De Lingot is een magazine van en voor de Nyrstar Budel medewerkers.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Lingot is een magazine van en voor de Nyrstar Budel medewerkers."

Transcriptie

1 01 December 2007 De Lingot is een magazine van en voor de Nyrstar Budel medewerkers.

2 Colofon Redactie Eindredacteur Gerda van Doorne Redactie Simon Pustjens Gerard Janssen René van Kleef Creatie Design / lay-out Advance Communications Druk Drukkerij Hub Tonnaer B.V. Inhoud Voorwoord Jeremy Kouw 02 Beste collega s 02 Jeremy Kouw profiel 04 Aad Peters profiel 06 Henk Leendertse profiel 08 Terugblik 10 Fred Hornung profiel 12 Guido Janssen profiel 14 Besluit risico zware ongevallen 16 HR Nieuws 17 Hans Klaassen profiel 18 De Lingot is een magazine van en voor de Nyrstar Budel medewerkers. Piet-Jan Vet profiel 20 Update December 2007 December 2007

3 Voorwoord van Jeremy Kouw, General Manager Nyrstar Budel Ik bedank iedereen heel hartelijk voor het warme onthaal dat ik heb mogen ervaren bij mijn benoeming tot General Manager van Nyrstar Budel. Ik voel me weer helemaal thuis en ben blij hier weer te mogen werken. In de vier jaar dat ik terug was naar Australië, hebben er weer vele veranderingen plaatsgevonden. Maar wat onder andere is gebleven is het bedrijfsblad De Lingot. Wel heeft dit, zoals heel veel andere zaken op dit moment, een nieuw jasje gekregen. Wat ik belangrijk vind in ons bedrijf is dat de mens centraal staat. Goede communicatie hoort daarbij. Het is een van de belangrijkste middelen voor een goed verloop van de bedrijfsprocessen. Het hele Management wil meer communiceren en De Lingot zal hiervoor zeker worden gebruikt. Voor de komende feestdagen wens ik iedereen, mede namens het Management Team, fijne dagen toe en een heel gelukkig Jeremy Kouw Beste collega s Hier is de nieuwe Nyrstar Lingot! We hebben gekozen voor een andere, meer persoonlijke, aanpak met veel verhalen over de mensen die hier werken en nieuws van de werkvloer. Het Management bijt de spits af en stelt zich op persoonlijke wijze aan jullie voor. Ze zijn vast van plan om er de komende jaren iets bijzonders van te maken. De bedoeling is dat het niet alleen bij woorden blijft, maar dat het zeker tot daden komt. We zullen ze, niet al te hinderlijk, op de voet blijven volgen. Maar het is niet alleen interessant te zien wie er schuilgaan achter het Management. We zijn geïnteresseerd in iedereen. Het is leuk om te lezen wat je bezighoudt in de uren bij De Zink en de uren daarbuiten. Verder blijven we je natuurlijk informeren over het reilen en zeilen binnen alle afdelingen van ons bedrijf en word je op de hoogte gehouden wie nieuw bij ons zijn en wie er weggegaan is. Ook de OR en de personeelsvereniging zullen regelmatig via de Lingot communiceren over bedrijfszaken en andere interessante activiteiten. De Lingot heeft ook een nieuw uiterlijk gekregen zodat het alleen maar leuker wordt en blijft om ons personeelsblad steeds weer te lezen. Als je op de hoogte wilt blijven over Budel, dan móet je de Lingot gelezen hebben. En dat allemaal zonder abonnement. Makkelijker kunnen we het niet voor je maken! De Lingot is hét trefpunt voor ons allemaal. We wensen jou en je familie heel veel geluk en gezondheid toe in het nieuwe jaar Proost! Gerda van Doorne 02

4 Jeremy Kouw, General Manager Zink stroomt door mijn aderen Er stroomt Nederlands bloed vermengd met zink door de aderen van de Australiër Jeremy Kouw. Een geschiktere General Manager voor de Nederlandse productie van zink kan er bijna niet zijn. Jeremy kan er zelf ook niets aan doen. Hij vermoedt dat het door zijn vader op hem is overgebracht, nadat deze in 1956 vanuit Nederland naar de havenstad Hobart in Tasmanië vertrok om daar in de zinkfabriek te werken. December 2007

5 Zink is er met de paplepel ingegoten? Dat valt wel mee hoor. In mijn jeugd had ik er geen bijzondere belangstelling voor. Hobart was een fijne plaats om op te groeien door het milde klimaat. Ik deed er veel aan buitensporten, zoals vissen, zeilen en duiken. In teamverband deed ik Australisch voetbal en het voetbal dat jullie kennen. Op mijn 18 e ging ik naar de RMIT om Metallurgy te studeren. Toen was er geen ontsnappen meer aan? Mijn eerste baan was bij een koperfabriek in Queensland, in het noorden van Australië. Maar daarna werd het zink en bleef het zink. Eerst bij de Elura mijn. Toen, in 1987, terug naar Hobart Zinc Smelter om vervolgens weer terug te keren naar de mijn, in Rosebery aan de westkust van Tasmanië. In 1996 ging ik naar Port Pirie en in 2000 kwam ik voor het eerst naar Budel als Manager Technology & Environment en later Manager Production. In 2004 werd ik weer in Melbourne verwacht en nu ben ik terug als General Manager. Dat is een enorme uitdaging. Ik had het in mijn eerste periode al erg naar mijn zin in Budel. Dat heeft zeker te maken met de mensen die er, toen en nu, werken. Daarvoor moet je nogal eens verhuizen? Mijn vrouw volgt me overal over de wereld. Tot nu toe althans. En de eerste keer kwamen alle kinderen mee naar Nederland. Nu is dat niet meer zo. Mijn dochter Sarah volgt de opleiding tot apotheker in Melbourne. Zij is dus daar gebleven. Dat geldt ook voor mijn oudste zoon Matthew die engineering studeert. Mijn jongste zoon Joshua is wel hier en gaat naar de International School in Eindhoven. Ik moet toegeven dat dit wel een beetje de keerzijde van de medaille is. Dat hoort helaas bij een functie op dit niveau. Je wordt aangesteld voor drie tot vijf jaar. Daarna word je weer overgeplaatst. Ik ben dit bedrijf ook dankbaar voor de carrière en de kansen die me geboden zijn om hogerop te komen. En tja, dat ik er veel voor heb moeten verhuizen is het enige, kleine, nadeel. Hoe bevalt het kleine Nederland ten opzichte van het reusachtige Australië? Ik heb het heel erg naar mijn zijn. Europa is klein in vergelijking tot Australië. Er is zoveel te zien en alles is voor ons relatief dichtbij. Je merkt dat er veel geschiedenis en cultuur in Nederland en Europa ligt. Dat kunnen we nu allemaal bekijken en daar maken we graag gebruik van. Mijn vrouw en ik fietsen heel veel. Lekker Nederlands. Met het ANWB-fietsrouteboek op het stuur fietsen we vanuit Eindhoven veel over de speciale fietspaden die jullie hier hebben. Als General Manager is de handenarbeid wel definitief verleden tijd? Ik heb een technische achtergrond, maar ik ben vrijwel altijd meer met het aansturen van mensen bezig geweest. Het is handig dat ik kennis van de technische kant van de zaak heb. Ikzelf ben iemand die graag met mensen werkt. Teamwork is belangrijk, ook in het MT. Op het technische vlak is hier altijd wat te doen en te verbeteren, maar dat geldt ook voor de mensen die hier werken. We kunnen voor hen veel verbeteren. Het feit dat een aantal mensen niet helemaal tevreden is, geeft aan dat men bereid is om te veranderen en dat men openstaat voor veranderingen. Dat vind ik een goed teken. Hoe ziet Nyrstar Budel er over vijf jaar uit? Dan moet Nyrstar Budel een bedrijf zijn dat succesvol is en waar mensen trots op zijn. Het moet een uitdagende werkomgeving worden, waar alle neuzen dezelfde kant opstaan voor de toekomst van het bedrijf. En waar is Jeremy Kouw over vijf jaar? Ik ben ambitieus. Daarom zit ik nu in Budel. Waar ik hierna terecht kom, is nog niet belangrijk. Als het maar een uitdagende werkomgeving is. Op een gegeven moment komt er een mogelijkheid, en dan moet je kiezen om iets anders te gaan doen. Ik hoef het niet lang van tevoren te weten. Jeremy Kouw, General Manager Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 46 jaar Hobart (Australië) Eindhoven Metallurgy aan de Royal Melbourne Institute of Technology (RMIT) Fietsen Jeremy is getrouwd en heeft een dochter en twee zoons 03 04

