Wasmiddelen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Anke Walinga 11 may 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Inleiding Theorie Soorten Werking Gebruik Toets Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Inleiding Tijdens dit leerarrangement willen wij jullie informatie geven over wasmiddelen. Zo wordt er verteld wat de verschillende soorten wasmiddelen zijn. Daarbij wordt de werking van de verschillende wasmiddelen verteld en wordt er verteld wanneer je welk wasmiddel gebruikt. Wij wensen jullie veel plezier en hopen dat jullie veel nieuwe dingen leren. Liset Harms en Anke Walinga Theorie Soorten Ieder kent de wasmiddelen wel. Of je nou in een kleine of een grote supermarkt komt, in de schappen zie je altijd een mega groot assortiment aan wasmiddelen. Meestal zijn ze verpakt in een kleurrijke verpakking en zijn in veel verschillende formaten en vormen te verkrijgen. Maar wat voor wasmiddelen zijn er nou allemaal en wat voor vormen zijn er verkrijgen baar? Je hebt verschillende wasmiddelen voor verschillende soorten was. Dit zijn de soorten die te verkrijgen zijn: Wasmiddel voor gekleurde was Dit wasmiddel is speciaal ontwikkeld voor gekleurde kleding. Hier zitten vaak kleurbeschermers in die er voor zorgen dat de vezels en de kleuren zo lang mogelijk mooi blijven. Wasmiddel voor witte was Dit wasmiddel is speciaal voor witte was ontwikkeld. Het zorgt er voor dat je was zo wit mogelijk blijft. Wasmiddel voor donkere was Een nadeel van donkere was is dat het heel snel vaal wordt in de was. De donkere kleuren kunnen heel grauw worden. Wasmiddel voor donkere was is speciaal ontwikkeld voor het reinigen en verzorgen van de donkergekleurde- en zwarte was. Het is dus belangrijk dat je dit wasmiddel pakt, als je de donkere kleur zo lang mogelijk wil behouden. Wasmiddel voor wol en fijne was Dit wasmiddel gebruik je bij was met fijnere stoffen. Het is een bescherming voor de kwetsbare vezels van deze was. Ook zorgt deze was voor het behouden van de kleur, maar is speciaal ontwikkeld voor de fijnere stoffen. Wasmiddel voor hardnekkige vlekken Vlekken gaan er niet altijd uit met een gewone wasmiddel. Dit komt omdat deze vlekken te hardnekkig zijn. Om deze vlekken er toch uit te krijgen, is er een speciale wasmiddel ontwikkeld. Meestal moet je de vlekken eerst voorbehandelen met deze wasmiddel. Bij het aanschaffen van dit wasmiddel krijg je een doseerbal. Deze doseerbal vul je met het wasmiddel, dit verdeel je over de vlek en wrijft dit voorzichtig in. Zo kun je hardnekkige vlekken die niet met een gewone wasmiddel te behandelen zijn, alsnog verwijderen. Wasmiddel voor wassen op 15 graden Hoe hoger de temperatuur is waarop je wast, hoe meer energie je verbruikt. Daarom is er wasmiddel ontwikkeld waarmee je op 15 graden kan wassen. Hiermee bespaar je energie waarmee dus ook geld. Als je echte vlekken in de was hebt, kun je deze er niet uitkrijgen met deze temperatuur en wasmiddel. Het is dan belangrijk dat je op een hogere temperatuur met een ander wasmiddel gaat wassen om de vlekken te kunnen verwijderen.(consumentenbond, 2012) Deze bovengenoemde wasmiddelen bestaan in verschillende vormen. De drie verschillende vormen zijn: Waspoeders Waspoeders zijn wasmiddelen in een poedervorm. Dit gebruik je net zo als vloeibare wasmiddelen en zit in een kartonnenverpakking van 400 gram tot 3.5 kilo. Pagina 2

