Vtlb-rapport. Berekening van het vtlb bij toepassing van de Wet schuldsanering natuurlijke personen. Werkgroep Rekenmethode vtlb van Recofa

Transcriptie

1 Vtlb-rapport Berekening van het vtlb bij toepassing van de Wet schuldsanering natuurlijke personen Werkgroep Rekenmethode vtlb van Recofa Versie januari 2012 Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

2 Inhoudsopgave 1 Algemeen Inleiding Onderhoud van de methode Landelijke Richtlijnen voor schuldsaneringen Basisbeginselen Opbouw van het rapport Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie Gevolgen van de wijziging van de Wet werk en bijstand Herberekening Het rekenprogramma: Vtlb-calculator en plug-in 9 2 Algemene gegevens Stroomschema bepalen norminkomen WWB Hoofdcategorie alleenstaande en alleenstaande ouder Alleenstaande en alleenstaande ouder tussen 21 en 65 jaar Alleenstaande en alleenstaande ouder van 65 jaar en ouder Alleenstaande en alleenstaande ouder jonger dan 21 jaar Hoofdcategorie gezin Personen behorend tot een gezin met alle leden tussen de 18 en 65 jaar Personen behorend tot een jong gezin Personen behorend tot een gezin met een of meer leden vanaf 65 jaar Aftrek van inkomsten Inrichting 17 3 Reserverings- en arbeidstoeslag Reserveringstoeslag: 5% van de WWB-norm Arbeidstoeslag: 5% van de WWB-norm 20 4 Inkomsten en uitgaven Loon uit dienstbetrekking AOW en ANW Inkomsten uit overwerk Auto- en reiskosten Belastingteruggaven Verdeling heffingskortingen Kindgebonden budget Gemeente- en waterschapsbelasting Ziektekosten Ziektekostenverzekering en zorgtoeslag Eigen risico ziektekostenverzekering Tegemoetkomingen in het kader van de WTCG Eigen bijdragen AWBZ en WMO / Persoonsgebonden Budget Bijzondere bijstand voor ziektekosten Belastingaftrek specifieke ziektekosten / Tegemoetkoming Specifieke 31 Ziektekosten (TSZ) Overige mogelijkheden 31 Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

3 4.7 Nabestaanden- en (half)wezenuitkering Alimentatie Inkomsten in verband met meerderjarige inwoners Bijzondere bijstand Kinderbijslag Kosten kinderopvang Studie Tegemoetkoming in studiekosten minderjarigen en studiefinanciering Studiekosten van kinderen van de schuldenaar Studiekosten van de schuldenaar Pleegkindvergoeding Vakantiegeld Vakantiebonnen Langdurigheidstoeslag Wisselende inkomsten Nabetalingen Overige correcties Co-ouderschap Kosten budgetbeheer, budgetbegeleiding en beschermingsbewind Geen correcties 39 5 Wonen Verhoging beslagvrije voet met woonkosten Vaststelling woonkosten voor schuldenaar Huurtoeslag Correctie boven maximale huurtoeslag Toerekening van de huurtoeslagbedragen en huurtoeslagnormen Servicekosten All-in huur Eigen woning 43 6 Overheveling 45 Bijlage 1 De werking van de Vtlb-Calculator 46 Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

4 Colofon Dit rapport is een uitgave van de Werkgroep Rekenmethode. Deze werkgroep is onderdeel van Recofa, een werkgroep van rechters-commissarissen in faillissementen. Niets uit dit rapport mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming op internet worden geplaatst. Toestemming kan worden gevraagd bij de secretaris van de Werkgroep Rekenmethode, Linda Nickel, via adres Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

5 1. Algemeen 1.1 Inleiding De Werkgroep Rekenmethode vtlb van Recofa (werkgroep van rechters-commissarissen in insolventies) is eind 2000 voor het eerst samengekomen. Taak van deze werkgroep was het ontwerpen van een uniforme rekenmethode voor de berekening van het vrij te laten bedrag (vtlb) in wettelijke schuldsaneringen, welke aansloot bij de NVVK (vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren)-methode. Wanneer een persoon wordt toegelaten tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp), valt in principe al het inkomen boven de beslagvrije voet in de boedel (artikel 295 Faillissementswet). De leden twee en drie van dit artikel bepalen dat de schuldenaar van zijn inkomsten de beslagvrije voet mag behouden, evenals een door de rechtercommissaris vastgesteld nominaal bedrag. Of dit nominale bedrag werd vastgesteld en zo ja, hoe hoog, werd overgelaten aan het beleid van de rechter-commissaris. Dit hield in dat de berekening van het vtlb per rechtbank kon verschillen met rechtsongelijkheid, onduidelijkheid bij betrokken instanties (schuldhulpverleners, bewindvoerders, etc.) en tijdrovende berekeningen als gevolg. Om hier meer eenheid in te brengen is de Werkgroep Rekenmethode samengesteld. De rekenmethode zoals beschreven in dit rapport wordt gevolgd door alle rechtbanken en instellingen die lid zijn van de NVVK. Ook wordt de methode steeds vaker gebruikt bij de berekening van de beslagvrije voet door deurwaarders. Voor de berekening van het vtlb is software ontwikkeld die kan worden gedownload van de website De werkgroep heeft personele en financiële bijstand gekregen van de Raad voor Rechtsbijstand s-hertogenbosch. Het Bureau Wsnp (onderdeel van deze Raad) levert de secretaris en financiert de ontwikkeling en het onderhoud van de software. De werkgroep kan verder gebruik maken van de expertise van het Nibud en de ervaringen van de NVVK-leden en bewindvoerders. De software wordt getest door medewerkers van enkele rechtbanken evenals enkele bewindvoerders, die samen een testgroep vormen. 1.2 Onderhoud van de methode De rekenmethodiek wordt in verband met de periodieke wijzigingen van de bijstandsnormen en huurtoeslag telkens per 1 januari en 1 juli herzien. De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van de methode en dit rapport ligt bij de Werkgroep Rekenmethode vtlb. De werkgroep bestaat op dit moment uit: Voorzitter: Mevrouw mr. M.J.E. Geradts, rechter-commissaris bij de rechtbank Amsterdam Secretaris: Mevrouw L. Nickel, stafmedewerker Wsnp, Raad voor Rechtsbijstand s-hertogenbosch Leden: De heer mr. R. Cats, rechter-commissaris bij de rechtbank s Gravenhage De heer mr. P.M.F. Greuter, rechter-commissaris bij de rechtbank Haarlem Mevrouw T.E. Madern MSc, wetenschappelijk medewerker bij het Nibud Mevrouw mr. I.C. Prenger- de Kwant, rechter-commissaris bij de rechtbank Breda De heer mr. M.A.M. Vaessen, rechter-commissaris bij de rechtbank Arnhem Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

