14 VERHALEN OVER DEBUTEREN IN DE BREEDSTE ZIN VAN HET WOORD HET DEBUUT M IJN johanvandentol.nl

Transcriptie

1 14 VERHALEN OVER DEBUTEREN IN DE BREEDSTE ZIN VAN HET WOORD HET DEBUUT M IJN 2013 johanvandentol.nl 1

2 SCHRIJFWEDSTRIJD HET DEBUUT, HOE KOM JE OP HET IDEE? Dure managementcursussen trainen je in teamrolmanagement of de hoedjes van Bono. Alles om het werken in een team in goede banen te leiden. Dat dat nog niet zo makkelijk is, blijkt vaak uit de praktijk. Neem bijvoorbeeld vijf creatievelingen bij elkaar. Dat levert een avond op met veel wijn, flitsende ideeën en spannende stellingen, maar leidt zelden tot een concreet resultaat. Of zet vijf uitvoerders bij elkaar, dat geeft veel koffie en verhalen over voetbal, maar geen duidelijkheid. Maar plaats een groep heel verschillende karakters in een team en er ontstaan vanzelf de mooiste plannen met een grote kans op een positief resultaat. Zo gaat dat tenminste bij de organisatie van de Dordtse Boekenmarkt en zo is dat ook gegaan met het thema van de 18 e Dordtse Boekenmarkt: het Debuut. Van het Debuut ging het naar Schrijfwedstrijd het Debuut en vandaar naar de apotheose van de wedstrijd op het Debutantenboekenbal. De Bibliotheek A tot Z, DordtLiterair en de Dordtse Boekenmarkt hebben alle (beginnend) schrijvers in Nederland opgeroepen om mee te doen met Schrijfwedstrijd het Debuut. De opdracht: Schrijf een verhaal van maximaal 1000 woorden over debuteren in de breedste zin van het woord. Het kan gaan over de eerste keer dat je schreef, maar ook over een heel andere vorm van debuteren. Je bent volledig vrij in de uitwerking van het thema. Voor de winnaars waren er indrukwekkende prijzen: boekenpakketten, geldbedragen, publicatie in dit ebook en deelname aan de gerenommeerde cursus Literair Debuteren bij Sebes & Van Gelderen Literary Agency. Tussen 1 april en 31 mei 2013 stuurden bijna honderd auteurs hun verhaal in. De eersten al binnen een week na de oproep, de meesten pas op de laatste dagen voor de deadline. Onder grote druk wordt alles vloeibaar, nietwaar? De shortlistjury, bestaande uit Vera de Ridder, Remko Jas en voorzitter Kees Voorbij, ging aan de slag met de geanonimiseerde inzendingen. Soms met wat opgetrokken wenkbrauwen, maar meestal met veel plezier en waardering hebben zij hun zware taak volbracht en een shortlist met de veertien beste verhalen

3 samengesteld. Deze verhalen zijn daarna, even anoniem, doorgestuurd naar de eindjury. Een eindjury die, geheel binnen het thema, bestond uit de drie debuterende finalisten van de Academica Literatuurprijs: Hanneke Hendrix, Shira Keller en Christophe van Gerrewey. De winnaars van Schrijfwedstrijd het Debuut zijn onder ruime belangstelling bekend gemaakt tijdens het Debutantenboekenbal in de Kunstkerk, Dordrecht. En de gelukkigen zijn: 1 E. YOLANDE BELGHAZI-TIMMAN 2 E. DAVID COLIN 3 E. THIJS BEUMER Alle veertien verhalen van de shortlist zijn opgenomen in dit ebook. Wij wensen de auteurs veel succes met hun verdere schreden op het moeilijke pad van de literatuur en alle lezers heel veel leesplezier. ANKIE KESSELER, DE BIBLIOTHEEK A TOT Z HERMAN KOEKKOEK, DORDTSE BOEKENMARKT CASPER MARKESTEIJN, DORDTLITERAIR Een uitgave van de Bibliotheek A tot Z ter gelegenheid van Schrijfwedstrijd het Debuut In samenwerking met Dordtse Boekenmarkt en Dordt Literair

