Jaarstukken AQUON Jaarverslag en jaarrekening 2013

Transcriptie

1 Jaarstukken AQUON 2013 Jaarverslag en jaarrekening

2 1 INHOUDSOPGAVE 1 Inhoudsopgave Voorwoord Kerngegevens Jaarverslag Ontwikkelingen sinds het vorig begrotingsjaar Inleiding: Klanten/markt: Productie: HRM Bedrijfsvoering Financiën algemeen: Tarieven BTW op activiteiten Kapitaal goederen Onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen Financiering Kasgeldlimiet Renterisiconorm Liquiditeitspositie Loon-, prijs- en rentestijgingen Topinkomens Incidentele baten en lasten Weerstandsvermogen Risicobeheer Onttrekkingen aan bestemmingsreservers en voorzieningen Waterschapsbelastingen Verbonden partijen EMU-saldo jaarrekening De balans De exploitatierekening over het begrotingsjaar Toelichtingen Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december

3 5.3.3 Toelichting op de passiva Niet uit de balans blijkende verplichtingen Toelichting op de exploitatierekening over het begrotingsjaar Besluit tot vaststelling van de jaarrekening Controleverklaring Bijlagen Bijdrage deelnemers

4 2 VOORWOORD Voor u liggen de jaarstukken 2013, welke het jaarverslag 2013 en de jaarrekening 2013 bevat. In aansluiting op 2012 is ook het jaar 2013 een jaar van transitie geweest. De te verwachten resultaten uit de Business Case bleven ook in 2013 uit. Via de interventies Sturen op rendement gedateerd november 2012 en het aanstellen van een Interim directeur vanaf 1 juli 2013 zijn er wel slagen gemaakt. De organisatie is nu teruggebracht naar 3 locaties voor de laboratorium werkzaamheden en AQUON heeft nu een eigen IT infrastructuur. De focus ligt meer dan in het verleden op het primaire proces en de kwaliteit hiervan is duidelijk verbeterd. De Raad van Accreditatie heeft dit onlangs, januari 2014, tijdens een controle bezoek bevestigd. Het meest intensieve project binnen AQUON is en blijft de implementatie van een nieuw LIMS. (Laboratorium Informatie Management Systeem). In augustus 2013 is dit traject vanwege de onvoldoende voortgang tijdelijk on Hold gezet. In 2014 wordt het project vanuit een meer beheersmatige aanpak voortgezet. Financieel is AQUON in 2013 over de vastgestelde begroting heen gegaan. De overschrijding, 3 % van het begrotingsbedrag is voornamelijk toe te schrijven aan extra inhuur en desinvestering van het LIMS traject. (Laboratorium Informatie Management Systeem). Bestuurlijk is er in 2013 frequent contact geweest. De vergaderingen van het Dagelijks Bestuur zijn opgeschroefd naar maandelijks en ook in de samenstelling hebben er zich in 2013 wisselingen voorgedaan. Een nadere toelichting vindt u in de onderliggende stukken. Redactioneel is getracht het dubbel weergeven van informatie te voorkomen tenzij wet en regelgeving in relatie tot het jaarverslag en de jaarrekening anders voorschrijft. Tiel, 28 maart 2014 Namens het Dagelijks Bestuur, De algemeen directeur a/i de voorzitter, 4

5 3 KERNGEGEVENS Producten Gebied Monstername Chemische analyses Hydrobiologische analyses Advisering Circa 45% van Nederlandse oppervlakte Circa 50% van Nederlandse bevolking Circa 50% van vervuilingseenheden Totaal begrote productie in ILOW-punten Totale begroting Aantal fte s in dienst ,37 fte Deelnemende water- en Aa en Maas hoogheemraadschappen Brabantse Delta De Dommel Delfland Hollandse Delta Rivierenland Rijnland De Stichtse Rijnlanden Schieland en de Krimpenerwaard Provincies Bestuurssamenstelling (*) Dagelijks Bestuur Gelderland Noord-Brabant Noord-Holland Utrecht Zuid-Holland Dhr. R.W. Bleker (Bestuursvoorzitter) (*) Dhr. P. Beltman Dhr. B. Besselink (*) Dhr. A.C.M. van Eekhout Mw. C.P.M. Moonen Dhr. H. Pluckel (*) Mw. E. van der Vorm-Gouman Mw. I.J.A. ter Woorst Mw.. A.M. van Zoelen (*) 5

