volledig oneens geen eens volledig oneens mening eens Ik kan het niet verdragen als ik belangrijke zaken de mist in laat gaan.

Transcriptie

1 ZELFONDERZOEK Inleiding Met behulp van dit eenvoudige zelfonderzoek kunt u nagaan of, en zo ja, in welke mate uw denken rationeel en irrationeel is. Het zelfonderzoek omvat in totaal 58 uitspraken. Deze uitspraken hebben allemaal betrekking op de manier waarop mensen over bepaalde zaken denken. U moet elke uitspraak heel nauwkeurig doorlezen en voor uzelf nagaan of u het eens bent met die bepaalde stelling. Onder elke uitspraak staan de getallen 1, 2, 3, 4, en 5. Als u het volledig eens bent met een bepaalde uitspraak, omcirkelt u het cijfer 5. Als u het 'eens' kunt zijn met een bepaalde uitspraak, omcirkelt u het cijfer 4. als u zich geen mening kunt vormen aangaande een bepaalde uitspraak, omcirkelt u het cijfer 3. Als u het eigenlijk niet eens bent met een bepaalde uitspraak, omcirkelt u het cijfer 2. En als u het volledig oneens bent met een bepaalde uitspraak, omcirkelt u het cijfer 1. Het zelfonderzoek Hierna volgen eerst de 58 uitspraken. Realiseert u zich dat dit geen examen of test is waarbij goede of foute antwoorden mogelijk zijn. Waar het om gaat, is dat u zicht krijgt op uw manier van denken. Als u alle uitspraken heeft beoordeeld, wordt aangegeven hoe u het resultaat kunt gebruiken. volledig oneens geen eens volledig 1. Wanneer ik gespannen ben en me niet op mijn gemak voel, dan besef ik dat dat eigenlijk geen onoverkomelijke ramp is, maar alleen maar pech. Het is hooguit onprettig om je gespannen te voelen. 2. Ik vind mezelf een waardeloos figuur als ik slecht presteer. 3. Ik kan het niet verdragen als ik belangrijke zaken de mist in laat gaan. 4. Iedereen moet eerlijk tegen mij zijn. 5. Ik vind het verschrikkelijk me gespannen te voelen. 6. Ik kan er niet tegen als mensen die belangrijk voor mij zijn, vervelend tegen me doen. 7. Ik ben en blijf een waardevol mens, ook al laat ik belangrijke taken wel eens de mist in gaan. 8. Wanneer ik mezelf gespannen en zenuwachtig voel, dan vormt dat voor mij een bewijs temeer dat ik een waardeloos mens ben.

2 volledig oneens geen eens volledig 9. Het is een complete ramp als ik belangrijke zaken laat mislukken. 10. Ik vind het verschrikkelijk als mensen mij oneerlijk behandelen. 11. Ik kan er absoluut niet tegen me gespannen en nerveus te voelen. 12. Het is een ramp als mensen die ik belangrijk vind, mij niet mogen. 13. Ik wil graag zo goed mogelijk presteren. Ik realiseer me echter dat deze wens op zich geen garantie biedt voor een optimale prestatie. 14. Als mensen een hekel aan mij hebben, dan is dat omdat ik een akelig, onprettig mens ben. 15. Ik ben bang dat ik belangrijke taken niet tot een goed einde kan brengen. 16. De mensen moeten mij waarderen, want ik kan er niet tegen als ze me niet in mijn waarde laten. 17. Soms denk ik wel eens dat mijn leven alleen maar bestaat uit narigheden en frustraties. 18. Als mensen mij onzorgvuldig behandelen, dan is dat voor mij een bewijs dat de mensen in feite van nature slecht zijn. 19. Ik kan mezelf als een waardevol mens blijven zien, ook als iemand die ik graag mag, mij niet mag. 20. Als ik niet goed presteer met betrekking tot taken die heel belangrijk voor mij zijn, dan komt dat doordat ik een waardeloos mens ben.

