Decentrale Sanitatie en Hergebruik (DeSaH/ DeSaR)
|
|
- Tania de Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Decentrale Sanitatie en Hergebruik (DeSaH/ DeSaR) Jan Bargboer Wethouder CDA-CU Gemeente Sneek/ Gemeente Súdwest Fryslân
2 Even voorstellen: Jan Bargboer Wethouder sinds april 2004 (CDA-CU) 1e periode als wethouder duurzaamheid, stadsbeheer, toerisme, handhaving 2 e periode als wethouder duurzaamheid, financiën, p&o, stadsbeheer, integrale veiligheid, integrale handhaving Lijsttrekker CDA herindelingverkiezingen november 2010; Anne van Scheltinga (beleidsmedewerker water & duurzaamheid);
3 Sneek en zijn omgeving: De reclamefolder De Waterpoort, Weduwe Joustra Beerenburg, King Pepermunt, Lankhorst Touw (en kunststof), Poiesz; Toerisme en botenbouw/ verhuur: grootste werkgever; Sneekweek, wie kent hem niet? bezoekers; Grootste zeilevenement in Europa op binnenwater; In binnenstad: 20 a 30% van de jaaromzet in 1 week; inwoners op 34 m2 1 stad, 3 dorpen; Het mooiste theater van Nederland in aanbouw; Binnenkort onderdeel van Súdwest Fryslân: Sneek, Bolsward, Wûnseradiel, Nijefurd, Wymbritseradiel; inwoners, hectare: Mix van stad en platteland 50%, 50%; 69 kernen en diverse wijken;
4 Sneek een van eerste gemeenten met de bekende husketontjes Wetenschappelijk historische analyse geschreven door Alice Booij; Op verzoek college van B&W een populaire versie geschreven;
5 Duurzaamheid, waarom? Beleidsnotitie gemeenteraad interactief proces van van college B&W en gemeenteraad Duurzaamheid duurt het langst ; Waterplan gemeente Sneek december 2003; Gemeentelijk Riolerings Plan mei 2004; Focussen in portefeuilles/ persoonlijke drive; Vanuit mijn eigen levensvisie/ overtuiging;
6 Collegeprogramma In het collegeprogramma een duidelijke focus op het thema water (en duurzaamheid): Sterk in waterwerk Logische keuze voor een stad waar watersport/ recreatie & toerisme zorgt voor een groot deel van de economische ontwikkeling; Logische keuze gelet op het grote aantal bedrijven in de regio wat zich bezighoudt met watertechnologie (Landustrie/ Spaans/ Pacques)/ waterketen (Aquario); Sneek al jaren lid van de Friese Water Alliantie (Frisian Water Alliance) waarbij Sneek is aangewezen als gebied voor innovatieve pilots m.b.t. thema water;
7 Sneek proeftuin watersector: DeSaH project zwart en grijswater 1 e fase: Lemmerweg 32 woningen; aangeboden, toeval, korte lijnen ; 2 e fase: Noorderhoek 240 woningen (nu in aanbouw); Duinterpen 1 e fase Zuivering van afvalwater op wijkniveau; Duinterpen zuiveren afvalwater scheepvaart; Ziekenhuisproject separaat afvoeren en zuiveren afvalwater ziekenhuis
8 Pilotprojecten zijn alleen mogelijk: Grote ambtelijke inzet; Korte bestuurlijk ambtelijke lijnen; Iedereen kent elkaar op de 34 km2 Gemeente Sneek ; Corporatiedirecteur(en) <-> college van B&W College van B&W <-> bedrijfsleven; College van B&W <-> ambtelijke organisatie; Portefeuillehouder/ wethouder <-> Dijkgraaf; Ambtenaren gemeente Sneek <-> ambtenaren Wetterskip Fryslân; Ambtelijke & Bestuurlijke lef; Draagvlak in de gemeenteraad; Eigen duurzaamheidvisie; Grote instemming met uitvoeringsprogramma College van B&W; Vertrouwen van gemeenteraad/ commissie in College van B&W en ambtelijke organisatie; Trots op behaalde resultaten!
9 Gemeente Sneek en de relatie met Wetterskip Fryslân: Relatie kan zeer goed worden genoemd a.g.v.: Interactieve sessies met ambtenaren gemeente/ Wetterskip bij de totstandkoming Waterplan 2003; Actieve deelname Gemeente Sneek in diverse bestuurlijke overleggen Provinciaal Bestuurlijk Overleg Water (PBOW) Regionaal Bestuurlijk Overleg Water (RBO) VNG Commissie Water Voorheen officiële commissie van de VNG; Sinds 2008: informele commissie; Lid van de stuurgroep schoon drinkwater voor Mozambique Gemeente is participant in het project capacity building CMA s South Africa VNG International (loopt tot eind 2010) Goede bestuurlijke verhoudingen in Fryslân tussen overheden: Wetterskip Fryslân, 31 Friese Gemeenten, Provincie Fryslân
10 Alle voorwaarden voor succes dus? Technische verkenning pilotproject DeSaH; Resultaten DeSaH 1; Vervolg in DeSaH 2: Noorderhoek; Maar dan verder ook in Harinxmaland, woningbouwlocatie Noordzijde Sneek met plaats voor woningen?
