en voldoende gekend in het dorp. Naast de werking voor de land- en tuinbouw en de werking van Landelijke Gilden werd er gepeild naar de kenmerken van de familie Boerenbond. Van de aspecten die als gewenst werden voorgesteld, voelden de respondenten het meest voor integer, betrouwbaar. Alle voorgestelde kenmerken kregen de score belangrijk. Dit geldt niet voor ethisch en christelijk geïnspireerd. De meerderheid van de respondenten (90%) vindt dat Boerenbond integer en betrouwbaar is. De grootste kloof tussen het gewenste en het huidige imago was er bij open en transparant. Bij het aspect christelijk geïnspireerd was het gemiddeld belang dat men eraan hecht kleiner dan de gemiddelde tevredenheid. 6

9 Naar een nieuwe huisstijl Op basis van de resultaten van het corporate DNA-onderzoek gaf Boerenbond aan het Antwerpse communicatiebureau LDV de opdracht om voor Boerenbond, Landelijke Gilden en de familie Boerenbond een nieuwe huisstijl te ontwerpen. Boerenbond omschreef de opdracht als volgt: De huisstijl moet de eigenheid en de eigenschappen van de drie delen respecteren, maar tegelijk moet ook duidelijk zijn dat ze samen horen. De enquête toonde aan dat er twee sterke merken zijn: Boerenbond als beroepsorganisatie en Landelijke Gilden als socioculturele organisatie. Het huisstijlbureau ontwierp voor beide een nieuw logo en bijhorende huisstijl. Het nieuwe logo moet visualiseren wat Boerenbond en Landelijke Gilden zijn, wie ze zijn en waar ze voor staan. Tegelijkertijd werd beslist om beide huismerken in de toekomst meer identiteit te geven, terwijl ze toch onder hetzelfde dak wonen. Als beide merken samen naar buiten komen, dan zal dat onder de koepelnaam Boerenbond & Landelijke Gilden gebeuren, met beide logo s op een grijze achtergrond. De bond staat achter de boeren Boerenbond bundelt de werking voor land- en tuinbouwers. Kernopdrachten blijven belangenverdediging, vorming en dienstverlening. Het logo stelt een kwaliteitslabel voor waarin de B van Bond als een schaduw achter de B van Boeren staat. De bond staat dus zowel letterlijk als figuurlijk achter zijn boeren, zoals de boeren centraal staan, maar steeds op steun van de organisatie kunnen rekenen. De donkergroene basiskleur drukt ernst uit. Enkel als Boerenbond op straat komt om actie te voeren, zal er gebruik worden gemaakt van de meer opvallende blauwe kleur. Trouw aan land- en tuinbouw wordt de nieuwe slogan. De logo s van AVBS en van het Innovatiesteunpunt bevatten een duidelijke, visuele link naar dat van Boerenbond. De kleur van het Innovatiesteunpunt wordt paars, terwijl het AVBS groen behoudt. Beiden krijgen ook een eigen slogan. Voor het Innovatiesteunpunt wordt dat De toekomst begint vandaag en voor het AVBS De sierteelt- en groenfederatie. Altijd iets te beleven Landelijke Gilden bundelt het socioculturele werk, maar ook de syndicale dossiers die het platteland als samenleving aanbelangen. Er werd gekozen voor een terracottakleur, een warme kleur die de actieve ontspanning symboliseert. Het open logo verwijst naar het vrijetijdsgevoel en het uitnodigende karakter van de beweging. De kerktoren legt de link naar het dorp dat centraal staat in de werking. De baseline wordt Samen beleef je meer. Vermits Plattelandsklassen vzw ook onder Landelijke Gilden ressorteert krijgt deze entiteit een nieuw maar verwant logo, met als baseline Altijd iets te beleven. Wie alle logo s naast elkaar legt, merkt dat er gekozen werd voor eenheid in verscheidenheid. Niet enkel de logo s wekken dit gevoel op, uiteraard ook de werking zelf. Om het met een vergelijking te zeggen, ieder kind heeft zijn eigen karakter, maar maakt deel uit van de grote familie Boerenbond & Landelijke Gilden. 7

10 Communicatie via vele kanalen We leven in een maatschappij waarin communicatie centraal staat, daar is iedereen het wellicht over eens. Daarom wil Boerenbond, nog meer en beter dan vroeger, met zijn leden 3% 13% communiceren. Dit moet gebeuren via een efficiënte en toekomstgerichte mix van mediakanalen. Om de juiste communicatiemiddelen te kunnen aanwenden was het nodig om inzicht 13% te krijgen in het aantal mensen dat men bereikt, in het gebruik en de waardering van de huidige communicatiekanalen van Boerenbond. Aan Memori werd daarom eveneens gevraagd een zogenaamd multichannelonderzoek 12% uit te voeren en aanbevelingen te doen met betrekking tot de communicatie in de toekomst. Dit onderzoek gebeurde in het voorjaar door 8% middel van een grootschalige enquête onder 3500 lezers van