Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding. Tweedegraads lerarenopleidingen voltijd - deeltijd

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Tweedegraads lerarenopleidingen voltijd - deeltijd Techniek in de onderbouw Bouwkunde I en II Bouwtechniek I en II Elektrotechniek I en II Mechanische Techniek I en II Motorvoertuigtechniek I en II Werktuigbouwtechniek I en II Installatietechniek I en II Natuurkunde Wiskunde Pedagogisch Technische Hogeschool Christelijke Hogeschool Windesheim

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Tweedegraads lerarenopleidingen voltijd - deeltijd CROHO nrs: Techniek in de onderbouw vt/dt Bouwkunde I en II vt/dt Bouwtechniek I en II vt/dt Elektrotechniek I en II vt/dt Mechanische Techniek I en II vt/dt Motorvoertuigtechniek I en II dt Werktuigbouwtechniek I en II vt/dt Installatietechniek I en II dt Natuurkunde dt Wiskunde dt Pedagogisch Technische Hogeschool Christelijke Hogeschool Windesheim Hobéon Certificering BV December 2009 Auditteam: W.L.M. Blomen P. Foppen S. Mertens R.J.N. Olij M.J.M. van Os H. van den Hoek Secretaris: M.S. Bijkerk

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Visitatierapport Samen Scholen, Sterke punten: Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Kwaliteit lerarenopleidingen Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie Lerarenopleiding PTH van de Christelijke Hogeschool Windesheim op 25 juni 2009 en op 1 december BEVINDINGEN EN BEOORDELING 11 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 11 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 11 Facet 1.2. Niveau Bachelor 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 15 Onderwerp 2: Programma 17 Facet 2.1. Eisen HBO 17 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 22 Facet 2.3. Samenhang Programma 25 Facet 2.4. Studielast 29 Facet 2.5. Instroom 31 Facet 2.6. Duur 33 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 34 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 36 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 38 Facet 3.1. Eisen HBO 38 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 40 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 41 Onderwerp 4: Voorzieningen 43 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 43 Facet 4.2. Studiebegeleiding 45 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 48 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 48 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 50 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 53 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema hbo bacheloropleiding Techniek in de onderbouw, voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Bouwkunde I en II voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Bouwtechniek I en II voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Elektrotechniek I en II voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Mechanische techniek I en II voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Motorvoertuigtechniek I en II deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Werktuigbouwkunde I en II voltijd en deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Installatietechniek I en II deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Natuurkunde deeltijd Oordeelschema hbo bacheloropleiding Wiskunde deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 67 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde hbo bacheloropleidingen Bereik van de beoordeling Generieke benadering A. Hobéon Certificering beoordeelt zoveel mogelijk aspecten, i.c. de facetten en onderwerpen uit het NVAO-beoordelingskader, op een zo hoog mogelijk aggregatieniveau. Specifieke aspecten die per cluster, opleiding en/of variant afzonderlijk en zelfstandig zijn ingevuld, worden telkens op dat niveau beoordeeld. Door de gemeenschappelijke aspecten slechts eenmaal te beoordelen, op het niveau waarop ze aangestuurd worden, wordt de accreditatielast voor de daaronder liggende niveaus beperkt. B. De tweedegraads lerarenopleidingen kenmerken zich door onderlinge samenhang inhoudelijke samenwerking in o.a. ADEF-verband. De lerarenopleidingen zijn georganiseerd in clusters (Mens en Maatschappij, Talen, Science en de PTH). Hobéon Certificering heeft haar opzet van het beoordelingsproces en de rapportage hierop afgestemd. Een aantal aspecten is voor alle opleidingen binnen een cluster en tussen clusters gelijk. Daarbij gaat het om (een deel van) de doelstellingen, werkplekleren/opleiden in de School, personeelsbeleid en kwaliteitszorg. Ook minoren en lectoraten komen bij dit gemeenschappelijke deel aan de orde. Op het niveau van clusters hebben wij gesproken met docenten, studenten, curriculumcommissies, toets- en examencommissies. Tevens hebben wij studiemateriaal, toetsen, afstudeerscripties en andere werk van studenten beoordeeld. Deze laatstgenoemde materialen zijn natuurlijk opleidingsspecifiek en in de beoordeling van de opleiding zelf opgenomen. De gemeenschappelijke aspecten, op clusterniveau of nog hoger, hebben wij steekproefsgewijze geverifieerd op opleidingsniveau. Uitwerking Deze uitgangspunten zijn zichtbaar in opzet, uitvoering en rapportage: bij de samenstelling van de auditteams zijn per cluster vakdeskundigen en als werkvelddeskundigen betrokken. In een aantal gevallen zijn correspondenten ingeschakeld die op afstand specifieke onderdelen hebben beoordeeld. Tijdens de audit kwamen eerst generieke onderwerpen aan de orde, dan volgde verificatie op opleidingsniveau. Voor het cluster PTH hebben we één adviesrapport geschreven, waarin de verschillen en/of eigenheden van opleidingen en varianten binnen het cluster tot uitdrukking komen. Situatie Christelijke Hogeschool Windesheim In de onderhavige hogeschool is sprake van een duidelijk op cluster- en opleidingsniveau waarneembare krachtige sturing op generiek niveau. Generiek niveau en clusterniveau vallen hierbij voor een groot gedeelte samen. In onze rapportage komt dit tot uitdrukking in clusterrapporten die veel generieke bevindingen gemeenschappelijk hebben. Bevindingen die wij vervolgens op opleidingsniveau hebben getoetst, hetgeen uiteindelijk tot een afzonderlijk oordeel van elke opleiding heeft geleid. Hogeschool Windesheim, 1.0 1

