VOETPATHOLOGIE voor fysiotherapeuten

Transcriptie

1 VOETPATHOLOGIE voor fysiotherapeuten Casuïstiek poli orthopedie met echografie van voet en enkel Robert Wonink, Bella van Dalen

2 Inhoud Tarsale tunnel syndroom Functionele hallux limitus Morton neuroom Peroneuspees pathologie Tibialis posterior insufficiëntie IC training 2

3 Tarsale tunnel syndroom -definitie- Compressie van de nervus tibialis, of van één van de zijtakken, ter hoogte van mediale enkel / voetwortel

4 Tibial nerve compression in the medial tarsal tunnel verdikt flexor scanning retinaculum technique Flexor digitorum n. Tibialis Mediale tak Laterale tak Flexor hallucis

5 Tarsale tunnel syndroom -anatomie TN retinaculum cyst 1. Tibialis posterior 2. Flexor digitorum longus 3. Flexor hallucis longus bifurcation

6 Tarsale tunnel syndroom -anatomie- nervus tibialis posterior

7 Tarsale tunnel syndroom -etiologie- Compressie door ruimte innemend proces Bot (hypertrofie, exostose, osteofyt, los fragment) Pees (tenosynovitis, tenosynoviale cystes) Spier (accessoir, laag doorlopende spierbuik) Bloedvaten (varices, art. insufficiëntie ) Vet (lipomen) Knellende schoenen

8 Tarsale tunnel syndroom -lage spierbuik-

9 Tarsale tunnel syndroom -lage spierbuik-

10 Tarsale tunnel syndroom -cyste-

11 Tarsale tunnel syndroom -etiologie- Elongatie Verklevingen (iatrogeen, bloeding) Excessieve subtalaire eversie (valgus)

12 Tarsale tunnel syndroom -etiologie- Ziekte Diabetes Systeemziekten met arthropathie Enkeloedeem (zwangerschap) Vitamine (B) tekort of intoxicatie

13 Tarsale tunnel syndroom -klachten- Uitstralende pijn naar voetzool (of onderbeen) Strak en/ of doof gevoel, branden, tintelingen, Verergert door lopen en staan Nachtpijn Zwelling mediale enkel (soms) Krampen voetzool (soms)

14 Tarsale tunnel syndroom -lichamelijk onderzoek- Drukpijn retro-malleolair mediaal Tinel + Dorsifexie /eversie provocatie test Sensibiliteitsstoornissen (niet dorsaal!!) Palpatie pijn zenuwtakje Chronisch: klauwtenen, atrofie intrinsieke voetmusculatuur

15 Tarsale tunnel syndroom -aanvullend onderzoek- Röntgen (AP, LAT) CT/MRI Echo EMG (vaak vals negatief!! leeftijd afhankelijk)

16 Röntgen (AP, LAT) CT/MRI Echo EMG Tarsale tunnel syndroom -aanvullend onderzoek-

17 Röntgen (AP, LAT) CT/MRI Echo EMG Tarsale tunnel syndroom -aanvullend onderzoek-

18 Tarsale tunnel syndroom -therapie- Conservatief NSAID S Inlays Nachtspalk/Walker Corticosteroid injecties FT: taping, brace, stretching, massage etc Pijnpoli

19 Tarsale tunnel syndroom -therapie- Operatief Bij anatomische oorzaak voor compressie Tinel + hoge voorspellende waarde Compressie: release niet uitstellen Patiënten selectie zeer belangrijk!

20 Tarsale tunnel syndroom -therapie- Preoperatieve voorlichting Resultaat beter bij duidelijke oorzaak (44-96% beter) Litteken weefsel recidief Herstel zenuw onzeker en langzaam (minimaal 1 jaar) Evt. neuralgie/crps Spontane verbetering mogelijk

21 Tarsale tunnel syndroom -decompressie-

22 Tarsale tunnel syndroom -take home message- TTS komt waarschijnlijk vaker voor dan eerder gedacht TTS kan vele oorzaken hebben

23 Functionele hallux limitus

24 Functionele hallux limitus -definitie- Extensiebeperking van MTP in belaste toestand (met plantigrade enkel), terwijl het gewricht onbelast een extensie van > 60 graden heeft

25 Rollen ipv glijden Functionele hallux limitus -Kinematica-

26

27

28 Functionele hallux limitus - etiologie in het kanaal- Aanleg van het fibro-ossale kanaal varieert Lengte en dikte van de spierbuik (FHL) varieert Door groot proces ( stieda) posterieur van de talus minder ruimte (teno) synovitis, RIP( bv ganglion, cyste), Zeldzaam: dubbele pees

29 Functionele hallux limitus - etiologie in het kanaal- soms instabiliteit mediale kolom

30 Functionele hallux limitus -lichamelijk onderzoek-

31 eelt plantair IP (en vaak MTP-V) Functionele hallux limitus -lichamelijk onderzoek-

32 Functionele hallux limitus -lichamelijk onderzoek- GEEN eelt plantair MTP-I slijtpatroon schoen (top hallux + MTP-V)

33 Functionele hallux limitus -lichamelijk onderzoek- Dorsale bunion (metatars prim elevatus) Soms instabiliteit mediale kolom Slijtpatroon schoen (top hallux + MTP V) (Drukpijn achter mediale malleolus)

34 Functionele hallux limitus -klachten- Pijn laterale zijde enkel-peroneus Transfer metatarsalgie Morton s neurinoom Klauwtenen (verstoorde balans) Midvoet arthrosis? Sinus tarsi?

