Marktonderzoek afgehaakte studenten HBO5. Door Ennes Bartholomeus, Bram Dassen en Dennis Nobels

Transcriptie

1 Marktonderzoek afgehaakte studenten HBO5 Door Ennes Bartholomeus, Bram Dassen en Dennis Nobels Academiejaar

2 Inhoudsopgave Voorblad 1 Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Inleiding 4 1.Onderzoek voorbereidingen Debriefing Onderzoeksvraag SMART 5 2.Afhakers Afhakers definiëren Mogelijke redenen om af te haken Afhakers herkennen Wat kunnen we doen Hoe preventief voorkomen 8 3.Vragenlijst afhakers Vragen Evaluatie vragen 11 Besluit 12 2 Marktonderzoek afhakers

3 Voorwoord In het teken van onze opleiding HBO5 Marketing (avondonderwijs) kregen we de opdracht om na te gaan waarom er nog steeds zoveel afhakers zijn in het avondonderwijs. Nu dat lijkt allemaal logisch te verklaren maar niets is minder waar. Het was dus noodzakelijk om dieper te graven in deze materie. Mevrouw Vos gaf ons de nodige tips en lectuur om ons volop in het marktonderzoek te verdiepen. Daarvoor danken wij ook Mevrouw Rita Vos en de gehele instelling van CVO HIK en de studierichting HBO5 Marketing voor deze interessante levenslessen. 3

4 Inleiding Zoals eerder aangehaald in het voorwoord gaan we dus kort toelichten uit wat dit onderzoek bestaat. We hebben geen klassiek marktonderzoek met grootste kwantitatieve gegevens kunnen maken aangezien we maar tot een 3- tal respondenten ons konden wenden. Aangezien het fenomeen wet op de privacy en het niet graag meewerken van onze doelgroep het ons aartsmoeilijk heeft gemaakt om tot representatief materiaal te komen. Daardoor hebben we dus meer een soort informatiegids gemaakt over het doen en laten van de afhaker en vooral hoe we in de toekomst sneller de signalen moeten oppikken en daarin proactief handelen. We beginnen de onderzoeksvoorbereidingen. We gaan het fenomeen en probleem in kwestie definiëren en er een duidelijk herkenbaar profiel van schetsen. Daarna gaan we verder met een duidelijke probleemstelling te stellen. En daaruitvolgend zoeken we natuurlijk naar de oorzaken en gevolgen van die problemen. We zoeken dus wat zoal de redenen zijn waarom ze afhaken en ook hoe we ze kunnen herkennen. Vervolgens gaan we dieper op zoek naar de opsporing van signalen die het afhaken inluiden om daar daarna op te kunnen anticiperen. Het is namelijk de bedoeling om het probleem van de afhakers in zijn totaliteit in kaart te brengen. De vraag die we daarbij stellen is of we daardoor preventief kunnen ingrijpen. Daarbij laten we ook wat mogelijke doordachte vragen zien die ons een beter beeld moeten geven van het gedragspatroon van de afhaker. We hebben deze vragen uiteraard ook grondig geëvalueerd. Tot slot gaan een eindrapport maken van ons onderzoek met daarbij een indeling van beslissingen en verloop met afsluitend een totaal besluit. 4 Marktonderzoek afhakers