4

5 INHOUDSOPGAVE 7 NIEUW OBJECT DOOR YOLANDE BELGHAZI-TIMMAN 11 TWEEDE LEVEN DOOR DAVID COLIN 15 IN DE PERIFERIE VAN MIJN BESTAAN DOOR THIJS BEUMER 19 HET MANUSCRIPT DOOR MICHELLE VAN DER KIND 21 IK GEEF GEEN KRIMP DOOR LAURENS HOEVENAREN 25 DE KANDIDAAT DOOR VINCENT ANDRIESSEN 29 HET DEBUUT DOOR DAVID DUIJNMAYER 31 HET DEBUUT DOOR ANNIKA VAN DER VELDEN 35 DE UNDERSTUDY DOOR FRANCINA DE BRUIJN 37 HET DEBUUT DOOR JANINE GEERLING 41 LA VOIX HUMAINE DOOR FLORENCE AALBERS 43 INTERBELLUM DOOR JEROEN BOOTSMAN 47 FACSIMILE DOOR FONS WIJERS 51 KOTSEN MET KROONENBERG DOOR GREETJE HENDRIKS

6

7 NIEUW OBJECT DOOR YOLANDE BELGHAZI-TIMMAN Op het schoolplein hadden ze het over hockey, toen we het gebouw inliepen, hadden ze het over hockey en ik zat niet op hockey. De bel ging en ze legden hun agenda s op tafel, de meisjes Hello Kitty, de jongens glimmende zwarte met oranje sterren en gemaskerde soldaten, waarom had ik toch geen Hello Kitty gekocht? De zwarte panter op mijn dierenagenda, zo donker en geheimzinnig en machtig, hij leek ineens kinderachtig. Ik keerde de agenda om en legde mijn etui erop. Ze praatten en lachten, de leraar kwam binnen en ze gingen door met praten en lachen. Dames en heren, zei hij. `Wat een pret. Jullie komen zeker van dezelfde school. Laat me raden de Schoolvereniging? Ze werden stil en knikten. Hij keek de klas rond. Jullie kennen elkaar allemaal? Iedereen draaide zich om naar mij. Snel opende ik het leerboek en deed alsof ik las. Dus niemand is echt nieuw hier? Ik ging door met doen alsof ik las. Alsof. Alles moest alsof worden. En dat meisje dat daar al zo ijverig zit te leren, waar kom jij vandaan? Doe alsof. Meisje, vertel het eens? Zijn stem klonk niet onvriendelijk. Ik keek op. Willibrordschool, mompelde ik. Wat zeg je? Die ken ik niet. Waar is die? Het werd stil in de klas. Ik keek strak naar het boek, terwijl de ogen op me gericht waren, de spottende, de onverschillige, de hooghartige. En de niet onvriendelijke van de leraar. Buiten riep iemand langs de gracht. Daarna werd het weer stil. Zo stil dat het ging zoemen en gonzen en draaien. De bel ging en de lerares Nederlands kwam binnenstappen met tikkende hakjes en een bloemetjesblauw mantelpakje. Ze legde haar spullen op tafel en zei dat we gingen ontleden. Ontleden, gelukkig, dat kon ik. Ze schreef een zin op het bord, kijk. De agent in burger arresteerde de van cocaïnehandel verdachte reiziger. Wat is het zinsdeel met de reiziger? Makkie. Zoals jij zinnen ontrafelt Dat heb ik hier nog nooit gezien, had de juf van groep acht gezegd. Jij gaat naar het gymnasium. Later, op het schoolplein, waren ze om me heen komen staan: Stuudje! Stuudje! Hier konden ze allemaal ontleden. Maar mijn hand ging als eerste omhoog. De lerares keek mij aan: Ja? Lijdend voorwerp. Ik wist het zeker en toch trilde mijn stem. Ze woog het antwoord. Waarom? 7