6 Toehoorders: De heer W. van Alst, secretaris bij de rechtbank Arnhem De heer R. Koe, BBW Mevrouw M. Schellekens, Kred IT BV De heer J.M. Steur, secretaris bij de rechtbank Amsterdam Mevrouw drs. J.K. Stoffels-Montfoort, NVVK De heer mr. J.J.P. van Wieringen, secretaris bij de rechtbank s Gravenhage 1.3 Landelijke Richtlijnen voor schuldsaneringen In de Landelijke Richtlijnen voor schuldsaneringen is een bepaling opgenomen over het vtlb. De richtlijnen gelden vanaf 1 april Paragraaf 3 heeft betrekking op het vtlb en bevat de volgende tekst: a. Het vrij te laten bedrag wordt berekend aan de hand van de meest recente versie van het Rapport van de werkgroep rekenmethode Vtlb van Recofa. Deze berekening wordt uitgevoerd door middel van de zogeheten vrij te laten bedragcalculator. De meest actuele versie van dit rapport en van deze calculator met de (doorgaans) per 1 januari en 1 juli aangepaste bijstandsnormen zijn op de site beschikbaar. b. De bewindvoerder maakt bij of zo spoedig mogelijk na het huisbezoek de berekening van het vrij te laten bedrag en verstrekt dit aan de schuldenaar. c. Indien normbedragen wijzigen als gevolg van indexering, stuurt de bewindvoerder de schuldenaar zo spoedig mogelijk een aangepaste berekening van het vrij te laten bedrag toe. d. Iedere wijziging in het vrij te laten bedrag, anders dan als gevolg van een indexering, wordt in het verslag dat op deze periode betrekking heeft besproken. Een nieuwe berekening van het vrij te laten bedrag wordt als bijlage bij het verslag gevoegd. e. Indien het huwelijk van tot de schuldsaneringsregeling toegelaten echtgenoten door echtscheiding wordt ontbonden of het geregistreerd partnerschap van tot de schuldsaneringsregeling toegelaten partners met wederzijds goedvinden wordt ontbonden of door de rechter wordt beëindigd, wordt met ingang van het feitelijk uit elkaar gaan van de echtgenoten of partners voor beide echtgenoten of partners afzonderlijk het vrij te laten bedrag vastgesteld. f. De bewindvoerder voegt bij alle verslagen de voor de schuldenaar op dat moment geldende berekening van het vrij te laten bedrag. g. De bewindvoerder verzoekt de rechter-commissaris het vrij te laten bedrag bij beschikking vast te stellen. De rechter-commissaris kan ambtshalve of op gemotiveerd verzoek van de bewindvoerder aan het bepaalde in zijn beschikking voorwaarden verbinden of daaraan terugwerkende kracht verlenen. De bewindvoerder stuurt de schuldenaar een kopie van de beschikking toe, tenzij de hoogte van het door de rechter-commissaris vastgestelde vrij te laten bedrag niet afwijkt van de berekening van de bewindvoerder als bedoeld onder b. en de rechter-commissaris geen nadere voorwaarden heeft gesteld. 1.4 Basisbeginselen 1. De berekeningswijze zal in 95% van de gevallen moeten leiden tot een snel en eenduidig antwoord. Er zullen zich situaties blijven voordoen, die vragen om maatwerk. Uiteraard geldt dit rapport hiervoor als basis. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

7 2. Hoe wordt bepaald welk deel van het inkomen in de boedel valt en welk deel erbuiten blijft? Van het inkomen blijft een bedrag ter hoogte van de beslagvrije voet buiten de boedel; de rechter-commissaris kan dit bedrag met een nominaal bedrag verhogen. Dit houdt in dat zolang de rechter-commissaris geen beschikking heeft afgegeven, slechts de beslagvrije voet buiten de boedel blijft. Daarnaast betekent dit dat er wel een vtlb kan worden bepaald, maar geen boedelbijdrage kan worden vastgesteld (het bedrag dat maandelijks aan de boedel betaald moet worden). 3. Al het inkomen van de schuldenaar, onder welke noemer ook, wordt aan de boedel afgedragen voor zover het vtlb wordt overschreden. Een overzicht van inkomsten is te vinden in hoofdstuk Daar waar de wet zelf aftrek van vergoedingen op bepaalde kostenposten bepaalt (bijvoorbeeld bij huurtoeslag), wordt geen correctie toegepast. 5. De schuldenaar moet in ieder geval het salaris van de bewindvoerder aan de boedel voldoen. Indien de boedel niet toereikend is, moet schuldenaar het salaris van de bewindvoerder uit het vtlb voldoen. Deze verplichting geldt tot de beslagvrije voet (ondergrens). Het is dus mogelijk dat de schuldenaar wel een deel, maar niet het gehele bedrag aan salaris kan afdragen. 1.5 Opbouw van het rapport Bij de opbouw van dit rapport is na wat algemene informatie voornamelijk de chronologie van de calculator gevolgd. De wetsartikelen waarnaar in dit rapport verwezen wordt, zijn te vinden op Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie De calculator bevat ten opzichte van de vorige versie de volgende wijzigingen: - In de vorige calculator werd de vraag gesteld: 10% korting i.v.m. woonkosten? Aangezien korting als te positief werd ervaren, is deze vraag gewijzigd in: 10% gekort i.v.m. woonkosten? Dit rapport bevat ten opzichte van de vorige versie een aantal wijzigingen: - In paragraaf 4.2 wordt uitgelegd waarom de AOW- en de ANW toeslag bruto worden gecorrigeerd. - In paragraaf 4.3 staat dat ook inkomsten uit werkzaamheden bij een andere werkgever gezien worden als inkomsten uit overwerk - In paragraaf 4.4. is vermeld op welke wijze rekening gehouden moet worden met een eigen bijdrage voor een auto om medische redenen - In paragraaf 4.8 staat beschreven dat wanneer een schuldenaar kinderalimentatie moet betalen niet meer automatisch in het vtlb rekening wordt gehouden met het bedrag dat recht geeft op de buitengewone lastenaftrek als gevolg van de bijdrage in de onderhoudskosten van een kind - Paragraaf 4.9 is aangepast als gevolg van de wijzigingen in de Wet werk en bijstand (zie hiervoor ook paragraaf 1.7) - In paragraaf 4.12 wordt aangeven dat de bijdragen in de kinderopvangtoeslag ingrijpend veranderen en dit grote gevolgen kan hebben voor de hoogte van het vtlb. Overige wijzigingen ten opzicht van de vorige versie: Daarnaast is deze publicatie verwerkt: Nederlandse Staatscourant, Wijziging bedragen WWB per 1 januari Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

