editie 8, april 2012 traumapost

Transcriptie

1 editie 8, april 2012 traumapost

2 Agenda 7 e symposium Complicaties in de Traumachirurgie Datum: 13 april 2012 Tijd: uur Locatie: G4-123, AMC Regionaal Overleg Acute Zorg Datum: 13 april 2012 Tijd: uur (met inlooplunch vanaf uur) Landelijke OTO-bijeenkomst Datum: 17 april 2012 Tijd: uur Locatie: Meeting Plaza, Utrecht CS Overige bijeenkomsten in 2012: 15 mei, 19 juni, 18 september, 9 oktober, 20 november en 18 december. Regionale Multitrauma bespreking Datum: 19 april 2012 Tijd: uur Locatie: AMC (exacte locatie volgt) Overige bijeenkomsten in 2012: 31 mei, 12 juli, 4 oktober (regionaal), 15 november en 20 december. Projectgroep CBRN-OTO Datum: 27 april 2012 Tijd: uur Locatie: G4-174 (AMC) Overige bijeenkomsten in 2012: 25 mei, 29 juni, 27 juli, 31 augustus, 28 september, 26 oktober, 23 november en 14 december. Thema-avond Traumatologie Datum: 24 mei 2012 Tijd: uur Locatie: AMC (exacte locatie volgt) Kennisplatform ROP-OTO Datum: 4 juni 2012 Tijd: uur Locatie: G4-174, AMC Overige bijeenkomsten in 2012: 3 september en 19 november. TraumaFysioNet AMC van start Op 1 maart is TraumaFysioNet AMC officieel van start gegaan. Dit samenwerkingsverband bestaat uit een aantal fysiotherapiepraktijken in en om Amsterdam, de Trauma Unit en de afdeling Revalidatie/Polifysiek van het AMC. Doel is om optimale zorg te leveren aan traumapatiënten die (poli)klinisch behandeld zijn in het AMC. Reden om dit netwerk op te richten is het feit dat traumapatiënten meestal niet gericht doorverwezen werden naar een specifiek daartoe bekwame fysiotherapeut. In een aantal gevallen heeft dat geleid tot ontevredenheid bij patiënt en/of behandelaar ten aanzien van het functioneel herstel. Bijscholing De fysiotherapeuten uit het netwerk hebben ruime ervaring en houden hun kennis op peil door het volgen van bijscholing. Op 12 maart is, in samenwerking met de afdeling bij- en nascholing van het AMC, de eerste bijscholing georganiseerd waaraan 27 fysiotherapeuten hebben deelgenomen. De traumachirurgen uit het AMC en de klinisch fysiotherapeut van de soms ernstige traumatische letsels en zagen daardoor nog beter het grote belang van goede nabehandeling. Het uiteindelijke functioneren bepaalt immers voor een groot deel het resultaat van de gehele behandeling. Casuïstiekbesprekingen Naast de bijscholing is er iedere 2 maanden onderling overleg tussen de fysiotherapeuten Thema-avond Traumatologie Na het succes van de thema-avond in november organiseert TraumaNet AMC op 24 mei opnieuw een thema-avond Traumatologie. Tijdens deze avonden staat steeds één thema centraal dat van verschillende kanten wordt belicht. Aan het eind van de avond is er, traditiegetrouw, weer een interactieve zaaldiscussie. De avond is bedoeld voor ambulance-medewerkers, SEH-verpleegkundigen en andere geïnteresseerden. Meer informatie over het thema volgt zo spoedig mogelijk, maar noteer deze datum alvast in uw agenda! de afdeling traumatologie behandelden op boeiende wijze de algemene principes van traumatologie, waaronder de eerste opvang en het zogenaamde Golden Hour. Daarna kwamen de meest voorkomende letsels aan het houdings- en bewegingsapparaat aan bod, steeds ondersteund door veel voorkomende casuïstiek waardoor de praktijk aan de theorie wordt gekoppeld. De aanwezige fysiotherapeuten waren onder de indruk van en de traumachirurgen. Aan de hand van ingebrachte casuïstiek wordt gezamenlijk gekeken naar de optimale behandeling. Waar nodig wordt dieper ingegaan op operatietechnieken of herstelprincipes. Door dit netwerk weten professionals elkaar bij vragen snel te vinden. Voor meer informatie:

3 Personele veranderingen in de regio Tergooiziekenhuizen Martine Rebel is per 1 januari aangesteld als hoofd SEH. In het dubbelinterview verderop in deze TraumaPost stelt zij zichzelf voor. Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Per 1 februari is Anniek Verheijde aangesteld als calamiteitencoördinator. Zij volgt hiermee Albert Sikkema op en vertegenwoordigt het OLVG tijdens het Kennisplatform ROP-OTO. Bureau TraumaNet AMC Marie-Fleur van der Steeg is per 1 maart aangesteld als stafadviseur met aandachtsgebied ROAZ. Hiervoor was Marie-Fleur werkzaam op het bedrijfsbureau Chirurgische Specialismen binnen het AMC, waar ook TraumaNet AMC onder valt, en is daarmee dus geen onbekende voor het bureau. In de volgende TraumaPost stelt zij zichzelf voor. AMC - Ambulance Amsterdam AMC-intensivist Erik Jan van Lieshout is met ingang van 1 maart de nieuwe adjunctdirecteur Acute Zorg van het AMC. Daarnaast is hij ook medisch directeur van Ambulance Amsterdam. De medisch manager Ambulance Amsterdam, Pieternel van Exter, start dan als parttime coördinator van de Academische Werkplaats. Interview: Martine Rebel en Romuald van Velde, Tergooiziekenhuizen Tergooiziekenhuizen heeft een locatie in Blaricum en een in Hilversum. Beide locaties hebben een eigen SEH afdeling; een complicerende factor voor het inroosteren van personeel en de inzet van specialisten. Maar daar komen we wel uit, aldus Martine Rebel, de nieuwe teammanager van beide locaties. Verpleegkundigen en specialisten moeten kunnen schakelen en flexibel zijn en velen vinden een afwisseling van werkomgeving ook wel prettig, merken we. We horen bij TraumaNet AMC, maar zitten eigenlijk ook in het gebied van Traumazorg Netwerk Midden-Nederland. In de praktijk zorgt dat wel eens voor lastige situaties, voegt Romuald van Velde, traumachirurg en medisch manager SEH, toe. Te kleine schakel Martine Rebel, (32), getrouwd en moeder van twee kinderen van 2 en 4 jaar. Van Opening Acuut Chirurgische Unit AMC In navolging van de landelijke ontwikkeling rondom de Acute Opname Afdeling, zijn vanaf februari de deuren geopend van de Acuut Chirurgische Unit op G7 Noord in het AMC. Hier worden via de SEH of poli 24/7 alle acute patiënten opgenomen voor de volgende specialismen: Binnen 48 uur gaat de patiënt met ontslag, wordt doorgeplaatst naar een andere afdeling of naar een ander ziekenhuis. De acute patiëntenstroom wordt op één afdeling ondergebracht waardoor een optimale bedbezetting ontstaat en de kwaliteit en veiligheid van de acute zorg verbetert. oorsprong was ik verpleegkundige op de kinder-ic van het WKZ, maar heb op een gegeven moment bewust voor het