Boer&Tuinder, die via een 8% systematische steekproef geselecteerd werden. Om betrouwbare resultaten te verkrijgen moesten alle sectoren en provincies voldoende vertegenwoordigd zijn (zie grafieken). Opmerkelijk was dat één op vier respondenten 21% bestuurslid van Boerenbond of Landelijke Gilden was. De gemiddelde leeftijd van de respondenten bedroeg 53,5 jaar, 14% was op het moment van de enquête 40 jaar of jonger. Verdeling respondenten 3% 13% Landbouwers in hoofdberoep Landbouwers in hoofdberoep Landbouwers in bijberoep Landbouwers Gepensioneerde in bijberoep boeren 13% Niet-landbouwer Gepensioneerde boeren Geen antwoord 59% Niet-landbouwer 12% Geen antwoord 59% Aantal jaren lidmaatschap 2% 2% Meer dan 20 jaar 8% Meer dan 20 jaar 8% Tussen 11 en 20 jaar Tussen 11 en 20 jaar Tussen 6 6 en en 10 jaar 10 jaar 21% 5 jaar of minder 61% 5 jaar of minder 61% Geen antwoord Geen antwoord Onderverdeling naar sectoren 10% 15% 5% 4% 3% 4% 3% Akkerbouw 5% 26% Akkerbouw 26% Melkvee Melkvee 10% Vleesvee en kalveren Vleesvee en Varkens Varkens Groenten 15% Groenten Fruit 21% Pluimvee Fruit Sierteelt 16% 21% Pluimvee 16% Sierteelt 8

11 Ledenbladen Uit het onderzoek bleek dat de meeste respondenten het ledenblad Boer&Tuinder wekelijks doornemen. Hiervan leest 14% het blad volledig, terwijl 73% vooral bepaalde artikels selecteert volgens zijn of haar interesse. Van alle respondenten vindt 98% het ledenblad betrouwbaar. Ook het feit dat het syndicale standpunt van de organisatie vertolkt wordt, is voor 92% van de geënquêteerden zeer belangrijk. Duiding over de ontwikkelingen in de eigen sector worden meest gelezen, gevolgd door marktberichten en bedrijfsreportages. Ook de tweewekelijkse vakbladen zijn een betrouwbare informatiebron. Ze liggen goed in de markt en zijn een waardevolle aanvulling bij het syndicale nieuws in Boer&Tuinder. Internetgebruik Zeer opvallend is dat 80% over een vaste computer of een laptop beschikt met toegang tot het internet. De gepensioneerde landbouwers zijn het minst online. Het percentage respondenten dat voor zijn internetgebruik afhankelijk is van vrienden of familie of van een computer op een openbare plaats, is zeer klein. Het internet wordt vooral gebruikt voor e-banking, het opzoeken van informatie, en, administratie, het volgen van de actualiteit en het online kopen en verkopen van goederen en diensten. De websites van de Vlaamse Landmaatschappij, Boerenbond en Vilt worden het meest bezocht. Toch raadpleegt slechts 26% frequent de Boerenbondwebsite. Bijna 60% van de internetgebruikers is geabonneerd op een of meerdere digitale nieuwsbrieven van Boerenbond. Van de anderen zegt de meerderheid niet te weten dat de organisatie dit aanbod heeft. Hoewel de geschreven media de voorkeur genieten, verwachten veel leden extra informatie via het web. Het internet laat toe om sneller en anders te communiceren. Het is geen concurrentie, maar een aanvulling bij de gewone ledenbladen. Al is het internet zeer goed ingeburgerd, het beperkte gebruik van sociaalnetwerksites als Facebook en Twitter valt op. Slechts 16% van de leden die online actief zijn, zegt deze websites te bezoeken. Bij de leden die jonger zijn dan 40 jaar ligt het gebruik wel hoger, maar toch beduidend lager dan het Vlaams gemiddelde. Ook opvallend is dat 90% van de respondenten het internet een betrouwbare informatiebron vindt. Toch zegt 26% dat het moeilijk is om op de informatiesnelweg de gewenste info te vinden. 9

12 WEEKBLAD VOOR LEDEN VAN BOERENBOND Naar aanleiding van heel wat klachten van leden als reactie op een interne oproep vroeg voorzitter Vanthemsche formeel aan minister Schauvliege om rekening te houden met deze problemen bij het opleggen van begeleidingsmaatregelen. De klachten hebben betrekking op Agrolab, in verband met de voorafgaande kennisgeving, het niet nakomen van gemaakte afspraken en afwijkende resultaten. Deze afwijkende resultaten bewijzen trouwens de noodzaak van referentiepercelen, waarmee het CVBB nog dit jaar zal starten. Het betreft voorvallen die het vertrouwen in het systeem aantasten, niet het minst omdat Agrolab het grootste aandeel in de staalnames had. Bovendien Afgelopen week eindigde het uitrijverbod voor dierlijke mest. Waar de vorst voldoende uit de grond is, kan dus het dierlijkemestgebruik starten. We staan stil bij enkele aspecten van de wetgeving die dit jaar wijzigen of belangrijk zijn. > PAG. 7 BOERENBOND blijkt dat de opeenvolging van een lang en droog voorjaar met weinig gewasgroei, de natte