Verkort jaarverslag 2013

Transcriptie

1 Verkort jaarverslag 2013 Let op: dit is een interactieve pdf. Onderstreepte woorden in de tekst zijn clickable gemaakt, waardoor extra informatielagen geopend kunnen worden.

2 Inhoudsopgave Verslag van de directie Jaarrekening 2013 Alle bedragen in dit jaarverslag zijn in euro en afgerond naar duizendtallen. De cijfers in dit verkort verslag zijn herleid uit de originele jaarrekening Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 2

3 Verslag van de directie inleiding De Koninklijke Schouwburg (KS) is al ruim twee eeuwen het centrale toneelpodium van Den Haag en beschikt over één van de mooiste historische theaterzalen van Nederland. We brengen theater waarmee de bezoeker anders met nieuwe energie, aangeraakt de deur uit gaat dan hij er binnen is ge komen, geïnspireerd het leven weer in wandelt en zich er op een nieuwe manier verbonden mee weet. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 3

4 Zwarte cijfers We zijn trots op ons bedrijfsresultaat. Het is ondanks onverwacht lagere inkomsten uit zaalverhuur toch gelukt om 2013 met een positief saldo af te sluiten. Waar de opbrengsten uit subsidie en sponsorgelden gelijke tred hielden met 2012, zien we bij de commerciële exploitatie van het gebouw een forse daling van inkomsten. Gelukkig hebben we deze onder meer weten te compenseren met substantieel stijgende opbrengsten uit kaartverkoop. Buitengewoon genoten van de sfeer, de inhoud en het comfort van de zaal. Goed geregeld! Bijna honderdduizend bezoekers De eerste effecten van de optimalisering van onze marketing, ingezet in 2012, zijn zichtbaar. Het totaal aantal personen dat op enigerlei wijze (inclusief besloten voorstellingen en festivals) de KS bezocht heeft, is ruim en daarmee 10% hoger dan in Van deze bezoekers bezochten bijna onze reguliere voorstellingen en dat vertegenwoordigt een stijging van 3,6% ten opzichte van De gemiddelde bezettingsgraad in onze grote zaal steeg van 65 naar 70%. Dit is een mooi resultaat dat behaald werd met onze eigen programmering. De succesvolle zondagochtend peuterprogrammering in het Paradijs scoort met 86% hoog en ook de internationale programmering in het Paradijs heeft met 74% bezetting zijn publiek gevonden. Bezoekers waarderen hun bezoek aan de KS gemiddeld met een 8,2 en daarmee houden we de hoge score van 2012 vast. Driehonderd voorstellingen In 2013 waren er meer dan 300 activiteiten. We brachten een breed aanbod voor de liefhebbers van toneel, cabaret, muziektheater en een aantal interessante projecten. Het Nationale Toneel was daarbij onze grootste leverancier. Onze traditie, onze passie en onze ervaring hebben ons veel gebracht en we geloven dat ze ons nog veel meer kunnen brengen als we blijven inzetten op een actuele marktbenadering, inspirerende samenwerkingsvormen in ons aanbod, krachtige benutting van ons gebouw en bundeling van krachten binnen de stad. De eerste stappen zijn gezet en in 2014 zullen we hierin verder investeren. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 4