leidinggevende vak gekozen. Ik had destijds het gevoel dat ik niet verder kwam. Het werken aan het bed was gebaseerd op het uitvoeren van protocollen en medische opdrachten en ik kon daar onvoldoende voldoening uit halen. Ik ben iemand die zich focust op het Plastische- en reconstructieve chirurgie Traumatologie Orthopedie Vaatchirurgie Urologie Algemene chirurgie Mondziekten en kaakchirurgie verbeteren van de zorg voor de patiënt, een bouwer die snel ziet dat dingen anders kunnen. Als individu was het niet mogelijk om veranderingen door te voeren, ik was een te kleine schakel binnen het geheel en dat ging me benauwen. Sinds 2005 heb ik verschillende leidinggevende functies vervuld, eerst binnen het WKZ en sinds 2008 in Tergooiziekenhuizen. Naast mijn werk volgde ik een post-hbo opleiding VO management en nu studeer ik Bedrijfskunde bij het IBO in Leusden. Mijn dochter kwam laatst thuis met het boekje Mama heeft het druk!. Mijn ambities zijn groot, maar zullen nooit ten koste van mijn gezin gaan.

4 Gelijkwaardigheid Traumachirurg Romuald van Velde (38), tja, een in Nederland niet vaak voorkomende Franse naam, is sinds juli 2009 werkzaam in Tergooiziekenhuizen. Daarvoor was ik in opleiding in het Jeroen Bosch ziekenhuis " Wij zijn dan misschien wel de aanvoerders, maar alleen kunnen we het spelletje nooit winnen." ning aan artsen en assistenten, efficiënter vormgeven van de triage. Een goede inventarisatie ligt hieraan ten grondslag, dus we zijn veel aan het praten met onze collega s. Niet alleen om de processen in kaart te brengen, maar, en dat is waarschijnlijk nog belangrijker, graag meer tijd willen besteden aan patiënten en niet over hard werken of salaris. Een academisch ziekenhuis heeft andere prikkels, voegt Romuald toe. Onderwijs, wetenschap en complexe zorg krijgen daar veel aandacht en bij ons staat het verpleegkundige aspect in Den Bosch. Ik ben zelf geen Brabander, om te leren van hun kennis en ervaringen centraal. Martine en Romuald zijn eens- maar ik snap ze nu wel. Romuald, sinds kort enthousiast en een echte teamplayer. Laatst en om te kijken wat de gebruikerseisen zijn gezind; eerst intern een efficiënt werkende niet vader van één maar van drie kinderen, maakte ze de vergelijking met een voet- waarmee wij rekening moeten houden. Het organisatie hebben met tevreden medewer- is sinds 2010 verantwoordelijk voor de balteam. Wij zijn dan misschien wel de gaat altijd twee kanten op. kers en patiënten. En tegelijkertijd toch ook aansturing en coördinatie van de medische aanvoerders, maar alleen kunnen we het naar buiten, vindt Martine. Binnen de SEH- processen binnen de SEH. spelletje nooit winnen. Dat is wel typisch Perifeer of academisch zorg zien we een aantal ontwikkelingen waar Martine. Ze steekt ook veel tijd en aandacht Jaarlijks bezoeken zo n tot we actief op moeten reageren. Ze noemen In de praktijk werkt het goed dat een specialist in de 1-op-1 gesprekken en luistert goed patiënten de SEH van Tergooiziekenhuizen. onder andere de verdergaande samenwer- verantwoordelijk is voor de medische con- naar wat anderen nodig hebben om hun Romuald: We behoren daarmee tot een king met de huisartsen, centralisering van tacten. Martine: Medische zaken worden werk goed uit te voeren. En Romuald... middelgroot ziekenhuis en we willen dat SEH-zorg, intensivering van de samenwer- makkelijker besproken tussen dokters Romuald is bedachtzaam en genuanceerd. iedereen binnen het ziekenhuis de SEH op kingen met ketenpartners van acute zorg en onderling. Ik ben het aanspreekpunt over Betrokken bij de zorg en de patiënt. Hij zoekt die waarde inschat. Specialisten uit het hele specialisering op specifieke zorg voor be- organisatorische zaken en geef leiding de verbinding en vindt het niet bedreigend ziekenhuis werken op de SEH en die moeten paalde patiëntencategorieën. Martine: De aan onder andere de doktersassistenten, om concessies te doen als dat nodig is; net zo goed voor ons werken, als dat ze voor (senior) verpleegkundigen en overige functionarissen die werkzaam zijn op de SEH. Wij zijn aanvullende persoonlijkheden en vormen een gelijkwaardig team. Romuald: onze beide informatiestromen en interne netwerken komen door onze samenwerking bij elkaar en dat is een prima uitgangspunt om deze klus te klaren, aldus Martine. hun eigen afdeling of maatschap doen. Wederzijds begrip, met de nadruk nogmaals op wederzijds, is essentieel om goede zorg voor de SEH-patiënt te kunnen borgen. Maar " We regelen het liever zelf dan dat anderen het voor ons regelen." De managementachtergrond met veel we hebben niet te klagen; we hebben de luxe bedrijfseconomische kennis van Martine is Inventariseren dat we werken met een betrokken team en spelers volgen zorgverzekeraars, de inspectie complementair aan mijn kennis over de Romuald en Martine zijn nu ruim twee maan- dat merk je. De werksfeer is goed, iedereen en VWS. Als wij binnen deze ontwikkelingen SEH. Is één plus één drie? In ons geval denk den samen aan het werk en hun focus ligt op kent elkaar, Tergooiziekenhuizen is niet zo n mee willen blijven doen, moeten we ervoor ik van wel, want ook onze karakters zijn de optimalisatie van de, met name logistieke, gelikt, hiërarchisch geleid ziekenhuis. Hier zorgen dat we in de regio onmisbaar worden eigenlijk wel aanvullend. Martine zit ergens processen. We gaan de lean-technieken krijg je nog de ruimte om het verschil te en dat betekent investeren in samenwerking. direct bovenop en schuwt een conflict niet. gebruiken, wie niet tegenwoordig, om pro- maken. Martine: Ik heb vanuit mijn werk We zijn nu nog aan het verkennen, maar we Ik ben wat minder fel. Ze is, denk ik, de juiste cesoptimalisatie te bereiken. En we hebben als manager van de chirurgische verpleeg- kunnen niet te lang wachten met het forma- persoon op de juiste plek. Tijdens haar in- al gezien dat we slagen kunnen maken. Con- afdelingen een enorme waardering gekregen liseren van onze contacten en het maken van werkperiode merkte je al dat ze de materie crete voorbeelden? Het verminderen van de voor het verplegend personeel. De discussie duidelijke afspraken. We regelen het liever zelf snel doorzag. Verder is ze gedreven, administratiedruk, de borging van ondersteu- van de dag gaat hier over het feit dat ze zo dan dat anderen het voor ons regelen.

