Waar het om kinderen draait!

Transcriptie

1 Waar het om kinderen draait! Beleidsplan rekenonderwijs O.B.S. De Zoeker Versie 2 Februari 2013

2 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunten van dit beleid blz. 1.1 Doel van het beleidsplan Inhoud van het beleidsplan Schoolbeleid en kerndoelen voor rekenonderwijs Waarom de methode Rekenzeker? Rekenonderwijs in de kleuterbouw Totstandkoming van dit plan en beginsituatie 7 2. De gewenste situatie: keuzes voor rekenonderwijs. 2.1 Differentiatie en niveauverschillen ERWD/ dyscalculie Leerlijnen Huiswerk Analyses van methode-, en CITO resultaten Zelfstandig nakijken 9 3. Organisatie en taakverdeling De rekencoördinator en taakverdeling Financiën Evaluatie Actieplan 11 a. Te realiseren in schooljaar 2012/

3 1 Uitgangspunten 1.1 Doel van het beleidsplan, In dit document staat beschreven hoe op de O.B.S. De Zoeker in de komende jaren concreet vorm gegeven wordt aan onze visie op rekenonderwijs. Het doel van dit beleid is dat de visie en de afspraken betreffende het rekenonderwijs op De Zoeker, bij elke leerkracht duidelijk zijn. Daarom zit dit stuk in elke resultaten map onder tabblad rekenen. 1.2 Inhoud van het beleidsplan, Dit beleidsplan beschrijft eerst de beginsituatie en vervolgens de gewenste situatie met betrekking tot rekenen op onze school. De omgang m.b.t. de didactiek en organisatie i.c.m. niveauverschillen, wordt uitvoerig beschreven. In het plan wordt aangegeven welke stappen de komende jaren nodig zijn om die gewenste situatie te bereiken. Het plan besteedt ook aandacht aan de taken van de interne rekencoördinator (R.C.tor) en anderen binnen de schoolorganisatie, aan de financiële achtergronden bij het rekenbeleid en aan de evaluatie van de behaalde resultaten. 1.3 Schoolbeleid en doelen voor rekenonderwijs, De visie van de Zoeker wat betreft rekenonderwijs: Rekeneducatie op de Zoeker heeft als doel de talenten van kinderen op de diverse gebieden die onder rekenonderwijs vallen te ontwikkelen. Het onderwijs moet hiervoor grensverleggend, verrijkend, inzichtelijk maar vooral ook leuk zijn. Verantwoordelijk hiervoor zijn de leerkrachten, de reken coördinatoren en IB-er. Desgewenst kan er een externe rekenspecialist gevraagd worden om hulp. Kerndoelen rekenonderwijs voor het basisonderwijs REKENEN/WISKUNDE Karakteristiek In de loop van het primair onderwijs verwerven kinderen zich geleidelijk vertrouwdheid met getallen, maten, vormen, structuren en de daarbij passende relaties en bewerkingen. Ze leren wiskundetaal gebruiken en worden wiskundig geletterd en gecijferd. De wiskundetaal betreft onder andere rekenwiskundige en meetkundige zegswijzen, formele en informele notaties, schematische voorstellingen, tabellen en grafieken en opdrachten voor de rekenmachine. Wiskundig geletterd en gecijferd betreft onder andere samenhangend inzicht in getallen, maatinzicht en ruimtelijk inzicht, een repertoire van parate kennis, belangrijke referentie getallen en maten, karakteristieke voorbeelden en toepassingen en routine in rekenen, meten en meetkunde. Meetkunde betreft ruimtelijk oriëntatie, het beschrijven van verschijnselen in de werkelijkheid en het redeneren op basis van ruimtelijk voorstellingsvermogen in twee en drie dimensies

