De meerwaarde van Integrative Medicine in de kinderoncologie. Inès von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis Ede, 16 april 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De meerwaarde van Integrative Medicine in de kinderoncologie. Inès von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis Ede, 16 april 2009"

Transcriptie

1 De meerwaarde van Integrative Medicine in de kinderoncologie Inès von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis Ede, 16 april

2 Integrative Medicine Wat is Integrative Medicine? Voorbeelden en toepassingen in de kinderoncologie Suggesties en aanbevelingen 2

3 Integrative Medicine Integrative Medicine is geneeskunde waarbij een groot belang wordt gehecht aan de relatie tussen hulpverlener en zorgdrager, is gericht op de hele persoon, is gebaseerd op onderzoek en maakt op multidisciplinaire wijze gebruik van alle geschikte therapeutische benaderingen, inclusief alternatieve en complementaire, met als doel optimale gezondheid en welbevinden bereiken. (Consortium of Academic Health Centers for Integrative Medicine) 3

4 Opgericht in 2000 Academische universiteiten (Harvard, Yale, Duke, Stanford, WFUSM ) Internationale Research Conferenties Samenwerking in research Ontwikkeling van Best practices Training en opleiding 4

5 Definitie 4 peilers 1) Patiënt-arts relatie is gebaseerd op partnership ( arts als coach) Zelfmanagement is uitgangspunt, patiënt is en blijft verantwoordelijk voor eigen gezondheid 2) Preventie en welzijn 3) Aandacht voor gezonde omgeving Er is een wisselwerking tussen lichaam, geest en omgeving 4) Combineert reguliere geneeskunde met aanvullende technieken die bewezen effectief en veilig zijn 5

6 Integratieve Aanpak Bioenergetische therapieën: Acupunctuur/ acupressuur, homeopathie, magnestiseren Biomechanische therapieën: Operaties, osteopathie, chiropraxie, massages betrokken zorg waarbij patiënt centraal staat Biochemische therapieën: medicijnen, kruiden, voedingssupplementen Leefstijl therapieën: Inspanning/rust, lichaam en geest, omgevingsinvloeden, dieetmaatregelen 6

7 CAM gebruik in de kinderoncologie 35% 45% 35% 27% 10% 8% CAM Homeopathie Voedingssupplementen Antroposofische medicatie Bachbloesem Massage A. Laengler el al, Eur J of Cancer 44(2008)

8 Dr. K. Kelly, Prof Pediatrics Director Integrative Medicine Therapy Program 8

9 Patiëntenzorg Kruiden/voedingsadvies Aromatherapie/verneveling Acupunctuur Massage/reflexologie Meditatie Yoga/bewegingsprogramma s 9

10 Scholingsactiviteiten Carol Ann s Library (New York) boeken - DvD s CAM - Tijdschriften Staff Classes / Grand rounds 10

11 Consensus uitspraak CAM kinderoncologie Weinig bewijslast werkzaamheid CAM als geheel 11

12 Consensus uitspraak CAM kinderoncologie Echter: Wetenschappelijke onderbouwing Symptoom management Kwaliteit van leven 12

13 Symptoom management Braken/misselijkheid Moeheid Gedragsproblemen/somberheid Pijn (mond/aanraken) Angst/stress 13

14 Lichaam/Geest interventies Afleiding Ademhalingsoefeningen Relaxatietechnieken 14

15 Lichaam/Geest interventies Massage Muziektherapie Hypnose 15

16 Lichaam/Geest interventies Mindfulness 16

17 Healing environments Proefschrift Karin Dijkstra, Universiteit Twente 2009 UNDERSTANDING HEALING ENVIRONMENTS: Effects of physical environmental stimuli on patients Health and Well-Being Karin Dijkstra 17

18 Bronnen Wetenschap Children s Oncology Group, NIH

19 Klinische CAM Trials Mariadistel bij ALL onderhoudsbehandeling Preventief/leverschade Therapeutisch/leverschade Carnitine Postbehandeling cardioprotectie Moeheid Glutamine Bij perifere neuropathie Bij mucositis 19

20 Klinische CAM Trials Acupunctuur Braken Aromatherapie Braken 20

21 21

22 Kinderadviespoli IM Sinds oktober 2007 Deskundig advies o.b.v. wetenschappelijke onderbouwing Kaf van koren! Verwijzingscircuit 22

23 23

24 Ethisch raamwerk Effectief Ja Veilig Ja Nee Nee Aanbevelen Nauwkeurig monitoren Nauwkeurig monitoren Sterk afraden Cohen M. Pediatrics,