5 Traumaregistratie: de stand van zaken Een van de taken van de traumacentra is het ondersteunen van de traumaregistratie in de ziekenhuizen in het traumazorgnetwerk. De verzamelde data geven inzicht in patiëntenstromen en uitkomsten van de (regionale) traumazorg. De regionale database bevat gegevens van traumapatiënten uit de regio van TraumaNet AMC die via de SEH zijn opgenomen in het ziekenhuis, overgeplaatst naar een ander ziekenhuis of zijn overleden op de SEH. Vanaf de start in januari 2008 tot en met december 2011 hebben de tien deelnemende ziekenhuizen ruim traumapatiënten geregistreerd, waarvan 5691 in In Figuur 1 is het aantal geregistreerde traumapatiënten per maand te zien. Percentage Figuur 2: Verdeling letsels per AIS-lichaamsregio per jaar 40% 30% 20% 10% Jaar Figuur 1: Aantal traumapatiënten per maand % Hoofd Gezicht Hals Abdomen Armen Thorax Wervelkolom Extern, overig Benen AIS-lichaamsregio Letselcodering AIS-lichaamsregio: Wervelkolom Aantal Van iedere traumapatiënt worden alle letsels als gevolg van trauma gecodeerd aan de hand van de Abbreviated Injury Scale (AIS). De AIS codering onderscheidt negen lichaamsregio s: hoofd (schedel en hersenen); aangezicht; hals; Ruim 4% (n=1655) van alle gecodeerde letsels bevindt zich in de lichaamsregio Wervelkolom. In vier jaar tijd zijn er 1158 traumapatiënten geregistreerd met één of meer letsels aan de wervelkolom. Ruim een derde van deze 500 thorax; abdomen; wervelkolom; bovenste extremiteiten; onderste extremiteiten; extern patiënten wordt in het Level 1 - traumacentrum gezien (n=395; 34,1%). Bijna alle letsels en overig. In Figuur 2 is de verdeling van de aan de wervelkolom zijn het gevolg van een 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jul Sep Jun Aug Maand van aankomst Okt Nov Dec letsels over de negen lichaamsregio s per jaar in percentage van het totaal aantal letsels weergegeven. stomp letselmechanisme (n = 1149; 99,2%). De lumbale wervelkolom is het vaakst aangedaan (n=672; 40,6%). Bijna de helft van de

6 Figuur 3: Verdeling van totale opnameduur bij patiënten met letsel aan de wervelkolom binnen deze categorie (n=231). Dit wordt Ontslagbestemming na opname verklaard door de combinatie van letsels in Van de 1158 patiënten met letsel aan de 250 andere lichaamsregio s; de claviculafractuur komt het vaakst voor als begeleidend letsel, wervelkolom worden de meeste na opname in het ziekenhuis naar de eigen woonomgeving namelijk bij 29 patiënten (12,5%). Daarnaast ontslagen (n = 859; 74,2%). Een klein deel van 200 zijn de longcontusie, hersenschudding en de patiënten wordt uiteindelijk overgeplaatst scapulafractuur voorbeelden van begelei- Aantal 150 dende letsels die voorkomen bij letsel aan de wervelkolom. naar een ander ziekenhuis, bijvoorbeeld voor operatie (n = 63; 5,4%). In totaal worden 185 patiënten (15,9%) overgeplaatst naar een 100 Opnameduur In Figuur 3 is de verdeling te zien van het ander instelling, zoals een revalidatiecentrum of een verpleeghuis. Eenderde hiervan zijn aantal dagen dat patiënten met letsel aan de multitraumapatiënten. 50 wervelkolom opgenomen zijn. De meeste van In totaal zijn er 37 van de 1158 patiënten over- deze patiënten zijn 5 dagen opgenomen, met leden (3,2%). Tweederde van de overleden 0 enkele uitschieters van patiënten die meer dan 3 maanden opgenomen zijn geweest. patiënten zijn multitraumapatiënten (n=23; 62,2%), waarvan er bij drie sprake was van 1 dag Gemiddeld liggen deze patiënten bijna 9 geïsoleerd letsel aan de wervelkolom. 3 dagen 5 dagen 7 dagen 9 dagen 11 dagen 13 dagen 2-3 wkn 4-8 wkn dagen in het ziekenhuis. Dit verschilt niet Opnameduur in categorieën voor patiënten met geïsoleerd letsel aan de In de volgende nieuwsbrief gaan we in op AIS wervelkolom. lichaamsregio Bovenste extremiteiten. letsels betreft fracturen van het wervellichaam (n=772; 46,6%). Deze fracturen komen binnen de lumbale wervelkolom het vaakst voor (n=375; 48,6%), gevolgd door de thoracale wervelkolom (n=309; 40,0%) en de cervicale wervelkolom (n=88; 11,4%). Daarnaast zijn de fracturen van de processus transversus veelvoorkomend binnen de wervelkolom (n=215; 13,0%). Bij 4% van de patiënten is sprake van contusie van het ruggenmerg (n=54). Verder is het ruggenmerg bij 13 patiënten (1%) beschadigd, waarvan bij 6 resp 2 patiënten een compleet letsel van het ruggenmerg op het cervicale resp thoracale niveau en bij 2 patiënten een compleet letsel op het lumbale niveau. Zowel contusie als laceratie van het ruggenmerg kunnen neurologische uitval (bijv. parese of paralyse) tot gevolg hebben. Bij 201 van de 1158 patiënten is sprake van geïsoleerd letsel aan de wervelkolom zonder letsels in de overige lichaamsregio s (17,4%). Hiervan hebben 51 patiënten een ISS 16. Die vallen daarmee dus binnen de categorie multitrauma. In de totale groep van patiënten met letsel aan de wervelkolom valt ruim 20% Injury Severity Score (ISS) De ISS is een anatomische letselernstschaal en geeft een overall score voor patiënten met meerdere verwondingen. De berekening van de ISS is gebaseerd op de AIS letselcodering. Verschil is dat de AIS 9 letselregio s hanteert en de ISS 6. De letselregio Wervelkolom is bijvoorbeeld onderverdeeld in 3 ISS regio s: cervicaal naar hoofd/hals, thoracaal naar thorax en lumbaal naar abdomen/bekkeninhoud. De ISS wordt berekend door van de drie ISS regio s met de meest ernstige verwondingen de hoogste ernstscore te kwadrateren en op te tellen. De ISS heeft een scorerange van Hierbij geldt hoe hoger de score des te ernstiger de patiënt gewond is. Er is sprake van een multitraumapatiënt als de ISS groter of gelijk is aan 16.

