Evaluatie van het participatiedecreet

Transcriptie

1 l Evaluatie van het participatiedecreet 1 Inleiding 1.1 Situatieschets Het participatiedecreet 1 is sinds 1 september 2004 van kracht. Vanaf dat moment waren de scholen verplicht om een pedagogische raad, een leerlingenraad en/of een ouderraad op te richten indien ten minste 10 % van de doelgroep erom vroeg. Sinds 1 april 2005 heeft in principe 2 elke basis- en secundaire school een schoolraad. Aangezien zowel de onderliggende raden als de schoolraad om de vier jaar opnieuw worden samengesteld, vinden er in het schooljaar nieuwe verkiezingen plaats. In het regeerakkoord is de optie genomen om het participatiedecreet na een periode van drie jaar te evalueren en eventueel bij te sturen. Omdat het VSKO hiertoe een bijdrage wil leveren, heeft het zelf het initiatief genomen om d.m.v. een vragenlijstonderzoek het participatiedecreet te evalueren. Het VSKO had van meet af aan enkele fundamentele punten van kritiek bij het huidige participatiedecreet. Het heeft echter steeds haar schoolbesturen en scholen objectief ingelicht over de uitvoering van de decretale bepalingen. Nu is de tijd misschien rijp voor een bijsturing. 1.2 Doel Het doel van dit onderzoek is om op een objectieve wijze na te gaan hoe het participatiedecreet in de scholen wordt toegepast en hoe de verschillende betrokkenen dit ervaren. Zowel de schoolraad als de onderliggende raden komen aan bod; het medezeggenschapscollege niet. Participatie in de ruime zin behoort niet tot het onderzoeksopzet. We focussen enkel op het participatiedecreet. Concreet hebben we vragen gesteld over de oprichting, de samenstelling, de werking en de bevoegdheden van de schoolraad en de onderliggende raden. 1 Decreet van 2 april 2004 betreffende participatie op school en de Vlaamse Onderwijsraad < rubrieken wetgeving < niveau-overschrijdend deel < lokale autonomie, inspraakregeling en medezeggenschap in het gesubsidieerd onderwijs 2 Eén uitzondering: een schoolbestuur dat ten minste voor twee derde is samengesteld uit rechtstreeks verkozen vertegenwoordigers van personeel en ouders is niet verplicht een schoolraad op te richten. De verhouding tussen de oudergeleding en de personeelsgeleding in het schoolbestuur moet evenwichtig zijn. Dit betekent dat beide geledingen cijfermatig ofwel evenveel stemmen hebben, ofwel dat het aantal stemmen van de grootste geleding kleiner is dan de helft van het totaal aantal stemmen binnen het schoolbestuur. In het secundair onderwijs zijn schoolbesturen verplicht ook leerlingen met raadgevende stem te betrekken bij beslissingen waarover het schoolbestuur verplicht een advies moet vragen aan de schoolraad of waarover een overleg tussen schoolbestuur en schoolraad moet plaatsvinden. Het aantal vertegenwoordigers van de leerlingen is ten minste gelijk aan het aantal vertegenwoordigers van de ouders.

2 2 1.3 Doelgroep Om een volledig zicht te krijgen op de ervaringen in de scholen met het participatiedecreet, werd een uitgebreide vragenlijst opgesteld. De doelgroep van het onderzoek bestond uit drie partijen die zich in een goede positie bevinden om het participatiedecreet en haar gevolgen correct te kunnen inschatten: de s, de voorzitters van de schoolraad en de voorzitters van het schoolbestuur. De vragenlijst voor de s bevatte 94 vragen, de vragenlijst voor de voorzitters van de schoolraad 57 vragen en die voor de voorzitters van het schoolbestuur 30 vragen. Bij de voorzitters van de schoolraad en de voorzitters van het schoolbestuur ging het telkens om een afgeslankte versie van de vragenlijst voor de directies. De respondenten ontvingen naast de vragenlijst een verklarende woordenlijst waarin enkele cruciale begrippen werden gedefinieerd conform het participatiedecreet. 1.4 Structuur van het onderzoeksrapport Het rapport volgt in grote lijnen de structuur van de vragenlijst. Omdat een bespreking van de antwoorden op alle 94 vragen zou leiden tot een zeer omslachtig rapport, gaan we enkel in op de vragen en antwoorden waaruit duidelijke conclusies kunnen gedistilleerd worden. 2 Respons op de vragenlijst dir (%) vz SB (%) vz SR (%) ,0% 44,0% 48,0% ,3% 49,3% 68,7% De vragenlijst werd naar 150 scholen voor basisonderwijs en 150 scholen voor secundair onderwijs gestuurd. Voor beide onderwijsniveaus behoorden 15 van die scholen tot het buitengewoon onderwijs. Bij de selectie van de scholen hielden we rekening met de geografische spreiding van de scholen over de verschillende bisdommen. De steekproef van de basisscholen hield rekening met de verhouding tussen het aantal autonome kleuterscholen, lagere scholen en basisscholen. Voor het overige kozen we voor een aselecte steekproef. De respons op de vragenlijst ligt zeer hoog. Dit geldt in de eerste plaats voor de s (68% en 85,3%) en in iets mindere mate voor de voorzitters van het schoolbestuur (44% en 49,3%) en voorzitters van de schoolraad (48% en 68,7%). Dankzij deze hoge respons en de keuze voor een aselecte steekproef kunnen we op basis van de antwoorden conclusies formuleren die representatief zijn voor alle katholieke basis- en secundaire scholen. Daarnaast illustreert de hoge respons dat het participatiedecreet leeft in de scholen. De respondenten vinden het de moeite waard om hun ervaringen en hun mening hierover mee te delen.

3 3 3 Analyse en conclusies per thema 3.1 Oprichting van de schoolraad Analyse van de relevante onderzoeksgegevens Vraag 1 Is er voor uw school een schoolraad opgericht? (n= 102) (n= 66) Ja 88,2% 89,4% 88,8% Nee 11,8 % 10,6 % 11,2 % (n= 128) (n= 74) Ja 96,1% 97,3% 96,7% Nee 3,9 % 2,7 % 3,3 % Vraag 2 Waarom werd er geen schoolraad opgericht? (n=7) (n=11) Er waren geen kandidaten voor de schoolraad 90,9% 100,0% 95,5% Het schoolbestuur voldoet reeds aan de decretale verplichtingen 0,0% 0,0% 0,0% h l d Andere reden(en): 9,1% 0,0% 4,5% (n=2) (n=4) Er waren geen kandidaten voor de schoolraad 50,0% 100,0% 75,0% Het schoolbestuur voldoet reeds aan de decretale verplichtingen voor een schoolraad 25,0% 0,0% 12,5% Andere reden(en): 25,0% 0,0% 12,5% Het overgrote deel van de scholen heeft een schoolraad opgericht volgens de bepalingen van het participatiedecreet. Toch zijn er nog een aantal scholen zonder schoolraad. Vooral in het basisonderwijs gaat het met 11,2% over een relatief hoog aantal scholen, aangezien de oprichting van een schoolraad decretaal verplicht is. Uit de antwoorden op vraag 2 blijkt waarom er in een aantal scholen geen schoolraad werd opgericht. In bijna al deze scholen stelde zich niemand kandidaat voor een zetel in de schoolraad. In vraag 1 zijn net zoals bij alle andere vragen de antwoorden van de gewone en de buitengewone scholen opgeteld. Gezien de grote verschillen maken we hier toch even een onderscheid. Uit de analyse van de antwoorden blijkt namelijk dat het aantal buitengewone scholen zonder schoolraad veel hoger ligt dan het aantal gewone scholen zonder schoolraad. Van de 11 buitengewone basisscholen die vraag 1 beantwoordden, zijn er 3 zonder schoolraad. In het buitengewoon secundair onderwijs zijn dat er 5 op 12. Dit betekent dat bijna één op drie buitengewone scholen waarvan we een vragenlijst ontvingen geen schoolraad heeft. In het secundair onderwijs nemen zij zelfs het volledige aantal van scholen zonder schoolraad voor hun rekening. Alle gewone secundaire scholen die vraag 1 beantwoordden, hebben m.a.w. een schoolraad.

