INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO

Transcriptie

1 INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO Hogeschool van Amsterdam BLOKHANDLEIDING B-6/H-2 OPLEIDING ELEKTROTECHNIEK Project: Ontwerp een digitale klok Opgesteld door: Pieter Beerthuizen, Barend Bokhorst Datum: Augustus 2002 Status: Definitief Versie: 2.2

2 Wijzigingen t.o.v. vorige versies van de blokhandleiding Versie 1.0 Niet uitgegeven. Versie 1.1 Definitief voor cursusjaar Versie 2.0 Definitief voor 2e blok cursusjaar Reviews en planning toegevoegd (in cursus was dit optioneel). Detailroosters verwijderd; wordt voortaan apart uitgegeven. Inhoud van de workshop en de colleges aangepast en verplaatst. OAT-invulling aangepast. Leerdoelen, toetsing en beoordeling aangepast Annex over inhoud van projectfasen verwijderd; wordt in een apart document aangeleverd (opgenomen in literatuurlijst). Literatuurlijst aangepast. Versie 2.1 Nieuwe bijlagen toegevoegd voor reviewen en project planning. Omzetting naar standaard layout; geen inhoudelijke wijzigingen (wel enkele editorials) Versie 2.2 Editorial: Toevoeging nieuwe code H-2 aan oude code B-6 Wijziging druk en ISBN van het boek voor Elektrische Netwerken Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 2 van 18

3 Inhoudsopgave 1 INLEIDING 5 2 HET PROJECT ONTWERP EEN DIGITALE KLOK METHODIEKEN OM VAN FUNCTIONEEL TOT TECHNISCH ONTWERP TE KOMEN DE METHODIEK VAN WARD EN MELLOR OPDRACHTOMGEVING (CONTEXT) OPDRACHT HET PROGRAMMA VAN EISEN. 7 3 DE ORGANISATIE ROOSTER VAN HET PROJECT ONTWERP EEN DIGITALE KLOK ROOSTER EN INHOUD VAN HET CONCEPTUELE ONDERWIJS ROOSTER EN INHOUD VAN DE WORKSHOPS DAGEN, LOCATIES, PROJECTBEGELEIDERS EN DOCENTEN 10 4 LEERDOELEN, TOETSEN EN BEOORDELING LEERDOELEN REGISTRATIE VAN DE VORDERINGEN VAN DE STUDENT IN VOLG CIJFER VOOR PROJECT (CODE PROJ, 3 STUDIEPUNTEN) CIJFER VOOR CONCEPTUEEL ONDERWIJS (CODE COLL, 4 STUDIEPUNTEN) CIJFER VOOR BIJDRAGE BEROEPSPRAKTIJK (CODE BRPT, 8STUDIEPUNTEN) EISEN OM VOOR EEN BLOK TE SLAGEN BIJ ONVOLDOENDE RESULTAAT 13 5 LITERATUUR EN HANDLEIDINGEN TE GEBRUIKEN BIJ HET PROJECT ELEKTRISCHE NETWERKEN 2 14 Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 3 van 18

4 5.3 WISKUNDE B ELEKTRONICA OVERIGE AANBEVOLEN LITERATUUR 15 6 BIJLAGEN 16 A SAMENVATTING REVIEW-ASPECTEN 16 WANNEER WORDT EEN REVIEW GEHOUDEN 16 WAT IS EEN REVIEW NIET 16 HET REVIEW-PROCES 16 HET REVIEW-PLAN 17 DE REVIEW-VOORBEREIDING 17 DE REVIEW ZELF 17 DE VERWERKING VAN DE UITKOMSTEN 17 ACHTERGRONDINFORMATIE 18 Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 4 van 18