8 De Christelijke Hogeschool Windesheim in casu de Pedagogische Technische Hogeschool verzorgt de hbo bacheloropleidingen Techniek in de onderbouw, Bouwkunde I en II, Bouwtechniek I en II, Elektrotechniek I en II, Mechanische Techniek I en II, Motorvoertuigtechniek I en II, Werktuigbouwtechniek I en II, Installatietechniek I en II, Natuurkunde en Wiskunde. Het onderhavige rapport heeft betrekking op de volgende opleidingen: CROHO Opleiding Voltijd Zwolle Deeltijd Zwolle Deeltijd Groningen Techniek (in de onderbouw) x x Bouwkunde I en II x x x Bouwtechniek I en II x x x Elektrotechniek I en II x x x Mechanische techniek I en II x x x Motorvoertuigentechniek I en II x x Werktuigbouwtechniek I en II x x x Installatietechniek I en II x Natuurkunde x Wiskunde x Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over alle opleidingen van de PTH in één rapport samengevat omdat alle opleidingen binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de verschillende opleidingen zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door een generieke Management Review van de PTH Meester in Techniek met aanvullende informatie per opleiding over de inrichting van het programma en het gerealiseerde niveau Karakteristiek van de opleiding De wortels van de lerarenopleidingen zijn terug te voeren naar 1915 onder de noemer van de Vereniging tot bevordering van Vakopleiding voor Handwerklieden. In 1951 gaan de lerarenopleidingen op in het Nederlands Genootschap tot Opleiding van Leerkrachten voor het Nijverheidsonderwijs. Nog weer later (1969) worden de Lerarenopleidingen ondergebracht bij het NGOLB (Nederlands Genootschap tot Opleiding van Leraren voor het Beroepsonderwijs). In 1985 gaat de NGOLB op in een landelijke organisatie met regionale vestigingen onder de naam: Pedagogisch Technische Hogeschool Nederland (PTH). Vanaf 1987 worden de vestigingen PTH Oost (Deventer en Enschede) en PTH Noord (Groningen, Leeuwarden) ondergebracht in de PTH Zwolle. Zwolle wordt dan tevens de centrale en fysieke vestigingsplaats van de Hogeschool Windesheim. In 1995 zijn PTH-vestigingen te Amsterdam, Eindhoven, Rotterdam en Zwolle zelfstandige vestigingen binnen de Lerarenopleiding PTH en opgenomen binnen de Stichting Hoger Onderwijs Zuid-Nederland (Stichting HOZN). Later zijn alle hogescholen onder de Stichting HOZN opgenomen onder de naam Fontys Hogescholen. Maatschappelijke ontwikkelingen en het toenemende belang van een regionaal beleid hebben er mede toe bijgedragen dat PTH-vestigingen ondergebracht werden in hogescholen die in de buurt van PTH-vestigingen lagen. De Lerarenopleiding PTH is in 2006 onder de coördinatie gekomen van de directeur van de School of Engineering & Design van de Christelijke Hogeschool Windesheim, waarna in 2007 aansluiting ontstond binnen de School of Education als onderdeel van de afdeling VO/BVE. Zo is de afdeling VO/BVE/PTH ontstaan. In de overgangssituatie van Fontys naar Windesheim zijn er bestuurlijke afspraken gemaakt die mede hebben geleid tot behoud van de naam Lerarenopleiding PTH en haar grondslag. De visie zoals door PTH gedefinieerd luidt als volgt: Hogeschool Windesheim, 1.0 2