4 4 Vraag 5 Werd de school bij de oprichting van de schoolraad met problemen geconfronteerd? (n=56) (n=72) (n=85) Ja 18,8% 3,6% 11,1% 11,2% Neen 81,2% 96,4% 88,9% 88,8% (n=69) (n=103) (n=120) Ja 25,0% 15,9% 17,5% 19,5% Neen 75,0% 84,1% 82,5% 80,5% Vraag 5 extra: Indien ja, met welke problemen? (open vraag) (n=17) (n=2) (n=8) Vinden van kandidaten 58,8% 100,0% 50,0% 69,6% Vinden van voorzitter 11,8% 0,0% 25,0% 12,3% Tegenkanting COV 11,8% 0,0% 12,5% 8,1% Andere 17,6% 0,0% 12,5% 10,0% Secundair onderwijs (n=29) (n=9) (n=15) Vinden van kandidaten 72,4% 88,9% 73,3% 78,2% Herwerken bestaande structuren 10,3% 0,0% 6,7% 5,7% Rol directie 10,3% 0,0% 13,3% 7,9% Andere 6,9% 11,1% 6,7% 8,2% 11,2% van de basisscholen en 19,5% van de secundaire scholen werd bij de oprichting van de schoolraad met problemen geconfronteerd. De s (18,8% en 25%) ervoeren hierbij meer problemen dan de andere respondenten. Het vinden van kandidaten voor de schoolraad was bij de oprichting van de schoolraad duidelijk het meest aangehaalde probleem.

5 5 Vragen 6 t.e.m. 10 Hoeveel vertegenwoordigers werden er voor iedere geleding voorzien bij de oprichting van de schoolraad en hoeveel vertegenwoordigers tellen de geledingen op dit moment? (n=90) Oorspronkelijk voorzien Ouders nu Personeel nu Lok. Gem. nu 0 0,0% 0,0% 0,0% 2,2% 1 1,1% 2,2% 3,4% 6,7% 2 34,4% 34,4% 34,8% 46,7% 3 55,6% 51,1% 51,7% 34,4% 4 3,3% 5,6% 4,5% 4,4% 5 3,3% 2,2% 3,4% 3,3% 6 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% >6 0,0% 2,2% 0,0% 0,0% Gemiddeld aantal vertegenwoordigers 2,8 2,7 2,8 2,5 (n=120) Oorspronkelijk voorzien Ouders nu Personeel nu Lok. Gem. nu Leerlingen nu 0 0,0% 2,5% 0,0% 2,5% 12,5% 1 1,7% 5,8% 1,7% 9,2% 9,2% 2 14,4% 21,7% 25,2% 30,8% 25,8% 3 74,6% 60,0% 64,7% 51,7% 46,7% 4 5,1% 6,7% 5,9% 4,2% 3,3% 5 2,5% 2,5% 1,7% 0,8% 0,8% 6 1,7% 0,8% 0,8% 0,8% 1,7% >6 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Gemiddeld aantal vertegenwoordigers 3,0 2,7 2,8 2,5 2,3 Als we het vooropgestelde aantal vertegenwoordigers per geleding vergelijken met het aantal vertegenwoordigers op het moment van de bevraging, merken we een duidelijk verschil tussen het basis- en het secundair onderwijs. In de helft van de basisscholen (55,6%) werden bij de oprichting van de schoolraad drie vertegenwoordigers per geleding voorzien, in 34,4% van de scholen werden twee vertegenwoordigers voorzien. Op het moment van de bevraging bleken de geleding ouders en personeel ongeveer evenveel leden te tellen als bij de oprichting voorzien werd. Dit geldt in mindere mate voor de geleding lokale gemeenschap. Gemiddeld telt de geleding lokale gemeenschap op het moment van de bevraging minder vertegenwoordigers dan oorspronkelijk voorzien (2,5 tegenover 2,8). In het secundair onderwijs stelt het probleem zich scherper. In 74,6% van de scholen werden bij de oprichting van de schoolraad drie vertegenwoordigers per geleding voorzien. Die voorziene plaatsen worden echter niet in alle scholen ingevuld. Dat geldt voor alle geledingen, al scoren de lokale gemeenschap (51,7%) en de leerlingen (46,7%) hier duidelijk het laagst. Gemiddeld waren er drie vertegenwoordigers per geleding voorzien. Op het moment van de bevraging telde de geleding leerlingen gemiddeld 2,3 vertegenwoordigers en de geleding lokale gemeenschap 2,5 vertegenwoordigers. De geledingen ouders (2,7) en personeel (2,8) scoren hier iets hoger. In meer dan één op vijf secundaire scholen (21,7%) telt de leerlingengeleding op dit moment slechts één of geen vertegenwoordiger.

6 6 Vraag 11 Moesten er verkiezingen georganiseerd worden voor de oudergeleding van de schoolraad of voor de ouderraad omdat er meer kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren? (n=89) (n=71) Ja 14,6% 18,3% 16,5% Neen 85,4% 81,7% 83,5% (n=119) (n=103) Ja 7,6% 8,7% 8,2% Neen 92,4% 91,3% 91,8% Vraag 12 Moesten er verkiezingen georganiseerd worden voor de personeelsgeleding van de schoolraad of voor de pedagogische raad omdat er meer kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren? (n=90) (n=70) Ja 7,8% 8,6% 8,2% Neen 92,2% 91,4% 91,8% (n=120) (n=99) Ja 18,3% 20,2% 19,3% Neen 81,7% 79,8% 80,7% Vraag 13 Moesten er verkiezingen georganiseerd worden voor de leerlingengeleding van de schoolraad of voor de leerlingenraad omdat er meer kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren? (n=35) (n=42) Ja 8,6% 23,8% 16,2% Neen 91,4% 76,2% 83,8% (n=118) (n=99) Ja 17,8% 19,2% 18,5% Neen 82,2% 80,8% 81,5% De vragen 11, 12 en 13 leiden tot zeer opvallende antwoorden die eenzelfde beeld geven. In een minderheid van de scholen (tussen 8,2% en 19,3%) moesten verkiezingen georganiseerd worden voor een geleding van de schoolraad óf voor een onderliggende raad omdat er meer kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren: 16,5% van de basisscholen en 8,2% van de secundaire scholen moesten verkiezingen organiseren voor de oudergeleding van de schoolraad of voor de ouderraad; 8,2% van de basisscholen en 19,3% van de secundaire scholen moesten verkiezingen organiseren voor de personeelsgeleding van de schoolraad of voor de pedagogische raad; 16,2% van de basisscholen en 18,5% van de secundaire scholen moesten verkiezingen organiseren voor de leerlingengeleding van de schoolraad of voor de leerlingenraad. Anders geformuleerd heeft 80,7% tot 91,8% van de scholen geen verkiezingen georganiseerd voor een geleding van de schoolraad óf voor een onderliggende raad omdat er minder of evenveel kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren. Concreet betekent dit dat in de overgrote meerderheid van de basisen secundaire scholen alle ouders, personeelsleden of leerlingen die zich kandidaat stelden voor de