5 1 Inleiding In blok 5 van de B-fase heb je kennis gemaakt met de analyse van een apparaat. Het ging om een bestaand apparaat met de daaraan gekoppelde specificaties; de analyse was bedoeld om inzicht te verkrijgen in de opbouw van het apparaat, en om de bijbehorende eisen te verifiëren. In de praktijk zul je regelmatig te maken krijgen met dit soort analyses. In blok 6 gaan we uit van de omgekeerde situatie: het te analyseren apparaat bestaat nog niet; jullie zullen het vanuit een verzameling klanteneisen moeten synthetiseren. Daarbij ligt de nadruk op de analyse en interpretatie van de eisen, en de stappen die genomen moeten worden om een dekkend ontwerp te maken. Deze stappen zijn tevens een belangrijk instrument om al in een vroeg stadium aan de klant terug te kunnen koppelen welk ontwerp zal worden gerealiseerd, dus nog voordat de daadwerkelijke implementatie is begonnen. Dat is cruciaal: herstellen van fouten of misinterpretaties is lastiger en duurder naarmate het project verder is gevorderd. Een van de belangrijkste doelstellingen van dit blok is dan ook eerst te leren denken in functionele modellen, alvorens over te gaan tot een implementatiemodel. Daarnaast wordt in dit blok een review ingelast, waarin voor elke projectgroep een andere groep als klant fungeert. Voor de methodiek van Ward en Mellor wordt gebruik gemaakt van het Nederlandstalig boek, eenmalig uitgegeven door het Centrum voor Micro-Elektronica (tegenwoordig Centre New Technology ). Het boek is gebaseerd op een cursus die destijds door het CME is gegeven, en geeft een goede beschrijving en uitleg van de methodiek en zijn achtergronden. Het eindigt met een uitgewerkt voorbeeld van een programmeerbare kamerthermostaat. De beschrijving van de methodiek gaat verder dan voor dit blok strikt nodig is. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 5 van 18

6 2 Het project Ontwerp een digitale klok 2.1 Methodieken om van functioneel tot technisch ontwerp te komen Eén van de kenmerken van de technisch ontwerper is dat hij meestal direct begint te denken in oplossingen. Dat hoeft bij een kleine, overzichtelijke opdracht geen probleem te zijn; bij meer complexe en grotere projecten is het dat gewoonlijk echter wel, evenals in die gevallen waarin de eisen van de klant meerdere implementaties toelaten. Er bestaan diverse methodieken om een functionele analyse van de eisen te maken, op basis waarvan een functioneel model en vervolgens een technisch model van de opdracht zijn af te leiden. De meeste methodieken gaan uit van reeds bekende, implementatiegerichte randvoorwaarden. De in dit blok gebruikte methodiek van Ward en Mellor doet dat niet. Die begint met het maken van een essentieel model, dat volledig implementatieonafhankelijk is. Pas daarna volgt de afgeleide ervan, het zogenaamde implementatiemodel. In het essentieel model worden de context, transformaties en gedragsbeschrijvingen vastgelegd. Op grond hiervan kan worden besloten tot een implementatie met hardware en/of software. Bij het ontwerp van de digitale klok gaan we uit van de functies die je op een eenvoudig digitaal polshorloge vindt. De bedoeling is dat je eerst de eisen ervan vaststelt, en deze vervolgens na een Ward&Mellor-analyse implementeert in hardware en/of software. De eisen die in dit blokboek worden gegeven laten een groot aantal verschillende implementaties toe. 2.2 De methodiek van Ward en Mellor De methodiek van Ward&Mellor is gebaseerd op zgn. data flow diagrammen zoals geïntroduceerd in 1978 door Tom DeMarco 1. Ward en Mellor hebben die methodiek aanzienlijk verder uitgewerkt en tevens geschikt gemaakt voor real-time systemen 2. Hun methodiek wordt vooral veel gebruikt in de softwareontwikkeling, maar is dankzij zijn algemene karakter zeer goed toepasbaar in tal van andere vakgebieden, zoals in de elektronica, maar ook voor de beschrijving van logistieke of sociale processen. Aanbevolen wordt gebruik te maken van het Nederlandstalige boek genoemd in de literatuuropgave, hoofdstuk 5.1 (zie ook de voetnoot 3 ). Het zou te ver voeren om na dit blok alle aspecten van deze methodiek te willen beheersen. Voornaamste doelstelling is om, naast het beheersen van de basisbeginselen, inzicht te ontwikkelen in het systematisch analyseren van klanteneisen, en zo te komen tot een afgewogen en verdedigbare implementatie. 2.3 Opdrachtomgeving (context) Binnen dit project ben je (hardware en/of software) ontwerper van systemen die worden gemaakt op klantenspecificatie: de klant heeft (zoals gebruikelijk) slechts een beperkte verzameling basiseisen. 1 DeMarco, T., Structured Analysis and System Specification, New York: Yourdon Press, Ward, P.T.; Mellor, S.J., Structured Development for Real-Time Systems, Volumes I, II, III, Englewood Cliffs: Yourdon Press, Er bestaan diverse computer-applicaties die de methodiek ondersteunen (helaas niet beschikbaar binnen de HvA): zulke applicaties (zoals TeamWork, SystemArchitect, ProMod) kunnen waardevolle checks doen, onder meer op opbouw, consistentie en volledigheid van het model. Bij het ontbreken van zo n applicatie zal dit checkwerk met de hand moeten gebeuren. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 6 van 18

