Familiaal, huiselijk geweld, moet ik daar iets mee!?

Transcriptie

1 Familiaal, huiselijk geweld, moet ik daar iets mee!?

2 Familiaal, huiselijk geweld, moet ik daar iets mee?! Prof.dr. Toine Lagro-Janssen 1

3 Programma Patiëntcasus Ervaringen Videofragment Theorie Signaleren Bespreekbaar maken Evaluatie, leerpunten 2

4 Vraag Wat kan wijzen op mishandeling door partner? Denkt u aan mishandeling en waarom? 3

5 Casus 1: Vrouw 45jr Klacht: zij komt de huisartsenpraktijk binnenlopen, meldt zich bij de assistente met een snijwond aan haar rechterhand, opgelopen in de keuken. De wond is 4 dagen oud, is vrij diep en ziet er vies uit. Vraagt om wondverzorging. Ze is alleen gekomen Achtergrond: Pas 2 maanden in de praktijk, gebruikt Oxazepam Voorgeschiedenis: 3x eerder naar de huisartsenpost gebeld i.v.m. vergeten recept oxazepam. 4

6 Casus 2: vrouw 31 jr Wil consult. Haar buurvrouw belt voor haar omdat ze Turks is en slecht Nederlands spreekt. Ze woont hier 14 jaar, heeft 4 kinderen, haar man is niet thuis. Klacht: pijn in de onderrug al 3 weken. Ze wil graag massages en pijnstillers. Bij navraag heeft ze hoofdpijn, slecht slapen, duizeligheid en nu dan erge pijn in de onderrug sinds 2 dagen. Voorgeschiedenis: 2 maanden geleden: man erg eisend in de praktijk, wilde voorrang bijconsult 5

7 Casus 3: vrouw 38 jr Klacht: acute rugpijn in de laatste weken van de zwangerschap. Na de bevalling is de pijn verergerd. Ze kan de baby niet zelf verzorgen. Ze wil röntgen onderzoek om de oorzaak te vinden en niet wachten tot na het weekend. Ze komt alleen. Komt zeer beslist over, erg mager. Voorgeschiedenis: In zwangerschap 2x op SEH geweest i.v.m. bloedverlies in 3-de en 7-de maand 6

8 Vraag Wat kan wijzen op mishandeling door partner? Denkt u aan mishandeling en waarom? 7

9 Reflectie Wat zijn je ervaringen met partnergeweld als assistente in de praktijk? Welke beelden heb je erbij? Wat vind je moeilijk als je het vermoedt? Bespreek in tweetallen 8

10 Video Opdracht Wat hoor of zie je aan specifieke signalen van deze ervaringsdeskundigen? 9

11 Huiselijk geweld paraplu Kindermishandeling Vrouwenmishandeling Oudermishandeling Ouderenmishandeling Institutioneel geweld Eergerelateerd geweld Familiaal -, Relationeel -, Partnergeweld Geweld in afhankelijkheidsrelaties 10

12 Definities partnergeweld Geweld: agressief gedrag met de opzet schade toe te brengen> partnergeweld = emotioneel geladen Tegen de wil inbreuk maken op fysieke,geestelijke en seksuele integriteit / pijn en letsel toebrengen aan de ander (wet) Fysieke, geestelijke, seksuele mishandeling binnen een relatie, machtsmisbruik 11

13 Vormen van partnergeweld Lichamelijk: slaan, schoppen, wurgen, pijn doen, letsel toebrengen Geestelijk: vernederen, dreigen, controleren, vrijheidsbeperking,verbod om medische hulp te zoeken, achtervolging, verbod om de taal te leren Seksueel: seks onder dwang,verbod op anticonceptie, verkrachting 12

14 Hoe vaak komt het voor in Nederland? Onderzoek in 1992 (Römkens) (Min. Van SoZaWe) 1000 interviews 1 op de 5 vrouwen heeft ooit te maken gehad met fysieke mishandeling door een partner= 21 % structureel De helft van deze vrouwen actueel ernstig geweld Van Dijk 1997 (min. Justitie 1000 interviews): 45% Nederlanders ooit mishandeling door familielid. 13

15 Hoe vaak komt het voor in de praktijk? SEH 7-21 % (actueel, recent) 38-44% (ooit)*3 Gynaecologische poli 15% (recent)37-51 % (ooit)*2 Gynaecologische poli UMC St. Radboud 23 % ( actueel, recent)*4 Huisartsenpraktijk 37-49,5% vrouwen> 16 jr huisarts (ooit)*1 14

16 Feiten partner geweld Hoe relevant is het probleem? dood door huiselijk geweld: vrouwen; 50 kinderen; 25 mannen (Min v Justitie) Politie rapport 2006 Met de deur in huis incidenten huiselijk geweld > incidenten geanalyseerd Slachtoffers: 84% vrouw - 16% man Mannen: meest slachtoffer in homoseksuele relaties > seksueel geweld 15