5 Onderzoek voorbereidingen Debriefing De opdrachtgever heeft als doel het opstellen van een marketingplan. Dit plan moet ervoor zorgen dat er meer mensen aan CVO HIK komen studeren en CVO HIK te optimaliseren voor de huidige studenten. Hierbij is het belangrijk te weten waarom mensen komen studeren, maar ook waarom ze eventueel afhaken. We willen te weten komen waarom studenten zich inschrijven. Wat is er gebeurd met de afgestudeerde studenten, waar staan ze nu in het leven en heeft HBO5 hun leven veranderd. Kortom, wie is de HBO student(e), wat is zijn/haar motivatie en wat zijn zijn/haar verwachtingen. Onderzoeksvraag Wie is de HBO- student(e), wat is zijn/haar motivatie en wat zijn zijn/haar verwachtingen? SMART Specifiek: Op 13 mei 2015 leveren wij ons eindrapport van het marktonderzoek, met hierin de geanalyseerde resultaten van de ondervraagde HBO studenten, per mail af aan de opdrachtgever. Meetbaar: Het contract is afgesloten, als we het eindrapport via mail opsturen. Acceptabel: De opdrachtgever heeft als doel het opstellen van een marketingplan. Dit plan moet ervoor zorgen dat er meer mensen aan CVO HIK komen studeren en CVO HIK te optimaliseren voor de huidige studenten. Hierbij is het belangrijk te weten waarom mensen komen studeren, maar ook waarom ze eventueel afhaken. We willen te weten komen waarom studenten zich inschrijven. Wat is er gebeurd met de afgestudeerde studenten, waar staan ze nu in het leven en heeft HBO5 hun leven veranderd. Realistisch: We gaan eerst een SMART en een werktiming opstellen. Ondertussen werken we ook de debriefing af, we stellen de concrete onderzoeksvraag op met behulp van 'te bevragen rubrieken' en 'te bevragen groepen'. Vervolgens dienen we vragenvoorstellen in en daaruit stellen we de finale vragenlijst op. Ten slotte werken we aan een uitvoeringsplan en een verwerkingsplan. Al deze stappen vatten we samen in een finaal rapport, dat we opleveren tegen 13 mei. Tijdgebonden: Het project wordt op 11 maart opgestart en zal tegen 13 mei opgeleverd worden. ondertussen kan onze voortgang gemeten worden want op 02/04 leveren we de debriefing op, op 06/04 leveren de onderzoeksvraag, de te bevragen rubrieken en groepen op, op 15/04 zal de finale vragenlijst klaar zijn, en op 29/04 zullen de resultaten van het veldonderzoek binnen zijn. 5

6 Afhakers Afhakers definiëren Een afhaker is die persoon die de studies, al dan niet vrijwillig, stopzet/staakt. Dit omvat zowel de personen die niet meer naar de lessen komen als zij die zelf aangeven te stoppen. Vanaf het moment dat een student (mogelijke afhaker) meer dan 25% van zijn/haar vak ongewettigd afwezig blijkt te zijn, is deelname aan het examen van dit vak uitgesloten. Mogelijke oorzaken voor afhaken Kinderen : Ik heb kleine kinderen en moet veel thuis zijn. Werk: Werkuren vallen niet te combineren met avondles. Verhuizen: Ik verhuis en woon nu te ver. Te moeilijk: Het niveau ligt te hoog. Samenwonend: Ik ben net gaan samenwonen en heb het te druk om nog te komen. Mentaal te zwaar: Er is iets dramatisch gebeurd en mijn hoofd staat er niet meer naar. Taakhoeveelheid: Ik moest te veel taken maken. Interesseveld: De richting interesseerde me niet, verkeerd ingelicht over de vakken. Te veel les: Drie keer per week les was me te veel. Fysiek te zwaar: Ik maak zeer lange, zware dagen in combinatie met mijn werk. Vrije tijd: Ik ben te gehecht aan mijn vrije tijd na de werkuren. Vaste hobby: Ik kan het niet combineren met mijn vaste hobby. Praktijkgerichtheid: Lessen te theoretisch, had meer praktijk verwacht. Oorzaak klas: Te veel storende medestudenten. Oorzaak leerkracht: Manier van lesgeven stemde niet overeen met verwachtingen. Lestijden: Lessen duren te lang. Gezondheid: Medische problemen. Gezinssituatie gewijzigd: Kindje(s) gekregen, geen tijd meer. 6 Marktonderzoek afhakers