11 DeSaH pilot Sneek
12 Partners : Landustrie Sneek BV Wageningen Universiteit Roediger VHT GmbH Woningstichting De Wieren Woningstichting Patrimonium Gemeente Sneek
13 afval is voedsel
14 Hoe C2C in waterketen? Sluiten van kringlopen Energy loop Nutrient loop Water loop Whether a compound is defined as waste or as resource is greatly depending on the concentration
15 Hoe C2C in waterketen? In plaats van een Afvalwaterzuiveringsinstallatie gebruik maken van een RESOURCE MANAGEMENT SYSTEM (RMS)
16 Niet gesloten kringlopen
17 Gesloten kringlopen
18 Scheiden aan de bron Black water (toilet water): Difficult degradable organic material High nutrient concentration Hormones and medicine traces Grey water Easily degradable organic material High temperature Heavy metals (below irrigation standards) Low salt concentration (irrigation)
19 Afvalwaterstromen van een woning Black water Kitchen waste Grey water Rain water
20 Criteria voor een decentrale zuivering: Moet afvalwater zuiveren volgens de criteria gesteld in de Europese kaderrichtlijn Water. Energie behoefte zo laag als mogelijk Nutrienten (stikstof en/of fosfaat) hergebruik indien economisch haalbaar. Geen menging van grijs en zwart water
21 Hoe aan criteria voldoen? Door energie uit afvalwater te halen met behulp van vergisting. Na vergisting zuiveringstechnieken toepassen die nutrienten verwijderen op een manier zodat ze hergebruikt kunnen worden
22 Vergisting van afvalwater Vergisting is omzetting van organisch materiaal in methaangas, wat gebruikt kan worden in bv. cv-ketels, onder zuurstofloze omstandigheden. Bij vergisting is in tegenstelling tot een conventionele zuivering geen zuurstof nodig. Bij een conventionele zuivering is veel energie nodig om zuurstof in het afvalwater te brengen (bv mbv compressoren)
23 Vacuumleidingen in woning
24 Vacuumleiding in straat
25 Hoe verkrijg je een geconcentreerde organische fractie? Vacuum toiletten worden gebruikt, deze spoelen met 1L water en 100L lucht. Vermindering van 36L*p*p*d water Slechts 7 L*p*p*d geconcentreerd toilet water wordt geproduceerd
26 Zuiveringstechnieken die voldoen aan de gestelde criteria Nutrienten hergebruik Struviet precipitatie (fosfaat en stikstof hergebruik) Ionen wisselaar (stikstof hergebruik) Calcium fosfaat precipitatie
27 Financiele voordelen van Decentrale Sanitatie Methaangasproductie Rioolkosten worden gereduceerd Zuiveringslasten worden gereduceerd Indien keukenshredder wordt gebruikt ongeveer 35% minder organisch afval. Waterbesparing van 25% Geproduceerd kunstmest heeft economische waarde
28 Andere voordelen van Decentrale Sanitatie Indien strengere regelgeving wordt ingevoerd is daar beter en goedkoper op in te spelen. Gesloten riool systeem, geen vuilwater op straat
29 Voorbeeld van een DeSAH systeem
30 Tot zo ver techniek Waarom zou een gemeente hieraan mee doen; Innovatie gaat niet vanzelf, de markt kan en wil van alles maar moet wel de mogelijkheden krijgen, pilots zijn daarbij belangrijk; Eigen invulling van duurzaamheidambities; Behoudt van regionale werkgelegenheid; Kosten goed bewaken en kritisch blijven; Niet doen om te scoren of als uithangbord voor de gemeente ( leuk voor de CV van de wethouder ); Desah 2: uitkomsten van analyses zijn belangrijk!
31 Slotoverdenkingen Hoe nu verder, gaan we verder? Harinxmaland en DeSaH: OAS Wetterskip en gemeente Sneek; Capaciteit bestaande RWZI; Mogelijkheden tot optimalisatie RWZI; Kosten afwegen decentraal versus centraal; Bestuurlijk standpunt Wetterskip Fryslân; DeSaH 2 implementeren en wetenschappelijk onderzoeken Met diverse partners waaronder STOWA etc etc. Fasering woningbouw a.g.v. kredietcrises; Gevolgen voor (kosten van) Decentraal versus Centraal in relatie tot de uitgifte (zelfde probleem bij duurzaamheid); Ambitie houden!!! Mijn collega in Almere moet het gaan doen ; New York, China, Japan en Meppel: iedereen kijkt naar Sneek Nederland moet de eerste grote productiewijk hebben! Bovenal: blijf wel reëel, onderzoek de mogelijkheden, geen JA-MAAR maar JA-WANT!
