VOORGANGSTOETS ASSOCIATIE K.U.LEUVEN

Transcriptie

1 VOORGANGSTOETS ASSOCIATIE K.U.LEUVEN

2 blz. 2/161

3 INHOUDSTAFEL INLEIDING Korte historiek en visie op academisering van de Associatie K.U.Leuven Werkwijze voortgangstoets opbouw van het rapport DEEL 1 EVALUATIE VAN DE VOORTGANG VAN HET ACADEMISERINGSPROCES (ART. 5, 1-2 ) Studiegebied Architectuur Studiegebied Audiovisuele en beeldende kunsten en productdesign Studiegebied Handelswetenschappen en bedrijfskunde Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie Studiegebied Muziek en podiumkunsten Studiegebied Toegepaste taalkunde DEEL 2 EVALUATIE VAN HET LOPENDE ONDERZOEKSBELEID EN DE ONDERZOEKSORGANISATIE PER HOGESCHOOL (ART. 5, 3 ) EHSAL (inmiddels onderdeel van de Hogeschool-Universiteit Brussel) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Architectuur Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Handelswetenschappen en bedrijfskunde (inmiddels onderdeel van de Hogeschool-Universiteit Brussel) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Industriële wetenschappen Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Muziek en podiumkunsten Hogeschool voor Wetenschap en Kunst departement Toegepaste taalkunde (inmiddels onderdeel van de Hogeschool-Universiteit Brussel) Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende Katholieke Hogeschool Limburg Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Lessius Hogeschool DEEL 3 TOELICHTING BIJ HET ONDERZOEKSBELEID VOOR DE KOMENDE JAREN EN EVALUATIE VAN DE INMIDDELS BEREIKTE RESULTATEN (ART. 5, 4 ) Toelichting bij het Meerjarenplan onderzoek Evaluatie van de inmiddels bereikte resultaten SLOTBEDENKINGEN blz. 3/161

4 blz. 4/161

5 INLEIDING De voortgangstoets, zoals omschreven in het Structuurdecreet van 4 april 2003 en het Besluit van de Vlaamse Regering van 18 januari 2008, heeft als doel de voortgang te evalueren inzake de academisering van de hogeschoolopleidingen van twee cycli. Onder academisering wordt verstaan: de versterking van de wetenschappelijke ondersteuning en de verwevenheid van het onderwijs met het onderzoek. 1 Het proces van academisering moet in het academiejaar voltooid zijn. In dit proces vervult de associatie een cruciale rol: zij is het kader waarbinnen de academisering concreet vorm krijgt. 2 Academisering is een belangrijke prioriteit voor de Associatie K.U.Leuven. Ze verloopt in nauwe samenwerking tussen de hogescholen en de universiteit. De K.U.Leuven engageert zich om de inbedding van de hogeschoolopleidingen in het onderzoek te begeleiden en te ondersteunen, en betrekt daartoe de hogescholen in haar acties om uitmuntend wetenschappelijk onderzoek en op wetenschapsbeoefening gestoeld onderwijs te ontwikkelen. 1. KORTE HISTORIEK EN VISIE OP ACADEMISERING VAN DE ASSOCIATIE K.U.LEUVEN Van bij de goedkeuring van het Structuurdecreet door de Vlaamse Regering op 4 april 2003 zette de Associatie K.U.Leuven zich actief in om het academiseringsproces op een adequate manier te ondersteunen en te sturen. In een eerste fase van het academiseringsproces ging de aandacht van de associatie voornamelijk naar het stimuleren van onderzoek in de academische hogeschoolopleidingen en van samenwerking tussen de hogescholen en de universiteit, en naar het ontwikkelen van geschikte meetinstrumenten voor het academiseringsproces. De notie academisering werd daarbij verkend en kreeg stapsgewijs concrete inhoud. Geleidelijk aan opende zich echter een ambitieuzer perspectief. De Associatie K.U.Leuven wil meer doen dan de decretale verplichting invullen: ze opteert voor een stapsgewijze, volledige integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteit na accreditatie. Integratie is het sleutelconcept van waaruit de Associatie K.U.Leuven het academiseringsproces en bij uitbreiding het globale onderzoeksbeleid binnen de associatie opvat Academisering ondersteunen, meten en opvolgen Op 26 september 2003 keurde de Raad van Bestuur van de Associatie K.U.Leuven een Faseplan voor academisering goed. Dit faseplan behelsde, in een eerste fase, de voorbereiding van omvormingsdossiers per opleiding. Conform het Structuurdecreet (art. 123) werden deze omvormingsdossiers op 30 september 2003 aan de Vlaamse Regering bezorgd. Een tweede fase hield de samenstelling in van begeleidingscommissies voor academisering per studiegebied of cluster van opleidingen. Deze begeleidingscommissies bestonden uit vertegenwoordigers van de universiteit en van de hogescholen en werden telkens voorgezeten door een vertegenwoordiger van de universiteit. Ze rapporteerden aan en ressorteerden onder de Associatieraad voor Onderzoek, het centrale adviesorgaan voor onderzoek binnen de associatie (cf. infra). Op basis van de omvormingsdossiers stelden de begeleidingscommissies per opleiding een academiseringstraject op. Deze fase werd eind maart 2004 afgerond. 1 Cf. Decreet betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen ( ), art. 124, 2; Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de methodologie en de criteria van de voortgangstoets voor de academisch gerichte opleidingen van de hogescholen in Vlaanderen ( ), art. 2, 2. 2 Cf. Decreet betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen ( ), art. 101, 7. blz. 5/161