4 De onderwerpen waaraan kinderen hun wiskundig geletterdheid ontwikkelen, zijn van verschillende herkomst: het leven van alledag, andere vormingsgebieden en wiskunde zelf. Bij de selectie en aanbieding van de onderwerpen wordt rekening gehouden met wat kinderen als weten en kunnen, met hun verdere vorming, hun belangstelling en de actualiteit, zodat kinderen zich uitgedaagd voelen tot wiskundige activiteit en zodat ze op eigen niveau, met plezier en volding, zelfstandig en in de groep uit eigen vermogen wiskunde doen: wiskundige vragen stellen en problemen formuleren en oplossen. In de wiskundeles leren kinderen een probleem wiskundig op te lossen en een oplossing in wiskundetaal aan anderen uit te leggen. Ze leren met respect voor ieders denkwijze wiskundige kritiek te geven en te krijgen. Het uitleggen, formuleren en noteren en het elkaar bekritiseren leren kinderen als specifiek wiskundige werkwijze te gebruiken om alleen en samen met anderen het denken te ordenen, te onderbouwen en fouten te voorkomen. KERNDOELEN Wiskundig inzicht en Handelen De leerlingen leren wiskundetaal gebruiken. De leerlingen leren praktische en formele rekenwiskundige problemen op te lossen en redeneringen helder weer te geven. De leerlingen leren aanpakken bij het oplossen van rekenwiskundeproblemen te onderbouwen en leren oplossingen te beoordelen. Getallen en Bewerkingen De leerlingen leren structuur en samenhang van aantallen, gehele getallen, kommagetallen, breuken, procenten en verhoudingen op hoofdlijnen te doorzien en er in praktische situaties mee te rekenen. De leerlingen leren de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van buiten gekend zijn. De leerlingen leren schattend tellen en rekenen. De leerlingen leren handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. De leerlingen leren schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen volgens meer of minder verkorte standaardprocedures. De leerlingen leren de rekenmachine met inzicht te gebruiken. Meten en meetkunde De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen. De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.

5 1.4 Waarom de methode Rekenzeker? Met een goede instructie, voldoende tijd en veel vertrouwen kan ieder kind leren rekenen. Reken zeker is een nieuwe methode, waarin de meest recente inzichten op het gebied van rekenonderwijs zijn verwerkt. Instructie en automatiseren, stapsgewijs oefenen en herhalen, enkelvoudige strategieën. Zowel goede als zwakke rekenaars ontwikkelen met deze methode basisvaardigheden én begrip. Snel en zonder omwegen, dankzij een heldere structuur. Duidelijke instructie en veel herhalingsoefeningen zorgen voor het nodige vertrouwen. Zodra dat er is, kan iedere rekenaar op zijn of haar eigen niveau kennis verdiepen en vaardigheden toepassen in contexten. Rekenzeker is een rekenmethode voor groep 3 tot en met 8 van de basisschool.. De methode Rekenzeker combineert het beste uit de twee werelden van traditioneel rekenen en realistisch rekenen. Centraal daarbij staan de voor elke som werkende rekenregels voor optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Kinderen leren rekenen met standaard rekenregels. Zij leren dit m.b.v. de systematisch opgebouwde oefeningen van de methode. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan realistische opgaven. Doordat het kind een goed inzicht heeft ontwikkeld in het rekenen met hele getallen, komma-getallen en breuken, ziet het heel snel hoe je een som handiger kunt uitrekenen. Deze methode past vooral bij onze school omdat wij grote verschillen ondervinden in niveauontwikkeling. Deze methode sluit daar prima op aan. Tevens is deze methode minder talig. Er wordt gewerkt met één rekenprobleem per les en één oplossingsstrategie. 1.5 Rekenonderwijs in de kleuterbouw. In de kleuterbouw wordt gewerkt met de methode Kleuterplein. Er worden vier thema s per schooljaar behandeld. Alle doelen betreft groep 1/ 2 worden daarin aangeboden. Naast deze methode is er een rekentoren gemaakt. Met deze rekentoren bieden wij de belangrijkste rekenbegrippen op een actieve wijze aan. Na de cito toets worden de kinderen, die op bepaalde gebieden uitvielen, extra begeleid. De analyses geven aan welke onderdelen dat zijn. In het groepshandelingsplan worden de doelen en acties voor de komende periode schriftelijk vastgelegd. 1.6 Totstandkoming van dit plan en beginsituatie Er zijn twee reken coördinatoren. Zij nemen deel aan meetings met alle reken coördinatoren van Zaan Primair.