7 7 schoolraad of voor een onderliggende raad zonder enige vorm van verkiezing lid van de schoolraad of een onderliggende raad werden Conclusies De grote meerderheid van de scholen heeft een schoolraad. De oprichting ervan verliep echter niet zonder problemen. Uit verschillende vragen blijkt dat vele scholen het moeilijk hebben om voldoende kandidaten te vinden voor de verschillende geledingen van de schoolraad. De antwoorden wijzen steeds in dezelfde richting. Hoewel het een decretale verplichting is, hebben 11,2% van de basisscholen en 3,3% van de secundaire scholen geen schoolraad (vraag 1). Bijna alle s en voorzitters van schoolbesturen antwoorden dat dit komt omdat er zich niemand voor de schoolraad kandidaat heeft gesteld (vraag 2). Belangrijk hierbij is dat van de basisscholen die geen schoolraad hebben, wel 83,3% een schooleigen vorm van ouderinspraak heeft en 63,6% een schooleigen vorm van personeelsinspraak. Dit blijkt uit de antwoorden van de basisscholen zonder schoolraad op de vragen 57 en 71 (zie verder), waarin gepeild wordt naar de aanwezigheid van een schooleigen vorm van inspraak. De percentages liggen aanzienlijk hoger dan de scores op deze vragen (respectievelijk 40,2% en 36,4%). Het aantal buitengewone scholen zonder schoolraad ligt een stuk hoger dan het aantal gewone scholen zonder schoolraad. Ongeveer één op drie buitengewone scholen waarvan we een vragenlijst ontvingen, heeft geen schoolraad. Gezien het beperkte aantal buitengewone scholen in de steekproef kunnen we hier echter geen verregaande conclusies aan verbinden. In scholen met een schoolraad werd 11,2% van de respondenten in het basisonderwijs en 19,5% van de respondenten in het secundair onderwijs met problemen geconfronteerd (vraag 5). Het vinden van voldoende kandidaten vormde het grootste probleem (vraag 5 extra). Als we het vooropgestelde aantal vertegenwoordigers per geleding vergelijken met het aantal vertegenwoordigers op het moment van de bevraging stellen we vooral in het secundair onderwijs discrepanties vast (vragen 6 t.e.m. 10). Gemiddeld voorzagen de secundaire scholen bij de oprichting van de schoolraad drie vertegenwoordigers per geleding. Op het moment van de bevraging telde de geleding leerlingen gemiddeld slechts 2,3 vertegenwoordigers en de geleding lokale gemeenschap 2,5 vertegenwoordigers. Ook de geledingen ouders (2,7) en personeel (2,8) komen gemiddeld niet aan drie vertegenwoordigers. In het basisonderwijs beperkte dit probleem zich grotendeels tot de geleding lokale gemeenschap. In een minderheid van de scholen (tussen 8,2% en 19,3%) was het nodig verkiezingen te organiseren voor een geleding van de schoolraad óf voor een onderliggende raad omdat er meer kandidaten dan verkiesbare plaatsen waren (vragen 11-13). Concreet betekent dit dat in de overgrote meerderheid van de basis- en secundaire scholen alle ouders, personeelsleden of leerlingen die zich kandidaat stelden voor de schoolraad of voor een onderliggende raad zonder enige vorm van verkiezing lid werden van de schoolraad of een onderliggende raad.

8 8 3.2 Samenstelling schoolraad en onderliggende raden Analyse van de relevante onderzoeksgegevens Ouders Vraag 14 De geleding ouders bestaat uit (n=89) Afgevaardigden van de ouderraad 73,0% Rechtstreeks verkozen ouders (want er is geen ouderraad) 18,0% Rechtstreeks verkozen ouders (want de ouderraad besliste geen afgevaardigden te sturen) 2,2% Andere 6,7% (n=117) Afgevaardigden van de ouderraad 66,7% Rechtstreeks verkozen ouders (want er is geen ouderraad) 18,8% Rechtstreeks verkozen ouders (want de ouderraad besliste geen afgevaardigden te sturen) 1,7% Andere 12,8% Vraag 49 Heeft de school een ouderraad volgens de modaliteiten van het decreet? (n= 101) Ja 54,5% Neen 45,5% (n=125) Ja 45,6% Neen 54,4% Het participatiedecreet biedt de mogelijkheid om vanuit de onderliggende raden leden naar de schoolraad af te vaardigen. Dit kan enkel indien de onderliggende raad verkozen is volgens de modaliteiten van het participatiedecreet. Meer dan twee derde van de oudergeledingen zijn op deze manier samengesteld: 73,0% van de basisscholen en 66,7% van de secundaire scholen hebben een oudergeleding in de schoolraad die door de onderliggende ouderraad werd afgevaardigd. Daarnaast besliste de ouderraad in 2,2% van de secundaire scholen en 1,7% van de basisscholen om geen leden af te vaardigen. Dit betekent dat we op basis van vraag 14 zouden verwachten dat in 75,2% van de basisscholen en in 68,4% van de secundaire scholen een ouderraad volgens de modaliteiten van het participatiedecreet bestaat. Op vraag 49 antwoordt echter slechts de helft van de s (54,5% en 45,6%) dat de school een ouderraad volgens de modaliteiten van het decreet heeft. Als we de tabellen 14 en 49 naast elkaar leggen, moeten we besluiten dat ongeveer één op vijf oudergeledingen van de schoolraad en bijgevolg de volledige schoolraad - niet conform de bepalingen van het participatiedecreet is opgericht.

9 Personeel Vraag 15 De geleding personeel bestaat uit (n=89) Afgevaardigden van de pedagogische raad 20,2% Rechtstreeks verkozen personeelsleden (want er is geen pedagogische raad) 60,7% Rechtstreeks verkozen personeelsleden (want de pedagogische raad besliste geen afgevaardigden te sturen ) 2,2% Andere 16,9% (n=120) Afgevaardigden van de pedagogische raad 50,8% Rechtstreeks verkozen personeelsleden (want er is geen pedagogische raad) 28,3% Rechtstreeks verkozen personeelsleden (want de pedagogische raad besliste geen afgevaardigden te sturen ) 5,0% Andere 15,8% Vraag 59 Heeft de school een pedagogische raad volgens de modaliteiten van het decreet? (n=97) Ja 13,4% Nee 86,6% (n=127) Ja 47,2% Nee 52,8% In 20,2% van de basisscholen en 50,8% van de secundaire scholen heeft de pedagogische raad leden naar de personeelsgeleding van de schoolraad afgevaardigd. Slechts 13,4% en 47,2% van de basis- en secundaire scholen heeft echter een pedagogische raad conform de bepalingen van het participatiedecreet (vraag 59). De verschillen tussen beide antwoorden zijn minder groot dan bij de andere onderliggende raden, maar wijzen wel in dezelfde richting Leerlingen Vraag 16 De geleding leerlingen bestaat uit (enkel voor het secundair onderwijs) (n=116) Afgevaardigden van de leerlingenraad 76,7% Rechtstreeks verkozen leerlingen (want er is geen leerlingenraad) 10,3% Rechtstreeks verkozen leerlingen (want de leerlingenraad besliste geen afgevaardigden te sturen) 4,3% Andere 8,6%