6 Een derde fase behelst de uitvoering van de academiseringstrajecten. Dit impliceert onder meer de versterking van de samenwerking tussen de leden van de associatie, de verzameling en analyse van cijfergegevens relevant voor academisering, en de ontwikkeling van gedifferentieerde instrumenten om de personeelsinput en onderzoeksoutput van de hogeschooldepartementen te meten. De uitvoering van de academiseringstrajecten is een gedeelde verantwoordelijkheid van de hogescholen en de universiteit. Om het academiseringsproces maximaal te ondersteunen werd in het kader van het Onderwijsontwikkelingsplan (OOP) van de K.U.Leuven in 2004 een project opgestart met als titel Academisering ondersteunen en opvolgen. Dit project leverde in december 2006 zijn eindrapport af (Bijlage 1). 3 Het droeg in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van structureel overleg tussen de faculteiten en de hogescholen inzake academisering, aan een instellingsoverschrijdende visie op de masterproef, en aan de ontwikkeling van gedifferentieerde meetinstrumenten. Deze meetinstrumenten voor academisering meten zowel kwantiteit als kwaliteit en zijn aangepast aan de eigenheid van elk studiegebied. Bij de ontwikkeling ervan baseerde de associatie zich op de parameters en de dimensies die werden opgesteld in het kader van de ministeriële werkgroep Academisering onder leiding van Harry Martens. 4 De vijf dimensies zijn: inzet van personeel met de vereiste kwalificaties, inzet van financiële middelen en infrastructuur, onderzoeksbeleid, onderzoeksresultaten en integratie van het wetenschappelijk onderzoek in het curriculum en de masterproef. Deze dimensies vormen inmiddels ook de basis voor het Meerjarenplan voor onderzoek en maatschappelijke en wetenschappelijke dienstverlening Associatie K.U.Leuven (Bijlage 2, zie ook Deel 3 van dit dossier) en voor het Jaarverslag onderzoek dat de instellingen vanaf 2006 jaarlijks opstellen en voorleggen aan de Associatieraad voor Onderzoek van de associatie (Bijlage 3 bevat het gemeenschappelijk sjabloon). Om het academiseringsproces te stimuleren en de samenwerking tussen hogescholen en universiteit te verankeren nam de associatie zowel op het vlak van onderwijs, van personeel als van beleid verschillende initiatieven. Op het vlak van onderwijs streeft de associatie naar een versterking van de verwevenheid van onderwijs en onderzoek. De onderzoeksinbedding van het onderwijs is immers één van de hoofddoelstellingen van academisering. De werkgroep Onderwijskundige aspecten academisering van de associatie stelde de nota Academisch onderwijs en academisering op (zie Bijlage 4). Een tweede initiatief terzake is het project Integratie van Onderzoek in Onderwijs dat in 2006 in het kader van het Onderwijsontwikkelingsfonds (OOF) van de Associatie werd opgestart en dat nog steeds lopende is. In Deel 3 wordt op beide initiatieven dieper ingegaan. Om de inschakeling van het personeel van de hogescholen in het onderzoek te stimuleren, creëerde de associatie het statuut van geaffilieerd onderzoeker aan de K.U.Leuven. Sinds 2004 kunnen onderzoekers van de geassocieerde hogescholen zich als vrijwillig medewerker aansluiten bij een onderzoekseenheid van de K.U.Leuven. Onder bepaalde voorwaarden hebben zij ook toegang tot onderzoeksfinanciering van de K.U.Leuven. Op het vlak van beleid stelde de associatie, conform het Structuurdecreet, een Algemeen onderzoeks- en samenwerkingsreglement op (zie Bijlage 5). Dit reglement bepaalt dat de K.U.Leuven het onderzoek in de associatie coördineert. Het beoogt een efficiënte en kwaliteitsvolle organisatie van het onderzoek en een verhoging van de onderzoekssamenwerking binnen de associatie. 3 M. GYSEN, H. LOOSVELT en J. DE VUYST, Academisering ondersteunen en opvolgen. Een aanzet tot het meten van (indicatoren van) academisering in de academische bachelor- en masteropleidingen aan de hogescholen van de Associatie K.U.Leuven, Leuven, Adviesnota van de ministeriële werkgroep academisering o.l.v. H. MARTENS, 29 juni blz. 6/161

7 Het centrale adviesorgaan voor onderzoek binnen de Associatie K.U.Leuven is de Associatieraad voor onderzoek (ARO). De ARO ontwikkelt een associatiebrede visie op onderzoek, doet voorstellen in verband met onderzoeksbeleid en stimuleert de onderzoekssamenwerking in de associatie. In de eerste fase van het academiseringsproces zorgde hij ook voor de begeleiding en opvolging van de academiseringstrajecten aan de hogescholen. De ARO wordt ondersteund door de Opvolgingscommissie, die de implementatie van het onderzoeks- en samenwerkingsreglement opvolgt. In Deel 3 wordt de samenstelling van deze onderzoeksorganen op associatieniveau in detail beschreven. Twee centrale diensten van de K.U.Leuven spelen binnen de associatie een ondersteunde en adviserende rol in verband met onderzoeksprojecten, financiering en valorisatie. In 2004 besliste de associatie om K.U.Leuven Research & Development (LRD) als valorisatiedienst op associatieniveau te laten fungeren. Op deze manier wordt de expertise van LRD toegankelijk gemaakt voor de hogescholen, en wordt de kennis- en technologieoverdracht van de hogescholen naar bedrijven en organisaties gepromoot. De Dienst Onderzoekscoördinatie van de K.U.Leuven (DOC) neemt het initiatief voor de coördinatie van het onderzoek binnen de associatie. Hij ondersteunt de onderzoeksomgeving van de hogescholen en geeft een bijzondere impuls aan de samenwerking tussen de partnerinstellingen, inclusief de K.U.Leuven, op het vlak van onderzoek. In 2006 en 2007 richtte de DOC, in samenwerking met LRD, hiertoe een oproep voor Zwaartepuntonderzoeksprogramma (ZwOP) aan de onderzoekers in de hogescholen. Deze ZwOP s moeten de samenwerking tussen de verschillende associatieleden, de vorming van onderzoeksspeerpunten en het inzicht in het onderzoekspotentieel aan de hogescholen bevorderen. Verder informeren zowel DOC als LRD hogeschoolonderzoekers over de mogelijkheden voor onderzoekssamenwerking en interne en externe financieringskanalen. In 2005 en 2007 organiseerde de associatie een Dag van het Onderzoek. Deze dagen waren belangrijk voor de visieontwikkeling en brachten docenten en onderzoekers uit de associatie samen rond specifieke onderzoeksthema s. 5 De genoemde organen en ondersteunende diensten stellen de associatiepartners in staat om goed samen te werken rond onderzoek, de onderzoekscellen in de respectieve instellingen te laten groeien, en te komen tot groepsvorming en clustering van gespecialiseerde centra voor onderzoek. 5 Voor meer informatie over deze evenementen zie blz. 7/161