8 1.7 Gevolgen van de wijziging van de Wet werk en bijstand Per 1 januari 2012 is de Wet werk en bijstand (WWB) op een aantal punten gewijzigd. Voor de berekening van het vrij te laten bedrag is met name van belang dat de bijstand voor inwonenden is afgeschaft en dat de toets op het partnerinkomen is vervangen door een toets op het huishoudinkomen, met een beperkte vrijlatingsregeling voor inkomsten van minderjarige kinderen. De Wet investeren in jongeren (WIJ) is hiermee komen te vervallen. Het recht op gezinsbijstand is aangescherpt doordat het gezin kort gezegd: alle meerderjarige personen die tot het huishouden behoren - de bijstand gezamenlijk moet aanvragen en recht krijgt op een gezinsuitkering ter hoogte van de huidige norm voor gehuwden op grond van de WWB. Dit is dus een wijziging ten opzichte van de tot 1 januari 2012 geldende norm voor echtgenoten of geregistreerd partners in de zin van artikel 3 WWB waarbij meerderjarige kinderen een zelfstandig huishouden vormden. In het rapport (met name hoofdstuk 2) zijn de thans geldende bijstandsnormen vermeld. In samenhang met de wijzigingen in de WWB zijn er ook in diverse andere wetten, maar in het bijzonder in de beslagwetgeving, wijzigingen doorgevoerd. Deze hebben ingrijpende gevolgen voor de berekening van de beslagvrije voet en dus voor het vtlb. Ook is er overgangswetgeving die het noodzakelijk maakt e.e.a. in relatie tot elkaar nader te beschouwen. Als gevolg van het korte tijdsbestek tussen het moment waarop bekend werd dat rekening moest worden gehouden met zowel een wijziging van de WWB in genoemde zin als de berekening van de beslagvrije voet, en de datum van inwerkingtreding van de gewijzigde wetten, heeft de werkgroep het rapport en de calculator niet volledig kunnen aanpassen. De vele onzekerheden inzake de uitvoerings-aspecten van de wijzigingen,vooral die van de beslagwetgeving maken een nadere oriëntatie hierop noodzakelijk. Aan de hand van het in hoofdstuk 2 opgenomen stroomschema (en de toelichting daarop) kan de WWB norm worden bepaald. NB: Indien bij het vaststellen van de beslagvrije voet het inkomen van meer dan 1 gezinslid van schuldenaar relevant is kan de calculator niet worden gebruikt. In die gevallen raadt de werkgroep aan te wachten met het berekenen van het nieuwe vrij te laten bedrag tot het volgende rapport en de aangepaste calculator die zo snel mogelijk maart/april 2012-zullen verschijnen. Het verdient aanbeveling hier rekening mee te houden en de schuldenaar erover te informeren, dat een achteraf herberekend vtlb zou kunnen leiden tot een andere afdracht dan voorheen, dit mede in relatie tot het feit dat gedeeltelijke- overgangswetgeving is gemaakt voor zaken waarin al op 31 december 2011 WWB wordt verstrekt of een beslagvrije voet is berekend. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

9 1.8 Herberekening Volgens de Richtlijnen voor schuldsanering 2009 moet het vtlb bij, of zo spoedig mogelijk na het huisbezoek aan de schuldenaar worden verstrekt. Het vtlb wordt eenmalig door de rechter-commissaris bij beschikking vastgesteld. Alleen als de rechter-commissaris afwijkt van de berekening van de bewindvoerder moet dit aan de schuldenaar worden doorgegeven. Het vtlb wordt ieder half jaar, na aanpassing van de verschillende normbedragen (per 1 januari en per 1 juli), herberekend. Bij ieder openbaar verslag wordt een recente berekening gevoegd. Bij een aanzienlijke wijziging wordt het vtlb tussentijds opnieuw berekend. Het is mogelijk dat de rechter-commissaris een nieuwe beschikking geeft. Het (her)berekende bedrag geldt vanaf de maand volgend op de datum van de beschikking, tenzij anders aangegeven. Maken herberekening Bij het maken van een herberekening over een voorgaande periode moet een eerdere calculator worden gebruikt. Dus bijvoorbeeld bij een herberekening over de periode juli december 2009 moet de calculator van juli 2009 worden genomen. Het is dan belangrijk om bij Datum berekening handmatig een datum in te vullen die ligt in de periode waarop de berekening betrekking heeft. Wanneer de calculator van juli 2009 wordt gebruikt dan moet bij Datum berekening de datum liggen tussen 1 juli 2009 en 31 december De calculator gaat bijvoorbeeld bij het berekenen van de leeftijd van de kinderen uit van de leeftijd op de datum van de berekening. Wanneer de datum niet zou worden aangepast kan dit gevolgen hebben voor de correctie voor studiekosten van de kinderen en/of de hoogte van de correctie van het kindgebonden budget. 1.9 Het rekenprogramma: Vtlb-calculator en plug-in Om tot een vlotte berekening van het vtlb te komen had de Werkgroep Rekenmethode in eerste instantie een Excel-rekenblad ontwikkeld. Omdat de berekening technisch ingewikkelder werd, is besloten nieuwe software te laten ontwikkelen. Daarom wordt vanaf 1 januari 2007 gebruik gemaakt van nieuwe software, die in opdracht van de Raad voor de Rechtsbijstand te s-hertogenbosch is ontwikkeld door Kred IT. Dit is één programma, dat twee verschijningsvormen heeft: - een zelfstandig bruikbaar programma dat de naam Vtlb-calculator heeft gekregen. Dit programma is een soort schil om de software (plug-in); - de plug-in, waardoor bestaande bewindvoerder- en schuldhulpverleningssoftware na implementatie ervan gebruik maakt van dezelfde vtlb-berekening. Momenteel is de plug-in geïmplementeerd in de volgende software: EOS (Conclusion BV), Stratech Shv (Stratech), Allegro, Opus.R en Opus.D (Kred IT), Nibud software (Nibud) en Smart FMS (Smart Financial Management Solutions). De beide verschijningsvormen zijn technisch gelijk, en geven bij gelijke invoer van gegevens dezelfde uitkomst; alleen de bediening verschilt. In dit rapport wordt er vanuit gegaan dat voor de berekening van het vtlb gebruik wordt gemaakt van de calculator of software met de plug-in. In bijlage 1 wordt een korte indruk gegeven van de werking van de Vtlb-calculator. Tevens is een voorbeeld van de output opgenomen. Vanaf hier wordt verder ingegaan op de berekening van het vtlb via de calculator of de software met de plug-in. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

10 2 Algemene gegevens 2.1 Stroomschema bepalen norminkomen WWB Allereerst moet bepaald worden tot welke categorie de schuldenaar behoort: Woont de schuldenaar alleen? Nee Woont de schuldenaar uitsluitend met ten laste komende minderjarige kinderen (jonger dan 18) in dezelfde woning? Ja Nee Hoofdcategorie alleenstaande Hoofdcategorie gezin Ja Hoofdcategorie alleenstaande ouder Hoofdcategorie alleenstaande Is de schuldenaar 65 jaar of ouder? Ja Senior 1026,35 Type alleenstaande zonder toeslag 668,21 Nee Is de schuldenaar 21 jaar of ouder? Nee Ja Is er recht op toeslag (niet delen woonlasten)? Nee Ja Type alleenstaande met toeslag 935,49 Is de schuldenaar 18 jaar of ouder? Ja Alleenstaande tussen 18 en 20, 230,91 Nee Jonger dan 18 geen bijstand Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