10 10 Vraag 73 Heeft de school een leerlingenraad volgens de modaliteiten van het decreet? (n=125) Ja 49,6% Nee 50,4% In 76,7% van de secundaire scholen heeft de leerlingenraad leden voor de leerlingengeleding van de schoolraad afgevaardigd. 4,3% van de leerlingenraden besliste om geen afgevaardigden naar de schoolraad te sturen. Daartegenover staat dat slechts 49,6% een leerlingenraad heeft conform de bepalingen van het participatiedecreet. Dit betekent dat bijna één op drie leerlingengeledingen van de schoolraad en bijgevolg de volledige schoolraad - niet conform de modaliteiten van het participatiedecreet is opgericht Schoolbestuur Vraag 18 Het schoolbestuur van de school is (n=88) (n=57) Niet aanwezig in de schoolraad, want de is gemandateerd om de overlegbevoegdheden uit te oefenen 42,0% 38,6% 40,3% Alleen aanwezig in de schoolraad voor aangelegenheden waarover de schoolraad overlegbevoegdheid heeft, maar niet voor aangelegenheden waarvoor de schoolraad adviesbevoegdheid heeft 12,5% 15,8% 14,1% Steeds aanwezig in de schoolraad, want de adviesbevoegdheden van de schoolraad zijn omgezet in overlegbevoegdheden 21,6% 15,8% 18,7% Steeds aanwezig in de schoolraad, hoewel de adviesbevoegdheden van de schoolraad niet zijn omgezet in overlegbevoegdheden 23,9% 29,8% 26,8% (n=120) (n=69) Niet aanwezig in de schoolraad, want de is gemandateerd om de overlegbevoegdheden uit te oefenen Alleen aanwezig in de schoolraad voor aangelegenheden waarover de schoolraad overlegbevoegdheid heeft, maar niet voor aangelegenheden waarvoor de schoolraad adviesbevoegdheid heeft Steeds aanwezig in de schoolraad, want de adviesbevoegdheden van de schoolraad zijn omgezet in overlegbevoegdheden Steeds aanwezig in de schoolraad, hoewel de adviesbevoegdheden van de schoolraad niet zijn omgezet in overlegbevoegdheden 57,5% 49,3% 53,4% 10,0% 8,7% 9,3% 13,3% 18,8% 16,1% 19,2% 23,2% 21,2% Het schoolbestuur maakt geen deel uit van de schoolraad en is enkel aanwezig als er over bepaalde onderwerpen overlegd moet worden. Indien de schoolraad en het schoolbestuur beide akkoord gaan, kunnen de adviesbevoegdheden wel omgezet worden in overlegbevoegdheden, waardoor het schoolbestuur telkens op de vergaderingen aanwezig is. In 18,7% van de basisscholen en 16,1% van de secundaire scholen werd een dergelijke overeenkomst afgesloten. Daarnaast is in een vierde van de basisscholen (26,8%) en een vijfde van de secundaire scholen (21,2%) het schoolbestuur steeds aanwezig, ook al zijn de adviesbevoegdheden niet naar overlegbevoegdheden omgezet. Dit strookt niet met een strikte interpretatie van het participatiedecreet.

11 11 In totaal is in 45,5% van de basisscholen en 37,3% van de secundaire scholen het schoolbestuur steeds op de vergaderingen van de schoolraad aanwezig. Vraag 19 De aanwezigheid van het schoolbestuur in de schoolraad Is essentieel voor de goede werking van de schoolraad Is belangrijk voor de goede werking van de schoolraad Heeft geen invloed op de goede werking van de schoolraad Is eerder hinderlijk voor de goede werking van de schoolraad Is nefast voor de goede werking van de schoolraad Is essentieel voor de goede werking van de schoolraad Is belangrijk voor de goede werking van de schoolraad Heeft geen invloed op de goede werking van de schoolraad Is eerder hinderlijk voor de goede werking van de schoolraad Is nefast voor de goede werking van de schoolraad (n=87) (n=54) (n=52) 18,4% 16,7% 30,8% 21,9% 41,4% 53,7% 40,4% 45,2% 39,1% 29,6% 26,9% 31,9% 1,1% 0,0% 1,9% 1,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% (n=104) (n=64) (n=81) 13,5% 17,2% 39,5% 23,4% 37,5% 46,9% 39,5% 41,3% 49,0% 34,4% 19,8% 34,4% 0,0% 0,0% 1,2% 0,4% 0,0% 1,6% 0,0% 0,5% Twee op drie respondenten ervaren de aanwezigheid van het schoolbestuur als belangrijk of essentieel voor de goede werking van de schoolraad (67,1% en 64,7%). Opvallend hierbij is dat de voorzitters van de schoolraad de aanwezigheid van het schoolbestuur nog belangrijker vinden dan de s en de voorzitters van het schoolbestuur. 30,8% van de voorzitters van de schoolraad in het basisonderwijs vindt dat de aanwezigheid van het schoolbestuur in de schoolraad essentieel is voor de werking ervan (tegenover een score van 21,9%). In het secundair onderwijs is dit 39,5% (tegenover een score van 23,4%). Bijna geen enkele respondent meent dat de aanwezigheid van het schoolbestuur hinderlijk of nefast is voor de goede werking van de schoolraad.

12 Evaluatie van de samenstelling van de schoolraad (bv. in vergelijking met de vroegere participatieraad Tabel 21 Wat vindt u goed aan de samenstelling van de schoolraad (bv. in vergelijking met de vroegere participatieraad)? (open vraag) (n=52) (n=28) (n=46) Geen of weinig verschil 38,5% 46,4% 21,8% 35,6% Meer evenwicht 27,0% 32,1% 32,6% 30,6% Geen mening/ antwoord 9,6% 3,6% 10,9% 8,0% Betere samenwerking/ betrokkenheid 7,7% 3,6% 10,9% 7,4% Andere 17,3% 14,3% 24,0% 18,5% Secundair onderwijs (n=86) (n=38) (n=65) Aanwezigheid leerlingen 44,2% 50,0% 40,0% 44,7% Meer evenwicht 16,3% 13,2% 32,3% 20,6% Geen of weinig verschil 18,6% 18,4% 9,2% 15,4% Andere 19,8% 18,4% 15,4% 17,9% Op de vraag wat de respondenten goed vinden aan de samenstelling van de schoolraad is het meest gegeven antwoord in het basisonderwijs geen of weinig verschil (35,6%). In het secundair onderwijs gaf 15,4% van de respondenten dit antwoord. Daar scoort de aanwezigheid van de leerlingen zeer hoog (44,7%). Zowel de s als de voorzitters van het schoolbestuur en van de schoolraad vinden de aanwezigheid van de leerlingen het grootste pluspunt aan de samenstelling van de schoolraad.

13 13 Vraag 22 Wat vindt u niet goed aan de samenstelling van de schoolraad (bv. in vergelijking met de vroegere participatieraad)? (open vraag) (n=45) (n=24) (n=23) Afwezigheid schoolbestuur 46,7% 58,3% 60,9% 55,3% Geen meerwaarde 15,6% 4,2% 17,4% 12,4% Moeilijk kandidaten vinden 6,7% 4,2% 8,7% 6,5% Andere 31,1% 33,3% 13,0% 25,8% Secundair onderwijs (n=63) (n=37) (n=43) Afwezigheid schoolbestuur 23,8% 62,2% 27,9% 38,0% Gebrek aan achtergrond bij sommige leden 31,7% 10,8% 37,2% 26,6% Geen meerwaarde 14,3% 8,1% 2,3% 8,2% Moeilijk kandidaten vinden 9,5% 2,7% 2,3% 4,8% Te heterogeen 0,0% 5,4% 4,7% 3,4% Andere 20,6% 13,5% 25,6% 19,9% De afwezigheid van het schoolbestuur wordt globaal gezien als belangrijkste minpunt ervaren i.v.m. de samenstelling van de schoolraad (55,3% en 38,0%). Een vierde van de respondenten uit de secundair onderwijs wijst op het gebrek aan achtergrondkennis bij sommige leden en geledingen (26,6%). Uit de concrete antwoorden blijkt dit vooral het geval te zijn bij de leerlingen en de vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap. De s (31,7%) en de voorzitters van de schoolraad (37,2%) ervaren dit als het grootste probleem Conclusies Veel leden van de schoolraad werden afgevaardigd door de onderliggende raden (ouderraad, pedagogische raad, leerlingenraad) (vraag 14, 15 en 16). Dit kan enkel indien deze onderliggende raden zijn samengesteld volgens de modaliteiten van het participatiedecreet. Uit de antwoorden op vragen 49, 59 en 73 blijkt dit lang niet altijd het geval te zijn. Concreet heeft dit als gevolg dat ongeveer één op vijf oudergeledingen van de schoolraad en liefst één op drie leerlingengeledingen van de schoolraad (enkel in het secundair onderwijs) niet conform de modaliteiten van het participatiedecreet zijn samengesteld. Voor de personeelsgeledingen geldt dit ook, maar in mindere mate. Dit betekent dat heel wat schoolraden niet conform het participatiedecreet zijn samengesteld. In 45,5% van de basisscholen en 37,3% van de secundaire scholen is het schoolbestuur steeds op de vergaderingen van de schoolraad aanwezig (vraag 18). In 18,7% van de basisscholen en in 16,1% van de secundaire scholen is dit omdat in een overeenkomst de adviesbevoegdheden werden omgezet in overlegbevoegdheden. In de andere gevallen (26,8% in het basisonderwijs, 21,2% in het secundair onderwijs) is het schoolbestuur steeds aanwezig, maar dan zonder overeenkomst.