25 Suggesties en aanbevelingen Open communicatie arts/patient 50% v/d patiënten vertelt CAM gebruik niet aan arts Negatieve interacties en bijwerkingen 25

26 Communicatie arts patiënt Verantwoordelijkheid van arts om te vragen naar CAM gebruik: Expliciteer behoefte Erken behoefte Toon begrip zonder oordeel Geef deskundig advies 26

27 Suggesties en aanbevelingen Bij/nascholing oncologen/verpleegkundigen Wetenschappelijk onderzoek en samenwerking klinische trials 27

28 Suggesties en aanbevelingen Kennis en beschikbaarheid Integrative Medicine in Kinderoncologische Centra VOKK Beleid 28

29 Meerwaarde van IM in de kinderoncologie Kwaliteitsverbetering Gezondere overleving Verbeterde end-of-life care Verbreding aanbod therapeutische mogelijkheden 29

30 Meerwaarde van IM in de kinderoncologie Belevingsgerichte aanpak Geïntegreerde menselijke zorg Integrale benadering Aandacht voor ervaringsperspectief Experience-based medicine Evidence-based medicine 30

31 Focus op thema s Zorg als relatie (dialoog) Bevorderen van zelfzorg Menslievende zorg binnen en buiten het ziekenhuis 31

32 Tijdschrift Attent 32

Integrative Medicine als Gezondverstandsgeneeskunde. Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam, 21 april 2009

Integrative Medicine als Gezondverstandsgeneeskunde. Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam, 21 april 2009 Integrative Medicine als Gezondverstandsgeneeskunde Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam, 21 april 2009 Nieuwe zorgvisies Integrative Medicine Belevingsgerichte zorg Planetree

Nadere informatie

@MasterclassNZ30. Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts, IM expert

@MasterclassNZ30. Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts, IM expert @MasterclassNZ30 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine Ines von Rosenstiel, kinderarts, IM expert 25 mei 2018 Integrative Medicine Integrative Medicine is geneeskunde waarbij een groot

Nadere informatie

Integratieve oncologie

Integratieve oncologie Integratieve oncologie Ines von Rosenstiel 8 maart 2018 Het kaf van het koren scheiden 2 Definitie 4 pijlers Patiënt-arts relatie is gebaseerd op partnership (arts als coach) Preventie en welzijn Aandacht

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts Oprichter NIKIM 12 februari 2016

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts Oprichter NIKIM 12 februari 2016 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine Ines von Rosenstiel, kinderarts Oprichter NIKIM 12 februari 2016 Bouwstenen Good medicine Gezondheid bevorderende benadering naast de benadering

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Integrative Medicine Ines von Rosenstiel, kinderarts Oprichter NIKIM, 19 mei 2017 Integrative Kindergeneeskunde 2008 2012 2016 2017 It's a small world paediatric

Nadere informatie

Integrative Medicine/Aanvullende zorg

Integrative Medicine/Aanvullende zorg Integrative Medicine/Aanvullende zorg Project in het HagaZiekenhuis voor hemato-oncologische patiënten Dr. Martin Schipperus, internist-hematoloog Integrative Medicine is geneeskunde waarbij een

Nadere informatie

Het OCK-kids project

Het OCK-kids project Het OCK-kids project Ondersteuning complementaire zorg bij kinderen met kanker Inge Boers arts-onderzoeker, Louis Bolk Instituut Driebergen 1 Inhoud Wat is complementaire zorg? Aanbod complementaire zorg

Nadere informatie

POST-HBO OPLEIDING INTEGRATIVE MEDICINE. Nieuwe visie op zorg. Positieve Gezondheid en Integrative Medicine

POST-HBO OPLEIDING INTEGRATIVE MEDICINE. Nieuwe visie op zorg. Positieve Gezondheid en Integrative Medicine POST-HBO OPLEIDING INTEGRATIVE MEDICINE Deze post-hbo opleiding is uniek in Nederland en leidt op tot Integrative zorgprofessional. Integrative Medicine 1 geeft onder andere tools om Positieve Gezondheid

Nadere informatie

De verbinding tussen Integrative Medicine en Integrative Nursing. Implementatie van Integrative Medicine in een kinderkliniek

De verbinding tussen Integrative Medicine en Integrative Nursing. Implementatie van Integrative Medicine in een kinderkliniek De verbinding tussen Integrative Medicine en Integrative Nursing Implementatie van Integrative Medicine in een kinderkliniek Els Peeters Kinderneuroloog Mede namens Ines von Rosenstiel, kinderarts Definitie