32 Vragen en/of opmerkingen? Meer detailinformatie kunt u krijgen bij onze medewerker, Anne van Scheltinga (a.van.scheltinga@sneek.nl); Wetenschappelijk verantwoorde uitleg van DeSaH door Desah b.v. ( Meer informatie over de goede samenwerking in de Friese Waterketen bij onze waterambassadeur, Egberta Schuiling; Fries Bestuursakkoord Waterketen; Schoon Drinkwater voor Mozambique ( Friesland Leeft met Water: Meer informatie over de samenwerking van Wetterskip Fryslân en gemeente Sneek in VNG International project capacity building CMA s South Africa : zie site VNG (
33 Stelling: Kijk verder dan je eigen verantwoordelijkheid, durf en ga aan de slag Echte innovatie ontstaat pas na het tot stand komen van een waterketenbedrijf.
DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING
DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-
Nadere informatieNieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma
Nieuwe sanitatie in Nederland Bert Palsma Conventioneel is fantastisch! Drinkwater; 125 l/p/dag 180 /jr Riolering 125/ jr RWZI 135/ jr 440,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1 toilet spoeling
Nadere informatieStandpunt Nieuwe Sanitatie
Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe
Nadere informatieToelichting en motivatie
Toelichting en motivatie van partijen in het demonstratieproject voor Decentrale sanitatie en Hergebruik (DesaH) te Sneek. De proefinstallatie voor de verwerking van het toiletwater van 32 woningen. Dit
Nadere informatieNieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie?
Nieuwe sanitatie Bert Palsma STOWA 14-10-2015 Conventionele sanitatie is geweldig Drinkwater; 125 l/p/dag 200 /jr Riolering 195/ jr RWZI 175/ jr 575,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1
Nadere informatieNatuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-
Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij
Nadere informatieSneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan
Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie
Nadere informatiegrondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden
Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,
Nadere informatieEen vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk wordt de inhoud weggezogen, vervolgens wordt het toilet nagespoeld met 1 liter water.
Een vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk wordt de inhoud weggezogen, vervolgens wordt het toilet nagespoeld met 1 liter water. Een vacuümtoilet bij het NIOO in Wageningen. Door onderdruk
Nadere informatieSymposium Waardevol Water. Samenwerking Water Governance in Zuid Afrika. Keimpe Sinnema: Waterschap Groot Salland en Landen
Symposium Waardevol Water Samenwerking Water Governance in Zuid Afrika Keimpe Sinnema: Waterschap Groot Salland en Landen Coördinator Zuid Afrika voor Unie van Waterschappen 20 maart 2013 Inhoud presentatie
Nadere informatiegebiedsontwikkeling en vastgoed
gebiedsontwikkeling en vastgoed 1. Go Brownfield, not Greenfield 2. Principes Duurzame Stedenbouw 3. Duurzaam bouwen 4. Impact Investment gebiedsontwikkeling en vastgoed Definities 1. Go Brownfield, not
Nadere informatieUitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020. Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten
Uitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020 Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten Overzicht succesvolle waterprojecten Vanaf 2000 wordt in Fryslân gewerkt aan de ontwikkeling van het watertechnologiecluster
Nadere informatiePotentiële samenwerking werkprocessen drinkwater
Potentiële samenwerking werkprocessen drinkwater Symposium UvW en VNG Samenwerking in de praktijk 29 september 2011 Programma De kunst van het maken van drinkwater Samenwerking drinkwater, gemeenten en
Nadere informatieProfielschets Burgemeester van Smallingerland
Profielschets Burgemeester van Smallingerland 1 november 018 Smallingerland zoekt een energieke, betrokken burgemeester die onze mooie gemeente nog meer op de kaart zet! De gemeente Smallingerland is een
Nadere informatieBouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)
Bouwlokalen INFRA Innovatie onder het maaiveld / renovatie van rioolstelsels Het riool in Veghel Jos Bongers Beleidsmedewerker water- en riolering Gemeente Veghel 21 juni 2006 Veghel in cijfers en beeld
Nadere informatieJos Brok. Beleidsmedewerker riolering/algemeen beheerder. Afdeling Ruimtelijk Beheer
Jos Brok Beleidsmedewerker riolering/algemeen beheerder. Afdeling Ruimtelijk Beheer Samenwerken in de Waterketen Gemeentelijk RioleringsbeleidsPlan (GRP) Geeft in hoofdlijnen de invulling van de gemeentelijke
Nadere informatieNoordoost Fryslân Maakt Verschil!