6 Aad Peters, Manager Human Resources & General Affairs Mensen het gevoel geven dat ze ertoe doen Aad Peters praat graag met mensen. Daardoor lopen vergaderingen nog wel eens uit. Luisteren kan hij echter ook. Zoals hij zelf zegt: Ik ben makkelijk aanspreekbaar en iedereen die wat kwijt wil, mag tegen me aanpraten. Daarom is hij Manager Human Resources & General Affairs en Hoofd Facilitaire Dienst en Hoofd Veiligheid... en Hoofd PR. Hij werkt pas drie maanden bij Nyrstar. Tijd om te vragen wie Aad Peters is. Dus December 2007

7 Wie is Aad Peters? Ik ben opgegroeid in de kop van Noord Holland, in Hippolytushoef om precies te zijn. Een boerengemeenschap, met open en makkelijke mensen. Dat heeft me gevormd. Ik ben in Den Helder naar het Atheneum gegaan. Na mijn examen wist ik even niet wat ik wilde doen. Toen heb ik een jaar als automonteur gewerkt en het tot monteur 1 e klas geschopt. Dat was beter dan bollen rapen zoals daar gebruikelijk was. Verschrikkelijk werk. Na dat jaar heb ik in Breda de opleiding recreatie & toerisme gevolgd. Ik zocht toch wat meer uitdaging, en heb daarna sociologie gestudeerd aan de universiteit in Tilburg. Om die studie te betalen werd ik tevens vrachtwagenchauffeur en heb vier jaar lang met plantjes op Frankrijk en Engeland gereden. Het begin van de week zat ik op de weg, zodat ik de rest van de week kon studeren. Het was zeer motiverend om theorie en praktijk te combineren. Je bent blijkbaar geen vrachtwagenchauffeur gebleven? Mijn eerste baan was wel een logisch vervolg daarop. In 1984 trad ik in dienst bij DAF op de afdeling Werving en Selectie. Ik heb bij DAF in verschillende functies gewerkt totdat het kopje onder ging in Ik werd vervolgens manager bij chemiebedrijf Hoechst in Weert. Dat werd vijf jaar later overgenomen. Reden voor mij om op te stappen. Voordat ik bij Nyrstar in dienst trad, heb ik bij scheepswerf De Schelde in Vlissingen gewerkt. Ik hou nou eenmaal van metaal en dat soort dingen. Scheepsbouw is geweldig. Je ziet een schip groeien. De bouw neemt veel tijd in beslag. Je krijgt in zo n periode echt een gevoel bij zo n schip. Zeker als het uiteindelijk te water gelaten wordt. Maar ik woon in Asten, en werken in Vlissingen op basis van een weekendhuwelijk vond ik niet leuk. Ik heb twee meiden, een tweeling van 16 jaar, en die wil ik zien opgroeien. Ik heb een deel gemist en dat moest niet langer duren. Het gezin staat bovenaan? O zeker, we moet er ook snel bij zijn. Die twee meiden groeien tegelijk op en dan gaat alles wel heel snel. Voor je het weet zijn ze allebei weg. Onze dochters bepalen op dit moment voor een groot deel de agenda. Ze zitten bij de Astense hockeyclub HCAS in de A1. Dat doen ze erg goed. Ik ging altijd zeilen met ze, maar helaas nu komt het er niet meer van: ze zijn nu te druk. Dus moet ik me op een andere manier vermaken. Door te sleutelen aan auto s bijvoorbeeld. Ik heb een oude Saab uit 1971 die ik koester, die mag alleen bij droog weer naar buiten. In de tussentijd staat hij in de garage onder een dekentje. Kort geleden heb ik nog een oude Solex gekocht tijdens de vakantie in Frankrijk, een opknappertje uiteraard. Maar ik ben ook graag gewoon thuis. Dit is best een tijdrovende baan. Maar als het zoveel plezier oplevert als nu, is het goed vol te houden. Ik vind het hier elke dag boeiend, uitdagend en ook gewoon leuk. Het MT is informeel en dat vind ik prettig. Ik heb voor mijn werk wel eens strak in pak en stropdas rond moeten lopen. Dat vond ik vreselijk. We maken het hier wat menselijker. Hoe ga je dat hier vormgeven? Vanuit HR heb je veel met normen en waarden te maken. Ik ben niet iemand die persé iets met zink heeft. Ik hou wel enorm van bedrijven waar echt iets gemaakt wordt. In een fabriek als deze, voel ik me heel erg op mijn gemak. Mijn voorkeur voor metaal is gewoon iets wat ik heb meegekregen. Ik denk dat ik weet hoe processen in een fabriek als deze in elkaar steken. Noem het werkervaring. Van de techniek weet ik niet veel, wel van de manier hoe je met de mensen omgaat die er werken. Ik wil dat iedereen met plezier werkt en het beste uit mensen halen, het gevoel geven dat ze ertoe doen. Het MT hier denkt er hetzelfde over als ik en dat geeft mij energie. Mijn ambitie is om hierin te verbeteren. Uiteindelijk krijg je terug wat je geeft: een beetje meer warmte en plezier in je werk. Ik wil samenwerken met de OR en de Personeelsvereniging. Als de mensen het beter naar de zin hebben, wordt het bedrijf daar uiteraard ook beter van. En als Budel beter wordt, doen we daar Nyrstar een groot plezier mee. Aad Peters, Manager HR & GA Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 50 jaar Hippolytushoef, Wieringen Asten Recreatie & Toerisme, Sociologie Mountainbiken, golfen, oldtimers en lekker eten Aad is getrouwd en heeft twee dochters 05 06