14 14 Deze aanwezigheid van het schoolbestuur strookt niet met een strikte interpretatie van het participatiedecreet. De aanwezigheid van het schoolbestuur wordt door alle betrokken partijen als positief ervaren (vraag 19). Meer dan 65% van de respondenten noemt die aanwezigheid belangrijk of essentieel voor de goede werking van de schoolraad. Opvallend hierbij is dat de voorzitters van de schoolraad de aanwezigheid van het schoolbestuur nog belangrijker vinden dan de s en de voorzitters van het schoolbestuur. 71,2% van de voorzitters van de schoolraad vinden de aanwezigheid van het schoolbestuur belangrijk of essentieel. In het secundair onderwijs is zelfs 79% van de voorzitters van de schoolraad deze mening toegedaan. Daarnaast vindt 55,3% van de respondenten in het basisonderwijs en 38,0% in het secundair onderwijs de afwezigheid van het schoolbestuur als vaste geleding het grootste minpunt van de huidige samenstelling van de schoolraad (vraag 22). In het secundair onderwijs zien alle betrokkenen de aanwezigheid van de leerlingen op de schoolraad als het grootste pluspunt van de huidige samenstelling van de schoolraad. Gemiddeld verwijst 44,7% van de respondenten hiernaar spontaan. In het secundair onderwijs ervaren de s (31,7%) en de voorzitters van de schoolraad (37,2%) het gebrek aan achtergrondkennis bij sommige leden en geledingen als het grootste probleem bij de samenstelling van de schoolraad (vraag 22). Uit de concrete antwoorden blijkt dit vooral het geval te zijn bij de leerlingen en de vertegenwoordigers van de lokale gemeenschap. 3.3 Werking van de schoolraad Analyse van de relevante onderzoeksgegevens Vraag 20 De aanwezigheid van de (met raadgevende stem) in de schoolraad (n=89) (n=58) (n=71) Is essentieel voor de goede werking van de schoolraad 58,4% 65,5% 67,6% 63,8% Is belangrijk voor de goede werking van de schoolraad 34,8% 32,8% 23,9% 30,5% Heeft geen invloed op de goede werking van de schoolraad Is eerder hinderlijk voor de goede werking van de schoolraad 6,7% 1,7% 7,0% 5,2% 0,0% 0,0% 1,4% 0,5% Is nefast voor de goede werking van de schoolraad 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% (n=122) (n=70) (n=103) Is essentieel voor de goede werking van de schoolraad 61,5% 77,1% 53,4% 64,0% Is belangrijk voor de goede werking van de schoolraad 36,1% 21,4% 39,8% 32,4% Heeft geen invloed op de goede werking van de schoolraad Is eerder hinderlijk voor de goede werking van de schoolraad 2,5% 1,4% 4,9% 2,9% 0,0% 0,0% 1,9% 0,6% Is nefast voor de goede werking van de schoolraad 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% De is geen volwaardig lid van de schoolraad, maar woont de vergaderingen wel van rechtswege bij met raadgevende stem. De overgrote meerderheid van de respondenten meent dat zijn aanwe-

15 15 zigheid belangrijk of essentieel is voor de goede werking van de schoolraad. (94,3% en 96,4%). Bijna niemand ervaart de aanwezigheid van de als negatief. Vraag 25 Wie neemt het initiatief tot een concrete vergadering? (n=86) (n=72) De voorzitter van de schoolraad 57,0% 48,6% 52,8% De 30,2% 27,8% 29,0% Andere 12,8% 23,6% 18,2% (n=121) (n=102) De voorzitter van de schoolraad 56,2% 55,9% 56,0% De 26,4% 17,6% 22,0% Andere 17,4% 26,5% 21,9% In 29% van de basisscholen en 22% van de secundaire scholen is het steeds de die het initiatief tot een concrete vergadering neemt. Het antwoord andere (18,2% en 21,9%) wordt in de vragenlijst nagenoeg altijd toegelicht als beide. Dit betekent dat de in meer dan 40% van de scholen mee het initiatief neemt tot een vergadering. Vraag 26 Wie leidt in de feiten de vergaderingen van de schoolraad? (n=86) (n=71) De voorzitter van de schoolraad 62,8% 56,3% 59,6% De 31,4% 23,9% 27,7% Andere 5,8% 19,7% 12,8% (n=121) (n=103) De voorzitter van de schoolraad 74,4% 82,5% 78,5% De 19,0% 10,7% 14,8% Andere 6,6% 6,8% 6,7% In 27,7% van de basisscholen en 14,8% van de secundaire scholen is het steeds de die de vergaderingen van de schoolraad leidt. Het antwoord andere (12,8% en 6,7%) betekent bijna altijd beide. Opgeteld leidt de in 40,5% van de basisscholen en 21,5% van de secundaire scholen in de feiten al dan niet samen met de voorzitter van de schoolraad de vergaderingen van de schoolraad.

16 16 Vraag 27 Wie neemt het meeste voorbereidende werk voor een vergadering van de schoolraad voor zijn rekening? We denken o.a. aan het opstellen van de agenda, verzamelen van vergaderdocumenten, agendapunten voorbereiden (n=87) (n=71) De voorzitter van de schoolraad 20,7% 22,5% 21,6% De 54,0% 42,3% 48,1% De voorzitter van de schoolraad en de investeren hierin ongeveer evenveel tijd 25,3% 35,2% 30,2% (n=120) (n=101) De voorzitter van de schoolraad 18,3% 18,8% 18,6% De 46,7% 34,7% 40,7% De voorzitter van de schoolraad en de investeren hierin ongeveer evenveel tijd 35,0% 46,5% 40,8% Slechts in één op vijf schoolraden (21,6% en 18,6%) neemt de voorzitter van de schoolraad het meeste voorbereidende werk voor een vergadering van de schoolraad voor zijn rekening. De s en de voorzitters van de schoolraad denken hier hetzelfde over. In bijna de helft van de schoolraden (48,1% en 40,7%) komt dit werk voor het grootste deel op de schouders van de terecht. Vraag 28 Wie is het meest aan het woord tijdens een vergadering van de schoolraad? We denken o.a. aan het toelichten van een agendapunt, het actief deelnemen aan discussies (n=88) (n=70) De voorzitter van de schoolraad 13,6% 7,1% 10,4% De 53,4% 48,6% 51,0% De voorzitter van de schoolraad en de zijn ongeveer even veel aan het woord 33,0% 44,3% 38,6% (n=120) (n=102) De voorzitter van de schoolraad 5,0% 9,8% 7,4% De 54,2% 40,2% 47,2% De voorzitter van de schoolraad en de zijn ongeveer even veel aan het woord 40,8% 50,0% 45,4% In ongeveer de helft van de schoolraden (51% en 47,2%) is de het vaakst aan het woord tijdens de vergaderingen van de schoolraad. In 38,6% en.45,4% van de scholen zijn de en de voorzitter ongeveer even vaak aan het woord. Vraag 30 Maken de leden van de schoolraad gebruik van hun recht op informatie door op een formele manier inzage te vragen in documenten? (n=88) (n=69) Nooit 33,0% 36,2% 34,6% Zelden 51,1% 46,4% 48,8% Vaak 12,5% 14,5% 13,5% Meestal 3,4% 2,9% 3,2% (n=120) (n=101) Nooit 48,3% 33,7% 41,0%