5 Duizenden keuzemogelijkheden Het aanbod van voorstellingen en ideeën over andersoortige activiteiten is groot. We maken duidelijke keuzes en zijn er scherp op gericht om alleen te investeren in die ideeën en samenwerkingsvormen die stroken met onze kernwaarden, bijdragen aan onze competenties en significante publiekswaarde opleveren. We willen verder investeren in de herkenbaarheid van ons profiel bij het publiek en de keuze voor de KS vanwege de artistiek innovatieve en vooruitstrevende visie. Mede hierom zullen we in 2014 het artistieke beleid herijken en voor de komende jaren bepalen wat de artistieke invulling moet zijn van de maatschappelijke en culturele ondernemende voortrekkersrol die de KS vervullen wil. Woord van dank De resultaten op de vele verschillende vlakken zijn uiteindelijk het werk van één team. Mensen die met hart en ziel aan de schouwburg verbonden zijn. Onze ambities op het gebied van educatie en het jeugdtheater zijn in 2013 gerealiseerd door de uitbreiding van ons team met een specialist. Er zijn in 2013 geen wijzigingen geweest in de samenstelling van het management team, maar het langdurig ziekteverlof van onder andere de artistiek directeur heeft vanzelfsprekend impact gehad op de bedrijfsvoering. Het afgelopen jaar hebben we succesvol af kunnen ronden dankzij de betrokkenheid, expertise en passie van onze medewerkers. Tevens zijn we onze Raad van Toezicht zeer erkentelijk voor de wijze waarop zij onze organisatie heeft bijgestaan. Twee eeuwen (en tien jaar) historie Op 30 april 2014 vieren we de 210e verjaardag van de Koninklijke Schouwburg. De KS heeft niet alleen een rijk verleden, maar ook een rijke toekomst. Het is onze visie om een inspirerende theaterervaring te bieden aan de nieuwsgierige mens, in een authentieke en super-gastvrije sfeer, die langer resoneert dan het bezoek zelf. We zullen in de komende jaren de toneelervaring versterken en verlengen door een aantal concrete initiatieven: Inspiratie van het publiek en de theaterwereld door een artistieke voortrekkersrol Verdere integratie van artistieke visie, programmering en marketing tot aan het verkooppunt Verstevigen van de verbinding met klanten door eigentijdse systemen en communicatiemiddelen Inzet van alles dat het gebouw te bieden heeft Uitbouwen van samenwerkingsverbanden in de stad en in het land Verscherpte focus op relatiebeheer ten behoeve van bedrijfsbegunstiging, fondsenwerving en het particuliere mecenaat Uitbreiden van het educatieprogramma om de cultuurparticipatie van jeugd en volwassenen te vergroten Onze dank! Hedwig Verhoeven Zakelijke directeur Oscar Wibaut Artistiek directeur Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 5

6 Een schouwburg op de golven van de tijd De Koninklijke Schouwburg opereert in een nationale context en heeft tegelijkertijd een sterke verbinding met de stad Den Haag. Op ons podium worden verhalen verteld die zich verhouden tot de vraagstukken van deze tijd. Tegelijkertijd is de KS een plek waar bezoekers kunnen genieten, zich kunnen ontspannen en elkaar kunnen ontmoeten. Het is onze ambitie om de theaterkunst volledig tot zijn recht te laten komen en deze op een heldere manier aan het publiek overdragen. We zoeken samenwerking op landelijk en op lokaal niveau met als doel dat er theater van hoge kwaliteit wordt gemaakt en getoond in Den Haag. We zetten ons daarbij in voor jeugdeducatie, cultuurparticipatie door volwassenen, bijzondere programmering en verbinding met partners in de stad. Allereerst is er natuurlijk de samenwerking met ons huisgezelschap Het Nationale Toneel. Sinds 1988 is het Nationale Toneel vaste bespeler van de Koninklijke Schouwburg. In 2013 bracht het NT ruim een vijfde van alle voorstellingen in onze grote zaal. Er is overleg over de gezamenlijke koers, zowel op artistiek als op bedrijfsmatig gebied en we vertalen dat naar een concrete organisatorische bundeling van krachten, bijvoorbeeld door gezamenlijke programma s voor jeugdeducatie, een gezamenlijke afdeling voor fondsen werving en uitwisseling van personeel. De Toneelalliantie is het samenwerkingsverband van het Nationale Toneel, de Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui, dat in 2012 tot stand is gekomen. De gezamenlijke ambitie is om het toptoneelaanbod in Den Haag te versterken, met meer bezoekers en een doelmatige bedrijfsvoering. Dit heeft in 2013 verder vorm gekregen. We treden gezamenlijk op om de belangen van het toneel in Den Haag te behartigen en treden naar buiten met gezamenlijke initiatieven voor het publiek. De presentatie van het nieuwe seizoen tijdens de Uitmarkt, het gezamenlijk toneelabonnement De Toneelproeverij en De Wannseeconferentie (een voorstelling in het kader van Theater Na De dam, een landelijke theatermanifestatie na afloop van Nationale Dodenherdenking.) zijn van dit laatste concrete voorbeelden. Jeugdeducatie is ook binnen de Toneelalliantie één van de speerpunten. We vinden het belangrijk dat de KS op allerlei fronten toegankelijk is, niet alleen als schouwburg, maar ook als organisatie met een publieke functie in Den Haag. De KS onderhoudt banden met verschillende instellingen in de stad, zoals Theaterschool Rabarber, Stichting The English Theater, Opera2Day en Writers Unlimited om de omstandigheden te scheppen voor een grote variatie en een optimale kunstbeleving. We ondersteunen Stichting Vier t Leven met bemiddeling voor de toegangsprijs voor de vrijwilligers die ouderen bij theaterbezoek begeleiden. De KS is een erkend leerbedrijf voor vakopleidingen. Op verschillende afdelingen bieden we plaats aan stagiaires en in 2013 zijn de eerste vrijwilligers gestart die ons gast heerschap versterken met extra aandacht en service voor onze bezoekers. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 6