8 Henk Leendertse, Manager Asset Management Alleen maar op de winkel passen, is voor mij niet interessant Na zijn afstuderen in 1988 koos Henk Leendertse voor een promotieonderzoek, gecombineerd met een topsportcarrière op de triatlon. Een hardnekkige blessure gooide roet in het eten. Henk zette de sport op een lager pitje, brak zijn onderzoek af en solliciteerde in 1991 bij Budel Zink. December 2007

9 Een heel werkzaam leven in Budel? Ja, het is mijn eerste echte werkkring. Ik zocht iets in de chemische industrie. Mijn onderzoek was bedoeld om tijd over te houden voor de sport. Toen die carrière in rook opging, wist ik meteen dat ik op een praktische manier aan de slag wilde. Direct nadat ik mijn sollicitatie naar Budel Zink had verstuurd, werd ik uitgenodigd voor een gesprek. Met iedereen klikte het meteen. Ik voelde me direct thuis. Er heerst hier een no-nonsense mentaliteit. Er wordt gewoon gewerkt en verder doe maar gewoon. Ook de omvang van het bedrijf gaf vele mogelijkheden voor de toekomst. Maar waarom de keuze voor zink? Er lopen hier interessante chemische processen, van oeroude alchemie tot ingewikkelde biologische processen. De equipement van de fabriek zelf is geweldig, met oud en nieuw door elkaar. Van moderne, verfijnde apparatuur tot heel robuust. Wat was de eerste functie? Ik ben begonnen bij de afdeling Economie & Planning, een afdeling van twee mensen onder verantwoordelijkheid van de Plantmanager. We stelden daar concentraatmengingen samen, hielden produktiecijfers bij en maakten energieb esparingsplannen. Na een maand of negen ging ik naar Research & Development als Chemisch Technoloog. Dat sloot precies aan bij mijn studie. Vervolgens heb ik een jaar of vijf met veel plezier bij roosting gewerkt. In 1997 kreeg ik mijn eerste leidinggevende functie. Ik kende de fabriek goed. Maar leiding geven was nieuw. Dat was een enorme overgang. Het voelen van verantwoordelijkheid voor mensen is iets heel anders. Gelukkig kende ik de mensen. Ze gaven me het vertrouwen. Niemand deed moeilijk over het feit dat ik ineens de beslissingen nam. Het was een logische stap. En er volgden nog meer stappen? Ja, de nieuwe functies pasten me goed. Een van de grootste uitdagingen was de onderhoudstop van de roosting en zwavelzuurfabriek. Alle technische problemen die daarmee gepaard gingen tot een goed einde brengen - op een manier die iedereen tevreden stelde - viel niet mee. Maar het is gelukt. Van 2004 tot 2006 gaf ik leiding aan het Panamaproject, om vervolgens in 2006 Fred Hornung op te volgen als Assetmanager. Daar is de topsporter weer? Ja, dat denk ik wel. Ik zoek steeds nieuwe grenzen. Dus heb ik gesolliciteerd naar een functie in het MT. People management is nu wat omvangrijker, maar meer mensen is het probleem niet. Moeilijker zijn de structurele problemen op het technische vlak. Ik moet die oplossen. Dat is lastig omdat de laatste acht tot tien jaar de vraag hoe doen we goed onderhoud, om diverse redenen een beetje is achtergebleven. Er kwamen meer en meer storingen. Dat wetende is het voor mij een boeiende uitdaging. Alleen maar op de winkel passen, is voor mij niet interessant. Dat is mijn ambitieuze inslag. Het kan heus niet allemaal hosanna en hoezee zijn. De diversiteit en complexiteit maken het leuk. Hoe bevalt de samenwerking met de andere MTleden? We zijn pas drie maanden onderweg, maar we zijn echt een team. Ik voel begrip en steun voor mijn functie. Er zijn zoveel dingen die ik onmogelijk alleen kan. De anderen spelen allemaal een rol en helpen me daarbij. Dat is de prettige insteek van deze mensen. Ze zijn gericht op samenwerking. Iedereen is belangrijk. Er is hier niemand die in zijn eentje zink maakt. Alles en iedereen is nodig. Is er nog genoeg tijd voor een paar kilometer hardlopen? Jazeker, daar zorg ik wel voor. Werk moet niet ten koste van alles gaan. Ik houd privé genoeg tijd over. Al denkt mijn vrouw daar misschien net iets anders over... Voor mijzelf zijn werk en privé goed in balans. Henk Leendertse, Manager Asset Management Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 42 jaar Tilburg St-Huybrechts-Lille (B) Chemische technologie TUE Hardlopen, zwemmen, fietsen Henk is getrouwd en heeft twee zoontjes van 4 en 7 jaar Daarmee kwam het MT in zicht? Ik voelde dat ik op een keerpunt stond. Na zoveel middenkaderfuncties was ik toe aan moeilijker dingen. De keuze was dus een stap hogerop of ergens anders gaan werken