8 8 Nee, zei ze na een tijdje. Dat is niet goed. Snel deed ik de test: de van cocaïnehandel verdachte reiziger werd gearresteerd door... Lijdend voorwerp. Zeker weten. Maar zij zei: Nee. Dat is het niet, en bleef me met opgetrokken wenkbrauwen aankijken. Het zonlicht scheen op de zin. De woorden trilden op het donkere bord, de letters begonnen te bibberen, ze hielden me voor de gek. Eindelijk gaf de lerares opheldering. Het is niet het laidend voorwerp. Het is het lij..dend voorwerp. Achter me giechelde iemand. Dat is hetzelfde, zei ik. Dat is niet hetzelfde, zei ze met een fijn glimlachje. De klas hield zijn adem in. Jawel, zei ik. Iemand ging binnensmond proesten. De lerares klakte met haar tong. Kun jij het verschil niet horen? Ik antwoordde niet. Rechts van me klonk gefluister. Links gehinnik. Het was of ik wegzakte in een gat diep en zwart. Kun jij het verschil écht niet horen? zei de opgewekte stem ergens vanuit het licht. Ja. Maar het is hetzelfde. Het gehinnik verspreidde zich door de klas. Kennelijk niet. Zeg me eens na: IJ IJ...Lij-ij-dend Ik zei niets. Ik was hier niet. Zeg me na zei de lerares streng. Nu! Ineens zat ik weer in de klas. Scherp en helder. Nee. Ik heb het al gezegd. Recht in haar ogen keek ik. En ik heb gelijk. Het was stil. Even. Toen golfde het lachen omhoog. Terwijl ze om me heen aan het gieren waren, bleef ik de lerares aankijken. Ze sperde haar ogen open. Keek naar haar boek, schudde haar hoofd en ging verder met de les. Hé, daar gaat het laidend voorwerp, riepen ze me na toen ik het schoolplein afliep. Langs de grachten. Over het marktplein. Door de straten. Ik liep en liep. De mensen lachten, de zon scheen en de lucht was bloemetjesblauw. In mij was het hol en duister. Laidend voorwerp! Laidend voorwerp! echode het bij iedere pas. Weg van het centrum. Ik ging niet terug naar school. De kerkklok sloeg vijf keer. Ik ging niet meer naar huis. Ik liep naar de andere kant van de stad door buitenwijken waar ik nooit geweest was, steeds verder van de school en van de buurt waar ik woonde. Langs een straatweg, verder en verder tot de huizen dunner werden en de echo van de woorden steeds zachter. Onder de bomen liep ik langs een kanaal. Aan de andere kant van de stad dichtbij waar ik woonde, stroomde ook een kanaal. Was het hetzelfde? Ik rook het kanaalwater, vies en toch ook lekker, koel en een beetje warm. Verderop lagen weilanden in het zonlicht, wijd en onpartijdig. Een onpartijdigheid die aan mijn

9 kant was. De zon kwam lager. Ik ging in het gras zitten. Het voelde vochtig en rasperig aan mijn handpalmen. Ik dacht aan de panter. Met zijn groene ogen keek hij me aan, moedig en geheim. Nooit zou ik hem meer wegdraaien. De lucht van dieselolie prikte in mijn neus. Een vrachtschip kwam langs. Spes Patriae stond in witte letters tegen de zwarte scheepswand. Het water voor me golfde donker. Verderop schitterde het alsof het licht zelf daar in bad ging. Toen landde er iets op mijn haar. Een groot handvormig blad. Goud en geel. Ik keek omhoog naar de boom, naar de vele zachte handen van de boom. OVER DE AUTEUR Yolande Belghazi-Timman is geboren in Amsterdam. Zij studeerde Taalwetenschappen en werkt als ontwikkelaar/onderzoeker voor het Nederlands aan anderstaligen-onderwijs. In het kader hiervan schrijft Belghazi-Timman veel lesmaterialen en artikelen. Hiernaast werkt zij al enige tijd aan een roman en schrijft zij sinds een jaar ook verhalen. Eén ervan, Als de katjes in de bomen zijn, werd vorig jaar opgenomen in het boekje Grimmige Schrijfsels (Fantastyval, uitgeverij Parelz) en een ander, Johannesbrood, verscheen onlangs in de bundel Ik zoek een reisgenoot (City2cities, Het Literatuurhuis). 9