Noordoost Fryslân Maakt Verschil! Marga Waanders - 26 januari 2017 Netwerk Noordoost Gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel, de provincie
Nadere informatieHogeschool Plassen Een project van Hogeschool Windesheim
Hogeschool Plassen Een project van Hogeschool Windesheim Bert Huizing De aanleiding Onlogisch, omslachtig, zeer milieu onvriendelijk Herkomst afvalwater Andere 8,2 (6%) In liters per persoon/dag en procenten
Nadere informatieEigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum
Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Versie: 0.0 Datum: 21-4-2015 Auteur: Vrijgave: M.J.A. Rijpert T. Crum 1 IKN (Innovatie Kenniscentrum Nederland) Copier is de initiatiefnemer
Nadere informatieINNOVATIE-PROGRAMMA Afvalwatersysteem
INNOVATIE-PROGRAMMA Afvalwatersysteem Beheer Transitie Duurzaam Innovatie Maatregelenprogramma SAF Transitie management Duurzaamheid Innovatie-programma Focus en Invloed BEHEER Principes voor Innovatie
Nadere informatieBESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN
BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN Aanpak De opdracht Afstemmen investeringen is voortvarend opgepakt door de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Gelderse waterschappen en
Nadere informatieAldus overeengekomen intweevoud, zowel in de Nederlandse als in de Friese taal.
Fries taalbeleid Degemeenten Boarnsterhim, Gaasterlan-Sleat, Heerenveen, Leeuwarden, Lemsterland, Skarsterlan ensudwest-fryslan De provincie Fryslan DeStaat der Nederlanden Overeenkomst inzake het Fries
Nadere informatieI-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer. Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017
I-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017 Titel Gemeente Bernheze 5 Kernen Ontstaan in 1994 30.000 inwoners 9.000
Nadere informatieInhoud: 1. Interview. Interview met wethouder Alex Langius, gemeente Assen
Inhoud: 1. Interview met wethouder Alex Langius 2. Stand van zaken: Samenwerken is must! 3. Uitgelicht: Grondstof-RWZI 4. Ontwikkelingen: Afvalwaterplan DAL/W 2 5. Colofon Wat vindt u van deze nieuwsbrief?
Nadere informatieVOORSTEL AB AGENDAPUNT :
VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE
Nadere informatieI-Qua. Harold Soffner, Beleidsmedewerker Gemeente Bernheze
I-Qua Harold Soffner, Beleidsmedewerker Gemeente Bernheze Titel Gemeente Bernheze 5 Kernen Ontstaan in 1994 30.000 inwoners 9.000 ha Betekenis Bernheze: Bern = Bos Heze = Water De parels van Bernheze Aa
Nadere informatieRegistratienummer: GF Datum: 20 september 2011 Agendapunt: 16
Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF11.20084 Datum: 20 september 2011 Agendapunt: 16 Portefeuillehouder: mevrouw C. van der Laan Behandelend ambtenaar: mevrouw M. de Jeu Onderwerp: Economisch beleid
Nadere informatieNieuwe sanitatie en energie
Nieuwe sanitatie en energie Agenda Wat? Waarom? Hoe? Energie Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt, en de laatste generatie die er iets aan kan doen. Barack Obama UN
Nadere informatieFOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat
FOSFAATFABRIEK Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) (Rafaël Lazaroms, coördinator klimaat en energie Unie van Waterschappen) 1 mei 2012 1 Inhoud presentatie Green
Nadere informatieWereldlezing Nutriëntneutraal als ideaal in de circulaire economie. Van dead end naar kringloop in de waterketen
Wereldlezing Nutriëntneutraal als ideaal in de circulaire economie Van dead end naar kringloop in de waterketen Jan Weijma Wageningen University & Research Sub-department of Environmental Technology 1
Nadere informatieEvaluatiE NiEuwE SaNitatiE NoordErhoEk SNEEk 2014
Final l rereport Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 ISBN 978.9.5773.656.8 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 33 46 32 FAX
Nadere informatieDUURZAAM INKOPEN IN DE FRIESE
DUURZAAM INKOPEN IN DE FRIESE WATERKETEN PROJECTPLAN ontwikkeling plan van aanpak Datum Versie ontwikkeling 8-10-2010 Concept 1 12-11-2010 Definitief Definitief - - pagina 2 van 8 I N H O U D S O P G A
Nadere informatieDuurzame watersystemen
TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater
Nadere informatieVerslag Regiobijeenkomst 10 september. Drielanden in breder perspectief
Verslag Regiobijeenkomst 10 september Drielanden in breder perspectief Op 10 september werd in de Remonstrantsekerk in Groningen in samenwerking met de Gemeente Groningen de eerste regiobijeenkomst Nieuwe
Nadere informatieEnergie uit afvalwater
Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie
Nadere informatieDuurzaam Water Armhoede/Ampsen. Voorstel pilots
Lettinga Associates Foundation for environmental protection and resource conservation Duurzaam Water Armhoede/Ampsen Voorstel pilots Datum: 21 november 2011 LeAF Projectnummer 11-742 Postbus 500 Auteur
Nadere informatieBurgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad
Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen
Nadere informatieProgramma 8. Grien en beheer
Trojka: Programmahouder : G. Wiersma Donormanager : R. Heeringa Programmaregisseur : P. Westra 8.1 Hoofddoelstelling Samen met de burgers zorgen voor een kwalitatief goede fysieke leefomgeving (bodem,
Nadere informatie= = Besluitvormende raadsvergadering d.d. 28 mei 2013 Agendanr. 7.