10 Terugblik op een jaar Asset Management Project Nadat binnen de Zinifex Groep is besloten om een bedrijfswijd Asset Management project te starten en hiermee het beheer van onze productiemiddelen te verbeteren, ging op 1 november 2006 het Asset Management Team bij Budel Zink officieel van start. Inmiddels zijn we al weer een jaar verder. Dit laatste nummer van de Lingot is een goede gelegenheid om terug te blikken wat het Asset Management Project tot dusver heeft gebracht en wat er komend jaar nog op stapel staat. We kunnen ons voorstellen dat medewerkers die niet direct bij de implementatie van het project betrokken zijn, zich afvragen of er al echt zaken verbeterd zijn. Maken we nu zink met minder problemen en zien onze productieen onderhoudsmedewerkers iets van de projectinspanningen terug in hun dagelijkse praktijk? Om eerlijk te zijn, uit vragenrondjes blijkt dat ze nog steeds worstelen met veelal dezelfde problemen. Er moet nog heel wat meer gebeuren. Toch zijn er zeker een aantal zaken veranderd. Hieronder volgen een aantal belangrijke projectpeilers. Variantie Meetings Als eerste werd gestart met de introductie van Variantie Meetings, waarbij in elke productiesectie, vertegenwoordigers van Productie, Uitvoerend Onderhoud, Planning & Werkvoorbereiding en Technologie & Environment samenkomen om afwijkingen op het gebied van beschikbaarheid, capaciteit en productkwaliteit te bespreken. Waar nodig organiseren zij onderzoeken naar de basisoorzaken van deze afwijkingen. Deze groepen komen sinds februari 2007 om de twee weken bij elkaar. De reden van de snelle start van deze aanpak is een snelle realisatie van verbeteringen en daardoor hinderlijke punten voor de operators en monteurs op te lossen. We merken dat dit proces beter begint te lopen. Hieruit zijn meerdere acties geboren, zoals extra troubleshooting capaciteit bij afd. S920 en de Chippendale werkgroep om het strippen in het celhuis te verbeteren. We hopen ook dat komend jaar meer monteurs en operators betrokken worden bij deze onderzoeken, of dat zij onder begeleiding zelf een aantal onderzoeken starten. Reliability Engineering Team Het Reliability Engineering Team heeft zich bezig gehouden met het ontwikkelen van onderhoudsprogramma s die onze installaties betrouwbaarder moeten maken. Het is goed om te weten dat dit team nog steeds goed op koers ligt. Zij hebben alle kritieke apparatuur inmiddels geïnventariseerd. In de Roosting & Zwavelzuurfabriek zijn voor deze kritieke apparatuur onderhoudsregels vastgesteld met gedetailleerde werkinstructies voor onderhoudsmonteurs. In 2008 gaan zij verder met de onderhoudsprogramma s voor de overige secties. Deze programma s zijn essentieel voor de verbetering van onze onderhoudssituatie, maar zullen pas een zichtbaar effect geven op de langere termijn. Planning & Werkvoorbereiding Het Planning & Werkvoorbereiding Team is direct enthousiast van start gegaan en heeft zich ingespannen om het gehele werkvoorbereidingen planning proces te verbeteren. Middels diverse workshops met de eigen afdeling, met productie, uitvoerend onderhoud en inkoop, zijn afspraken gemaakt over samenwerking. Hiermee werd de basis gelegd voor een andere invulling van de ochtend- en planningsmeetings met productie en de omgang met het weekplan. De afdeling is anders georganiseerd om het werkvoorbereidings- en planningsdeel beter te accentueren. Areaplanners zijn benoemd om naast de onderhoudschefs en productiecoördinatoren de dagelijkse stroom aan onderhoudswerkzaamheden te managen. In het nieuwe jaar wordt hard verder gewerkt om uiteindelijk de planningsgraad van 80% te halen. December 2007

11 Materialen Management Team Het Materialen Management Team heeft gewerkt aan verbeteringen in de afhandeling van reparaties van reserveonderdelen, bestellingen van artikelen bij leveranciers op basis van elektronische catalogi en verbetering van levertijdinformatie. Uitvoerend Onderhouds Team Het Uitvoerend Onderhouds Team heeft gewerkt aan een betere organisatie van de werkzaamheden bij de spuitplaats en het opschonen van grijze voorraden in de diverse opslagplaatsen. Volgend jaar zal deze afdeling zich verder inzetten om met de andere teams de voorgestelde verbeteringen te realiseren. Uitbesteding Een ingrijpende actie voor Nyrstar Budel, en niet in de laatste plaats voor de betrokkenen van de werkplaats zelf, is de uitbesteding geweest van de werkplaatsactiviteiten aan een buitenfirma. Het besluit hiertoe was moeilijk, maar onontkoombaar. De verouderde werkplaatsfaciliteiten van Budel Zink stonden een efficiëntere afhandeling van reparaties steeds meer in de weg. Investeringen in een nieuwer en moderner machinepark waren economisch gezien niet haalbaar. Medewerkers van Nyrstar Budel en de firma Clement zijn ondertussen voortdurend in overleg om tot een goede samenwerking te komen, zodat reparaties op tijd en kwalitatief goed worden uitgevoerd. Deze afstemming zal in 2008 voortgezet worden. Contractor Management Team Het Contractor Management Team werkt aan verbetering van de manier waarop wij aannemers/ contractors aansturen door onder andere de bundeling van contracten voor vergelijkbare diensten. Daarmee kan straks de administratieve afhandeling worden verminderd en kunnen zogenaamde Contract Owners worden aangesteld. Daarnaast hebben zij voorstellen gedaan voor objectiever beoordeling van de prestaties van aannemers/contractors. Helaas moeten we hier wachten op enig SAP-systeem. Dit team is ook betrokken bij de regulering van de werkstroom met de firma Clement voor de afhandeling van werkplaatsrevisies/reparaties. Voor het komende jaar wordt gewerkt aan een concept voor de oprichting van een Site Engineering Team. Hierbij wordt een deel van het tot dusver uitbestede engineeringwerk niet op de kantoren van de Engineering bureaus uitgevoerd, maar op ons bedrijf zelf. Het HR & Organisatiefundament heeft een prominente rol gespeeld in het afgelopen jaar. Vanaf het begin van het project is op systematische manier gekeken naar het inrichten van een nieuwe Asset Management Organisatie. Een organisatie waarin alle noodzakelijk taken voor het verrichten en ondersteunen van het plantonderhoud en plantvernieuwing goed op elkaar afgestemd zijn. Dit heeft er op 1 oktober 2007 toe geleid dat we een nieuwe organisatiestructuur hebben. Inmiddels zit bijna iedereen op zijn nieuwe plek. Jammer dat we nog niet alle vacatures hebben kunnen invullen, waardoor nog niet iedereen op zijn uiteindelijke bestemming is aangeland. Het werven van nieuwe medewerkers blijkt echter geen makkelijke opgave te zijn. Gelukkig zijn we er wel in geslaagd om de Uitvoerend Onderhoud teams aan te vullen met extra W en E&I monteurs. Integratie projectonderdelen Een belangrijke stap voor het komende jaar is de integratie van de diverse projectonderdelen. De diverse projectladders kunnen namelijk niet in afzondering beklommen worden, maar dienen goed op elkaar afgestemd te worden om het gewenste effect te bewerkstelligen. Hiervoor dient voortdurend de samenwerking met andere afdelingen gezocht te worden. Asset Management is alleen een succes als dit onderwerp een breed draagvlak krijgt binnen de gehele Nyrstar Budel organisatie. Wij hebben er in ieder geval zin in om in het komende jaar aan dit project te werken en zichtbare resultaten te laten zien. We nodigen alle betrokkenen uit om in 2008 samen met ons hieraan bij te dragen. Derk Kuil/Mia Clement Naast het werk in deze peilers, is op de achtergrond veel werk verricht om de fundamenten van Asset Management op orde te krijgen door bijdragen van ondersteunende afdelingen, zoals Veiligheid, Milieu, Business Systemen en Management Systemen. HR & Organisatie 09 10

12 Fred Hornung, Deputy General Manager Opleiding doet er niet toe of mensen met elkaar kunnen opschieten Fred is sinds 1 september weer terug uit Australië. Hij heeft opnieuw plaatsgenomen in het MT als Manager Business Improvement Daarnaast is hij Deputy General Manager. Fred is geen onbekende in de Lingot. Hij stelde zich hierin al eerder voor en hij schreef over zijn recente avontuur in Australië. December 2007