10

11 TWEEDE LEVEN (DAG 36) DOOR DAVID COLIN Je geheugen kwijt zijn heeft zijn voordelen. Je maakt van alles voor het eerst mee. Zoals mijn eerste zonsondergang. Die oranjegloed aan de horizon. Ik was ontroerd. Mijn eerste appel. Ik at hem met klokhuis en al op. De eerste keer aftrekken. Wat een ontdekking was dat! Eerst dacht ik dat ik het zelf had uitgevonden mijn zaalbroeders doen er niet aan, die liggen de godganse dag voor dood in hun bed en gaf het spontaan mijn eigen naam. Zoals de ontdekker van een diersoort het beestje een naam mag geven, noemde ik het: tot bloedens toe aan je plasser trekken. Toen ik me de echte naam herinnerde en al zijn saaie varianten was ik teleurgesteld. Zo is het leven kennelijk: bij tijd en wijle saai en teleurstellend. Leer er maar mee leven, zei de therapeut. Je geheugen kwijt zijn heeft ook zijn nadelen. Zo was ik de schaamte vergeten die met het tot bloedens toe aan je plasser trekken gepaard gaat. Op de ochtend van dag zesendertig liet ik mijn kunstje aan de hoofdverpleegster zien. Ze was niet geamuseerd. Ik dacht dat het aan haar lag. Ze is de vrolijkste niet, maar ook Ira mijn lievelingszuster draaide haar hoofd weg. Sindsdien doe ik alsof ik het hele voorval ben vergeten (wat aannemelijk is in mijn geval) en neem ik mijn maatregelen: een rol toiletpapier onder mijn kussen, besmeurde velletjes door de wc, en de knieën hoog optrekken om vlekken op het laken te voorkomen. En dat alles drie keer per dag. Net als tandenpoetsen: een keer s ochtends, een keer s middags (na de lunch) en s avonds voor het slapen gaan. Regelmaat is goed voor mijn herstel, zei de therapeut. In het begin voldeed mijn bed niet aan de eisen voor een ongestoord trekplezier. Bij de kleinste beweging piepten de voorste bedpoten als een ongeoliede schommel met een te dik jongetje erop. Die avond, meteen nadat de zaallichten waren uitgegaan klokslag tien uur heb ik mijn bed omgewisseld met dat van mijn buurman, zaalbroeder Ilja. Ook het beddengoed verwisselde van eigenaar. Ik was benieuwd naar de geur die hij in zijn bed had achtergelaten. Hoe ruikt een comapatiënt? Vroeg ik me af. Tot ik in slaap viel was het de belangrijkste vraag van mijn leven. Misschien was het heimwee naar mijn eigen comatijd. Ik weet het niet. Nog zo n voordeel: als je je geheugen kwijt bent hoef je niet alles meer te weten. Bewust of onbewust ik kende het verschil nog niet zo goed vergat ik de naambordjes aan het bedeinde te verwisselen. Wat deed het er toe? Ik wist van Leander Land (zo heet ik, schijnt) net zo weinig als van Ilja Troubadour. Midden in de nacht schrok ik wakker. Ik droomde, voor het eerst. Of had hem voor het eerst onthouden. In de droom namen Ilja s ouders me mee naar huis. In de roestige Volkswagen Kever werd gezongen. Ik kende de liedjes niet, maar dat was niet erg. Comapatiënten hebben sowieso de neiging niet mee te zingen als er 11

12 12 gezongen wordt. Thuisgekomen aten we beschuit met muisjes. Blauwwitte; ik was een jongetje. En dronken we moedermelk. Dat was een idee van Ilja s zus. Ze leek me veel te oud voor de buitenboordbeugel die ze met een rode band om haar hoofd had gebonden. Het koude en puntige metaal stak in mijn huid toen ze me twee keer op de wang kuste. Twee keer links. De derde kus was vol op mijn mond. Om acht uur was het bedtijd en werd ik ingestopt. Mijn voeten staken buiten het bed. Boven mijn hoofd hingen zes gevechtsvliegtuigjes (type: Tweede Wereldoorlog) aan een nylondraad. Er wordt in stilte een oorlog uitgevochten die in werkelijkheid allang is beslist, dacht ik. Bij het raam stond een plastic telescoop op de tuin gericht. Ilja speurde naar molshopen, concludeerde ik na lang piekeren. Elk uur keek Ilja s moeder even om het hoekje van de deur. Ze was blij dat haar zoon weer bij haar was, zei ze tegen Ilja s vader. Hij was er ook blij mee. Ze streelde liefdevol door zijn haren en daarna door die van mij. Natuurlijk was haar arm in werkelijkheid niet zo lang dat ze vanaf de deur door mijn haren kon strelen, maar in dromen gebeuren nu eenmaal de gekste dingen, ontdekte ik. Misschien ben ik hier beter af, dacht ik. Toen het huis stil was het licht op de gang hadden ze voor mij aangelaten kroop Ilja s zus bij me in bed. De beugel had ze afgedaan. Het maakte haar gezicht er niet beter op. Ze had mijn spelletje wel door, zei ze zacht. Als ik wilde kon het ons geheimpje blijven. Daarna trok ze mijn pyjamashirt omhoog en zette ze een wasknijper op mijn tepels. Eerst links, daarna rechts. Toen ik me niet verroerde gleed haar hand in mijn onderbroek en nam ze de linkerbal tussen duim en wijsvinger. Ik hield mijn adem in. Hard, harder, hardst, zei ze gemeen en kneep drie keer zo hard als ze kon. De zes gevechtsvliegtuigjes boven onze naakte lichamen lieten hun bommen vallen, maar het hielp niet. Ze nam mijn rechterbal onder handen. Ik zal later nooit kinderen kunnen krijgen, verzekerde ze me, en dat was volgens Ilja s zus maar beter ook. Volgens de therapeut hoeft de droom niets te betekenen. Toch was het goed dat ik hem heb onthouden. In dit stadium is elke herinnering waardevol om weer de oude te worden, zo zei hij. Wie die oude ook mag wezen. Ik heb hem maar niet verteld dat ik de bedden heb omgewisseld, dat ik daardoor in Ilja s dromen ben beland, dat ik me afvraag wat Ilja droomt nu hij in mijn bed ligt. Ik hoop dat hij snel wakker wordt, dan kan ik hem vragen wat hij zich van mijn leven herinnert. Het was de eerste keer dat ik iets verzweeg. Dat wil zeggen: voor zover ik me het kan herinneren. Hoe dan ook, de macht om iets te verzwijgen smaakt naar meer.