7 Activiteiten Positionering en Programmering Met de programmering legt de Koninklijke Schouwburg het fundament voor alle andere activiteiten. Wij bieden een aantrekkelijke en toegankelijke toneelprogrammering voor jong en oud van het beste dat de nationale en internationale toneelwereld te bieden heeft en presenteren daarnaast muziektheater, opera, jeugd- en familievoorstellingen en Nederlands beste cabaretiers. De mensen die wij willen bereiken zijn op zoek naar inspiratie, zingeving en ontspanning. Toneel vormt al vanaf de 19e eeuw de basis van de programmering. In 2013 komt 71 % van alle voorstellingen uit dit genre. Sinds 1990 heeft dit toneelprofiel drie sterke pijlers: De artistieke kwaliteiten en de afmetingen van de zaal De aanwezigheid van het Nationale Toneel als huisgezelschap Een consequent volgehouden en uitgebalanceerde toneelprogrammering, die wordt aangevuld met cabaret, opera en muziektheater Naast de grote zaal (683 stoelen) is er ook een kleine theaterzaal in de nok van het gebouw: het Paradijs (65 stoelen). Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 7

8 heid met de stad Den Haag en het Haagse toneel natuurlijk en het is mede daarom zo goed om deze jubileumvoorstelling in huis te hebben. Waar in 2012 over de hele linie een stijging van de bezettingsgraad bij de producties van het Nationale Toneel te zien was, zien we in 2013 een wisselender beeld in de bezoekersaantallen en daalt de gemiddelde bezettingsgraad. Deze trend is ook bij overige Rijksgesubsidieerde gezelschappen te zien en in verge lijking daar mee doet het NT het met een zaalbezetting van 60% goed. In het laatste kwartaal van 2013 laat de bezettingsgraad weer een stijgende trend zien. We toonden in 2013 een ruime keuze uit de producties van de belangrijkste andere rijks-gesubsidieerde toneelgezelschappen. Deze producties zijn vaak vernieuwend en van hoge artistieke kwaliteit, maar daardoor vaak ook complex van inhoud en vorm. Ze behoren tot de artistieke kern van onze programmering en richten zich vooral op een publiek dat deze culturele uitdaging graag aangaat. De bezettingsgraad van dit type aanbod is gedaald van 55% in 2012 naar 51% in Enkele voorbeelden van producties in dit genre waren Nora en Al mijn zonen (Toneelgroep Amsterdam), Het proces (Toneelgroep Oostpool), Vreugdetranen drogen snel (RO Theater), Fellini (Het Noord Nederlands Toneel), De goede mens van Sezuan (Toneelgroep Maastricht), en Peer Gynt (Het Zuidelijk Toneel). Ons programma strekt zich uit over diverse genres: gesubsidieerd toneel, ongesubsidieerd toneel, jeugdtheater, internationale toneelproducties, cabaret, opera en muziektheater en bijzondere projecten. In zijn totaliteit zien we stijgende bezoekerscijfers en een stijging van de gemiddelde bezettingsgraad van 65% naar 70%. Tussen