Nadere informatie

Aanvullende Zorg: de wetenschappelijke onderbouwing Dr. Miek Jong

Aanvullende Zorg: de wetenschappelijke onderbouwing Dr. Miek Jong Aanvullende Zorg: de wetenschappelijke onderbouwing Planetree Conferentie,, 15 maart 2012 Dr. Miek Jong Louis Bolk Instituut, Driebergen Nationaal Informatie en Kenniscentrum Integrative Medicine (NIKIM)

Nadere informatie

D v/h Noorden; 17 sept 2005

D v/h Noorden; 17 sept 2005 D v/h Noorden; 17 sept 2005 10 jaar Integrale Psychiatrie Wat heeft het ons gebracht? Dr Rogier Hoenders, psychiater, CIP, Lentis 1 2 Het beste van twee werelden 29 maart 2006 3 4 Integrative Medicine

Nadere informatie

INTEGRATIVE MEDICINE IN DE ZORG

INTEGRATIVE MEDICINE IN DE ZORG post-hbo-opleiding INTEGRATIVE MEDICINE IN DE ZORG STIBIG opleiding tot Integrative Medicine zorgverlener, met inbegrip van preventie- en leefstijlcoach geaccrediteerd door V&VN, ADAP en NVvPO (accreditatie

Nadere informatie

SUPPLEMENT + Jubileumcongres. Zorg voor de toekomst. Integrative Medicine in de praktijk. Zaterdag 3 oktober 2009 Congrescentrum Papendal, Arnhem

SUPPLEMENT + Jubileumcongres. Zorg voor de toekomst. Integrative Medicine in de praktijk. Zaterdag 3 oktober 2009 Congrescentrum Papendal, Arnhem H e t c o n g r e s v o o r I n t e g r a t i v e M e d i c i SUPPLEMENT + n e uitnodiging Jubileumcongres Zorg voor de toekomst Integrative Medicine in de praktijk Keynote speakers > Barrie Cassileth

Nadere informatie

Integratieve zorg en CAM: de patiënt èn verpleegkundige in zijn of haar kracht

Integratieve zorg en CAM: de patiënt èn verpleegkundige in zijn of haar kracht Integratieve zorg en CAM: de patiënt èn verpleegkundige in zijn of haar kracht V&VN congres Complementaire Zorg 23 maart 2018 Dr. Marja van Vliet Vijf domeinen complementaire zorg Alternative Medical Systems:

Nadere informatie

INTEGRATIEVE KANKERZORG EN MIND-BODY GENEESKUNDE

INTEGRATIEVE KANKERZORG EN MIND-BODY GENEESKUNDE INTEGRATIEVE KANKERZORG EN Deze Gids werd opgesteld door het Antikankerfonds om patiënten en hun familie te helpen een beter inzicht te krijgen in de integratieve kankerzorg en de Mind-Body Geneeskunde.

Nadere informatie

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Groeien in gezondheid door kennis Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Daarom is het goed dat we ons er steeds meer van bewust worden dat

Nadere informatie

Complementaire zorg. Martin Schipperus

Complementaire zorg. Martin Schipperus Complementaire zorg Martin Schipperus Hippocrates van Kos Er zijn in wezen twee dingen, wetenschap en (voor) oordeel. De eerste brengt kennis, de laatste onwetendheid Vereniging tegen de kwakzalverij

Nadere informatie

R. Hoenders, CIP, Lentis. R. Hoenders, CIP, Lentis. 1. Biologisch. 2. Mind Body. 3. Energetisch. 4. Manueel. 5. Gehele systemen

R. Hoenders, CIP, Lentis. R. Hoenders, CIP, Lentis. 1. Biologisch. 2. Mind Body. 3. Energetisch. 4. Manueel. 5. Gehele systemen Wat is Integrale Psychiatrie? Integrale Psychiatrie Wat is het wel en wat is het niet? Integreren van complementaire en / of alternatieve geneeswijzen (CAG) in de reguliere psychiatrie Op basis van wetenschappelijk

Nadere informatie

Ondanks de vooruitgang en het succes van de moderne psychiatrie: Integrale Psychiatrie; Ondezoek alles en behoud het goede. R. Hoenders, CIP, Lentis