8 1.2. Concretisering van het einddoel: integratie in de universiteit Naarmate het academiseringsproces vordert, rijst ook de vraag naar het concrete einddoel van de academisering: aan welke normen moet een opleiding voldoen om als volledig geacademiseerd beschouwd te worden? a. Denkoefening einddoelen academisering De voorbereiding van het Meerjarenplan onderzoek en maatschappelijke en wetenschappelijke dienstverlening Associatie K.U.Leuven bood een goede gelegenheid om te reflecteren over het einddoel van het academiseringsproces. Deze reflectie resulteerde in een aantal concrete, meetbare streefdoelen, voor elk van de vijf dimensies die reeds de basis vormden voor de eerder ontwikkelde meetsleutels academisering (onderzoeksbeleid en kwaliteitszorg, onderzoeks- en valorisatieresultaten, onderzoekspersoneel, onderzoeksfinanciering, integratie onderzoek onderwijs). De Associatie K.U.Leuven gebruikte de streefdoelen zoals geformuleerd in haar meerjarenplan Onderzoek voor de evaluatie van de voortgangsrapporten van de verschillende opleidingen. Op initiatief van de Associatie K.U.Leuven werden de einddoelen academisering ook associatieoverschrijdend besproken. Dit bleek een zinvolle oefening in de ontwikkeling van een algemeen denkkader over de academisering. b. Voorbereiding van de integratie in de universiteit De voorgestelde streefdoelen voor elk van de vijf dimensies in het meerjarenplan Onderzoek van de associatie houden telkens rekening met een zesde meta-dimensie: de integratie in de universiteit. Deze dimensie werd toegevoegd n.a.v. de beslissing van de Associatie K.U.Leuven dat alle academische hogeschoolopleidingen van de associatie na accreditatie volledig geïntegreerd zullen worden in de K.U.Leuven. De koppeling van het academiseringsproces aan het integratieproces, verduidelijkt en verruimt de einddoelen van het het academiseringsproces voor de Associatie K.U.Leuven: enerzijds moeten de academische hogeschoolopleidingen voldoen aan de kwaliteitsnormen voor universitaire opleidingen, zowel op het vlak van onderwijs als onderzoek; anderzijds veronderstelt de toekomstige integratie dat de hogescholen én de universiteit zich op organisatorisch en institutioneel vlak voorbereiden op een inkanteling in de universiteit. De universiteit neemt daarbij een leidende en sturende rol op. Om de integratie in de universiteit voor te bereiden, zette de Associatie K.U.Leuven in de voorbije jaren een aantal nieuwe structuren op. In de geïntegreerde en geassocieerde faculteiten tekenen de betrokken opleidingen onder leiding van de K.U.Leuven een gemeenschappelijke onderzoeksstrategie uit, en maken ze gezamenlijke afspraken rond onderwijs, personeelsbeleid, internationalisering en infrastructuur. Totnogtoe biedt de associatie onderdak aan de Geassocieerde Faculteit Industriële en Biowetenschappen (opgericht op 29 september 2005, geassocieerd met de groep Wetenschap en Technologie van de K.U.Leuven), de Geïntegreerde Faculteit Economische Wetenschappen, Toegepaste Economische en Handelswetenschappen (opgericht op 28 juni 2006, geïntegreerd in de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de K.U.Leuven) en de Geïntegreerde Faculteit Letteren (opgericht op 16 november 2006, geïntegreerd in de faculteit Letteren van de K.U.Leuven). De kunst- en architectuurdepartementen van hogescholen van de associatie richtten gezamenlijk het Instituut voor Onderzoek in de Kunsten (IvOK) op. Het IvOK brengt deze departementen samen met de relevante onderzoeksgroepen binnen de universiteit. Het beoogt het onderzoek in de kunsten te ontwikkelen door ondersteuning te bieden aan kunstenaars en, via het Onderzoeksplatform in de Kunsten (OPK) 6, projecten en 6 Voor meer informatie zie blz. 8/161

9 doctoraten in de kunsten te financieren. Het speelt een coördinerende en stimulerende rol in de academisering van het hoger kunstonderwijs. Jaarlijks organiseert het IvOK ook een Dag van het Artistiek Onderzoek. Momenteel bereiden de hogescholen van de associatie met academische kunsten- en architectuuropleidingen de oprichting voor van één hogeschool voor kunsten en architectuur. De K.U.Leuven voorziet vijf wetenschappelijk medewerkers ter ondersteuning van de academisering, verbonden met deze nieuwe structuren. Zij ondersteunen en volgen het academiserings- en integratieproces in de respectieve studiegebieden nauwgezet op. De opleiding Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie (studiegebied gezondheidszorg) van de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende (KHBO) is dankzij de nauwe samenwerking met de Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen van de K.U.Leuven reeds ver gevorderd in het integratieproces: met ingang van het academiejaar organiseren de K.U.Leuven en de KHBO gezamenlijk de Academische Bacheloropleiding Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie. Dit betekent dat de K.U.Leuven de drie jaren (180 studiepunten) van deze opleiding aanbiedt in Leuven, en de KHBO de eerste twee jaren (120 studiepunten) van deze opleiding aanbiedt in Brugge. De studenten die deze eerste twee jaren in Brugge hebben gevolgd, kunnen hun academische bacheloropleiding (3 de jaar 60 studiepunten) vervolledigen in Leuven, zonder schakelprogramma. In 2007 richtte de K.U.Leuven een Integratiecel, met ruime vertegenwoordiging vanuit de hogescholen, met bijhorende werkgroepen op. Deze Integratiecel functioneert als denktank voor de voorbereiding van alle aspecten van de integratie. Ze formuleert voorstellen m.b.t. personeelsstatuten, organisatiestructuur, financiering van de opleidingen, juridische aspecten van de integratie Naast deze nieuwe structuren nam de associatie initiatieven op het vlak van onderzoeksbeleid en kwaliteitszorg, onderzoekspersoneel, onderzoeksfinanciering, en de integratie van onderzoek in onderwijs, die eveneens de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteit voorbereiden. Op het vlak van onderzoeksbeleid en kwaliteitszorg werden een aantal bestaande beleids- en adviesorganen omgevormd met het oog op de toekomstige integratie. De opdracht van de vroegere begeleidingscommissies (cf. supra) is verruimd van het optimaliseren van de inschakeling in het onderzoek van de academische hogeschoolopleidingen naar het voorbereiden van de integratie in de universiteit. De commissies heten nu integratiecommissies, en ze vallen onder de bevoegdheid van de wetenschapsgroepen van de K.U.Leuven (i.p.v. vroeger onder de Associatieraad voor Onderzoek). De groepen hebben de vrijheid om over de taken en het voortbestaan van de integratiecommissies te beslissen. Op deze manier kan per studiegebied ingespeeld worden op de specifieke structuren binnen de universiteit. De bestaande ondersteuning van onderzoekers door de Dienst Onderzoekscoördinatie van de K.U.Leuven en K.U.Leuven R&D wordt verder uitgebouwd. Op beide diensten is een contactpersoon voor de hogescholen van de associaties aangesteld. In de Onderzoeksraad van de K.U.Leuven en de IOF-raad van de associatie werden volwaardige leden uit de hogescholen opgenomen. Deze leden behaalden een doctoraat en hebben een graad van docent of hoger. Een belangrijk initiatief voor het personeel van de academische hogeschoolopleidingen is de creatie van het statuut van geassocieerd (hoofd)docent/hoogleraar voor geaffilieerd onderzoekers (cf. supra) met een bewezen staat van dienst. Geassocieerd (hoofd)docenten/hoogleraars worden aangesteld als personeelsleden van de K.U.Leuven en hebben dezelfde rechten als ZAP-leden van de universiteit inzake toegang tot onderzoeksfinanciering en blz. 9/161