13 OVER DE AUTEUR David Colin studeerde fotografie aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en is regisseur/filmmaker en fotograaf. Sinds 2012 schrijft hij korte verhalen en gedichten, en volgt hij cursussen aan de Schrijversvakschool te Amsterdam. 13

14

15 IN DE PERIFERIE VAN MIJN BESTAAN DOOR THIJS BEUMER Ik zit weer op het bankje. Tegenwoordig zit ik steeds een beetje rechts van het midden van het bankje. Eerder mocht ik graag een beetje links van het midden zitten, maar toen waren daar opeens die twee listige spijkers, vervaarlijk verrezen vanuit het rottende hout. De spijkers zijn oud en roestig, maar toch verdomd scherp. Deze intrigerende paradox houdt mij al zeker drie weken in een verzengende houdgreep. Op de plek een beetje links van het midden van het bankje kon ik nog net een hoek van het hertenkamp zien, nu zie ik slechts een verzameling kale takken en een vergeten prullenbak. Het tekent mijn teloorgang. In mijn meest troebele tijd zorgde de aanblik van een kauwend vrouwenhert bij mij voor een levensrelativering die zijn weerga niet kende. Mijn hemel! Hoe kon ik nog twijfelen aan de toevoeging van mijn eigen bestaan? Alles, maar ook écht alles, had meer waarde dan dat. Deze gedachte gaf mij rust op de momenten dat ik dit het meest nodig had. Sinds ik noodgedwongen mijn tijd doorbreng rechts van het midden van het bankje, probeer ik deze relativering meer dan regelmatig opnieuw bij mezelf op te roepen. Ik kauw dan ook op blaadjes, ik staar dan ook in de leegte. Soms werkt het, soms moet ik huilen en braken. Ik heb sinds mijn kindertijd geen enkele behoefte tot uiting meer gevoeld, maar vandaag wel. Als ik dan ooit mijn eerste gedicht moet maken, dan moet het nu. Het moet nu, want alles wat ik heb is het nu. De afgebroken hals van mijn wijnfles dient als schrijfinstrument in het door krakende vorst tot kristal verworden zandpad. Dezelfde fles die mij zojuist nog heeft verenigd met een plakkerige Pinot Noire; een zwierige slobberwijn die mijn vertrouwen in mens en maatschappij met iedere slok sneller liet afnemen. Het ging overigens ook voor geen barst samen met de bladerzuren die nog her en der over mijn gehemelte doolden. Ik had het kunnen weten, in de supermarkt stond expliciet vermeld dat deze wijn goed zou smaken bij rood vlees, geen woord over blaadjes. Hoe lang ben ik al bezig? Een uur? Twee? Ik word bekeken, zoals iedere dag. Brave burgers met aangelijnde mormels en poepschepjes kijken naar mij alsof ík degene ben die een verkeerde keuze in het leven heeft gemaakt. Zalig zijn de onwetenden, zeggen ze dan. Deze stoïcijnse houding heb ik niet altijd bezeten, nee zeg. Kort geleden spartelde ik nog rond in een gitzwarte poel van haat en destructieve angst. Ik had een taart gebakken van zelfmedelijden en iedereen om mij heen moest per se een stukje. Dat alles heeft uiteindelijk plaatsgemaakt voor berusting en bijgeleverd cynisme. Dit met dank aan de conclusie dat ik al genoeg aan mijzelf had; het bleek een gouden greep van mijn vermoeide geest. Mijn ongewassen haren en het uitgebroken zweet daartussen zorgen voor 15