17 Gevolgen partnergeweld Kinderen gevolgen direct: 60% kinderen in gezin met PG > getuige mishandeling; 30% ook mishandeld (Politierapport Met de deur in huis) Intergenerationele overdracht: 1 op de 3 wordt dader of slachtoffer Kinderen al of niet direct mishandeld: PTSS, TS, depressie, middelenmisbruik Australië 2004: Health costs of violence. Measuring the burden of disease caused by intimate partner violence > vrouwen jr. 9% door PG (> hypertensie, obesitas, roken, alcohol) 16

18 Waarom is herkennen zo moeilijk? Belemmeringen huisartsen( en assistentes en verpleegkundigen) Barrières slachtoffers, personen in afhankelijkheidssituaties Verborgen signalen 17

19 Belemmeringen (huis)artsen Tijdsdruk, doos van Pandora Angst om te beledigen Privé-probleem Onbegrip voor passiviteit, machteloosheid Blaming the victim Angst voor agressie dader Dubbele rol: dader is ook mijn patiënt, twijfel Gebrek aan kennis, weerstand 18

20 Barrières vrouwen Schuldgevoel Schaamte, Internalisatie door socialisatie. Angst voor represailles Persoonlijk probleem Bagatelliseren: zelfbeeld niet-slachtoffer Dokter is niet in mijn probleem geïnteresseerd Dokter is er voor lichamelijke ziekten, voor hoofdpijn, buikpijn, rugpijn 19

21 Waarom blijven vrouwen bij hun partner? 20

22 Geweldspiraal Honeymoon, verliefdheid, Herstel na berouw Opbouw spanning in relatie, Geweld 21

23 Waarom blijven vrouwen? Economische afhankelijkheid Gehechtheid / afhankelijkheid Kinderen, gezin in stand houden Angst voor vergelding Woonruimte gebrek Sociale druk/schaamte Isolement Hoop op verbetering 22

24 Introductie programma, Patiëntcasus Ervaringen Videofragment Theorie Signaleren Bespreekbaar maken Evaluatie, leerpunten 23

25 Signaleren Somatisatie Psychische klachten Lichamelijke aandoeningen Type hulpvragen Achtergrondgegevens 24

26 Somatisatie Consult frequentie: hoog (verdubbeling ) Aspecifieke pijnklachten: hoofd nek rug - schouder Duizeligheid, hyperventilatie Maagpijn, misselijk Chronisch onderbuikspijn, vaginaal, obstipatie 25

27 Psychische klachten Angst / paniek Depressie Slecht slapen / moe Eetstoornissen Verslaving / Borderline Suïcide pogingen 26

28 Lichamelijke aandoeningen Zwangerschap: complicaties, bloedverlies Wonden: hoofd, kaak, handen Hematomen: borst, buik, benen, hals Traumata met dubieuze verklaring (trap gevallen) Trommelvliesperforaties Recidiverende vaginale fluor, SOA 27

29 Type hulpvragen Pijnstillers en tranquillizers op herhaalrecept Bij trauma s/verwondingen: laat inroepen van hulp. Ongerustheid bij minimale ziekteverschijnselen kinderen Diagnostisch onderzoek, röntgenfoto s 28

30 Risicofactoren geweld Relatieproblemen Stress Psychiatrische problematiek Lage opleiding (x7) Grote-en Stiefgezinnen(x2) Zwakbegaafdheid Weinig copingsstrategieën Werkeloosheid(x5) Verslaving (alcohol) Zelf als kind mishandeld 29

31 Bespreekbaar maken Rollenspel Welke vragen bij trauma? Welke woorden/ zinnen heb ik om dit te doen? Feedback collega 30

32 Hoe vragen naar partnergeweld? Trauma s: rechtstreeks, buiten aanwezigheid partner - kinderen Anders: toestemming & introductie van relatievragen Specifieke vragen stellen, eigen bewoordingen WAST: Woman Abuse Screening Tool 31

33 WAST-vragenlijst 1. Hoe zou u uw relatie beschrijven: zeer veel spanningen / soms spanningen / nooit spanningen 2. Hoe bespreekt u problemen met uw partner: erg moeilijk / soms moeilijk / nooit moeilijk 3. Voelt u zich wel eens afgewezen, vernederd of minderwaardig na een ruzie: vaak / soms / nooit 4. Bent u wel eens bang voor uw partner: vaak / soms / nooit

34 Wat helpt om het geweld te onthullen Dat de huisarts luistert naar mijn problemen (75%) Dat de huisarts aardig is (72%) Het idee dat de huisarts kan helpen (66%) Dat de huisarts het tegen niemand zegt (65%) 33

35 . Durf te vragen! Dank u! 34