Ondanks de vooruitgang en het succes van de moderne psychiatrie: Integrale Psychiatrie; Ondezoek alles en behoud het goede. R. Hoenders, CIP, Lentis Ondanks de vooruitgang en het succes van de moderne psychiatrie: Integrale Psychiatrie; Ondezoek alles en behoud het goede Rogier Hoenders, Psychiater & onderzoeker, Centrum Integrale Psychiatrie, Lentis

Nadere informatie

Alternatieve behandelmethoden Mening en ervaring van mensen met reuma

Alternatieve behandelmethoden Mening en ervaring van mensen met reuma Alternatieve behandelmethoden Mening en ervaring van mensen met reuma 4 juli 2014 Drs. Patrick Pijnenburg Senior Marktonderzoeker Reumafonds Achtergrond Onderzoek onder het Reumafonds Panel (3.742 leden)

Nadere informatie

Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam 29 mei 2008

Integrative Medicine. Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam 29 mei 2008 Integrative Medicine Ines von Rosenstiel, kinderarts Slotervaartziekenhuis, Amsterdam 29 mei 2008 Greetings from North Carolina! It has been another awesome series of achievements for the Provisional

Nadere informatie

Nadat zij in 1987 haar studie

Nadat zij in 1987 haar studie interview Interview met Ines von Rosenstiel, kinderarts Een goede dokter zijn, daar komt In korte tijd is Ines von Rosenstiel (46) uitgegroeid tot een van de bekendste pleitbezorgers in Nederland van Integrative

Nadere informatie

Interview met Mischa Nagel, directeur van Supplement Door Integrative Medicine krijgt meer kansen zijn gezondheid te

Interview met Mischa Nagel, directeur van Supplement Door Integrative Medicine krijgt meer kansen zijn gezondheid te jubileumcongres Interview met Mischa Nagel, directeur van Supplement Door Integrative Medicine krijgt meer kansen zijn gezondheid te Tien jaar geleden, in het najaar van 1999, verscheen de eerste uitgave

Nadere informatie

Protocol voor complementaire en alternatieve geneeswijzen; naar een verantwoorde toepassing binnen de ggz 1

Protocol voor complementaire en alternatieve geneeswijzen; naar een verantwoorde toepassing binnen de ggz 1 k o r t e b i j d r a g e Protocol voor complementaire en alternatieve geneeswijzen; naar een verantwoorde toepassing binnen de ggz 1 h. j. r h o e n d e r s, m. t. a p p e l o, h. v a n d e n b r i n

Nadere informatie

EEN GEDEELDE ONDERZOEKSAGENDA VOOR BIPOLAIRE STOORNISSEN DR. BARBARA REGEER ATHENA INSTITUUT VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM

EEN GEDEELDE ONDERZOEKSAGENDA VOOR BIPOLAIRE STOORNISSEN DR. BARBARA REGEER ATHENA INSTITUUT VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM EEN GEDEELDE ONDERZOEKSAGENDA VOOR BIPOLAIRE STOORNISSEN DR. BARBARA REGEER ATHENA INSTITUUT VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM PROGRAMMA Relatie onderzoek - praktijk Een gedeelde onderzoeksagenda Methoden Resultaten

Nadere informatie

Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker. wat is het en hoe werkt het?

Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker. wat is het en hoe werkt het? Klinisch onderzoek bij kinderen en jongeren met kanker wat is het en hoe werkt het? De behandeling van kinderen en jongeren met kanker vindt meestal plaats in combinatie met een klinisch onderzoek. We

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Reductie medisch traumatische Stress. Prof. Dr. Martha Grootenhuis

Reductie medisch traumatische Stress. Prof. Dr. Martha Grootenhuis Reductie medisch traumatische Stress Prof. Dr. Martha Grootenhuis Presentatie vandaag Medisch traumatische stress Kinderoncologie: Waarom het Maxima? Strategieën in Maxima om stress te verminderen 2 Medisch

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

Alternatieve geneeswijzen

Alternatieve geneeswijzen Projectnummer: 10126 In opdracht van: Het Parool ir. Hester Booi dr. Esther Jakobs Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon 020 251 0474 Fax 020 251 0444 H.Booi@os.amsterdam.nl

Nadere informatie

Deel 2. Verpleegkundige interventies

Deel 2. Verpleegkundige interventies Deel 2 Verpleegkundige interventies Inleiding Susan Hupkens Verantwoording In deel 2 van Inleiding in de complementaire zorg worden de in Nederland meest gebruikte complementaire interventies besproken,