17 17 Zelden 43,3% 45,5% 44,4% Vaak 6,7% 11,9% 9,3% Meestal 1,7% 8,9% 5,3% In het participatiedecreet staat dat de pedagogische, leerlingen- en ouderraad die voor hun werking informatie of inzage in een document wensen, zich daarvoor tot hun vertegenwoordiging in de schoolraad kunnen richten. In de praktijk blijken de leden van de schoolraad dit informatierecht slechts zelden formeel op te eisen. Een grote meerderheid van de respondenten geeft aan dat zoiets zelden of nooit gebeurt (83,4% in het basisonderwijs, 85,4% in het secundair onderwijs). Vraag 36 Formuleert de schoolraad op eigen initiatief (en dus niet op vraag van het schoolbestuur) een schriftelijk advies aan het schoolbestuur of de school? (n=88) (n=70) Nooit 42,0% 40,0% 41,0% Zelden 50,0% 44,3% 47,1% Vaak 6,8% 11,4% 9,1% Meestal 1,1% 4,3% 2,7% (n=122) (n=103) Nooit 61,5% 43,7% 52,6% Zelden 32,0% 42,7% 37,3% Vaak 3,3% 6,8% 5,0% Meestal 3,3% 6,8% 5,0% De schoolraad kan aan het schoolbestuur of de uit eigen beweging een schriftelijk advies geven over de algemene organisatie en werking van de school. Het schoolbestuur of de is in dat geval verplicht binnen de 30 dagen na ontvangst met een gemotiveerd voorstel te reageren. In 88,1% van de basisscholen en 89,9% van de secundaire scholen gebeurt dit zelden of nooit. Vraag 37 De schoolraad heeft ten behoeve van al het personeel, leerlingen en ouders een communicatie- en informatieplicht. Wie informeert de achterban over de werking van de schoolraad (samenstelling, data, agenda, standpunten ) en de resultaten van die werking? (n=87) (n=70) De verschillende geledingen zorgen hier volledig zelf voor 43,7% 44,3% 44,0% Zowel de school als de verschillende geledingen nemen een aantal taken op zich Alle communicatie verloopt via de school. De schoolraad neemt hier geen enkel initiatief 25,3% 32,9% 29,1% 31,0% 22,9% 26,9% (n=122) (n=102) De verschillende geledingen zorgen hier volledig zelf voor 34,4% 35,3% 34,9% Zowel de school als de verschillende geledingen nemen een aantal taken op zich Alle communicatie verloopt via de school. De schoolraad neemt hier geen enkel initiatief 32,8% 40,2% 36,5% 32,8% 24,5% 28,6% De schoolraad heeft een communicatie- en informatieplicht ten behoeve van de achterban. Uiteraard verloopt dit vaak via de verschillende geledingen. In meer dan een vierde van de schoolraden verloopt

18 18 alle communicatie echter via de school en neemt de schoolraad geen enkel initiatief (26,9% en 28,6%). In 29,1% van de basisscholen en 36,5% van de secundaire scholen nemen zowel de school als de verschillende geledingen een aantal taken op zich. Vraag 38 Heeft er sinds de oprichting van de schoolraad een bemiddelingscommissie moeten optreden om te bemiddelen tussen het schoolbestuur en de schoolraad? (n=89) (n=72) Ja 0,0% 0,0% 0,0% Neen 100,0% 100,0% 100,0% (n=121) (n=103) Ja 0,0% 1,9% 1,0% Neen 100,0% 98,1% 99,0% Bij geschillen kunnen zowel de inrichtende macht als de schoolraad tijdens de besluitvormingsprocedures een bemiddelingscommissie vragen. Op twee uitzonderingen in het secundair onderwijs na (1%) heeft niemand dit al gedaan. Vraag 39 Is er bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur al een klacht ingediend i.v.m. de nietnaleving van de bepalingen omtrent de advies- en overlegbevoegdheden en de besluitvormingsprocedures van de schoolraad? (n=90) (n=72) Ja 0,0% 0,0% 0,0% Neen 100,0% 100,0% 100,0% (n=121) (n=99) Ja 0,0% 0,0% 0,0% Neen 100,0% 100,0% 100,0% Klachten over het niet naleven van de bepalingen omtrent de bevoegdheden en de besluitvormingsprocedures kunnen bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur ingediend worden. Geen enkele of voorzitter van de schoolraad werd hier al mee geconfronteerd.

19 19 Tabel 40 Wat vindt u goed aan de werking van de schoolraad (bv. in vergelijking met de vroegere participatieraad)? (open vraag) (n=52) (n=24) (n=48) Meer overleg 19,2% 25,0% 47,9% 30,7% Geen of weinig verschil 30,8% 25,0% 0,0% 18,6% Meer inspraak/ betrokkenheid 13,5% 20,8% 18,8% 17,7% Andere 36,5% 29,2% 33,3% 33,0% Secundair onderwijs (n=79) (n=25) (n=74) Meer inspraak/ betrokkenheid 21,5% 12,0% 43,3% 25,6% Geen of weinig verschil 26,6% 32,0% 1,4% 20,0% Meer overleg 8,9% 16,0% 31,1% 18,7% Aanwezigheid leerlingen 15,2% 12,0% 0,0% 9,1% Andere 27,8% 28,0% 24,3% 26,7% Gemiddeld vinden de respondenten in het basisonderwijs meer overleg (30,7%) en meer inspraak/betrokkenheid (25,6% in het secundair onderwijs) het meest positief aan de werking van de schoolraad. Vooral de voorzitters van de schoolraad lijken deze mening toegedaan. De s en de voorzitters van het schoolbestuur zien in de eerste plaats weinig tot geen verschil in vergelijking met de periode vóór het participatiedecreet (scores tussen 25% en 32%). Vraag 41 Wat vindt u niet goed aan de werking van de schoolraad (bv. in vergelijking met de vroegere participatieraad)? (n=40) (n=17) (n=27) Geen meerwaarde 37,5% 29,4% 51,9% 39,6% Afwezigheid schoolbestuur 7,5% 23,5% 3,7% 11,6% Logge werking/ werklast 15,0% 11,8% 3,7% 10,2% Te weinig mogelijkheden 0,0% 0,0% 22,2% 7,4% Andere 40,0% 35,3% 18,5% 31,2% Secundair onderwijs (n=61) (n=25) (n=32) Logge werking/ extra werklast 39,3% 64,0% 3,1% 35,5% Gebrek aan expertise/ motivatie 11,5% 4,0% 46,9% 20,8% Geen meerwaarde 29,5% 4,0% 28,1% 20,5% Andere 19,7% 28,0% 21,9% 23,2% Op de vraag wat er niet goed is aan de werking van de schoolraad, antwoorden heel wat respondenten dat de schoolraad voor hen geen meerwaarde heeft (39,6% en 20,5%). Opvallend hierbij is dat de scores van de voorzitters van de schoolraad hoger zijn dat het (51,9% en 28,1%).

