STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUVEN CONFUSED?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUVEN CONFUSED?"

Transcriptie

1 STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUEN CONFUSED? 1

2 STOLLINGSFASEN ASCULAR INJURY WEEFSELSCHADE asoconstriction Exposure of subendothelial Collagen Release of Tissue Factor asoconstrictie Primaire hemostase orming bloedplaatjesplug Secundaire hemostase Extrinsiek systeem Intrinsiek systeem Primary hemostasis = platelet adhesion aggregation activation Secondary hemostasis = coagulation cascade Fibrinolyse + ingroei fibreus weefsel Stable fibrin/platelet clot STAP 1: LOCALE ASOCONSTRICTIE STAP 2: PRIMAIRE HEMOSTASE Plaatjesaggregatie / vorming soft plug 2

3 SECUNDAIRE HEMOSTASE MADE SIMPLE at at X = Intrinsieke = Extrinsieke Beiden komen samen in de common De at en kruisen elkaar bij factor 10 at at X X X Factor is een cofactor voor X Prothrombine (II) Thrombine (IIa) want ze passen zo mooi in elkaar! Fibrinogeen (I) Fibrine (Ia) 3

4 at at COMMON PATHWAY Prothrombine (II) X X Fibrinogeen (I) Thrombine (IIa) Fibrine (Ia) COMMON PATHWAY Prothrombine (II) X X Fibrinogeen (I) Thrombine (IIa) Fibrine (Ia) THE PATHWAY is korter dan at DUS We re LUCKY want minder stappen om te memoriseren. DUS THE PATHWAY Deze Lucky gebruikt Lucky Factor 7 om factor X te activeren! Prothrombine (II) X X Fibrinogeen (I) Thrombine (IIa) Fibrine (Ia) 4

5 THE AT PATHWAY THE AT PATHWAY Wanneer de at faalt, dan wordt het TE NAT aan de voeten van onze collega s chirurgen Twaalf XII Elf XI Negen IX III Acht T E N A T X Tien TE NAT FACTOR DEFFICIENTIES FACTOR DEFFICIENTIES at = XII XI IX III = at X 5

6 FACTOR DEFFICIENTIES KLASSIEKE STOLLINGSCASCADE XII XI IX III X at NIEUWE STOLLINGSCASCADE WAAROM TEG? Klassieke stollingstesten in vitro stollingsparameters STATISCH bloedplaatjes at Fibrinogeen FDP 6

7 WAAROM TEG?? WAAROM TEG? Thromboelastografie Nadelen klassieke stollingstesten: In vivo hemostase DYNAMISCH Tijdrovend Weinig informatie over kwaliteit van de klonter Onset Sterkte duur Zegt iets over aantal maar niet over functie Plaatjesfunctie ( primaire hemostase ) sterkte klonter ( secundaire hemostase ) fibrinolyse WHAT S THE POINT? oordelen: Reduceert het non-evidence-based gebruik van bloedproducten perioperatief Gemakkelijke methode om fibrinolyse te testen (geen enkele andere test kan dit) Maakt onderscheid tussen coagulopathie obv thrombocytopenie en coagulopathie obv fibrinogeentekort Kostprijs ROTEM = klassieke stollingstesten ROTEM gegevens zijn iets sneller beschikbaar en praktischer WHAT S THE POINT? Nadelen: Training noodzakelijk Weinig precies Ongevoelig voor ASA, clopidogrel, vw syndroom Machine verwarmt het bloed tot 37 C, reflecteert mogelijks niet de hemostase bij de hypotherme patiënt Hercalibratie 2-3 keer per dag Regelmatig onderhoud nodig 7

8 ISCOELASTIC POC TESTS ALLE 3 GOED? TEG Sonoclot ROTEM ISCOELASTIC POC TESTS PERIOPERATIEF BLOEDERLIES Chirurgisch probleem Stollingsprobleem TEG Sonoclot ROTEM R/ Chirurgische hemostase R/ PC, BP, FFP, fibrinogeen, stollingsfactoren, TXA,... 8

9 PERIOPERATIEF BLOEDERLIES WERKINGSMECHANISME Chirurgisch probleem Stollingsprobleem Normale TEG Gestoorde TEG R/ Chirurgische hemostase R/ PC, BP, FFP, fibrinogeen, stollingsfactoren, TXA,... Wat dienen we toe?? HOE OER IK DE TEST UIT? HOE OER IK DE TEST UIT? 9

10 HOE OER IK DE TEST UIT? HOE OER IK DE TEST UIT? ROTEM GRAFIEK HOE TE INTERPRETEREN? Je moet jezelf 3 vragen stellen: How fast? How strong? For how long? 10