9 In samenwerking met partners in het onderwijsveld en het bedrijfsleven worden studenten opgeleid tot leraar in brede zin voor onderwijs en bedrijfsleven en wordt voorzien in de behoefte aan competente leraren die vaardig, vindingrijk en toekomstgericht de beroepsrollen kunnen hanteren, met hart voor hun leerlingen en de beroepspraktijk. De ontwikkelingen in veld en beroep en het competentiegericht leren, begeleiden en beoordelen zijn de aanleiding geweest tot het Project Invoering Competentiegericht Onderwijs (PICO). Hieruit is in 2005 het onderwijsprogramma, genaamd PICO-programma, ontstaan. Bij het vormgeven van de missie, visie en organisatie van de Lerarenopleiding PTH binnen Windesheim is met het personeel en management vanaf 2006 gezocht naar een passende organisatievorm, goede inbedding in de infrastructuur, continuïteit van het huidige onderwijsprogramma PICO en harmonisatie van het toekomstige, gezamenlijke onderwijsprogramma. Sinds 2008 heeft het managementteam Lerarenopleiding PTH de leiding. Vanaf 1 september 2010 dient het management in lijn gebracht te zijn met de organisatie van de School of Education. Het huidige managementteam heeft in een aantal sessies een gemeenschappelijke missie en visie ontwikkeld die past bij de Lerarenopleiding PTH en de School of Education. Deze missie en visie zijn meer toegespitst op de huidige situatie van de technische opleidingen. Windesheim is als brede instelling voor hoger onderwijs een maatschappelijke onderneming. Zij vormt een gemeenschap waarin actieve en deskundige mensen elkaar ontmoeten. Windesheim heeft als doel een innovatief kennis- en expertisecentrum te zijn dat individuen en mensen in organisaties uitdaagt zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke, waarde(n)volle en zelfbewuste professionals, die: over maatschappelijk relevante kennis en competenties beschikken; willen functioneren op hoger professioneel niveau in beroepen of maatschappij; daaraan gerelateerde persoonlijke groei realiseren, en bijdragen aan de ontwikkeling, verbetering en vernieuwing van bedrijven, maatschappelijke instellingen en overheden. Haar drijfveren en doestellingen heeft Windesheim in haar missie verwoord. Windesheim kiest en handelt vanuit haar identiteit die haar oorsprong vindt in de christelijke godsdienst en cultuur en de daarin wortelende levensbeschouwelijke overtuigingen en inspiraties. Windesheim is er voor alle mensen, die: zich willen voorbereiden op een beroep; aanwezige beroepscompetenties individueel of in teamverband verder willen ontwikkelen; zich persoonlijk willen vormen en ontplooien. Hogeschoolbreed is gekozen om de Wet Hoger Onderwijs uit te werken in een major-minormodel. De major staat garant voor het niveau van de bachelorkwalificaties en draagt samen met de verdiepende minor voor het grootste deel bij aan het civiele effect van het diploma. De tweede minor is verbredend of verdiepend. Een verdere standaardisering van onderwijs en onderwijsorganisatie wordt gemotiveerd vanuit de principes vraagsturing en competentiegerichtheid. Daartoe zijn door Windesheim onderwijsstandaarden (WOS) ontwikkeld, die de Schools hebben verleid zoveel eenvormigheid aan de dag te leggen dat het ook mogelijk is minoren bij andere Schools te volgen, waardoor een afstudeerprofiel per student mogelijk gemaakt wordt. Windesheim is een organisatie met twee bestuurslagen: het College van Bestuur en de directeuren van de Schools/ondersteunende diensten. Tien Schools bedienen alle meerdere opleidingen waarvan de meeste gegroepeerd zijn in afdelingen. Voor de School of Education zijn dit de afdelingen VO/BVE/PTH, Primair Onderwijs. Daarnaast zijn er drie masters op het gebied van Speciaal onderwijs, Leren en innoveren en Leiderschap in het onderwijs. Hogeschool Windesheim, 1.0 3

