Ontmoetingskerk Laren (NH) 2 september Marcus 8

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontmoetingskerk Laren (NH) 2 september Marcus 8"

Joanna van de Brink
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Ontmoetingskerk Laren (NH) 2 september Marcus 8 Je gaat het pas zien als je het doorhebt. Deze bekende uitspraak van Johan Cruijff zou je een korte samenvatting kunnen noemen van het verhaal van Jezus en de blinde die langzaam leert kijken. Je kunt nog zulke goede ogen hebben, maar soms ben je blind voor wat dichtbij gebeurt. Je kunt zonder bril of contactlenzen alles helder zien en toch met oogkleppen rondlopen. Soms kijk je moedwillig of per ongeluk aan iets of iemand voorbij. Soms moeten jou de ogen geopend worden voor iets dat je nog niet zo gezien hebt. Vlak voordat de blinde bij hem komt heeft Jezus zijn leerlingen gezegd: In het verhaal van Jezus en de blinde gaat het niet om een opticien of oogarts die op miraculeuze wijze, met spuug en aanraking, een enkel mens van zijn oogproblemen afhelpt. Dit verhaal leert ons allen kijken. Het leert ons anders te kijken. Wat ga je zien, wat krijg je door, welk inzicht krijg je als je je laat aanraken door de geest van Jezus. Hoe leert hij je kijken. Dat ga je pas zien als je het doorhebt. Deze week is de katholieke kerk weer op een negatieve manier in het nieuws gekomen door alle misbruikschandalen. Hoe schadelijk is wat gebeurde niet geweest! Maar schadelijk is ook het de doofpot stoppen, het voorbij kijken, het horende doof en ziende blind zijn. Schadelijk en schandelijk voor slachtoffers allereerst. En ook voor alle katholieken van goede wil en oprecht gedrag. Je hebt ogen, maar je ziet niet. Afgelopen weken las ik het boek van Simon Schama over de geschiedenis van de Joden. Katholieken en protestanten hebben Joden altijd als bekeringsobject gezien. Ze zijn blind voor wie Jezus is, zeiden ze. Afgelopen week nog las ik zoiets nog in een commentaar op het Bijbelgedeelte van vandaag. Vijftig jaar geleden schreef professor Bolkestein: die blinde in het verhaal is het Joodse volk, dat van zijn verblindheid afgeholpen moet worden. Zo werden Joden gezien: als een verblind volk. 1

2 Sterker nog. Wat ik boven alles schokkend vond in het boek van Schama is hoe Joden door de eeuwen heen verjaagd zijn, in getto s gestopt en bij duizenden gedood. Kerken hebben daar een bedenkelijke rol in gespeeld. Het getto in Rome was één van de ergste. Het gebeurde allemaal, het was zichtbaar en werd beschouwd als heel gewoon, zoals eeuwenlang ook slavernij gezien werd als normaal en goed gekeurd werd door kerkmensen. Hoe verblind kun je zijn. Ik denk aan het uitschrijven van die cartoonwedstrijd. Maar ook aan die fanatieke Pakistani die in naam van Allah Dood aan Holland roepen. Soms is jouw kijken beschadigd geraakt door wat je hebt meegemaakt. Soms kun je in een ander alleen nog maar een bedreiging zien. Sommigen hebben vroeger zo vaak gehoord: wat zullen de buren er wel niet van vinden, dat ze dat niet meer kwijtraken. Soms belemmeren de oordelen of de vermeende oordelen van anderen je om vrij te kijken, en vrij te leven. Soms is het dan maar het veiligste om je ogen te sluiten, om weg te kruipen en weg te kijken. In het verhaal neemt Jezus de blinde mee, het dorp uit. Hij moet op afstand komen van mensen en meningen. Hij moet op afstand komen om zelf te leren kijken. Hij moet, hij mag het vertrouwen krijgen dat hij onbedreigd kan kijken met eigen ogen. Zo moet hij leren kijken. Zo zal hij leren kijken. Ze brengen een blinde bij Jezus. Jezus neemt hem bij de hand en leidt hem het dorp uit. Dat is het eerste. En dan, daar, in die ruimte, los van de eigen omgeving, spuugt Jezus op zijn ogen en legt hem de handen op. Ik ben de laatste maanden met regelmaat bij de opticien geweest. Met allerlei geavanceerde apparatuur heeft hij mijn ogen gemeten. Het is nog niet helemaal gelukt met goede glazen. Laatst verzuchtte hij: ik snap dat niet goed! Spugen en de handen opleggen heeft hij nog niet uitgeprobeerd. Ik weet niet hoe hij zal reageren als ik hem deze technieken voorleg. Ik verwacht eerlijk gezegd dat hij me meewarig en lacherig zal aankijken, als ik hiermee aan kom. 2