7 Regionaal Overleg Acute Zorg AMC Een van de taken die het AMC als traumacentrum vanuit VWS is toebedeeld is het organiseren van het Regionale Overleg over Acute Zorg (ROAZ). Ketenpartners zoals ziekenhuizen, ambulancehulpverlening, huisartsen, verloskundigen, GGZ, GHOR en GGD maken in het ROAZ afspraken over een betere samenwerking. Binnen dat systeem moet duidelijk zijn wie voor welk onderdeel van de acute zorgketen verantwoordelijk is. De kwaliteit van de acute zorgketen wordt immers bepaald door de mate waarin zorgaanbieders met elkaar samenwerken, elkaar informeren en van elkaars expertise en handelen op de hoogte zijn. Het traumazorgnetwerk geldt hierbij als een voorbeeldfunctie voor andere netwerken in de acute zorg. Bureau TraumaNet AMC is naast haar bijzondere taken op het gebied van traumazorg ook verantwoordelijk voor het organiseren van het ROAZ, waarin ook verantwoording wordt afgelegd over de Op dit moment zijn er allerlei landelijke en regionale ontwikkelingen. Concentratie van specialistische zorg is hierbij een belangrijk item, maar ook de kwaliteit en het aantal SEH s in deze regio. Bij acute zorg blijft het leveren van de juiste zorg aan de juiste patiënt op het juiste moment altijd het uitgangspunt. besteding van de zogenaamde OTO-stimuleringsgelden ter voorbereiding op rampen en crises. Samenvattend zijn de belangrijkste taken van het ROAZ AMC: 1. Afstemming van activiteiten tussen verschillende aanbieders van acute zorg In kaart brengen van het acute zorgaanbod in deze regio: Om op alle acute zorggebieden goede afspraken te maken zijn er vanuit het ROAZ AMC zogenaamde focusgroepen ingesteld, bestaande uit professionals op een bepaald deelgebied. De focusgroepen richten zich op acute CVA s, hartinfarct, acute gedragsstoornissen, acute verloskunde, acute Wie levert welke zorg? heupfracturen, vaatchirurgie en Intensive Hoe is de actuele behandelcapaciteit van iedere zorgaanbieder? Care. Om de kwaliteit van de SEH s te waarborgen is het rapport Spoedeisende Hulp: Welke afspraken bestaan er voor goede aansluiting acute zorg? vanuit een stevige basis uitgebracht, waarin naast basiscriteria voor de SEH, ook SEH Monitoren van een goede voorbereiding op geneeskundige hulpverlening bij rampen. profielen beschreven staan met criteria voor het behandelen van bepaalde patiëntengroepen. Gebleken is dat de criteria voor de SEH profielen nog niet eenduidig gedefinieerd zijn. In het ROAZ AMC is overeengekomen dat binnen de regio van Trauma Net AMC de focusgroepen zijn geschikt gremia om de definities te bespreken en aan te scherpen. Acute gedragsstoornissen één van de SEH profielen heeft betrekking op patiënten met Acute gedragstoornissen. Om binnen de regio van TraumaNet AMC te komen tot eenduidige criteria, is van ieder ziekenhuis in de regio een psychiater uitgenodigd om deel te nemen aan een werkgroep. Met kwaliteit van zorg als uitgangspunt zijn de gestelde criteria doorgenomen en aangepast. Aangezien de regio van TraumaNet AMC de eerste is die met betrekking tot het profiel voor acute gedragsstoornissen met aanpassingen van het profiel komt, is deze aanzet voor aangepaste criteria in het landelijk platform Acute zorg ingebracht. Andere regio s zullen dit docu ment als uitgangspunt gebruiken binnen hun regio. Doelstelling is om op deze manier uiteindelijk tot een landelijk afgestemd profiel te komen. Acute verloskunde De acute verloskunde staat de laatste tijd landelijk veelvuldig in de belangstelling. Bij verloskundige spoedzorg zijn veel verschillende zorgverleners betrokken: verloskundigen, huisartsen, gynaecologen en verplegend personeel, kraamverzorgenden en, indien noodzakelijk, kinderartsen of neonatologen en ambulancemedewerkers. In de afgelopen periode zijn diverse onderzoeken en rapporten uitgebracht ten aanzien van de infrastructuur voor acute verloskunde. Een van de verbeterpunten die naar voren komt is de overdracht binnen de keten van verloskundige spoedzorg en goede vastlegging van gemaakte afspraken. Om te komen tot eenduidige afspraken en werkwijze en de verloskundige keten voor spoedzorg te verbeteren, is een werkgroep Acute prehospitale verwijzingen opgestart. In deze werkgroep zijn de diverse betrokken ketenpartners vertegenwoordigd en wordt gezamenlijk een regionaal protocol opgesteld voor acute situaties met een slecht kind thuis, waarbij verwijzing naar een ziekenhuis met tweedelijns of zelfs derdelijns zorg noodzakelijk is. Het resultaat van de werkgroep wordt teruggekoppeld in het Groot Regionale Perinatale overleg in april voor regionale afstemming. Acute heupfracturen Binnen de focusgroep acute heupfracturen is met diverse betrokkenen een regionaal klinisch pad heupfracturen opgesteld. Doel van dit klinisch pad is te komen tot een gestandaardiseerd protocol voor de pre- en postoperatieve zorg van patiënten met een heupfractuur om zo de kwaliteit te verbeteren. Alle betrokken partijen hebben het klinisch pad geaccordeerd en zich daarmee aan de vastgestelde handelingen gecommitteerd. Op deze manier wordt geborgd dat patiënten die voor een heupfractuur in de regio van TraumaNet AMC worden behandeld kwalitatief goede zorg ontvangen. In de komende maanden wordt het klinisch pad in de ziekenhuizen geïmplementeerd.