10 Voorts is er een aantal opleidingen ondergebracht in een afdeling met een status aparte, zoals Theologie en Levensbeschouwing, Docent Beeldende Kunst en Vormgeving en Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO). Fontys Lerarenopleiding PTH is in 2007 naar de School of Education van Windesheim overgegaan en per 1 mei 2008 opgenomen in de afdeling VO/BVE binnen de School of Education. De afdeling VO/BVE/PTH wordt aangestuurd door een manager met gemandateerde verantwoordelijkheden. De omvorming van de organisatiestructuur van de Lerarenopleiding conform de organisatiestructuur van Windesheim is nog gaande. Momenteel stuurt een algemeen manager PTH drie teamleiders en studieleiders aan die elk een aantal opleidingen onder zich hebben. Op een aantal punten is de overgangspositie, waarin de PTH zich bevindt, te herkennen. Zo is zichtbaar dat de kwaliteitszorg nog niet geheel op één lijn zit met het Schoolbeleid. De PTH heeft als doel om deze cyclus 1 september 2010 aangepast te hebben aan die van de School of Education. De Lerarenopleiding PTH telt 487 studenten, waarvan 77 in de dagopleiding en 410 in de deeltijdvariant. Er werken 55 lerarenopleiders die gezamenlijk 37,4 (eind 2008) fte vertegenwoordigen. De PTH verzorgt naast de voltijd- en deeltijdopleidingen ook kopopleidingen. Deze eenjarige opleidingen zijn toegankelijk voor studenten die al een technische hbo-opleiding afgerond hebben en op deze wijze hun onderwijsbevoegdheid halen. Daarnaast verzorgt de PTH een opleiding voor zij-instromers, gericht op het VMBO (artikel 14 WHW). Naast de opleidingen in Zwolle wordt een groot deel van de opleidingen ook aangeboden in Groningen, te weten alle opleidingen behalve techniek in de onderbouw en installatietechniek. De PTH biedt in Groningen hetzelfde curriculum aan als in Zwolle, verzorgd door eigen docenten, hoewel de opleidingen zich daar beperken tot de deeltijdvarianten. Daarnaast beschikt de PTH ook over licenties voor de locaties Leeuwarden en Enschede. Deze zijn echter niet ingevuld en zullen komen te vervallen. De opleiding is de enige in de omgeving en vervult daarmee een regionale functie. De opleiding heeft, vergeleken met andere opleidingen binnen de afdeling VO/BVE/PTH, opvallend veel deeltijdstudenten. Hiervoor is een aantal redenen aan te wijzen, waarbij de achtergrond van de instroom het belangrijkste is: een groot deel van de instroom is afkomstig uit het mbo en reeds werkzaam in het technische veld. Slechts een klein deel van de instroom is afkomstig van de havo. Ongeveer 60% van de studenten uit de voltijd opleiding komt in eerste instantie na de studie niet in het onderwijs terecht, maar is werkzaam in het bedrijfsleven. Vervolgens blijkt dat veel oudstudenten na enkele jaren in het bedrijfsleven alsnog weer de overstap naar het onderwijs te maken. Het programma is gebaseerd op het PICO-curriculum, dit is in 2005 ingevoerd. Daarmee is dit curriculum in zijn vierde jaar ingegaan en wordt het oude curriculum niet meer als regulier programma aangeboden. Omdat er een aantal studenten door studievertraging in dit oude curriculum studeert, zal op verschillende plekken in het rapport aan dit curriculum gerefereerd worden. De PTH bestaat uit veel, vaak kleine, opleidingen. Doordat een deel van de pedagogische en didactische vakken gemeenschappelijk voor de verschillende opleidingen gegeven worden, en soms ook maar één keer in de twee jaar gegeven worden, kan de opleiding de inzet van menskracht beperken. De kleinschaligheid van de opleiding zorgt voor een informeel karakter en korte lijnen tussen studenten en docenten Visitatierapport Samen Scholen, 2004 In april 2004 is het rapport Samen Scholen, het eindrapport van de visitatiecommissie, uitgebracht. Samengevat kan worden gesteld dat de commissie oordeelde dat de Lerarenopleiding Fontys PTH Zwolle een duidelijk omschreven en innovatieve visie had op werkveld en beroep. Hogeschool Windesheim, 1.0 4

11 Ook had de opleiding een voldoende didactisch verantwoorde visie op de gewenste onderwijsvormgeving. Wat betreft het programma stelde de visitatiecommissie een aantal sterke punten en een aantal aandachtspunten vast. Bij de door de commissie opgemerkte aandachtspunten worden de door PTH ondernomen acties vermeld. Sterke punten: Het curriculum verhoudt zich in voldoende mate tot de beoogde eindkwalificaties. Het onderwijs is voldoende praktijkgericht en voldoet ook aan het niveau van hoger (beroeps-) onderwijs. Het onderwijs is voldoende uitdagend en activerend en sluit voldoende aan op de vooropleiding en andere relevante kenmerken van instromende studenten. Ook wordt er voldoende effectief geselecteerd en doorverwezen in het eerste jaar. Inmiddels hanteert de opleiding ook het bindend studieadvies. Het programma, de begeleiding en de verdeling van de studielast maakt een vlotte doorstroming mogelijk. Afgestudeerden en werkveldvertegenwoordigers zijn overwegend positief over de gerealiseerde kwalificaties. Afgestudeerden functioneren naar tevredenheid in het beoogde werkveld. De waarborging van de beoogde kwalificaties gebeurt voldoende, zowel wat de beroepscomponent als wat de vakcomponent betreft. De procedures zijn wat dit betreft helder. De inrichting en de structuur van de organisatie, de opleidingscultuur en het personeelsbeleid zijn voldoende bevorderlijk voor de gewenste onderwijskwaliteit. Ook de faciliteiten zijn voldoende. Het beleid is gericht op een gezonde bedrijfsvoering. Dit realiseert de Lerarenopleiding door met beperkte middelen creatief te zijn in het vormgeven van onderwijs, bijvoorbeeld door het combineren, clusteren en alterneren van programma s. Tevens heeft de commissie een aantal aandachtspunten genoemd. Zo vond zij het beleid met betrekking tot de implementatie van bovengenoemde visies onvoldoende. Dit punt is door de invoering van het PICO-project opgelost. Ook zijn de beoogde eindkwalificaties, met name voor de beroepscomponent en de vakcompetenties gerelateerd aan de kennisbasis, duidelijk geformuleerd. Voorts stelde de commissie vast dat er te weinig structurele relaties met het werkveld waren. Dit werd onder meer veroorzaakt door het beperkte aantal licenties en de geringe omvang van opleidingen van de Fontys hogescholen in Zwolle. Inmiddels participeert de Lerarenopleiding PTH in het relatienetwerk van de Hogeschool Windesheim. Daarnaast onderhoudt ze haar eigen contacten. Verder gaf de commissie aan dat de samenhang in het programma onvoldoende herkenbaar was. Door het leerlijnenmodel in het PICO-programma is de samenhang inmiddels duidelijker aangebracht. Het kwantitatieve rendement was een ander aandachtspunt. Dit oordeel was gebaseerd op algemene, landelijke PTH-gegevens van de Hogeschool Fontys aangezien de afdeling PTH Zwolle geen eigen administratie voerde. Inmiddels is er een eigen studentenadministratie voor de PTH waardoor er inzicht is in de rendementen en wordt een bindend studieadvies gehanteerd, waardoor de rendementen verbeterd kunnen worden. Hierbij dient in aanmerking te worden genomen dat het rendement van de PTH-opleidingen in Nederland in het algemeen laag is. Het auditteam is van mening dat er aan bovenstaande verbeterpunten gedurende de afgelopen jaren in voldoende mate aandacht besteed is door de PTH Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleidingen van de PTH is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Hogeschool Windesheim, 1.0 5