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Marie-Rose Morel 26 augustus februari Christian Morel jr 5 januari juni 2013

Marie-Rose Morel 26 augustus februari Christian Morel jr 5 januari juni 2013 Marie-Rose Morel 26 augustus 1972 8 februari 2011 Christian Morel jr 5 januari 1978 15 juni 2013 LOK pneumo 16 december 2014 Wat er is gebeurd, is wat het was. Wat je ermee doet, is wat het is. Olaf Hoenson

Nadere informatie

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen

Nadere informatie

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Aart Schene Hoogleraar Psychiatrie Radboud umc, Nijmegen Artikelen Neurowetenschappen - 1973-2012 - 2010 2000 1990 Translational Research Basic Animal Research

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

HeartMath Benelux Opleidingen

HeartMath Benelux Opleidingen HeartMath Benelux Opleidingen HeartMath Benelux Opleidingen Wilt u uw cliënten leren hoe ze minder stress ervaren en meer veerkracht kunnen ontwikkelen? Dat kan met de evidence based technieken en de biofeedback-programma

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

Dr. Asiong Jie. Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg?

Dr. Asiong Jie. Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? Dr. Asiong Jie Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? Hoe krijg ik als patiënt de beste zorg? 1. Wat is beste zorg volgens dokters/ ziekenhuizen patiënten 2. Hoe kunnen we patiënten hierbij helpen? Patiëntenparticipatie:

Nadere informatie

Fytotherapeutisch anamneseformulier

Fytotherapeutisch anamneseformulier Fytotherapeutisch anamneseformulier Dit formulier is bedoeld om een eerste indruk van uw klachten te krijgen. Het dient als basis voor een consult. Aan de hand van uw antwoorden zal ik u waarschijnlijk

Nadere informatie

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan?

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vrije Universiteit Afdeling Klinische Psychologie VUmc / Cancer Center Amsterdam Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde

Nadere informatie

Muziektherapie in de oncologie

Muziektherapie in de oncologie Muziektherapie in de oncologie Wetenschap en praktijk combineren Tom Abrahams 26 mei 2015 Wat is muziektherapie? Een vorm van vaktherapie Ervaringsgericht Interventies binnen muzikale context Waar wordt

Nadere informatie

Complementaire zorg. Waardevolle zorg

Complementaire zorg. Waardevolle zorg Complementaire zorg Waardevolle zorg n Kennismaking n Vertaling van theorie/ naar praktijk n Hoe interventies toe te passen in de praktijk n Voorbeelden uit de praktijk n Verschillende interventies: ademhalingsoefening,

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Business case regionale samenwerking (S2)

Business case regionale samenwerking (S2) Business case regionale samenwerking (S2) Initiële business cases Gedetailleerde business case Geactualiseerde business case (monitoring en evaluatie) Initiële business case Alternatieven en scenario s

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen

Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen SAMENVATTING Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen Eerste Nederlandse inventarisatie Martine Busch Miek Jong Erik Baars Januari 2015 SAMENVATTING Complementaire zorg in

Nadere informatie

Achtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en?

Achtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en? Achtergrond Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een groeiend gezondheids(zorg)probleem. Vooral voor de patiënt zelf is COPD een grote last die in toenemende mate de kwaliteit van leven beperkt.

Nadere informatie

Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland

Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014 Aanleiding Het CVZ beschrijft in het Rapport geneeskundige GGZ deel 2 de begrenzing

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Ellen Otto & Daniëlle van Duin Kenniscentrum Phrenos Ontwikkeling Richtlijn Achtergrond

Nadere informatie

De SUPPORT Coach. een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen. Christianne van der Meer, MSc

De SUPPORT Coach. een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen. Christianne van der Meer, MSc De SUPPORT Coach een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen Christianne van der Meer, MSc Anne Bakker, PhD Saleha Tariq, MSc Susanne van Buschbach, MSc Anne Holmersma, MSc

Nadere informatie

Evidence based oncology

Evidence based oncology Evidence based oncology Dr. Yolande Avontroodt 15 september 2003 Progress presupposes tradition and its continuation. (Hegel) Voorkomen van Zuiver economische ongelijkheid in benadering gezondheid(szorg)

Nadere informatie

EEN ANDERE KIJK OP GEZONDHEID

EEN ANDERE KIJK OP GEZONDHEID EEN ANDERE KIJK OP GEZONDHEID Biologische Heilmittel Heel GmbH, Baden-Baden, www.heel.de Healthcare designed by nature 53204 11/06 Di GEZONDHEID HERSTELLEN OP EEN ANDERE MANIER 2 Ontsteking Bloedsomloop

Nadere informatie

Kanker natuurlijk anders

Kanker natuurlijk anders Kanker natuurlijk anders Kanker natuurlijk anders Marga Beukeboom Kanker natuurlijk anders Copyright 2017 Marga Beukeboom De informatie die in dit boek wordt gegeven, is niet bedoeld als vervanging van

Nadere informatie

Plan van aanpak. Module Verdieping in de beroepspraktijk. Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder.