35 Functionele hallux limitus -klachten- Toegenomen volume aan de posterieure zijde geeft compressie n. tib post.: Hielpijn TTS Pijn in verloop n plant lat/med

36 Functionele hallux limitus -gevolgen-

37

38 Functionele hallux limitus -therapie- Fysiotherapie Losmaken OSG en rekken van achillespees en FHL Inlays Laterale wig om de achtervoet meer te proneren en de FHL te rekken Mediale wig, de FHL krijgt hierdoor meer lengte, ook meer druk onder het mediale gewelf Injecties tarsale tunnel Operatie (posterieure enkel scopie)

39 Losmaken van het OSG Rekken van de FHL Hoover manoeuvre Functionele hallux limitus -therapie-

40

41 Functionele hallux limitus -therapie- Achtervoet supinatie Diepleggen eerste straal

42 Verkregen platvoet

43 Platvoet -definitie-??? Lengtegewelf normvarianten

44 Tarsale coalitie Rheuma Neuro-arthropathie Iatrogeen Tibialis posterior dysfunctie Platvoeten -etiologie-

45 Platvoeten -etiologie- Charcot, Diabetes

46 Platvoeten -etiologie- Charcot, Diabetes Overgecorrigeerde klompvoet

47 Tarsale coalitie Rheuma Neuro-arthropathie Iatrogeen Tibialis posterior dysfunctie Platvoeten -etiologie-

48 Musculus tibialis posterior - functie - Inversie Adductie Plantair-flexie In stand houden lengtegewelf

49 Musculus tibialis posterior - functie - Subtalaire inversie Tarsale blokkade Overdracht plantairflexie naar metatarsalia

50 Musculus tibialis posterior - functie - Subtalaire inversie Tarsale blokkade Overdracht plantairflexie naar metatarsalia

51 Musculus tibialis posterior - functie - Subtalaire inversie Tarsale blokkade Overdracht plantairflexie naar metatarsalia

52 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Subtalaire valgus Tarsale deblokkering Overdracht plantairflexie naar middenvoet

53 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Subtalaire valgus Tarsale deblokkering Overdracht plantairflexie naar middenvoet

54 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Subtalaire valgus Tarsale deblokkering Opgeheven plantairflexie middenvoet

55 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Midtarsale ligamentaire overbelasting Voorvoetabductie Achtervoetspits Voorvoet supinatie t.b.v. plantigrade voet Valgusdeformiteit enkel

56 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Midtarsale ligamentaire overbelasting Voorvoetabductie Achtervoetspits Voorvoet supinatie t.b.v. plantigrade voet Valgusdeformiteit enkel

57 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Midtarsale ligamentaire overbelasting Voorvoetabductie Achtervoetspits Voorvoet supinatie t.b.v. plantigrade voet Valgusdeformiteit enkel

58 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Midtarsale ligamentaire overbelasting Voorvoetabductie Achtervoetspits Voorvoet supinatie t.b.v. plantigrade voet Valgusdeformiteit enkel

59 Tibialis posterior dysfunctie - gevolgen - Midtarsale ligamentaire overbelasting Voorvoetabductie Achtervoetspits Voorvoet supinatie t.b.v. plantigrade voet Valgusdeformiteit enkel

60 Tibialis posterior dysfunctie - multifactoriële etiologie - Mechanisch Pes planus, ligamentaire laxiteit Intratendineuze schuifkrachten Angulatie tib. post. onder mediale malleolus (Micro)trauma Korte kuitspier

61 Tibialis posterior dysfunctie - multifactoriële etiologie - Vasculair Hypovasculaire zone distaal van mediale malleolus Seronegatieve arthritis, enthesopathie Overig Obesitas Diabetes

62 Tibialis posterior dysfunctie - multifactoriële etiologie - Ligamenten (springligament, lig. deltoideum, talocalcaneum interosseum) Spieren (gastrocnemius-soleus, peronei) Platvoet een zeldzame complicatie na een tibialis posterior transpositie!!

