De diagnostiek bij perifeer arterieel vaatlijden

Transcriptie

1 De diagnostiek bij perifeer arterieel vaatlijden Welkom op het vaatlaboratorium Yvonne Maassen Jolien Wielockx 21 november 2011

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen / Zie hieronder Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk

3 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 3

4 Perifeer Arterieel Vaatlijden (PAV) Pijnklachten in de benen door atherosclerose in het arteriële systeem vanaf de infrarenale aorta Aorto-iliacaal Femoraal-popliteaal 4

5 Perifeer Arterieel Vaatlijden (PAV) Risicofactoren Biologisch Pathofysiologisch Leefstijlfactoren 5

6 Perifeer Arterieel Vaatlijden (PAV) Fontaine Classificatie F1: Asymptomatisch F2: Claudicatio Intermittens A: maximale loopafstand >100m B: maximale loopafstand <100m F3: Rust en/of nachtpijn F4: Ulcera, dreigende necrose, gangreen aan de voet 6

7 Claudicatio intermittens Klachten benen bij inspanning Verzuring Vermoeidheid Zwaar/stijf gevoel Locatie klachten Bil afwijking iliacaal Kuit afwijking femoro-popliteaal 7

8 Diagnostiek PAV Vaatlaboratorium Non-invasieve onderzoeken Dopplertest (enkel-arm index) Eerste screening voor PAV Duplex Uitsluitsel over de afmeting, aantallen en uitbreiding van de ernst van PAV 8

9 Welk pad beloopt de patiënt Huisarts EAI in rust Doorverwijzing vaatchirurg Vaatchirurgie EAI + looptest op vaatlaboratorium Consult vaatchirurg GLT 9

10 Wat is het ideale pad? Huisarts Verwijzing EAI + looptest op vaatlab Huisarts GLT Verwijzing Vaatchirurg Wanneer GLT geen verbetering 10

11 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 11

12 Dopplerprincipe 12

13 Dopplersignalen 13

14 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 14

15 Enkel arm index (EAI) EAI = hoogste systolische druk enkel hoogste systolische druk arm 15

16 Enkel arm index: principe Atherosclerose Afname bloeddoorstroming naar de voet Bloeddruk enkel < Bloeddruk arm 16

17 Dopplertest 10 min rust Patiënt in rugligging Bloeddruk is hoogteafhankelijk Wet van Pascal: P= P 0 +ρ.g.h Bloeddrukmanchetten Aan de arm Net boven de enkel 17

18 Dopplertest Dopplerregistratie en systolische bloeddrukmeting A. Brachialis/ Radialis/ Ulnaris Significant armdrukverschil bij >20 mmhg 18

19 Dopplertest Dopplerregistratie en systolische bloeddrukmeting A. Dorsalis Pedis A. Tibialis Posterior 19

20 20

21 21

22 Looptest Klachten objectiveren Waar? Wanneer? Om afwijkingen op te sporen die in rust nog niet zichtbaar waren Uitvoering 300 m op 3,2 km/h en 10% helling 22

23 Beoordeling enkel arm index Normaal Enkel arm index in rust: 0,90 en 1,40 Afwijkend Enkel arm index in rust: <0,90 Daling EAI > 0.20 na looptest Enkel-arm index in rust >1,40 duidt op niet comprimeerbare vaten 23

24 24

25 25 <0,20

26 Enkel arm index zittend Gecorrigeerde enkeldrukwaarden De wet van Pascal: P=P 0 +ρ g h P= P gemeten- 3/4 Δh (cm) Δh= verticaal hoogteverschil tussen armcuff en enkelcuff 26

27 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 27

28 Teendrukmeting Enkelarteriën niet comprimeerbaar Diabetici (mediasclerose) Teendrukmeting Photoplethysmography (PPG)-sensor Bloeddrukbandje 0,70 is afwijkend 28

29 29

30 Systolische bloeddrukmeting Dig I : 1) Bloeddrukbandje opblazen 200 mmhg Registratie arteriële pulsatie (PPG signaal ) 2) Vastleggen bij welke druk de arteriële pulsatie terug wordt gedetecteerd 30 Berekening teen-arm-index

31 Looptherapie en EAI Stimulatie collateraalvorming Toename maximale en klachtenvrije LA Looptraining heeft echter geen effect op de enkeldruk De beleving van de patiënt is belangrijker dan de uitslag van de EAI. 31 Enkel arm index : Screening voor PAV Geen meetinstrument ter evaluatie looptherapie

32 Afwijkende EAI en geen effect van GLT: Wat nu? 32

33 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 33

34 Duplex De Dopplertest is een goede screeningsmethode maar geeft geen uitsluitsel over de afmeting, aantallen en uitbreiding van de afwijkingen Duplex kan dit onderscheid wel maken 34

35 Duplex Aorto-iliacaal Abdominale Aorta A. Iliaca Communis (AIC) A. Iliaca Externa (AIE) A. Iliaca Interna (AII) A. Femoralis Communis (AFC) A. Femoralis Superficialis (AFS) A. Femoralis Profunda (AFP) 35