zomer en het zeer warme najaar met veel mineralisatie duidelijk hogere resultaten veroorzaakt bij bepaalde teelten, die niet te wijten zijn aan foutief bemestingsgedrag van de boer. We hebben aan de minister gevraagd om ook hiermee rekening te houden. Het kan immers niet dat boeren onterecht zware begeleidingsmaatregelen opgelegd krijgen als ze zelf niet de oorzaak zijn van een minder goed resultaat. Ten slotte vragen we maatregelen om een correcte voorafgaande kennisgeving en uitvoering van de staalname in de toekomst te garanderen en zo het vertrouwen in de aanpak te versterken. Van woensdag 22 tot vrijdag 24 februari (telkens van 12 tot 21 uur) vindt de derde editie van de Agridagen plaats, op de terreinen van de KHK-Campus in Geel. Het hoofdthema van deze vakbeurs voor de intensieve veehouderij en de energiesector is dit keer Grensverleggend ondernemen & energie. Elke dag wordt via een seminarie een andere sector in de kijker gezet (pluimvee, varkens en rundvee). Ook Boerenbond is aanwezig. Kom langs in tent B, stand 103, vervolledig er je ledenfiche en krijg een presentje mee naar huis. Met een dossier in deze Boer&Tuinder kan je je bezoek aan de beurs voorbereiden. > PAG Minister-president Kris Peeters lichtte zijn beleidsplan voor de paardenhouderij toe. Naar het beproefde recept worden weer dialoogdagen georganiseerd, rond thema s met zowel knelpunten als kansen: promotie van onze Vlaamse sportpaarden, transport en kwaliteitsbevordering in pensionstallen en maneges. > PAG.21 De EU en de VS hebben een vrijhandelsakkoord gesloten voor biologische landbouwen voedingsproducten. Beide biogrootmachten erkennen elkaars normen, controles en etikettering. Toch blijven er verschillen. Zal de EU overspoeld worden met Amerikaanse bioproducten? > PAG.4 Congolese boeren produceren allerlei gewassen die ze zelf ook opeten, maar ze rekenen op de cacaoboon om hun levensdromen waar te maken. Door de kwaliteit van de cacao te verbeteren en de volgende schakels van het productieproces in eigen handen te nemen, verdienen ze bijvoorbeeld genoeg om hun kinderen naar school te kunnen laten gaan. > PAG. 14 Wat zijn de conclusies? Nieuwe ledenbladen Het ledenblad Boer&Tuinder wordt sterk gewaardeerd en zeer intensief gelezen. Het blad vertolkt het Boerenbondstandpunt en dat moet volgens de onderzoekers van Memori in de toekomst zo blijven. Er is ruimte voor optimalisatie, maar dan gaat het vooral om kleine aandachtspunten. Boer&Tuinder is actueel, inhoudelijk sterk, vormelijk toegankelijk en aantrekkelijk en in eerste instantie bedoeld voor de leden-land- en tuinbouwers. De vier onderzochte vakbladen landbouw&techniek, verbondsnieuws, proeftuinnieuws en fruitteelnieuws kunnen rekenen op een trouw lezerspubliek. Ze hebben een gelijkaardig profiel en sommige bladen leunen vrij dicht bij elkaar aan. Daarom stelt Memori voor om het aantal titels te beperken. Daarbij is het belangrijk dat alle sectoren voldoende relevante informatie blijven krijgen. Omdat Boerenbond een betrouwbaar imago heeft, moet het voor de lezer duidelijk zijn dat deze vakbladen van de organisatie afkomstig zijn. Digitale aanpak Nr februari 2012 jaargang 118 Boer&Tuinder HOOFDBESTUUR PAG. 5 MARKTEN PAG. 17 TOT 19 DIENSTBETOON PAG. 38 website die het mogelijk maakt om de info te personaliseren waarbij de bezoeker zelf aangeeft over welke onderwerpen hij wel of niet wenst te lezen of info te ontvangen. Hierbij stelt Memori een algemeen gedeelte voor met strategische informatie en een afgeschermd ledengedeelte dat eenvoudig te bereiken is. Uitdagingen Boerenbond staat voor grote uitdagingen. Op 1 januari 2012 werd de nieuwe ledenstructuur van kracht waarbij nog alleen leden in hoofd- en in bijberoep opgenomen zijn. Het onderscheid tussen met en zonder specialistenbijdrage werd afgeschaft. Op 1 januari 2012 kreeg Boer&Tuinder een andere lay-out, die aanleunt bij de nieuwe huisstijl. landbouw&techniek werd omgedoopt in management& Techniek. Het blad werd volledig in het nieuw gestoken en neemt voortaan ook de sectoren glasgroenten en fruit op. Het valt nu in de bus bij alle Boerenbondleden; de leden van het AVBS krijgen sinds begin 2012 het nieuwe blad sierteelt&groenvoorziening, de opvolger van verbondsnieuws. VAKGROEP PLUIMVEE PAG. 6 STUDIEDAG VARKENS PAG. 12 BEWEGINGSNIEUWS PAG. 40 TOT 45 Eén van de aandachtspunten voor de toekomst is de uitbouw van een sterk digitaal platform. De meeste leden hebben toegang tot het internet en hebben er vertrouwen in als