12 Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleidingen van de PTH hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling ten minste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft het opleidingsspecifieke referentiekader, het Competentie-overzicht Opleiding Docent BVE / VO / Bedrijfsleven, beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een Pedagogisch Technische opleidingen op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de PTH aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review MR; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Visitatierapport Samen scholen 2004 (zie ook 1.4); Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de PTH van de Christelijke Hogeschool Windesheim aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de verschillende opleidingen. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hierna) werd het management van de betreffende opleidingen op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hogeschool Windesheim, 1.0 6

13 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van werkveld, twee externe onafhankelijke vakdeskundigen, één student, één lead auditor / auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding(en) overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma/de opleidingsprogramma s en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleidingen werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Kwaliteit lerarenopleidingen Hobéon Certificering heeft bij het beoordelen van de tweedegraads lerarenopleidingen expliciet rekening gehouden met de afspraken tussen de NVAO en de VBI s op dit terrein. Dit naar aanleiding van een brief van de Staatssecretaris aan de NVAO (d.d. 14/11/07) inzake Accreditatie van lerarenopleidingen. Hierin geeft de staatssecretaris aan dat de lerarenopleidingen de afgelopen jaren veel energie gestoken hebben in behoud en verbetering van kwaliteit en in het creëren van waarborgen voor duurzame kwaliteit. Verder geeft zij aan dat in het accreditatietraject zekerheid dient te worden verkregen dat de opleiding aan studenten biedt wat zij nodig hebben om voldoende voorbereid en op HBO-niveau het beroep van leraar uit te oefenen. 1 Visitatie heeft op 25 juni 2009 plaatsgevonden. Een site visit te Groningen vond plaats op 30 november Hogeschool Windesheim, 1.0 7

14 In overleg tussen de NVAO en de VBI s is vervolgens een aantal afspraken gemaakt over de samenstelling van de panels, de duur en de omvang van de site visit aan de tweedegraads lerarenopleiding, de inhoud van het curriculum en het gerealiseerde niveau. Hobéon Certificering heeft voorafgaand aan de audit een lijst van de auditteamleden voorgelegd aan de NVAO en deze is door hen als adequaat beoordeeld. Vervolgens heeft Hobéon Certificering uit deze lijst een aantal externe auditoren geselecteerd. Hierdoor is voldoende geborgd dat er aandacht is besteed aan de kwaliteit van de inhoudelijke samenstelling van de panels. Het curriculum van de verschillende tweedegraads lerarenopleidingen is door het auditteam tegen het licht gehouden. Concreet betekent dit dat gekeken is naar zowel de vakinhoudelijk kant ervan als naar de vakdidactiek. Wij merken op dat in de rapportage aandacht besteed is aan het aantal contacturen (colleges, werk- en projectgroepen en individuele begeleiding waarbij de student in direct contact staat met de docent), de docent/studentratio en het opleidingsniveau van de docenten. Ook is door het auditteam voorafgaand aan (in de documentenanalyse) en tijdens de audit de wijze bestudeerd waarop de opleiding het Opleiden in de School heeft vormgegeven. Meer in het bijzonder heeft het auditteam concrete informatie bestudeerd waaruit blijkt op welke wijze de samenwerking tussen scholen en de opleiding vorm heeft gekregen en op welke wijze de opleiding de kwaliteit van het Opleiden in de School borgt. Hiermee volgt Hobéon Certificering de toezeggingen van de voorzitter van de NVAO aan de Staatssecretaris inzake de beoordeling van de kwaliteit van de lerarenopleiding (brief voorzitter NVAO aan de Staatssecretaris OCW, d.d. 22 november 2008, NVAO/ /FV). Het auditteam heeft verder gekeken naar de ontwikkeling van de kennisbases voor de verschillende opleidingen. In opdracht van het Algemeen Directeuren Overleg van Educatieve Faculteiten (ADEF) is in de ontwikkeling van een landelijke kennisbasis voor de onderscheiden tweedegraads lerarenopleidingen tot stand gekomen. De kennisbasis betreft het geheel aan vakinhoudelijke kennis en vaardigheden die een leraar vo/bve in een bepaald schoolvak moet bezitten. Het auditteam heeft kunnen constateren dat de Hogeschool Windesheim meewerkt aan het vaststellen van de vakinhoudelijke eindkwalificaties. Zie verder bij facet Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige ten minste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Hogeschool Windesheim, 1.0 8

