INTELLIGENTIEMETING BIJ

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INTELLIGENTIEMETING BIJ"

Transcriptie

1 INTELLIGENTIEMETING BIJ DADERS ANDERS BEKEKEN 09/05/2012 DR. KASIA UZIEBLO JAN WINTER PDC-TEAM 1

2 OVERZICHT 1. Introductie: Intelligentie 2. Intelligentiemeting in theorie & praktijk: probleempunten? 3. Intelligentie anders bekeken: Introductie van het CHC-model 4. Huidige intelligentietests binnen het CHC-model 5. Voorstelling van een crossbatterij benadering 6. Terug naar de praktijk 2

3 VRAGEN UIT DE PRAKTIJK (1) Ik werk in de gevangenis met geïnterneerden met een verstandelijke handicap. In expertiseverslagen wordt er vaak gebruik gemaakt van een RAVEN. Nadien wordt er soms nog een WAIS-III afgenomen en de resultaten op deze testen kunnen zeer uiteenlopend zijn. Bijv. IQ=54 op de RAVEN en een TIQ=88 (VIQ=91 en PIQ=87). Dit is nu 1 voorbeeld, maar dit is iets wat we vaak tegenkomen. In beide richtingen (overschatting door de RAVEN of onderschatting). Ik las dat er een vrij sterke correlatie bestaat tussen RAVEN en WAIS (.40 tot.75). Momentane invloeden spelen wellicht ook een rol (bijv. weerstand, onwil, ). Kunt u mij hier wat informatie rond bezorgen? Bijv. over de validiteit van een RAVEN (Heeft dit nut om te gebruiken bij mensen met een beperking?) 3

4 VRAGEN UIT DE PRAKTIJK (2) Ronnie was 21 jaar toen hij beschuldigd werd van doodslag. De rechter gelastte een pro-justitia-onderzoek. Door de rapporterend psycholoog werd, met behulp van de verkorte GIT2 (6 van de 9 subtests) het IQ van Ronnie vastgesteld op 70 en werd de diagnose zwakbegaafdheid gesteld. Daarnaast was er sprake van een borderline persoonlijkheidsstoornis en vertoonde Ronnie narcistische trekken. Op basis hiervan concludeerde de psycholoog dat zijn lage IQ een belangrijke rol moest hebben gespeeld bij de totstandkoming van het delict: hij had de consequenties van zijn handelen onvoldoende kunnen overzien, hij had zich om laten praten door zijn vriend (omdat hij ook stoer wilde zijn en erbij wilde horen) en hij werd niet in staat geacht om zelfstandig gedragsalternatieven te creëren. 4 Opleidingsdag 1

5 VRAGEN UIT DE PRAKTIJK (2) Mede door zijn zwakbegaafdheid werd Ronnie verminderd toerekeningsvatbaar geacht en door de rechter, conform het PJ-advies, veroordeeld tot TBS met verpleging. De plaatsingsfunctionaris op het Ministerie van Justitie beslisste dat Ronnie, gezien zijn zwakbegaafdheid, in een gespecialiseerde kliniek moest worden geplaatst. Ruim een jaar later werd hij opgenomen in een LVB-kliniek, ditmaal met de WAIS-III. Zijn scores waren aanzienlijk hoger: totaal IQ 87, VIQ 95, PQ 82. Mede op grond van deze uitslag werd voor Ronnie overplaatsing aangevraagd naar een reguliere TBS-kliniek. Men verbond verder geen consequenties aan het feit dat (achteraf geheel onterecht) de diagnose zwakbegaafdheid een belangrijke rol had gespeeld de sanctiebepaling. (Van Toorn & Bon, 2011) 5 Opleidingsdag 1

6 1. INTRODUCTIE: INTELLIGENTIE 6

7 1. OVERZICHT 1.1. Verandering doorheen de tijd 1.2. Criteria volgens DSM-IV-TR (2000) Kwalificatie van IQ-testen in Vlaanderen Ter illustratie: Kaufman Intelligentietest Ter illustratie: SON-R 6/ Ter illustratie: WNV-NL Ter illustratie: WAIS-IV-NL 1.3. Gradaties volgens DSM-IV-TR (2000) 1.4. Zwakbegaafdheid en delinquentie 7

8 1.1. VERANDERING DOORHEEN DE TIJD 8

9 1.2. CRITERIA VOLGENS DSM-IV-TR (2000) A: Beneden gemiddeld IQ (2SD < 100) B: Significante deficiten in adaptief functionering op min. 2 gebieden: communicatie, zelfredzaamheid, interpersoonlijke vaardigheden C: Begin voor 18j. IQ: WAIS, Wisc, K-BIT, etc. Adaptatief functioneren: VABS, HASI, etc. 9

10 KWALIFICATIE VAN IQ-TESTEN IN VLAANDEREN Goed: WPPSI-R, WPPSI-III, WISC-III, WAIS-III, KAIT Voldoende: BSID-II, SON-R ( ), GOS 2½-4½, COVAAR-II, WNV, K- SNAP Commissie Psychodiagnostiek BFP, 23/11/2010 Voorlopig aanvaardbaar, al is de kwaliteit niet voldoende of (nog) niet bekend: MSEL, SON-R ( ) Onvoldoende: BgT, Denk 2.3.4, DOS, DAT 83, GATB, GIT-2, Goodenough, LDT, Leiter, LEM, MCT-M, Menstekening, MOS, NIO, RAKIT, RAVEN PM, Stutsman, Terman-Merrill, WAIS, WISC-R 10

11 TER ILLUSTRATIE: KAUFMAN INTELLIGENTIETEST VOOR ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN (KAIT) Uitgeverij: PITS Testtijd: kernbatterij +/- 90min; uitgebreide batterij +/- 2u 16 85j Kernbatterij = 6 subtests Mogelijke aanvulling: 2 aanvullende subtests en 2 optionele subtests 11

12 KAIT: STRUCTUUR VAN DE BATTERIJ 12

13 KAIT: THEORETISCHE ACHTERGROND = Integratie van 3 modellen: Catell en Horn: crystallized fluid Luria: planningsvaardigheden Piaget:stadium van de formeel logische operaties 13

14 KAIT: SCORING 14

15 KAIT: ALGEMENE KENMERKEN Vlaamse normen Geen tijdsbonussen Motorische vaardigheden zijn van minder belang Gebruik van de ordner Afnameduur relatief kort Instructies: voorbeeld-, oefen- en instructie-items Scoring objectief en snel Profielanalyse (handleiding) Klinische observaties van gedrag 15

16 TER ILLUSTRATIE: SON-R Doelgroep: 6 tot 40 jaar Samenstelling: - 2 abstracte redeneertests (categorieën en analogieën) - 2 ruimtelijke tests (mozaïeken en patronen) Aantal items uitgebreid + plaatjes materiaal vernieuwd 16

17 TER ILLUSTRATIE: WNV-NL Nederlandstalige bewerking Wechsler Nonverbal Scale of Ability 2008 Doelgroep: van 4 jaar tot 21 jaar De WNV-NL bestaat uit 2 versies, nl: versie 4-7j en versie 8-21j 17

18 WNV-NL: STRUCTUUR VAN DE BATTERIJ Subtesten voor kinderen van 4 t/m 7 jaar: 1. Matrix Redeneren 2. Substitutie A 3. Figuur Leggen 4. Herkennen Subtesten voor kinderen van 8 t/m 21 jaar: 1. Matrix Redeneren 2. Substitutie B 3. Ruimtelijke Oriëntatie 4. Plaatjes Ordenen 18

19 19

20 WNV-NL: BV. MATRIX REDENEREN 20

21 WNV-NL: BV. RUIMTELIJKE ORIËNTATIE 21

22 (ZEER) NABIJE TOEKOMST: WAIS-IV Zomer 2012 (?) Invloed CHC theorie: opsplitsing VIQ en PIQ wordt verlaten, grotere invloed van Gf/Gsm en Gs en kleiner Gc aandeel bij berekenen TIQ, 4 indexscores: Verbaal Begrip Index Perceptuele Redeneer Index Werkgeheugen Index Perceptuele Snelheid Index 22

23 WAIS-IV-NL: SCOREFORMULIER Copyright Pearson 23

24 1.3. GRADATIES VOLGENS DSM-IV-TR (2000) Lichte zwakzinnigheid = IQ tot ongeveer 70 Matige zwakzinnigheid = IQ tot Ernstige zwakzinnigheid = IQ tot Diepe zwakzinnigheid = IQ < Bijkomend: Zwakbegaafd = IQ NOS/NAO 24

25 1.4. ZWAKBEGAAFDHEID & DELINQUENTIE Populaire misvattingen (zie The Bell Curve, Hernstein & Murray, 1994) Blijkbare lage prevalentie in gevangenissen (bijv %; Fazel et al., 2008; Holland & Persson, 2011) Hoger in klinische settings: 12.8% gesloten forensische klinieken 20.8% psychiatrische klinieken Eerder in low-medium security (Hogue et al., 2006) Geen specialisatie in delict types (Holland & Persson, 2011; Lindsay, 2002) 25