10 kredietbeheer. Dit statuut is een belangrijke stimulans voor hogeschoolonderzoekers om samen te werken met de universiteit en betekent een bijzondere erkenning van hun onderzoeksinspanningen. Verder besliste de associatie dat met ingang van het academiejaar voor alle benoemingen en bevorderingen van onderwijzend personeel in de academische hogeschoolopleidingen gemengde beoordelingscommissies worden samengesteld uit vertegenwoordigers van de betrokken instelling en ZAP-leden van de K.U.Leuven (minstens als waarnemer), volgens een procedure bepaald door het groepsbestuur voor de geassocieerde faculteiten en door het beheersorgaan van de geïntegreerde faculteiten. Wat onderzoeksfinanciering betreft, heeft de Associatie K.U.Leuven ervoor geopteerd om een gezamenlijk beleid te voeren m.b.t. de aanwending van de bijkomende academiseringsmiddelen. Tot en met 2008 worden de middelen binnen de associatie toegewezen aan het IOF, waarna ze rechtstreeks aan de hogescholen doorgestort worden, volgens dezelfde verdeelsleutel die door de Vlaamse overheid wordt gebruikt. De besteding van de middelen wordt bepaald in overleg met de betrokken wetenschapsgroep van de K.U.Leuven en in de Groep Humane Wetenschappen ook in overleg met de geïntegreerde faculteit (of een andere bevoegde instantie als er geen faculteit is, zoals voor de kunsten). Het bestedingsplan zoals het is uitgevoerd wordt jaarlijks voor feedback voorgelegd aan de IOF-Raad (cf. Algemeen onderzoeks- en samenwerkingsreglement, art zie Bijlage 5). De associatie bereidt momenteel een nieuwe regeling voor de interne verdeling van de bijkomende academiseringsmiddelen vanaf 1 januari 2009 voor. Binnen de geïntegreerde en geassocieerde faculteiten worden afspraken gemaakt over de integratie van onderzoek en onderwijs. Zo leggen de betrokken opleidingen bijvoorbeeld gemeenschappelijke criteria vast voor de masterproef. In de Geïntegreerde Faculteit Letteren wordt ook gewerkt aan gemeenschappelijke criteria voor de bachelorproef Toekomstvisie Op termijn zal de Associatie K.U.Leuven evolueren naar een Kennis- en Competentienetwerk K.U.Leuven (KCK). georganiseerd in twee hoofdgebieden, meer bepaald het academische en het professionele domein. Enkel de universiteit biedt academische opleidingen aan, en de hogescholen professionele opleidingen. Hiertoe worden de huidige academische hogeschoolopleidingen, na accreditatie, volledig geïntegreerd in de universiteit. De academisering en de integratie van de academische hogeschoolopleidingen houdt geen profielvervaging in ten opzichte van de huidige universitaire opleidingen. Integendeel, het proces moet leiden tot een betere complementaire profilering van het onderwijsaanbod. Evenmin betekent het dat de academische hogeschoolopleidingen fysiek integreren in de K.U.Leuven. Ze zullen georganiseerd worden op verschillende campussen, verspreid over heel Vlaanderen. 2. WERKWIJZE VOORTGANGSTOETS Zoals uit het voorgaande mag blijken nam de associatie in de voorbije jaren reeds vele initiatieven om het academiseringsproces op een efficiënte manier te sturen, te begeleiden en op te volgen. De expertise die ze opbouwde met o.m. de verschillende meetinstrumenten en de informatie die ze in de voorbije jaren verzamelde via o.m. het jaarverslag onderzoek, maakte het mogelijk om de voortgangstoets, ondanks de grote tijdsdruk, gedetailleerd en met de nodige diepgang uit te voeren. Ter wille van de transparantie opteerde de associatie voor het gebruik van eenvormige evaluatieformulieren. blz. 10/161

11 De in art. 4 van het Besluit van de Vlaamse Regering gevraagde voortgangsrapporten werden opgesteld door de hogescholen, in nauwe samenwerking met de academiseringsmedewerkers. Voor de zelfevaluatie (art. 4, 3 ) maakten ze gebruik van een sjabloon, dat de structuur volgt van art. 3 van het Besluit van de Vlaamse Regering. Het sjabloon koppelt de academiseringsindicatoren uit art. 3 aan de concrete streefdoelen van het Meerjarenplan voor Onderzoek van de Associatie K.U.Leuven , waarin ook de meta-dimensie integratie in de universiteit is verweven. De hogescholen geven bij elk onderdeel aan in welke mate de streefdoelen al bereikt of op zijn minst haalbaar zijn, en specifiëren welke acties ze zullen ondernemen indien het gewenste resultaat nog niet is bereikt. Op die manier kan de voortgang van de academisering en de integratie op een zeer concreet niveau worden geëvalueerd en waar nodig bijgestuurd. Voor de in art. 5 van het Besluit van de Vlaamse Regering gevraagde evaluatie op associatieniveau wees de Raad van Bestuur van de associatie de verantwoordelijkheid toe aan de K.U.Leuven. De evaluatie van de voortgang van het academiseringsproces per cluster van opleidingen (art. 5, 1 en 2 ) werd toevertrouwd aan de volgende evaluatieorganen, telkens aangevuld met de coördinator onderzoeksbeleid en de coördinator onderwijsbeleid van de K.U.Leuven: De beheersorganen van de geïntegreerde faculteiten (GF) (voor de studiegebieden Handelswetenschappen en bedrijfskunde en Toegepaste taalkunde) Het groepsbestuur Wetenschap & Technologie (W&T) aangevuld met experten (voor de studiegebieden Industriële wetenschappen en technologie) Het Bestuurscomité van het Instituut voor Onderzoek in de Kunsten (BivOK) (voor de studiegebieden Audiovisuele en beeldende kunst, Muziek en podiumkunsten en Architectuur). Ook deze evaluatierapporten werden opgesteld aan de hand van een sjabloon, dat de structuur volgt van de voortgangsrapporten. De Associatieraad voor Onderzoek leverde in ruggespraak met de bovengenoemde evaluatieorganen de evaluatie van het lopende onderzoeksbeleid en de onderzoeksorganisatie van elke betrokken hogeschool (art. 5, 3 ). Voor de toelichting bij het onderzoeksbeleid voor de komende jaren en de andere in art. 5, 4 gevraagde informatie, maakte de associatie een beknopte versie van het Meerjarenplan voor Onderzoek van de associatie, verder aangevuld met concrete gegevens. De Raad van Bestuur van de Associatie hechtte op 18 april haar goedkeuring aan het globale rapport. Onderstaand schema verduidelijkt de gevolgde werkwijze en planning: blz. 11/161