7 Je opdracht is om een digitale klok volgens hierna opgegeven klantenspecificatie te ontwerpen, je ideeën aan de klant terug te koppelen tijdens een review, en vervolgens te realiseren (implementeren). Die implementatie kan geschieden in digitale hardware, in simulatievorm (bijv. met EWB5) of in software (bijv. op een PC). De op te leveren producten zijn 1. een functionele analyse en ontwerp (gebaseerd op de Ward&Mellor-methodiek), die worden gereviewed door een andere projectgroep 2. de digitale klok zelf In dit blok besteden we nog geen specifieke aandacht aan het begrip design to test, maar er wordt wel verwacht dat je de functionaliteit kunt demonstreren in het eindproduct. 2.4 Opdracht Werk de eisen voor de digitale klok volgens de Ward&Mellor-methodiek uit in twee verschillende modellen: Het essentiële model Dit is een omschrijving van het systeem, waarbij alle implementatieaspecten zijn weggelaten. De beschrijving richt zich volledig op wat het systeem moet doen. Het implementatiemodel In dit model wordt beschreven hoe technologie toegepast wordt voor het realiseren van het systeemgedrag en alle andere eisen, die geformuleerd zijn in het essentiële model. Je zult bij het uitwerken van de modellen merken dat het programma van eisen niet op alle ontwerpaspecten een antwoord geeft. Dat kan betekenen dat de klant uitsluitsel moet geven over de hiaten (en jij de aanvullende eisen moet definiëren). Maar ook wanneer de klant niet direct betrokken wordt, zul je beslissingen moeten nemen die je later in de implementatie moet uitwerken. Die aanvullende eisen documenteer je, opdat het hele ontwerp uiteindelijk voor iedereen duidelijk en begrijpbaar is. Wanneer je het essentiële model hebt gedefinieerd (als onderdeel van het startdocument), bied je het aan de klant aan om te reviewen. Dit om te voorkomen dat in de implementatiefase een verkeerd ontwerp wordt gemaakt (iets wat de klant niet wil hebben), dat slechts moeilijk en duur is te herstellen. Deze review (op juistheid, volledigheid, etc) is de verantwoordelijkheid van een van de andere projectgroepen in dit blok, die daarover terugrapporteert. Een samenvatting van wat een review inhoudt, kun je vinden in bijlage A van dit blokboek. In de implementatiefase maken jullie het Ward&Mellor implementatiemodel, en realiseer je het ontwerp in digitale hardware, gesimuleerd, of in eenvoudige (PC)-software. De keuze voor een implementatievorm is vrij. Er wordt geen schoonheidsprijs gegeven voor het uiterlijk van de implementatie. Van belang is vooral dat alle gedefinieerde functionaliteit aantoonbaar werkt. Het is vaak nuttig het begrip mode of operation te hanteren, wanneer het systeem verschillende toestanden kent die betrekkelijk weinig met elkaar gemeen hebben. Je kunt het ontwerp dan opsplitsen in een aantal deelontwerpen. Dat vermindert de complexiteit; bovendien krijgen de gemeenschappelijke functies tussen de modes dan een duidelijk herkenbare plaats in het ontwerp. 2.5 Het programma van eisen De klok kan de tijd en de datum (niet gelijktijdig) weergeven in: - tijd: uren, minuten, seconden; - datum: dag, maand, jaar. De klok kent een alarmfunctie, in te stellen in uren en minuten. Het alarm wordt geactiveerd op het eerste moment na de instelling, waarop de alarmtijd en de kloktijd gelijk zijn. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 7 van 18