informatiekanaal. Omdat uit de enquête blijkt dat de meeste leden het liefst informatie op papier ontvangen, wordt een KLACHTEN RESTSTIKSTOF NIEUWE MEST- CAMPAGNE KAN STARTEN Dialoogdagen voor de paardenhouderij Handel in bio Cacaobonen om dromen waar te maken crossmediale aanpak (persoonlijke aanpak via verschillende media) voorgesteld. De gedrukte media moeten de leden ertoe aanzetten de website te bezoeken en op zoek Er zal werk gemaakt worden om de link met het internet te gaan naar meer informatie over een bepaald onderwerp. Hierbij moet de website meer zijn dan een digitale ren. Verder zal ook de geschreven informatie geïnte- te versterken en elektronische nieuwsbrieven te integre- versie van Boer&Tuinder en de vakbladen. Het internet greerd worden in een multimediaal gebeuren. Daarbij biedt de mogelijkheid om korter op de bal te spelen. Ook mag de toegankelijkheid niet uit het oog verloren informatie op maat is makkelijk te realiseren via de worden. 10

13 Een jaar Boerenbond in actie In de syndicale werking van Boerenbond waren in 2011 een bijna onuitputtelijke reeks dossiers op plaatselijk, regionaal, Vlaams, federaal, Europees en zelfs mondiaal vlak aan de orde. Per seizoen komen enkele dossiers aan bod die hun stempel drukten of die nog volop actueel zijn. 11

14 Winter Vlaamse en Nederlandse ministers van Landbouw en met landbouworganisaties in Vlaanderen, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Denemarken. Met het oog op de verdere aanpak van de crisis stelde de Bondsraad van de Boerenbond dat de banken correct krediet moeten verlenen en de voederleverancier correct voeder. Belangenvermenging van deze twee kan zeer nefast zijn voor de sector op lange termijn. Eind januari was er eindelijk een lichtpunt. De ministers van Landbouw van de 27 europese lidstaten beslisten om over te gaan tot de private opslag van varkensvlees om de negatieve prijsspiraal te doorbreken. Verder besliste de Landbouwraad om de al lang aangekondigde high level -groep voor varkensvlees versneld te activeren. Op Europees niveau moesten experts aanbevelingen doen die meegenomen konden worden in de hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Crisis in de varkenshouderij Januari stond grotendeels in het teken van de crisis in de varkenshouderij. Boerenbond wilde actief zijn op drie domeinen: > bedrijven in nood zo goed mogelijk helpen en bijstaan; > zicht krijgen op de marktwerking en de toekomst van onze varkenssector; > goed communiceren over de rol van slachthuizen, verwerkers en retailers, over de evolutie van de prijzen en de grondstoffen- en voederprijzen. Van bij het begin van de varkenscrisis dreef Boerenbond de doorstroming van informatie drastisch op. Via een kort crisisbericht werden de leden-varkenshouders op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen. Op de website kon men actief deelnemen aan het Forum Varkenshouderij. Tijdens Agriflanders, de Vlaamse land- en tuinbouwbeurs, liep een petitie-actie en was er een actualiteitendebat met de varkenshouders en de rest van de keten (Bemefa, FEBEV, Comeos en Ter Beke). Na de spectaculaire en dramatische prijsval in Duitsland volgden er drukke contacten van de Boerenbondvoorzitter met de JANUARI 2011 'HET KAN NIET DAT KATTENVOER DUURDER IS DAN ONS VARKENSVLEES. 12

15 Het nieuwe Mestactieplan Op 10 februari vernamen de landbouworganisaties bij minister Schauvliege het resultaat van de onderhandeling met Europa rond het nieuwe Mestactieplan. Het draaide uit op een grote ontgoocheling. Boerenbond had in de onderhandeling met de overheid zijn verantwoordelijkheid genomen en meegedacht over haalbare, maar verantwoorde bemestingsnormen. Van januari tot november 2010 zat de organisatie rond de tafel tijdens harde maar faire onderhandelingen. De Vlaamse overheid verzekerde dat het voorstel dat op tafel lag goed onderbouwd en verdedigbaar was. Maar daarvan bleek na discussie met Europa niets over te blijven. Het resultaat was een diepe vertrouwensbreuk tussen de Vlaamse overheid en de land- en tuinbouw. Er heerste moedeloosheid en frustratie. Midden februari organiseerde Boerenbond in elke provincie syndicale overlegvergaderingen waar de eisenbundel rond het Mestactieplan besproken werd. In die week werden ook de CD&V-ministers uit de Vlaamse regering in hun thuisprovincie bezocht door een Boerenbond delegatie. In zijn eisenbundel beklemtoonde Boerenbond dat het toekomstig Mestactieplan niet zou kunnen zonder derogatie (derogatie laat toe dat bedrijven, onder strikte