12 Raad van bestuur associatie Associatiedienst evaluatie van dimensie 1-5* (=Art. 5, 1-2 ) door Groepsbestuur W&T, Beheersorganen GF, BIvOK** sjabloon sjabloon evaluatie van dimensie 2-5* (=Art.4, 3 ) door hogescholen evaluatie van dimensie 1* (=Art.5, 3 ) door ARO sjabloon academiseringsmedewerkers *met aandacht voor metadimensie: integratie ** in aanwezigheid van Coördinator Onderzoeksbeleid en Coördinator Onderwijsbeleid blz. 12/161

13 3. OPBOUW VAN HET RAPPORT De structuur van het globale rapport sluit aan bij de structuur van het Besluit van de Vlaamse Regering, en houdt rekening met de aanbevelingen geformuleerd op het overleg met de Erkenningscommissie op 25 januari De voortgangsrapporten per opleiding of per departement (art. 4) worden afzonderlijk aan de Erkenninsgcommissie bezorgd. Het voorliggende document omvat dus enkel het evaluatierapport op associatieniveau (art. 5). Deel 1 bevat de evaluatie van de reeds gerealiseerde en nog te realiseren voortgang van het academiseringsproces per studiegebied of cluster van opleidingen (art. 5, 1 en 2 ). Het is een bundeling van de evaluatieformulieren die werden aangeleverd door de evaluatieorganen, i.c. de beheersorganen van de geïntegreerde faculteiten, het groepsbestuur Wetenschap en Technologie, en het Bestuurscomité van het Instituut voor Onderzoek in de Kunsten. Deze evaluaties steunen op de door de hogescholen opgestelde voortgangsrapporten, waarnaar ze frequent verwijzen en waarvan ze niet los kunnen worden gezien. Deel 2 bevat de evaluatie van het lopende onderzoeksbeleid en de onderzoeksorganisatie per hogeschool (art. 5, 3 ). Het is een bundeling van de evaluatieformulieren aangeleverd door de Associatieraad voor Onderzoek. Deel 3 bevat de toelichting bij het onderzoeksbeleid voor de komende jaren, alsook een toelichting bij het meerjarenplan onderzoek, het gezamenlijk opgezette systeem van kwaliteitszorg voor het onderzoek en het algemene onderzoeks- en samenwerkingsreglement van de associatie, en een evaluatie van de inmiddels bereikte resultaten (art. 5, 4 ). Zoals gezegd is dit deel een beknopte versie van het Meerjarenplan onderzoek, aangevuld met concrete gegevens. Als Bijlage worden, naast de voortgangsrapporten uit de hogescholen, de volgende documenten bezorgd: 1. Rapport OOP-project: M. GYSEN, H. LOOSVELT en J. DE VUYST, Academisering ondersteunen en opvolgen. Een aanzet tot het meten van (indicatoren van) academisering in de academische bachelor- en masteropleidingen aan de hogescholen van de Associatie K.U.Leuven, 22 december Meerjarenplan onderzoek en maatschappelijke dienstverlening Associatie K.U.Leuven , versie 19 oktober Sjabloon jaarverslag onderzoek 4. Nota academisch onderwijs en academisering (Werkgroep Onderwijskundige aspecten academisering), januari Algemeen onderzoeks- en samenwerkingsreglement Associatie K.U.Leuven, 20 september blz. 13/161

14 blz. 14/161

15 DEEL 1 EVALUATIE VAN DE VOORTGANG VAN HET ACADEMISERINGSPROCES (ART. 5, 1-2 ) blz. 15/161

16 blz. 16/161

17 De evaluatie van de reeds gerealiseerde en nog te realiseren voortgang van het academiseringsproces per studiegebied volgt de structuur van de zelfevaluaties, die elke opleiding of departement opstelde als onderdeel van zijn voortgangsrapport (art. 4, 3 van het Besluit van de Vlaamse Regering). Deze evaluaties gebeurden op basis van de academiseringsindicatoren uit art. 3 van het Besluit van de Vlaamse Regering; de daarbijhorende concrete streefdoelen zijn afkomstig uit het Meerjarenplan Onderzoek van de Associatie K.U.Leuven (zie Bijlage 2). Daarbij moet rekening gehouden worden met de volgende factoren: niet elk streefdoel was voor elk studiegebied of elke opleiding relevant of opzoekbaar; voor een aantal indicatoren/streefdoelen waren geen historische gegevens beschikbaar. In dat geval kon enkel de huidige situatie geëvalueerd worden, rekening houdend met de nog te realiseren voortgang tegen Hierna volgt een overzicht van de gehanteerde academiseringsindicatoren en streefdoelen. 1. Integratie onderzoek onderwijs 1.1. De ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden en -attitudes bij de studenten: training in het gebruik van onderzoekstechnieken en methoden van verzameling van gegevens, aanleren van interpretatie en verwerking van gegevens, aanleren van reflectie over en oriëntering van creatieve onderzoeksprocessen Streefdoelen: In de opleidingsonderdelen wordt verwezen naar resultaten van recent onderzoek en worden nieuwe ontwikkelingen op wetenschappelijk en vaktechnisch gebied besproken. In ten minste 20% van de opleidingsonderdelen wordt gebruik gemaakt van internationaal erkende onderzoeksgebaseerde handboeken. In de BA- en MA-programma s is er minstens één opleidingsonderdeel waarin onderzoeksmethoden en - vaardigheden centraal staan, of er is een sterke dergelijke component aanwezig in meerdere opleidingsonderdelen. De verwerving van informatievaardigheden wordt systematisch ingebouwd in de BA-programma s. De opleiding bouwt in onderling overleg een doordacht traject uit voor de verwerving van onderzoeksmethodologie en -vaardigheden 1.2. Het bieden van mogelijkheden aan studenten om zelf projecten en onderzoeken uit te voeren met het oog op kennisontwikkeling en -creatie, analyse en synthese, reflectie, interpretatie en toepassing. Streefdoelen: Indien in de opleiding een Bachelorproef of -scriptie is voorzien, wordt daarin een ruime plaats ingeruimd voor onderzoekscomponenten. In de MA-programma s krijgt de student de mogelijkheid kennis te nemen van of deel te nemen aan lopend onderzoek van ten minste één docent-onderzoeker De ontwikkeling van de masterproef als instrument om onderzoeksvaardigheden bij de studenten aan te leren en te toetsen. Streefdoelen: De student expliciteert en verantwoordt in de masterproef de onderzoeksvraag en de gebruikte methodologie; de student situeert zijn werkstuk in een bredere problematiek. Het thema van de masterproef sluit bij voorkeur aan bij het lopend onderzoek in de onderzoeksgroep. blz. 17/161