*ZE946A470E0* = = Besluitvormende raadsvergadering d.d. 28 mei 2013 Agendanr. 7. Aan de Raad No.ZA.13-22432/DV.13-190, afdeling Ruimte. Sellingen, 16 mei 2013 Onderwerp: Beleidsvisie Wonen en Leven Inleiding
Nadere informatieWater Governance. Organisatie van waterbeheer, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling,
Water Governance Organisatie van waterbeheer, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling, als samenspel van politieke, bestuurlijke, sociaalmaatschappelijke en financiële elementen. www.watergovernancecentre.nl
Nadere informatieAdviesgroep Informatievoorziening. Omgevingswet. Erna Roosendaal
Adviesgroep Informatievoorziening Omgevingswet Erna Roosendaal Inhoud De Omgevingswet Impact gemeenten Governance model Omgevingsplan versus bestemmingsplan Invoeringsondersteuning Eerste resultaten impactanalyse
Nadere informatieAfvalwaterbeleidsplan BMWE/NZV
Afvalwaterbeleidsplan BMWE/NZV Afvalwaterteam BMWE/NZV, 27 november 2013 Inhoud Aanleiding Ketenbenadering Maatregelen Kosten en Baten Specificatie Bedum Organisatie Aanleiding BMWE samenwerking Vier nieuwe
Nadere informatieVoorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen.
Plan Van Aanpak Gebiedsontwikkeling Westerzeedijk 24 april 2017) Besluitvorming: Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen. 1) Aanleiding Het
Nadere informatie1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking
Nadere informatieHoe groen zijn uw evenementen?
Even voorstellen... GMB introduceert SaNiPhos : Europa s eerste urineverwerkingsfabriek voor het verwerken en winnen van nuttige meststoffen uit urine. Terugwinning van fosfaat en stikstof uit urine levert
Nadere informatieMest, mestverwerking en wetgeving
Mest, mestverwerking en wetgeving Harm Smit Beleidsmedewerker Economische Zaken, DG AGRO Inhoud Feiten en cijfers. Huidig instrumentarium. Visie op mestverwerking en hoogwaardige meststoffen Toekomstig
Nadere informatieErvaringEn met de toegepaste technologie op de demo-site lemmerweg-oost in sneek
NieuWe Final l report SaNitatie op WijkNiveau ErvaringEn met de toegepaste technologie op de demo-site lemmerweg-oost in sneek rapport 2014 W02 I Ervaringen met de toegepaste technologie op de demo-site
Nadere informatieRaadsvoorstel. Voorloper. Startnotitie Duurzaam Druten. Datum collegebesluit 9 januari 2018 Datum presidium 8 januari 2018
Voorloper Onderwerp Startnotitie Duurzaam Druten Datum collegebesluit 9 januari 2018 Datum presidium 8 januari 2018 Portefeuillehouder A. Springveld Behandelend team Team strategie en beleid Behandelend
Nadere informatieRegionale toekomstvisies op samenwerken aan water
1 Regionale toekomstvisies op samenwerken aan water Jos Frijns (KWR) LEF Bijeenkomst Samenwerken aan Water Utrecht 11-11-2016 2 Toekomst 3 Circular Design 4 Resilience Management & Governance Trends Impacts
Nadere informatieEindelijk Individuele Behandeling van Afvalwater in Friesland?!
Decentrale afvalwaterzuivering in buitengebieden goed voor milieu én werkgelegenheid in Friesland! Eindelijk Individuele Behandeling van Afvalwater in Friesland?! Onlangs werd bekend dat Wetterskip Fryslân
Nadere informatiePharmafilter. april 2012
Pharmafilter Resultaten DEMONSTRATIEPROJECT IN HET Reinier de Graaf Gasthuis Delft april 2012 Pharmafilter een schoner ziekenhuis, een schoner milieu Afval door de riolering afvoeren, voor een schoner
Nadere informatieDe Friese Waterketen: samen besparen!