15 Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Panelleden W.L.M. Blomen voorzitter P. Foppen, Werkvelddeskundige cluster A* R.J.N. Olij, Vakdeskundige Cluster A* M.J.M. van Os, Werkvelddeskundige cluster B* Werkvelddeskundigheid X X X S. Mertens, Vakdeskundige Cluster B* M.S. Bijkerk, secretaris Vakdeskundigheid, inclusief X X X X internationale deskundigheid Onderwijsdeskundigheid X X X Visitatie- of auditdeskundigheid, inclusief kwaliteitszorgdeskundigheid X X *) Cluster A: Wiskunde, Natuurkunde, Bouwkunde, Bouwtechniek, Techniek in de onderbouw Cluster B: Motorvoertuigentechniek, Mechanische Techniek, Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde, Installatietechniek Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de Tweedegraads lerarenopleiding noodzakelijke vakinhoudelijke en vakdidactische expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De lead auditor, de heer Blomen, heeft ruime auditervaring binnen het hoger onderwijs. Hij is sinds lang in het hbo werkzaam, eerst bij de HBO-raad, vervolgens als directeur van Hobéon en voert sinds het begin van het accreditatiestelsel audits uit in het hbo. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hogeschool Windesheim, 1.0 9

16 De werkveld- en vakdeskundigen, de heren Foppen, Olij, Van Os en mevrouw Mertens hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. De heer Foppen is meer dan 25 jaar werkzaam binnen, met name, het technisch onderwijs. Zo participeert hij in een groot aantal overlegorganen die gerelateerd zijn aan het voortgezet onderwijs/mbo waaronder het Platform Bèta Techniek, de bedrijfstak Metaal, Elektrotechniek en Installatietechniek en het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Metaal en Elektrotechnische Industrie. Peter Foppen is directeur van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs. De heer Van Os is werkzaam als directeur bij het Vakcollege. Het Vakcollege is een nieuwe vorm van scholing voor jongeren na de basisschool in de vorm van een zesjarige leergang binnen het (V)MBO. Daarnaast is hij werkzaam als programmaleider Ambitieprogramma VMBO bij het platform Bèta Techniek. De heer Olij is opgeleid aan de PTH en heeft zijn studie voortgezet aan de Vrije Universiteit, richting Bestuurskunde. Hij is sinds enige jaren werkzaam als Districtmanager bij Opleidingsbedrijf InstallatieWerk Noord-Holland (IW-NH). Mevrouw Mertens is als lector verbonden aan de Artevelde Hogeschool in Gent, België. In die hoedanigheid is zij verantwoordelijk voor het vak 'Fysica en techniek' binnen de lijn 'Inhoudelijke Expertise en de didactische kant hiervan. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie en site visit gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding(en): management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Lerarenopleiding PTH van de Christelijke Hogeschool Windesheim op 25 juni 2009 en op 1 december Zie Bijlage II. Hogeschool Windesheim,

17 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen In het kader van de Wet BIO zijn landelijke bekwaamheidseisen vastgelegd, die zijn opgesteld door de beroepsgroep verenigd in de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). De eindkwalificaties worden aangeduid als SBL-competenties. De School of Education hanteert deze SBL-competenties als referentiekader. Er is een relatie gelegd tussen de SBL- competenties en de hbokerncompetenties. Daarnaast hebben de gezamenlijke directeuren van de tweedegraads lerarenopleidingen, verenigd in ADEF, regiegroepen samengesteld om de kwaliteit vast te stellen en te verbeteren; het zogenaamde K3-project: Kennisbasis, Kennistoetsen en Kennisbank. Dit project wordt uitgevoerd in opdracht van de HBO-raad en gefinancierd door het Ministerie van OCW. Doel van het project is: opschonen en harmoniseren van aanwezige kennis per vak, voltooien van kennisbases; kennis van afgestudeerden is vastgelegd, extern gelegitimeerd en gevalideerd. Hierover een duidelijk signaal naar de buitenwereld afgeven; het maken van items voor de kennistoetsen. De kennisbasis wordt medio 2009 voltooid en gepubliceerd. De kennistoetsen worden verplicht gesteld voor het cohort dat in met de studie begint. Er komt een propedeusetoets, een LIO-bekwaamheidstoets en een startbekwaamheidstoets. Windesheim participeert in dit project. Aan de basis van de opleidingen ligt een beroeps- en een competentieprofiel. Beide profielen zijn gebaseerd op de in het ADEF vastgestelde kennisbasis en afgestemd met vertegenwoordigers uit het werkveld. De opleidingen hebben hiervoor een groot, extern netwerk waarin opleiden, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening belangrijke issues zijn. Hierbij valt te denken aan het Platform Bèta en Techniek, VeDoTech, Consortium Beroepsonderwijs en het Vakcollege. Het beroep techniekdocent heeft in Nederland te maken met een dubbel imagoprobleem. Zowel techniek als het docentschap zijn op het ogenblik niet populair. De opleidingen voeren met de andere PTH s in Nederland overleg hoe met deze problematiek om te gaan. Tevens hebben de opleidingen in 2008 en 2009 in samenwerking met het werkveld validatiecongressen voor de opleidingen gehouden om vast te stellen of de opleidingen zijn ingericht op basis van de vigerende beroepscompetenties en of de opleidingen studenten afleveren die inzetbaar zijn in een breed tweedegraadsveld. Het auditteam is van mening dat het organiseren van validatiecongressen een zinvolle manier is om het contact met het werkveld te onderhouden en onderschrijft het voornemen van de opleidingen om deze validatiecongressen jaarlijks terug te laten komen. Bouwkunde/ Bouwtechniek: De opleiding aannemerij Bouw werkt op landelijk niveau samen met het Kenniscentrum beroepsonderwijs voor de bouw, infra- en gespecialiseerde Fundeon. Deze samenwerking heeft tot doel afspraken te maken om functionarissen uit het bedrijfsleven op te leiden tot bouwkundige instructeur/docent. Daarnaast heeft de opleiding Bouw de specialisatie Beschermings- en afwerkingstechnieken (BAT) en werkt zij samen met Savantis om leraren voor deze branche op te leiden. Hogeschool Windesheim,