18 Bij de beoordeling van de masterproef spelen de dimensies onderzoeksmethode en kritisch-reflecterende houding een determinerende rol. 2. De intensiteit van de onderzoeksactiviteiten van het personeel 2.1. Het aandeel onderzoeksactieve personeelsleden ten opzichte van het totale personeelsbestand Streefdoelen: 2/3 van het onderwijzend personeel bestaat uit actieve onderzoekers 1 (voor de kunsten: 1/3 actief onderzoekers (onderzoekers-kunstenaars) en 1/3 kunstenaars met een hoogstaande artistieke praxis) De taakbeschrijving bij aanwerving van OP bevat een onderzoeksgedeelte met aandacht voor inpasbaarheid in de onderzoeksfocus van de vakgroep, zodat iedereen die nieuw aangeworven wordt (met minimum 0.5 VTE aanstelling) een actief onderzoeker wordt Het aandeel van het personeel met een diploma van doctor ten opzichte van het totale personeelsbestand binnen de opleiding Streefdoel: 50% van het onderwijzend personeel (groep docent/hoofddocent/hoogleraar) bestaat uit doctores (voor de kunsten: 5-10% van het onderwijzend personeel) 2.3. Inkomsten uit contractonderzoek Zie Onderzoeksmatige reputatie en externe waardering van de personeelsleden Promotorschap doctoraten, lidmaatschap van doctoraatsjury s, colleges van deskundigen voor de beoordeling van onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten, Meta-dimensie: integratie van het personeel in de universiteit Streefdoel: 75% van de actieve onderzoekers zijn geaffilieerd onderzoekers (inclusief geassocieerd docenten, hoofddocenten en hoogleraars) 3. Onderzoeks- en valorisatieoutput Streefdoel: publicatie- en valorisatiepunten: Ofwel (a) verdienen minstens 2/3 van de actieve onderzoekers in een termijn van vijf jaar minstens 3 publicatiepunten 2 (gedrags- en cultuurwetenschappen) of 5 publicatiepunten (wetenschap & technologie en biomedische wetenschappen) Ofwel (b) voldoen minstens 1/3 van de actieve onderzoekers aan de voorwaarde onder (a) én kan dit quotum worden aangevuld met wetenschappelijke dienstverlening tot 3 valorisatiepunten 3 (gedrags- en cultuurwetenschappen) of 5 valorisatiepunten (exacte en biomedische wetenschappen). 1 Onder actief onderzoeker wordt verstaan: een personeelslid dat minstens 0,2 VTE (20% van een voltijdse opdracht) aan onderzoek binnen het departement besteedt. De volledige doelstelling in het meerjarenplan luidt: er wordt gestreefd naar 2/3 actieve onderzoekers van de staf (onderwijzend personeel met minimum 0,5 VTE aanstelling) met minimum 20% onderzoekstijd. 2 Publicatiepunten: een internationale publicatie vertegenwoordigt 2 punten; een hoofdstuk in een internationaal boek of in internationale proceedings, een lezing op een internationale conferentie vertegenwoordigen 1.5 punt; een lezing op een nationale conferentie en een artikel in een nationaal en/of sectorieel wetenschappelijke tijdschrift vertegenwoordigen 1 punt. blz. 18/161

19 Indien de informatie voor bovenstaand streefdoel ontbreekt, geef dan een evaluatie van de globale onderzoeks- en valorisatieoutput. Voor de kunsten kan rekening gehouden worden met artistieke realisaties zoals creaties, presentaties en uitvoeringen van kunstwerken, composities enz. Meta-dimensie: samenwerking tussen de universiteit en de hogescholen Streefdoel: Tegen 2012 hebben 35 doctorandi vanuit de hogescholen een doctoraat afgelegd aan de K.U.Leuven. Aantal doctoraten in voorbereiding of afgelegd aan de K.U.Leuven 4. De inzet van financiële middelen NB: Indien gegevens over de voorgaande jaren beschikbaar zijn, dan wordt hier de historische evolutie van de inzet van financiële middelen geëvalueerd. Als enkel de gegevens uit het jaarverslag 2006 voorhanden zijn, dan betreft het een evaluatie van de huidige situatie, rekening houdend met de te realiseren voortgang tegen Aantal onderzoeksprojecten met een personeelslid van de hogeschool als promotor of copromotor 4.2. Inkomsten uit contractonderzoek (= B-financiering) 4 Streefdoel: euro per jaar per actief onderzoeker (biomedische, gedrags- en cultuurwetenschappen); euro per jaar per actief onderzoeker (exacte wetenschappen) 4.3. Ingezette middelen voor onderzoek ten opzichte van de totale middelen vanuit de verschillende geldstromen, gemeenschappelijke investeringen van hogeschool en universiteit; Meta-dimensie: Projecten in samenwerking met de universiteit 5. De onderzoeksinfrastructuur en -faciliteiten Meta-dimensie: gemeenschappelijke investeringen tussen hogeschool en de universiteit 3 Valorisatiepunten: 1 punt per euro aan contracten voor onderzoek, ½ punt per contract of contractdeel van minder dan euro of een aantal punten op basis van een voor equivalentie ingediend dossier over andere dienstverlening van een voldoende hoog niveau, bijvoorbeeld lid van de raad van bestuur of officiële raadgever van een organisatie of instelling in een toepassingsgebied, deelname aan een jury of geven van opleiding buiten het onderwijs voor een toepassingsgebied, etc. 4 Cf. jaarverslag onderzoek, fiche inzet financiële middelen voor wetenschappelijk onderzoek : Vergoedingen, subsidies en inkomsten die verband houden met contractuele onderzoeksopdrachten toegekend door publiek- en privaatrechterlijke rechtspersonen en natuurlijke personen (B) blz. 19/161