36 Duplex Femoro-popliteaal A. Femoralis Communis (AFC) A. Femoralis Profunda (AFP) A. Femoralis Superficialis (AFS) A. Poplitea A. Tibialis Anterior (ATP) A. Peronea A. Dorsalis Pedis (ADP) 36

37 Scanrichting Longitudinaal Transversaal ventraal ventraal voeten R L 37 dorsaal dorsaal

38 Duplex Duplex is een combinatie van conventionele echografie (zwart/wit beeld) en Doppler Met conventionele echografie breng je weefsels en structuren in beeld 38

39 Conventionele echografie 39

40 Duplex Duplex is een combinatie van conventionele echografie (zwart/wit beeld) en Doppler Met conventionele echografie breng je weefsels en structuren in beeld Met behulp van Color Doppler kun je de flow in een bloedvat in beeld brengen 40

41 Color Doppler 41

42 Duplex Duplex is een combinatie van conventionele echografie (zwart/wit beeld) en Doppler Met conventionele echografie breng je weefsels en structuren in beeld Met behulp van Color Doppler kun je de flow in een bloedvat in beeld brengen Met behulp van Doppler kun je de snelheid van het bloed in een vat meten 42

43 Duplex 43

44 44

45 45

46 Duplex Duplex geeft dus een beeld over hoe bloed door een vat stroomt en over de snelheid waarmee het bloed stroomt Duplex geeft zowel anatomische als hemodynamische informatie 46

47 Color Doppler De kleur geeft informatie over de richting van de bloedstroom t.o.v. de transducer Dit kun je aangeven met behulp van de kleurenschaal Hoofd Voeten 47

48 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 48

49 Afwijkingen bij PAV Afwijkingen in het aorto-iliacale en femoro-popliteale traject: Stenose Occlusie Aneurysma 49

50 Wat gebeurt er bij een stenose? Turbulentie 50

51 Haemodynamica In een vernauwing Dezelfde hoeveelheid bloed moet in dezelfde tijd door een kleiner oppervlakte > de snelheid van het bloed neemt toe 51

52 Hoe ziet een stenose eruit op duplex? 52

53 Hoe ziet een stenose eruit op duplex? 53

54 Na de stenose Post stenotische turbulentie Mono-fasisch Dopplersignaal 54

55 Stenosegraad Een stenose is hemodynamisch significant als deze >50% Pas wanneer de diameter >50% afneemt is er een afname van de druk en flow distaal van de stenose. Stenosegraad wordt bepaald aan de hand van de PSV-ratio. Bij een ratio >2,5 is er een stenose >50% PSV - Ratio = PSVin stenose PSV voor of na de stenose 55

56 Stenosegraad Criteria Aorta, iliacaal en femoro-popliteaal: PSV ratio <2,5 PSV ratio >2,5 EDV >60 cm/sec PSV ratio > 5,5 0-49% stenose 50-99% stenose 75-99% stenose 75-99% stenose 56

57 Occlusie Bij een occlusie is er geen flow in het vat te visualiseren De vene die naast de arterie loopt wordt gebruikt als landmark In een geoccludeerd vat kan geen Dopplersignaal worden gemeten. 57

58 Occlusie 58

59 Occlusie 59

60 Occlusie Distaal van een occlusie wordt een mono-fasisch Dopplersignaal gevonden 60

61 Collateraalvorming Reeds bestaande bloedvaten die de functie overnemen Looptraining bevordert collateraalvorming Patiënt blijft langer asymptomatisch, symptomen blijven stabiel of verbeteren zelfs 61

62 Collateraalvorming 62

63 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 63

64 Behandelmogelijkheden Conservatief Leefstijl stoppen met roken cholesterol verlagen bloeddruk verlagen meer bewegen Looptherapie 64

65 Behandelmogelijkheden Invasief Dotterbehandeling (PTA) Stent Bypass 65

66 Stent in A. Femoralis Superficialis 66

67 Stentgraft aorta 67

68 Bypass Verschillende soorten: Aorto-bifemorale bypass Fem-pop bypass Cross-over bypass Axillo-femorale bypass 68

69 Bypass Veneus materiaal Eigen ader binnenkant been Voorkeur voor fem-pop bypass t.o.v. prothese Prothese Vaker in de buik bv. cross-over 69

70 Bypass Veneus Prothese 70

71 Overzicht Perifeer arterieel vaatlijden Dopplerprincipe Enkel arm index Teendrukmeting Duplex Afwijkingen bij PAV Behandelmogelijkheden Voor en nadelen 71

72 Duplex Voordelen: Geen ioniserende straling of contrastmiddelen Mobiele apparatuur Real time: nuttig voor bestuderen van beweeglijke structuren (zoals flow in bloedvaten) Goedkoper dan bv een MRA 72

73 Duplex Nadelen: Afhankelijk van expertise van degene die apparaat bedient Afhankelijk van lichaamsbouw en lichaamsgewicht Ultrageluid kan niet door darmgassen of bot heendringen. 73

74 Vragen? 74