18 Elektrotechniek: De lerarenopleiding elektrotechniek is lid van het Landelijke Platform Metaal en Metalektro en neemt daarbij deel aan regionale bijeenkomsten. In het verleden zijn, in samenwerking met dit platform, bevoegdheidsverbredingsprogramma s ontwikkeld. Daarnaast onderhoudt de opleiding contacten met het kenniscentrum Kenteq. Dit kenniscentrum is ook betrokken bij de validatie door het werkveld en neemt deel aan de klankbordgroep bedrijfsleven. Motorvoertuigtechniek: De opleiding leraar Motorvoertuigentechniek onderhoudt contact met Innovam, het kenniscentrum voor de autobranche. Deze is ook vertegenwoordigd op de validatiebijeenkomst, georganiseerd door de opleiding. Techniek: De opleiding Techniek in de onderbouw wordt vertegenwoordigd in een aantal landelijke netwerken, te weten: Digischool / Kennisnet Community voor Techniek, een organisatie die zich bezighoudt met vernieuwing in de wijze van communicatie in opleidingen voor techniek en science, met ruim 1500 leden. In de organisatie VeDoTech, Vereniging van Docenten Techniek. Deelname aan de landelijke bijeenkomsten van deze vereniging vormen een verplicht onderdeel voor alle studenten binnen het curriculum van de opleiding, met gerichte opdrachten. Bovendien verzorgt elk jaar een aantal studenten workshops op deze tweedaagse bijeenkomsten. ECENT, een organisatie die zich onder meer bezighoudt met de vakdidactiek in het techniekonderwijs. Arbo-VO lidmaatschap voor de techniekdocenten, waar afspraken worden gemaakt over Arbo en Veiligheid in techniekruimtes op de scholen. Werktuigbouwkunde/Mechanische Techniek: De opleidingen docent Werktuigbouwkunde en Mechanische Techniek onderhouden onder meer contacten met: Het Metalen Scharnierpunt, een groep van scholen en bedrijfsleven die lesmaterialen ontwerpt. Deze organisatie is ook actief betrokken geweest bij de validatie van de curricula van deze opleidingen. Het Consortium Beroepsonderwijs, een landelijk overlegorgaan voor alle vmbo- en BVE-scholen in het technisch onderwijs. De opleidingen hebben verder contact met Kenteq, de organisatie die zich bezighoudt met de inhouden van onder andere de Metaal- en Elektro-opleidingen in het BVE-veld. Kenteq is onder meer betrokken geweest bij de samenstelling en vaststelling van de technische kennisbasis. Zij participeert ook in de validatiecongressen. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle opleidingen als goed en wel op grond van de volgende observaties: De PTH hanteert als eindtermen de landelijk vastgelegde SBL-competenties en sluit daarmee aan bij de eisen die door vakgenoten gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De PTH participeert in het ADEF en werkt mee aan het K3-project. Op verschillende niveaus wordt contact met het werkveld onderhouden, onder meer door de validatiecongressen en door contacten met de stagescholen. Op opleidingsniveau worden contacten met het werkveld onderhouden met de voor die opleiding relevante vertegenwoordigers. Uit bestudering van de opleidingsspecifieke documenten en na gesprekken met afgevaardigden van de verschillende opleidingen tijdens de audit heeft het auditteam kunnen vaststellen dat het algemene beleid van de PTH een vertaling heeft gevonden in de afzonderlijke opleidingen en dat de eindkwalificaties van deze opleidingen daarmee aansluiten op de eisen die vakgenoten stellen aan de opleiding. Hogeschool Windesheim,