20 1.1. STUDIEGEBIED ARCHITECTUUR Opleidingen aan de Associatie K.U.Leuven onderworpen aan de Voortgangstoets: Bachelor in de architectuur Bachelor in de interieurarchitectuur Master in de architectuur Master in de interieurarchitectuur Master of Architecture Master in de stedenbouw en de ruimtelijke planning Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (Brussel en Gent) 1. Integratie onderzoek onderwijs Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Het rapport over de voortgang laat toe te stellen dat de vooropgestelde streefdoelen behaald werden of nagenoeg werden bereikt. Dat gebeurde op doordachte en systematische wijze, zowel op bachelor- als op masterniveau. Creatief-ontwerpgerichte en reflectie-ondersteunende en -vormende opleidingsonderdelen houden elkaar in evenwicht. Uit de beschrijving van de aard, de organisatie en de veelzijdigheid van het onderzoek kan impliciet worden afgeleid dat het studieprogramma daadwerkelijk steunt op de resultaten van recent onderzoek. Het aanleren van onderzoeksvaardigheden aan de studenten gebeurt op een getrapte wijze. De studenten kunnen participeren in departementale onderzoeksprojecten. Het concept van de masterproef is doordacht en geeft de student de mogelijkheid een individueel onderzoeksproject ten volle uit te werken en zich als beginnend ontwerper te profileren. Wel is de rol van de scriptie nader te omschrijven : is deze verhandeling een noodzakelijke stap om de masterproef tot een goed einde te brengen? Of is zij vooral een aanscherpen bij sommige, niet alle studenten? van reeds eerder verworven competenties zonder dat die verder worden geïntegreerd op een hoger niveau? Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: De verwevenheid van onderwijs en onderzoek kan in zekere mate nog versterkt worden door naast de wetenschappelijke basis van het onderwijs de interactie met het eigen onderzoek van de docenten nadrukkelijker als doelstelling naar voor te schuiven. Door de positie van de scriptie nauwkeuriger te bepalen zou op masterniveau het aanleren van onderzoekscompetenties nog iets meer gestroomlijnd kunnen worden. blz. 20/161

21 2. De intensiteit van de onderzoeksactiviteiten van het personeel Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: De structuur van het personeel met een belangrijk aantal deeltijdsen is een structurele factor die de intensiteit van de onderzoeksactiviteiten beïnvloedt. Hoewel er voortgang is op dit vlak, is de evolutie vrij traag: slechts 41 van de 165 personeelsleden zijn actieve onderzoekers. Vanuit VTE-perspectief is die verhouding nog ongunstiger: op De relatieve voortgang op dit vlak is ook traag. Het departement voert een duidelijk stimuleringsbeleid voor doctorandi en startende onderzoekers door een goed uitgebouwd systeem van training, ook in samenwerking met buitenlandse partners. Op het vlak van de doctoraten is er een sterker wordende verwevenheid met de universiteit (4 van 10 lopende doctoraten). Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: Bij de aanwerving van nieuw onderwijzend personeel of bij de uitbreiding van bestaande aanstellingen zal ervoor moeten worden gezorgd dat het percentage onderzoeksactieve personeelsleden toeneemt. Dat geldt mutatis mutandis ook voor het aantal doctores, dat nog laag ligt. De zorgvuldige bepaling van de opdrachten met expliciete aandacht voor de onderzoeksopdracht, c.q. het doctoreren is hier een goed instrument. Het is aanbevolen streefdoelen te bepalen ten aanzien van het aantal doctorandi en doctores op langere termijn. Hierbij zijn verschillende pistes mogelijk. Het doctoraat PhD by design is een doctoraat in architectuur in de kunsten; daarnaast bestaat ook het klassieke doctoraat ingenieurswetenschappen: architectuur. Er wordt gesuggereerd voor de doctoraten die niet aan de K.U.Leuven lopen de band te versterken door na te gaan in welke gevallen bi-diplomering mogelijk is. Het bestaande stimuleringsbeleid bij het bestaande personeel om te doctoreren moet nog worden versterkt; maatregelen die onderzoekstijd garanderen en stimulansen om voortgang te boeken tijdens het doctoraat kunnen hierbij zeer efficiënt zijn. Er zijn nog geen geaffilieerde onderzoekers. Zij moeten echter in de juiste omgeving terecht komen. Het profiel van de ontvangende onderzoekseenheid zou moeten overeenstemmen met de onderzoeksfocus van de nieuwe onderzoekers. De complementariteit tussen het onderzoek in een departement architectuur en in de verschillende departementen en onderzoekseenheden van de universiteit is daarbij van groot belang. In deze context is de profilering van de opleidingen tot architect en tot ingenieur-architect van fundamenteel belang. Daarnaast zijn de multidimensionele relaties van de opleiding tot architect en het hierbij aansluitend onderzoek met andere disciplines, in humane wetenschappen en in kunsten verder te operationaliseren. Ondanks de enorme inspanningen die het departement tot nog toe heeft opgebracht, wordt het realiseren van de uiteindelijke streefdoelen zowel een zaak van inzet van middelen als van het typische spanningsveld tussen onderzoekers en personeelsleden met een voorbeeldige praxis. blz. 21/161

22 3. Onderzoeks- en valorisatieoutput Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Uit de bijgeleverde tabel van de outputindicatoren departement Architectuur voor 2005 en 2006 blijkt dat er duidelijk sprake van voortgang is en dit op de verschillende pertinente dimensies. Het concept van ontwerpend onderzoek wordt beschreven in de in bijlage gevoegde publicatie Reflections 7. Er wordt op gewezen dat dit begrip nog work in progress is dat de eigenheid van het onderzoek nader omschrijft. Dit concept en de verdere uitklaring ervan kunnen een waardevolle bijdrage leveren tot de verdere uitbouw van de eigen onderzoekscultuur en zo de complementariteit met ander onderzoek duidelijk maken. Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: Het is belangrijk in de verdere ontwikkeling het accent te leggen op publicaties en op ontwerpmatige realisaties, zodat de kernactiviteiten van het onderzoek blijvend de focus zijn. Wat de publicaties aangaat verdient het de voorkeur dat het aantal kwaliteitsvolle publicaties omhoog zou worden gebracht. Het ontbreken van een geëigend bibliometrisch systeem voor Architectuur, zoals wordt opgemerkt, zou dat niet mogen verhinderen. Andere vormen van output versterken zeker de visibiliteit van het departement, maar reputatie is van minder belang dan onderzoeksresultaten in hun kerngedaante. 4. De inzet van financiële middelen Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Het globale aantal onderzoeksprojecten sinds 2003 is groot. Er is met name bij de Vlaamse Gemeenschap en bij de Europese Commissie succes geboekt. Een positief punt is de groeiende samenwerking op projectgebied met de universiteit. Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: Het aantal projecten kan gelet op de personeelssterkte nog stijgen. Hier stellen zich echter een aantal structurele problemen. De toegang tot de klassieke onderzoeksfinanciering is beperkt. Het is aan te bevelen na te gaan wat het zou betekenen om aan valorisatie of aan op valorisatie gericht onderzoek te doen (bvb via IOF). Het begrip valorisatie zou daartoe moeten verduidelijkt worden zodat een gedeelte van deze financiering naar maatschappelijke finaliteiten (ook naar de kunsten) kan gaan. Uit het voortgangsrapport blijkt dat er nog geen contractonderzoek verricht wordt. Wel wordt onderzoek vastgesteld, betoelaagd door overheden. De afwezigheid van contractonderzoek in enge zin, met name met de bedrijfswereld en de particuliere sector, is verbonden met de taakverdeling tussen de docent en de zelfstandige architect. Contractonderzoek blijkt zeer gevoelige materie te zijn, ook omdat contractonderzoek binnen het departement als concurrentieel ervaren wordt met opdrachten voor de afgestudeerden. De globale financiering is beperkt om een actieve onderzoekspolitiek te voeren; wel worden de academiseringsmiddelen actief ingezet. blz. 22/161