11 HOW FAST? HOW FAST? Snelheid klontervorming (CT) wordt weergegeven door lineaire gedeelte van de grafiek. CT is een weerspiegeling van de functionaliteit van alle stollingsfactoren die leiden tot de omvorming van prothrombine naar thrombine CT FFP PCC HOW STRONG? Bloedplaatjes HOW STRONG? Fibrine Sterkte van de klonter wordt weergegeven door hoogste amplitude van de grafiek (MCF). 11

12 HOW STRONG? HOW STRONG? Bloedplaatjes ROTEM Platelet Fibrine FIBTEM MCF MCF ROTEM Platelet GEEF FIBRINOGEEN GEEF PLAATJES FIBTEM MCF GEEF PLAATJES GEEF FIBRINOGEEN FOR HOW LONG? FOR HOW LONG? Duurzame klonter of wordt hij toch te snel afgebroken? Is er sprake van HYPERFIBRINOLYSE? Fibrinolyse wordt weerspiegeld door de lysis index op 30 min (LI30) maximum lysis (ML) LI 30 ML TXA 12

13 ERSCHILLENDE ROTEM TESTS low REFERENTIEWAARDEN 13

14 TRIIAL TIME TXA Welke medicatie zou je bij deze patiënt toedienen? 14

15 FIBRINOGEEN Welke medicatie zou je bij deze patiënt toedienen? PROTAMINE Welke medicatie zou je bij deze patiënt toedienen? 15

16 NORMALE STOLLING Welke medicatie zou je bij deze patiënt toedienen? BLOEDPLAATJES Welke medicatie zou je bij deze patiënt toedienen? 16

17 ragen? 17

Workshop 27 april ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling

Workshop 27 april ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling Workshop 27 april 2010 ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling Dr. Christa Boer Research Manager Perioperative Care Afdeling Anesthesiologie Thromboelastometrie Diagnostiek Educatie Onderzoek

Nadere informatie

Workshop Bloedstollings apparaat

Workshop Bloedstollings apparaat Workshop Bloedstollings apparaat ASZ Dordrecht Zaterdag 13 december 2014 Wibo van Run Key Account Manager The Nederlands & België page 2 Rondom Bloedmanagement Bij bloedtransfusies staat de veiligheid

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie NVB-TRIP symposium 2018 Nicole Juffermans Laboratory of Experimental Intensive Care and Anesthesiology (L.E.I.C.A.) Department of Intensive Care

Nadere informatie

Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling

Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 2 2 3 4 4 5 5 6 6 7 8 8 1) INITIATION HEMOSTASIS Endothelial cells

Nadere informatie

Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie. Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie

Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie. Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie Massaal Bloedverlies en Acute Traumatische Coagulopathie Rob Zwinkels AIOS Anesthesiologie Trauma en verbloeding Mondiaal: jaarlijks 6,5 miljoen trauma sterfgevallen In Nederland: Meest voorkomende oorzaak

Nadere informatie

Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma.

Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma. Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma. Yvonne Henskens, MSc, PhD klinisch chemicus hoofd van clusters voor hematologie, hemostase en transfusie Centraal Diagnostisch Laboratorium

Nadere informatie

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging

Nadere informatie

Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten

Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten Marc Jacquemin KULeuven HMWK / PK XII XIIa Preanalytische fouten niet-fysiologisch oppervlak XI XIa VIIa / WF VIII IX VIIIa IXa

Nadere informatie

Hypercoagulopathie. Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven

Hypercoagulopathie. Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven Hypercoagulopathie Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven 1 Hypercoagulopathie Arteriele / Veneuze / Microvasculaire Trombose Aangeboren vs. Verworven Cutane Manifestaties van hypercoagulopathie

Nadere informatie

beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen

beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen Prof. Dr. Cees Th. Smit Sibinga, FRCP Edin, FRCPath ID Consulting for International Development of Transfusion Medicine (IDTM) University of Groningen, NL

Nadere informatie

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin Verworven stollingsinhibitoren Marc Jacquemin 1 AUTO-immune respons tegen eigen eiwitten Verworven stollingsinhibitor Lupus anticoagulans Copyright Excorim 2 AB Coagulation in a blood vessel: fibrin stabilises

Nadere informatie

Waarom is bloedstolling complex?