De Friese Waterketen: samen besparen! Weet u het antwoord? Drinkwater; waar halen we dit vandaan? Hoeveel water gebruikt u per dag? Auto naar de wasstraat of zelf wassen? Waterbelasting, rioolheffing,
Nadere informatieLand- en Tuinbouw Organisatie Noord
Land- en Tuinbouw Organisatie Noord Notitie Meedoen aan de pilot? U overweegt mee te doen aan de pilot evenwichtsbemsting fosfaat (BEP pilot). Maak zelf de afweging of het in uw situatie zinvol is. Hieronder
Nadere informatieHeemstede is een mooie kern van de Metropool Amsterdam met een eigen identiteit
Algemene Beschouwingen begrotingsraad, 8 november 2018 Heemstede is een mooie kern van de Metropool Amsterdam met een eigen identiteit Voorzitter, Voor de eerste keer ooit een algemene beschouwing van
Nadere informatieMijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding.
Mijn kledinggebruik Wellicht weet je al dat verschillende aspecten van kleding slecht zijn voor het milieu. In deze opdracht gaan we bekijken op welke manier jij zelf je steentje bij kan dragen aan het
Nadere informatie16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid.
Uitgangssituatie Evaluatie Nota duurzame gewasbescherming 2004-2010 Doel Doelstelling 2010 Resultaat ACTIEPLAN Gezond gewas, Schoon water Ecologische kwaliteit oppervlaktewater Drinkwaterkwaliteit Reductiemilieubelasting
Nadere informatieParafering besluit PFO Olphen Gewijzigd akkoord Geparafeerd door: Korte, J.D. de D&H Conform Geparafeerd door: Korte, J.D.
agendapunt 3.b.7 1063385 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden BIORIO DELFT NIEUWE SANITATIE SPOORZONE DELFT Portefeuillehouder Olphen, J.W.A. van Datum 28 mei 2013 Aard bespreking Besluitvormend
Nadere informatieInleiding KNAG 7 december 2012. Dijkgraaf Herman Dijk
Inleiding KNAG 7 december 2012 Dijkgraaf Herman Dijk WATERSCHAPPEN IN NEDERLAND 25 GEBIED GROOT SALLAND oppervlakte: 120.000 ha, inwoners: 360.000 26% onder zeeniveau Wanneer geen dijken/duinen: 66% regelmatig
Nadere informatieNieuwe sanitatie recreatieterreinen. Paul Telkamp 11 december 2014
Nieuwe sanitatie recreatieterreinen Paul Telkamp 11 december 2014 Project nieuwe sanitatie Onderzoek mogelijkheden innovatieve technieken inzamelen, transport en behandelen afvalwater recreatieterreinen.
Nadere informatieImplementatieplan interactief beleid
Implementatieplan interactief beleid (juni 2010 t/m mei 2011) Gemeente Weert, 15 juli 2010 Portefeuillehouder interactief beleid: wethouder H. Litjens Regisseur wijkgericht werken: Marianne Schreuders
Nadere informatieRapport. Rapport over een klacht over gemeente Súdwest Fryslân. Datum: 31 oktober Rapportnummer: 2011/326
Rapport Rapport over een klacht over gemeente Súdwest Fryslân. Datum: 31 oktober 2011 Rapportnummer: 2011/326 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de gemeente Súdwest Fryslân te weinig doet om het zwerfvuil,
Nadere informatieDenktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016
Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 1. In de startblokken Wat doen we al rond dit onderwerp We produceren elektriciteit en warmte door middel van gisting van al ons slib en verbranding
Nadere informatieINITIATIEFVOORSTEL ELFSTEDEN JUBILEUMBOS
INITIATIEFVOORSTEL ELFSTEDEN JUBILEUMBOS 12 februari 2010 1 Aanleiding Begin 2009 is de Groenkaart Leeuwarden vastgesteld. Daarin is de visie op hoofdlijnen vastgesteld voor de gewenste groenstructuur
Nadere informatieZONDER WATER GEEN PAPIER; EN ZONDER PAPIER.. MICHIELADRIAANSE
ZONDER WATER GEEN PAPIER; EN ZONDER PAPIER.. MICHIELADRIAANSE Thereis no suchthingas waste water. Just water wasted. Ideaslikethisare goodforpeople, planetandprofit. Ideaslikethisarisein the Netherlands.
Nadere informatieKosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC
Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC LEI Wageningen UR: Co Daatselaar Aanleiding en doelstellingen onderzoek Veel mest elders af te zetten tegen hoge kosten, druk verlichten
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel Openbaar
Openbaar Onderwerp Invoering mini afvalzak van 25 liter per 1-1-2013. Programma / Programmanummer Openbare Ruimte / 1062 BW-nummer Portefeuillehouder T. Tankir Samenvatting In Nijmegen scheiden we afval
Nadere informatieNIEUW SANITATIE DICHTBIJ of VERAF?
NIEUW SANITATIE DICHTBIJ of VERAF? Mark van Loosdrecht Bioprocestechnologie TU-Delft 1 RIONEDdag Februari 2007 RIOLERING / RWZI - 1 Systeem Samenstelling Debiet Temperatuur 2 1 VERANDERINGEN - Warmtewinning:
Nadere informatieNotitie koppeling hoofdproces en rollen partners t.b.v. gebiedsgericht werken.