6 Er wordt gewerkt met de nieuwe methode Rekenzeker in de groep 3 t/m De gewenste situatie; keuzes voor het rekenonderwijs. 2.1 Differentiatie en niveauverschillen. Op De Zoeker werken wij met niveaugroepen. Elke groep heeft een kleur. Deze kleuren staan tevens beschreven in de groepsplannen. Blauw is de bovengemiddelde groep, groen de gemiddelde groep en geel de onder gemiddelde groep. Het kan heel soms voorkomen dat een leerling een eigen ontwikkelperspectief heeft. Dat is dan de rode groep. De methode Rekenzeker sluit hier prima op aan. Naast de basisstof is er op verschillende niveaus extra oefenmateriaal, te weten maatwerk/meesterwerk. Voor extra uitdaging is er speurwerk. Hier worden opdrachten gemaakt op bovengemiddeld niveau. In de tweede helft van groep 8 wordt een onderscheid gemaakt in boek 8T(VMBO) en 8V (HAVO/VWO). Ons streven is om elke leerling zo lang mogelijk in de methode te houden. Naar aanleiding van dit gegeven zijn we in samenspraak met de stuurgroep rekenen, het kernteam, de directie en de RC-en tot de volgende afspraken gekomen. Er kan beredeneerd afgeweken worden in overleg met de IB-er en de RC. Per groep max. drie niveaus + evt. een extra leerling met eigen leerlijn, Er wordt uitsluitend instructie in de eigen groep gegeven, Hoeveelheid aanpassen als er sprake is van een tempoprobleem, Methode Maatwerk/ Alles Telt alleen ingezet in overleg met de IB-er, Cito rekenen/ wiskunde SLO versie wordt afgenomen bij gediagnostiseerde kinderen, bijvoorbeeld ADHD, etc, Alleen voor de blauwe kinderen gebruiken we Speurwerk. Additionele materialen zijn te vinden in de plus kast, De hele groep volgt de methode, Na een Cito toets afname te weten in januari en juni worden de resultaten van elk kind ingevoerd en geanalyseerd. Aanvullend werk wordt aangeboden ERWD (ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie). Wanneer blijkt dat een kind bij de basisvaardigheden van groep 1,2,3, geen groei laat zien, en er sprake is van mogelijke dyscalculie kan er een onderzoek worden gestart. Dit traject zal verlopen via de IB er en het GZT. Hoe te handelen in de klas en met rekentoetsen wordt afgestemd met de IB er. 2.2 Leerlijnen Wij vinden het belangrijk dat leerkrachten weten welke onderwerpen en strategieën er per leerjaar worden aangeboden (vb. een leerkracht werkzaam in groep 4 moet op de hoogte zijn wat er in groep