voorwaarden, meer dierlijke mest kunnen opbrengen dan de maximaal toegelaten bemestingsnorm), flankerende maatregelen, administratieve vereenvoudiging, goede bemestingsadviezen, betere opvolging van nitraatresidu s en van het meetnetwerk en een efficiënt en effectief controlebeleid. Boerenbond vond dat de consultatieronde maximaal gebruikt moest worden om het nieuwe Mestdecreet bij te sturen en af te stemmen op de Vlaamse bedrijfsvoering. Tegelijkertijd moest de organisatie ook blijven herhalen dat er nood is aan een beter beleid. Er moet in de Mestbank een duidelijke scheiding komen tussen de controle- en de begeleidende diensten. De bemestingsnormen en de berekeningswijze van het nieuwe Mestactieplan kwamen uitvoerig aan bod in Boer&Tuinder. In een poging om de leden hierbij te helpen, ontwikkelde Boerenbond een rekenprogramma. FEBRUARI-MAART 2011 FLANKERENDE MAATREGELEN MOETEN DE KNELPUNTEN EN DE INVULLING VAN HET MEST- ACTIEPLAN HELPEN OPVANGEN. Begin maart gaf minister-president Kris Peeters in het Vlaams Parlement een eerste politiek antwoord op onze kritiek en verzuchtingen. Hij gaf zes principes aan voor het flankerend beleid: > strikte scheiding van beleid, controle en begeleiding; > bijkomende middelen voor waterkwaliteitsgroepen; > een grotere rol en meer middelen voor de praktijkcentra; > een efficiënter en doelgericht controlebeleid; > maximaal gebruik van het e-loket voor administratieve vereenvoudiging; > bijkomende middelen voor het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) voor mestopslag en mestscheiding. 13

16 Eind maart kreeg minister Schauvliege van Europa een akkoord over de bemestingsnormen voor Boerenbond verkreeg dat er aanvullende normen zouden zijn voor de combinaties van landbouwteelten en groenten in eenzelfde jaar. Ook voor de sierteelt lagen er betere normen voor. Toch bleven er pijnpunten over. Ministerpresident Kris Peeters erkende de nood aan flankerende maatregelen die de knelpunten en de invulling van het Mestactieplan zouden helpen opvangen: > hervorming van de VLM en de Mestbank; > hervorming van het mestbeleid; > inzet van praktijkcentra in begeleiding en bijkomend onderzoek; > bijkomende VLIF-steun voor extra mestopslag, opslag van dunne fractie en kleinschalige mestverwerking; > aanvullend onderzoek op meerdere vlakken. op het vlak van controle zowel als begeleiding, zijn nodig. Daarnaast moet er werk gemaakt worden van de oprichting en realisatie van waterkwaliteitsgroepen. Ook de rapportering van Vlaanderen aan de EU moet gestroomlijnd worden. Bij dit alles eist Boerenbond betrokkenheid. De derogatie was een belangrijke en noodzakelijke aanvulling op het voorliggende Mestactie- plan. Een onderzoek van de Bodemkundige Dienst van België bevestigde de vraag naar derogatie. Er was immers geen significant verschil in stik stofresidu meetbaar tussen de percelen mét en zonder derogatie. Op 29 maart organiseerde de commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement een hoorzitting over het geplande Mestactieplan. Boerenbond en ABS brachten er een gemeenschappelijke kritiek en visie. Ook de milieubewegingen (Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt) kwamen aan het woord. Het viel op dat zij een stuk van de landbouwkritiek deelden en pleitten voor evenwichtige oplossingen. Op 5 april keurden de meerderheidspartijen in de commissie Leefmilieu het voorstel van decreet goed. Deze timing was heel belangrijk om tijdig de plenaire stemming in het parlement te realiseren, zodat men half mei kon voldoen aan de Europese voorwaarden. Het Vlaams Parlement bevestigde ongewijzigd het nieuwe Mestdecreet en op 17 mei keurde het eu-nitraatcomité het Vlaamse verzoek tot derogatie goed. Als het huidige Mestactieplan iets geleerd heeft, dan is het dat er nu moet begonnen worden met de voorbereidingen van een volgend Mestactieplan. Meer onderzoek, evaluatie en aanpassing van het meetnetwerk en evaluatie en bijsturing van de werking van de Mestbank, Lente Boerenbond deelt meubels uit Als een woonwinkelketen kan stunten met maaltijden, kunnen de boeren stunten met meubels. Om het ongenoegen van de landbouwsector kracht bij te zetten, trok Boerenbond op 10 april naar IKEA-Zaventem met een lading spiksplinternieuwe meubelen. Het was een uitgebreid assortiment kastjes, zetels, stoelen en bedden. Toen de actie begon, waren er ongeveer 200 mensen die hoopten iets mee te pikken. Ontgoocheling was te lezen op de gezichten toen voorzitter Piet Vanthemsche aankondigde dat het om speelgoedmeubelen ging. Hij vroeg en kreeg begrip voor de Boerenbondstunt en duidde het opzet. Als IKEA stunt met maaltijden voor 2,5 euro, dan kan dat enkel omdat boeren onvoldoende betaald worden. In een pamflet werd uitgelegd dat een rundveehouder ongeveer 1460 dagen nodig heeft 14