Notitie koppeling hoofdproces en rollen partners t.b.v. gebiedsgericht werken. Definitie gebiedsgericht werken: Gebiedsgericht werken is een proces van structurele samenwerking tussen de gemeente en haar
Nadere informatieSuperlocal gesloten waterkringloop
Superlocal gesloten waterkringloop 21 november 2018 Regiobijeenkomst nieuwe sanitatie Zuid-Nederland en België Ad de Man : Waterschapsbedrijf Limburg 2012 2015 : Wijk van Morgen Stappen in de tijd 2015-2016
Nadere informatieSamenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 3 Samenwerkingsovereenkomst
Nadere informatieWatertechniek en mestverwerking
Watertechniek en mestverwerking Workshop Wetsus & Innovatienetwerk 27 juni 2012 Leon Korving combining scientific excellence with commercial relevance 1 Rioolwater vs mest Overeenkomsten: Herkomst (vnl.
Nadere informatieLanger Zelfstandig Wonen
Langer Zelfstandig Wonen De invalshoek van gemeenten De zorgkosten van een gemeente maken sinds 2015 30-40% uit van een gemeentelijke begroting Uitgaven Zorg & MO Ruimtelijke Ontwikkeling Cultuur en Sport
Nadere informatieHET AFVALWATERBEHEER IN SURINAME
HET AFVALWATERBEHEER IN SURINAME De hidig huidige sitati situatie PARAMARIBO, NOVEMBER 2009 IR. A. K. SINGH-TJON A LOI AUDREY SINGH-TJON A LOI VERBONDEN AAN DE RICHTING MILIEUWETENSCHAPPEN VAN ADEKUS 1
Nadere informatie7-PUNTENPLAN 2013-2014
7-PUNTENPLAN 2013-2014 oplegger bij het meerjarig actieplan DUURZAME WADDENEILANDEN OP WEG NAAR EEN ENERGIEKE TOEKOMST IN 2020 1 1. Inleiding Dit 7-punten plan is een oplegger bij het meerjarig actieplan
Nadere informatieVergadering van Burgemeester en Wethouders van de. Notulen van de B&W vergadering van 25 oktober 2016 Besluitenlijst van week 43. Gemeente Harlingen
Vergadering van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Harlingen van de B&W vergadering van 25 oktober 2016 Besluitenlijst van week 43 Vergadering van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Harlingen
Nadere informatieRegionale. bijdrage aan. een stapsgewijze oplossing van een. wereldprobleem
Regionale bijdrage aan een stapsgewijze oplossing van een wereldprobleem De vraag naar opbrengst van land (voedsel, hout, biobrandstof en katoen) zal in 2050 met 30 tot 80% verder toenemen. Planbureau
Nadere informatieNee. Besluit ; Akkoord. Extra overwegingen / kanttekeningen voor College VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF
VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF Van: J. Klijberg Tel nr: 8550 Nummer: 17A.01398 Datum: 18 december 2017 Team: Afval en Reiniging Tekenstukken: Ja Bijlagen: 2 Afschrift aan:
Nadere informatieWIE BESTUURT DE GEMEENTE?
WIE BESTUURT DE GEMEENTE? De gemeente dichtbij Dagelijks heeft u met de gemeente te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw vuilnis wordt opgehaald en dat er wegen en fietspaden worden aangelegd. Bij
Nadere informatieWater in Klavertje 4
Niels van Geenhuizen Coördinator milieu & duurzaamheid DCGV Projectleider Water en Energie Water in Klavertje 4 Maximaal zelfvoorzienend 24 september 2013 Agenda Wie zijn Greenport Venlo/ Klavertje 4 Ambities
Nadere informatieRapportage Workshop afvalwaterbeheer. NVB, Wereld Waternet, WASTE. 23,24 en 26 november 2009. Docenten:
Rapportage Workshop afvalwaterbeheer NVB, Wereld Waternet, WASTE 23,24 en 26 november 2009 Docenten: Ruud Kampf (Waternet/Vrije Universiteit Amsterdam), bijgestaan door Tjalling Vlieg (Wageningen Universiteit).