en binnen elk van de genres treden logischerwijs verschillen op. De gemiddelde bezettingsgraad bij het rijks-gesubsidieerd toneel illustreert dat het een uitdaging blijft om structureel voldoende publiek te vinden. In de afgelopen jaren zien we hier met jaarlijks wisselende bezettingspercentages geen consistente lijn. De opvoeringstraditie in dit genre is ontwikkeld tot zichzelf continu vernieuwend, conceptueel, experimenteel. Dit levert prachtige toneel momenten op, maar is niet vanzelfsprekend geschikt voor een breed publiek. Toneelaanbod Ons huisgezelschap Nationale Toneel heeft met Strange Interlude, Het Stenen Bruidsbed, De Ideale Man, Madame Rosa en de Wannsee conferentie toneel gebracht ingaat op de actuele vraagstukken in onze samenleving. Met Madame Rosa keerde Anne Wil Blankers terug naar de plek waar ze vijftig jaar geleden debuteerde als Desdemona bij de Haagse Comedie. De KS deelt die verbonden Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 5 6 Naast het gesubsidieerde toneel programmeerden we een selectie uit de toneelproducties van de beste ongesubsidieerde, commerciële theater producenten. Deze producties zijn vaak traditioneler van vorm. Ook in dit segment enkele voorbeelden van goede kwaliteit: Haar naam was Sarah (Bos Theaterproducties), Oude meesters en Liefde Levenslang (Hummelinck Stuurman Theaterbureau), De Kleine Blonde Dood (Albert Verlinde Entertainment), Familie (Senf Theater Partners) en De Sunshine Show (Alles voor de Kunsten). Bij Levenslang Theater (Impresariaat Wallis Finkers) is de KS als coproducent opgetreden en heeft zo deze productie mede mogelijk gemaakt. De gemiddelde bezettingsgraad bij dit type voorstelling was 61% INHOUDSOPGAVE PRINT

9 Jeugdtheater Onder de zolderbalken van het Paradijs start sinds het najaar van 2012 menig theaterbezoekers - ervaring. Voor kinderen vanaf 2 jaar tonen we hier tweewekelijks peuter- en kleuterprogrammering. Deze zondagochtendvoorstellingen, waarvan er altijd twee, soms drie per dag spelen, zijn voor de doelgroep vaak de eerste kennismaking met theater. Het is met een bezettingspercentage van 86% ook in 2013 een groot succes. Het jeugdtheateraanbod programmeren we consequent en voor de verschillende leeftijdsgroepen (4+, 6+, 8+). In 2013 waren in de grote zaal ook weer mooie voorstellingen te zien, zoals Alice in Wonderland (Orkater) en het met prijzen overladen Woef Side Story (RO Theater). Samen met het Nationale Toneel, Theater aan het Spui en Theaters Diligentia/Pepijn stemmen we de programmering af opdat er een wekelijks toneelaanbod is in Den Haag voor de allerkleinsten. Met het gezamenlijke programmaboekje Kindertheater Den Haag is dit aanbod op een overzichtelijke manier aan het publiek gepresenteerd. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 9