11 Hoofdcategorie alleenstaande ouder Is de schuldenaar 65 jaar of ouder? Ja Senior met kind 1.291,60 Type alleenstaande ouder zonder toeslag 935,49 Nee Is de schuldenaar 21 jaar of ouder? Ja Is er recht op toeslag (niet delen woonlasten)? Nee Ja Type alleenstaande ouder met toeslag 1.202,77 Nee Is de schuldenaar 18 jaar of ouder? Ja Alleenstaande ouder tussen 18 en 20, 498,19 Nee Jonger dan 18 geen bijstand Nee Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

12 Hoofdcategorie gezin Zijn alle gezinsleden jonger dan 18? Ja Jonger dan 18 geen bijstand Nee Ja Is 1 van de gezinsleden 65 jaar of ouder? Gezin ,71 Nee Zijn er 2 gezinsleden van 21 jaar of ouder? Nee Is 1 van de gezinsleden 21 jaar of ouder? Ja Ja Type gezin 1.336,42 Zijn er 2 of meer van de overige gezinsleden ouder dan 18 en jonger dan 21? Ja Gezin met iemand van 21+ en 2 of meer van 18, 19 of 20 jaar 1130,03 Nee Zijn er minderjarige kinderen aanwezig? Nee Ja Nee Zijn er minderjarige kinderen aanwezig? Nee Ja Gezin met iemand van 21+, 1 van 18, 19 of 20 jaar en een minderjarige 1166,40 Gezin 2 of meer van 18, 19 of 20 jaar 461,82 Gezin 2 of meer van 18, 19 of 20 jaar en een minderjarige 729,11 Gezin met iemand van 21+ en 1 van 18, 19 of 20 jaar 899,12 Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

13 2.2 Hoofdcategorie alleenstaande en alleenstaande ouder Alleenstaande en alleenstaande ouder tussen 21 en 65 jaar De beslagvrije voet bedraagt volgens artikel 475 d Rv lid 1 sub b: Voor schuldenaren die kunnen worden aangemerkt als een alleenstaande en een alleenstaande ouder als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel a en b, van de Wet werk en bijstand die 21 jaar of ouder, doch jonger dan 65 jaar zijn: 1. indien het periodieke inkomen bij de beslaglegger bekend is: 90 procent van dat inkomen inclusief de vakantie-aanspraak, doch ten minste 90 procent van de norm, genoemd in artikel 20, eerste lid, onderdeel b, en het tweede lid, onderdeel b,van de Wet werk en bijstand en ten hoogste 90 procent van die norm nadat deze eerst is verhoogd met het bedrag genoemd in artikel 25, tweede lid, van die wet; 2. indien het periodieke inkomen niet bij de beslaglegger bekend is: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 20, eerste lid, onderdeel b, en het tweede lid, onderdeel b, van de Wet werk en bijstand. De momenteel geldende normbedragen zijn: voor een alleenstaande, ouder dan 21 en jonger dan 65 jaar, maandelijks 888,72 en 46,77 aan vakantietoeslag, indien zelfstandig wonend; voor een alleenstaande ouder, ouder dan 21 en jonger dan 65 jaar, maandelijks 1142,64 en 60,13 aan vakantietoeslag, indien zelfstandig wonend. Het nettobedrag van het vakantiegeld is niet eenvoudig vast te stellen. De werkgroep adviseert daarom gemakshalve uit te gaan van het in de bijstandsnorm begrepen vakantiegeld (momenteel 5%, artikel 19 lid 3 van de Wet werk en bijstand). Voor de alleenstaande (ouder) die niet of nauwelijks betaalt voor zijn woning (dat wil zeggen: minder dan de normhuur), maar bijvoorbeeld bij een bekende inwoont, kan het bovenstaande leiden tot een situatie waarin hij, als hij zelf een inkomen geniet boven de bijstandsnorm, een fictieve volledige norm krijgt, terwijl hij weinig of nagenoeg geen woonlasten heeft. In dergelijke gevallen kan door in de calculator bij het veld 10% gekort i.v.m. weinig of geen woonlasten ja aan te klikken, de fictieve van toepassing zijnde bijstandsnorm worden verlaagd met 10% van het minimumloon. Dit komt neer op een bijstandsnorm tot 60% voor alleenstaanden en tot 80% voor alleenstaande ouders. Voor de alleenstaande (ouder) die wel zijn woonkosten geheel moet dragen en dus niet met korting op de uitkering te maken krijgt, wordt altijd uitgegaan van het maximum van 90% van de norm genoemd in artikel 20, eerste lid onderdeel b, en het tweede lid, onderdeel b, van de Wet werk en bijstand na verhoging met het bedrag genoemd in artikel 25, tweede lid, van die wet, dat wil zeggen de norm inclusief de toeslagen. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat, indien onverhoopt een inkomen beneden de bijstandsnorm wordt ontvangen, het vrij te laten bedrag ook naar beneden wordt bijgesteld. Dit zou de indruk wekken dat er nog afdrachtcapaciteit is, terwijl het inkomen onder de van toepassing zijnde bijstandsnorm ligt. Ook bij incidentele baten en teruggaven geeft dit aanleiding tot problemen. Voor het zelfstandige huishouden moet in de calculator aangevinkt worden dat de beslagvrije voet moet worden gemaximaliseerd. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

14 Bij co-ouderschap van 1 kind kan zich in de praktijk een probleem voordoen. Het kind kan immers maar op 1 adres ingeschreven staan. Voor de toepassing van de rekenmethode kan in het bovenstaande geval met co-ouderschap rekening worden gehouden bij de ouder die wel een deel van de lasten draagt (aanwezigheid van het kind gedurende een deel van de week), maar niet de daartegenover staande voorzieningen ontvangt (zoals kinderkorting, alleenstaande ouderkorting etc.). De verhoging moet handmatig worden berekend en ingevuld worden bij Overige correcties (zie paragraaf ) Alleenstaande en alleenstaande ouder van 65 jaar en ouder De beslagvrije voet bedraagt volgens artikel 475 d Rv lid 1 sub c: Een alleenstaande van 65 jaar of ouder en een alleenstaande ouder van 65 jaar of ouder: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 22, onderdeel a en b, van die wet. De momenteel geldende bijstandsnorm bedraagt maandelijks 975,03 en 51,32 aan vakantietoeslag voor een alleenstaande van 65 jaar of ouder. Een alleenstaande ouder van 65 jaar of ouder kan aanspraak maken op de volgende bijstandsnorm: 1227,02 en 64,58 aan vakantietoeslag Alleenstaande en alleenstaande ouder jonger dan 21 jaar De beslagvrije voet bedraagt volgens artikel 475 d Rv lid 1 sub a: Voor schuldenaren die kunnen worden aangemerkt als: 1. een alleenstaande als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel a, van de Wet werk en bijstand, die jonger is dan 21 jaar: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 20, eerste lid, onderdeel a, van de Wet werk en bijstand. 2. een alleenstaande ouder als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel b, van de Wet werk en bijstand, die jonger is dan 21 jaar: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 20, tweede lid, onderdeel a, van de Wet werk en bijstand. 2.3 Hoofdcategorie gezin Als mensen een gezamenlijke huishouding voeren vormen zij een gezin. Van de volgende personen gaat de wet uit dat zij een gezamenlijke huishouding voeren en dus een gezin zijn: Gehuwden, geregistreerde partners Samenwonenden (gezamenlijke huishouding en dus sprake van wederzijdse verzorging, waaronder ook bijv. samenwonende broers of zussen, vriendinnen) Ouder(s) en kinderen Ouders, kinderen en grootouders Inwonende partners van kinderen Stiefkinderen Woningdelers (zonder gezamenlijke huishouding) vallen hier dus niet onder. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