26 2. INTELLIGENTIEMETING IN ONDERZOEK & PRAKTIJK: PROBLEEMPUNTEN? 26

27 2. OVERZICHT 2.1. Probleempunten in onderzoek? Veralgemening onderzoek? Ter illustratie: Beschrijving onderzoeksgroepen 2.2. Probleempunten in de praktijk? IQ-meting in Vlaanderen IQ-meting in forensisch Vlaanderen Schatting van het IQ? Elementen intelligentie? Wijze meting IQ? Wijze meting adaptief functioneren? Aspecten IQ? Aanpassing functioneren hulpverlener? Kennis CHC-model? 27

28 2.1. PROBLEEMPUNTEN IN ONDERZOEK? 28

29 VERALGEMENING ONDERZOEK? Index delict gerelateerd aan leeftijd, relationele problematiek, woede, agressie, fysiek, seksueel misbruik & recidivisme (Lindsay et al., 2006) Vaak geen aparte normen (bijv. risicotaxatie instrumenten) Oude probleem van uiteenlopende definities en gemengde steekproeven (McBrien, 2003; Simpson & Hogg, 2001) Uiteenlopend gebruik van IQ- & adaptatie testen 29

30 TER ILLUSTRATIE: BESCHRIJVING ONDERZOEKSGROEPEN (UZIEBLO ET AL., 2012) Systematische vergelijking van 37 empirische studies voor de periode : geen details omtrent diagnose (7#) zelf-rapportage (1#) eerdere klinische/psychiatrische beoordeling volgens dossier (13#) IQ-screening instrument en soms adaptatie toetsing(8#) volledig IQ-testing zonder adaptatie (8#) volledig IQ en adaptatie testing (3#) expliciet rekening houdend met alle DSM-IV criteria (5#) In hoeverre zijn bestaande studies dan vergelijkbaar? 30

31 2.2. PROBLEEMPUNTEN IN DE PRAKTIJK? 31

32 IQ-METING IN VLAANDEREN (SCHITTEKATTE, 2011) 32

33 IQ-METING IN VLAANDEREN (SCHITTEKATTE, 2011) 33

34 IQ-METING IN FORENSISCH VLAANDEREN Lessius-Onderzoek : Intelligentieonderzoek in het Vlaams, forensisch werkveld Deelnemers: 37 instellingen/zelfstandigen Settings: - 32% ambulant - 22% residentieel - 60% penitentiair Leeftijdsgroep: - 68% bij volwassenen - 14% bij minderjarigen - 20% beiden 34

35 SCHATTING VAN HET IQ? Schatting IQ? Neen: 65% Altijd: 11% Bij de meerderheid: 8% Bij de minderheid: 16% Redenen: Bepaling IQ is niet steeds noodzakelijk Informatie slechts bij minderheid bekend Neemt veel tijd in beslag; inschatting dan mogelijk op basis van observatie Indien klinische indruk overeenstemt met schoolprestaties en andere informatie 35

36 SCHATTING VAN HET IQ? Op basis van: Amnestische gegevens (e.g. schoolprestaties, opleidingsniveau, beroepsmatig functioneren, verslaving, ) Klinische indruk (e.g. dossierinformatie, verbale capaciteiten, zelfredzaamheid, ) Voorgaande verslagen 36

37 ELEMENTEN INTELLIGENTIE? Elementen 16% 20% 17% 25% 22% IQ Adaptief Gezondheid Participatie Context 37

38 WIJZE METING IQ? Test 6% 2% 0% 50% 42% KAIT PM WAIS-III WAIS-IV WNV-NL 38

39 WIJZE METING ADAPTIEF FUNCTIONEREN? Adaptief 9% 7% 3% 37% Interview Dossier Instrument 44% Observatie Andere 39

40 ASPECTEN IQ? 3% IQ-aspect 21% 55% 21% Totaal IQ 2 componenten 4 componenten Allemaal 40

41 AANPASSING FUNCTIONEREN HULPVERLENER? Aanpassing 8% 34% 31% 27% Taal Begeleiding Diagnostiek Andere 41

42 KENNIS CHC-MODEL? Kennis CHC 11% 25% 64% Neen Basisopleiding Bijscholing 42

43 3. INTELLIGENTIE ANDERS BEKEKEN: INTRODUCTIE VAN HET CHC-MODEL 43

44 3. OVERZICHT Casus Vidal 3.1. Betekenis intelligentiecijfer 3.2. Intelligentieconcept 3.3. Het CHC-model Dynamisch & holistisch Hiërarchisch 3.4. De brede vaardigheden van het CHC-model Fluid intelligence Quantitative knowledge Crystallized intelligence Reading/writing ability Short-term memory 44

45 3. OVERZICHT Visual processing Auditory processing Long-term storage and retrieval Processing speed Decision/reaction time or speed 45

46 CASUS VIDAL (2005) 24/01/2001: Moord op Eric Jones 27/01/2001: Arrestatie Vidal en 2 companen Mentale beperking? geen doodstraf Vidal: 23/10/1969 (Spaanstalig) 4 de leerjaar: moeilijkheden op school 3 de middelbaar: verbetering (maar grammatica? Schrijven? Geheugen?) 46

47 CASUS VIDAL (2005) Intelligentiebepaling Vidal 1980: WISC-R; TIQ = 81; VIQ = 59; PIQ = : WISC-R; VIQ = 59; PIQ = : WAIS-R; TIQ = 92; VIQ = 77; PIQ = (april): WAIS-R; TIQ = 78; VIQ = 70; PIQ = (september): WASI; TIQ = 77; VIQ = 61; PIQ = 99 Verschil VIQ PIQ - taalproblemen - leerproblemen - geheugenproblemen - beperkte vocabulaire - 47

48 3.1. BETEKENIS INTELLIGENTIECIJFER Resing & Blok,

49 3.1. BETEKENIS INTELLIGENTIECIJFER IQ-score Interpretatie Cumulatief % > 130 Hoogbegaafd Begaafd Bovengemiddeld Gemiddeld Benedengemiddeld Zwakbegaafd 9.12 Resing & Blok,

50 3.2. INTELLIGENTIECONCEPT Van enkelvoudig naar meervoudig Meest dominant: TIQ VIQ? PIQ? G-factor Gf Gc Subtesten Subtesten 50

51 3.3. HET CHC-MODEL Integratie van verschillende intelligentiemodellen in het Cattell-Horn-Carroll (CHC) model Kenmerken Dynamisch, holistische visie op intelligentie Hiërarchische structuur CHC-model > bestaande intelligentietesten Crossbatterij benadering 51

52 3.3. HET CHC-MODEL 52

53 DYNAMISCH & HOLISTISCH Vloeiende intelligentie (Gf) Redeneren Inductie Kwantitatief redeneren - Kwantitatieve kennis (Gq) Wiskundige kennis Wiskundige prestaties 53

54 DYNAMISCH & HOLISTISCH Gekristalliseerde intelligentie (Gc) Taalontwikkeling Lexicale kennis Luisteren - Lezen en schrijven (Grw) Technisch lezen Begrijpend lezen 54

55 DYNAMISCH & HOLISTISCH Uitgesproken sterkte van dergelijke basale cognitieve vaardigheden garandeert nog geen consequente sterke prestatie. Ook van belang: geheugenspan, werkgeheugen, visueel geheugen, schatten van lengte, verbeelding, beoordeling van ritme, associatief geheugen, perceptuele snelheid, reactietijd, Brede waaier aan cognitieve vaardigheden nodig om potentieel waar te maken CHC-model 55

56 HIËRARCHISCH Hiërarchische opbouw drie niveaus 3 de stratum: G = General factor 2 de stratum: Brede vaardigheidsdomeinen 1 ste stratum: Nauwe cognitieve vaardigheden Concrete subtests 56

57 HIËRARCHISCH G als waterval door 2 de stratum Doorstroming is niet even krachtig voor elk breed cognitief domein Sommige grotere G lading dan andere Goed zicht op iemands intelligentie zoveel mogelijk brede cognitieve vaardigheden toetsen 57

58 HIËRARCHISCH: HET MODEL 58

59 HIËRARCHISCH: ILLUSTRATIE G-factor 3 de stratum Kortetermijngeheugen (Gsm) 2 de stratum Geheugenspan Werkgeheugen Leerbekwaamheid 1 de stratum Cijferreeksen Cijfers en letters nazeggen Subtest 59

60 HIËRARCHISCH Bevindingen: Meervoudige factorenbenadering ondersteund door factoranalyse (i.e. wetenschappelijke grond) De subtests van de klassieke IQ-tests vertegenwoordigen niet alle brede cognitieve vaardigheden uit het CHC-model Binnen een brede cognitieve vaardigheid zijn de subtests van verschillende IQ-testen onregelmatig gespreid over de nauwere cognitieve vaardigheden van het stratum-i niveau 60

61 HIËRARCHISCH Valide uitspraak over een brede cognitieve vaardigheid als (Flanagan, Kevin, & Ortiz, 2000): Gebruik van minstens 2 nauwere cognitieve vaardigheden Elke subtest meet een andere nauwere cognitieve vaardigheid van de bredere cognitieve vaardigheid Selectie van subtests die de nauwere cognitieve vaardigheid zo zuiver mogelijk meten 61