16 intense jeuk op mijn hoofdhuid, maar ik heb geen tijd om hier mijn kostbare aandacht aan te besteden. Mijn eerste gedicht is bijna af. Bijna, nog een laatste toevoeging en alles wat ik zeggen wil zal er in zijn opgenomen. Dit gedicht reikt verder dan woorden alleen. Ik zit met mijn knieën op de koude grond. Het is dat ik weet dat het koud is, want voelen lukt al een tijdje niet meer. Ik staar naar de gekraste letters in het zandpad. Ze staan schots en scheef. Ik had ze best recht kunnen maken, maar dit is mooier. Ik neem de stilte om mij heen tot me, meer dan ooit ben ik alleen. De brave burgers zullen nu ongeveer de aardappels op het vuur gezet hebben, terwijl hun televisies felle kleuren spuwen in de veel te donkere woonkamers. Voor mij is er gelukkig niets meer dan de stilte om mij heen. En natuurlijk mijn gedicht, mijn eerste gedicht waarvan het einde gestaag nadert. Een natuurlijke high maakt zich langzaam van mij meester, zachte krachten dragen mij richting de laatste regel. Het puntje op de i. Er is meer bloed dan ik had verwacht. Ik moet oppassen dat het gedicht niet onleesbaar wordt. Ik sluit mijn ogen. Het voelt alsof ik weer kind ben, een gelukkig kind met alles wat daar bij hoort. Het voelt alsof ik in mijn pyjamaatje op de bank in slaap ben gevallen. Mijn vader tilt me op en draagt me voorzichtig naar boven. Ik slaap half, maar voel de sterke armen van mijn vader en de hobbelige weg naar boven beter dan ik doe voorkomen. Ik veins een diepe slaap, mijn vader stopt me in en kust me twee keer op mijn voorhoofd. Nog eenmaal open ik mijn ogen, ik lees nog één keer mijn gedicht. De donkerrode flessenhals. De twee spijkers links van het midden van het bankje, ze knikken naar me. Ik knik terug. Het gedicht is af, ik weet het en ik voel zowaar een warme glimlach mijn gezicht opvullen. Slaap lekker jongen, fluistert mijn vader in mijn oor. Welterusten papa, mompel ik zachtjes. Mijn vader sluit stil de deur van mijn kamertje, er is niets meer. Ik kan nu eindelijk gaan slapen. DE TIJD IS NU OM TE STOPPEN MET DENKEN DAT HET HEDEN MET EEN TOEKOMST LEEFT IK WIL NIET LANGER ZOEKEN NAAR IETS DAT AL VOORBIJ IS IK BEN ER NOOIT GEWEEST 16

17 OVER DE AUTEUR Thijs Beumer (Renswoude, 1988) is zoon van twee onderwijzers en leerde al vroeg dat beter als mij foutief Nederlands is. Interesse voor taal en literatuur zit in zijn genen, het is nooit een keuze geweest. Hij kan niet zonder het geschreven woord, wil het zelf creëren en daarnaast andermans werken verorberen. Beumer schreef kleine boekjes op de basisschool, honderden (hiphop)teksten en studeerde zowel journalistiek als communicatie. Zijn drang om te schrijven wordt elk levensjaar groter, hij produceert steeds meer en probeert zichzelf structureel te verbeteren. Beumer maakt gedichten, korte verhalen en werkt momenteel aan een roman. In de periferie van mijn bestaan is het eerste verhaal dat hij ooit heeft ingezonden. 17