20 20 In het secundair onderwijs baart de logge werking en extra werklast vooral de s (39,3%) en voorzitters van het schoolbestuur (64%) zorgen. Daarnaast geeft 20,8% van de respondenten ook aan dat het gebrek aan achtergrondkennis of motivatie bij sommige leden een vlotte werking van de schoolraad hindert. De voorzitters van de schoolraad hebben hier het meest last van (46,9%) Conclusies Op basis van het participatiedecreet lijkt de rol van de in de schoolraad beperkt. Hij is geen volwaardig lid van de schoolraad en woont de vergaderingen enkel bij met raadgevende stem. Een grote meerderheid van de respondenten noemt zijn aanwezigheid echter belangrijk of essentieel voor de goede werking van de schoolraad. (94,3% in het basisonderwijs; 96,4% in het secundair onderwijs) (vraag 20). In de praktijk blijkt de een zeer actieve rol in de werking van de schoolraad te spelen en neemt hij een aanzienlijk deel van de werklast op zich. Hij neemt in meer dan 40% van de scholen mee het initiatief tot vergaderingen van de schoolraad (vraag 25) en zit die vooral in het basisonderwijs ook geregeld zelf voor (27,7% en 14,8%) (vraag 26). In de helft van de scholen is de ook het meest aan het woord tijdens de vergaderingen (vraag 28). Bovendien neemt hij in bijna de helft van de scholen (48,1% en 40,7%) het meeste van het voorbereidende werk op zich (vraag 27). In 56,0% van de basisscholen en 65,1% van de secundaire scholen neemt de school minstens een deel van de communicatie- en informatieplicht van de schoolraad op zich (vraag 37). De schoolraad doet in de praktijk slechts zelden beroep op haar mogelijkheden om formeel inzage in documenten te vragen. In 83,4% van de basisscholen en 85,4% van de secundaire scholen gebeurt dit zelden of nooit (vraag 30). In bijna 90,0% van de scholen formuleerde de schoolraad tot nog toe zelden of nooit uit eigen initiatief een formeel advies aan het schoolbestuur (vraag 36). In nagenoeg geen enkele school is er sinds de start van de schoolraad al een bemiddelingscommissie moeten optreden (vraag 38). In geen enkele bevraagde school werd er al een klacht bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur ingediend (vraag 39). In totaal behandelde die Commissie de voorbije drie jaar in totaal zes klachten over participatie in het gesubsidieerd onderwijs. Slechts twee daarvan kwamen uit het vrij gesubsidieerd onderwijs. Op de vraag wat er niet goed is aan de werking van de schoolraad geeft 39,5% in het basisonderwijs en 20,5% in het secundair onderwijs het gebrek aan meerwaarde van de nieuwe structuren aan. In het secundair onderwijs wijst 20,8% ook op het gebrek aan achtergrondkennis en motivatie bij sommige leden (vraag 41).

21 Bevoegdheden van de schoolraad Analyse van de relevante onderzoeksgegevens Vraag 23 Is er een afzonderlijke overeenkomst afgesloten tussen de, het schoolbestuur en de schoolraad om de adviesbevoegdheden uit te oefenen als overlegbevoegdheden? (n=82) Ja 26,8% Neen 73,2% (n=117) Ja 26,5% Neen 73,5% Vraag 46 Wordt er bij de bespreking van de agendapunten een onderscheid gemaakt tussen adviesbevoegdheden en overlegbevoegdheden? (n=85) (n=71) Ja 25,9% 35,2% 30,5% Neen 74,1% 64,8% 69,5% (n=121) (n=101) Ja 30,6% 42,6% 36,6% Neen 69,4% 57,4% 63,4% Het participatiedecreet maakt een strikt onderscheid tussen advies- en overlegbevoegdheden. Het biedt ook de mogelijkheid om adviesbevoegdheden in overlegbevoegdheden om te zetten als, inrichtende macht en schoolraad akkoord gaan. Dit heeft als gevolg dat het schoolbestuur steeds aanwezig is op de vergaderingen van de schoolraad. In 26% van de scholen werd een dergelijke overeenkomst afgesloten (vraag 23). In de praktijk maakt een meerderheid van de schoolraden echter geen onderscheid tussen advies- en overlegbevoegdheden (69,5% en 63,4%) (vraag 46). Dit is ongeveer 40% meer dan wat op basis van de antwoorden op vraag 23 kan verwacht worden. Vraag 47 Heeft het uitoefenen van de overlegbevoegdheid steeds tot een akkoord tussen het schoolbestuur en de schoolraad geleid? (n=80) (n=52) (n=65) Ja 93,8% 90,4% 90,8% 91,6% Neen 6,3% 9,6% 9,2% 8,4% (n=115) (n=67) (n=93) Ja 95,7% 97,0% 94,6% 95,8% Neen 4,3% 3,0% 5,4% 4,2% Indien schoolraad en schoolbestuur over onderwerpen die tot de overlegbevoegdheden behoren niet tot een vergelijk kunnen komen, ligt de eindbeslissing bij het schoolbestuur. In meer dan 9 scholen op 10 heeft het uitoefenen van de overlegbevoegdheid echter steeds tot een akkoord geleid (91,6% en 95,8%).

22 22 Vraag 42a Heeft het schoolbestuur m.b.t. de vastgelegde onderwerpen telkens een advies aan de schoolraad gevraagd indien van toepassing (bv. bij de aanwerving van een nieuwe, het jaarlijks nascholingsplan) of hierover met de schoolraad overlegd? (Bij de vraag was een lijst met de vastgelegde onderwerpen toegevoegd) (n=86) (n=57) (n=69) Ja 58,1% 64,9% 69,6% 64,2% Neen 41,9% 35,1% 30,4% 35,8% (n=122) (n=68) (n=102) Ja 63,1% 63,2% 71,6% 66,0% Neen 36,9% 36,8% 28,4% 34,0% Vraag 42b Indien neen, over welk van bovenstaande onderwerpen werd geen advies aan de schoolraad gevraagd (of niet met de schoolraad over overlegd), hoewel het schoolbestuur hierover een beslissing heeft genomen? (n=86) (n=57) (n=69) Nascholing 19,8% 14,0% 7,2% 13,7% Profiel van de 9,3% 8,8% 11,6% 9,9% Leerlingenvervoer per bus 7,0% 1,8% 5,8% 4,9% Andere 11,6% 7,0% 7,2% 8,6% (n=122) (n=68) (n=102) Nascholing 15,6% 11,8% 15,7% 14,4% Profiel van de 8,2% 11,8% 11,8% 10,6% Leerlingenvervoer per bus 4,1% 0,0% 4,0% 2,7% Andere 4,9% 5,9% 5,9% 5,6% Vraag 42 bevatte een exhaustieve lijst met alle onderwerpen waarover de schoolraad adviesbevoegdheid heeft. De respondenten konden alle onderwerpen aangeven waarover het advies niet aan de schoolraad werd gevraagd, hoewel ze van toepassing waren. Meer dan een derde van de respondenten antwoordt dat niet over alle onderwerpen het advies van de schoolraad werd gevraagd. Bij verdere toelichting blijkt dat in het basis- en secundair onderwijs dezelfde onderwerpen terugkeren. De meest voorkomende zijn nascholing (13,7% en 14,4%) en het profiel van de (9,9% en 10,6%). Vraag 43a Heeft het schoolbestuur over de vastgelegde onderwerpen telkens overlegd met de schoolraad indien van toepassing (bv. opstellen van een nieuw beleidscontract tussen de school en het CLB)? (Bij de vraag was een lijst met de vastgelegde onderwerpen toegevoegd) (n=86) (n=55) (n=71) Ja 67,4% 85,5% 76,1% 76,3% Neen 32,6% 14,5% 23,9% 23,7% (n=121) (n=66) (n=103) Ja 76,0% 74,2% 75,7% 75,3% Neen 24,0% 25,8% 24,3% 24,7%