62 3.4. DE BREDE VAARDIGHEDEN VAN HET CHC- MODEL 62

63 3.4. DE BREDE VAARDIGHEDEN VAN HET CHC- MODEL 63

64 FLUID INTELLIGENCE (GF) = Vaardigheid om mentale operaties te gebruiken wanneer men met een relatief nieuwe taak geconfronteerd wordt, die men niet automatisch kan oplossen (bv. concepten herkennen, relaties ontdekken, extrapolatie, ) 64

65 QUANTITATIVE KNOWLEDGE (GQ) = Verworven kennis die gerelateerd is aan kwantitatieve informatie en het omgaan met numerieke symbolen. 65

66 CRYSTALLIZED INTELLIGENCE (GC) = De breedte en diepte van iemands verworven kennis binnen een cultuur en de toepassing van die kennis. 66

67 READING/WRITING ABILITY (GRW) = Verworven kennis die de basiskennis omvat om te lezen en te schrijven, om de geschreven taal te begrijpen en om het kunnen uitdrukken van gedachten in geschreven taal. 67

68 SHORT-TERM MEMORY (GSM) = Vaardigheid om gedurende enkele seconden informatie vast te houden en te gebruiken. 68

69 WNV-NL: RUIMTELIJKE ORIËNTATIE 69

70 VISUAL PROCESSING (GV) = Vaardigheid om visuele patronen en stimuli te genereren, waar te nemen, te analyseren, te synthetiseren, te manipuleren, te transformeren en ermee te denken. 70

71 SON-R 6/40: MOZAÏEKEN 71

72 AUDITORY PROCESSING (GA) = Vaardigheden die afhangen van geluid als input en van het functioneren van ons gehoorapparaat. Vaardigheid om auditieve stimuli te begrijpen, te analyseren en te synthetiseren. 72

73 ?? Welke intelligentietesten? 73

74 LONG-TERM STORAGE AND RETRIEVAL (GLR) = Vaardigheid om informatie in het lange termijn geheugen te bewaren en terug op te halen (de efficiëntie waarmee de informatie opgeslagen wordt en terug opgehaald wordt). 74

75 PROCESSING SPEED (GS) = Vaardigheid om cognitieve taken vloeiend en automatisch uit te voeren. Het gaat om betrekkelijk eenvoudige taken die snel moeten uitgevoerd worden, en die bijna iedereen juist zou hebben wanneer er voldoende tijd zou gegeven worden. 75

76 DECISION/REACTION TIME OR SPEED (GT) = Vaardigheid om snel te reageren of snel te beslissen. 76

77 ?? Welke intelligentietesten? 77

78 4. HUIDIGE INTELLIGENTIETESTS BINNEN HET CHC-MODEL 78

79 4. OVERZICHT 4.1. Ter illustratie: De WISC-III subtests binnen het CHC-model 4.2. Praktijk van het intelligentieonderzoek 4.3. Het ware IQ 4.4. CHC-Model: CHC > WAIS-III 4.5. CHC-Model: CHC > KAIT 4.6. Kwalificatie van IQ-testen in Vlaanderen volgens het CHC-model 4.7. Illustratie van een crossbatterij aanpak WAIS-III en KAIT 79

80 4.1. TER ILLUSTRATIE: DE WISC-III SUBTESTS BINNEN HET CHC-MODEL Wat is de In welk Waarom plakken werelddeel we ligt postzegels overeenkomst Wat is een eiland? Brazilië? op brieven? tussen melk en water? Rekenoefeningen 80

81 PIQ WPPSI-III & CHC (VORMING PSYCHODIAGNOSTISCH CENTRUM 07/02/2012) PIQ 2:6-3:11 4:0-7:11 Gv Gf Gv Visualization Vz Spatial Relations SR Closure speed CS Induction I Redeneren Rg Visualization Vz Spatial Relations SR patronen Blokpatronen Figuur Leggen Matrix Redeneren Plaatjes Concepten Blok- 81

82 4.2. PRAKTIJK VAN HET INTELLIGENTIEONDERZOEK Klassieke intelligentietests zijn niet vanuit dit model geconstrueerd Profielanalyse: zicht op verschillende facetten van de intelligentie maar onvolledig 82

83 4.3. HET WARE IQ (MAGEZ, 2011) WPPSI- III WISC-III WISC-III (V) WISC-III (P) WAIS- III SON-R WNV KAIT PM G Gf x - - x x x x! x Gq - x - x - - (x) - Gc x x! - x! - - x! - Gsm - x - x - (x) (x) - Gv x - x! x! x x x - Ga Glr (x) - - x Gs x - x x - x - - Gt

84 4.3. HET WARE IQ (MAGEZ, 2011) Kern Het Ware IQ (vervolg) ( W. Magez, 2011) WPPSI-III 2,6 4 Kern WPPSI-III 4 8 WPPSI-R G Gf - x - Gq - - x Gc x x x Gsm - - x Gv x x x Ga Glr Gs - x x Gt

85 4.4. CHC-MODEL: CHC > WAIS-III WAIS-III = Wechsler Adult Intelligence Scale-III (2000) Uitgeverij: Pearson Meetpretentie: Totaal IQ, Verbaal IQ, Performaal IQ Theorie: Wechsler Leeftijd: Normen: Vlaamse normen beschikbaar (psychometrisch goed tot zeer goed) 85

86 WAIS-III Totaal IQ Verbaal IQ Performaal IQ Verbaal begrip Werkgeheugen Perceptuele organisatie Verwerkingssnelheid Woordkennis Rekenen Onvolledige tekeningen Symboolsubstitutie Overeenkomsten Cijferreeksen Blokpatronen Symbool zoeken Informatie Cijfer/letters nazeggen Matrix redeneren Begrijpen

87 4.4. CHC-MODEL: CHC > WAIS-III 1 maat voor Gf: Matrix Redeneren Afnameduur: 2 uur Gf Gq Gc Gsm Gv Ga Glr Gs Gt 87

88 4.5. CHC-MODEL: CHC > KAIT KAIT = Kaufman Intelligentietest voor adolescenten en volwassenen (Kaufman & Kaufman, NL: Mulder, Dekker & Dekker, 2004) Uitgeverij: Pearson Meetpretentie: Totaal IQ, Crystallized IQ en Fluid IQ Theorie: Cattell-Horn en Carroll Leeftijd: Normen: Vlaamse normen beschikbaar (psychometrisch goed tot zeer goed) 88

89 Algemeen IQ (G) Fluid IQ (Gf) Crystallized IQ (Gc) Delayed recall (geen IQ-factor) Symbolen leren Definities Symbolen leren Logisch redeneren Auditief begrip Auditief begrip Geheime codes Dubbele betekenissen Blokpatronen Persoonlijkheden

90 4.5. CHC-MODEL: CHC > KAIT Afnameduur Kernbatterij: 1 uur Uitgebreide batterij: 1.5 uur Gf Gq Gc Gsm Gv Ga Glr Gs Gt 90

91 4.6. KWALIFICATIE VAN IQ-TESTEN IN VLAANDEREN VOLGENS HET CHC-MODEL Goed: Aa: WPPSI-III, WISC-III, WAIS-III, KAIT As: WNV, K-SNAP Voldoende: Ba: / Bs: SON-R (6/40), Commissie Psychodiagnostiek, 28/2/2012 Voorlopig aanvaardbaar, al is de kwaliteit niet voldoende of (nog) niet bekend: Ca: WPPSI-R, // Cs: RAVEN SPM, Onvoldoende: Da: WAIS, // Ds: DOS, 91

92 4.7. ILLUSTRATIE VAN EEN CROSSBATTERIJ AANPAK WISC-III EN KAIT IQ-scores Wisc-III KAIT TIQ VIQ 86 PIQ 76 IQcr 92 IQfl

93 5. VOORSTELLING VAN EEN CROSSBATTERIJ BENADERING 93

94 5. OVERZICHT 5.1. CHC-Model: Crossbatterij 5.2. Crossbatterij aanpak: stappenplan 5.3. Voorwaarden voor valide uitspraken 5.4. Illustratie synthese CHC-model 5.4. Sterktes crossbatterij aanpak 5.5. Zwaktes crossbatterij aanpak 5.6. Ter illustratie: Matthias & Anne 5.7. CHC = oplossing cultuurverschillen? 94

95 5.1. CHC-MODEL: CROSSBATTERIJ Statistische gronden: selectie van subtests die de nauwere cognitieve vaardigheid zo zuiver mogelijk meten (Flanagan, Kevin & Ortiz, 2000) Stoornisspecifieke en culturele factoren interageren met taakprestatie op bepaalde subtests uitschakelen van dergelijke factoren door specifieke subtestselectie 95

96 5.2. CROSSBATTERIJ AANPAK: STAPPENPLAN 1. De keuze van de intelligentietest 2. Het bepalen van de aanvullende subtest(s) 3. Het omzetten van de subtestschaalscores van de aanvullende subtests naar subtestschaalscores met M= 10; SD= 3 96

97 5.3. VOORWAARDEN VOOR VALIDE UITSPRAKEN Uitspraken baseren op twee (liefst meer) nauwere cognitieve vaardigheden die deel uitmaken van een brede vaardigheid Zuiver meten Profielanalyse : sterktes en zwaktes 97