17 in het gedrang en ondermijnt het elke inspanning op het vlak van verduurzaming van de agrovoedingssector. APRIL 2011 'BOERENBOND BLIJFT BEKLEMTONEN DAT ONS BETAALBARE EN KWALITEITS VOLLE PRODUCT NIET DIENT OM TE STUNTEN, MAAR OM DE BEVOLKING TE VOEDEN.' om een kalf tot slachtrijp rund te brengen. De akkerbouwer zorgt 270 dagen lang voor de aardappelen en bewaart ze daarna maandenlang voor ze verwerkt worden tot diepvriesfriet. Een teler is 49 dagen in de weer voor een krop sla en tomaten oogsten kan pas na 56 dagen. Kortom, aan de IKEA-lunch gaan minstens 1835 dagen van land- en tuinbouwactiviteit vooraf. krijgt de boer dan loon naar werken? Boerenbond blijft beklemtonen dat betaalbaar en kwaliteitsvolle land- en tuinbouwproducten niet dienen om te stunten, maar om de bevolking te voeden. Door de IKEA-acties dreigen mensen alle respect voor voeding te verliezen. De voedselprijs is structureel te laag, waardoor de marges voor de boer niet kunnen groeien, al is dat broodnodig om de voedselzekerheid in Europa te blijven garanderen. Trouwens, voedselprijzen zijn al erg lang veel te laag, waardoor de land- en tuinbouwers maar ook de voedingsindustrie de (gestegen) kosten niet meer kunnen doorrekenen en geen eerlijke winst kunnen boeken om hun bedrijven rendabel te houden. Dat bedreigt de economische duurzaamheid van de voedselproductie. Alle sectoren van de landbouw- en voedselketen beraden zich samen over het goed functioneren van de voedselketen, op basis van een eerlijke prijsvorming, met aandacht voor betaalbare prijzen voor de consument. IKEA besmeurt met zijn actie het imago van de horeca en ondermijnt zijn geloofwaardigheid. Op lange termijn brengt het meubelbedrijf de Europese voedselzekerheid Het weer doet wat het wil In het voorjaar leek het weer wat in de war, niet enkel in Europa, maar ook in andere delen van de wereld. Terwijl Zuid-Europa geconfronteerd werd met een heel laat voorjaar met koud en regenachtig weer, was bij ons het voorjaar bijzonder droog en vroeg. Het eerste slachtoffer van deze situatie was de groentesector want de verschuiving van de seizoenen creëerde een overlapping van de leveringsperiodes vanuit het buitenland en uit eigen land. Dit lag mee aan de basis van een tijdelijk overaanbod op de markt en bijgevolg van uitzonderlijk lage prijzen voor allerlei groentesoorten, in het bijzonder voor sla. Eind mei begon de aanhoudende droogte echt zorgen te baren in de polders, de zandstreken in het noorden van Antwerpen en het noorden van Limburg. Ook elders MEI 2011 'DE AANHOUDENDE DROOGTE BEGON ECHT ZORGEN TE BAREN IN MEERDERE STREKEN VAN VLAANDEREN.' 15

18 lieten de gevolgen van de droogte zich voelen. Boerenbond volgde de situatie op de voet. Na een eerste evaluatie richtte de organisatie een brief aan minister van Landbouw Kris Peeters om de aandacht te vestigen op de problemen. De organisatie vroeg om bij veldcontroles op de naleving van de verplichtingen aangaande de bedrijfstoeslag en de agromilieumaatregelen rekening te houden met de droogte. In het kader van de randvoorwaarden rond teeltrotatie bij aardappelen moeten primeuraardappelen voor 20 juni gerooid zijn, maar door de droogte was er onvoldoende knolvorming. Heel wat landbouwers meldden problemen met de mechanische onkruidbestrijding aangezien de machines niet in de grond geraakten. Voor derogatiebedrijven was het niet evident om grasland vóór 31 mei opnieuw in te zaaien. Ook de verplichte aanwending van twee derde drijfmest vóór 31 mei was een probleem. Gezien de droogte kon die niet emissiearm toegediend worden, met risico op verbranding van de graszode. In het kader van controles op de derogatievoorwaarden verwachtte Boerenbond dan ook gezond verstand van de Mestbank. Begin juni had Boerenbond een overleg op het kabinet van federaal landbouwminister Sabine Laruelle voor een gedetailleerde analyse van de gevolgen voor de verschillende teelten. De definitieve schade zou pas geraamd kunnen worden op het moment van de oogst, maar het was belangrijk om al een dossier voor te bereiden. Er werd afgesproken om een werkgroep op te richten die zou nagaan of het mogelijk is om de procedure voor de toekenning van uitkeringen aan landbouwers via het