Waarom is bloedstolling complex? Bloedstolling Waarom is bloedstolling complex? Moet snel optreden wanneer nodig Magniet optreden wanneer niet noodzakelijk Moet lokaal optreden Daarom : vele regulatie niveau s Stolling op 2 niveau s:

Nadere informatie

Programma. Plasmafiltra/e. Indica/es Plasmaferese. Ziektebeelden. Samenstelling bloed. Func/e plasma- eiwizen 15-04- 15. Bloed

Programma. Plasmafiltra/e. Indica/es Plasmaferese. Ziektebeelden. Samenstelling bloed. Func/e plasma- eiwizen 15-04- 15. Bloed Programma Plasmafiltra/e Theorie ontmoet prak/jk Indica'es plasmafiltra'e een dialyse aangelegenheid? Indica/es Plasmaferese Voorkomen van een an/geen- an/lichaam reac/e LUMC: m.n. bij humorale rejec/e

Nadere informatie

Perioperatieve bloedingen en de rol van thromboelastografie Hugo ten Cate, afdeling Interne geneeskunde, MUMC+ en CARIM, Maastricht

Perioperatieve bloedingen en de rol van thromboelastografie Hugo ten Cate, afdeling Interne geneeskunde, MUMC+ en CARIM, Maastricht Perioperatieve bloedingen en de rol van thromboelastografie Hugo ten Cate, afdeling Interne geneeskunde, MUMC+ en CARIM, Maastricht Patiënten ouder en zieker Complexere operaties Kritische hematocriet

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44703 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gielen, C. Title: Blood loss in coronary artery bypass surgery: etiology, diagnosis

Nadere informatie

HEMOSTASE fysiologie en pathologie

HEMOSTASE fysiologie en pathologie HEMOSTASE fysiologie en pathologie Prof. Dr. Cees Th. Smit Sibinga, FRCP Edin, FRCPath ID Consulting for International Development of Transfusion Medicine (IDTM) University of Groningen, NL ID Consulting

Nadere informatie

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures

Diabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:

Nadere informatie

Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven)

Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven) Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven) Ton Lisman Chirurgisch Onderzoekslaboratorium, UMC Groningen Behandeling van hemofilie A/B Suppletie FVIII/FIX Remmende antistoffen? Bypassing

Nadere informatie

Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016

Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016 Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016 Dr. Henk Louagie, dienst klinische biologie Dr. Marjan Petrick, dienst haematologie AZ Sint-Lucas Gent Groenebriel 1 B-9000 Gent Tel +32 9 224 64

Nadere informatie

Medische zorgverlening bij een acute bloeding en hemorragische shock

Medische zorgverlening bij een acute bloeding en hemorragische shock Medische zorgverlening bij een acute bloeding en hemorragische shock Jan J. De Waele Jan.DeWaele@UGent.be @CriticCareDoc Inleiding Acute bloeding vaak trauma geassocieerd Mortaliteit na trauma in Belgie

Nadere informatie

Practicum Laboratoriumgeneeskunde. Dr. Pieter Vermeersch Prof. Norbert Blanckaert

Practicum Laboratoriumgeneeskunde. Dr. Pieter Vermeersch Prof. Norbert Blanckaert Practicum Laboratoriumgeneeskunde Dr. Pieter Vermeersch Prof. Norbert Blanckaert Practicum laboratoriumgeneeskunde 1. Pre-analytische fase 2. Basisprincipes celtelling 3. Labobezoek OUTCOME EFFECT MEDISCHE

Nadere informatie

Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans

Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans Klinisch Transfusieonderwijs NVB-TRIP 2018 Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans Dr. Erik AM Beckers Internist-hematoloog/transfusiespecialist 2

Nadere informatie

Majeure bloeding wat nu?

Majeure bloeding wat nu? Majeure bloeding wat nu? Jan J. De Waele MD PhD Surgical ICU Ghent University Hospital Ghent, Belgium. Jan.DeWaele@UGent.be @CriticCareDoc Inleiding Stolling is een complex gebeuren Falen van de stolling

Nadere informatie

De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk

De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk J. Rosing Cardiovascular Research Institute Maastricht The Netherlands Dia 1 Vroeger was de stolling erg eenvoudig Morawitz 1905: Thrombokinase Prothrombine

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In dit proefschrift wordt de ontwikkeling van twee nieuwe testen beschreven die kunnen helpen bij de detectie van verhoogde bloedings- of tromboseneigingen. In hoofdstuk 1 wordt

Nadere informatie

hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Samenvatting In dit proefschrift wordt het gebruik van de trombinegeneratie test beschreven voor het controleren van therapie met antistollingsmiddelen (anticoagulantia). De trombinegeneratie (TG) test

Nadere informatie

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation

Nadere informatie

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin Verworven stollingsinhibitoren Marc Jacquemin 1 ALLO-immune respons tegen toegediende stollingsfactoren hemofilie A behandeld met FVIII antistoffen tegen FVIII 2 GEEN mutatie in de genen van stollingsfactoren