8 OTO in volle vaart vooruit De ter beschikking gestelde OTO-stimuleringsgelden door het ministerie van VWS zijn bedoeld voor het verbeteren van de voorbereiding op rampen en crises. Elke instelling schrijft een OTO-activiteitenplan, waarin OTO-stimuleringsgelden worden aangevraagd voor de voorgenomen activiteiten op het gebied van Opleiden, Trainen en Oefenen. De jaarplannen van de instellingen worden vervolgens verwerkt in het regionale jaarplan OTO voor 2012 en vastgesteld in het ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorg). Regionaal jaarplan TraumaNet AMC een aantal mono- en multidisciplinaire oefeningen plaats. In 2012 zal TraumaNet AMC de Doel van het opstellen van een regionaal OTO-jaarplan is om inzicht te verkrijgen in de nadruk leggen op het trainen en oefenen in de activiteiten van de diverse zorginstellingen en regio. Bij de zorginstellingen waar er onvoldoende tijd of kennis beschikbaar is, kunnen de fase waarin zorginstellingen zich bevinden op het gebied van OTO volgens de 7 fasen de stafadviseurs OTO van TraumaNet AMC oefenmethodiek. Hiermee kan tevens de daarbij ondersteunen. borging van de OTO-activiteiten volgens de Deming cyclus mede worden bewaakt. Regionale activiteiten Vanaf het voorjaar gaat de regionale ETS organisatie van start. De inzet en het operatio- De ROP-OTO coördinatoren gebruiken de uitkomsten van de diagnosetool uit de OTO- neel beheer van ETS zal gezamenlijk worden Toolkit voor het opstellen van hun jaarplannen. Onderdelen die tot nu toe onderbelicht AMC en het Netwerk Acute Zorg, regio georganiseerd voor de regio van TraumaNet zijn gebleven, zijn nu in de OTO-jaarplannen VUmc. ETS-activiteiten worden vanaf heden van de zorginstellingen opgenomen. De OTO- ondersteund door Senior en Basic Instructors uit de beide regio s. Er is een oefenbank Toolkit zal daarnaast gebruikt gaan worden om een professionaliseringsslag te maken beschikbaar en kennis wordt met elkaar bij het opstellen van het meerjarenplan OTO gedeeld. Meer hierover is te lezen in het interview met Erna Verbeek, Senior Instructor ETS, elders in deze TraumaPost. Uit de OTO-jaarplannen blijkt voor dit jaar behoorlijk veel ambitie. Er wordt meer ingezet Om een oefening voor crisis- en rampenbestrijding voor te bereiden, uit te voeren en op tabletop- en ETS-trainingen, ook vinden er te evalueren is specifieke kennis noodzakelijk. TraumaNet AMC biedt de driedaagse cursus Oefenleider aan om medewerkers in de zorginstellingen op te leiden om zelfstandig een oefening te kunnen organiseren. Om het mogelijk te maken dat elke zorginstelling één functionaris opleidt tot oefenleider is deze cursus voor de regio ingekocht. Een bijkomend voordeel is dat de oefenleiders elkaar direct beter leren kennen en hiermee de stap tot multidisciplinair oefenen verbetert. Als zorginstellingen oefeningen organiseren, is de deelname van waarnemers onmisbaar. Om dit professioneel te laten verlopen, is het van belang dat waarnemers goed zijn voorbereid op hun taak. In het najaar organiseert TraumaNet AMC daarom een cursus waarnemen voor de regio. Middels een projectplan zal een regionale pool worden samengesteld en deskundigheid worden bewaakt. Verder zal er vijf keer een HMIMS opleiding voor de regio worden georganiseerd. De sleutelfunctionarissen in ziekenhuizen kunnen hiermee kennismaken met de rampenbestrijding- en crisisbeheersingprocedures in ziekenhuizen. Kennis van het eigen Ziekenhuis Rampen Opvang Plan (ZiROP) is wel noodzakelijk. Er wordt in het middagdeel geoefend met een ETS oefenscenario. Het regionale CBRN-OTO project krijgt dit jaar extra aandacht door zowel awareness opleidingen en de regionale opleiding chemische slachtoffers op de SEH. De handreiking chemische patiënten op de SEH is de kapstok waarmee trainers/kwartiermakers de SEH beter kunnen voorbereiden en collega s door middel van de train-de-trainer methodiek kunnen voorbereiden op de opvang van chemisch besmette patiënten. De GGD en volgen een landelijk implementatietraject Samen beter voorbereid waarin OTO is verwerkt. Het landelijk project implementatie HAROP is in de regio van TraumaNet AMC aardig op streek. De projectleiders hebben een OTO-jaarplan voor 2012 voorbereid. De ambulancediensten trainen jaarlijks het protocol 1e ambulance en er wordt gebruik gemaakt van een oefenlocatie om meerdere dagen diverse scenario s te oefenen. OTO-stimuleringsgelden Voor het eerst sinds de start van de OTOstimuleringsgelden in 2008 zijn de aanvragen aan voorgenomen activiteiten op het gebied van Opleiden Trainen en Oefenen ter voorbereiding op crises en rampen hoger dan de beschikbare OTO-stimuleringsgelden. De stafadviseurs OTO hebben daarom in een aantal gevallen verduidelijking gevraagd op de voorgenomen OTO-activiteiten, waarna de ambities soms zijn bijgesteld en er een selectie heeft plaatsgevonden conform het OTO convenant. Om meer overzicht te hebben op de uitgevoerde OTO-activiteiten heeft TraumaNet AMC een regionale activiteiten jaarplanning