18 18

19 HET MANUSCRIPT DOOR MICHELLE VAN DER KIND Dit kan bijna niet, mompelde hij. Het manuscript dat hij zojuist nog aan het lezen was, schoof hij opzij. Het kwam terecht tussen de kranten die hij van huis meenam en die hij altijd las in zijn pauze, terwijl zijn jongere collega s de straat opgingen en lunchten in de cafés rondom de hippe grachtengordel. Hij kon dat niet. Hij bleef liever binnen, achter zijn bureau waarop een foto stond van de vrouw met wie hij deze maand 25 jaar getrouwd was. Hij vond haar nog steeds mooi, zoals ze naar hem glimlachte vanaf het balkon van het appartement op Malta waar ze ieder jaar op vakantie gingen. Achter haar was de Middellandse Zee te zien. Terwijl hij de krant las, at hij de boterhammen die zijn vrouw s morgens voor hem smeerde: twee met belegen kaas en één met worst. Zijn bureau was niet opgeruimd, wel geordend. In een doosje zaten wat paperclips, een nietmachine en een rol plakband. De computer stond aan, de inbox van zijn mail geopend. Veel mails kwamen er niet binnen op een dag. Hij kwam vooral met papier in aanraking. Er lagen twee stapels in drie plastic bakken. De etiketten spraken voor zich: ongelezen, afgewezen en potentie. Zo werkte hij al jaren. Het bakje dat bedoeld was voor de manuscripten met potentie bleef het grootste deel van de tijd leeg. Hij stond bekend om zijn literaire voelsprieten en zijn taalgevoel. Eén, misschien twee keer per jaar, stuitte hij op een manuscript met potentie. Dat werd dan meestal het jaar daarop een bestseller. De rest van de manuscripten liet hij aan de schrijvers terugsturen begeleid door een standaardbrief van de uitgever. Vandaag echter dacht hij een bestseller onder ogen te hebben. Al na de eerste regels was hij overtuigd van de mogelijkheden van het manuscript dat hij die ochtend uit de bak met ongelezen had gevist. De bruine enveloppe was hem opgevallen. Ouderwets, maar stijlvol had hij goedkeurend gedacht. Het bleek een geschreven manuscript te zijn in een krullend, goed leesbaar handschrift, een dik pak papier, geurend naar de inkt van een chique vulpen. Tevreden door de plotselinge romantiek die het schrijverschap met zich mee kon brengen, was hij begonnen met lezen. Hij had de woorden direct herkend. Het waren de woorden die hij ooit had moeten schrijven. Het was zíjn werk dat uit die bruine enveloppe gekomen was. Dit was het debuut dat hij had moeten schrijven. Iemand had hem zijn woorden, zijn pen, ja, zelfs zijn handschrift, afgenomen. Nu lag zijn manuscript tussen de kranten. Een hoek van het papier stak uit. Mooi papier ook, dacht hij, terwijl hij de stapel opnieuw naar zich toetrok. Opnieuw begon hij te lezen: 19

20 Dit kan bijna niet, mompelde hij. Het manuscript dat hij zojuist nog aan het lezen was, schoof hij opzij. Het kwam terecht tussen de kranten die hij van huis meenam en die hij altijd las in zijn pauze, terwijl zijn jongere collega s de straat opgingen en lunchten in de cafés rondom de hippe grachtengordel. OVER DE AUTEUR Michelle van der Kind (1978) heeft na haar studie Nederlandse Taal en Letterkunde een jaar gewerkt in Parijs als talendocent bij het Institut Néerlandais. Momenteel werkt zij als docente Nederlands bij het Ignatius Gymnasium in Amsterdam en schrijft zij aan haar eerste roman. Daarnaast doet Van der Kind mee met schrijfwedstrijden. Voor een schrijfwedstrijd van de Volkskrant, waarvoor zij een ongepubliceerd verhaal van Helle Haasse afschreef, kreeg zij in december 2012 een eervolle vermelding in de krant.

21 IK GEEF GEEN KRIMP DOOR LAURENS HOEVENAREN De geur van kadavers en bloed, met heel vaag de licht zure geur van vers braaksel, dat alles is voor mij verbonden met mijn debuut. Niet dat het geen succes was, integendeel. Ik herinner me hoe de coupeuses nog een laatste speld verstaken, hoe MB met een tweede glas roze champagne in de hand mij keurde en het verlossende knikje gaf. Bella, bella! riep hij uit, en ik was trots dat de meester zelf had gezien dat het goed was. En daar ging ik, eerst door een donkere gang met vale, gescheurde tegels. In de verte klonk dreunende muziek die door het hele gebouw galmde. MB had natuurlijk weer een opzienbarende en shockerende locatie gehuurd. Was het in het vorig seizoen nog een bordeel, nu had hij een compleet slachthuis afgehuurd. Het was weliswaar sinds twee maanden niet meer in gebruik, maar hogedrukreinigers en vele liters chloor hadden nauwelijks effect gehad. MB, bekend van zijn creaties in leer, vond dat zijn clientèle de ogen niet kon sluiten voor de ambachtelijke herkomst van zijn grondstoffen. Ik prees mezelf gelukkig dat ik alleen een kleine leren applicatie had op de linkerschouder. Met enkele diamanten erop, dat dan weer wel. Op de voorste rij in de slachthal zaten de redacteurs van bladen als Vogue en Elle, er waren prinsessen van onbeduidende maar steenrijke staatjes en een operazangeres van zodanige leeftijd en omvang, die ik daarom meteen afschreef. Jammer, klassieke muziek doet zoveel meer voor je dan een filmsterretje dat zich niet dankzij haar acteerprestaties omhooggewerkt heeft. Enfin, acteren kan op veel niveaus en ik ben niet zo bekrompen dat ik op anderen neerkijk. Dat kan ik me gegeven mijn afkomst ook niet permitteren. Niet dat ik me daar nog veel van herinner. Natuurlijk, het was ergens in Zuid- Italië, het mekka van alle modefanaten. Zelf houd ik het op Napels, en dan, ik zeg het eerlijk, niet zo n goede buurt. Mijn allereerste herinnering is de geur van slechte knoflookadem en verse sigarettenrook. Binnen mocht er niet gerookt worden. En men hield zich daar strikt aan, hoewel Italianen niet bekend staan om hun trouw aan regels en wetten. Wetten zijn er om overtreden te worden. Ik weet niet of er een dergelijke Italiaans spreekwoord is, maar het is wel de praktijk. Regering of kerk lappen ze aan hun laars, maar Koning Mode wordt met ontzag gediend. Zo ook in mijn geboortehuis. Daarom mochten de coupeuses ieder uur naar buiten om te roken. En al kon ik me niet aan hun knoflookgeur onttrekken, wat was ik blij dat ze uitsluitend met ultradunne, nauwsluitende handschoentjes mochten werken, zodat ze mij niet met hun door nicotine bruinverkleurde vingertoppen konden bepotelen. Geduld, dat heb ik in die periode wel geleerd, en het komt me nog steeds goed van pas. 21