Nadere informatie

Medicamenten die de stolling beïnvloeden

Medicamenten die de stolling beïnvloeden Medicamenten die de stolling beïnvloeden Auteur: Karel Zuur Anesthesioloog/Intensivist Datum: 11 mei 2015 Doel Overzicht, aandachtspunten, handvatten ---. Beleid / How we do it 2 Arsenaal Thrombocyten(functie)

Nadere informatie

Cases Stolling. BVMLT 17 november 2015

Cases Stolling. BVMLT 17 november 2015 Cases Stolling BVMLT 17 november 2015 Vraag 1: welke factoren kan je meten met een aptt test? A. FVII, FV, FX, FII, fibrinogeen B. FVIII en FIX C. FXII, FXI, FVIII en FIX D. FXII, FXI, FVIII, FIX, FV,

Nadere informatie

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 13 september 2013 ALGEMENE PRINCIPES IN BEHANDELING VAN BLOEDINGEN AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER ORALE DIRECTE

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Openhartoperaties worden verricht bij patiënten met ernstige aderverkalking van de kransslagaders van het hart en/of afwijkingen

Nadere informatie

University of Groningen. Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma

University of Groningen. Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma University of Groningen Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from

Nadere informatie

Antistolling in het pijncentrum

Antistolling in het pijncentrum Antistolling in het pijncentrum Dr. Veerle Dirckx mariaziekenhuis.be Mensen zorgen voor mensen Overzicht Ter opfrissing de stollingscascade Wat is er allemaal op de markt? Wat werkt waarop in? Hoelang

Nadere informatie

Van bloedplaatjes tot fibrine:

Van bloedplaatjes tot fibrine: Van bloedplaatjes tot fibrine: Hoe meten we stolling? N. Jacobs - Klinisch bioloog AZ KLINA 16/11/2011 1 Hemostase Gecontroleerd stelpen van een bloeding 16/11/2011 2 Hemostase Primaire hemostase Stabiele

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de literatuur die beschrijft dat de opslag van donorplaatjes, zoals die plaatsvindt bij de bloedbank, leidt tot ve

Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de literatuur die beschrijft dat de opslag van donorplaatjes, zoals die plaatsvindt bij de bloedbank, leidt tot ve Bloedplaatjes zijn cellulaire fragmenten, die afgesplitst worden door de megakaryocyten in het beenmerg, en die een cruciale rol spelen in het hemostatische proces. Bij vaatwandbeschadiging bewerkstelligen

Nadere informatie

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019 stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe

Nadere informatie

Interaction mechanisms of platelets and coagulation

Interaction mechanisms of platelets and coagulation Summary Summary Interaction mechanisms of platelets and coagulation Hemostasis is a process which functions to arrest bleeding after vascular damage by inducing the formation of a clot. When the hemostatic

Nadere informatie

1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. bloedstolling of coagulatie fibrineklonter stollingsfactoren

1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. bloedstolling of coagulatie fibrineklonter stollingsfactoren 1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. Na beschadiging van een bloedvat treedt een complexe reeks van reacties op die erop gericht is de oorspronkelijke toestand te

Nadere informatie

studie Medische Biologie aan de Universiteit Utrecht. Na het afronden van een stage van

studie Medische Biologie aan de Universiteit Utrecht. Na het afronden van een stage van urriculum vitae De schrijver van dit proefschrift werd geboren of 27 april 1971 te ilburg. Het VWO-diploma werd behaald in 1989 aan het heresia yceum te ilburg, waarna werd aangevangen met de studie Medische

Nadere informatie

Micropartikels en stolling

Micropartikels en stolling Micropartikels en stolling Anita Böing Presentatie Introductie; wat zijn micropartikels Micropartikels en stolling Micropartikels en ITP Andere functies van micropartikels Conclusie micropartikels activatie,

Nadere informatie

Implementatie van een massaal transfusie protocol. Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle

Implementatie van een massaal transfusie protocol. Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle maart 20, 2013 Implementatie van een massaal transfusie protocol Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle ATLS Primo non nocere Gaat uit van Golden standards, Zelden van onderzoek Niet van evidence Niveaus

Nadere informatie

Massaal bloedverlies kinderen

Massaal bloedverlies kinderen Massaal bloedverlies kinderen Elise Huisman Kinderarts-hematoloog TRIP-NVB congres mei 2019 Introduc@e Massaal bloedverlies bij kinderen Periopera@ef verwacht onverwacht Trauma hips://www.volksgezondheidenzorg.info/ranglijst/ranglijst-ziekten-op-basis-van-sterne

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond

Nadere informatie

CASE STUDY MASSAAL BLOEDVERLIES NA REVISIE HEUP ASTRID NOOR CIRCULATION PRACTITIONER I.O.