13 Je bent eerder terug gekomen dan je bedoeling was? Ja, dat is een samenloop van omstandigheden. Net zo snel als ik ging, ben ik weer terug. In 2005 werd ik door Greig Gailey, de grote baas van Zinifex, gevraagd om in Australië te komen werken. Ik heb gesolliciteerd en kreeg de baan, net nadat we een nieuw huis gekocht hadden. Mijn vrouw en ik hebben binnen een paar dagen besloten om te vertrekken. Zes weken later waren we weg. In september dit jaar zijn we teruggekomen. Greig Gailey ging eerder dan verwacht met pensioen en door de ontwikkelingen hier in Budel met Zinifex en Nyrstar waren we eerder terug. Van carrièreplanning is geen sprake. Het loopt soms raar, maar dat maakt het werk spannend en leuk. Wat deed je voor je Australische tijd? Ik werk al sinds 1996 hier, bij Budel Zink. Ze waren op zoek naar een Elektrisch Projectingenieur die oplossingen kon verzinnen voor de elektrische installaties, daar waren namelijk een aantal incidenten mee gebeurd. Zo was er eentje al eens in brand gevlogen. Daar moest uiteraard iets aan gedaan worden. Dat project duurde drie jaar, en het had een zeer goed resultaat. De toenmalige directeur vroeg me als projectleider voor een productiviteitverb eteringproject in samenwerking met het externe IMPAC. Vanuit die positie moest ik rapporteren aan het MT. Ik heb daar goed over na moeten denken omdat het project kon inhouden dat er personeel overbodig was. Ik wilde dat stempel niet opgedrukt krijgen. Het viel gelukkig allemaal mee. De kennis die we toen hebben vergaard in de fabriek, wordt nu nog gebruikt. Dat was zeer interessant. Er is toen veel geleerd. Daarna werd ik hoofd van het Technisch Team Loging en Zuivering en kreeg daarmee direct te maken met de reorganisatie van de Technische Dienst, omdat de toenmalige manager ziek werd. Jeremy Kouw was destijds Operations Manager. Hij had het toen zo druk dat ik veel ruimte kreeg om mijn eigen visie te ontwikkelen. Toen Jeremy in 2004 terug naar Australië ging, kon ik Maintenance & Engineering Manager worden, en kwam ik in het MT te zitten. Wat doe je in je vrije tijd? In mijn vrije tijd - die erg spaarzaam is - houd ik me bezig met digitale fotografie. Ik vind het ook erg leuk om met mijn vrouw en kinderen gewoon thuis te zijn. Een andere liefde van me is de Mini-Cooper S. Het is een lekkere retro auto waar design en techniek bij elkaar komen. Ik vind het fijn van dit bedrijf dat ik niet voor een saaie standaardauto hoef te kiezen. Waar komt die fascinatie voor Australië vandaan? Australië is echt een hobby geworden. Het land boeit me al sinds ik een klein jongetje was. Er woonde in de flat naast ons in Heerlen een buurvrouw van wie al haar kinderen naar Australië emigreerden. Je zag bij haar altijd foto s uit dat land en daar vertelde ze dan over. Dat hield me maar bezig. Mijn huwelijksreis ging dus naar Australië en toen ben ik ook nog verliefd geworden op dat land. De leegte die je aan kunt treffen is heerlijk. Dat vind je in Nederland nergens meer. Via mijn oude werkgever was er even sprake van om naar Australië te gaan, maar dat ging toen helaas niet door. Ik houd alles bij wat met dat land te maken heeft. Een vriend van me stuurt Australische films en documentaires op. Het is er echter niet zo ideaal als het lijkt. De grond is duur en de huizen zijn duur. In de steden woont iedereen op een kluitje. Het is zo n groot land, maar je moet de ruimte er echt opzoeken. Wat vind je belangrijk voor het nieuwe MT? Persoonlijk houd ik me bezig met het onderdeel Business Improvement. Nu bezinnen we ons op de projecten die we de komende jaren willen uitvoeren. Verder houd ik me bezig met de elektrische energiecontracten voor de komende jaren. Vijftig procent van onze kosten spenderen we aan elektrische energie. Aan ons om die kosten zo laag mogelijk houden. In het algemeen kan ik opmerken dat het een groot voordeel van dit MT is dat veel mensen elkaar al redelijk goed kennen. We vinden het belangrijk dat mensen naar zichzelf kijken - je eigen 50% -. Dat men zich afvraagt hoe we met elkaar omgaan. Als iedereen dat doet, verbeteren de onderlinge relaties vanzelf. Als MT moeten we zeker het goede voorbeeld geven, open staan voor iedereen en erkennen dat emoties - bij jezelf en anderen - een rol spelen. En verder: het is prettig dat je wordt gegroet door je collega s als je hier op het terrein rondloopt. Het begint met kleine dingetjes die het prettiger kunnen maken. Dat leerde ik na mijn studie al in militaire dienst. Ik kwam uit het beperkte wereldje van de Technische Universiteit met jongens die allemaal tamelijk slim zijn. In dienst lig je ineens met twintig mensen met een verschillende achtergrond op een kamer. Je merkt dan dat opleiding er niet toe doet of je met mensen kunt opschieten. Dat heeft mijn kijk op de wereld definitief veranderd. Fred Hornung, Deputy General Manager, afdelingen Business Improvement en Management Systems Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 43 jaar Heerlen Eindhoven Elektrische Energietechniek TUE Mijn gezin, muziek, film, digitale fotografie en Australië Getrouwd en heeft een dochter en een zoon 11 12

14 Guido Janssen, Manager Technology & Environment Als je hier iets wilt bereiken, dan is dat mogelijk Ondanks zijn jonge leeftijd is Guido Janssen een zeer ervaren lid van het huidige MT. Na zijn studie ging hij aan het werk bij de firma Paques, geen onbekend bedrijf voor Nyrstar omdat het de waterzuiveringsinstallatie in Budel heeft aangelegd. Bij dat bedrijf heb ik zeven jaar gewerkt, vertelt Guido, en ik heb in die functie veel van de wereld gezien. Tot ik op een gegeven moment het idee had dat ik uit dat bedrijf groeide. Ik had alleen de directeur nog boven me en dat was geen functie die ik ambieerde. December 2007