23 23 Vraag 43b Indien neen, over welk van bovenstaande onderwerpen werd niet overlegd met de schoolraad, hoewel het schoolbestuur hierover een beslissing heeft genomen? (n=86) (n=55) (n=71) Beleidscontract tussen school en CLB. 16,3% 3,6% 14,1% 11,3% Schoolwerkplan 3,5% 3,6% 5,6% 4,2% Criteria voor aanwenden lestijden 1,2% 5,5% 4,2% 3,6% Andere 9,3% 3,6% 12,7% 8,5% (n=121) (n=66) (n=103) Beleidscontract tussen school en CLB. 12,4% 6,1% 13,6% 10,7% Welzijns- en veiligheidsbeleid 9;1% 4,5% 5,8% 6,5% Stageactiviteiten leerlingen 9,1% 1,5% 7,8% 6,1% Extra murosactiviteiten 6,6% 3,0% 5,8% 5,1% Andere 14,9% 7,6% 9,7% 10,7% Vraag 43 bevatte een exhaustieve lijst met alle onderwerpen waarover de schoolraad overlegbevoegdheid heeft. De respondenten konden alle onderwerpen aangeven waarover niet met de schoolraad overlegd was, hoewel ze van toepassing waren. Bijna een vierde van de respondenten antwoordt dat niet over alle onderwerpen met de schoolraad overlegd werd. De meest vermelde onderwerpen zijn het beleidscontract tussen school en CLB (11,3% en 10,7%), welzijns- en veiligheidsbeleid (6,5% in het secundair onderwijs) en stageactiviteiten leerlingen (6,1% in het secundair onderwijs). Vraag 44 Gaat u ermee akkoord dat de volgende thema s verplicht op de schoolraad besproken worden? Opstellen of wijzigen van het schoolreglement 81,6% 78,4% 88,3% 82,9% 84,3% 77,3% 90,9% 85,0% Opstellen of wijzigen van de lijst van bijdragen die aan de ouders worden gevraagd evenals de regeling inzake de afwijkingen die op deze bijdrageregeling worden toegekend. 80,5% 79,3% 87,6% 82,5% 82,2% 77,3% 88,6% 83,3% aade vz school- gemiddel- Wijzigingen in het studieaanbod 70,0% 71,8% 84,4% 75,1% 78,5% 72,9% 89,6% 81,1% Elk ontwerp van beslissing inzake het welzijns- en veiligheidsbeleid van de school bestuur raad de vz school- vz school- gemiddel- 67,0% 62,6% 82,4% 70,9% 67,5% 67,1% 78,4% 71,2%

24 24 Opstapplaatsen en busbegeleiding van het leerlingenvervoer georganiseerd door het schoolbestuur bestuur raad de vz school- vz school- gemiddel- 63,0% 72,2% 75,3% 69,7% 67,5% 67,8% 69,5% 68,3% Jaarplanning van extra murosactiviteiten en parascolaire activiteiten bestuur raad de vz school- vz school- gemiddel- 62,8% 67,2% 73,2% 67,4% 63,4% 68,2% 70,6% 67,0% Beleid inzake experimenten en projecten 59,3% 59,9% 74,8% 64,6% 64,2% 62,3% 75,5% 67,7% Aangaan van samenwerkingsverbanden met andere aade vz school- gemiddel- schoolbesturen en externe instanties 60,6% 53,8% 73,7% 63,1% 66,1% 54,1% 75,4% 66,6% Elk ontwerp van beslissing inzake de vaststelling van de criteria voor de aanwending van lestijden, uren, uren-leraar, punten 55,3% 49,7% 71,4% 59,1% 65,0% 65,2% 78,1% 69,6% Elk ontwerp van grote infrastructuurwerken aade vz school- gemiddel- 64,8% 44,3% 80,5% 64,3% 58,9% 53,1% 75,4% 63,4% aade vz school- gemiddel- Schoolwerkplan (enkel voor basisonderwijs) 53,6% 54,4% 78,3% 61,7% Elk ontwerp van beslissing inzake de duur van de stageactiviteiten van de leerlingen en het tijdstip waarop die worden georganiseerd (enkel voor secundair onderwijs) 57,5% 52,6% 61,9% 57,8% Profiel van de aade vz school- gemiddel- 46,4% 48,2% 70,5% 54,8% 54,0% 38,2% 68,0% 55,2% Nascholingsbeleid 48,3% 47,4% 69,0% 54,8% 46,4% 49,8% 62,5% 52,9% Opstellen van het beleidscontract tussen de school en aade vz school- gemiddel- het CLB 44,3% 47,7% 62,4% 51,1% 51,9% 55,9% 63,4% 56,9% Bij alle onderwerpen waarover de schoolraad advies- of overlegbevoegdheid heeft, konden de respondenten aangeven in welke mate ze ermee akkoord waren dat die onderwerpen verplicht op de schoolraad besproken worden. De volgende onderwerpen kregen de hoogste scores toegekend: opstellen of

25 25 wijzigen van het schoolreglement (82,9% en 85,0%), opstellen of wijzigen van bijdrageregeling (82,5 % en 83,3%) en wijzigingen in het studieaanbod (75,1% en 81,1%). Het profiel van de (54,8% en 55,2%), het nascholingsbeleid (54,8 % en 52,9%) en het opstellen van het beleidscontract tussen de school en het CLB (51,1 % en 56,9 %) werden het minst als belangrijk aangeduid. Vraag 45 Zijn er thema s die op dit moment niet tot de advies- of overlegbevoegdheid van de schoolraad behoren en die u hieraan wenst toe te voegen? (n=81) (n=55) (n=65) Ja 3,7% 3,6% 9,2% 5,5% Neen 96,3% 96,4% 90,8% 94,5% (n=112) (n=59) (n=87) Ja 2,7% 1,7% 9,2% 4,5% Neen 97,3% 98,3% 90,8% 95,5% 95% van de respondenten wenst geen thema s toe te voegen aan het huidige takenpakket van de schoolraad Conclusies In één op vier scholen is er een overeenkomst gesloten om adviesbevoegdheden als overlegbevoegdheden te behandelen (vraag 23). In de praktijk maakt echter meer dan 60% van de schoolraden bij de bespreking van de agendapunten geen onderscheid tussen advies- en overlegbevoegdheden (vraag 46). De respondenten lijken zich hier ook weinig druk over te maken. Wat het uitoefenen van de overlegbevoegdheid betreft, heeft dit bijvoorbeeld in 91,6% en 95,8% van de schoolraden steeds geleid tot een akkoord (vraag 47). Niet alle onderwerpen die tot de advies- of overlegbevoegdheid van de schoolraad behoren, worden in elke schoolraad behandeld. De onderwerpen die het minst op de schoolraad besproken worden hoewel relevant zijn nascholing (13,7% en 14,4%), het profiel van de (9,9% en 10,6%) en het beleidscontract tussen school en CLB (11,3% en 10,7%) (vragen 42 en43). Net deze drie onderwerpen rangschikken de respondenten ook onderaan de lijst van belangrijke thema s die op de schoolraad besproken moeten worden. Onderwerpen die op dat vlak het belangrijkst worden in geschat zijn het opstellen of wijzigen van het schoolreglement (82,9% en 85,0 %), het opstellen of wijzigen van de bijdrageregeling (82,5% en 83,3 %) en wijzigingen in het studieaanbod (75,1 % en 81,1 %) (vraag 44). 95% van de respondenten wenst geen thema s toe te voegen aan het huidige takenpakket van de schoolraad (vraag 45).