98 5.4. ILLUSTRATIE SYNTHESE CHC-MODEL BCV-index Gf Gc Gsm Gv Glr Gs * SD + 2 SD + 1 SD - 1 SD - 2 SD - 3 SD zeer hoog hoog hoog gemiddeld gemiddeld laag gemiddeld laag zeer laag 98

99 99

100 5.5. STERKTES CROSSBATTERIJ AANPAK Empirisch gevalideerd model Professioneel communiceren over intelligentie Verhoogt de betrouwbaarheid en validiteit (2 of meer subtests voor één vaardigheid) Onderzoek in de breedte (stratum I en II) of in de diepte (meerdere subtests voor een cognitieve vaardigheid) 100

101 5.5. ZWAKTES CROSSBATTERIJ AANPAK Geen crossbatterij normeringsgroep (maar project Lessius!) Onderlegd zijn in meerdere testen? Praktisch tijdsintensief om BCV te berekenen 101

102 5.6. TER ILLUSTRATIE: MATTHIAS HET CHC-INTELLIGENTIEPROFIEL - SYNTHESE BCV-index Gf Gc Gsm Gv Ga Glr Gs * SD + 2 SD + 1 SD - 1 SD - 2 SD - 3 SD zeer hoog hoog hoog gemiddeld gemiddeld laag gemiddeld laag zeer laag 102

103 5.6. TER ILLUSTRATIE: MATTHIAS Gemiddeld tot hooggemiddelde intellectuele vaardigheden Visuele verwerking opvallend sterker dan auditieve verwerking Bijkomende info: Beperkte planning- en organisatievaardigheden Impulsiviteit 103

104 5.6. TER ILLUSTRATIE: ANNE HET CHC-INTELLIGENTIEPROFIEL - SYNTHESE BCV-index Gf Gc Gsm Gv Ga Glr Gs * SD + 2 SD + 1 SD - 1 SD - 2 SD - 3 SD zeer hoog hoog hoog gemiddeld gemiddeld laag gemiddeld laag zeer laag 104

105 5.6. TER ILLUSTRATIE: ANNE Laaggemiddelde tot gemiddelde intellectuele vaardigheden Verwerkingssnelheid hoog: goed resultaat en tempo bij eenvoudige taken waarbij geen afleiding is door gelijktijdige verbale instructies Bijkomende info: Goede planning- en organisatievaardigheden 105

106 5.7. CHC = OPLOSSING CULTUURVERSCHILLEN? Magez & Olieslager,

107 5.7. CHC = OPLOSSING CULTUURVERSCHILLEN? UGent-studie naar acculturatie van WISC-III 107

108 5.7. CHC = OPLOSSING CULTUURVERSCHILLEN? UGent-studie naar acculturatie van WISC-III Conclusie: diagnosticus moet zich bewust zijn van beperkte bruikbaarheid van een test Voor onze doelstelling: zowel testinhoud intelligentietestbatterij als taal controleren zo samenstellen dat sterktes en zwaktes voornamelijk optimaal VIQ worden en in mindere gemeten mate PIQ in gevoelig. functie van specifieke doelstellingen! minst gevoelige factor: verwerkingssnelheid nood aan (ver)nieuwe tests met: minder talige tests alternatieve instructies 108

109 6. TERUG NAAR DE PRAKTIJK 109

110 6. OVERZICHT 6.1. Vragen uit de praktijk 6.2. Beperkingen in de praktijk 110

111 6.1. VRAGEN UIT DE PRAKTIJK Ik werk in de gevangenis met geïnterneerden met een verstandelijke handicap. In expertiseverslagen wordt er vaak gebruik gemaakt van een RAVEN. Nadien wordt er soms nog een WAIS-III afgenomen en de resultaten op deze testen kunnen zeer uiteenlopend zijn. Bijv. IQ=54 op de RAVEN en een TIQ=88 (VIQ=91 en PIQ=87). Dit is nu 1 voorbeeld, maar dit is iets wat we vaak tegenkomen. In beide richtingen (overschatting door de RAVEN of onderschatting). Ik las dat er een vrij sterke correlatie bestaat tussen RAVEN en WAIS (.40 tot.75). Momentane invloeden spelen wellicht ook een rol (bijv. weerstand, onwil, ). Kunt u mij hier wat informatie rond bezorgen? Bijv. over de validiteit van een RAVEN (Heeft dit nut om te gebruiken bij mensen met een beperking?) Normen? CHC-vaardigheden: Gf Gc 111

112 6.2. BEPERKINGEN IN DE PRAKTIJK Beperkingen 21% 2% 27% Tijd 7% 14% Toegang instr. Kenmerken cliënt Kostprijs 29% Tekort bijscholing Andere 112

113 LITERATUUR De Cleen, W., & Magez, W. (2010). Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Brasschaat: CAPvzw. (Te bestellen: Flanagan, D.P., Mc Grew, K.S., & Ortiz, S.O. (2000). The Wechsler Intelligence Scales and Gf-Gc theory. Boston: Allyn and Bacon. Flanagan, D.P., & Ortiz, S.O. (2001). Essentials of cross-battery assessment.- New York: John Wiley & Sons. Kaufman, A.S., & Lichtenberger, E.O.(2002). Assessing Adolescent and Adult Intelligence. New York: John Wiley & Sons. Magez, W., & Stinissen, H. (2010). Diagnostiek bij Allochtonen. Schoolpsychologisch onderzoek met psychodiagnostische tests voor Intelligentie en Cognitieve vaardigheden. Brusssel: VCLB-Service. Mulder, J.L., Dekker, R., & Dekker, P.H. (2004). Nederlandstalige bewerking van de Kaufman Adolescent and Adult Intelligence Test (KAIT). Leiden: Pits. 113

114 LITERATUUR Magez, W., & De Cleen, W.(2007). CAP-CHC vademecum. Intelligentiemeting in nieuwe banen: De Integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Brasschaat: CAP VZW. Uzieblo, K., Winter, J., Vanderfaillie, J., & Rossi, G. (2011). Intelligent Diagnosing of Intellectual Disabilities in Offenders : Food for Thought. Behavioral Sciences and the Law, 30(1), Website cross-battery assessment : 114

115 DANK U! Met dank aan: Annemie Bos (PDC, TP) Riete Debbaut (PDC, CODE, TP) Walter Magez (PDC) Laura De Smet (student) Celine Diels (student) Sofie Rysheuvels (TP) Lotte Van Dyck (CODE, TP) Contact: 115

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

Bijlage 10: CHC-model en intelligentie 1

Bijlage 10: CHC-model en intelligentie 1 Bijlage 10: CHC-model en intelligentie 1 Voor aanvullende informatie kan u terecht op de website van het CHC-platform 2. Omdat over intelligentie veel meningen en bijna evenveel misverstanden bestaan,

Nadere informatie

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar Naam: Onderzoeksdatum: School: Geboortedatum: Klas: CL: CL in maanden: CL*: START met plaatjes concepten

Nadere informatie

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar Naam: School: Klas: CL in maanden: Onderzoeksdatum: Geboortedatum: CL: CL*: Gf: Vloeiende intelligentie

Nadere informatie

ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL

ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL ER ZIT MUZIEK IN HET CHC - MODEL De CoVaT-CHC Basisversie als illustratie van intelligentiemeting Marlies Tierens & Katrijn Van Parijs 1 OVERZICHT Er zit muziek in CHC Hoe het allemaal begon Ontwikkeling

Nadere informatie

Naar een nieuwe benadering van het IQ

Naar een nieuwe benadering van het IQ Naar een nieuwe benadering van het IQ Annemie Bos CAPvzw (Coördinatieteam Antwerpen voor Psychodiagnostiek). Hoofdpraktijklector aan Thomas More, Opleiding Toegepaste psychologie Medewerker van het Psychodiagnostisch

Nadere informatie

STERKTE-ZWAKTEANALYSE IN DIAGNOSTIEK ADHD Lotte Van Dyck

STERKTE-ZWAKTEANALYSE IN DIAGNOSTIEK ADHD Lotte Van Dyck STERKTE-ZWAKTEANALYSE IN DIAGNOSTIEK ADHD Lotte Van Dyck DSM-5 CRITERIA (APA, 2013) A B C D E 6 of meer symptomen van onoplettendheid 6 of meer symptomen van hyperactiviteit en impulsiviteit 17 jaar en

Nadere informatie

Dag van intelligentie. Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2

Dag van intelligentie. Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2 Dag van intelligentie 2018 Lindsay Vanhecke Intelligentiemeting met WISC-V-NL en RAKIT-2 Voorstelling WISC-V-NL en RAKIT-2 Wechsler Intelligence Scale V-NL (2017) Meest gebruikte intelligentietest bij

Nadere informatie

Dag van intelligentie. Selma Ruiter De Waarde van het IQ

Dag van intelligentie. Selma Ruiter De Waarde van het IQ Dag van intelligentie 2018 Selma Ruiter De Waarde van het IQ De waarde van het IQ Is het IQ een goede maat voor leervermogen? De waarde van het IQ Inhoud Praktische waarde, wat kunnen we met de uitslag