Nadere informatieGRONDSTOFFEN UIT RIOOLSLIB. Leon Korving - Milieubeurs 2012-10 oktober 2012
1 GRONDSTOFFEN UIT RIOOLSLIB Leon Korving - Milieubeurs 2012-10 oktober 2012 Inhoud 2 Grondstoffen uit de rioolwaterzuivering Voorbeeld: fosfaat Rol regelgeving RWZI of Grondstoffenfabriek? 3 www.grondstoffenfabriek.nl
Nadere informatieStartnotitie ketenbeleid Menameradiel. Inhoud. 1. Inleiding 2. Situatie Menameradiel 3. Uitgangspunten 4. De gekozen aanpak 5. Partners en omgeving
Startnotitie ketenbeleid Menameradiel Inhoud 1. Inleiding 2. Situatie Menameradiel 3. Uitgangspunten 4. De gekozen aanpak 5. Partners en omgeving bijlagen bijlage 1. bijlage 2. bijlage 3. bijlage 4. bijlage
Nadere informatieAan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het AB:
Aan commissie Water 9 april 2019 VOORSTEL Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnr. 1370119/1370120 Programma Waterketen Projectnummer P6107 Afdeling Projectrealisatie Bijlage(n) Vertrouwelijke
Nadere informatieQuickscan energie uit champost
Quickscan energie uit champost Paddenstoelenpact 27 juni 2018 Stijn Schlatmann en Erik Kosse Achtergrond Wekelijks 16.000 ton champost Strengere regelgeving in Duitsland Kosten voor afvoer ca 15 per ton
Nadere informatieIn de beslisnota wordt aan u gevraagd in te stemmen met de vastgestelde doelen en maatregelen.
Nummer Onderwerp : B-3.11.2008 : Beslisnota Kaderrichtlijn Water Korte inhoud : Water Beheer 21 e eeuw, 2008, Schoon en gezond water in Noord-Nederland 1. Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water in
Nadere informatieProjectopdracht Regionale Woonvisie
Projectopdracht Regionale Woonvisie Regio Zuidwest Drenthe Gemeenten De Wolden Meppel Westerveld Hoogeveen Februari 2011 1 Projectopdracht Regionale Woonvisie 1. Projectomschrijving 1.1 Aanleiding: In
Nadere informatieNieuwe Sanitatie Bert Palsma Bjartur Swart
Nieuwe Sanitatie Bert Palsma Bjartur Swart 24 Nieuwe Sanitatie Perspectieven Inhoudsopgave Introductie 1 Wat is Nieuwe Sanitatie? 3 Van trend tot norm? Welke maatschappelijke ontwikkelingen hebben invloed
Nadere informatieOpstellen visie voor Marken
-Waarom? -Stappen tot nu toe -Definities -Plan van Aanpak -Planning 2014 Waarom? Leefbaarheidsplan Marken 2001 actualiseren? TROP gemeente Waterland 2001 actualiseren? Bestaande ontwikkelingen woningbouw
Nadere informatie1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking
Nadere informatieLesmateriaal voor het (V)MBO
Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt
Nadere informatieLANGEDIJK EN HEERHUGOWAARD GAAN SAMEN!
LANGEDIJK EN HEERHUGOWAARD GAAN SAMEN! Hogere kwaliteit dienstverlening Uitbreiding van voorzieningen Dorpen en kernen blijven bestaan Samenwerking in de regio Praat mee over uw nieuwe gemeente! Wat betekent
Nadere informatieProcesplan Gaswinning in Heerenveen
Procesplan Gaswinning in Heerenveen Maart 2018 Opbouw procesplan 1 Gemeente Heerenveen en gaswinning 3 2 Doel Procesplan 4 3 Analyse huidige situatie 4 3.1 Verantwoordelijkheden bij gaswinning 4 3.2 Analyse
Nadere informatieOnderzoek Afvalsamenwerking Twente
Waarderweg 33B-10 haarlem, postbus 2016 2002 la haarlem, t 023 5319141, e info@iprnormag.nl. Onderzoek Afvalsamenwerking Twente Nadere informaties in de aanloop naar het Symposium op 4april 2013 20 februari
Nadere informatieNieuwe sanitatie en (energie)
Nieuwe sanitatie en (energie) prestatie boordelingsmethoden. STOWA afvalwaterketen symposium Jan de Wit, 24 mei 2011 Kom verder. Saxion. b lk d h d f l De bulk van de energie-inhoud van afvalwater Is thermisch
Nadere informatieWaterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema
Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse Jacobiene Ritsema 1 Onderzoeksvraag Hoe kan het project Waterschoon Noorderhoek worden omschreven en gewaardeerd voor (de verschillende aspecten van) duurzaamheid
Nadere informatieDe economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013
De economische betekenis van waterschappen mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 1 Gefeliciteerd! 2 opzet Waterschappen en ons land Strijd tegen het water Deltaplan
Nadere informatieCirculair met E-Waste
Circulair met E-Waste Gemakkelijk Elektronica Recyclen Ernest de Weert Sims Metal Management Werelds grootste metaal recycler Beursgenoteerd in Australië 8,7 miljoen ton jaarlijks Wereldwijd beschikbaar
Nadere informatieExtra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval
Extra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval Inhoud 1. Inleiding 3 2. Opzet plannen voor ondersteuning 4 3. Plannen voor verminderen huishoudelijk restafval 5 3.1 Eisen
Nadere informatie