3 In de tijd van Jezus geloofden ze wel in de helende werking van speeksel. Ze zeiden: als je speeksel op iemand smeert, gaat iets van jouw kracht op die ander over. We kennen iets daarvan misschien nog van vroeger. Als je als kind viel en een zere plek op je been had, zei je moeder: beetje spuug er op, even wrijven, over! Sommige psychologen zeiden: dat speeksel doet je herinneren aan de geborgenheid van het vruchtwater in de moederschoot. Jezus legt de handen op en doet spuug op de ogen van de blinde. Zo brengt hij de blinde terug bij oer- geborgenheid. Zoals een ouder dat doet bij een klein kind: vasthouden, aanraken en koesteren en uitdrukken: het is goed dat je er bent. Zo laat Jezus zien waar God voor staat. Voor oer- vertrouwen. Hildegard van Bingen, de jonge mystica, heeft het over de eerste stem en het eerste gebaar als ze iets van God wil aanduiden. De stem die zegt: Het is goed dat je er bent. De hand die je draagt, vasthoudt of zegent en uitdrukt: het is goed. Soms moet je terug naar die eerste stem, naar dat eerste gebaar. Soms moet je gereset worden. Dat computerwoord staat bijna letterlijk in onze tekst. Als de computer vastloopt, of te traag wordt, kun je resetten: terug naar de oorspronkelijke instellingen. Op zo n manier begint herstel, her - stel Jezus reset de blinde. Kun je al wat zien, vraagt Jezus. Herstel gaat niet in een keer. Zoals beschadigd vertrouwen niet en geloven ook niet in een keer gaat. Anders denken, anders ervaren, anders kijken, anders leven heeft tijd nodig. En geduld. Kun je al wat zien? Ik zie mensen, ik zie ze als bomen wandelen, is zijn antwoord. Helder zicht is er nog niet. Als je mensen als bomen ziet, mankeert er nog iets aan jouw kijken. Maar er is wel een eerste stap gezet. Bomen zijn in de bijbel symbolen van vertrouwen. Symbolen van goed leven. Als een boom aan levend water, zo wordt een gelukkig mens genoemd. Ik zie mensen niet meer bedreigend, als veroordelend. Ik zie ze als bomen, kan de man zeggen. Het herstel is nog niet compleet. 3

4 Weer komt Jezus met zijn handen die hij oplegt. En dan, dan breekt langzaam het kijken door in alle helderheid. Dit verhaal gaat niet over oogproblemen zoals staar of macula degeneratie, waar je wel of niet wat aan kunt doen. Dit verhaal gaat over leren kijken in de geest van Jezus. In de tekst keert het woord zien telkens weer anders terug. Er staat eerst zien, dan doorzien, opzien en tenslotte inzien. Dat anders leren kijken gaat in het verhaal niet vanzelf. Het is een proces waarbij je moet leren wachten met geduld om wat je nog niet ziet, nog niet ervaart. Het heldere kijken komt pas aan het einde. Dan is zijn inzicht helder geworden. En wij? Hoe kijken wij? Niemand is zonder oogkleppen. Ons werk, ons huis, onze club, ons geloof, onze status, ons bezit, ze kunnen ons kijken bepalen en beperken. We kunnen veel over het hoofd zien: mensen, dingen, verhoudingen, God. We kunnen ziende blind zijn en horende doof zijn. Soms hebben we geen vertrouwen om echt te kijken naar ons zelf en een ander. Het verhaal over de blinde vertelt over ons allen. Het vertelt over het leren kijken in de geest van Jezus. Laat je meenemen uit je dorp naar de ruimte. Laat je herstellen, laat je resetten. Laat de eerste stem, laat het eerste gebaar toe bij jezelf. De eerste stem die zegt: Ik zal er zijn en Ik heb jouw naam gegrift in mijn handpalm. Laat dat vertrouwen toe en probeer zo te kijken. Het echte kijken is niet allereerst een zaak van je ogen, maar van je hart. Laat je meenemen, laat de stem toe die zegt: Wie ben je, wat doe je, waar is je broer, waar is je zus. Laat de stem toe: je bent van betekenis en je kunt van betekenis zijn. Leer kijken in de geest van Jezus. Dan herken je in een gevangene, een naakte, een hongerige, een dorstige, een verlorene, In een ouder of in een kind, in een ander, maar ook in je zelf iets van God. 4

5 De blinde leert stap voor stap kijken. Als Jezus hem terugstuurt, zegt hij: ga je huis in, maar niet naar je dorp. Die stem, die hand, die je hebt ervaren, kan zo weer door het leven van alledag op de achtergrond raken. Die kan uit je gevoel verdwijnen door patronen van vroeger, door gewoontes en verhoudingen waardoor jij vastloopt. En wij? Laat je resetten, laat je herstellen. Er is een andere manier van kijken naar jezelf en naar een ander. Je moet het je alleen telkens weer bewust worden. Johan Cruijff had groot gelijk: je gaat dit pas zien, als je het doorhebt. Wek mijn zachtheid weer Geef mij terug de ogen van een kind Dat ik zie wat is En mij toevertrouw En het licht niet haat Amen 5

Vergelijkbare documenten

Ontmoetingskerk Laren (NH) - 28 oktober Marcus 10

Ontmoetingskerk Laren (NH) - 28 oktober 2018 - Marcus 10 Ogenschijnlijk vond hij moeiteloos zijn weg door de drukke stad. Je zag hem soms met die witte stok met rode strepen, maar veel liever liep hij