10 Internationale programmering De internationale programmering is een belangrijke programmeringstak. De KS wil bijdragen aan het culturele aanbod in de stad en voorstellingen laten zien die tot de internationale top van het Westerse theater mogen worden gerekend. We richten ons daarbij zowel op een Haags, maar ook nationaal publiek, als op de groeiende groep van expats en andere buitenlanders in Den Haag. Daarnaast zien we dat de internationale voorstellingen ook zeer gewild zijn bij docenten en leerlingen van het voortgezet onderwijs. Ook door Nederlandse producties te boventitelen maken we op een laagdrempelige manier een geselecteerd aantal Nederlandstalige voorstellingen toegankelijk voor een internationaal publiek. In 2013 waren er 2 internationale producties in de grote zaal en 17 in het Paradijs. Gezamenlijk goed voor 56 voorstellingen, 3431 bezoekers en een gemiddelde bezettingsgraad van 68%. Een wereldpremière in Den Haag van een beroemd Franstalig toneelstuk door het vermaarde gezelschap Cheek by Jowl uit Londen; Ubu Roi, over de slechte, kinderachtige, groteske koning Ubu werd nieuw leven ingeblazen. Topregisseur Declan Donnellan zet in deze voorstelling de handeling van Ubu Roi in een vlekkeloos witte zitkamer, waar keukenattributen de meest gruwelijke wapens worden. Van oppervlakkig gebabbel en gezellige omgang met de gasten aan tafel, slaat de sfeer ineens om naar de wreedheid van de moordende despoot Ubu. The Rape of Lucrece, naar een lang en ruim 400 jaar oud gedicht van de jonge Shakespeare was de adembenemende start van The Hague Shakespeare Festival. De Royal Shakespeare Company Studio, s werelds meest gerenommeerde Shakespeare-gezelschap, transformeerde deze mooie, maar van oorsprong niet theatrale tekst tot een poëtische ervaring die diepe indruk maakte in een muisstille grote zaal. Het Paradijs was tijdens dit festival het podium voor Women of Will, een serie van voorstellingen, die gezamenlijk maar ook apart gezien konden worden. Hiermee werd een mooie parallel geboden tussen Shakespeare s eigen ontwikkeling als schrijver en zijn perspectief op vrouwen in de tijd. Daarnaast waren er interessante impromptus, kleine voorstellingen met boeiende variaties op Shakespeare s grote thema s, geschreven en gespeeld door jong Nederlands schrijf- en theatertalent. Verder bood het Paradijs ook plaats aan onder andere Dinner with Dad (een intieme voorstelling met diner) en terugkerende successen als Lady M en A Christmas Carol. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 10

11 Cabaret Brigitte Kaandorp, Youp van t Hek, Freek de Jonge, Jochem Myjer, Roué Verveer, de Ashton Brothers, Hans Liberg en Paul van Vliet hebben in 2013 bijna mensen een mooie voorstelling in de KS bezorgd. Uitverkochte zalen. Een bijzondere vermelding is de zondagmiddagmatinee van Paul van Vliet waard, die voor het tweede seizoen nog altijd volle zalen trekt. Het is een waar cadeautje dat Paul van Vliet er nog steeds plezier in heeft en dat zoveel mensen, ook van ver buiten Den Haag, geraakt worden door de combinatie van artiest, huis en stad in de warme mix van milde humor, persoonlijke liedjes, gekke types en indringende verhalen. In mei 2013 verwelkomden wij de e bezoeker en aan het eind van 2013 stond de teller al op ruim Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 11