8 De klok blijft doorlopen wanneer van datum naar tijd wordt geschakeld en omgekeerd, en wanneer de alarmfunctie wordt ingesteld. De klok kent een functie om alarmtijd, datum en tijd in te stellen. Het moment waarop de ingestelde alarmtijd, kloktijd of datum wordt geactiveerd, zal eenduidig bepaald zijn, met een nauwkeurigheid van 1 seconde. De klok (her)kent schrikkeljaren en past de datumfunctie overeenkomstig aan. De nauwkeurigheid van de kloktijd zal 1 seconde zijn. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 8 van 18

9 3 De organisatie Het studieblok bestaat uit 10 weken. Je bent twee dagen per week ingeroosterd en je kunt eventueel nog een derde avond op het instituut terecht om zelfstandig te werken of te vergaderen, de mediatheek te bezoeken, etc. De twee ingeroosterde avonden vul je de eerste 8 weken van het blok met twee studieuren (à 45 minuten) conceptueel onderwijs, en twee studieuren voor het project. De laatste 1 à 2 weken zijn voor afronding, evaluatie en beoordeling. Het contactonderwijs staat onder leiding van een docent voor elk vak (conceptueel onderwijs), het project van één of meer projectbegeleiders. Docent en projectbegeleider kunnen dezelfde persoon zijn. Het streven is om het contactonderwijs maximaal te richten op een succesvolle uitvoering van het project. Het conceptueel onderwijs voor dit blok bestaat uit: Wiskunde B6 Elektronica Elektrische Netwerken 2 Workshops (zie ook hoofdstuk 3.2) 3.1 Rooster van het project Ontwerp een digitale klok In dit blok ga je ook starten met het systematisch plannen van het projectwerk. Om die reden vind je op deze plek niet een al uitgewerkte planning van week tot week; die dienen jullie (als projectgroep) zelf te maken. Om je hierbij te helpen is een studentenhandleiding samengesteld (te verkrijgen bij de studentenadministratie van de DtHTO, zie ook hoofdstuk 5.1), en is een samenvatting opgenomen in bijlage B van dit blokboek. Bij het plannen moet je met een aantal belangrijke dingen rekening houden: In de studentenhandleiding is een voorbeeld opgenomen van een planning doormiddel van werkpakketbeschrijvingen. Die kunnen je een indruk geven van de planning en de tijd die je per fase zou moeten geven aan dingen zoals een 0-document, een startdocument, etc. Ongeveer halverwege het project (in plaats van een tussenpresentatie) is er een review. Om die (zowel voor de reviewende als de gereviewde partij) goed te laten verlopen moet je het materiaal tijdig aan de andere groep aanbieden, en moet ook de beantwoording van de mogelijke discrepanties (uit je review van andermans werk) tijdig worden teruggestuurd; de wijze waarop dit gebeurt stem je met de andere groep af. In de laatste week is het altijd heel druk met presentaties en toetsen van de verschillende blokken; zorg daarom dat je niet te laat afspreekt met docenten en projectbegeleiders welke mogelijkheden je zelf hebt voor het inleveren van het eindverslag, en het houden van een presentatie: ook zij hebben tijd nodig en moeten hun werkzaamheden afstemmen. 3.2 Rooster en inhoud van het conceptuele onderwijs Elektrische Netwerken 2 In 8 opeenvolgende instructies zullen de volgende onderwerpen behandeld worden: Knooppuntmethode in circuits met onafhankelijke stroom- en spanningsbronnen Knooppuntmethode in circuits met afhankelijke stroom- en spanningsbronnen Maasmethode in circuits met onafhankelijke stroom- en spanningsbronnen Maasmethode in circuits met afhankelijke stroom- en spanningsbronnen Brontransformatie en superpositie Vervangingsschema s Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 9 van 18