7 Afhakers herkennen We merkten bij de meerderheid van de door ons bevraagde personen op, dat ze steeds minder en minder naar de les gingen, tot dit uiteindelijk helemaal stopte. Het was ook duidelijk dat iemand met slechte punten in januari een potentiële afhaker is. Ze geven even de moed op en nemen dan beslissingen waar ze achteraf misschien spijt van krijgen. Wat kunnen we doen? Wij denken dat het een goed idee zou zijn om in de aanwezigheidslijsten een kleurensysteem van groen, oranje, rood te steken. Dit komt erop neer dat wanneer een student in de les aanwezig is, hij een groen vakje krijgt. Is hij niet aanwezig, kleurt zijn vakje oranje en wanneer hij twee lessen na elkaar niet komt, krijgt hij rood. De bedoeling is dan, dat studenten die een rood vakje krijgen, automatisch g d worden door de school, om te vragen hoe het komt dat ze twee maal na elkaar niet aanwezig waren. Indien het missen van een vak daarna nog blijft duren, moet een persoonlijk gesprek ingepland worden om te achterhalen waar de oorza(a)k(en) van zijn afwezigheid lig(gen)(t). Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Jef Marie Sofie Jos!!!!!! In dit voorbeeld is Jef de modelstudent, hij mist geen enkele les. Marie heeft al wel eens een les gemist, maar was de volgende les steeds terug aanwezig. Dus zij is ook niet van plan om af te haken. Sofie miste 2 lessen achter elkaar. Op dat moment heeft de school een gestuurd om te vragen hoe het komt dat ze afwezig was. Zij heeft hier op gereageerd en is terug naar de les gekomen. Jos ten slotte kwam na drie lessen aanwezigheid niet meer opdagen. Na de tweede gemiste les heeft de school g d, maar die heeft Jos genegeerd. Het is nu aan de school om Jos op een andere manier te bereiken, om zo de reden van Jos zijn afwezigheid te weten te komen. Daarbovenop moeten we mensen met slechte punten in januari (eerste examenreeks) motiveren om te blijven volhouden. Er kan een individueel gesprek gepland worden waarin de afgelegde examens overlopen en ingekeken worden. Eventueel kan de studiemethode van de student in kwestie bekeken worden. We proberen vervolgens advies te geven en te helpen waar mogelijk. De bedoeling voor de student is dat hij/zij de opleiding doorzet ondanks de tegenvallende resultaten. De rol van de school is het opvolgen en begeleiden van deze student. Omwille van deze persoonlijke benadering van studenten, is het aangewezen om idealiter bij inschrijving (of eventueel tijdens de eerste les(sen)), het persoonlijke adres en/of de persoonlijke telefoonnummer van de studenten te vragen. Dit uitsluitend ter ondersteuning van hun opleiding. Eenmaal de school al deze gegevens verzameld heeft kan ze haar studenten sneller en toegankelijker bereiken indien een afhaaksituatie zich mogelijk zou voordoen. 7

8 Hoe preventief voorkomen? We weten nu hoe we er trachten voor te zorgen dat een student niet afhaakt. Het is uiteraard minstens even nuttig de studenten voor hun inschrijving te informeren. We kunnen bij inschrijving of tijdens infodagen mensen al wijzen op enkele mogelijke problemen. Er kan een brochure opgesteld worden waarin staat wat de eventuele problemen met betrekking tot afhakers kunnen zijn. Natuurlijk mag dit alles geen demotiverend effect hebben op toekomstige HBO5- studenten. Levensechte praktijkvoorbeelden van afhakers en doorzetters die hun ervaringen delen met de toekomstige studenten, kunnen een overtuigende rol spelen bij inschrijving en/of modulesamenstelling (vakkenspreiding). Er kan op deze manier naar het meest geschikte traject voor de (toekomstige) student gezocht worden. 8 Marktonderzoek afhakers

9 Vragenlijst afhakers Vragen 1) Bent u een man of een vrouw? 2) a) Hoelang heeft u de opleiding gevolgd? b) Hoelang duurde uw opleiding nog? 3) Op welke leeftijd bent u gestart met uw opleiding? < ) Had dit een intrinsieke of extrinsieke reden? a) Had dit een intrinsieke reden? - opleiding interesseerde u - het hielp u bij uw job - u wilde meer geld verdienen - misnoegd over het feit dat u geen diploma heeft - b) Had dit een extrinsieke reden? - opgedragen door werkgever - opgedragen door familie - meer kansen op de arbeidsmarkt - diploma leidt rechtstreeks tot promotie - 5) Ging u vaak naar de les? Viel de school te combineren met uw werk? Viel de school te combineren met uw vrije tijd? Viel de school te combineren met uw Ja Meestal Meestal niet Nee 9

10 gezin? (Indien examen afgelegd) Haalde u goede resultaten? Was de lesinhoud wat u ervan verwachtte? Vond u dat er te veel taken/groepswerken waren? (Indien examen afgelegd) Had u problemen met mondeling? Vond u de manier van quoteren correct? 6) Heeft u spijt dat u gestopt bent met de gevolgde opleiding? a) Ja Waarom wel? b) Nee Waarom niet? 7) Denkt u dat u ooit terug met avondschool zou beginnen? a)ja b) Nee School Richting Zelfde Andere 10 Marktonderzoek afhakers