12 Bijzondere projecten en festivals De Koninklijke Schouwburg vormt de basis van een aantal altijd zeer goed bezochte festivals. Ieder jaar is de KS in de herfstvakantie één van de hoofdlocaties van Festival De Betovering, het festival in Den Haag dat zich exclusief richt op de jeugd. Dit jaar ook met de Engelstalige productie Potato needs a bath en de Duitse productie (Rawums (:)). In totaal hebben bijna 3000 kinderen, ouders en grootouders de KS bezocht. Betovering was er ook weer voor de bezoekers van Crossing Border, een prachtig festival dat het hele gebouw laat bruisen met zijn bijzondere en originele mix van (pop)muziek en literatuur. Feats (Festival of European Anglophone Theatrical Societies) is een jaarlijkse competitie tussen Engelstalige amateur toneelgroepen op het vaste land van Europa. In 2013 sloegen zij hun kamp op in Nederland. Het Schrijversfeest vormde de feestelijke afsluiting van Writers Unlimited met een programma vol schrijvers en andere gasten. In het Schrijversfeest was de uitreiking van de Jan Campert-prijzen opgenomen, de literatuurprijzen van de Gemeente Den Haag. De Museumnacht werd met een vol huis voor de derde keer geopend in de KS. De rondleidingen die we in de schouwburg organiseren zijn zeer gewild en liepen ook na middernacht door, waarna we de volgende dag weer vroeg onze deuren hebben geopend voor het Haags Uitfestival, de start van het theaterseizoen. The Hague Shakespeare Festival was een gezamenlijke programmering van de KS en Stichting The English Theatre (STET). Hiermee brachten we voor het eerst in Nederland een volledig Engelstalig Shakespeare Festival, exclusief in de Koninklijke Schouwburg. Spelers en gezelschappen uit de Verenigde Staten, Groot Brittannië en Nederland lieten bijna het gehele oeuvre van Shakespeare op een verrassende, originele en onderzoekende manier aan de orde komen. Het Couperus festival vond plaats tijdens het Couperus weekend in juni. Deze combinatie van locatievoorstellingen en voorstellingen in de KS met toneelscènes, een tablau vivant, muziek, geluid- en beeldmateriaal werd georganiseerd ter ere van het 150 e geboortejaar van deze Haagse schrijver. Een zeer bijzonder project dit jaar was Mr Finney, een kinderopera naar een boek van prinses Laurentien van Oranje en Sieb Posthuma. De KS heeft als coproducent financiële en operationele ondersteuning geboden bij de totstandkoming van deze opera voor kinderen vanaf 6 jaar. Een gewaagd genre dat niet automatisch een groot publiek vindt, maar dat in dit geval een zeer kleurrijke mix opleverde waarin de boeklezers onmiddellijk herkenning vonden. De Koninklijke Schouwburg ondersteunde bijzondere opera in de samenwerking met Opera2Day, een jong Haags podiumkunstgezelschap dat zich richt op de productie van opera en muziektheater. Met Dolhuys Kermis bracht zij een wonderschone mix van locatie- en muziek theater. In een luguber voormalig ziekenhuis in Den Haag kom je diverse patiënten tegen. Ze lijden aan uiteenlopende syndromen, maar kunnen gelukkig prachtig zingen. De opera Medée werd, in een uitvoering waarin de muziek wordt gecombineerd met gesproken tekst, heel toepasselijk opgevoerd in de grote zaal van de KS; de zaal met zijn geroemde akoestiek en de zaal waar het werk van de componist Cherubini in zijn tijd zeer geliefd was. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 12

13 Genres in cijfers De KS heeft een uitgebalanceerde toneelprogrammering, die wordt aangevuld met cabaret, opera en muziektheater. Eén vijfde van de programmering is gericht op de jeugd. In 2013 hebben we een zeer groot aantal internationale voorstellingen gerealiseerd, vooral in het kader van het Shakespeare festival. Het was op dit vlak een uitzonderlijk jaar en het aantal internationale voorstellingen zal in 2014 weer lager zijn als er geen festival van dit soort is. Het is zonder meer positief dat we zo n groot aanbod konden bieden. De bezoekersaantallen bij voorstellingen in de grote zaal laten nog wel ruimte voor groei en dit onderstreept voor ons de noodzaak om nog effectiever met de internationale gemeenschap samen te werken dan we al doen, opdat we in een stad van internationale allure ook een passend theateraanbod hebben. reguliere programmering KS jeugd muziek toneel jeugd toneel volwassenen toneel Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 13

14 Toneel AANTAL VOORSTELLINGEN Huisgezelschap Het Nationale Toneel Overig gesubsidieerd toneel (excl. Jeugd) Ongesubsidieerd (excl. Jeugd) Internationale programmering Muziektheater Cabaret Totaal 295 Jeugdtheater Overig Bezettingsgraad AANTAL bezoekers Gemiddeld 70% Totaal % 52% 58% 68% 52% 85% 82% 79% Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 14