10 Maximale vermogensoverdracht Voortgezette netwerkberekeningen Wiskunde B6 In 8 opeenvolgende instructies zullen de volgende onderwerpen behandeld worden: Inleiding De Laplace transformatie Eigenschappen van de Laplace transformatie 1 Eigenschappen van de Laplace transformatie 2 De inverse Laplace transformatie 1 De inverse Laplace transformatie 2 Toepassingen in DV s De overdrachtsfunctie Elektronica In 8 opeenvolgende instructies zullen de volgende onderwerpen behandeld worden: Inleiding versterkers; de verschilversterker De OPAMP; de niet-inverterende versterker Basis schakelingen met de OPAMP Beperkingen van de OPAMP De diode De bipolaire transistor, gelijkstroominstelling Versterking met de bipolaire transistor 1 Versterking met de bipolaire transistor Rooster en inhoud van de workshops Er zijn in dit studieblok 8 workshops, 1 per week. Hieronder een overzicht van de onderwerpen per week: De verschilversterker De niet-inverterende versterker De inverterende versterker 1 De inverterende versterker 2 De diode karakteristiek De transistor karakteristiek De gemeenschappelijke emitterschakeling 1 De gemeenschappelijke emitterschakeling 2 Hierbij wordt gebruik gemaakt van: Oscilloscoop Diverse digitale multimeters. Computerlokaal met Electronic Work Bench (EWB5) Practicumlokaal met hoogfrequent apparatuur. 3.4 Dagen, locaties, projectbegeleiders en docenten De ingeroosterde dagen vallen op maandag en woensdag van 19:00 uur tot 22:00 uur. Omdat de roosters soms gewijzigd worden de gegevens over de precieze tijden, lokalen, en docenten apart uitgegeven. Je kunt een actueel rooster ophalen bij de studentenadministratie van de DtHTO. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 10 van 18