63 Tibialis posterior dysfunctie - klachten- Vroeg Zwelling Pijn mediale enkel / voetwortel / voetzool Zwakte Laat Pijn laterale enkel / voetwortel Stijfheid

64 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits Supinatie

65 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits Supinatie

66 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits Supinatie

67 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits Supinatie

68 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits Supinatie

69 Verkregen degeneratieve platvoet - onderzoek - Mediale zwelling Achtervoetvalgus Voorvoetabductus ( too many toes ) Heel rise test Functie: Enkel/voetwortel Spits (gereponeerd) Supinatie (gereponeerd)

70 Verkregen degeneratieve platvoet - beeldvorming -

71 Verkregen degeneratieve platvoet - beeldvorming -

72 Verkregen degeneratieve platvoet - beeldvorming - Echo MRI

73 Verkregen degeneratieve platvoet - classificatie - Stadium 1: tendinitis Stadium 2: flexibele valgus deformiteit Stadium 3: rigide deformiteit, bewegingsbeperking Stadium 4: enkel valgus deformiteit N.B. onzekere intra-/interobserverbetrouwbaarheid

74 Verkregen degeneratieve platvoet - behandeling - Wat? Tendinitis? Verstreken gewelf? Valgus hiel? Röntgenfoto? Verminderde (hardloop) functie?

75 Verkregen degeneratieve platvoet - behandeling - Wie? Leeftijd? Activiteiten niveau? ADL beperkingen? Verwachtingen?

76 Verkregen degeneratieve platvoet - behandeling - Wie? Leeftijd? Activiteiten niveau? ADL beperkingen? Verwachtingen? Vaak Vrouwen Weinig actief 50+ maar niet altijd!

77 Posterior Tibial Tendon Dysfunction (PTTD) -behandeling- Alle stadia kunnen conservatief behandeld worden!

78 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Geen directe relatie met classificatie Ook bij patiënten die in aanmerking komen voor operatie Time out

79 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Tendinitis Immobilisatie (gips, enkel-voet orthose) NSAID Rekoefeningen Echogeleide infiltratie corticoïden???? En daarna.?

80 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Steunzool Corrigerend vs ondersteunend

81 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Enkel-voet brace (Arizona AFO) Alvarez et al. FAI 2006; 27: ptn, st 1+2, brace + oefenprogramma 42/47 tevreden, 5/47 operatie na 1 jaar

82 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Enkel-voet brace (Shell brace) Krause et al. FAI 2008;11: /18 stadium 2 tevreden, AOFAS 56 82, na gem 61 mnd

83 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Orthopaedische schoen Halfhoog Immobilisatie voetwortel Hielheffing Supplement naar gipsmodel in spits Corrigeren of ondersteunen

84 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Orthopaedische schoen Halfhoog Immobilisatie voetwortel Hielheffing Supplement naar gipsmodel in spits Corrigeren of ondersteunen Teamwork

85 PTTD -operatieve behandeling- Flexibel - peestransposities, osteotomie Stug - artrodese

86 PTTD -operatieve behandeling-

87 Verkregen degeneratieve platvoet - operatieve behandeling -

88 Verkregen degeneratieve platvoet - operatieve behandeling -

89 PTTD -operatieve behandeling stadium 1- Stadium 1: tendinitis, ontsteking, geen deformiteit Stadium 2: flexibele valgus deformiteit Stadium 3: stugge valgus deformiteit Stadium 4: enkel valgus, veroorzaakt door stugge achtervoet valgus

90 PTTD -operatieve behandeling stadium 1- Geïsoleerde synovectomie en peesherstel

91 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Stadium 1: tendinitis, ontsteking, geen deformiteit Stadium 2: flexibele valgus deformiteit Stadium 3: stugge valgus deformiteit Stadium 4: enkel valgus, veroorzaakt door stugge achtervoet valgus

92 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Tenosynovectomie met herstel v/d TP pees en augmentatie met de FDL

93 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Medialiserendecalcaneus osteotomie

94 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Laterale kolom verlenging Calc-Cub distractieartrodese

95 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Verlengende calcaneus osteotomie

96

97 PTTD -operatieve behandeling stadium 2- Subtalaire artrodese

98 PTTD -operatieve behandeling stadium 3- Stadium 1: tendinitis, ontsteking, geen deformiteit Stadium 2: flexibele valgus deformiteit Stadium 3: stugge valgus deformiteit Stadium 4: enkel valgus, veroorzaakt door stugge achtervoet valgus

99 PTTD -operatieve behandeling stadium 3- Triple arthrodese

100 PTTD -operatieve behandeling stadium 4- Stadium 1: tendinitis, ontsteking, geen deformiteit Stadium 2: flexibele valgus deformiteit Stadium 3: stugge valgus deformiteit Stadium 4: enkel valgus, veroorzaakt door stugge achtervoet valgus

101 PTTD -operatieve behandeling stadium 4-

102 Verkregen degeneratieve platvoet - conservatieve behandeling - Planovalgus deformiteit Steunzool Corrigerend vs ondersteunend