15 Niet tot het gezin worden gerekend; Meerderjarige kinderen die studeren met een maximaal inkomen van netto per maand. Onder dit inkomen valt de volledige studiefinanciering. Alleen het bedrag dat een mbo-student aan lesgeld ontvangt, valt er buiten. Zorgbehoevende kinderen of ouder(s) tussen de 18 en 65 jaar met een AWBZindicatie van 10 uur of meer die voor ten minste 10 uur worden verzorgd door resp. de ouder(s) of door het kind(eren) Personen behorend tot een gezin met alle leden tussen de 18 en 65 jaar De beslagvrije voet bedraagt tenzij sprake is van een jong gezin, zie par. 2.5 volgens artikel 475 d Rv lid 2 sub a: Voor schuldenaren die kunnen worden aangemerkt als behorend tot een gezin als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel c, van Wet werk en bijstand waarvan alle meerderjarige gezinsleden 18 jaar of ouder zijn doch jonger dan 65 jaar: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, eerste lid, van die wet. De toepasselijke bijstandsnorm voor een gezin bedraagt momenteel 1269,60 en 66,82 aan vakantietoeslag. Als de schuldenaar aanspraak maakt op deze norm zal hij desgevraagd aan moeten tonen dat een gezamenlijke huishouding met wederzijdse verzorging bestaat. Bij een gemeenschap van goederen tussen partners kan worden volstaan met één vtlbberekening; de inkomens van beide partners worden bij elkaar opgeteld. Bestaat gemeenschap van goederen, maar is slechts één van de partners toegelaten tot de Wsnp, dan valt het inkomen van beide partners in de boedel (artikel 63 Faillissementswet, overeenkomstig van toepassing via artikel 313 van dezelfde wet). De berekening maakt daarom in deze situatie geen onderscheid tussen één in de regeling of beiden in de regeling. De partner die onder de Wsnp valt, dient aan de boedel af te dragen het verschil tussen de gezamenlijke inkomens en het berekende vtlb. Bestaat geen gemeenschap van goederen en is de Wsnp van toepassing op beide echtgenoten, dan wordt voor iedere echtgenoot een afzonderlijke berekening gemaakt. Het gedeelte van het inkomen boven het vtlb valt immers in verschillende vermogens. Hierbij geldt de berekening van de toepasselijke bijstandsnorm voor gezin. Wel moet, zoals hierna aangegeven onder 2.3.4, het uiteindelijk bepaalde vtlb van echtgenoot A in mindering worden gebracht op de voor echtgenoot B geldende beslagvrije voet en omgekeerd. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

16 2.3.2 Personen behorend tot een jong gezin De beslagvrije voet bedraagt in afwijking van het bepaalde sub a volgens artikel 475 d Rv lid 2 sub b: Voor schuldenaren die kunnen worden aangemerkt als behorende tot: 1. een gezin dat bestaat uit twee meerderjarige personen van 18 tot en met 20 jaar en waarbij er geen ten laste komende kinderen tot het gezin behoren: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, tweede lid, onderdeel a, onder 1, van de Wet werk en bijstand; 2. een gezin dat uit twee meerderjarige personen bestaat, waarvan een persoon 18, 19 of 20 jaar is en waarvan de andere persoon 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar is en waarbij er geen ten laste komende kinderen tot het gezin behoren: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, tweede lid, onderdeel b, onder 1, van de Wet werk en bijstand; 3. een gezin dat bestaat uit twee meerderjarige personen van 18, 19 of 20 jaar en waarbij er een of meer ten laste komende kinderen tot het gezin behoren: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, tweede lid, onderdeel a, onder 2 van de Wet werk en bijstand; 4. een gezin dat uit twee meerderjarige personen bestaat, waarvan een persoon 18, 19 of 20 jaar is en waarvan de andere persoon 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar is en waarbij er ten laste komende kinderen tot het gezin behoren: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, tweede lid, onderdeel b, onder 2, van de Wet werk en bijstand; 5. een gezin dat uit drie meerderjarige personen bestaat, waarvan twee personen, 18, 19 of 20 jaar zijn en waarvan een persoon 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar is en er geen ten laste komende kinderen tot het gezin behoren: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 21, tweede lid onderdeel c van de Wet werk en bijstand. Lid 2 van dit artikel ziet op de groep schuldenaren jonger dan 21 jaar. Omdat de bijstandsnormen voor deze jongeren erg laag zijn, kan dit leiden tot een laag vtlb. In schrijnende gevallen kan de rechter-commissaris een bijzondere correctie toepassen Personen behorend tot een gezin met een of meer leden vanaf 65 jaar De beslagvrije voet bedraagt volgens artikel 475 d Rv lid 2 sub c: Voor schuldenaren die behoren tot een gezin waarvan een of meer gezinsleden 65 jaar of ouder zijn: 90 procent van de norm, genoemd in artikel 22, onderdeel c, van de Wet werk en bijstand. Voor gezinnen waarvan één of meer leden 65 jaar of ouder is/zijn geldt een bijstandsnorm van 1342,07 en 70,64 aan vakantietoeslag Aftrek van inkomsten Artikel 475 d Rv lid 3: Voor zover het een gezin betreft, wordt de beslagvrije voet voor ten hoogste de helft verminderd met het eigen, niet onder beslag liggende periodieke inkomen inclusief vakantie-aanspraak van de meerderjarige gezinsleden aan wie de bijstand samen met de schuldenaar zou kunnen toekomen. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