11 4 Leerdoelen, toetsen en beoordeling 4.1 Leerdoelen Systematisch analyseren van een programma van eisen Vertalen van een programma van eisen naar een functioneel ontwerp (methodiek van Ward en Mellor) Systematisch plannen (inclusief eventuele bijstellingen) van het project Reviewen van een functioneel ontwerp op basis van een verzameling eisen Implementeren van de vastgestelde functionaliteit in hardware, software of een simulatie Systematisch kunnen testen van functionaliteit op basis van een programma van eisen Verdiepen en toepassen van wiskundige kennis Verdiepen van de kennis van elektronica en theoretische elektriciteitsleer 4.2 Registratie van de vorderingen van de student in Volg+ In Volg+ worden per student, per studieblok van 9 of 10 weken, de volgende gegevens bijgehouden: Cijfer voor het project (3 studiepunten) Cijfer voor colleges, al dan niet opgedeeld in een apart cijfers per college (4 studiepunten) Aantekening of men vanuit de beroepspraktijk een bijdrage aan de studie heeft geleverd; dit wordt geregistreerd per blok (alleen in de I-fase, in principe vanaf blok I3, 8 studiepunten per blok) De cijfers voor het project en de colleges bepalen of een blok met voldoende resultaat is afgesloten. Elke student ontvangt ca. 14 dagen na de laatste toets van het betreffende blok een uitdraai uit het systeem VOLG+ opdat hij of zij een overzicht heeft van zijn of haar resultaten. In de volgende paragrafen zal per onderdeel een toelichting worden gegeven. 4.3 Cijfer voor project (code PROJ, 3 studiepunten) De projectbeoordeling is een groepsbeoordeling. Dit cijfer wordt bepaald aan de hand criteria met betrekking tot de projectdocumenten en het product dat het project oplevert, te weten: Beoordeling startdocument; gewicht 10% Zijn de doelstellingen uit het blokboek ingevuld? Is er voldoende onderbouwing bij afwijking? De planning; gewicht 10% Is het werk goed opgedeeld in fasen en werkaktiviteiten? Wordt er goed omgegaan met afwijkingen in de planning? De review;gewicht 15% Is de review goed voorbereid (duidelijk aangeven wat wordt gereviewed, tijdig leveren reviewmateriaal, tijdig leveren van overzicht discrepanties)? Hoe loopt het proces tijdens de review zelf? Worden de uitkomsten van de review goed verwerkt in het eindproduct en het eindverslag? Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 11 van 18

12 Het eindverslag; gewicht 25% Heeft het verslag een goede structuur (titelblad, hoofdstukindeling, samenvatting, conclusies, literatuurlijst, e.d.)? Geeft het blijk van voldoende kennis en inzicht in de leeraspecten van het project? Het eindproduct; gewicht 30% Voldoet het eindproduct aan het programma van eisen? De eindpresentatie; gewicht 10% Kwaliteit van mondeling presenteren (houding, uitdrukkingsvaardigheid, tijd, etc.) Inhoud en opbouw van de presentatie De mate waarin je in staat bent goed te reageren op vragen naar aanleiding van het gepresenteerde (niet alleen naar aanleiding van het deel dat je zelf presenteert) Het procesverslag (telt niet mee voor de projectbeoordeling, maar is belangrijk voor de controle op het studieproces) Is er invulling gegeven aan individuele verbeterpunten? Was de planning, rolverdeling en samenwerking goed? N.B. het procesverslag wordt door elk projectgroeplid persoonlijk gemaakt, en mag als apart document worden ingeleverd 4.4 Cijfer voor Conceptueel Onderwijs (code COLL, 4 studiepunten). Niet parate kennis is belangrijk, maar competent zijn in het oplossen van problemen. Je bent competent als je op het moment dat er zich een probleem aandient vol overgave gaat nadenken en vaardig de juiste concepten weet te benutten om het probleem op te lossen. Een competentie is dan ook opgebouwd uit attitude, vaardigheid en kennis. Competent zijn betekend vaak kennis van de verschillende colleges en workshops op effectieve wijze kunnen combineren. Om tegemoet te komen aan de wens om niet de parate vakkennis, maar zoveel mogelijk competentie gericht te beoordelen kan per studieblok bepaald worden hoe colleges beoordeeld worden. Voor dit blok is gekozen voor beoordeling doormiddel van een overall toets (OAT) van 1 hr 30 min, waarbij je een aantal opgaven moet uitwerken, die te maken hebben met het conceptuele onderwijs, maar ook die te maken hebben met de toepassing van wat je in het project hebt geleerd (met name de toepassing van de Ward&Mellor methodiek). De beoordeling is een individuele beoordeling. De aspecten waarop je wordt beoordeeld zijn: Kennis van de onderliggende theorie Toepassing van de theorie Geïntegreerd kunnen toepassen van de kennis en vaardigheden die in het project en het conceptueel onderwijs zijn opgedaan 4.5 Cijfer voor bijdrage beroepspraktijk (code BRPT, 8studiepunten) Bij het voltijdonderwijs wordt een student geacht ca 40 hr per week aan de studie te werken. Bij het deeltijdonderwijs is dat ca. 26 uur. In beide type opleidingen kun je als student vanuit hetzelfde startniveau in 4 jaar de Ing-titel behalen. Dit wordt bereikt door de beroepspraktijk een integraal deel te laten zijn van de opleiding. Het beoefenen van een relevant beroep is dus voorwaarde om de studie te kunnen doen. Vanaf de I-fase worden in principe per studieblok 8 studiepunten toegekend voor relevant werk over een maximum van 6 blokken; je wordt geacht vanaf blok I3 deze relevante beroepspraktijk te kunnen aantonen. Er wordt voor de beroepspraktijk geen cijfer gegeven. Voor dit blok B6 is dit onderdeel dus niet van toepassing. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 12 van 18