23 5. De onderzoeksinfrastructuur en -faciliteiten Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Op dit vlak gaat de evolutie in positieve richting: de infrastructuur wordt verder uitgebouwd en er zijn zeer goede inspanningen op bibliotheekvlak. blz. 23/161

24 1.2. STUDIEGEBIED AUDIOVISUELE EN BEELDENDE KUNSTEN EN PRODUCTDESIGN Opleidingen aan de Associatie K.U.Leuven onderworpen aan de Voortgangstoets: Bachelor in het productdesign Master in het productdesign KHLim (Genk) KHLim (Genk) 1. Integratie onderzoek onderwijs Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Het studiecurriculum is doordacht en evenwichtig opgebouwd. Artistiek en reflectief gerichte opleidingsonderdelen houden elkaar in evenwicht en vullen elkaar aan, hetgeen culmineert in een masterproef die artisticiteit met verantwoording van artistieke en intellectuele processen combineert. Het rapport toont omstandig aan hoe de streefdoelen 1.1. c tot e worden bereikt; voor de doelen 1.1. a en b moet worden verwezen naar de beschrijving van de afzonderlijke opleidingsonderdelen. Met doelstelling 1.2. (het bieden van mogelijkheden aan studenten om zelf projecten en onderzoeken uit te voeren) wordt in het programma zeer duidelijk rekening gehouden. Opvallend is dat de bachelorproef een semi-finaliserend karakter draagt; uit de inleiding van het rapport blijkt dat het niet de bedoeling is dat alle afgestudeerde bachelors doorstromen naar de master. Dit kenmerk is eigen aan de opleidingen in het betrokken studiegebeid. Wat streefdoel 1.2. b aangaat, is er geen gebrek aan onderzoeksprojecten. Het concept van de masterproef is doordacht en geeft de student de mogelijkheid een individueel onderzoeksproject ten volle uit te werken en zich als beginnend kunstenaar te profileren. Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: De verwevenheid van onderwijs en onderzoek in het curriculum is een duidelijk streefdoel waarvoor reeds belangrijke inspanningen werden geleverd. Het is hierbij van belang dat het onderwijs gevoed wordt vanuit het eigen onderzoek van de docenten; de projecten waaraan de studenten kunnen participeren, moeten dan ook niet bepaald worden door een zuiver didactische dimensie maar wel degelijk projecten zijn die ressorteren onder een docentgestuurde onderzoeksgroep binnen het departement (streefdoelen 1.2 b en 1.3. b.). Een expliciet traject uittekenen kan hierbij de inbedding van deze dimensie versterken. blz. 24/161

25 2. De intensiteit van de onderzoeksactiviteiten van het personeel Evaluatie van de gerealiseerde voortgang: Gelet op de specifieke structuur van het personeel in de kunstenopleidingen, onder meer de zeer talrijke deeltijdse aanstellingen enerzijds en de noodzaak de artistieke praktijk van hoog niveau centraal te plaatsen, is het niet eenvoudig de vooruitgang op deze dimensie te bepalen. Hierbij komt dat de opleiding deel uitmaakt van een departement dat ook andere opleidingen verzorgt en dat de afzondering van de personeelsleden die betrokken zijn bij deze opleiding niet zonder meer mogelijk is. Het departement werkt hard aan het toekennen van onderzoeksopdrachten aan (nieuwe) personeelsleden en het stimuleren van doctoraatstrajecten. Geaffilieerde onderzoekers worden bij verschillende onderzoeksgroepen, verdeeld over diverse faculteiten aangevraagd. Er lopen elf dossiers aan verschillende faculteiten. Deze politiek laat toe een dragend netwerk binnen de universiteit uit te bouwen. Evaluatie van de nog te realiseren voortgang: De opleiding moet (zoals ook sommige andere kunstopleidingen) wachten op een natuurlijke verjonging van het personeelsbestand om verder doorslaggevende inspanningen op het terrein van onderzoeksaanstellingen te kunnen doen. Toch lijkt ze met vertrouwen de (nabije) toekomst tegemoet te zien ook al wijzen de huidige cijfers op de lange weg die in deze nog moet worden afgelegd. Vooralsnog lijkt de opleiding Product Design (vergeleken met het globale departement) enigszins achter te blijven; de volgehouden politiek bij vervangingen zal echter toelaten de dynamiek in de richting van hoogstaande artistieke praktijk en onderzoek te versterken. Bij de aanwerving van nieuw onderwijzend personeel of bij de uitbreiding van bestaande aanstellingen zal ervoor moeten worden gezorgd dat het percentage onderzoeksactieve personeelsleden toeneemt. Dat geldt mutatis mutandis ook voor het aantal doctores, dat nog laag ligt. De zorgvuldige bepaling van de opdrachten met expliciete aandacht voor de onderzoeksopdracht, c.q. het doctoreren is hier een goed instrument. Het is aan te bevelen streefdoelen te bepalen ten aanzien van het aantal doctorandi en doctores op langere termijn. Het rapport geeft geen prognose voor de streefdoelen met betrekking tot het aantal belangrijke kunstenaars in de personeelsformatie. Nochtans zullen in dit domein minstens even belangrijke inspanningen als op het terrein van het aantal onderzoekers moeten worden geleverd. De redenen hiervoor zijn begrijpelijk: het hoger kunstonderwijs moet, wat deze materie betreft, nog alle traditie opbouwen en dat is niet voor iedere opleiding even evident. blz. 25/161