17 De volgende inkomsten worden in dit verband niet meegeteld: Wajong-uitkeringen Inkomsten van minderjarige kinderen tot 16 jaar Inkomsten van kinderen van 16 of 17 jaar tot een bedrag van 827 netto per maand De inkomsten van de niet-wsnp-gezinsleden (uitgezonderd partners waar er sprake is van een gemeenschap van goederen), worden afgetrokken van de beslagvrije voet voor het gezin, tot maximaal de helft van dat bedrag. De (algemene) heffingskorting die de partner ontvangt van de fiscus, wordt gezien als inkomen voor die partner. Is bekend dat een niet-wsnp-gezinslid inkomen heeft, maar niet hoe hoog dit inkomen is, wordt maximaal afgetrokken (dus tot de helft van de bijstandsnorm). Het wsnp-gezinslid moet aantonen dat de aftrek te hoog is. Het maandelijkse inkomen van het niet-wsnp-gezinslid moet verhoogd worden met het vakantiegeld. Dit netto-vakantiegeld is vaak niet eenvoudig vast te stellen. Daarom wordt uitgegaan van de in de bijstandsnorm inbegrepen toeslag (5%). Zitten meerdere leden van een gezin in de Wsnp en bestaat er geen gemeenschap van goederen, dan moet het vtlb over en weer worden afgetrokken tot maximaal de helft van de beslagvrije voet. Als het inkomen van een gezinslid lager is dan het berekende vtlb, moet het feitelijk inkomen worden afgetrokken van het vtlb van de andere gezinsleden. Dit leidt tot een cirkelberekening omdat de hoogte van het vtlb van het ene gezinslid afhankelijk is van het vtlb van het andere gezinslid. Met de hand is deze berekening vrijwel niet te maken. De calculator voert deze herhalingsberekening uit. 2.4 Inrichting Artikel 475 d Rv lid 4: Indien de schuldenaar ter verzorging of verpleging in een daartoe bestemde inrichting is opgenomen bedraagt de beslagvrije voet de prijs die is verschuldigd voor verzorging danwel verpleging. De beslagvrije voet wordt verhoogd met twee derden van de bijstandsnorm genoemd in artikel 23 van de Wet werk en bijstand. Dit brengt mee dat de beslagvrije voet bij een verblijf in een inrichting de som is van een eventuele eigen bijdrage voor verzorging dan wel verpleging, twee derde van de bijstandsnorm van artikel 23 WWB ( het zgn zak- en kleedgeld) en de volledige normpremie zorgverzekering. De definitie van inrichting is te vinden in artikel 1 sub g van de Wet werk en bijstand een voorziening waarbij niet alleen slaapgelegenheid wordt geboden, maar ook de mogelijkheid bestaat van professionele begeleiding en hulpverlening gedurende meer dan de helft van ieder etmaal. Hieronder vallen doorgaans niet: sociale pensions, opvang van dak- en thuislozen en blijf-van-mijn-lijfhuizen. In deze situaties beslist de rechter-commissaris over de toepasbare bijstandsnorm. De Calculator gebruikt hier voor de ziektekosten een afgerond bedrag ( 49,00/ 93,00), in tegenstelling tot het bedrag dat bij de andere bijstandsnormen gebruikt wordt (onafgerond bedrag). Dit vloeit voort uit de wet. Zie herziening normen en bedragen WWB, Nederlandse Staatscourant, januari Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

18 De huidige bijstandsnorm voor alleenstaanden en alleenstaande ouders is momenteel 296,26 inclusief vakantietoeslag. Voor gezinnen geldt een bijstandsnorm van 460,79 inclusief vakantietoeslag. Dit laatste bedrag is van toepassing als meerdere meerderjarige gezinsleden in een inrichting zijn opgenomen. Als slechts een van de gezinsleden is opgenomen in een inrichting voor langere duur (long stay,langer dan 6 maanden), dan geldt voor dat gezinslid dat hij als alleenstaande (of alleenstaande ouder) wordt aangemerkt en moet een aparte berekening worden gemaakt. Als het verblijf in de inrichting voor korte duur is (short stay, korter dan 6 maanden), dan blijft de norm voor gezinnen, niet in een inrichting, van kracht. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

19 3. Reserverings- en arbeidstoeslag De beslagvrije voet is, conform artikel 475 d Rv, 90% van de toepasselijke bijstandsnorm. Hieronder worden twee niet-wettelijke correcties behandeld: de reserveringstoeslag en de arbeidstoeslag. 3.1 Reserveringstoeslag: 5% van de WWB-norm De toeslag van 5% is bedoeld voor reserveringen voor grotere uitgaven, bijvoorbeeld een wasmachine, niet-verzekerde tandartskosten en dergelijke. Deze toeslag wordt berekend over het bedrag dat over blijft na inkomensaftrek van de partner (artikel 475 d lid 3 Rv). Bij alleenstaanden en alleenstaande ouders gaat het dus om 5% van de volle bijstandsnorm. Heeft de schuldenaar een partner en bestaat er een gemeenschap van goederen, dan wordt één berekening gemaakt en is de aftrek niet aan de orde. Heeft de schuldenaar een partner en bestaat er geen gemeenschap van goederen, dan wordt de toeslag verdeeld over beide partners (als zij beiden in de regeling zitten) of slechts gedeeltelijk aan de schuldenaar toegekend (als hij alleen in de regeling zit). Verdeling of toedeling van de toeslag kan er toe leiden dat de toeslag voor de schuldenaar geheel of gedeeltelijk verloren gaat in die zin dat niet wordt bereikt dat de partners samen beschikken over 95% van de bijstandsnorm. In deze situatie wordt het deel van de toeslag zonodig overgeheveld naar de andere partner tot een verhoging van maximaal 5% van de bijstandsnorm. Zo beschikken de partners alsnog samen over 95% van de bijstandsnorm. Voorbeeld Op de man is de regeling van toepassing. Hij is buiten gemeenschap van goederen gehuwd. Ook op zijn echtgenote is de regeling van toepassing. De man heeft een inkomen van (exclusief vakantiegeld) per maand. Stel dat de bijstandsnorm voor een echtpaar bedraagt. De vrouw ontvangt maandelijks van de fiscus 130. Dit laatste bedrag ligt ruimschoots onder de voor de vrouw geldende beslagvrije voet. Verdeling van de toeslag leidt nu tot een verhoging van het vtlb van de man met 49,75 (90% * minus 130 (= 995), over het resultaat 5%) en dat van de vrouw met 28,13 (90% * / 2 (= 562,50), over het resultaat 5%). Het vrij besteedbare inkomen (beslagvrije voet + nominaal bedrag) van de man komt daarmee op 1.044,75 (=995+49,75). Gezamenlijk hebben zij een vrij besteedbaar inkomen van 1.174,75. Dit is 12,75 minder dan 95% van de bijstandsnorm (circa 1.187,50). De verhoging van de vrouw wordt nu opgeteld bij de man tot een verhoging van maximaal 5% van de bijstandnorm (5% van 1.250, dus 62,50). Zijn vtlb bedraagt dan 1.057,50, dat van de vrouw 130, in totaal 1.187,50. De calculator voert deze berekening automatisch uit. Is de schuldenaar opgenomen in een inrichting, dan bedraagt de verhoging 1/6 van de voor hem geldende bijstandsnorm (artikel 23 Wet werk en bijstand). Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