4 Vloeibare wasmiddelen Vloeibare wasmiddelen zijn wasmiddelen in een vloeibare vorm. Dit Er zit een dosering dop bij om af te meten hoeveel wasmiddel je gebruikt. Je kan het in heel veel soorten en maten verkrijgen, maar het zit meestal verpakt in een flacon van 700 ML of 1,5 L. Was capsules Een was capsule is een omhulsel met daarin een dosering wasmiddel. Deze capsule kun je zo in de wasmachine doen zonder er verder wasmiddel bij toe te voegen. (Robijndoetdewas, z.j.) Werking Enzymen In wasmiddelen zitten enzymen. Deze enzymen zorgen ervoor dat er vlekken en viezigheden worden verwijdert van wasgoed. De enzymen doen dit doormiddel van de vuilmoleculen in stukjes te knippen. Door de kleinere vuilmoleculen zijn deze makkelijker af te spoelen met behulp van water. De enzymen doen hun werk al bij een lage temperatuur. Door het wassen op lage temperatuur bespaar je energie. Ook zorgt dit voor minder slijtage van de kledingstukken. Enzymen in wasmiddelen Er zijn tegenwoordig wel 3000 enzymen. Er zijn echter maar een paar geschikt voor het gebruik in wasmiddelen. In het algemeen zijn enzymen maar voor één bepaalde soort verontreiniging bestemd. Daarom wordt er op dit moment nog verschillende enzymen in wasmiddelen gebruikt. De volgende enzymen worden in wasmiddelen gebruikt: Proteasen, dit enzym zorgt voor afbreking van eiwitten. Viezigheden waar eiwitten in zitten zijn bijvoorbeeld afkomstig van bloed, eieren, melk of cacao. Uit onderzoek blijkt dat er geen ander reinigingsmiddel is die in staat is die vuil met eiwitten kunnen verwijderen. Het enige andere reinigingsmiddel wat wel invloed kan hebben op het verwijderen van eiwithoudende vuil is bleekmiddel in combinatie met heet water. Lipasen, zorgen voor afbreking van dierlijk en plantaardig vethoudend vuil. Vethoudende vlekken komen bijvoorbeeld van braadvet, sauzen, slaolie, cosmetica en lichaamsvet. Amylasen, zorgen voor de splitsing van zetmeel en bewerken dit tot goed oplosbare en verwijderbare fragmenten. Voorbeelden van zetmeelhoudende vlekken zijn bijvoorbeeld afkomstig van chocolade, aardappelen, deegwaren en rijst. Al een lange tijd wordt amylase in voorwasmiddelen gebruikt. Daarnaast bevindt amylase zich vooral in vloeibare wasmiddelen. Tegenwoordig zijn amylase ook verwerkt in waspoeder. Cellulasen, zorgt ervoor dat vezels gladder worden, waardoor vuil makkelijker van deze stof wordt verwijderd. Tegenwoordig worden er in alle wasmiddelen enzymen toegevoegd. De enzymen die in de wasmiddelen zitten zijn erg actief. Daarom is er maar een kleine hoeveelheid van de enzymen nodig in Pagina 3

5 de wasmiddelen. Voordat enzymen in de wasmachine terecht komen, zijn ze nog omringt door een bescherm laagje. Dit laagje wordt pas in de wasmachine verwijderd. Op deze manier zullen de enzymen geen allergische reacties achter laten als deze op de huid terecht komen (Is dit product veilig, z.j.). Gebruik De witte was In wasmiddelen voor witte was zitten vaak bleekmiddelen. Deze zorgen voor een extra stralend resultaat van je witte was. voor witte was zijn te vinden in vloeibare en poeder vormen. die bestemd zijn voor de witte was gebruik je ook uitsluitend voor witte was. Wanneer je deze toch gebruikt voor andere kleuren, kan het bleekmiddel wat in het wasmiddel zit ervoor zorgen dat er vlekken in de kleding ontstaan. Voor gekleurde (bonte) was Voor de gekleurde was heb je speciale wasmiddelen die hier voor bedoeld zijn. In de wasmiddelen die je voor de gekleurde was gebruikt, zitten geen bleekmiddelen. Wel zitten er toegevoegde kleurbeschermers in. Deze zorgen ervoor dat de kleuren van de kleding langer mooi blijven. Ook zorgen deze toegevoegde kleurbeschermers ervoor dat de kleurdelen die zijn losgelaten van het kledingsstuk in de wasmachine, zich niet meer kunnen hechten aan de kledingstukken. Op deze manier kun je kleurverloop voorkomen. Voor het wassen van donkere was kun je een wasmiddel gebruiken die geschikt is voor gekleurde was. Ook zijn er wasmiddelen die speciaal ontwikkeld