22 22 Zeker drie weken lang had ik de volle aandacht van drie coupeuses. Elke twee dagen kwam de meester, Marco Biscanti, op inspectie. Zijn dunne haar altijd in jongensachtige plukjes, een zorgvuldig getrimd drie-dagenbaardje, een crèmekleurige coltrui boven een zwarte broek. En immer omringd door jonge mannelijke stagiaires. Ik dacht tenminste dat het stagiaires waren, gekleed in nauwe witte T-shirts met lage halzen en strakke spijkerbroeken. De manager waarschuwde het personeel als MB in aantocht was. Dan verstomde het geroddel van de coupeuses, hun gezichten verstrakten. Ik bleef koel en onaangedaan, ik wist dat hij het beste met mij voor had. En al klinkt het pretentieus, achteraf kan je stellen dat ik ook het beste was dat hem is overkomen. Aan mij dankt hij het grootste deel van zijn carrière. Aan het onrustige gedrag van de coupeuses om hem heen was precies te volgen waar MB zich in het atelier bevond, alsof er steeds iemand een kleine steen gooide in een verder rimpelloze vijver. In ratelend Italiaans, wapperend met twee handen, gaf hij aanwijzingen aan de naaisters, verschikte hier en daar een plooi. Regelmatig kreeg hij een hysterische woedeaanval. Dan rukte hij de stof van de paspop en hield niet op met schelden tot ten minste twee naaisters in huilen uitbarstten. Waarna hij dan, quasi geschrokken van het effect, ook zelf begon te huilen en innig getroost moest worden door de jongste van zijn stagiaires. Of wie er op dat moment het jongste uitzag. Ook tijdens mijn debuut waren ze er allemaal, al hield de manager de allerjongsten op afstand van MB, zodat hij nog lang niet middelbaar leek. Ik voel weer de warmte van de lampen. Hoewel de broodmagere mannequin die me droeg iets te grote stappen nam op haar twintig centimeter hoge hakken, gaf ik geen krimp, volledig bewust van mijn glorieuze moment. Op een eetstoornis kom ik het beste tot mijn recht. Voor het eerst tijdens de show haalden de genodigden hun zwaargeparfumeerde zakdoekjes van mond en neus om volledig uiting te geven aan hun bewondering. Na diverse rondjes op de catwalk werd ik voor het eerst in mijn leven zonder handschoenen beroerd. Het was alsof ik toen pas écht geboren werd, tot leven werd gewekt. Het bella, bella was niet van de lucht, haast verafgodende strelingen zochten naar onzichtbare naden, in volledige verrukking over mijn materiaal, mijn stijl, mijn uitstraling. Ik was een statement, een stijlicoon, een godin. Gedurende twee maanden heb ik daarna nog in een glazen vitrine staan pronken in de etalage van MB, vierentwintig uur per dag verlicht. Mijn foto s gingen de hele wereld over, ik was de cover van n importe welk modeblad. Mijn debuut, ach, het was eigenlijk mijn leven bedenk ik me, hier in het modemuseum, in dit slachthuis van ontzielde jurken.