Plan van aanpak. Module Verdieping in de beroepspraktijk. Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder. Plan van aanpak Module Verdieping in de beroepspraktijk Preventie en behandeling van het delier bij klinische patiënten van 70 jaar en ouder. Naam : Renate Agterhof Student nummer : 1002628 E-mailadres

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model. Margo Weerts

Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model. Margo Weerts Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model Margo Weerts De Hart&Vaatgroep De nieuwe organisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte Ontstaan uit: - Vereniging van Vaatpatiënten

Nadere informatie

Projectidee Proeftuin Complementaire Zorg in de GGZ

Projectidee Proeftuin Complementaire Zorg in de GGZ Projectidee Proeftuin Complementaire Zorg in de GGZ Januari 2016 1 CONTACTINFORMATIE Louis Bolk Instituut: Miek Jong: 0343 523860 m.jong@louisbolk.nl Louis Bolk Instituut Hoofdstraat 24 3972 LA Driebergen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 9. Samenstelling van de werkgroep 11

Inhoud. Voorwoord 9. Samenstelling van de werkgroep 11 Inhoud Voorwoord 9 Samenstelling van de werkgroep 11 Samenvatting 13 Samenvatting van de aanbevelingen 13 Symptomen van het PD 13 Criteria voor PD 14 Risicofactoren 14 Meetinstrumenten 14 Patiëntenperspectief

Nadere informatie

Samenvatting Proeftuin Integrative Medicine

Samenvatting Proeftuin Integrative Medicine Samenvatting Proeftuin Integrative Medicine Miek Jong Lucy van de Vijver 2015 Louis Bolk Instituut Samenvatting van publicatie: Proeftuin Integrative Medicine Dr. Miek Jong, Dr. Ir. Lucy van de Vijver

Nadere informatie

Includeer hem maar in de studie. De familie is onderweg!

Includeer hem maar in de studie. De familie is onderweg! Includeer hem maar in de studie. De familie is onderweg! Ethiek van toestemming voor onderzoek in spoedeisende situaties dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Spoedeisend onderzoek op intensive

Nadere informatie

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen Multimorbiditeit & Klinisch redeneren Karin Timm Hester Vermeulen Mw B Voorstellen Gezondheidsprobleem Multimorbiditeit Twee of meer (chronische) ziekten tegelijkertijd Bijna 2 miljoen mensen! Bij 2/3

Nadere informatie

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa NCVGZ April 2013 Andrea de Winter EU-FP7-IROHLA Jaap Koot & Menno Reijneveld Omvang en aard van problemen met gezondheidsvaardigheden Doelen

Nadere informatie

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw psycholoog, logopedist, taalkundige VU medisch centrum Cancer Center Amsterdam Vrije

Nadere informatie

ecoaches Winst voor patiënten en hun zorgverleners

ecoaches Winst voor patiënten en hun zorgverleners ecoaches Winst voor patiënten en hun zorgverleners Voorsorteren.. want ook in de zorg wordt het steeds drukker Visie op zorg met ehealth Sananet helpt mensen hun leven lang vitaal te leven. Zelf werken

Nadere informatie

Januari 2018 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Praktijkdag 19 Chinese Hoofdmassage

Januari 2018 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Praktijkdag 19 Chinese Hoofdmassage Januari 2018 1 2 3 4 5 6 7 8 Voetreflexologie 9 Voetrefexologie 10 11 12 Edelsteen/golfbal 13 Intuïtieve 14 Intuïtieve 15 16 Chakra therapie 17 18 Praktijkdag 19 Chinese Hoofd 20 Intuïtieve 21 22 Onderarm

Nadere informatie

Met Zorg naar Gezondheid!