9 gemaakt. Hierin wordt meerdere malen per jaar aan de zorginstellingen om een terugkoppeling gevraagd over de tot dan toe uitgevoerde en geplande OTO-activiteiten. Daarnaast verkrijgt TraumaNet AMC meer inzicht in de daadwerkelijk gemaakte kosten voor de OTOactiviteiten, doordat er is afgesproken dat voor iedere gehonoreerde aanvraag achteraf door de zorginstelling een gespecificeerd kostenoverzicht wordt aangeleverd. Voorfinanciering is nog steeds mogelijk. De aanvraag OTO-stimuleringsgelden kan dus achteraf plaatsvinden met een voorkeur dit voor het einde van het eerste halfjaar dan wel tweede halfjaar te doen. Het regionaal jaarplan OTO 2012 inclusief begroting zal ter vaststelling worden aangeboden aan het ROAZ in het voorjaar. Wie is Mindy Stevenhaagen In deze rubriek stellen medewerkers van TraumaNet AMC zich voor. In dienst bij TraumaNet AMC sinds 1 januari 2012 Functie: stafadviseur met aandachtsgebied OTO Telefonisch bereikbaar: (ma t/m do) De vangrail langs de snelweg is niet bedoeld voor alle auto s, maar alleen voor die ene auto die uit de bocht vliegt. Deze uitspraak is Nieuw uitvraagsysteem meldkamer Ambulance in Alkmaar Vanaf eind januari werkt de meldkamer Ambulance in Alkmaar met een nieuw (digitaal) uitvraagsysteem. Het betreft het Advanced Medical Priority Dispatch-systeem (AMPDS), ook wel bekend als Pro QA. Noord-Holland Noord is de tweede meldkamer in Nederland die volgens dit systeem werkt. In mei 2011 begon de meldkamer Hollands Midden met deze werkwijze. Het nieuwe uitvraagsysteem is in Noord-Holland Noord stapsgewijs ingevoerd. Zodra een centralist de opleiding heeft afgerond start hij of zij gelijk. Op 1 april zijn alle centralisten opgeleid en worden alle meldingen volgens de nieuwe wijze aangenomen. Het nieuwe systeem leidt centralisten bij alarmmeldingen aan de hand van een vaste vragenlijst en uitgeschreven instructies tot een zogenoemde inzetindicatie. Deze is gekoppeld aan een toe te kennen urgentie en in te zetten eenheden. Dit betekent dat alle aanvragen op een uniforme en systematische wijze worden beoordeeld. Het biedt daarmee een gegarandeerde eenduidige zorg. Ook biedt het een goede handleiding voor de centralist. Zolang niet van het protocol wordt afgeweken weet de centralist dat goed is uitgevraagd en gehandeld. Naast het AMPDS specifiek voor de ambulance meldkamer, bestaan ook varianten voor de brandweer en de politie. Voorlopig wordt op de gemeenschappelijke meldkamer alleen met het systeem voor de ambulance meldkamer gewerkt. Wereldwijd werken al 2700 meldkamers met het systeem. (Berichtgeving: Veiligheidsregio Noord-Holland Noord) illustratief voor mijn werk. De voorbereiding op rampen is noodzakelijk, ook al vinden er (gelukkig) niet vaak rampen plaats. Als stafadviseur met als aandachtsgebied OTO probeer ik, samen met Corina de Groot en de ROP-coördinatoren uit de regio, een professionaliseringsslag te maken en de ketenpartners meer begeleiding te bieden bij de voorbereiding op rampen. Een ramp betekent een onoverzichtelijke situatie, snel keuzes maken, chaos, werken onder stress dan is het zo belangrijk dat je kunt terugvallen op een goede procedure. De voorbereiding is essentieel; zelfs voor de meest ervaren hulpverlener. Voor ons is het een uitdaging om bij verschillende doelgroepen bewustwording te creëren dat OTO noodzakelijk is. Op directieniveau gaat de discussie over geld; rampen gebeuren niet zo vaak, waardoor het lastig is om geld en tijd vrij te maken. Bij de SEH is er duidelijk een behoefte aan heldere beoefende procedures en handvatten; als er een ramp gebeurt wat dan? Een andere beleving van hetzelfde onderwerp, dat van ons ook een andere benadering vraagt om bewustwording te creëren. Tijdens mijn studie Cultuur, Organisatie en Management aan de VU werkte ik op de SEH als baliemedewerker, waar ik zag hoe leuk het is om in de zorg te werken. Deze baan is voor mij ideaal; mijn liefde voor de zorg kan ik combineren met mijn managementblik.