11 Evaluatie vragen 1) De eerste vraag is een algemene vraag, maar het kan wel nuttig zijn. Zo kunnen we zien of er een verband is tussen het geslacht en het al dan niet afhaken. 2) De tweede vraag is een interessante vraag. Uit deze vraag kan men afleiden of iemand meestal in het begin van zijn/haar opleiding stopt of meer op het einde. Als we dit weten kunnen we preventief problemen oplossen (voor de mensen die in het begin van hun opleiding stoppen) of zorgen dat we tijdens de opleiding de problemen die mensen eventueel hebben oplossen en/of geschikte begeleiding voorzien (voor mensen die op het einde van hun opleiding stoppen). 3) Deze vraag is nuttig om te weten te komen of het vooral jongere mensen zijn die de opleiding vroegtijdig stopzetten dan wel oudere. Zo komen we te weten of we de school aantrekkelijker moeten maken voor die jongere of net die oudere studenten. 4) Deze vraag is interessant om te weten, maar niet voor de school. Hier kunnen we niets mee doen. Het is niet belangrijk om te weten waarom iemand met de opleiding is begonnen, want dit heeft meestal niets te maken met de reden waarom iemand stopt. 5) Dit was een goede vraag. Het geeft een goed overzicht van waar de afhaker tevreden over was, en waarover niet. Als we weten waar hij problemen mee had, kunnen we als school eraan werken om dit op te lossen. Bij deze vraag misten we wel een vak met opmerkingen. Ergens waar hij zelf nog kan toevoegen als er nog iets specifieks was dat hem tegenzat of waar hij één van zijn vorige antwoorden kon toelichten. 6) Vraag zes is alleen maar nuttig als de ondervraagde ja antwoord. Als hij ja antwoord kunnen we de problemen die hij heeft proberen op te lossen en hem zo terug naar school proberen te laten komen. Als hij nee antwoord, heeft het geen zin om nog iets te proberen. 7) Vraag zeven is ook alleen maar interessant als het antwoord ja is. Uit de kruistabel kunnen we enkele dingen afleiden. Als de ondervraagde aanduidt: zelfde school, zelfde richting, dan lag de reden voor zijn afhaken niet bij de school. Het heeft dan te maken met externe redenen, waar we als school moeten proberen een oplossing voor te zoeken, hetgeen mogelijks niet zo simpel is. Als hij antwoordt: zelfde school, andere richting, kunnen we ook afleiden dat het niet aan de school lag. De ondervraagde zal een richting gekozen hebben die hem toch niet echt interesseerde, of die hij misschien te moeilijk vond. Als hij aanduidt: andere school, zelfde richting, dan ligt het probleem wel bij de school. Dit geeft aan dat de richting hem wel lag, maar dat hij naar een andere school wil. Dit is eigenlijk de doelgroep die we zoeken. Als we hem goed ondervragen, kunnen we te weten komen wat er mist in de school. Als hij aanduidt: andere school, andere richting, moeten we proberen hetzelfde te doen als hierboven, hier ligt het ook aan de school. Het kan zijn dat de richting hem ook niet lag, maar als hij een andere richting probeert, zal het ook niet hier zijn. 11

12 Besluit We kunnen besluiten dat het een zeer hekel en moeilijk onderzoek is geweest. Niet te vergeten dat afhakers uitermate moeilijk te vinden zijn. Dit omdat ze ofwel met rust gelaten willen worden ofwel omdat de schoolinstellingen de gegevens niet mogen delen wegens schending van de privacy. Kortom hoe kan je een degelijk onderzoek doen als je geen respondenten genoeg hebt. Een kleine steekproef was al onmogelijk laat staan dat we representatieve uitspraken konden doen naar de gehele populatie afhakers. Maar alle ellende ten spijt hebben we toch ons best gedaan om in de hoofden van de afhakers te kruipen en we hopen en denken dat we toch iets korterbij een moeilijk te bereiken onderwerp zijn geraakt. Zo hebben we niet alleen de klassieke en veel gebruikte redenen opgegeven maar ook de iets diepere psychologische drijfveren blootgelegd. Daarnaast zijn we niet alleen beginnen jammeren over waar het schoentje wrong maar ook gekeken naar een nieuw paar schoenen. Daarmee bedoelend zoeken naar potentiële oplossingen. En ook naar signalen om de afhakers vroeg op te sporen en om ze (en dus het nijpende probleem) te snel af te zijn. We hebben naar oplossingen gezocht en we hebben ons sterk gemaakt dat er nog hoop is en dat we korter bij de ultieme oplossing staan. We zijn alleszins blij met ons resultaat en we hebben veel bijgeleerd. Tot slot was Rome ook niet op één dag gebouwd en we willen zeker in de toekomst nog wat meer bijbouwen aan dit soort marktonderzoeken. 12 Marktonderzoek afhakers