7 3 en 5 wordt aangeboden). Een overzicht van de leerlijnen zit als bijlage bij dit beleid in de resultatenmappen. 2.3 Huiswerk Wanneer extra oefening gewenst is, kan er aan ouders worden gevraagd thuis te oefenen. Er wordt uitsluitend remediërend materiaal meegegeven. De leerlingen hebben de werkwijze al van de leerkracht meegekregen. Inhoudelijke hulp door ouders wordt uitsluitend gevraagd bij automatiserende vraagstukken (bv. Tafels). Evt. met behulp van bepaalde websites, bijvoorbeeld rekenweb. 2.4 Analyses van Cito-, en methoderesultaten Elke leerkracht voert de resultaten van de methodetoetsen in. Deze worden geanalyseerd om meester/maatwerk gericht in te kunnen zetten. De resultaten van Cito toets Rekenen (Midden/Eind) worden door de leerkracht de in Esis verwerkt. Elk antwoord wordt geanalyseerd. Vervolgens wordt er een resultatenoverzicht uitgeprint en in de resultaten map gedaan. De IB-er en de RC-en bekijken 2x per jaar de resultaten teneinde direct actie te kunnen nemen Zelfstandig nakijken Halverwege groep 4 wordt het zelfstandig nakijken geïntroduceerd. Hierdoor krijgen de kinderen meer inzicht in de kwaliteit van hun werk. Een nakijktafel dicht bij het bureau van de leerkracht is wenselijk. Fouten worden verbeterd aan de eigen werkplek van een kind. De leerkracht voert controle uit. 3 Organisatie en taakverdeling 3.1 De rekencoördinator en taakverdeling Onze school beschikt over twee interne RC-en. Deze coördinatoren kunnen 20 uur op jaarbasis besteden aan hun taak. Tenminste vier keer per jaar overleggen de R.C.-en met de directeur over de praktische invulling van het rekenbeleid op school. In het team wordt het vakgebied rekenen regelmatig besproken. Zo komt er input van alle kanten. De R.C.-en doen regelmatig verslag aan de collega s d.m.v. een rekennieuwsbrief. De rekencoördinatoren bewaken dit beleid. Afspraken worden in samenspraak met de IB-er en directie gemaakt. Met beide partijen worden de resultaten bekeken en geëvalueerd. Verder zijn RCen een klankbord voor collega s en komen kijken en/of gaan samen in gesprek. Dit kan in individuele vorm maar ook samen met parallel collega s, teneinde samen tot een oplossing te komen. Er is een

8 onderverdeling gemaakt over de twee rc-en. Eén rc is aanspreekpunt voor 1 t/m 4, en één rc is aanspreekpunt voor 5 t/m 8. Overige taken van de rekencoördinatoren: Beheer materialen en bestellingen (administratie), 6 keer per jaar overleg met alle reken coördinatoren van Zaan Primair, Klassenbezoeken op aanvraag, Rekeninput t.b.v. teambijeenkomsten, In team-, en parallelvorm implementatie nieuwe methode evalueren, Twee keer per jaar overleg met de IB-er. Na de Cito afnames waarbij de Rekengroepsplannen doorgenomen worden, Jaarlijkse bijstelling van het rekenbeleidsplan, Zorgdragen voor adequate uitvoering van het beleidsplan. De teamleden spelen vooral een rol bij Kennis m.b.t. rekenonderwijs activiteiten verzamelen en overdragen; Nieuwe collega s inwerken en begeleiden; Hulp en advies geven aan collega s; Motiveren, inspireren en stimuleren van collega s. 3 Evaluatie Het rekenonderwijs is een vast punt op de agenda van team bouwvergadering en wordt regelmatig geëvalueerd. In het jaarplan dat door elke parallel gemaakt wordt, wordt zichtbaar gemaakt hoeveel effectieve leertijd in het rekenonderwijs zit. Dit geldt voor de methode Rekenzeker maar ook voor externe rekenactiviteiten zoals de Rekenbattle van Zaanprimair en de deelname aan de Nationale rekendag. De kleuterbouw beschrijft in het jaarplan vier thema s vanuit Kleuterplein die de doelen van rekenen onderschrijven. Aan het eind van het schooljaar wordt dit geëvalueerd en worden de resultaten meegenomen naar het jaarplan voor het volgend jaar. 5. Actieplan a Implementatie nieuwe methode Rekenzeker. Begeleiden van collega s bij het opstarten Regelmatige evaluatiemomenten (bouw, team, ib overleg) Invulling teamdag Terugblik op de implementatie van Rekenzeker en wat kan beter?

9 Aanvullen ontbrekende materialen die missen. Deelname Rekenbattle Zaan Primair groepen 6 Deelname Nationale Rekendag Cito resultaten evalueren met IB-er en directie Directie evalueert met clusterdirecteur.