3 volledig oneens geen eens volledig 21. Ik heb vaak het gevoel dat ik belangrijke zaken de mist in laat gaan. 22. Ik vind het verschrikkelijk als mensen me niet met respect behandelen. 23. Ik moet een plezierig en comfortabel leven hebben, want ik kan er niet tegen als er van alles tegenzit. 24. Belangrijke mensen moet mij aardig vinden, want ik kan er niet tegen als ze me niet aardig vinden. 25. Ik vind het niet prettig als mensen me niet met respect behandelen, maar ik kan daar wel tegen. 26. Als mensen die ik graag mag niets van mij willen weten, dan komt dat doordat ik een slecht en waardeloos mens ben. 27. Ik kan er absoluut niet tegen als ik slecht presteer in taken die belangrijk voor mij zijn. 28. Ik kan er niet tegen als mensen mij oneerlijk behandelen, want ik vind oneerlijkheid verschrikkelijk. 29. Ik verdien een plezierig leven, zonder allerlei moeilijke toestanden. 30. Ik vind iemand die mij oneerlijk behandelt slecht en waardeloos. 31. Ik vind het wel een teleurstelling als mensen die ik graag mag, mij niet mogen, maar ik realiseer me dat dat op zich geen ramp hoeft te betekenen.

4 volledig oneens geen eens volledig 32. Als belangrijke mensen mij niet mogen, dan bewijst dat alleen maar wat voor een waardeloos mens ik in feite ben. 33. Dat ik belangrijke taken tot een goed einde breng, is het enige dat telt. 34. Andere mensen moeten mij met respect behandelen. Ik kan het niet accepteren als ze dat niet doen. 35. Ik vind het verschrikkelijk om ruzie te hebben, of als mensen ruzie met mij zoeken. 36. Ik kan er niet tegen als bepaalde mensen mij niet zouden mogen. 37. Ik vind het frustrerend als mensen ruzie met mij zoeken, maar ik kan daar wel tegen. 38. Ik ben geen waardevol mens als ik blijf falen op mijn werk. 39. In belangrijke zaken tekort te schieten, is het ergste dat er is. 40. Het is verschrikkelijk als mensen die belangrijk voor mij zijn, mij niet behoorlijk behandelen. 41. Ik vind het verschrikkelijk om gespannen en zenuwachtig te zijn. Dat is zowat het ergste wat me kan overkomen. 42. Het is een absolute noodzaak dat belangrijke mensen je aardig vinden. 43. Ik vind het wel belangrijk dat mensen me over het algemeen eerlijk behandelen, maar ik realiseer me tegelijkertijd dat ze dat niet hoeven te doen omdat ik dat nou zo graag wil.

5 volledig oneens geen eens volledig 44. Als ik ruzie heb met mensen, dan bewijst dat dat ik een waardeloos persoon ben. 45. Het is een ramp als ik belangrijke zaken niet tot een goed einde breng. 46. Ik vind het onverdraaglijk als ik niet door mijn medewerkers gerespecteerd word. 47. Ik kan niet tegen ruzie. 48. Mijn medewerkers en collega's moeten mij aardig vinden. 49. Ik wil graag gewaardeerd en gerespecteerd worden door mensen die ik belangrijk vind, maar ik realiseer me dat ze dat niet hoeven te doen, omdat ik dat graag wil. 50. Ik heb de neiging om mezelf af te kraken als alles tegenzit. 51. Ik moet per se succes hebben in de dingen die ik belangrijk vind. Ik kan er absoluut niet tegen om ergens in te mislukken. 52. Ik vind het absoluut noodzakelijk dat mensen rekening met mij houden. 53. Ik mag me niet gespannen en nerveus voelen, ik kan er überhaupt niet tegen me rot te voelen. 54. Ik zou er absoluut niet tegen kunnen als mensen die ik graag mag, mij niet zouden mogen. 55. Als mensen mij zonder respect behandelen, dan bewijst dat alleen maar dat ze niet deugen. 56. Ik heb vaak het gevoel dat mijn medewerkers mij belazeren.