15 Toen werd het Nyrstar? Jazeker, ik kende het bedrijf al heel goed. Ik heb in 1996 mijn eerste Pilot Plant gedaan voor deze site. Verder kende ik de mensen en de sfeer en wist van de doorgroeimogelijkheden die er zijn. Ik ben in 2001 als technoloog begonnen. Het leuke is dat Jeremy Kouw toen mijn Technology & Environment Manager was. Later werd ik Sectiechef bij Loging en Zuivering en daarna Sectiechef Roosting & Zwavelzuurfabriek. Jeremy werd Plantmanager en Fred Hornung werd Hoofd Technisch Team 2 toen ik bij de Loging begon. Henk Leendertse was daar mijn voorganger. Met andere woorden: een deel van het huidige MT kent elkaar al vrij goed. Klinkt als de juiste werkomgeving. Ik móet gewoon werken in een productieomgeving. Ik ben meer een productiemanager dan een wetenschapper. Daarom ben ik ook meteen de praktijk ingegaan. Zeker als je ziet wie ik ben: ik heb van huis uit geleerd om hard te werken. Na school moest ik mijn huiswerk maken en daarna meehelpen in de boomgaard van mijn ouders. Ik ben niet anders gewend dan hard werken. Zo functioneer ik ook het beste. Dat verwacht ik ook van de mensen met wie ik werk. En hard werken moet ook beloond worden. Ik ben me ervan bewust dat ik hard kan overkomen, maar zo ben ik eigenlijk helemaal niet. Het is een drive. Ik word me steeds meer bewust van die eigenschap. Mijn kinderen voelen dat feilloos aan, die testen me daar voortdurend op. Daar leer ik veel van, haha. Toch niet ten koste van alles? Vaste prik is om wekelijks te gaan tennissen. Daarnaast vind ik het heerlijk om een flink stuk te fietsen. De komende maanden zullen tevens extra tijd vergen in verband met de voorbereidingen van de aanstaande communie van mijn oudste dochter. Ik ben contactpersoon namens de versiercommissie. Daarmee zijn we verantwoordelijk voor het versieren van de kerk en de rest van de aankleding van de communie. We zullen een aantal middagen stevig moeten knutselen met de kinderen. Kwestie van prioriteiten stellen hè. Het is heerlijk om ook te genieten van de dingen buiten het werk. Hoe zie je jouw rol in het MT? Vanuit de fabriek rust een grote druk om dingen anders te doen. Ik ervaar dat als prettig. Het is belangrijk dat we de zaken zo weten te managen dat iedereen met plezier naar het werk komt, zich gewaardeerd voelt en er volledig voor gaat. Wij moeten tussen de mensen staan, niet erboven. Kijk, ik kom uit de productie en ga daar regelmatig even naar terug. Voor mij is het handig dat ik direct met iedereen kan praten. Ik ken de mensen van de secties waar ik al gewerkt heb. De rest wil ik graag leren kennen. Nyrstar is een open en eerlijk bedrijf. Je mag roepen wat je wilt. Als je iets wilt bereiken, dan kan dat. Het bedrijf is klein genoeg om dingen voor elkaar te krijgen en groot genoeg om jezelf te ontplooien. Hier kun je doorgroeien. Daarom heb ik bewust gekozen voor een bedrijf van deze omvang. De mensen die hier werken, maken het voor mij super. Ik heb het gevoel dat veel medewerkers erg gemotiveerd zijn. De menselijke kant, gecombineerd met procestechniek is voor mij de ideale baan. Het gaat niet om specialismen maar om het denkniveau. Guido Janssen, Manager Technology & Environment Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 36 jaar Genk, België Weert Chemische Technologie TU Eindhoven Tennissen, wielrennen Guido woont (bijna) samen en heeft drie kinderen Gelukkig maar Maar ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. In mijn vorige functies kon ik op alle tijden van de week gebeld worden. Of dat nu s nachts of in het weekend was, maakte niet uit. En dat gebeurde ook regelmatig. Het klinkt misschien gek, maar dat mis ik nu. Ik ben graag op de hoogte van het reilen en zeilen in het bedrijf. Ik wil er graag zijn om de mensen te motiveren, om naar ze te luisteren en ze met raad en daad bij te staan. Ik zal nu dus ook echt nog wel eens op minder gebruikelijke tijden werken

16 Besluit Risico Zware Ongevallen Politieoefeningen aan de ingangspoort Wat was er toch aan de hand op 3 en 10 oktober jongstleden aan de toegangspoort? Grote partijen pallets en autobanden barricadeerden de toegang tot ons bedrijf. Ook liepen er allerlei politiefunctionarissen over het terrein en werd er een politie-commandowagen op de parkeerplaats gestationeerd. Tegen de avond kwamen er plotseling zo n 150 demonstranten het bedrijfsterrein op. Uit diverse geluidsboxen kwam ineens een hels kabaal dat tot ver in Dorplein te horen was. Hadden we hier te maken met een heuse demonstratie? Protesten Ja, het leek er wel op. En nee, het ging om een oefening van de politie opgezet in samenwerking met Nyrstar Budel. De groep demonstranten protesteerde tegen de globalisering van multinationals. Het bleek een uitstekende gelegenheid om de paraatheid te testen van de calamiteitenorganisatie Nyrstar Budel. Het was eveneens goed moment om ons nieuwe crisiscentrum in gebruik te nemen. Crisiscentrum Op beide dagen werden twee brandweervoertuigen van Nyrstar ingezet om de brandjes die ontstoken werden door de demonstranten, zo snel mogelijk te blussen. Ons crisiscentrum werd bemand door het basiscrisisteam Nyrstar Budel en politiefunctionarissen. In het veld werd de OVDbedrijfsbrandweer gekoppeld aan de OVDpolitie zodat alle informatie, van belang voor de afhandeling van het voorval, snel op de juiste plaats kon komen. Vuurwerk Terwijl de bedrijfsbrandweer de brandjes op het terrein bluste, kwam er een colonne politievoertuigen opgereden. Agenten probeerden de demonstranten met onderhandelingen van het terrein af te krijgen. Toen dat op niets uitliep, werd een peloton ME ers opgesteld. Met behulp van twee pantservoertuigen werden de barricades waarachter de demonstranten zich bevonden, omver geworpen. Om de demonstratie definitief de kop in te drukken, werd ook nog gebruik gemaakt van agenten te paard en van politiehonden. Intussen rukte de ME op terwijl de demonstranten met autobanden en houten blokken, rookbommen en vuurwerk gooiden. Uiteindelijk werd de strijd in het voordeel van de politie beslist. Daarmee waren alle oefendoelen bereikt en werd het signaal einde oefening gegeven. Nyrstar Budel kijkt terug op twee leerzame dagen. Dat de calamiteitenorganisatie professioneel en deugdelijk is opgezet, is daarbij een zeer prettige constatering.