zijn voor donker wasgoed. Fijnwas- en wolwasmiddelen Dit wasmiddel is bedoeld voor kwetsbaar textiel zoals wol en zijde. Wanneer je een gewoon wasmiddel gebruikt voor deze kleding, tast je de textielsoort aan. Niet alle wollen kleding zijn geschikt voor wasmiddelen van synthetische stoffen. Daarom is het verstandig om ook een wasmiddel te gebruiken die speciaal bedoeld is voor wollen kledingstukken. Jeanswasmiddel Spijkerstof heeft een speciale behandeling nodig. De meeste 'normale' wasmiddelen zijn te agressief voor de spijkerstof. Deze jeansproducten zijn geverfd. Wanneer deze in de wasmachine worden gewassen met 'normale' wasmiddelen, zullen de kleuren erg snel loskomen. De agressieve wasmiddel zorgt voor snelle vervaging van de kleur van de spijkerstof. Sommige merken hebben daarom speciaal wasmiddel voor spijkerstoffen. Deze zorgt voor het behoud van de blauwe kleur. (wasmachine, 2010) Waspoeder Waspoeder voor de witte was zorgt voor extra witte kleding. Dit komt omdat in waspoeder voor de witte was extra bleekmiddel is toegevoegd. De waspoeders voor gekleurde was zorgen voor een stralend uiterlijk van je gekleurde kleding. Pagina 4

6 In de poedervormige wasmiddelen zitten optische bleekmiddelen verwerkt. Dit toegevoegde bleekmiddel zorgt voor een ultraviolette licht, wat zich bevindt in daglicht. Dit ultraviolette licht zorgt voor een terug kaatsend blauw licht. Dit blauwe licht zorgt er weer voor dat de kleur van de witte was er frisser uitziet en de kleuren van bonte was helderder zijn. Waspoeder bevat ook anti-vergrauwingsmiddelen. Dit middel zorgt ervoor dat losgemaakt vuil zich niet opnieuw hecht aan kleding stukken. Waspoeder is onder andere geschikt voor de extra vuile was. Vloeibaar wasmiddel in tabletvorm Een tablet gevuld met wasmiddel is bedoeld om achterin op de bodem van de trommel van de wasmachine te plaatsen. Het wasgoed komt dan boven op de tablet te liggen. Door dit systeem voorkom je een verspilling van wasmiddel. Het wasmiddel wordt namelijk voor 100% opgenomen. Wanneer je het wasmiddel in het hiervoor bestemde reservoir doet, is er een kans dat er een deel van het wasmiddel in de leidingen terecht komt waardoor het verloren gaat. Vloeibaar wasmiddel Vloeibaar wasmiddel lost snel op. Daarnaast is het erg geschikt voor de voorbehandeling van vlekken. Ook kun je dit makkelijk gebruiken voor handwas maar ook voor standaard wasprogramma's die je kunt kiezen op de wasmachine. Vloeibare wasmiddelen zijn geschikt voor alle temperaturen waarmee je je was kunt schoonmaken. Wasgels Wasgels zijn geschikt voor het wassen op een lage temperatuur. Dit wasmiddel kun je al gebruiken bij een temperatuur vanaf vijftien graden. Van wasgels heb je minder nodig. Dit komt omdat ze geconcentreerder zijn. Minder wasmiddel is dus beter voor het milieu. Fijnwasmiddel Door het gebruik van fijnwasmiddel zorg je voor een langere levensduur van elastische vezels. Elastische vezels zitten vooral in lingerie, sportkleding en zwemkleding. Wolwasmiddel Een wolwasmiddel zorgt ervoor dat er een extra zachte behandeling is voor natuurlijke vezels. Natuurlijke vezels kunnen wol, zijde en kasjmier zijn. (lekker in het leven, 2011). Hoeveelheid Wanneer je te veel wasmiddel gebruikt kan dit witte vlekken veroorzaken. Daarnaast is te veel wasmiddel ook niet goed voor je wasmachine. Maar wanneer je te weinig wasmiddel gebruikt, wordt je was niet schoon. Om te bepalen hoeveel wasmiddel je moet gebruiken zijn de volgende drie zaken belangrijk: Hoe vuil je wasgoed is. Hoeveel was er in de wastrommel zit. hoe hard het water is. Hoe vuil is het wasgoed? Wanneer je wasgoed vuiler is, is het belangrijk dat je meer wasmiddel gebruikt. Dit doe je omdat anders je was niet schoon wordt. Ook verhindert dit dat het vuil wat van je was afkomt zich weer opnieuw gaat hechten aan de schone kledingstukken. Wanneer je kijkt naar een gemiddelde hoeveelheid was in de wastrommel, bevat dit 40 gram vuil. Dit staat gelijk aan drie volle soeplepels. Bepaal dus eerst hoe vuil je was is. Wanneer je wasgoed licht vuil is, zit er in je was geen merkbare vlekken. Deze was wil je vooral opfrissen. Wasgoed die gemiddeld vuil is, is wasgoed die je vaak Pagina 5