19 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen De Lerarenopleiding baseert zich bij de inrichting van de opleidingen op volgende parameters: de Dublin Descriptoren de hbo-kwalificaties de SBL competities De SBL-competenties zijn op landelijk niveau vastgesteld en omvatten de volgende componenten: Interpersoonlijk competent Pedagogisch competent Vakinhoudelijk en didactisch competent Organisatorisch competent Competent in samenwerking met collega s Competent in samenwerking met de omgeving Competent in reflectie en ontwikkeling Windesheim heeft hier een extra competentie aan toegevoegd, te weten de competentie zelfsturing. Deze competentie is bij de PTH integraal opgenomen in de PICO-didactiek en komt gedurende de hele opleiding aan de orde in het werken aan het portfolio en aan het eind van de opleiding in het meesterstuk. De SBL-competenties zijn geformuleerd op drie niveaus. De student ontwikkelt zo de zeven competenties telkens op een hoger niveau, achtereenvolgens in: De propedeutische fase, die opleidt tot: Hoofdfasebekwaam niveau; De basisfase, die opleidt tot Basisbekwaam niveau; De specialisatie- en afstudeerfase, die opleidt tot Startbekwaam niveau. De competenties worden binnen de opleidingen op bachelorniveau afgesloten en sluiten hierdoor aan bij de algemeen geaccepteerde beschrijving van het bachelorniveau. De verschillen tussen de niveaus zijn vastgelegd in een competentieoverzicht. Per competentie is vastgesteld aan welke bekwaamheden de student aan het eind van iedere fase moet voldoen. De drie niveaus worden bepaald door: de mate van zelfstandigheid van begeleiding - via met toezicht en onder begeleiding - naar zelfstandig; de mate van complexiteit van de context van eenvoudig - via complex - naar professioneel; de mate van volledigheid van handeling van observeren en verwoorden - via analyseren - naar toepassen en evalueren. In een schema heeft de School of Education voor alle opleidingen de koppeling beschreven tussen de Dublin Descriptoren en de competenties, waarbij een relatie wordt gelegd met de onderscheiden kennisbases voor de opleidingen. Het auditteam heeft deze matrix bestudeerd, waarin de verbinding gelegd wordt tussen de SBL-competenties en de Dublin Descriptoren en is van mening dat de opleidingen op deze wijze de eindkwalificaties laten aansluiten bij het algemeen erkende hbo-eindniveau. Ook heeft het auditteam de verbinding tussen de competenties en de kennisbases bestudeerd en is van mening dat deze verbinding op een juiste wijze gelegd is. Hogeschool Windesheim,

20 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle opleidingen als goed en wel op grond van de volgende observaties: De PTH heeft het curriculum van alle opleidingen gebaseerd op de landelijke SBL-competenties en heeft door middel van een matrix aangetoond dat de eindkwalificaties de Dublin Descriptoren dekken en dat daarmee de eindkwalificaties van de lerarenopleidingen aansluiten bij de algemeen geaccepteerde beschrijvingen van een Bachelor. In een competentieoverzicht heeft de PTH vastgelegd aan welke bekwaamheden de studenten moeten voldoen op bepaalde punten van de opleidingen. Hogeschool Windesheim,

21 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds Hoger Onderwijs Zoals al onder 1.2. is beschreven hebben de opleidingen op landelijk niveau een relatie gelegd tussen de Dublin Descriptoren en de SBL competenties en kennisbases. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen daarom gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs Beroepsonderwijs Zoals al onder 1.1. is beschreven hebben de opleidingen zich gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de landelijke SBL competenties en kennisbases. Het auditteam heeft vastgesteld, dat de eindcompetenties van de opleidingen corresponderen met de kerntaken van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en aansluiten bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een hbo opleiding tweedegraads leraar Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleidingen. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor alle opleidingen als goed en wel op grond van de volgende observaties: het auditteam is van oordeel dat de opleidingen gerekend kunnen worden tot het hoger onderwijs. Meetbare gedragsindicatoren dragen ertoe bij dat het hbo-niveau kan worden bereikt. het auditteam is van oordeel, dat de eindcompetenties van de opleidingen aansluiten bij het niveau van een (beginnend) beroepsbeoefenaar en bij de eisen die de vakgenoten en de beroepspraktijk stellen aan een bacheloropleiding op het terrein van tweedegraads lerarenopleidingen. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding voor alle opleidingsvarianten als voldoende. De PTH participeert in landelijke projecten en overleggroepen en onderhoudt op verschillende niveaus contact met het werkveld. De PTH hanteert als eindtermen de landelijk vastgelegde SBL-competenties en sluit daarmee aan bij de eisen die door vakgenoten gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De PTH heeft het curriculum gebaseerd op de landelijke SBL-competenties en heeft door middel van een matrix aangetoond dat de eindkwalificaties de Dublin Descriptoren dekken en dat daarmee de eindkwalificaties van de lerarenopleiding aansluiten bij de algemeen geaccepteerde beschrijvingen van een Bachelor. In een competentieoverzicht heeft de PTH vastgelegd aan welke bekwaamheden de studenten moeten voldoen op bepaalde punten van de opleiding. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat het algemene beleid van de PTH een vertaling heeft gevonden in de afzonderlijke opleidingen en dat de eindkwalificaties van deze opleidingen daarmee aansluiten op de eisen die vakgenoten stellen aan de opleidingen. Hogeschool Windesheim,