6 volledig oneens geen eens volledig 57. In feite zijn alle mensen grote egoïsten, zeker als het om zaken gaat. 58. Als het erop aankomt is niemand te vertrouwen.

7 Hoe gebruikt u de resultaten? Er zijn verschillende manieren om dit zelfonderzoek te gebruiken. De eerste heeft u al achter de rug als u alle vragen heeft beoordeeld. De tweede manier is de scores van de antwoorden op te tellen en te kijken hoe rationeel of irrationeel uw score is. Daartoe staan hierna alle vragen nog eens onder elkaar, maar nu per subschaal gesorteerd. De uitleg van de verschillende subschalen volgt zo meteen. Noteer nu eerst voor alle vragen het cijfer dat u heeft omcirkeld. Als u alle cijfers achter de vragen hebt ingevuld, kunt u het totaal per subschaal berekenen door ze bij elkaar op te tellen. Hier volgen de verschillende subschalen: 1) Tot de subschaal rationaliteit behoren: 2) tot de subschaal negatief zelfbeeld behoren: Vraag 1... Vraag 2... Vraag 7... Vraag 8... Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag vraag Vraag Totaal:... Totaal:... 3) Tot de subschaal faalangst behoren: Tot de subschaal behoefte aan goedkeuring behoren: Vraag 3... Vraag 6... Vraag 9... Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Totaal:... Totaal:... 5) Tot de subschaal frustratietolerantie Tot de subschaal behoefte aan respect behoren: behoren: Vraag 5... Vraag 4... Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Totaal:... Totaal:...

8 7) Tot de subschaal negatief beeld van anderen behoren: Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Vraag Totaal:... Teneinde een goed overzicht te krijgen noteert u hieronder eerst nog even de totaalscores van de subschalen: 1. Rationaliteit: 2. Negatief zelfbeeld 3. Faalangst 4. Behoefte aan goedkeuring 5. Frustratietolerantie 6. Behoefte aan respect 7. Negatief beeld van anderen Totaal subschalen 2-7 De score op subschaal 1 geeft aan in welke mate u rationeel denkt. De som van de totaalscores van de subschalen 2 tot en met 7 geeft aan in welke mate u irrationeel denkt. Uiteraard weet u nog niet veel als u alleen maar de eindscores voor de (sub)schalen heeft genoteerd. U kunt uw score interpreteren als u deze vergelijkt met bijvoorbeeld de op het volgende formulier vermelde laagst mogelijke en hoogst mogelijke scores op de (sub-)schalen. 1. Rationaliteit: laag 9 hoog 45 LAAG HOOG 2. Negatief zelfbeeld Faalangst Behoefte aan goedkeuring Frustratietolerantie Behoefte aan respect Negatief beeld van anderen 6 30 Totaal subschalen