17 HR-Nieuws Rondetafelgesprekken: het begin van een Dominospel Velen van jullie hebben inmiddels kennis gemaakt met de rondetafelgesprekken. Wellicht ten overvloede: een rondetafel is een communicatiemiddel, waarin uit alle geledingen werkvloer, staf, management - medewerkers op een informele manier met elkaar praten over allerlei zaken binnen het bedrijf. Dit gesprek vindt plaats in de lunchkamer waarbij iedereen een lunch krijgt aangeboden. Daar is twee uur lang de gelegenheid om met elkaar een en ander door te spreken. Bij de gesprekken hoor je hoe je collega s werken, waar ze mee bezig zijn, wat hun problemen zijn, hoe ze met elkaar omgaan, wat ze vinden van nieuwe regels, procedures etc. Het is nuttig, leuk en leerzaam. En de lunch is van de zaak Diversen Er zijn het afgelopen jaar vele acties en traktaties geweest: Barbeques Uitgifte van Nyrstar Aandelen Nyrstar feest Nyrstar cadeaus (rugzakken, jassen, mokken) Ten slotte is iedereen zeer benieuwd hoe de afstemming in de vele procedures en regelgeving en dergelijke gaat worden tussen de Europese Nyrstar sites en natuurlijk in Global Nyrstar. Tussenstand Wat tot nu toe uit alle gesprekken naar voren is gekomen, is dat ons bedrijfsproces soms wel op een dominospel lijkt. Wanneer je een actie/werk oppakt - een steentje omtikt -, hoop je dat het volgende steentje ook valt en dat dit verder en verder gaat, totdat uiteindelijk het probleem is opgelost en/of het werk is gedaan. Maar daar ligt direct het probleem: het eerste steentje moet om. Je moet aan de slag, maar het materiaal/ onderdeel is er niet, het past niet, je moet improviseren, hulptroepen oproepen. En ondanks dat het niet vlekkeloos is verlopen, is er toch een eindresultaat, ondanks alle hobbels onderweg. Net als in een dominospel bedenk je ingewikkelde bochten, mooie constructies. Ze vallen niet allemaal om, sommige onderdelen blijven staan. Toch is er ergens weer een verbinding waardoor het verder gaat en uiteindelijk het doel bereikt wordt. Houding en veiligheid En wat er verder ter rondetafel komt is dat de werkomstandigheden van invloed zijn op de werkhouding. Met andere woorden: men vindt dat de werkomstandigheden beter kunnen. Datzelfde geldt voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Men laat dat teveel aan anderen over. Het uitoefenen van controles is ook een verbeterpunt. Veiligheid is een van de belangrijkste aspecten van het werk, misschien wel het allerbelangrijkste. Toch levert het vaak een discussie op. De grote vraag is: Kun je in sommige situaties de regelgeving opvolgen, zodat je werk tijdig klaar is, veilig gedaan wordt, terwijl je tegelijkertijd productie draait én onderhoud pleegt? Velen vinden dit erg moeilijk. Ideeën Vele ideeën werden dit jaar ingediend. De ideeëncommissie is door de vele personeelsveranderingen ook van leden veranderd. De huidige commissie is hard aan het werk om de achterstand in te halen en de beloningen toe te kennen en uit de delen. En weet dat wanneer er een super-idee tussen zit je ook nog eens door het management met een extra bedrag wordt beloond. Aan de slag dus in 2008! 15 16

18 Hans Klaassen, Site Controller Het vooruitzicht dat het beter gaat worden, motiveert enorm Hans Klaassen heeft al een aardige staat van dienst in Budel. In 1999 begon hij bij de financiële afdeling, en na een uitstapje bij de Materialendienst keerde hij weer terug als Head Accounting en niet veel later als Site Controller in het MT. Hans is verantwoordelijk voor alle financiële cijfers. December 2007

19 Hoe zijn de eerste maanden MT bevallen? Het is wel heel anders om in het MT te zitten. Voorheen had ik voornamelijk met mijn eigen afdeling van doen. Nu spreek ik meer met mensen van andere afdelingen, je hoort veel meer. Er is nu meer tijdsdruk. Het vooruitzicht dat het beter gaat worden, motiveert enorm. De afwikkeling van de fusie met Zinifex geeft wel extra werk. Maar tot nu toe bevalt me alles heel goed. De samenwerking met de overige MT-leden is zeer prettig. Voor mij een belangrijke voorwaarde om dit te gaan doen. Ze zijn betrouwbaar en ze denken een beetje hetzelfde als ik. Wat heb je allemaal gedaan om tot hier te komen? Ik ben stroef gestart. De eerste fase van de middelbare school wilde niet heel erg vlotten omdat elke vrije minuut aan voetbal opging. Later, op de MEAO, ging het beter. Een profvoetbalcarrière zat er niet in, begreep ik. Op de MEAO opleiding heb ik leren studeren. Zodoende kon ik de HEAO in Eindhoven volgen. Na mijn militaire dienst wilde ik aanvankelijk de IT in, maar ben op een accountantskantoor terecht gekomen in Ik heb daar de basis goed geleerd. Via een aantal andere betrekkingen en het volgen van de post-hbo controlleropleiding, heb ik in 1999 gekozen voor Budel, een groter bedrijf. Een productiebedrijf als dit is echt spannend. Het gaat niet alleen maar over bonnetjes, maar ook over de goederenstroom. Ik ben nu helemaal op mijn plek. Er zijn zoveel interessante dingen waar je rekening mee moet houden. Het is een ingewikkelde organisatie. En je vond zink een mooi product? Ha, ik had aanvankelijk niet heel veel met zink. Eerlijk gezegd wist ik van het bestaan van zo n fabriek niet af. Nu vind ik het een zeer interessant product. Alle onderdelen die ik heb beschreven maken het zo boeiend. Ik heb me nog geen dag verveeld. Nyrstar wil graag nog groeien. We zijn de grootste in de zinkmarkt, maar dat is nog maar 11% van de wereldmarkt. We willen dus groter worden. Dat maakt onze concurrentiepositie sterker. Daar hoort bij dat ik het belangrijk vind dat mensen zich prettig voelen bij een bedrijf en dat ze gemotiveerd zijn. Je kunt nog zo n mooie fabriek hebben, maar de mensen moeten het uiteindelijk doen. We moeten het voor iedereen mogelijk maken om het beste uit zichzelf te halen. Ik wil mensen helpen, zodat ze zich verder kunnen ontwikkelen. Dat wil ik overbrengen. Misschien heeft dat te maken met het feit dat ik vroeger eigenlijk het onderwijs in wilde. Kennis overdragen vind ik leuk. Uiteindelijk hebben de cijfers toch voorrang gekregen. voorstaat. Veel producten worden in Amerikaanse dollars berekend, en de waarde daarvan schommelt ook voortdurend. We verwerken ongeveer facturen op jaarbasis. Dat en alle overige financiële werkzaamheden doen we met acht mensen. Iemand die hier nieuw binnenkomt heeft minimaal een half jaar nodig om te snappen wat er precies op de afdeling finance gebeurt. Maar er werken hier zeer betrokken mensen en we vormen een goed team. Voor mij is betrokkenheid belangrijk; dat je voor elkaar wilt werken, liefst in een goede sfeer. Je ziet je collega s namelijk vaker dan je eigen vrouw en kinderen. Een goede sfeer is heel belangrijk? Jazeker, maar hard werken vind ik ook belangrijk. Iedereen moet wel zijn best doen. Hoe combineer je deze drukke baan met thuis? Dat is wel eens lastig. De vrije tijd is schaars. Ik ben een groot voetballiefhebber, en als geboren en getogen Venlonaar een supporter van VVV. Ik heb zelfs een seizoenskaart, dus als ze thuis spelen sta ik op de tribune. Het is een gezellige, warme club. Ik ben zelf keeper bij Crescentia 3 in Tungelroy. Ook zo n club waar ik betrokkenheid en warmte voel. Er is dan ook nooit gedoe met te weinig spelers of zo. Wel ligt Tungelroy uit de richting van Venlo, maar ik heb dat ritje er graag voor over. Dat is voor de zondag. De zaterdag is op dit moment voor mijn dochter gereserveerd. Zij zit op hockey. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen een teamsport doen. Succes en leed leer je zo met anderen delen. Dingen gaan niet altijd zoals je zelf zou willen. Rekening houden met anderen en je best doen: daar leren ze van. Hans Klaassen, Site Controller Leeftijd: Geboorteplaats: Woonplaats: Opleiding: Hobby: Status: 43 jaar Venlo Venlo Controllers Ppleiding Voetbal Hans is getrouwd en heeft een dochter en een zoon Wat maakt het ingewikkeld? De prijs van grondstoffen verandert voortdurend. Omdat we met vele soorten grondstoffen werken is het lastig rekenen hoe het er financieel 17 18