Nadere informatie

Intelligentiediagnostiek: over CHC en andere nieuwe trends

Intelligentiediagnostiek: over CHC en andere nieuwe trends Intelligentiediagnostiek: over CHC en andere nieuwe trends Karine Verschueren Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent m.m.v. Walter Magez, Gisleen Rauws, Annemie Bos, Sofie

Nadere informatie

PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN

PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN PASSEND ONDERWIJS: AFSTEMMEN OP HET COGNITIEF PROFIEL VAN DE LEERLINGEN Annemie Bos & Katrijn Van Parijs Annemie.bos@thomasmore.be - Katrijn.vanparijs@thomasmore.be Marlies Tierens - Liesbet De Kerf -

Nadere informatie

Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model. IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries

Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model. IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries Intelligentie-onderzoek volgens het CHC-model IB/directiedagen SWV Rijnstreek 21 en 23 november 2017 Judith de Vries j.devries@onderwijsadvies.nl Waarom is OA het CHC-model gaan gebruiken? Huidige IQ testen

Nadere informatie

In het geval van Carl ziet u op pagina 4 bij de factoranalyses direct: *Laag bij P-IQ Motivatie niveau *Hoog bij P-IQ Non-verbaal redeneren

In het geval van Carl ziet u op pagina 4 bij de factoranalyses direct: *Laag bij P-IQ Motivatie niveau *Hoog bij P-IQ Non-verbaal redeneren Voorbeeld WAIS-III Analyse-rapport Fijn dat u de tijd neemt om echt inhoudelijk kennis te maken met het resultaat van een analyse uit ons kennissysteem. Een kennissysteem dat ik in de afgelopen 25 jaar

Nadere informatie

Kaufman Intelligentietest voor adolescenten en Volwassenen (KAIT)

Kaufman Intelligentietest voor adolescenten en Volwassenen (KAIT) Kaufman Intelligentietest voor adolescenten en Volwassenen (KAIT) J.L. Mulder, 1 R. Dekker 2, P.H. Dekker 3 1 afd. Neuropsychologie, HagaZiekenhuis, Den Haag. Amsterdam. 2 PITS Testuitgeverij Leiden. 3

Nadere informatie

WPPSI-III-nl analyse Versie: 1.0.0

WPPSI-III-nl analyse Versie: 1.0.0 Persoonsgegevens Naam Geslacht Man Nationaliteit Nederlandse Voorkeurshand Rechtshandig School/Instituut Basisonderwijs Groep/Leerjaar 2 Onderzoeker Paul Vraagstelling (1) ADHD jjjj mm dd Onderzoeks datum

Nadere informatie

NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos

NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos NAAR EEN TAAL- EN CULTUURFAIRE BENADERING VAN HET IQ OP DE WPPSI-III (WPPSI-R) Walter Magez Riete Debbaut Annemie Bos CULTUURVRIJ OF NIET INTERACTIE TAALBEHEERSING CULTURELE GELADENHEID Taalbeheersing

Nadere informatie

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel CHC in de praktijk Gisleen Rauws & Kris Geerinck, CAP VZW VCLB De Wissel Antwerpen PVOC Antwerpen Inhoud 1. Inleiding Intake Onderzoeksplan

Nadere informatie

WERKBROCHURE. CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL Versie 2009

WERKBROCHURE. CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL Versie 2009 1 WERKBROCHURE CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL Versie 2009 Walter Magez - Wim De Cleen - Gisleen Rauws Versie 2014: toepassing op de WAIS-IV Annemie

Nadere informatie

Niet geplaatst. 3. General Apitude test Battery ( GATB) veelheid aan functies om success te voorspellen. 4. Raven Progressive Matrices Niet-verbaal

Niet geplaatst. 3. General Apitude test Battery ( GATB) veelheid aan functies om success te voorspellen. 4. Raven Progressive Matrices Niet-verbaal Niet geplaatst 1. Binet-Simon Eerste versie in 1908 Herwerkt t.e.m. Standfor-Binet 1986 2. French Kit Factoranalyse - Vloeiende intelligentie - Gekristalliseerde intelligentie - Visuele intelligentie -

Nadere informatie

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE 1 Psychodiagnostisch Centrum PVOC ANTWERPEN Provinciale Vormings en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL Versie

Nadere informatie

Dag van intelligentie

Dag van intelligentie Dag van intelligentie 2018 Intelligetiemeting in het onderwijs Jeannette Rosbach Casus Thomas (9 jaar) Groep 5 regulier onderwijs Vanaf start basisschool zorgen. Komt moeilijk mee in de klas. Wisselende

Nadere informatie

Van Gisteren naar Nu. Walter Magez. CAP vzw VVSP Studiedag 21/11/2013

Van Gisteren naar Nu. Walter Magez. CAP vzw VVSP Studiedag 21/11/2013 1 Van Gisteren naar Nu Walter Magez 2 In de ontwikkeling van de moderne intelligentietest kunnen we vanaf het ontstaan (1904) tot nu (2013) vier Golven * onderscheiden die een samenhangend patroon vertonen.

Nadere informatie

De nieuwe wereld, de nieuwe WISC

De nieuwe wereld, de nieuwe WISC De nieuwe wereld, de nieuwe WISC De WISC-V is compleet herzien, vernieuwd en aangepast aan de wereld waarin wij nu leven. De WISC-V is de allernieuwste versie van s werelds meest gebruikte intelligentietest

Nadere informatie

Intelligentie; aanpassing door interactie. toepassing van de WAIS-III

Intelligentie; aanpassing door interactie. toepassing van de WAIS-III Pearson Wechsler Themadag, 16 november 2010, Science Centre NEMO Intelligentie; aanpassing door interactie toepassing van de WAIS-III dr. Marc Hendriks, Klinisch Neuropsycholoog Universitair Docent Neuro-

Nadere informatie

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE

PVOC ANTWERPEN. Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE 1 PVOC ANTWERPEN Psychodiagnostisch Centrum Provinciale Vormings- en Ondersteuningscel VCLB Antwerpen WERKBROCHURE CROSS BATTERY ANALYSE VAN HET INTELLIGENTIEPROFIEL VOLGENS HET CHC INTELLIGENTIEMODEL

Nadere informatie

INTELLIGENTIEMETING BINNEN HET (KLINISCHE) WERKVELD: WAT VERTELT HET IQ ONS?

INTELLIGENTIEMETING BINNEN HET (KLINISCHE) WERKVELD: WAT VERTELT HET IQ ONS? INTELLIGENTIEMETING BINNEN HET (KLINISCHE) WERKVELD: WAT VERTELT HET IQ ONS? Introductie CHC-model 1 INHOUD IQ-tests in Vlaanderen + reacties/vragen Introductie CHC-model: intelligentiemeting in nieuwe

Nadere informatie

44 de psycholoog / april 2011

44 de psycholoog / april 2011 44 de psycholoog / april 2011 In de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg komen mensen op basis van het gemeten iq in verschillende (psychiatrische) zorgcircuits terecht. Door de actuele bezuinigingswoede

Nadere informatie

Een andere manier van kijken, het Cattell-Horn-Carroll model

Een andere manier van kijken, het Cattell-Horn-Carroll model Een andere manier van kijken, het Cattell-Horn-Carroll model Voor veel PDW ers zijn de termen WAIS of WISC afkortingen die we dagelijks in de mond nemen. Dit in tegenstelling tot de man op de straat die

Nadere informatie

CAP/PDC CHC-vademecum

CAP/PDC CHC-vademecum CAP/PDC CHC-vademecum INTELLIGENTIEMETING IN NIEUWE BANEN: DE INTEGRATIE VAN HET CHC-MODEL IN DE PSYCHODIAGNOSTISCHE PRAKTIJK Walter Magez - Wim De Cleen Annemie Bos Gisleen Rauws Kris Geerinck Liesbet

Nadere informatie

FICHE 4: Gv Visuele informatieverwerking

FICHE 4: Gv Visuele informatieverwerking 2015 1 FICHE 4: Gv Visuele informatieverwerking KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter

Nadere informatie

A. Bos. W. Magez. Onderzoek naar de intelligentie bij kinderen met dyspraxie

A. Bos. W. Magez. Onderzoek naar de intelligentie bij kinderen met dyspraxie A. Bos W. Magez Onderzoek naar de intelligentie bij kinderen met dyspraxie 2 ONDERZOEK NAAR DE INTELLIGENTIE BIJ KINDEREN MET DYSPRAXIE A.Bos & W. Magez (2017) 1. INLEIDING Het dienstencentrum GID(t)S

Nadere informatie

Wetenschappelijke reflecties op het CHC model. Prof. Karine Verschueren Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent

Wetenschappelijke reflecties op het CHC model. Prof. Karine Verschueren Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent Wetenschappelijke reflecties op het CHC model Prof. Karine Verschueren Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent Naar een nieuwe benadering van het IQ? 2 Is men niet al te enthousiast?

Nadere informatie

M. Tierens. W. Magez. K. Van Parijs. Normen: Jongens versus Meisjes?

M. Tierens. W. Magez. K. Van Parijs. Normen: Jongens versus Meisjes? M. Tierens W. Magez K. Van Parijs Normen: Jongens versus Meisjes? 2 CoVaT-CHC BASISVERSIE: NORMEN: JONGENS VERSUS MEISJES? M. Tierens, W. Magez & K. Van Parijs (2016) 1. Inleiding Bij psychologische tests

Nadere informatie

Serv Amesz. Voorbeeld Analyse-rapport

Serv Amesz. Voorbeeld Analyse-rapport Voorbeeld Analyse-rapport Fijn dat u de tijd neemt om echt inhoudelijk kennis te maken met het resultaat van een analyse uit ons kennissysteem. Een kennissysteem dat ik in de afgelopen 25 jaar heb opgebouwd

Nadere informatie

Van Nu naar Morgen. Walter Magez. CAP vzw VVSP studiedag 21/11/2013

Van Nu naar Morgen. Walter Magez. CAP vzw VVSP studiedag 21/11/2013 1 Van Nu naar Morgen Walter Magez 2 Inhoudstafel Inleiding 1. Het Heden 1.1 De Vier Golven vandaag 1.2 Het IQ is niet meer wat het was 1.3 CHC- test-identiteitskaart 1.4 Fair testen 2. Naar Morgen 2.1

Nadere informatie

Verschillen tussen WISC-III-NL en WISC-V-NL

Verschillen tussen WISC-III-NL en WISC-V-NL Verschillen tussen WISC-III-NL en WISC-V-NL Omdat in Nederland geen WISC-IV is uitgegeven zullen de verschillen tussen de twee opeenvolgende versies van de WISC; de WISC-III-NL en de WISC-V-NL wat groter

Nadere informatie

Dit geeft aan dat Kevin duidelijk meer problemen heeft met het verwerken en onthouden van auditieve informatie.

Dit geeft aan dat Kevin duidelijk meer problemen heeft met het verwerken en onthouden van auditieve informatie. Voorbeeld Analyse-rapport Hartelijk dank voor het downloaden van ons voorbeeld Analyse-rapport. Fijn dat u de tijd neemt om echt inhoudelijk kennis te maken met het resultaat van een analyse uit ons kennissysteem.

Nadere informatie

CHC bij meertalige kinderen Infobundel met casusmateriaal

CHC bij meertalige kinderen Infobundel met casusmateriaal CHC bij meertalige kinderen Infobundel met casusmateriaal Auteur: Liesbet De Kerf Uitgave: september 2015 INHOUDSTAFEL I. DOEL... 3 II. CHC BIJ MEERTALIGEN... 3 1. Vraag 1: Kan ik elk meertalig kind testen?...

Nadere informatie

1 Kwaliteitsbeoordeling en gebruik van de WISC-V: een stand van zaken dd. 15.11.2018 Half oktober 2018 lezen we: WISC-V krijgt positieve beoordeling bij CAP, via de CAP-website kan je de fiche raadplegen

Nadere informatie

FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking

FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking 2015 1 FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter

Nadere informatie

W. Magez A. Bos. Validiteit. Relatie met andere psychologische testen bij 1ste jaars secundair onderwijs

W. Magez A. Bos. Validiteit. Relatie met andere psychologische testen bij 1ste jaars secundair onderwijs W. Magez A. Bos Validiteit Relatie met andere psychologische testen bij 1ste jaars secundair onderwijs 1 2 RELATIES MET ANDERE PSYCHOLOGISCHE TESTEN Magez, W. & Bos, A. (2016) ONDERZOEK OP NIVEAU 1 STE

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking

Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Herkennen van en omgaan met mensen met een lichte verstandelijke beperking Doelgroep s Heeren Loo, Almere: Alle leeftijden: kinderen, jongeren & volwassenen (0 100 jaar) Alle niveaus van verstandelijke

Nadere informatie

WISC-V-NL Wechsler Intelligence Scale for Children - Fifth Edition - Nederlandstalige bewerking Score Rapport

WISC-V-NL Wechsler Intelligence Scale for Children - Fifth Edition - Nederlandstalige bewerking Score Rapport WISC-V-NL Wechsler Intelligence Scale for Children - Fifth Edition - Nederlandstalige bewerking Rapport Cliëntnaam kato x Datum van het Rapport 15-09-2018 Cliënt ID Geboortedatum 01-02-2010 Moedertaal

Nadere informatie

De Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB)

De Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Zwakzinnigheid (DSM-IV-TR) Code Omschrijving IQ-range Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Xavier Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Onderzoeker Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Verstandelijk beperkte pa0ënten

Verstandelijk beperkte pa0ënten Verstandelijk beperkte pa0ënten Michiel Vermaak Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Cephir Seminar Erasmus MC Maandag 25 januari 2016 Disclosure belangen spreker Michiel (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

INhOud Voorwoord Inleiding Vooronderzoek en constructieonderzoek Beschrijving van de SON-R 6-40 Normering van de testscores

INhOud Voorwoord Inleiding Vooronderzoek en constructieonderzoek Beschrijving van de SON-R 6-40 Normering van de testscores Inhoud Voorwoord 9 1 Inleiding 13 1.1 Kenmerken van de SON-R 6-40 13 1.2 Geschiedenis van de SON-tests 14 1.3 Aanleiding voor de revisie van de SON-R 5V-17 17 1.4 De onderzoeksfasen 18 1.5 Indeling van

Nadere informatie

HOE INTELLIGENT IS MIJN

HOE INTELLIGENT IS MIJN HOE INTELLIGENT IS MIJN KANDIDAAT? ELLEN FLORIN PDC- MEDEWERKER LESSISUS TP 1 Vorming Psychodiagnostisch Centrum 07/02/2012 DOELSTELLINGEN Introductie nieuwste theoretische inzichten inzake intelligentie

Nadere informatie

10 VeROudeRINg VAN de TeSTNORMeN 10.1 AANWIJzINgeN VOOR een MINdeR STeRk flynn-effect

10 VeROudeRINg VAN de TeSTNORMeN 10.1 AANWIJzINgeN VOOR een MINdeR STeRk flynn-effect 10 VEROUDERING VAN DE TESTNORMEN Een belangrijk, en voor de diagnostiek uitermate lastig probleem, is de veroudering van testnormen. De prestatie op intelligentietests van personen van dezelfde leeftijd

Nadere informatie

Technisch Rapport. www.pearson-nl.com. 2012, Pearson Assessment & information BV

Technisch Rapport. www.pearson-nl.com. 2012, Pearson Assessment & information BV Technisch Rapport WAIS-IV-NL Technisch Rapport www.pearson-nl.com 2012, Pearson Assessment & information BV WAIS-IV-NL Technisch rapport Drs. A.P. Kooij Uitgever, Pearson Assessment and Information B.V.

Nadere informatie

FICHE 1: Gf - Vloeiende intelligentie KENMERKEN EN AANBEVELINGEN GISLEEN RAUWS

FICHE 1: Gf - Vloeiende intelligentie KENMERKEN EN AANBEVELINGEN GISLEEN RAUWS 2015 FICHE 1: Gf - Vloeiende intelligentie KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk.

Nadere informatie

COGNITIEF VAARDIGHEIDSPROFIEL VANUIT HET CHC. CHC kinderen - PDC Thomas More 21/02/2013 - A. Bos

COGNITIEF VAARDIGHEIDSPROFIEL VANUIT HET CHC. CHC kinderen - PDC Thomas More 21/02/2013 - A. Bos COGNITIEF VAARDIGHEIDSPROFIEL VANUIT HET CHC 1 INHOUDEN 1. Vragen uit de praktijk 2. Voorstelling/opfrissing van het CHC-model 3. De cross batterij benadering 4. Aan de slag met de cross batterij benadering

Nadere informatie

Vastlopen op de ondergrens van intelligentietests is verleden tijd

Vastlopen op de ondergrens van intelligentietests is verleden tijd (foto: Robert Linder) IQ lager dan 50? Vastlopen op de ondergrens van intelligentietests is verleden tijd Els De Jonghe De intelligentietests die we vandaag in Vlaanderen gebruiken, hebben de IQ-zone 50

Nadere informatie

R. Debbaut. W. Magez. Intelligentiemeting bij kinderen met dyslexie

R. Debbaut. W. Magez. Intelligentiemeting bij kinderen met dyslexie R. Debbaut W. Magez Intelligentiemeting bij kinderen met dyslexie . 2 INTELLIGENTIEMETING BIJ KINDEREN MET DYSLEXIE R. Debbaut & W. Magez (2017) 1. INLEIDING Het samenspel van intelligentie en dyslexie

Nadere informatie

Betreft: 1. Dyslexie 2. IQ-testen. Nummer: INF/MDT/0911. Brussel, 11 januari 2010

Betreft: 1. Dyslexie 2. IQ-testen. Nummer: INF/MDT/0911. Brussel, 11 januari 2010 Nummer: INF/MDT/0911 Brussel, 11 januari 2010 Aan de instanties die erkend zijn om multidisciplinaire verslagen af te leveren Kopie aan: de voorzitters en de leden van de Ad Hoc- Commissies Inschrijvingen

Nadere informatie

HBO Toegepaste psychologie Contactdag GGZ Kinderen en Jeugd. Drs. Yèrma van Egeraat Registerpsycholoog NIP

HBO Toegepaste psychologie Contactdag GGZ Kinderen en Jeugd. Drs. Yèrma van Egeraat Registerpsycholoog NIP HBO Toegepaste psychologie Contactdag GGZ Kinderen en Jeugd Drs. Yèrma van Egeraat Registerpsycholoog NIP Programma Kennismaking Competenties Gespreksvaardigheden Anamnesegesprek: o Uitvoeren o Observeren

Nadere informatie

Dit geeft aan dat Kevin duidelijk meer problemen heeft met het verwerken en onthouden van auditieve informatie.