13 4.6 Eisen om voor een blok te slagen Om voor een studieblok van 9 of 10 weken te slagen moet je voor zowel het PROJ als voor COLL een 5,5 of hoger halen. 4.7 Bij onvoldoende resultaat Bij een onvoldoende krijg je een aanvullende opdracht. Het streven is dat je de gelegenheid krijgt een onvoldoende binnen 4 weken na afloop van het blok te herstellen. Dit gebeurt in onderling overleg met de betrokken projectbegeleider en/of docent. Als je ook bij deze herkansing een onvoldoende haalt, wordt in onderling overleg met betrokken docenten en de mentor een afspraak gemaakt over een persoonlijk herstelplan. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 13 van 18

14 5 Literatuur en handleidingen 5.1 Te gebruiken bij het project Titel: Systematisch Specificeren van Elektronica Auteurs: Stevens, M.; Putten, P. van der; Weert R. van ISBN: Uitgever: CME Druk: 1994 Dit boek is als dictaat verkrijgbaar bij de DtHTO - Hogeschool van Amsterdam. Daarnaast is er de studentenhandleiding voor het plannen van projecten. Titel: Project Planning and Work Breakdown Auteur: Beerthuizen, P. Uitgever: Studentenhandleiding DtHTO - Hogeschool van Amsterdam Druk: Versie 1.1 Deze handleiding is verkrijgbaar bij de DtHTO - Hogeschool van Amsterdam. Als algemene leidraad bij het werken in projecten is er: Titel: Werkmodellen projectonderwijs voor docenten en studenten Auteur: Project Orbit Uitgever: DtHTO - Hogeschool van Amsterdam Druk: Juni 2000 Deze leidraad is verkrijgbaar bij de DtHTO - Hogeschool van Amsterdam. 5.2 Elektrische Netwerken 2 Titel: Introduction to Electric Circuits Auteurs: Dorf, Richard C. en Svoboda James A. ISBN: Uitgever: John Wiley & Sons Druk: 5 e editie 5.3 Wiskunde B6 Titel: Wiskunde van het hoger onderwijs, deel 1 Auteur: Asselt, R. van, e.a. ISBN: Uitgever: Educa Boek 5.4 Elektronica Titel: Electronics Auteur: Hambley, A.R. ISBN: ) Uitgever: Prentice Hall Druk: 2 nd edition Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 14 van 18

15 5.5 Overige aanbevolen literatuur Titel: Projectmatig werken Auteurs: Wijnen, G., Renes, W., Storm, P. ISBN: Uitgever: Het Spectrum Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 15 van 18