CASE STUDY MASSAAL BLOEDVERLIES NA REVISIE HEUP ASTRID NOOR CIRCULATION PRACTITIONER I.O. CASE STUDY MASSAAL BLOEDVERLIES NA REVISIE HEUP ASTRID NOOR CIRCULATION PRACTITIONER I.O. INLEIDING VOORSTELLEN CASUS VOORGESCHREVEN BEHANDELING PARAMETERS EN LABUITSLAGEN HEMOSTASE BELEMMERENDE FACTOREN

Nadere informatie

Urgente aanpak van bloedingen. Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven

Urgente aanpak van bloedingen. Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven Urgente aanpak van bloedingen Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven Casus: J-B H, 84 jaar Gezwollen blauwe tong en slikproblemen Ochtend van spoedopname : Consult huisarts

Nadere informatie

Stollingsonderzoek: PT en APTT

Stollingsonderzoek: PT en APTT Labquiz Stollingsonderzoek: PT en APTT Wat te doen met een afwijkende PT en APTT? In dit artikel wordt het stollingsonderzoek onder loep genomen en implicaties voor de klinische praktijk besproken. Casus

Nadere informatie

Auteurs. Y. Henskens, M. Lance, E. Beckers. Trefwoorden. Fibrinogeen, massaal bloedverlies, ROTEM, TEG, trombo-elastografiee

Auteurs. Y. Henskens, M. Lance, E. Beckers. Trefwoorden. Fibrinogeen, massaal bloedverlies, ROTEM, TEG, trombo-elastografiee Implementatie van de trombo-elastografie (ROTEM ) in het MUMC + : (On)mogelijkheden van laboratoriumtesten bij bloedverlies en verworven hemostase afwijkingen Auteurs Trefwoorden Y. Henskens, M. Lance,

Nadere informatie

Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en groot bloedverlies

Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en groot bloedverlies Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en groot bloedverlies Auteurs Trefwoorden D. van de Kerkhof en I. Herold Bloeding, bloedverlies, cardiochirurgie, cardiovasculair, extracorporale circulatie,

Nadere informatie

Toediening van bloedcomponenten UZ Leuven

Toediening van bloedcomponenten UZ Leuven Toediening van bloedcomponenten UZ Leuven Dr. Luc Veeckman Anesthesie UZ Leuven Wanneer Zo nodig : - Individueel - Op basis van fysiologische / klinische parameters >> zuiver numerieke parameters. - Zuurstoftransport

Nadere informatie

Haemostase. Samenvatting

Haemostase. Samenvatting 181 Haemostase Haemostase is het proces wat ervoor zorgt dat een beschadiging in een bloedvat snel en effectief wordt hersteld om overtollig bloedverlies te voorkomen. Het haemostatische proces is in normale

Nadere informatie

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014 Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting CHAPTER 9 Nederlandse samenvatting Inleiding In een volwassen mens circuleert 5 à 6 liter bloed door de bloedvaten. Het bloed transporteert onder andere bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen

Nadere informatie

Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam

Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam 14 maart 2012 1 Kort over heparine HIT(T) Kan de diagnose HIT worden gesteld op basis van kliniek? Dat is vaak lastig

Nadere informatie

V&VN Oncologiedagen 2014. Bloeding en Stolling in de oncologie. dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven

V&VN Oncologiedagen 2014. Bloeding en Stolling in de oncologie. dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven V&VN Oncologiedagen 2014 Bloeding en Stolling in de oncologie dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Ede, 18 november 2014 waarom is stolling en kanker bloeden

Nadere informatie

Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole. SKS symposium 30 oktober 2008 Ad Castel Ton van den Besselaar

Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole. SKS symposium 30 oktober 2008 Ad Castel Ton van den Besselaar Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole SKS symposium 30 oktober 008 Ad Castel Ton van den Besselaar Conclusies uit 006: De indicatie tot, en de interpretatie van laboratoriumonderzoek zijn wezenlijke

Nadere informatie

Perioperative management of NOACs

Perioperative management of NOACs Perioperative management of NOACs Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Erik Vandermeulen Anesthesie Perioperatieve Antitrombotic Therapy 2000 Vitamine K antagonists (Marcoumar, Marevan, Sintrom) Aspirine

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 127 Inleiding 128 Het antifosfolipiden syndroom Normaal gesproken worden lichaamsvreemde stoffen, zoals bacteriën en virussen, in het lichaam door het afweersysteem opgeruimd.

Nadere informatie

hemostatic system and its relationship with clinical conditions. Lastly, the calibrated automated thrombography (CAT) assay that measures thrombin

hemostatic system and its relationship with clinical conditions. Lastly, the calibrated automated thrombography (CAT) assay that measures thrombin Summary Summary The function of the hemostatic system is to stop blood loss after vascular damage. The hemostatic response includes the formation of a platelet plug at the site of vascular injury and its

Nadere informatie

Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun?

Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? DEPARTMENT OF HEPATOLOGY AND GASTROENTEROLOGY Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? Xavier VERHELST, MD, PhD Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten Postgraduaat 28 Maart 2019 Pellicoro et al.,

Nadere informatie

10Nederlandse. samenvatting. binnenwerk_m_tesselaar.indd 149 25-1-2008 8:10:42

10Nederlandse. samenvatting. binnenwerk_m_tesselaar.indd 149 25-1-2008 8:10:42 10Nederlandse samenvatting binnenwerk_m_tesselaar.indd 149 25-1-2008 8:10:42 Jarenlang werd aangenomen dat Armand Trousseau de eerste was die het verband tussen veneuze trombose en kanker beschreef, recentelijk

Nadere informatie

Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en massaal bloedverlies

Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en massaal bloedverlies Hemostase in balans: Perioperatieve transfusie en massaal bloedverlies Ingeborg Herold Anesthesioloog Intensivist Daan van de Kerkhof Klinisch Chemicus Praktijk trombocytentransfusie ANAESTH/IC trombocytenaantallen

Nadere informatie

PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT. 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas)

PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT. 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas) PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas) OVERZICHT Inleiding Praktijk voorbeeld Theorie & interpretatie Gelijkaardige technieken OVERZICHT

Nadere informatie

Stelping en NSAID's ; stolling en antistolling

Stelping en NSAID's ; stolling en antistolling Stelping en NSAID's ; stolling en antistolling Het hemostaseproces bestaat uit 5 stappen. - Vasoconstrictie/retractie van vaten - Adhesie van bloedplaatjes aan de collagene vezels van de vaatwand bij laesies

Nadere informatie

Platform Perioperatieve Hemostase

Platform Perioperatieve Hemostase Platform Perioperatieve Hemostase Auteurs Trefwoorden C. Boer, H.C.J. Eikenboom, H. Romijn, H. Hendriks, L. van Pampus Bedside monitoring, multidisciplinair, multifactorieel, perioperatieve hemostase Samenvatting

Nadere informatie

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen

Nadere informatie

Vraag screenend laboratorium hemostase onderzoek. 2. pas maar op dat die bloedneus niet gaat groeien. 3. Griekenland, 32 C en een Hermes schotel

Vraag screenend laboratorium hemostase onderzoek. 2. pas maar op dat die bloedneus niet gaat groeien. 3. Griekenland, 32 C en een Hermes schotel Vraag 1 Een corpulente minister van financiën stapt met een koffertje op het vliegtuig naar Griekenland en is geheel toevallig bij terugkomst enige kilo s bagage kwijt. Tevens heeft hij bij terugkomst

Nadere informatie

Bloedstolling. Disclaimer. Laboparameters Geneesmiddelen. Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog. Hemostase = complex; focus op stolling

Bloedstolling. Disclaimer. Laboparameters Geneesmiddelen. Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog. Hemostase = complex; focus op stolling Bloedstolling Laboparameters Geneesmiddelen Lorenz Van der Linden (UZLeuven) PUO, VZA, 09/10/2012 Disclaimer Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog Hemostase = complex; focus op stolling PT, aptt/act

Nadere informatie

FFP bewaarprocedure Zet de dooi door?

FFP bewaarprocedure Zet de dooi door? Yvonne Henskens Kennisplatform 4-4-2013 FFP bewaarprocedure Zet de dooi door? Yvonne Henskens Klinisch chemicus Hemostase en Transfusie Centraal diagnostisch laboratorium A Yvonne Henskens Kennisplatform

Nadere informatie

Massaal bloedverlies. Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle 11 mei 2015

Massaal bloedverlies. Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle 11 mei 2015 Massaal bloedverlies Harry Naber Anesthesioloog Isala Zwolle 11 mei 2015 Snelle ontwikkelingen in de geneeskunde Snelle ontwikkelingen in de geneeskunde Snelle ontwikkelingen in de geneeskunde Snelle ontwikkelingen

Nadere informatie

ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD. Indicatierichtlijnen voor de toediening van vers bevroren plasma

ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD. Indicatierichtlijnen voor de toediening van vers bevroren plasma ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD Indicatierichtlijnen voor de toediening van vers bevroren plasma 7 februari 2007 HGR nr. 8157 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING In België bedraagt het aantal verdeelde eenheden

Nadere informatie

Vijf jaar ervaring met een op ROTEM gebaseerd algoritme voor de diagnose en behandeling van bloedverlies bij cardiothoracale

Vijf jaar ervaring met een op ROTEM gebaseerd algoritme voor de diagnose en behandeling van bloedverlies bij cardiothoracale OVERZICHTSARTIKELEN Vijf jaar ervaring met een op ROTEM gebaseerd algoritme voor de diagnose en behandeling van bloedverlies bij cardiothoracale chirurgie. Auteurs: Y. Henskens 1, P. van Noord 2, E. Beckers

Nadere informatie

Traumatologie NIVAZ Deel II

Traumatologie NIVAZ Deel II Traumatologie NIVAZ 2013 Deel II Samenvatting Vrouw 24 jaar - HET auto versus boom Mogenlijk TS - TCA Geïntubeerd voor bedreigde luchtweg en longcontusie Hemodynamisch nu stabiel na fixateur externe +

Nadere informatie

HIT. MDO-onderwijs d.d Claire Slegers Fellow Intensive Care

HIT. MDO-onderwijs d.d Claire Slegers Fellow Intensive Care HIT MDO-onderwijs d.d. 01-12-2014 Claire Slegers Fellow Intensive Care Casus Man 68 RvO: Dag 1 TAAA - Buisprothese VG: o.a. 97 AAA - Buisprothese, ACS wv. ASA Postoperatief start LMWH (nadroparine 1dd2850

Nadere informatie

PRE-OP MAPJE HUISARTS

PRE-OP MAPJE HUISARTS PRE-OP MAPJE HUISARTS Geachte dokter, In overleg tussen Dr.. en uw patiënt werd beslist om over te gaan tot een chirurgische ingreep. Om deze ingreep vlot te laten verlopen dienen er een aantal zaken voorbereid

Nadere informatie

Behandeling van ernstig perioperatief bloedverlies

Behandeling van ernstig perioperatief bloedverlies Behandeling van ernstig perioperatief bloedverlies Jente Grietens Promotor: Dr. J. Lauweryns Stolling Vorming van een bloedplaatjesprop Verderzetting van de klontervorming door de stollingscascade Stopzetting

Nadere informatie

Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten

Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten Perioperatief beleid voor patiënten behandeld met vitamine K antagonisten Algemene principes: De voorgeschreven werkwijze is afhankelijk van 3 factoren: 1. Het bloedingsrisico gepaard met de ingreep. Dit

Nadere informatie

Trombo-elastografie: een hulpmiddel bij massaal bloedverlies?

Trombo-elastografie: een hulpmiddel bij massaal bloedverlies? O v e r z i c h t s a r t i k e l e n Trombo-elastografie: een hulpmiddel bij massaal bloedverlies? Auteurs Trefwoorden S.E.M. Schols en E.C.M. van Pampus hemostase, massaal bloedverlies, trombo-elastografie

Nadere informatie

Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden

Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden Dr HJ (Eric) Vermeer specialist klinische chemie Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden Onderwijsmodule analisten/lab-assistenten Result Laboratorium 1 Waar gaan we het over hebben? Inleiding op hemostase

Nadere informatie

Informatiebrochure voor laboratoriumpersoneel

Informatiebrochure voor laboratoriumpersoneel De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel hemlibra. Het verplicht plan voor risicobeperking in België en het Groothertogdom

Nadere informatie

Wat is nieuw in Antistollingswereld?

Wat is nieuw in Antistollingswereld? Wat is nieuw in Antistollingswereld? Peter Verhamme Bloedings- en vaatziekten UZ Leuven NOACs/DOACs - Antistolling bij VKF: Waarom we NOACs verkiezen! - Peri-operatief beleid 1 Nieuwe orale anticoagulantia

Nadere informatie

Resultaat onderzoek 2001

Resultaat onderzoek 2001 Resultaat onderzoek 2001 Project 99.003 "Faxtor XI: een risicofactor voor trombose" Project 99.004"The in vivo contribution of monocytic tissue factor expression to thrombosis" Project 20.002 "De moleculair

Nadere informatie

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care.

Vooraanmelding. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care. Toediening tranexaminezuur bij verbloeding 17-09-2014 Kirsten Balvers, Arts-onderzoeker Trauma-unit/ Intensive Care Vooraanmelding Schietincident, 34 jaar Scoop & run 1 Traumakamer, 34 jaar A: Vrij, aanspreekbaar

Nadere informatie

Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia. Dr Jan Emmerechts 11/03/17

Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia. Dr Jan Emmerechts 11/03/17 Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia Dr Jan Emmerechts 11/03/17 Inleiding Stolling en anticoagulantia TF FVII FIX FX FV FII (trombine) fibrinogeen fibrine Inleiding Stolling en anticoagulantia

Nadere informatie

Tissue factor pathway inhibitor (TFPI) is een protease remmer die is opgebouwd

Tissue factor pathway inhibitor (TFPI) is een protease remmer die is opgebouwd Samenvatting Appendix 234 238 Samenvatting Tissue factor pathway inhibitor (TFPI) is een protease remmer die is opgebouwd uit een negatief geladen N-terminus gevolgd door drie Kunitz domeinen (K1, K2 en

Nadere informatie

Academiejaar

Academiejaar Academiejaar 2012 2013 Kan de inflammatoire reactie die optreedt door contact met lichaamsvreemd materiaal beheerst worden door het gebruik van hemocompatibele oppervlaktebehandelingen? Louis DE BOTH Promotor:

Nadere informatie

De onderdelen van het bloed.

De onderdelen van het bloed. Bloedtransfusie Universitair Medisch Centrum Groningen Bij de behandeling die u of uw kind binnenkort ondergaat kan de toediening van bloed nodig zijn. In deze folder wordt uitgelegd welke bloedproducten

Nadere informatie

Infuusbeleid bij massale bloeding. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud Nijmegen NIVAZ 2012

Infuusbeleid bij massale bloeding. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud Nijmegen NIVAZ 2012 Infuusbeleid bij massale bloeding J.G. van der Hoeven UMC St Radboud Nijmegen NIVAZ 2012 Driehoek des doods Hypothermie Stoornissen in de stolling Metabole acidose Doelstellingen Herstel van weefselperfusie

Nadere informatie

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Cofact 250 IE (factor IX)

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Cofact 250 IE (factor IX) 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Cofact 250 IE, poeder en oplosmiddel voor oplossing voor injectie. Cofact 500 IE, poeder en oplosmiddel voor oplossing voor injectie. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Nadere informatie

Impact of hemostasis and blood loss on outcome after liver surgery de Boer, Marieke T.

Impact of hemostasis and blood loss on outcome after liver surgery de Boer, Marieke T. University of Groningen Impact of hemostasis and blood loss on outcome after liver surgery de Boer, Marieke T. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you

Nadere informatie

Buizenpost voor bloedproducten

Buizenpost voor bloedproducten Buizenpost voor bloedproducten Yvonne Henskens, klinisch chemicus Clusterhoofd unit hematologie-hemostase-transfusie Centraal Diagnostisch Laboratorium, azm-mumc+ Totaal pakket voor het snel en efficiënt

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD)

PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD) PATIËNTEN INFORMATIE BRIEF PROSPECTIEVE DATA REGISTRATIE VAN PATIËNTEN MET EEN AANGEBOREN ZELDZAME STOLLINGSAFWIJKING (PRO-RBDD) Geachte mevrouw / mijnheer, Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over

Nadere informatie

Technologieën voor bloedplaatjesproductie, in vitro

Technologieën voor bloedplaatjesproductie, in vitro Technologieën voor bloedplaatjesproductie, in vitro Vraagstukken in bloedplaatjestransfusie Voorraad Refractoriteit Standardizatie Bereik Bewaring Oplossingen door innovatie Cryobewaring Bloedplaatjes

Nadere informatie

Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek?

Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek? Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek? Van Aelst Sophie Prof. Dr. M. Jacquemin 08/03/2016 INLEIDING Ziekte van Von Willebrand (VWD) Meest voorkomende erfelijke bloedingsziekte Prevalentie

Nadere informatie

Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO

Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO 02-03-2016 Casus: J-B H, 84 jaar Gezwollen blauwe tong en slikproblemen Ochtend van spoedopname : Consult huisarts omwille van angina Onderzoek met tongspatel

Nadere informatie

Bloedingen op de spoedeisende hulp. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016

Bloedingen op de spoedeisende hulp. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016 Bloedingen op de spoedeisende hulp Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016 Casus 1 47-jarige man blanco voorgeschiedenis afkomstig uit Nigeria, spreekt

Nadere informatie

Ziekte van Von Willebrand. laboratoriumdiagnostiek

Ziekte van Von Willebrand. laboratoriumdiagnostiek Ziekte van Von Willebrand laboratoriumdiagnostiek Dr. Erik Adolf von Willebrand Morfologie van de lymfocyt 1870-1949 UZ Leuven, Gasthuisberg 2 Definitie: Kwalitatieve of kwantitatieve afwijking van het

Nadere informatie