Rampenfonds te vereenvoudigen, zodra alle vaststellingen gedaan zijn en na goedkeuring door de ministerraad. Boerenbond riep zijn leden op om op het juiste moment een beroep te doen op de gemeentelijke schattingscommissies. EHEC JUNI 2011 'BOERENBOND BLEEF AANDRINGEN OP EXTRA ONDERSTEUNINGS- MAATREGELEN VOOR ONZE TUINDERS OP VLAAMS NIVEAU.' De voedselintoxicatie met enterohemorragische escherichia coli (EHEC) in Duitsland was een van de grootste en meest complexe voedselcrisissen in Europa van het voorbije decennium. Een paar duizend mensen werden ziek, meer dan 25 mensen stierven, vele tientallen zullen er letsels aan overhouden Samen met het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT) en de Vlaamse administratie werkte Boerenbond onmiddellijk een voorstel voor schaderegeling uit, dat door de diensten van landbouwminister Kris Peeters bij de andere Europese lidstaten werd bepleit. Acht landen steunden het Vlaamse voorstel, maar de reactie van de EU-landbouwcommissaris was onvoldoende. In dit dossier bleek het belang van de communicatie. Enkel door duidelijke en eerlijke communicatie kan een sector het vertrouwen van de consument winnen. Net daar ging het mis in Duitsland. Eerlijke communicatie betekent dat men duidelijk zegt dat het nulrisico niet bestaat, maar dat er goede en efficiënte systemen bestaan om met risico s om te gaan. Dit was de kernboodschap telkens wanneer Boerenbond in de media aan het woord kwam. De aanslepende zoektocht in Duitsland naar de oorzaak van EHEC-besmetting belette dat het vertrouwen van de consument in groenten herstelde. De vraag naar groenten daalde en uiteindelijk stortten de prijzen in voor de groenten die wel verkocht raakten. Tonnen waardevolle producten die niet verkocht konden worden, werden vernietigd. De toestand werd versterkt door de Russische blokkade voor Europese groenten. Dit alles was zeer frustrerend voor de Vlaamse tuinders. Zij deden uitstekend werk en raakten door deze zaak volledig ten onrechte hun inkomen kwijt. De EU-Landbouwraad van begin juni maakte middelen vrij om de crisis te bestrijden. De Europese Commissie lanceerde een voorstel dat gebaseerd was op het 16

19 Vlaamse voorstel om op basis van het artikel 191 van de Integrale GMO-verordening steun te verlenen aan de tuinbouwbedrijven. De aanvaarding van dit principe was een bijzonder belangrijke stap. Daardoor nam Europa zelf het volledige steunbedrag voor zijn rekening. De verhoging van het steunpercentage van 30% naar 50% van de geleden schade was positief, net als het feit dat men ook voor meer producten steun kon vragen. Naast slasoorten, komkommer en tomaten werden ook paprika en courgettes in de lijst opgenomen. Boerenbond vroeg dat er niet alleen steun gegeven werd voor vernietigde producten, maar ook voor producten die verkocht waren geweest tegen dumpingprijzen en dus met zware verliezen. Minister Peeters installeerde een coördinatiecomité waarin overleg kon plaatsvinden tussen alle betrokken partijen. Intussen bleef Boerenbond aandringen op Vlaamse ondersteuningsmaatregelen voor onze tuinders: overbruggingskredieten, uitstel van aflossing met verlenging van VLIF-ondersteuning en een snellere uitbetaling van VLIF-kapitaalpremies. Op het federale niveau drong de organisatie aan op het voortzetten van de fiscale vrijstelling van VLIF-steun, uitstel van betaling van de sociale bijdragen en activering van het systeem van werkloosheid door overmacht voor bedrijven die hun personeel tijdelijk op non-actief moesten zetten. Eind juni was Rusland bereid om de grenzen weer te openen op voorwaarde dat betrouwbare instellingen in de Europese lidstaten attesten afleverden op basis van laboratoriumtesten waaruit bleek dat de groenten vrij waren van de gevaarlijke EHEC-bacterie. Voor de Vlaamse tuinders was dit een goede zaak. België, Nederland en Polen waren als enige landen onmiddellijk in staat om de gevraagde certificaten af te leveren. Tijdens de europese landbouwraad van 28 juni gaf de Europese Commissie meer uitleg over de steunregeling voor de Europese groentetelers die getroffen waren door de EHEC-crisis. Er werd vijf miljoen euro extra toegezegd voor de promotie van groenten. In Vlaanderen liep er toen al zo n campagne, op initiatief van de veilingen, met de steun van minister-president Peeters. Boerenbond vroeg dat dergelijke campagnes aangehouden zouden worden. De sector heeft nood aan een ondersteuning van de producten op lange termijn op de binnenlandse én op de buitenlandse markt. Immers, de