Met Zorg naar Gezondheid! Met Zorg naar Gezondheid! dr. Hans Hobbelen Lector Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Kenniscentrum CaRES: Care, Rehabilitatie, Educatie, Sport (CaRES) Lectoraat Transparante Zorgverlening Lectoraat

Nadere informatie

Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005

Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005 Effectieve zorg bestaat uit effectieve methodieken, maar hoe effectief is effectief? Jan Willem Veerman Ede, 28 september 2005 Het ideaal Er zijn problemen en/of risicofactoren Waarvoor een behandeling

Nadere informatie

Toetsingsvragen Basispakket

Toetsingsvragen Basispakket Toetsingsvragen Basispakket I. De vier wezensdelen van de mens (Rudolf Steiner/antroposofie) 1) B) Welke wezensdelen vinden we volgens Rudolf Steiner terug bij: mineralen, planten, dieren en mensen. 2)

Nadere informatie

Implementatie van richtlijnen. Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions

Implementatie van richtlijnen. Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Implementatie van richtlijnen Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions Even voorstellen Dr. Hester Vermeulen Verpleegkundige

Nadere informatie

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Ik zal boven alles voor mijn patiënten zorgen, hun gezondheid bevorderen en hun lijden verlichten. Monty Python s The Meaning of Life, 1983 MEDISCHE PROFESSIONALITEIT?

Nadere informatie

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner

Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Sprekers: Cobie van Beuzekom, verpleegkundig specialist Petra Buvelot, nurse practitioner Complementaire zorg 21 juni 2016 pagina 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen

Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen en GGZ instellingen Eerste Nederlandse inventarisatie Martine Busch Miek Jong Erik Baars Januari 2015 Complementaire zorg in ziekenhuizen, verpleeghuizen

Nadere informatie

Complementaire en reguliere. Congres International Federation of Medical Students Association Workshops Integrative Medicine voor medische studenten

Complementaire en reguliere. Congres International Federation of Medical Students Association Workshops Integrative Medicine voor medische studenten Wereldwijd bestaan diverse vormen van complementaire zorg, vaak gebaseerd op lokale en culturele gebruiken. Er kunnen vele redenen zijn om andere vormen van geneeswijzen toe te passen, naast of in plaats

Nadere informatie

The good physician treats the disease; the great physician treats the patient who has the disease. [William Osler 1849-1919]

The good physician treats the disease; the great physician treats the patient who has the disease. [William Osler 1849-1919] The good physician treats the disease; the great physician treats the patient who has the disease [William Osler 1849-1919] S.O.L.K. Klachten met een onduidelijke oorzaak Symposium Niet Aangeboren Hersenaandoeningen

Nadere informatie

Januari 2018 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Praktijkdag 19 Chinese Hoofdmassage

Januari 2018 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Praktijkdag 19 Chinese Hoofdmassage Januari 2018 1 2 3 4 5 6 7 8 Voetreflexologie 9 Voetrefexologie 10 11 12 Edelsteen/golfbal 13 Intuïtieve 14 Intuïtieve 15 16 Chakra therapie 17 18 Praktijkdag 19 Chinese Hoofd 20 Intuïtieve 21 22 Onderarm

Nadere informatie

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase beslisschijf palliatieve zorg Begin 2006 zijn de VIKC-richtlijnen voor de palliatieve zorg en het zakboekje verschenen. Het IKMN en het UMC Utrecht

Nadere informatie

Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care

Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care Dr. Brigit A. de Jong, neuroloog 1 Achtergrond informatie multiple sclerose Statement WHO over MS Achtergrond informatie multiple sclerose Man : vrouw

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

De familie beslist mee. Margo van Mol Psycholoog en IC-verpleegkundige 01 December 2015

De familie beslist mee. Margo van Mol Psycholoog en IC-verpleegkundige 01 December 2015 De familie beslist mee Margo van Mol Psycholoog en IC-verpleegkundige 01 December 2015 De patiënt centraal De patiënt centraal Een veel gehoord begrip in diverse organisaties Goede, mensgerichte en toegewijde

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van acupunctuur

Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van acupunctuur Wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van acupunctuur Ineke van den Berg MSc Klinische Epidemiologie Acupuncturiste, Fysiotherapeute Erasmus Universitair MC, Rotterdam Rotary september 2009

Nadere informatie

Professionaliteit in de zorg voor de jeugd

Professionaliteit in de zorg voor de jeugd Professionaliteit in de zorg voor de jeugd Professionals in de jeugdzorg Jo Hermanns Met de professionaliteit van de werkers in de jeugdzorg is weinig mis Hoog opleidingsniveau Aanvullende trainingen Werkbegeleiding/supervisie