10 TraumaNet AMC en Netwerk Acute Zorg, regio VUmc werken samen in Emergo Train System (ETS) activiteiten Het mooie van dit project vind ik de samenwerking van de twee netwerken om ETS binnen een grote regio op te starten. Zo worden subsidiegelden optimaal benut. De uitrol van ETS kunnen we op deze manier groot aanpakken en verder ontwikkelen. Erna Verbeek, Senior Specialist Vakbekwaamheid GHOR Noord-Holland Noord en door de beide netwerken gevraagd als projectleider van het project, is enthousiast over deze aanpak. Een praktijkvoorbeeld dat samenwerking leidt tot efficiency; we hoeven niet allemaal het wiel opnieuw uit te vinden. De echte functionarissen nemen deel aan de training. Het mooie is dat vrijwel direct na de start de sleutelfunctionaris in zijn rol zit en daar ook naar handelt, waardoor bewustwording wordt gecreëerd. Afhankelijk van het leerdoel is het mogelijk om één of meerdere kritische afdelingen of onderdelen van de geneeskundige keten te trainen. Zoals bijvoorbeeld de OK, IC en een operationeel team in de hospitale setting. Of juist het incidentterrein, gewondennest of de ambulance spreiding in de pre- hospitale setting. het incidentterrein, gewondennest of ambulance spreiding. Alle instellingen binnen de regio s van TraumaNet AMC en Netwerk Acute Zorg, regio VUmc kunnen vanaf 15 april aanvragen indienen om van de ETS-sets gebruik te maken. Er zijn inmiddels 40 Basic en 7 Senior instructors opgeleid die de oefening kunnen begeleiden (intake, voorbereiding, uitvoering en evaluatie). Heeft een ziekenhuis eigen begeleiders in huis dan wordt uitsluitend de ETS-set gebruikt. Landelijk wordt ETS al tien jaar Het Emergo Train System (ETS) is een oefensysteem dat door middel van symbolen en een aantal whiteboards de werksituatie zowel hospitaal als pre-hospitaal simuleert. Op de borden wordt aangegeven wat de omstandigheden zijn met beschikbare hulpmiddelen en functionarissen. Per patiënt is er een kaart met medische parameters beschikbaar. Ook zijn per patiënt, met de keuzes die de deskundigen maken, de handelingen vastgesteld die binnen welk tijdsbestek na het incident noodzakelijk zijn om complicaties te voorkomen. Logistieke patiëntenstromen worden door oefenscenario s getraind. Erna: ETS wordt als hulpmiddel gebruikt om de kwaliteit van de voorbereiding op crisissituaties te verbeteren. Een rampscenario wordt nagebootst zonder dat je patiënten en medewerkers belast of een ziekenhuis moet ontruimen. De kracht zit hem in de eenvoud; inzichtelijk wordt wat de consequenties zijn van gemaakte keuzen. Op het moment dat bijvoorbeeld de IC geen patiënten meer kan opnemen die mogelijk aan de beademing moeten omdat daar geen capaciteit meer voor is, ontstaat er een probleem als zich een ernstig trauma aanbiedt. De keuze die de SEH dan maakt is merkbaar op de IC of de OK. Een andere kracht vind ik dat iedere werkomgeving nagebootst kan worden. Deelnemers herkennen direct hun eigen situatie, zijn er vijf traumachirurgen dan staan er ook maar 5 poppetjes. Dat ik op mijn leeftijd nog mag speed daten In het kader van de regionale uitrol van ETS heeft in het najaar van 2011 de eerste bijeenkomst deskundigheidsbevordering plaatsgevonden in het AZ-stadion in Alkmaar ( heel imponerend zo n groot, leeg voetbalstadion ). Tijdens de bijeenkomst wisselden Senior- en Basic Instructors informatie met elkaar uit over het hoe en wat rond het opzetten van het regionaal ETS-beleid, de rollen die moeten worden vervuld en de uitvoering van het beleid. De meeste deelnemers kenden elkaar niet, dus werd eerst een rondje gespeeddate. Corina de Groot, stafadviseur OTO van TraumaNet AMC, was ook aanwezig. Origineel, spontaan, ongedwongen en zeer effectief. Voor mij de eerste ervaring met speed daten. In korte tijd had ik met zes personen kennis gemaakt. Daarna gaf iedereen met gele post-it s aan waar hun specialiteit lag op het gebied van ETS en het was mooi om te zien dat uiteindelijk het totaal een goede afspiegeling vormde van een ziekenhuisorganisatie. Na inventarisatie bleek iedereen deskundig genoeg te zijn voor het begeleiden van een ETS-oefening. Om in voetbaljargon te blijven: Het ETS-team is compleet en gereed voor de aftrap!

11 gebruikt en heeft het zijn kracht helemaal bewezen. We bevinden ons nu in de uitrolfase in de eigen organisaties. Wij zijn er klaar voor, dus laat de aanvragen maar komen, aldus Erna. Meer informatie en aanvragen: Ziekenhuizen die een ETS training willen organiseren kunnen ondersteuning door een Basic instructor of ETS sets aanvragen via onze website Voor een ETS training kan een aanvraag voor OTO stimuleringsgelden worden ingediend. Beide traumacentra hebben hiervoor een eigen procedure die kan worden gevolgd. Wie is Dominique Olthof In deze rubriek stellen medewerkers van TraumaNet AMC zich voor. In dienst bij bureau TraumaNet AMC sinds 1 januari 2012 Functie: wetenschappelijk onderzoeker traumaregistratie Telefonisch bereikbaar: (di) (overige dagen) Regionale Multitrauma Bespreking Op donderdag 19 april van uur organiseert TraumaNet AMC de tweede Regionale Multitrauma Bespreking. Tijdens deze bespreking worden, aan de hand van twee casussen, de verschillende beslismomenten bij de opvang en behandeling van traumapatiënten doorlopen. Doel van deze avond is dan ook om, op een interactieve manier, ervaringen en kennis binnen de regio met elkaar te delen. Kijk voor meer informatie over het programma en inschrijving op De medewerkers van bureau TraumaNet AMC wensen u een fijn pasen Ik houd van avontuur en reizen en heb tijdens mijn studie een onderzoek uitgevoerd naar de medische en sociale beperkingen van vrouwen met een uterus prolaps in Nepal. Van dichtbij zag ik daar hoe mensen leven en wat voor een invloed een beperking kan hebben. Heftig, maar leerzaam. Juist omdat ik daar alleen was, heb ik zoveel pure ontmoetingen gehad. Een andere hobby is sporten: hockey, skiën en parachutespringen staan in mijn absolute top 3. Nog twee static line sprongen en dan mag ik een vrije val doen. Dat is, denk ik, een onvergetelijke belevenis! Bureau TraumaNet AMC is een kleine compacte club, binnen het grote geheel van het netwerk in de regio. Een groeiende organisatie met korte lijnen, veel samenwerkingsverbanden en een goede (werk)sfeer. Tijdens mijn studie kreeg ik interesse voor traumachirurgie. De traumaregistratie is een goudmijn aan informatie. Ik borduur voort op het werk van Pieter Joosse met betrekking tot w-statistieken en ik voeg een eigen focus toe; inzicht verkrijgen in de (grenzen van) niet operatieve behandeling van solide abdominaal orgaanletsel, in de waarde van het routinematig verrichten van een urinesediment bij patiënten die op de traumakamer binnenkomen en het in kaart brengen van het prehospitale traject. Daarnaast lever ik mijn bijdrage aan een verdergaande verfijning van de registratie en in dat kader zullen we de huidige registratie continu toetsen op uniformiteit, juistheid en volledigheid.