15 Educatie 2013 was een zeer goed jaar op het gebied van educatie. In maart is een medewerker aangetrokken die zich richt op educatie en jeugdprogrammering en het samenwerkingsverband binnen de Toneel - alliantie is op dit gebied verstevigd. Er is een speciaal educatief programma met schoolvoorstellingen en randprogrammering. Door bij de reguliere programmering de mogelijkheden voor educatie-activiteiten te benutten hebben we ook via die weg een interessant aanbod van voorstellingen, workshops, lezingen, repetities en lessen kunnen samenstellen. Binnen de Toneelalliantie is een gezamenlijk educatieplan opgesteld, in het kader waarvan in 2013 twee inspiratiebijeenkomsten en een programmainformatiebijeenkomst voor docenten zijn georganiseerd. In samenwerking met NTJong zijn er rondleidingen en workshops voor kleuters verzorgd die passen in de leerlijn toneel voor primair onderwijs. Er is op de websites van de alliantiepartners afstemming van de informatie over educatie en er worden gezamenlijk gesprekken gevoerd met mogelijke samenwerkingspartijen als de bibliotheek of de pabo. In 2013 bezochten in totaal bijna 3750 leerlingen en docenten uit het primair en voortgezet onderwijs een voorstelling of activiteit van de KS. Er stonden 78 activiteiten op het programma. Voor het primair onderwijs waren er speciale schoolvoorstellingen, rondleidingen en een schoolmusical. Leerlingen uit het voortgezet bezochten speciale schoolvoorstellingen, workshops en repetities en verschillende voorstellingen uit het reguliere programma, zoals de opera Medée, klassieke stukken (Oedipus, Othello) en stukken op basis van literatuur (Het Stenen Bruidsbed). Buiten schooltijd heeft de reguliere jeugdprogrammering ook nog ruim bezoekers getrokken. Het aantal leerlingen dat bereikt is lag ruim boven onze ambities voor dit jaar. Het verwachte aantal leerlingen uit het primair onderwijs is met ruim 1300 leerlingen waargemaakt. Uit het voortgezet onderwijs hebben we met ruim 2300 leerlingen meer dan twee keer zoveel leerlingen dan verwacht bereikt. Dat succes is te verklaren uit het internationale programma van de KS wat een uniek geschikt aanbod voor scholen oplevert. Ten tweede waren er dit jaar twee grote projecten waaraan veel jongeren deelnamen. Peace of Me, een eigentijdse Haagse musical waarin jongeren tussen de 12 en 18 jaar oud hun verhaal over vrede en recht laten horen, stond in het teken van de viering van 100 jaar Vredespaleis. Dit was een bijzonder samenwerkingsproject van het Nationale Toneel, het Koorenhuis, De Dutch Don t Dance Division en de Koninklijke Schouwburg, waarbij de KS naast de andere partners als co-producent optrad. De kleedkamers, gangen, het podium en de artiestenfoyer van de KS werden tijdelijk overgenomen door grote aantallen jongeren. Voor de opera Medée zijn door Opera2Day vele jonge participanten geworven bij koren en scholen uit Den Haag. We richten ons educatieve aanbod in eerste instantie op scholen in Den Haag. Veruit de meeste leerlingen komen uit Den Haag, maar we verheugen ons er ook over dat ruim 450 leerlingen en docenten van scholen uit omringende gemeenten ons hebben gevonden. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 15

16 Het financiële resultaat, ondernemerschap en de eigen inkomsten De totale geconsolideerde inkomsten van de Koninklijke Schouwburg en Hocarest BV bedroegen in Ten opzichte van 2012 kan dit resultaat worden verklaard uit stijgende inkomsten uit kaartverkoop en de toekenning van een trendbedrag gestegen subsidie-inkomsten. Ook de inkomsten uit bedrijfsbegunstiging en particuliere fondsbijdragen zijn licht gestegen. Daar staat tegenover dat de inkomsten uit zaalverhuur helaas sterk zijn gedaald. De gemeentelijke subsidie bedroeg Tezamen met een subsidietoekenning voor reguliere programmering van het Fonds Podiumkunsten die in 2013 voor ten bate van de Koninklijke Schouwburg komt bedragen subsidies en publieke fondsbijdragen 53% van de geconsolideerde inkomsten. De overige 47% wordt door de Koninklijke Schouwburg zelf verworven, en wel op drie domeinen: 1. Publieksinkomsten 2. Particulier mecenaat, bedrijfsbegunstiging en fondsenwerving 3. Zaalverhuur en voorstellingshoreca Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 16