9 Wanneer u uw eigen scores vergelijkt met de laagste en hoogste scores hierboven, krijgt u een indruk of u op de verschillende onderdelen aan de hoge of aan de lage kant scoort. Bedenk daarbij dat een hoge score op subschaal 1 betekent dat u hoog scoort op rationaliteit. Een hoge score op de subschalen 2-7 betekent echter het omgekeerde: u scoort hoog op irrationaliteit. Het is erg onwaarschijnlijk dat u een minimum of een maximum score behaalt. En afhankelijk van uw eigen situatie is het ook helemaal niet nodig of zelfs niet gewenst om op alle onderdelen de hoogst mogelijke score te behalen. Het gaat bij dit zelfonderzoek om een ruwe indicatie van uw manier van denken. Een score die op een bepaalde subtest heel hoog of heel laag uitvalt, wil dus niet zeggen dat u 'slecht' of 'abnormaal' denkt op een bepaald gebied of in een bepaald opzicht. Indien u op een bepaald onderdeel erg irrationeel scoort, kan dat aanleiding zijn te overwegen of U daaraan iets moet doen. Bijvoorbeeld: als u op de subtest van irrationeel denken bijvoorbeeld 'behoefte aan goedkeuring' erg hoog scoort, dan betekent dit dat u zichzelf in dit opzicht door uw irrationele manier van denken kwetsbaarder maakt dan nodig is. U zou er in zo'n geval goed aan doen uw manier van denken eens goed onder de loep te nemen en na te gaan of u in dit opzicht inderdaad de neiging heeft u afhankelijk van de goedkeuring van anderen op te stellen. Blijkt dit inderdaad het geval te zijn (wat u kunt nagaan door zelf uw gedrag in het verleden voor de geest te halen, of door bij anderen af te checken of ze deze neiging bij u herkennen), dan doet u er goed aan voor uzelf een werkplan op te stellen. U zou zichzelf bijvoorbeeld kunnen voornemen om juist die situaties op personen te gaan opzoeken waarin (of bij wie) u deze neiging tot een afhankelijke opstelling het sterkst hebt. Vervolgens zou u zich door middel van een positieve selftalk kunnen trainen om anders te gaan denken: 'Het is wel prettig als ze het met mij eens zijn, maar niet noodzakelijk. Ik ben heel goed in staat mijn eigen koers te bepalen.' N.B. Als u op de subtest 'frustatietolerantie' hoog scoort, dan betekent dit dat u over een lage frustatietolerantie beschikt. In dat geval zou u er bijvoorbeeld goed aan doen zoveel mogelijk situaties op te zoeken die u moeilijk te hanteren vindt. Door een positieve selftalk ('Ik vind deze situatie niet prettig, maar ik kan er wel tegen') kunt u zichzelf sterker maken. Een advies in deze is: oefenen, oefenen en nog eens oefenen! Een andere manier om de uitkomst van uw zelfonderzoek te kunnen interpreteren is uw scores te vergelijken met die van iemand anders, bijvoorbeeld een collega die eveneens het zelfonderzoek heeft gedaan. De discussie over bepaalde onderdelen van elkaars denken kan heel verhelderend zijn.

10 De basis irrationele ideeën. Ellis heeft 11 basis irrationele ideeën geformuleerd, die ten grondslag liggen aan vrijwel alle irrationele gedachten. Om het "pellen van de ui" van een oppervlaktegedachte te vergemakkelijken en om de voelhorens te ontwikkelen waar de kerngedachte ongeveer op uitkomt, staan de 11 irrationele gedachten hieronder geformuleerd. Behoefte aan respect - Het idee dat het voor een volwassene nodig is om geliefd en gerespecteerd te worden door zowat iedere persoon uit zijn omgeving. Negatief zelfbeeld - Het idee dat iemand in alle opzichten volkomen adequaat, competent en succesvol moet zijn om zichzelf de moeite waard te kunnen vinden. Negatief beeld van anderen - Het idee dat bepaalde mensen slecht of gemeen zijn en dat zij streng aangepakt of gestraft moeten worden. Frustratietolerantie - Het idee dat mensen nauwelijks of geen controle hebben over hun eigen lot. - Het idee dat als er iets gevaarlijk of schadelijk zou kunnen zijn, men zich daar dan verschrikkelijk bezorgd om moet maken en steeds bedacht moet zijn op de mogelijkheid dat het je kan overkomen. - Het idee dat iemand zich druk dient te maken over problemen en moeilijkheden van andere mensen. Behoefte aan goedkeuring - Het idee dat het makkelijker is levensmoeilijkheden en eigen verantwoordelijkheden te vermijden of uit de weg te gaan dan ze onder ogen te zien. - Het idee dat je afhankelijk bent van anderen en dat je iemand nodig hebt die sterker is dan jezelf om op te vertrouwen. - Het idee dat iemands verleden in belangrijke mate zijn tegenwoordige gedrag bepaalt, en dat wanneer iets ooit iemands leven sterk beïnvloed heeft, het altijd een dergelijke invloed zal hebben. Faalangst - Het idee dat er een onveranderlijke, juiste en perfecte oplossing is voor ieder menselijk probleem, en dat het rampzalig is als je deze perfecte oplossing niet vindt. - Het idee dat het verschrikkelijk of rampzalig is als de dingen niet zo zijn als men ze graag zou willen.