16 6 Bijlagen A Samenvatting Review-aspecten Definitie review: A process or meeting during which a work product, or set of work products, is presented to project personnel, managers, users, customers, or other interested parties for comment or approval. Types include code review, design review, formal qualification review, requirements review, test readiness review. (IEEE Std ) Wanneer wordt een review gehouden Een review wordt doorgaans gehouden aan het eind van een fase van het werk, zoals: het afronden van een requirements fase, een voorontwerpfase, een ontwerpfase, e.d. Soms worden ook reviews gehouden aan de start van een fase: bij een test readiness review wordt vastgesteld of alle voorwaarden zijn vervuld voordat aan een (dure) testcampagne mag worden begonnen. Wat is een review niet Een review kan worden gezien in tegenstelling tot inspectie of een audit. Definitie inspectie: Definitie audit: A static analysis technique that relies on visual examination of development products to detect errors, violations of development standards, and other problems. Types include code inspection; design inspection. (IEEE Std ) An independent examination of a work product or set of work products to assess compliance with specifications, standards, contractual agreements, or other criteria. (IEEE Std ) De technieken die gebruikt worden bij inspecties en audits zijn anders dan voor reviews, omdat de doelstellingen anders zijn. Het review-proces Een review-proces bevat een aantal fasen: De voorbereidingsfase De uitvoering van de review Het verwerken van de uitkomsten van de review Verder zijn bij de review in principe twee partijen betrokken: Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 16 van 18

17 7 De reviewende partij 8 De gereviewde partij Het review-plan In principe hoort elke review te worden uitgevoerd volgens een tevoren vastgesteld plan. In dat plan moet tenminste worden vastgesteld: wat de beoogde doelen van de review zijn; wie de betrokkenen zijn en welke functie of taken zij hebben; wat er gereviewd wordt; hoe het review-proces eruit ziet; wat de planning van de review-activiteiten is. Het meest cruciaal hierbij zijn de doelen (criteria) en de review-items definitie. De review-voorbereiding Om het proces naar behoren te laten verlopen dient de gereviewde partij volgens afspraak de reviewitems aan de reviewers aan te bieden. Die moeten op hun beurt voldoende tijd hebben om hun review-werk te doen en de eventuele discrepanties te vinden en te registreren. De reviewers zorgen voor een gestructureerde aanbieding (bijv. een lijst, inclusief eenduidige referenties) van de gevonden discrepanties en aanbevelingen voor verbetering (!). Dit dient tijdig voor de eigenlijke review te gebeuren, opdat de gereviewde partij die discrepanties kan doornemen en eventueel beoordelen op gevolgen; zo wordt het proces tijdens de eigenlijke review zo kort en optimaal mogelijk gehouden. De review zelf Tijdens de eigenlijke review (die door de reviewende partij wordt voorgezeten) worden volgens een vaste agenda systematisch alle gevonden discrepanties behandeld, waarbij wordt aangetekend wat de disposities zijn. Een goede efficiëntieverhogende procedure voorziet in een korte (!) presentatie door de gereviewde partij, waarin die zijn of haar resultaten kan toelichten en eventueel inhaken op de discrepanties (waardoor de afhandeling daarvan wordt versneld tijdens de vergadering). De mogelijke disposities zijn: discrepantie verwerpen (d.i. het blijkt geen discrepantie te zijn, maar bijv. het gevolg van een verkeerde interpretatie); verbeteren. In grote projecten komt ook nog wel voor dat geen overeenstemming wordt bereikt, bijv. omdat er aan de discrepantie onvoorziene kosten zijn verbonden; in zo n geval wordt hierover apart onderhandeld buiten de review. Een dispositie verbeteren betekent dat dit ook daadwerkelijk moet worden gedaan en dat dat bij een volgende review (of afname) zal worden gecontroleerd! Van alle discrepanties en disposities daarop wordt dan ook een verslag gemaakt, dat door beide partijen wordt goedgekeurd. De verwerking van de uitkomsten In de derde fase (na de review) zorgt de gereviewde partij ervoor dat alle afgesproken disposities worden verwerkt volgens een afgesproken planning. De reviewende partij ziet er (uiteindelijk) op toe dat dat ook goed gebeurt. Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 17 van 18

18 Achtergrondinformatie Een uitgebreide procesbeschrijving voor het houden van reviews kun je onder meer vinden op de website: (Titel: Organization and conduct of reviews) Blok B-6 Ontwerp een digitale klok pag. 18 van 18