7 maar één dag hebt gedragen. Hier kunnen zowel zichtbare als onzichtbare vlekken inzitten. Wanneer je was heel vuil is spreken we over wasgoed die je langer dan een dag hebt gedragen of gebruikt op je lichaamsdelen. Deze produceren meer vuil. Wanneer je wasgoed smerig is, zijn je kledingstukken heel vuil. Hoeveel was zit er in de wastrommel? Tegenwoordig zijn de wastrommels iets groter. Gemiddeld kan er zes tot acht kilogram was in een wastrommel. Wanneer je een grotere wasmachine hebt, zit er automatisch ook meer vuil in. Wanneer je hetzelfde resultaat wil dan bij een kleinere wasmachine, zul je de hoeveelheid wasmiddel moeten gaan afstemmen op de grootte van de wasmachine. Kort om, wanneer je een grotere wastrommel hebt heb je meer was in je wasmachine zitten waardoor je meer vuil hebt in je wasmachine. Hiervoor is meer wasmiddel nodig. Hoe hard is het water? De hardheid van water is de hoeveelheid kalk en magnesium dat zich in drinkwater bevindt (krnwtr, z.j.). Wanneer je in een gebied met hard water woont, adviseren fabrikanten van wasmiddelen je aan om iets meer wasmiddel te gebruiken. Dit is om de hoeveelheid kalk en magnesium in water te verminderen door het kleine beetje extra wasmiddel (lekker in het leven, 2013). Toets : soorten, werking en gebruik maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Waar zorgt een fijnwasmiddel voor? Fijnwasmiddel zorgt voor een van de elastische vezels Als je een rode wollen trui wilt wassen, welk wasmiddel gebruik je dan? a. Wasmiddel voor donkere was. a. Wasmiddel voor wassen op 15 graden. a. Wasmiddel voor hardnekkige vlekken. a. Wasmiddel voor wol en fijne was. Pagina 6

8 Waarom is het belangrijk om een speciaal wasmiddel voor een bepaalde was te gebruiken? Waarom zou je gaan wassen op 15 graden? a. Bespaard je energie. a. Zorgt voor goede verwijdering van vlekken. a. Dit is beter voor je wasmachine. Waarom zou je gaan wassen op 60 graden? a. Om de vlekken goed te kunnen verwijderen. a. Dit is beter voor je wasmachine. a. Dit is beter voor het milieu. Wat zorgt voor de hardheid van water? a. De hoeveelheid kalk en magnesium dat zich in drinkwater bevindt a. De hoeveelheid koper en magnesium dat zich in drinkwater bevind. a. De hoeveelheid koper en kalk dat zich in drinkwater bevindt. Welke drie zaken zijn belangrijk om te bepalen hoeveel wasmiddel je moet gebruiken? Waar zorgt het enzym Amylasen in wasmiddelen voor? Wat is de functie van het beschermlaagje die om het enzym in wasmiddel zit? Welke enzymen zitten er in wasmiddel? Pagina 7

9 In welke drie vormen zijn wasmiddelen verkrijgbaar? Wat is de algemene functie van de enzymen in wasmiddelen? Wat zijn de voordelen van was capsules? a. Er zit standaard al een dosering in, dus je gebruikt nooit te veel wasmiddel. a. Je hoeft niet meer te kiezen tussen wasmiddel voor de witte of de bonte was. Wat voor een middel zit er vak in wasmiddel voor witte was? Enzymen doen al bij een lage temperatuur hun werk. Wat zijn hier twee voordelen van? Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Anke Walinga Laatst gewijzigd 11 may 2015 om 17:43 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad leerling/student gemiddeld Pagina 9