20 3.2 Arbeidstoeslag: 5% van de WWB-norm Schuldenaren met een inkomen uit arbeid krijgen een toeslag van nog eens 5% van de toepasselijke bijstandsnorm extra. Zij krijgen dus de beslagvrije voet plus 5% reserveringstoeslag plus 5% arbeidstoeslag is in totaal 100% van de bijstandsnorm. Deze toeslag is bedoeld als forfaitaire vergoeding voor beroepskosten. Criterium voor de toeslag is dat men minimaal 18 uur per week moet werken. Hieronder vallen inkomsten uit dienstbetrekking, overige netto-inkomsten of overige inkomsten uit arbeid. De toeslag wordt maar één keer toegekend, ook al werken beide partners. In het geval dat beide partners werken en een substantieel deel van het inkomen afstaan aan de boedel, kan de rechter-commissaris bepalen dat beide partners een toeslag van 5% ontvangen. Bij kortdurend ziekteverzuim (korter dan 6 maanden) blijft de toeslag gehandhaafd. Bij partners waar tussen geen gemeenschap van goederen bestaat wordt de toeslag toegekend aan de werkende partner. Werken beide partners, dan wordt de toeslag over beiden verdeeld. Ook hier vindt indien nodig een overheveling plaats als de toeslag verloren dreigt te gaan. Bestaat er een gemeenschap van goederen tussen partners, maar zit maar één van hen in de regeling, dan wordt de volle 5% toegekend aan de (werkende wsnp)partner, zonder rekening te houden met een eventuele vermindering van de beslagvrije voet als in artikel 475 d lid 3 Rv. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

21 4. Inkomsten en uitgaven Alle inkomsten van de schuldenaar boven het vtlb moeten afgedragen worden aan de boedel. Wanneer er sprake is van een gemeenschap van goederen, valt ook het inkomen van een echtgenoot of geregistreerd partner in de boedel. Dit kan ook een gemeenschap van winst en verlies of vruchten van inkomsten zijn. Het gaat dan om het inkomen van degene(n) die in de Wsnp zit(ten). Het begrip inkomen Voor het begrip inkomen is aansluiting gezocht bij de definitie van artikel 32 van de WWB. In verschillende wetten zijn beslagverboden voor bepaalde inkomsten te vinden. Deze inkomsten vallen niet in de boedel. De meest voorkomende gevallen worden in onderstaande tabel weergegeven. Wel inkomen Geen inkomen Loon uit dienstbetrekking Wezenuitkering Overige inkomsten uit arbeid 13 e maand Bijzondere bijstand Inkomsten uit overwerk Kinderbijslag Winstdelings- en provisieregelingen Studiefinanciering, tenzij het totale inkomen meer bedraagt dan per maand, inclusief studiefinanciering Door de werkgever betaalde Uitkeringen op grond van de Wet onkostenvergoedingen tegemoetkoming onderwijsbijdrage en studiekosten Fooien Huurtoeslag Ingehouden bijdragen aan de Pleegkindvergoeding (tot drie personeelsvereniging pleegkinderen) Inhoudingen voor spaarloon of Kindgebonden budget, kinderopvangtoeslag levensloopregeling Uitkeringen en pensioenen, lijfrentes Tegemoetkoming kosten kinderopvang UWV/gemeente Nabestaandenuitkering Woonkostentoeslag Halfwezenuitkering Zorgtoeslag Vakantiegeld Vakantiebonnen Langdurigheidstoeslag Belastingteruggaven, heffingskortingen Tegemoetkomingen in het kader van de WTCG Alimentatie AOW-tegemoetkoming (MKOB) Inkomsten in verband met meerderjarige ANW-tegemoetkoming inwoners Zak- en kleedgeld Wajong-uitkering van kinderen niet in de regeling PGB (voor zover bestemd voor de door de schuldenaar verleende zorg) Pleegkindvergoeding (vanaf drie pleegkinderen) Tegemoetkoming specifieke ziektekosten Inhouding eigen bijdrage lease-auto AOW-uitkering ANW-uitkering Inkomsten meerderjarige 16 en 17 jarige kinderen boven 827 netto per maand Inkomsten van minderjarige kinderen tot 16 jaar; voor 16- en 17-jarigen tot 827 netto per maand MBO studenten lesgeldvergoeding DUO Vervoersvergoedingen op basis van de WMO voor daadwerkelijke gemaakte kosten Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

22 4.1 Loon uit dienstbetrekking Onder loon uit dienstbetrekking valt ook het vakantiegeld (zie ook verder onder Vakantiegeld), een 13 e maand, overwerkvergoedingen (zie ook verder onder Inkomsten uit overwerk), winstdelings- en provisieregelingen en fooien. Ook worden alle door de werkgever betaalde vergoedingen tot het inkomen gerekend. Tegenover vergoedingen kunnen reële kosten staan, die dan bij het nominale bedrag kunnen worden gecorrigeerd. Af te dragen loonbelasting en premieheffing in verband met het privé-gebruik van de auto van de werkgever worden ook tot het netto-inkomen gerekend; privé-gebruik wordt als loon aangemerkt waarover de werkgever inhoudingsplichtig is (zie ook Auto- en reiskosten). De eigen bijdrage voor het privé-gebruik wordt ook als netto-loon aangemerkt. Inhoudingen (vrijwillige) op de loonstrook zoals bijdragen voor de personeelsvereniging moeten bij het netto-inkomen worden opgeteld; deze maken immers deel uit van het inkomen. Deelname aan een levensloopregeling wordt over het algemeen stopgezet. Het opgebouwde saldo van zo n regeling vloeit in de boedel (eventueel na aftrek van fiscale lasten). Afkoop van het tegoed bij de levensloopregeling is afhankelijk van de afspraken die de werkgever met de uitvoerder (verzekeraars, banken, etc.) heeft gemaakt. Als blijkt dat de schuldenaar in het kader van de levensloopregeling rechten heeft opgebouwd, overlegt de bewindvoerder met de rechter-commissaris over de wenselijkheid van afkoop, de fiscale gevolgen daarvan en de alternatieve vormen van tegeldemaking. Hierbij moet gedacht worden aan het opnemen van verlof onder het gelijktijdig (blijven) verrichten van arbeid, bijvoorbeeld via een uitzendbureau. In dat geval moet rekening gehouden worden met een aanslag Inkomstenbelasting. 4.2 AOW en ANW Samen met de uitkeringen van de AOW en ANW wordt ook een zogenaamde tegemoetkoming uitbetaald. De tegemoetkoming volgens de Mogelijkheid Koopkrachttegemoetkoming Oudere Belastingplichtigen (MKOB) bedraagt bruto 33,65 per persoon per maand; de ANW-tegemoetkoming bedraagt bruto 15,88 per maand. De AOW- en ANW-uitkeringen zelf tellen als inkomen mee, maar op beide tegemoetkomingen ligt een beslagverbod (zie art. 10, MKOB en art. 29a, lid 8 ANW). Om vergissingen zoveel mogelijk te vermijden, is er voor gekozen dat in de calculator het totaal van de betaling van de uitkerende instantie (Sociale Verzekeringsbank) moet worden opgegeven, dus het totaal van de uitkering en de tegemoetkoming. De calculator haalt daar automatisch het bedrag van de tegemoetkoming van af om het juiste inkomen voor de vtlb-berekening te bepalen. De AOW toeslag wordt bruto uitgekeerd en dit betekent dat deze voor iedereen netto verschillend kan zijn. Voor mensen die alleen AOW (en dus geen aanvullend pensioen) ontvangen is het bruto bedrag gelijk aan het netto bedrag, maar voor diegenen die een aanvullend pensioen ontvangen is de bruto toeslag niet gelijk aan de netto toeslag. Het voert echter te ver om voor iedereen het netto bedrag van de toeslag uit te rekenen, ook omdat het verschil relatief klein is. Daarom is er voor gekozen om voor iedereen de bruto toeslag te corrigeren. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