Nadere informatie

Patient Empowerment. Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009

Patient Empowerment. Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009 Patient Empowerment Prof. dr. W.H. van Harten, mei 2009 Trends in Zorgstelsel Prestatie bekostiging/competitie. Technologische vernieuwing & personalised medicine. Investeringen vragen grootschaligheid

Nadere informatie

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN 2 Hoogleraar Klinische Psychologie VU POH- GGZ in huisartsenpraktijk 3 E-health Wat bedoel ik daarmee? 4 Uitgangspunt:

Nadere informatie

Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening

Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening Opschalen implementatie zelfmanagement Mensen met een chronische aandoening Gecoördineerde implementatie en bundeling van krachten een vereiste voor succes NIA ZN KNMG NPCF Taskforce ehealth Inhoudsopgave

Nadere informatie

Gezamenlijke besluitvorming. Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum

Gezamenlijke besluitvorming. Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum Gezamenlijke besluitvorming Dr. Arwen Pieterse Afdeling Medische Besliskunde Leids Universitair Medisch Centrum Overzicht Geschiedenis Noodzaak Definitie Effect van gezamenlijke besluitvorming Geschiedenis

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

Praktische-opdracht door een scholier 3023 woorden 17 maart keer beoordeeld. Wat zijn de verschillende soorten alternatieve geneeskunde?

Praktische-opdracht door een scholier 3023 woorden 17 maart keer beoordeeld. Wat zijn de verschillende soorten alternatieve geneeskunde? Praktische-opdracht door een scholier 3023 woorden 17 maart 2012 6 8 keer beoordeeld Vak ANW Wat zijn de verschillende soorten alternatieve geneeskunde? 5 toepassingsgebieden Je kunt alternatieve geneeskunde

Nadere informatie

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: inleiding, palliatief redeneren Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Palliatieve zorg Stel je voor dat je zelf te horen hebt gekregen

Nadere informatie

Een gezonde mond in een gezond lichaam

Een gezonde mond in een gezond lichaam Een gezonde mond in een gezond lichaam Jubileumsymposium Ter gelegenheid van haar vijfentwintig jarig bestaan organiseert de Parodontologische Kliniek Den Haag een jubileumsymposium op vrijdag 27 september

Nadere informatie

CoCo -zelfm@nagement in beweging

CoCo -zelfm@nagement in beweging CoCo -zelfm@nagement in beweging M. Vollenbroek-Hutten, R. Huis in t Veld 1 CoCo achtergrond Lichamelijke fitheid is een belangrijke peiler in preventie en behandeling van chronisch zieken. Huidige zorg

Nadere informatie

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag

Nadere informatie

Implementatie van online patientgerapporteerde. tijdens kinderoncologische behandeling (KLIK): Is het haalbaar?

Implementatie van online patientgerapporteerde. tijdens kinderoncologische behandeling (KLIK): Is het haalbaar? Implementatie van online patientgerapporteerde uitkomsten (epros) tijdens kinderoncologische behandeling (KLIK): Is het haalbaar? Sasja Schepers (AMC/EKZ) Simone Sint Nicolaas (Radboud UMC) Antoinette

Nadere informatie

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama Verpleegkundig specialist oncologie ziekenhuis Bernhoven Oss/Veghel Inhoud

Nadere informatie

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn?

De Juiste Zorg Op De Juiste Plek Wie kan daar nou tegen zijn? Prof. dr. Job Kievit lid JZOJP-Taskforce emeritus hoogleraar Kwaliteit van Zorg(/Medische Besliskunde), gepensioneerd chirurg, Leids Universitair Medisch Centrum, (eerder o.a. lid Gezondheidsraad, AdviesCommissie

Nadere informatie

Kind en Ziekenhuis. Hanneke de Ridder, bestuursvoorzitter Nieuwegein, 2 oktober 2013

Kind en Ziekenhuis. Hanneke de Ridder, bestuursvoorzitter Nieuwegein, 2 oktober 2013 Kind en Ziekenhuis Hanneke de Ridder, bestuursvoorzitter Nieuwegein, 2 oktober 2013 Ontstaan, doel en ontwikkelingen 07-10-2013 3 Verdeling tumoren bij kinderen Gemiddeld aantal per jaar per centrum (SKION

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Huisarts nuenen;kaderarts ggz /stafarts ggz pozob Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025

WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025 WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025 INSPIRE klantenevenement 14 november 2013 Inhoud Farmacie 2013 Workshop scenario analyse Toekomstbeeld VJA Praktijkvoorbeelden Visiedocument Jonge Zorgverleners

Nadere informatie