20 Piet-Jan Vet, Manager Productie De man van de metalen Afstand is geen bezwaar voor Piet-Jan Vet. Hij reist graag en als het ook nog met metaal te maken heeft, heb je zeker zijn aandacht. Hij had reeds plaats in het vorige MT, maar werkt toch pas tweeënhalf jaar in Budel. December 2007

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting Dierenvrienden? door Nellie de Kok Samenvatting De hond is de baas in het huis, totdat er een kat bijkomt. Ze proberen allebei om bij de bazin in een goed blaadje te komen. De kat krijgt het voor elkaar

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden.

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 1 Werkwoord (wonen, werken, lopen,...) wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 8 Grammatica is niet moeilijk 1.1 woon, woont, wonen Ik woon nu in Nederland. Jij woont nu in Nederland. U woont nu

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Bestuur Born Atletiek Totaal Even voorstellen, Beste atleten en ouders, wellicht heeft u er nooit zo bij stil gestaan maar achter de schermen is de Stichting

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Aflevering 2: Solliciteren

Aflevering 2: Solliciteren Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gesolliciteerd naar een baan? Hoe deed je dat? Heb je een curriculum vitae? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Milouska en Bayu kijken hoe je kunt

Nadere informatie

Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2

Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2 Portfolio: Praktijkervaring > Ervaringen Jaar 2 Visrestaurant De Viskêête Tijdsperiode: 2006 tot heden Locatie: Havendijk 36, 4401 NS Yerseke Website: www.pietvanoost.nl Competenties: Stressbestendigheid,

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Wat was het afgelopen schooljaar het meest op jou van toepassing? Doe je deze zomer betaald vakantiewerk? Ik ging naar de middelbare school 53,9%

Wat was het afgelopen schooljaar het meest op jou van toepassing? Doe je deze zomer betaald vakantiewerk? Ik ging naar de middelbare school 53,9% Wat was het afgelopen schooljaar het meest op jou van toepassing? Ik ging naar de middelbare school 53,9% Ik volgde een MBO-opleiding 9,1% Ik volgde een HBO-opleiding 20,2% Ik studeerde aan de universiteit

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Evaluatie Waterdag 17 maart 2015

Evaluatie Waterdag 17 maart 2015 Evaluatie Waterdag 17 maart 2015 Grafieken uitgedrukt in % Wat vond je van deze activiteit? Wat vond je het meest/minst leuke onderdeel van deze dag? Redenen meest/minst leuk: Workshop Meest Minst Super

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate

Nadere informatie

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 152 152 25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 153 Interview Mantijn van Leeuwen Voor de meeste mensen ben jij nog een onbekende, zeker gerelateerd aan het NIBE. Vertel eens iets over je achtergrond,

Nadere informatie

Boventallig? Pech. Of toch niet?

Boventallig? Pech. Of toch niet? Boventallig? Pech. Of toch niet? Op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Harriët (37, foto) werkt drie jaar bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Eerst als projectleider ICT. Maar de verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Competenties en kwaliteiten van de topsporter (1 van 9)

Competenties en kwaliteiten van de topsporter (1 van 9) (1 van 9) Doorzettingsvermogen Dit is een eigenschap die elke topsporter bezit. Gaan voor het hoogst haalbare doel en hiervoor niet afwijken als er een teleurstelling of tegenslag is. Resultaatgerichtheid

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke. Johan Verhaegen. Schoonmaakbedrijf Perfectie

Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke. Johan Verhaegen. Schoonmaakbedrijf Perfectie 1 2 Als ik ergens mijn tanden in zet, ga ik er voor, samen met Elke Johan Verhaegen Schoonmaakbedrijf Perfectie Een ondernemersverhaal met als rode draad een lovestory! Zo zijn er niet veel Het verhaal

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten

Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Voor iedereen die een gelukkig en succesvol leven niet aan het toeval wil overlaten Anderen over het werk van David en Arjan: Met hun boek en hun seminars maken De Kock en Vergeer heel Nederland gelukkig.

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Scholieren enthousiast maken voor de techniek

Scholieren enthousiast maken voor de techniek Scholieren enthousiast maken voor de techniek Woorden van deze les de behoefte het imago de servicetechnicus de installatie uitdagend communiceren de installatietechniek carrière maken het project het

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht

Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht 1 Interview met de Spaanse arts Betty Cerda de Palou, 63 jaar oud en sinds 32 jaar in Maastricht Betty: Ik ben Betty Cerda de Palou. Ik woon in Maastricht al 32 jaar. Ik ben 63 jaar. Ik ben arts, maar

Nadere informatie

Nico bleef altijd rustig, legde dingen goed en duidelijk uit en nam de tijd, net zolang tot je het begreep.

Nico bleef altijd rustig, legde dingen goed en duidelijk uit en nam de tijd, net zolang tot je het begreep. Review van Denice: Beste Nico, Voordat ik bij Nico kwam lessen, zat ik bij een andere rijschool. Bij deze rijschool lukte het maar niet om verbetering te krijgen in mijn rijden. Dit was frustrerend en

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Interview met DJ Kit T

Interview met DJ Kit T Interview met DJ Kit T Ik denk dat heel veel mensen nieuwsgierig zijn naar wie Kit-T nu precies is. Kun je ons wat over jezelf vertellen? Mijn naam is Kitty Nendels, geboren in Kerkdriel en opgegroeid

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

gedragsregel in verhaal: lekker luieren

gedragsregel in verhaal: lekker luieren gedragsregel in verhaal: lekker luieren De zomerstage van dit jaar zit erop voor de zwemmers en natuurlijk ook voor Henk Haai. Ze hebben allemaal keihard getraind en hebben mooie prestaties neergezet op

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar.

Hoeveel jaar ben je al lid van RWB? 14 jaar. Het seizoen zit er bijna op, het eerste speelt nog in de nacompetitie voor promotie, de jeugdtoernooien gaan beginnen en we hebben nog twee evenementen te goed om dit voetbalseizoen af te sluiten. Als

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie