De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 7 juni 2009 voor de Vlaamse politieke partijen

Transcriptie

1 De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 7 juni 2009 voor de Vlaamse politieke partijen Karolien Weekers en Bart Maddens Centrum voor Politicologie K.U.Leuven Inleiding De politieke partijen worden voor 77% gefinancierd door de overheid. Aangezien die financiering wordt berekend op basis van de electorale sterkte van de politieke partijen heeft een verkiezingsuitslag belangrijke implicaties voor de inkomsten van de politieke partijen. 64,5% van de overheidssubsidies aan de Vlaamse partijen wordt toegekend op federaal niveau (38,3% federale dotatie, 15,7% fractietoelagen Kamer en 10,5% fractietoelagen Senaat). Deze inkomsten blijven ongewijzigd na de regionale verkiezingen. 35,5% van de overheidsinkomsten worden toegekend op deelstaatniveau (23,7% regionale dotatie en 11,9% fractietoelagen). Deze inkomsten wijzigen uiteraard wel als gevolg van het resultaat van de regionale verkiezingen 1. De Vlaamse regionale dotatie wordt berekend als volgt : elke partij ontvangt een vast bedrag van ,38 (gekoppeld aan de index, basis januari 2001) en een variabel bedrag van 1,49 euro per stem uitgebracht bij de verkiezing voor het Vlaams Parlement (gekoppeld aan diezelfde basisindex). De fractietoelage in het Vlaams Parlement wordt berekend als volgt : elke fractie ontvangt een bedrag van ,80 euro (oorspronkelijk bef) per fractielid (gekoppeld aan de index, basis januari 1990). 1 Aangezien de fractietoelagen in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie hiervan slechts een zeer beperkt deel uitmaken (respectievelijk 0,8% en 0,4% van de totale overheidsinkomsten) worden deze in wat volgt buiten beschouwing gelaten.

2 II. Hoeveel winnen en verliezen de politieke partijen na 7 juni 2009? In eerste instantie hebben we berekend wat de Vlaamse partijen in 2009 zouden hebben ontvangen op basis van de verkiezingsuitslag van 2004 en de index geldig in mei (zie tabel II) Tabel I : Overheidsinkomsten van alle Vlaamse politieke partijen in 2009 indien volledig uitbetaald ahv vorige verkiezingen en obv index mei Stemmenaantal zetelaantal Dotatie Fractietoelage TOTAAL CD&V (met N-VA) Groen! N-VA (met CD&V) SLP (met SP.A) OVLD SP.A (met SLP) VB LDD Vervolgens hebben we berekend wat de partijen zouden ontvangen in 2009, moest voor het hele jaar de uitslag van de verkiezingen van 7 juni geldig zijn geweest 3 (zie tabel III). Tabel II : Overheidsinkomsten van alle Vlaamse politieke partijen in 2009 indien volledig uitbetaald ahv verkiezingen 7 juni 2009 en obv index mei Stemmenaantal zetelaantal Dotatie Fractietoelage TOTAAL CD&V Groen! N-VA SLP OVLD SP.A VB LDD In tabel III geven we tenslotte de verschillen in overheidsinkomsten op jaarbasis per partij weer, die het gevolg zijn van de verschillen in verkiezingsresultaten van 2004 en Voor de partijen die in kartel aan de vorige verkiezingen deelnamen en dit deze keer alleen doen, worden de totale stemmen in de berekening gebruikt, waarna de verdeelsleutels die de kartels zelf hanteren werden toegepast en we ervan uitgaan dat de bestaande sleutels ongewijzigd zijn gebleven: een 80%-20% verhouding bij CD&V en N-VA en een 85%-15% verhouding bij SP.A en SLP. 3 Om de veranderingen als gevolg van de verkiezingen zo correct mogelijk weer te geven, werd beslist om zowel voor de situatie voor als na 7 juni, dezelfde index te hanteren, namelijk de index van mei 2009: 127,86 (1996=100).

3 Tabel III: Verschil in overheidsinkomsten van de Vlaamse politieke partijen, gerekend op jaarbasis, als gevolg van de nieuwe verkiezingsresultaten. Verschil in overheidsinkomsten Vlaamse dotatie en Vlaamse fractietoelagen CD&V Groen! N-VA SLP OVLD SP.A VB LDD Naast financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag zijn er ook gevolgen voor het aantal personeelsleden die het Vlaams Parlement ter beschikking stelt aan de partijen. Deze personeelsleden worden door het parlement betaald en kunnen dus gezien worden als een indirecte bron van inkomsten voor de partijen. Hoeveel personeelsleden de fracties en fractieleden in totaal krijgen, hangt af van de grootte van de fractie. In het Vlaams Parlement wordt het aantal personeelsleden als volgt berekend: 1 medewerker per fractielid + 3 medewerkers per fractie + 1 extra medewerker per drie fractieleden (of 0,5 medewerker bij laatste 1 of 2 leden) + 1 extra medewerker per 20 fractieleden. In tabel IV geven per partij het aantal personeelsleden weer voor en na de verkiezingen van 7 juni. Tabel IV: Verschil in aantal door de overheid ter beschikking gestelde personeelsleden voor de Vlaamse politieke partijen als gevolg van de nieuwe verkiezingsresultaten. Zetelaantal voor Verkiezingen 2009 # Personeelsleden voor 7 juni Zetelaantal na verkiezingen 2009 # Personeelsleden na 7 juni VERSCHIL CD&V 28 41, ,5 4 Groen! ,5 1,5 N-VA ,5 13,5 SLP 7 12, ,5 OVLD 25 37, ,5 SP.A 22 33, ,5-5 VB 29 42, ,5 LDD ,5 13,5

4 III. Hoeveel winnen of verliezen de partijen als gevolg van de verkiezingen van zowel 10 juni 2007 als 7 juni 2009? Bij de verkiezingen van 10 juni 2007 werd dezelfde oefening gemaakt. Toen veranderden als gevolg van de verkiezingen enkel de bedragen van de federale overheidsinkomsten, met name deze van de federale dotatie en van de fractietoelagen in Kamer en Senaat. De Federale dotatie wordt berekend als volgt : elke partij ontvangt een vast bedrag van euro (gekoppeld aan de index, basis januari 1993) en een variabel bedrag van 1,25 euro per stem uitgebracht bij de verkiezing voor de Kamer en de Senaat (gekoppeld aan index, basis januari 2003). De fractietoelage in de Kamer wordt berekend als volgt : elke fractie ontvangt een bedrag van ,31 euro (oorspronkelijk bef) per fractielid (gekoppeld aan de index, basis juni 1995). De fractietoelage in de Senaat wordt berekend als volgt : elke fractie vertegenwoordigd in vaste commissie ontvangt een bedrag van euro euro fractielid (gekoppeld aan de index, basis januari 1990); elke fractie die niet vertegenwoordigd is in vaste commissie ontvang euro per lid (gekoppeld aan de index, basis januari 1990). De verschillen in federale overheidsfinanciering, berekend op jaarbasis, als gevolg van de nieuwe verkiezingsuitslag in 2007, kan afgelezen worden in de eerste kolom van tabel V. In de tweede kolom worden de verschillen in regionale overheidsfinanciering als gevolg van de jongste verkiezingen van 7 juni 2009 opgenomen, waarna in de derde kolom het totaal verschil als gevolg van de twee jongste verkiezingen wordt weergegeven. Om een correcte vergelijking mogelijk te maken, werden ook de cijfers van 2007 omgezet naar prijzen mei Tabel V: Verschil in overheidsinkomsten van de Vlaamse politieke partijen, gerekend op jaarbasis, als gevolg van de verkiezingen 2007 en Verschil in overheidsinkomsten federale dotatie en federale Fractietoelagen agv verkiezingen 10 juni 2007 Verschil in overheidsinkomsten Vlaamse dotatie en Vlaamse Fractietoelagen agv verkiezingen 7 juni 2009 TOTAAL verschil in overheidsinkomsten agv verkiezingen van 10 juni 2007 en 7 juni 2009 CD&V Groen! N-VA SLP OVLD SP.A VB LDD In grafiek I stellen we dezelfde informatie tenslotte grafisch voor.

5 Grafiek I: Verschil in overheidsinkomsten van de Vlaamse politieke partijen, gerekend op jaarbasis, als gevolg van de verkiezingen 2007 en LDD N-VA CD&V Groen! SLP VB OVLD SP.A Verschil in overheidsinkomsten Vlaamse dotatie en Vlaamse fractietoelagen agv verkiezingen 7 juni 2009 Verschil in overheidsinkomsten federale dotatie en federale fractietoelagen agv verkiezingen van 10 juni 2007