17 herkomst BEZOEKERS KS in 2013 DEN HAAG Regio haaglanden Zuid-Holland Publieksinkomsten Bijna de helft van de inkomsten wordt door de KS op eigen kracht gerealiseerd. 60% Hiervan ( ) komt uit kaartverkoop en culturele verhuur. 48% 65% 85% De KS ontving in 2013 ruim bezoekers. Samen beleefden zij bijna 330 voorstellingen en festivals, waarvan grofweg twee derde in de grote zaal en een derde in het Paradijs. De gemiddelde kaartprijs in de grote zaal was 23,05. Dit houdt gelijke tred met het gemiddelde van 22,76 in De balans tussen winstgevendheid enerzijds en toegankelijkheid voor een groot en breed publiek anderzijds is een zaak die we ook in de toekomst zorgvuldig zullen bewaken. De bezoekers van de KS komen uit heel Nederland, waarbij het overgrote deel (85%) uit de provincie Zuid Holland afkomstig is. Het zwaartepunt ligt met 65% duidelijk in de regio Haaglanden. 48% Van onze bezoekers komt uit de gemeente Den Haag. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 17

18 In onze marketing en communicatiemix blijven advertenties, acties, flyers, affiches en buitenreclame onmisbaar. Daarnaast hebben we in 2013 op een aantal andere instrumenten ingezet, juist om dat evenwicht tussen toegankelijkheid en inkomsten te optimaliseren. Voorbeelden hiervan zijn de focus op social media en samenwerkingsverbanden op het gebied van marketingcampagnes en wederzijdse verkoop. De kaartverkoop werd in 2013 voor 63% online gerealiseerd versus 37% via de telefoon en balie van de Koninklijke Schouwburg. Dit is een stijging van 3% t.o.v en een goede stap in onze ambitie om te groeien naar meer online verkoop. Binnen de Toneelalliantie zijn vruchtbare gesprekken gevoerd over afstemming van kaartverkoopsystemen, websites en CRM (Customer Relations Management) om zo in de toekomst op een efficiënte manier het publiek beter te kunnen bedienen. De KS zal in 2014 investeren in nieuwe systemen op dit gebied. Hiermee beogen we ook de online kaartverkoop verder te stimuleren. Het aanbod van de KS hebben we in 2013 zowel online, als in een klein pocketformaat programmaboekje gepresenteerd. Daarnaast gaven we ook 2 keer het gratis, magazine OSCAR uit, waarin ruimte is voor achtergrondverhalen en aanvullende informatie. Via verschillende media hebben we aandacht besteed aan de herkenbaarheid van de Koninklijke Schouwburg als toegankelijk kwaliteitstheater met een zeer compleet aanbod voor de nieuwsgierige mens. We streven er daarbij naar om de voorstellingen in een bredere context te plaatsen, bijvoorbeeld door themabijeenkomsten, workshops, rondleidingen en goede inleidingen te verzorgen. In dat kader hebben we in het najaar van 2013 ook een aantal vaste eigen inleiders aangetrokken, om zo een eigen authentieke en herkenbare consistente kwaliteit te waarborgen. Het aantal inleidingen is verhoogd van 19 in 2012 naar 35 in 2013 en daarmee het aanbod bijna verdubbeld. Op deze manier geven we een impuls aan de cultuurparticipatie door en educatie voor volwassen in ons huis. Marketinginspanningen zijn tevens gericht op de profilering van de Koninklijke Schouwburg als goede samenwerkingspartner voor gezelschappen en impresariaten. In 2013 zijn 15 producties bij de Koninklijke Schouwburg in première gegaan, zoals Mr Finney, De Kleine Blonde Dood, Levenslang Theater, Haar naam was Sarah en alle grote zaal producties van het Nationale Toneel. Bij die gelegenheden heeft de KS haar deuren mogen openen voor zeer hoog gewaardeerde gasten, meerdere malen positief in de schijnwerpers gestaan en veel media-aandacht getrokken. Jaarverslag 2013 koninklijke schouwburg 18