23 4.3 Inkomsten uit overwerk Onder overwerk wordt verstaan verrichte werkzaamheden bovenop de werkzaamheden op basis van een dienstverband dat bij de betreffende werkgever als fulltime geldt. Deze werkzaamheden naast de fulltime baan kunnen bij dezelfde werkgever worden verricht, maar kunnen ook bij een andere werkgever worden verricht. De rechter-commissaris kan toestemming geven deze inkomsten voor 50% vrij te laten. Voorwaarde is wel dat de schuldenaar (en de eventuele partner die ook in de Wsnp zit) aan alle uit de schuldsanering voortvloeiende verplichtingen voldoet. Schuldenaren kunnen niet worden verplicht overwerk te verrichten. 4.4 Auto- en reiskosten Eerst moet beoordeeld worden of het gebruik van de auto noodzakelijk is voor inkomstenverwerving. Als de afstand tussen de woning en de werkplek korter is dan 10 kilometer, kan er worden gefietst. Is de afstand groter dan 10 kilometer, kan een bromfiets of scooter een goedkoop alternatief zijn. Ook de mogelijkheden van openbaar vervoer moeten nauwgezet worden onderzocht. Een door de werkgever betaalde reiskostenvergoeding wordt aangemerkt als inkomen. De reële reiskosten worden bij de beslagvrije voet opgeteld als onderdeel van het nominale bedrag. De auto is noodzakelijk voor inkomensverwerving Wanneer het niet mogelijk is om met de fiets, bromfiets of het openbaar vervoer naar het werk te reizen, dan is de auto noodzakelijk. Een correctie voor de kilometervergoeding wordt op verschillende wijzen gegeven: tot kilometer een forfaitair bedrag, boven dit aantal kilometers een vergoeding per gereden kilometer. (1) Tot kilometer per jaar Tot kilometer wordt een forfaitair bedrag van 210,00 aangehouden. Dit bedrag is gebaseerd op berekeningen van het Nibud. (2) Meer dan kilometer per jaar Indien meer dan kilometers per jaar gereden worden, wordt tot km uitgegaan van het forfaitaire bedrag en voor elke extra kilometer (boven de ) wordt een bedrag van 0,128 per kilometer gerekend. Auto van de zaak Als de werkgever een auto ter beschikking heeft gesteld aan de schuldenaar, wordt in principe rekening gehouden met de fiscale bijtelling bij het inkomen. Het voordeel van het privé-gebruik van de auto wordt belast als loon. Werkgevers houden loonbelasting/premieheffing en een inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet in. Ook kan er sprake zijn van een al dan niet verplichte bijdrage van de werknemer voor het (vermeende) privé-gebruik. Dit heeft tot gevolg dat het nettoloon van werknemers flink lager wordt. Voor een werknemer die niet meer dan 500 kilometer privé rijdt, hoeft de werkgever echter geen bijtelling op het loon te doen. De werknemer dient dan een Verklaring geen privé-gebruik auto bij de Belastingdienst aan te vragen en een zeer nauwkeurige kilometeradministratie bij te houden. In het eerste jaar van de schuldsanering van een schuldenaar die een auto van de zaak rijdt, is aangepast beleid noodzakelijk. Immers, de bijtelling vindt plaats op basis van het Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari

24 aantal gereden privé-kilometers in een geheel jaar en wel in het jaar nadat de kilometers gereden zijn. Het is niet mogelijk het privé-gebruik achteraf te beperken tot één of enkele maanden als men de auto daarna uitsluitend zakelijk blijft gebruiken. Als de schuldenaar besluit de auto vanaf 1 januari na de datum waarop de Wsnp is toegepast te gebruiken voor privédoeleinden, dan zullen in de regel nieuwe schulden ontstaan. Zodra de bewindvoerder constateert dat de schuldenaar een auto van de zaak tot zijn beschikking heeft, dient hij de schuldenaar mede te delen hoe hier in het lopende kalenderjaar mee wordt omgegaan. Daarnaast moet hij de schuldenaar informeren over het feit dat er geen privé-kilometers meer gereden mogen worden. Voorbeeld De fiscale bijtelling kan als volgt worden bepaald: De cataloguswaarde van een leaseauto is en de eigen bijdrage voor privégebruik aan werkgever is maandelijks 100. De grondslag voor belastingheffing is voor deze auto 20% van de cataloguswaarde. De eigen bijdrage voor privégebruik mag hierop in mindering worden gebracht. De fiscale bijtelling betreft dan ( x 20/100 (12 x 100,00)) = 3.600,00 Als de bijtelling voor privégebruik auto valt in de tariefschijf van 42%, dan is de belasting over de fiscale bijtelling: 3.600,00 x 0,42 = 1.512,00. In totaal bedraagt het nadeel voor de boedel dan 1.512, ,00 = 2.712,00, oftewel 226,00 per maand. Loopt de Wsnp regeling in het eerste jaar 9 maanden, dan is het boedelnadeel 9 x 226,00. Dat is het bedrag dat aan de boedel moet worden vergoed. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een bijdrage van een derde, door een maandelijks aflossingsbedrag uit het vtlb, het vakantiegeld en/of eventueel een verlenging van de regeling. Een en ander uiteraard in overleg met de rechter-commissaris. In concrete situaties kan gebruik gemaakt worden van een pro forma salarisberekening via internet, door een berekening te maken zowel van de situatie met als zonder privégebruik kan exact het nettoverschil in salaris bepaald worden. De auto is noodzakelijk wegens medische redenen De auto die al in het bezit is van de schuldenaar wordt in principe niet verkocht als deze noodzakelijk is wegens medische redenen. Dit wordt beoordeeld op grond van een indicatie voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De kosten voor de auto moeten uit het vtlb worden betaald. De wetgever gaat er daarbij van uit dat huishoudens op het minimumniveau (exclusief korting) 17,80 (voor alleenstaanden) en 25,40 (voor paren) per vier weken als eigen bijdrage kunnen betalen. Bij een hogere eigen bijdrage kan het meerdere gecorrigeerd worden. Dit kan in de Calculator bij overige correcties worden ingevoerd. Volgnummer: 2012:1 bijgewerkt tot 1 januari