6 4 JAARVERSLAG 2013 Het Waterschapsbesluit schrijft in artikel 4.30 voor dat de jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Het jaarverslag bestaat uit de programmaverantwoording en een aantal voorgeschreven standaardparagrafen. In artikel 30 van het Waterschapsbesluit wordt voorgeschreven dat het jaarverslag de paragrafen bevat die ingevolge artikel 4.11 van het Waterschapsbesluit ook in de begroting zijn opgenomen. Het betreft: Ontwikkelingen sinds het vorig begrotingsjaar Bedrijfsvoering Financiering Topinkomens Incidentele baten en lasten Weerstandsvermogen Onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen Waterschapsbelastingen EMU saldo Verbonden partijen 6

7 4.1 ONTWIKKELINGEN SINDS HET VORIG BEGROTINGSJAAR Inleiding: Vanaf eind 2012 is invulling gegeven aan het verbeterplan Sturen op rendement, welke dateert van november Halverwege het jaar kwam duidelijk naar voren dat de verbeteringen niet gelijk tot het gewenste resultaat leiden. Een aangepaste begroting 2013 werd in het Algemeen bestuur van 5 juli 2013 vastgesteld en tevens kwam de roep naar een meer bedrijfsmatige aanpak van de problematiek binnen AQUON. Na het vertrek van Piet Hein Kolff als algemeen directeur, werd voor een bepaalde periode een externe interim directeur aangetrokken. Vanuit deze koers is vanaf juli 2013 invulling gegeven aan de transitie binnen AQUON. Op meerdere vlakken bleek dat de fusie en integratie van de oorspronkelijke laboratoria nog onvoldoende vorm had gekregen. Focus is vervolgens gelegd op het robuust krijgen van basis processen binnen AQUON, zowel in het primaire proces als het secondaire proces. Langs de meest belangrijke ondernemingsgebieden volgt nu een korte terugblik Klanten/markt: De 9 aangesloten waterschappen hebben in totaal de werkzaamheden aangeboden conform de begroting Het aanbod van de projecten en meetvraag en de weersomstandigheden hebben in begin 2013 geleid tot een lagere productie en in het tweede helft 2013 tot de noodzaak van meer uitbesteding. Via directere contacten tussen AQUON en de waterschappen is eind 2013 begonnen met een meer passende afstemming tussen aanbod en productiecapaciteit. Het sneller en vollediger aangeven van de jaarplanning is hier een onderdeel van. In 2013 heeft AQUON voor 2% werkzaamheden voor derden verricht Productie: AQUON verleent voor een belangrijk deel haar bestaansrecht aan het juist en op tijd produceren van meetresultaten tegen een acceptabel kostenniveau. Dit vraagt aandacht voor het productieproces en van de organisatie vooral snel en adequaat handelen bij verstoringen. Door via het management de focus terug te brengen naar het primaire proces is in de tweede helft van 2013 vooruitgang geboekt. Een en ander is bevestigd door een positief resultaat van het controlebezoek van de Raad van accreditatie in januari Het terugbrengen van de huisvesting van 5 naar 3 locaties heeft in 2013 ook een positieve bijdrage geleverd aan de harmonisatie van het laboratorium proces. Vooral in de eerste helft van 2013 is de organisatie druk geweest met deze logistieke transitie, die zich natuurlijk wel vertaalt naar een betere productiebeheersing. Door ingebruikname van bestaande ruimtes binnen de panden, aangevuld met bouwkundige en installatie aanpassingen, zijn omvangrijke verbouwingen achterwege gebleven. Dit heeft wel geleid tot het afboeken van geactiveerde onderzoekskosten binnen de exploitatie Een groot project ten behoeve van de productie is het LIMS project. Initieel gepland op Go live in de eerste helft In augustus was het project echter nog niet gereed en gezien de voortgang is besloten tot een time out. Doorstart van het project staat in 2014 op de agenda. Voor de exploitatie 2013 heeft dit ook geleid tot het niet activeren en het afboeken van in het verleden geactiveerde kosten van interne uren met betrekking tot het LIMS project. De time out betekende wel dat AQUON haar productie draaiend moest houden met de bestaande 4 LIMS systemen. Door de applicatie beheerders zijn er noodverbanden aangelegd, teneinde de 7