voornaamste hulpmaatregel was het opnieuw aantrekken van de markt voor de Vlaamse groenten. Zomer De zomertoer van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Begin juli werd het voorstel voor het meerjarige financiele kader van de EU voor de periode bekendgemaakt. Op het eerste gezicht leek het voorstel goed, want het bedrag bestemd voor landbouw bleef op hetzelfde niveau als voorheen. Bij nader onderzoek onthaalde Boerenbond de voorstellen toch op heel gemengde gevoelens. Een eerste vaststelling was dat het bedrag niet geïndexeerd wordt. Dat komt in feite neer op een inlevering voor het landbouwbudget van 12%! Bovendien valt de verevening (dit is de aftopping van de toeslagen in de landen met een hoge toeslag per ha ten voordele van de landen met een lage toeslag per ha) heel nadelig uit voor ons land en onze regio. Als het voorstel uitgevoerd zou worden, betekende dat een bijkomende korting voor Vlaanderen van nog eens 7%, samen dus bijna een vijfde van de middelen. JULI 2011 'BOERENBOND VROEG DE STEUN VAN HET GROTE PUBLIEK VOOR HET GLB. 17

20 Als klap op de vuurpijl stond in het voorstel dat 30% van de middelen gereserveerd moet worden voor vergroening. Boerenbond drong aan op een snel overleg met het kabinet van minister-president Peeters om na te gaan wat de beste strategie was om de belangen van de Vlaamse land- en tuinbouw te verdedigen. Op 29 juni konden toevallige bezoekers en de pers zich in het Leuvense Museum M vergapen aan zes echte boeren en boerinnen. Een bijbehorende tekst en geluidsband gaven uitleg over de tentoongestelde exemplaren en hun bezigheden. Boerenbond vroeg met deze actie de steun van het grote publiek voor het GLB, het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid. Zonder Europees beleid dreigt de landbouw in Vlaanderen teloor te gaan en dan zouden de boeren en boerinnen in de tentoonstelling wel eens de laatste exemplaren kunnen zijn. In de zomer organiseerde Boerenbond een GLB-zomertoer langs de Vlaamse provincies om Jan met de pet duidelijk te maken dat het Europees landbouwbeleid de Vlaming slechts 32 cent per dag kost. Daarmee is hij verzekerd van voldoende, kwaliteitsvol en betaalbaar voedsel en van een leefbaar platteland. Op 1 juli trok de toer naar de Gentse Kouter met koeien, kippen, schapen en het varken Felicienne. Felicienne maakte het publiek in de drukke Gentse winkelstraten warm voor het Europees landbouwbeleid. Op 3 juli streek men neer op de zeedijk in Nieuwpoort. Wie de nood aan eigen voedselproductie en plattelandsontwikkeling onderschreef, kon de petitie tekenen door op de foto te gaan. Ook op de land- en tuinbouwdag in Alden Biesen (Bilzen) stond de Boerenbondstand in het teken van het GLB. In de provincie Antwerpen streek de GLB-toer neer op 4 september, ter gelegenheid van Prominant in Geel. Pukkelpopstorm donderdag 18 augustus zal de geschiedenis ingaan als de dag van de Pukkelpopstorm, die ons land teisterde en vijf slachtoffers eiste op het Pukkelpopfestival. Boerenbond betuigde zijn medeleven aan de slachtoffers en hun nabestaanden. Naast de menselijke schade richtte de storm ook heel wat materiële schade aan op de land- en tuinbouwbedrijven in het gebied. Meestal was de hele oogst van de fruitpercelen vernield. Alle vruchten droegen de sporen van het stormgeweld en werden AUGUSTUS 2011 'TEGEN DERGELIJK NATUURGEWELD STONDEN WE MACHTELOOS. tegen een snel tempo rot. Door de striemende storm werden ook de bomen beschadigd. Er waren zelfs hele rijen omgewaaide of ontwortelde bomen. Uit een eerste inventaris bleek dat 4000 ha fruit schade geleden had onder het stormweer. Zo n 2500 ha was er erg aan toe. Hiervan waren minstens 250 ha boomgaard met omgewaaide en ontwortelde bomen verloren. Daarnaast werd lichtere schade vastgesteld in nog eens 1500 ha. Het omzetverlies werd geraamd op meer dan 42 miljoen euro of een verlies van 16% van de totale hardfruitomzet. Ook de volgende jaren zullen de gevolgen van het noodweer voelbaar blijven in een lagere opbrengst bij de beschadigde bomen. Boerenbond raamde de oogstverliezen voor de volgende drie à vier jaar op 16 miljoen euro. De heraanplant van nieuwe bomen werd op vijf miljoen euro geraamd. Om de ergste nood op korte termijn op te vangen, beloofde minister-president Peeters, op vraag van Boerenbond, vervroegde uitbetaling van VLIF-premies waarvan de betaling gepland was tussen oktober 2011 en augustus Daarnaast bereidde de VLIF-administratie een uitbreiding voor van de omzendbrief voor de 18