12 Traumaregistratie: het (onderzoeks)stokje wordt doorgegeven TraumaNet AMC zet de vorig jaar gestarte focus op het wetenschappelijk onderzoek binnen de traumaregistratie in 2012 voort. Pieter Joosse is vanaf 1 januari 2012 in opleiding tot traumachirurg bij de Trauma Unit van het AMC en heeft het (onderzoeks)stokje doorgegeven aan Dominique Olthof (zie ook Wie is verderop in deze TraumaPost). Hieronder een overzicht van de recente wetenschappelijke activiteiten van TraumaNet AMC. Inter- en intraobserver variabiliteit voor gradering van miltletsel Het meest gebruikte graderingssysteem om miltletsel te classificeren is dat van de American Association for the Surgery of Trauma (AAST). In 2007 hebben Amerikaanse radiologen een nieuw graderingssysteem ontwikkeld waar vasculair letsel in opgenomen is. De aanwezigheid van vasculair letsel is belangrijk omdat dit een prognostische factor is voor het falen van niet-operatieve behandeling. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het de noodzaak tot interventie (chirurgie of angiografie & embolisatie) beter voorspelt dan het graderingssysteem van de AAST. Echter, omdat het AAST systeem ouder is en artsen meer ervaren zijn in het scoren van letsel volgens dit systeem, waren wij geïnteresseerd hoe de inter- en intrawaarnemer variabiliteit van beide graderingssystemen zich tot elkaar verhielden. Dit onderzoek liet zien dat de inter- en intrawaarnemer variabiliteit voor beide systemen vergelijkbaar hoog is. In combinatie met de voordelen van het Baltimore systeem die aangetoond zijn in eerder onderzoek, namelijk dat vasculair letsel is opgenomen en dat het een relatief eenvoudig systeem is dat de noodzaak tot interventie beter voorspelt dan het AAST, raden wij het gebruik van dit systeem aan. De resultaten van dit onderzoek zijn gepresenteerd op de Traumadagen (Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie, november 2011) en worden in mei gepresenteerd op het congres van de European Society for Trauma and Emergency Surgery in Basel, Zwitserland. Het artikel ligt op dit moment ter beoordeling bij het European Journal of Radiology. Waarde van het urinesediment Op het moment loopt er een onderzoek naar de waarde van het routinematig verrichten van een urinesediment bij traumapatiënten met een stomp letselmechanisme. Het urinesediment is een al lang bestaande, relatief simpele en niet-invasieve test voor het detecteren van urogenitaal letsel na trauma. Deze test wordt momenteel nog vaak verricht in het AMC. Uit de praktijk blijkt echter dat er, behalve het uitvoeren van een controle sediment indien het urinesediment positief was, weinig klinische consequenties verbonden zijn aan de uitslag van het sediment. Daarnaast blijkt dat er niet altijd naar de uitslag van het sediment gekeken wordt. Bovendien leven wij in een tijdperk waar er in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van beeldvorming die een steeds hogere accuratesse heeft, ook voor het aantonen of uitsluiten van urogenitaal letsel. Dit is de reden dat wij wetenschappelijk uit wilden zoeken wat de waarde is van het routinematig verrichten van een urinesediment. Om dit te onderzoeken is er een selectie gemaakt uit de traumaregistratie van de 1822 patiënten die opgenomen zijn op de traumakamer in het AMC over een driejarige periode ( ). Voorlopige resultaten laten zien dat bij alle patiënten met een positieve dipstick een sediment is gedaan; dit was bij iets meer dan een derde van het totale aantal patiënten het geval. De uitslag van het sediment toonde in de helft van deze patiënten geen hematurie en in iets minder dan de helft microscopische hematurie. Circa 1% van de patiënten had macroscopische hematurie. Een derde van de patiënten met een positief sediment kreeg een of meerdere controle sedimenten. In totaal hadden 13% buikletsel en 8% van de patiënten buik en urogenitaal letsel, op de CT-scan. In de volgende editie van de TraumaPost presenteren wij de rest van de resultaten. Death on scene Binnen het kader van continue evaluatie en verbetering van de kwaliteit van de zorg van traumapatiënten, wordt er dit jaar ook aandacht besteed aan pre-hospitale gegevens. Het is bekend dat een groot deel van de patiënten die overlijden ten gevolge van het trauma kort na het trauma overlijden. Eerder onderzoek van AMC en het forensisch instituut van de GGD heeft laten zien dat er slechts in een klein deel van deze patiënten een obductie wordt verricht. Dit is mede de reden dat er weinig over deze patiëntengroep bekend is. Deze kennis is echter belangrijk in het kader van kwaliteitscontrole en -verbetering. Het doel van deze studie is om meer inzicht te verkrijgen in het gehele proces, zowel de logistieke factoren als de medische behandeling, bij deze patiëntengroep. Er wordt o.a. gekeken naar diverse tijdsintervallen (bijv. tijd tussen melding en aankomst ambulance, on-scene tijd) en naar de medische interventies en handelingen die gedaan zijn. De studie wordt uitgevoerd in het kader van de Academische Werkplaats, een samenwerkingsverband tussen Ambulance Amsterdam en het AMC.

13 Ambulance Amsterdam zorg met hoofd en hart Regionale Ambulancevoorziening Gooi en Vechtstreek Colofon: TraumaNet AMC is een regionaal samenwerkingsverband van betrokkenen bij de acute zorg. Het AMC is, als Level 1 traumacentrum, de coördinator van dit netwerk. Zie ook: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van TraumaNet AMC.