Dit geeft aan dat Kevin duidelijk meer problemen heeft met het verwerken en onthouden van auditieve informatie. Voorbeeld Analyse-rapport Hartelijk dank voor het downloaden van ons voorbeeld Analyse-rapport. Fijn dat u de tijd neemt om echt inhoudelijk kennis te maken met het resultaat van een analyse uit ons kennissysteem.

Nadere informatie

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren HTS Report ID 256-867 Datum 27.09.2018 IQ screening Testleider: - INLEIDING IDS-2 - scorehulp 2/5 Inleiding De intelligentie- en ontwikkelingsschalen

Nadere informatie

Het WISC-V project in Vlaanderen ( ) Testpracticum PPW

Het WISC-V project in Vlaanderen ( ) Testpracticum PPW Het WISC-V project in Vlaanderen (2015-2017) Testpracticum PPW http://www.vlaamsforumdiagnostiek.be/ Annemie Bos (ex-) lid van de sectie psychodiagnostiek van de BFP (ex-) coördinator van het Psychodiagnostisch

Nadere informatie

Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij. Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater

Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij. Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater Ieder kind is uniek, maar vooral dat van mij Kinderen en psychiatrie Dr. Pieter De Kimpe Kinder- en Jeugdpscychiater Kinderen en psychiatrie Ook binnen de geneeskunde vindt er nog heel wat stigmatisering

Nadere informatie

White paper 1 WMS-IV-NL. Algemene introductie op de Wechsler Memory Scale. 2014, Pearson Assessment & information BV

White paper 1 WMS-IV-NL. Algemene introductie op de Wechsler Memory Scale. 2014, Pearson Assessment & information BV White paper WMS-IV-NL Algemene introductie op de Wechsler Memory Scale White paper 1 www.pearsonclinical.nl www.pearsonclinical.be 2014, Pearson Assessment & information BV White paper WMS-IV-NL Algemene

Nadere informatie

W. Magez (red.) CoVaT-CHC Basisversie

W. Magez (red.) CoVaT-CHC Basisversie W. Magez (red.) CoVaT-CHC Basisversie Enkele psychometrische toelichtingen en achtergronden bij de publicatie 2015 CoVaT-CHC Basisversie. Enkele psychometrische toelichtingen en achtergronden bij de publicatie

Nadere informatie

Onderzoek naar Intelligentie: WAIS-III

Onderzoek naar Intelligentie: WAIS-III Onderzoek naar Intelligentie: WAIS-III Prof. Dr. Jan J.L. Derksen 4 april 2003 Intelligentie Het meest onderzochte begrip: geen eenduidigheid Een paraplu-concept General Intelligence Fluid and Crystallized

Nadere informatie

Dag van intelligentie

Dag van intelligentie Dag van intelligentie 2018 Katrijn Van Parijs & Gisleen Rauws Van CHC-profiel tot handelingsgericht advies Wie zijn wij? Gisleen Rauws Katrijn Van Parijs Ondersteund door CAP vzw: Walter Magez, Annemie

Nadere informatie

CHC bij meertaligen

CHC bij meertaligen 08.05.2014 HET CHC-MODEL TOEPASSING BIJ MEERTALIGEN 08.05.2014 Liesbet De Kerf en Charlotte Mostaert VOORSTELLING CODE Code is het multidisciplinaire expertisecentrum van Thomas More voor ontwikkeling

Nadere informatie

IST Standaard. Intelligentie Structuur Test. meneer 1

IST Standaard. Intelligentie Structuur Test. meneer 1 IST Standaard Intelligentie Structuur Test ID 4589-1031 Datum 25.03.2015 IST Inleiding 2 / 12 INLEIDING De Intelligentie Structuur Test (IST) is een veelzijdig inzetbare intelligentietest voor jongeren

Nadere informatie

het belang van de cliënt staat voorop de meting is zo nauwkeurig mogelijk de uitkomst wordt gerelativeerd

het belang van de cliënt staat voorop de meting is zo nauwkeurig mogelijk de uitkomst wordt gerelativeerd 11 DE BETEKENIS VAN HET ONDERZOEK VOOR DE PRAKTIJK In de voorafgaande hoofdstukken is een gedetailleerd overzicht gegeven van de resultaten van het onderzoek dat met de SON-R 6-40 is verricht. In dit hoofdstuk

Nadere informatie

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking

mensen met een Licht Verstandelijke Beperking Herkennen van mensen met een Licht Verstandelijke Beperking 23 juni 2015 GGD jeugdartsen Limburg Marijke van Duijnhoven en Hanneke van Gaal I have no actual or potential conflict of interest in relation

Nadere informatie

DE CIJFERS VOORBIJ. Van CHC-profiel naar aanbevelingen

DE CIJFERS VOORBIJ. Van CHC-profiel naar aanbevelingen DE CIJFERS VOORBIJ Van CHC-profiel naar aanbevelingen Postgraduaat Psychodiagnostiek: Intelligentieonderzoek bij kinderen, Thomas More, 19.04.2016 G. Rauws & K. Geerinck Doel: de cijfers voorbij Intakefase

Nadere informatie

Psychisch functioneren bij het syndroom van Noonan

Psychisch functioneren bij het syndroom van Noonan Psychisch functioneren bij het syndroom van Noonan drs. Ellen Wingbermühle GZ psycholoog / neuropsycholoog GGZ Noord- en Midden-Limburg Contactdag 29 september 2007 Stichting Noonan Syndroom 1 Inhoud Introductie

Nadere informatie

Intake assessment. Indra Newton Psycholoog/adviseur NOA. Masterclass Studiekeuzegesprekken 18 November 2010. www.noa-vu.nl

Intake assessment. Indra Newton Psycholoog/adviseur NOA. Masterclass Studiekeuzegesprekken 18 November 2010. www.noa-vu.nl Intake assessment Indra Newton Psycholoog/adviseur NOA Masterclass Studiekeuzegesprekken 18 November 2010 Wat doet NOA? Online tests en vragenlijsten Advies en productontwikkeling Training en coaching

Nadere informatie

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel

CHC in de praktijk. Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel. van IQ naar Cognitief vaardigheidsprofiel Introductie in het CHC-model : van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel CHC in de praktijk Gisleen Rauws & Kris Geerinck, CAP VZW VCLB De Wissel Antwerpen PVOC Antwerpen Inhoud 1. Inleiding Intake Onderzoeksplan

Nadere informatie

W. Magez A. Bos M. Tierens. CoVaT CHC Basisversie als cognitieve ontwikkelingsschaal

W. Magez A. Bos M. Tierens. CoVaT CHC Basisversie als cognitieve ontwikkelingsschaal W. Magez A. Bos M. Tierens CoVaT CHC Basisversie als cognitieve ontwikkelingsschaal COVAT CHC BASISVERSIE ALS COGNITIEVE ONTWIKKELINGSSCHAAL W. Magez, A. Bos en M. Tierens (2016) Inleiding Intelligentie

Nadere informatie

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep

Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie. Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Overschatting en overvraging van patiënten in de psychiatrie Maartje Brink Verpleegkundige in opleiding tot specialist GGZ Parnassia Groep Inhoud Casusbeschrijving Disharmonisch intelligentieprofiel Emotionele

Nadere informatie

WISC-V. In de praktijk. WISC-V presentatie - Annemie Bos

WISC-V. In de praktijk. WISC-V presentatie - Annemie Bos WISC-V In de praktijk 1 WISC-III 2 ALGEMENE RICHTLIJNEN 3 SOORTEN ITEMS Kwalificatie-items (Bv. Cijferreeksen nazeggen: tellen tot 5) Demonstratie-items: aantonen werkwijze (Bv. Substitutie, Figuur Samenstellen)

Nadere informatie

Wat is intelligentie? Wechsler (1975) definieerde

Wat is intelligentie? Wechsler (1975) definieerde IQ-SCORE IS DRINGEND AAN MODERNISERING TOE NAAR EEN NIEUWE INTERPRETATIE EN CLASSIFICATIE VAN DE GESCHATTE INTELLIGENTIE Veel Nederlandse kinderen en jongeren ondergaan een intelligentietest. Het probleem

Nadere informatie

FICHE 3: Gsm - Kortetermijngeheugen

FICHE 3: Gsm - Kortetermijngeheugen 2015 11 FICHE 3: Gsm - Kortetermijngeheugen KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Geef tekst op] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter

Nadere informatie

K. Van Parijs 2017 W. Magez M. Tierens. Rapportering in ontwikkeling Technisch verslag CoVaT-CHC Basisversie

K. Van Parijs 2017 W. Magez M. Tierens. Rapportering in ontwikkeling Technisch verslag CoVaT-CHC Basisversie K. Van Parijs 2017 W. Magez M. Tierens Rapportering in ontwikkeling Technisch verslag CoVaT-CHC Basisversie 1 2 DIAGNOSTISCH VERSLAG IDENTIFICATIEFICHE NAAM: TESTDATUM: J M D NUMMER: GEBOORTEDATUM: J M

Nadere informatie

HTS Report IST-A. Intelligentie Structuur Test Assessmentversie. John Doe ID Datum Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam

HTS Report IST-A. Intelligentie Structuur Test Assessmentversie. John Doe ID Datum Standaard. Hogrefe Uitgevers BV, Amsterdam IST-A Intelligentie Structuur Test Assessmentversie HTS Report ID 256-1 Datum 25.02.2015 Standaard IST-A Inleiding 2 / 12 INLEIDING De IST-A is de verkorte versie van de Intelligentie Structuur Test (IST);

Nadere informatie

Nieuwe intelligentietest: WISC-V-NL

Nieuwe intelligentietest: WISC-V-NL Nieuwe intelligentietest: WISC-V-NL Vorig jaar is de nieuwe intelligentietest WISC-V-NL uitgekomen. In het maartnummer van Beter Begeleiden Magazine gaven Selma Ruiter en Francien Geerds een samenvatting

Nadere informatie

OPERATIONALISERING CRITERIA M-DECREET TYPE 2

OPERATIONALISERING CRITERIA M-DECREET TYPE 2 OPERATIONALISERING CRITERIA M-DECREET TYPE 2 Betrokkenen: Filip Bally (OVSG), Elif Beyazi (OVSG), Tine Gheysen (VCLB), Prof. Bea Maes (KUL), Stefanie Pieters (GO!), Lies Verlinde (VCLB), Walter Magez (CAP

Nadere informatie

Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ

Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ W. Magez M. Tierens K. Van Parijs Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ en profielanalyse COVAT CHC BASISVERSIE METHODOLOGIE VAN HET GEMIDDELDE BCV VERSUS IQ EN PROFIELANALYSE W. Magez, M. Tierens

Nadere informatie

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren HTS Report ID 255-858 Datum 19.10.2018 Intelligentie Testleider: Piet van der Jagt INLEIDING IDS-2 - scorehulp 2/7 Inleiding De intelligentie-

Nadere informatie

Taal en Connector Ability

Taal en Connector Ability Taal en Connector Ability Nico Smid Taal en Intelligentie Het begrip intelligentie gedefinieerd als G ( de zogenaamde general factor) verwijst naar het algemene vermogen om nieuwe problemen in nieuwe situaties

Nadere informatie

Verstandelijke beperkingen

Verstandelijke beperkingen 11 2 Verstandelijke beperkingen 2.1 Definitie 12 2.1.1 Denken 12 2.1.2 Vaardigheden 12 2.1.3 Vroegtijdig en levenslang aanwezig 13 2.2 Enkele belangrijke overwegingen 13 2.3 Ernst van verstandelijke beperking

Nadere informatie

Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ

Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ W. Magez M. Tierens K. Van Parijs Methodologie van het gemiddelde BCV versus IQ en profielanalyse COVAT CHC BASISVERSIE METHODOLOGIE VAN HET GEMIDDELDE BCV VERSUS IQ EN PROFIELANALYSE W. Magez, M. Tierens

Nadere informatie

Inhoud. Het IQ in de klas. Kunnen we leerlingen slimmer maken? 2/10/2013. Waarover willen we iets vertellen? PVOC ANTWERPEN

Inhoud. Het IQ in de klas. Kunnen we leerlingen slimmer maken? 2/10/2013. Waarover willen we iets vertellen? PVOC ANTWERPEN PVOC ANTWERPEN PROVINCIALE VORMINGS- EN ONDERSTEUNINGSCEL VCLB ANTWERPEN Het IQ in de klas. Kunnen we leerlingen slimmer maken? Gisleen Rauws Katharina Piskora Ontmoetingsdag HGSW 12 september 2013 1 Waarover

Nadere informatie

WISC : Analyse & interpretatie. Prof.dr. S. Celestin-Westreich / GPDK / AJ0506 / p.1

WISC : Analyse & interpretatie. Prof.dr. S. Celestin-Westreich / GPDK / AJ0506 / p.1 WISC : Analyse & interpretatie Prof.dr. S. Celestin-Westreich / GPDK / AJ0506 / p.1 Wat meet de WISC? 1) Algemene Intelligentie! Prof.dr. S. Celestin-Westreich / GPDK / AJ0506 / p.2 2) Verbaal en performaal

Nadere informatie

Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7

Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding

Nadere informatie

7 Nederlandstalige Samenvatting

7 Nederlandstalige Samenvatting 7 Nederlandstalige Samenvatting Autisme is een ontwikkelingsstoornis, waarvan de symptomen zich in de kindertijd voor het eerst manifesteren en gedurende het gehele leven in verschillende vormen aanwezig

Nadere informatie

Intelligentiemeting in nieuwe banen: CoVaT-CHC

Intelligentiemeting in nieuwe banen: CoVaT-CHC Marlies Tierens is lector binnen de Opleiding Toegepaste Psychologie van Thomas More. Ze is er ook als hoofd-onderzoeker verbonden aan het Psychodiagnostisch Centrum (PDC) en is coauteur van de CoVaT-CHC

Nadere informatie

Handreiking Expertisecentrum Verstandelijke Beperking

Handreiking Expertisecentrum Verstandelijke Beperking DE REGENTON-VB+ Visueel hulpmiddel voor het inzichtelijk maken van de kalenderleeftijd (leeftijd >18 jaar) en het cognitief, emotioneel en sociaal redzaamheidsniveau. Handreiking Expertisecentrum Verstandelijke

Nadere informatie

Casus. Sinaasappels in de slaapkamer. Neuropsychologisch onderzoek bij een oudere vrouw van Marokkaanse afkomst

Casus. Sinaasappels in de slaapkamer. Neuropsychologisch onderzoek bij een oudere vrouw van Marokkaanse afkomst Casus Sinaasappels in de slaapkamer. Neuropsychologisch onderzoek bij een oudere vrouw van Marokkaanse afkomst Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV 2016 R. Borra, R. van Dijk, R. Verboom

Nadere informatie

Lezing over de WPPSI-III-NL & aanverwante info over evoluties ivm. psychodiagnostiek én eigen onderzoeksbevindingen in het bijzonder over IQ-tests

Lezing over de WPPSI-III-NL & aanverwante info over evoluties ivm. psychodiagnostiek én eigen onderzoeksbevindingen in het bijzonder over IQ-tests Lezing over de WPPSI-III-NL & aanverwante info over evoluties ivm. psychodiagnostiek én eigen onderzoeksbevindingen in het bijzonder over IQ-tests Gepresenteerd door: Dr. Mark Schittekatte Universiteit

Nadere informatie

TECHNISCHE HANDLEIDING IQ TEST

TECHNISCHE HANDLEIDING IQ TEST TECHNISCHE HANDLEIDING IQ TEST 12 December 2011 INHOUDSOPGAVE TESTOVERZICHT Meetpretentie Theoretische achtergrond Kenmerken Samenstelling Toepassingsgebied Voorbeelditems TESTKENMERKEN Vraag die voor

Nadere informatie

Capaciteiten scan. Mw A. Demo. Naam. Datum assessment

Capaciteiten scan. Mw A. Demo. Naam. Datum assessment Capaciteiten scan Naam Datum assessment Mw A. Demo 4-4 - 2014 Gegevens kandidaat Naam E-mail Mw A. Demo ademo@abc.nl Geboortedatum 23-2 - 1986 Organisatie ABC BV Datum assessment 4-4 - 2014 Doel en reikwijdte

Nadere informatie

White paper. Een kijk in de Wechsler kleuterintelligentietest voor 2:6-7:11 jarigen. www.pearson-nl.com. 2012, Pearson Assessment & information BV

White paper. Een kijk in de Wechsler kleuterintelligentietest voor 2:6-7:11 jarigen. www.pearson-nl.com. 2012, Pearson Assessment & information BV White paper WPPSI-III-NL Een kijk in de Wechsler kleuterintelligentietest voor 2:6-7:11 jarigen www.pearson-nl.com 2012, Pearson Assessment & information BV White paper WPPSI-III-NL Een kijk in de Wechsler

Nadere informatie

Geen idee wat je iq is? Snel duidelijkheid met intelligentietesten van Pluryn

Geen idee wat je iq is? Snel duidelijkheid met intelligentietesten van Pluryn Geen idee wat je iq is? Snel duidelijkheid met intelligentietesten van Pluryn Geen idee wat je IQ is? Marc is een jongen met complexe problemen. Om de juiste ondersteuning te krijgen wil hij weten wat

Nadere informatie

De Afname, Indexen en Subtests

De Afname, Indexen en Subtests De Afname, Indexen en Subtests Dé test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen bij kinderen van 5 t/m 18 jaar Diagnose stellen Stappenplan om tot diagnose te komen 1. Observatieschaal De Observatieschaal

Nadere informatie