8 productiemedewerkers zo goed als mogelijk te faciliteren. Voorop blijft staan dat een laboratorium organisatie als AQUON gebaat is met 1 LIMS. In 2013 zijn er 11,6 mln. ILOW-punten geproduceerd, waarvan 11,4 mln. voor de deelnemende waterschappen. Hoewel het niveau voor de deelnemers circa 12,7% lager is dan het niveau dat in de business case voor 2013 opgenomen was, ligt het totaal hoger dan verwacht werd bij het opstellen van de gewijzigde begroting (9,1%). Het aantal ILOW-punten voor derden is met hoger dan het begrote aantal van Productie AQUON 2013 voor deelnemers GR ILOW punten Prognose uit Business Case Prognose uit initiële begroting 2013 (juli 2012) Prognose in eerste begrotingswijziging 2013 (juli 2013) Gerealiseerde productie Toe te rekenen ILOW punten in het kader van de garantieregeling In onderstaand overzicht is de gerealiseerde productie inclusief het effect van de garantieregeling 1 opgenomen uitgesplitst over de verschillende waterschappen. Prognose initiële begroting AQUON 2013, (juli 2012) Prognose eerste begrotings wijziging AQUON 2013, (juli 2013) Gereali-seerde productie AQUON 2013 Productie 2013, incl. collectieve toepassing garantie Prognose BC AQUON Delfland Brabantse Delta Hollandse Delta Aa en Maas De Dommel Rijnland Schieland en Krimpenerwaard Rivierenland Stichtse Rijnlanden TOTAAL BC AQUON is voor Schieland en Krimpenerwaard verlaagd met ILOW punten in verband met WABO's HRM Ook op het personeelsvlak is 2013 turbulent geweest. In het eerste halfjaar zijn er veel uitzendkrachten ingehuurd ten behoeve van verschillende projecten. Na het besluit het LIMS traject tijdelijk stop te zetten en mede vanwege de afloop van het verhuisproject, is AQUON begonnen met de afbouw van de inhuur van tijdelijke krachten. Eind 2013 zijn er alleen nog tijdelijke krachten op productieplaatsen waar geen interne plaatsing mogelijk is. Een andere vorm van inhuur zijn tijdelijke medewerkers die ingehuurd worden vanwege hun specifieke expertise. De organisatie en vorming van AQUON vraagt kennis en kunde die niet altijd aanwezig is bij het personeel afkomstig van de vier oorspronkelijke laboratoria. Voorbeeld is expertise omtrent Europese aanbesteding of projectmanagement van een IT Infrastructuur project. Vanwege de verdere ontwikkeling zal inhuur van dergelijke functionarissen het komende jaar noodzakelijk blijven, waarbij gelijktijdig gestuurd zal worden op kennis overdacht naar de vaste medewerkers van AQUON. Voorbeelden van deze laatste categorie zijn de coördinator hydrobiologie en coördinator waterbodemonderzoek. 1 Ten aanzien van de toedeling op basis van ILOW-punten geldt dat in de jaren 2011 t/m 2015 voor de toerekening van de het relevante aantal ILOW-punten wordt bepaald door het aantal werkelijk afgenomen ILOW punten te nemen en, bij het eventueel achterblijven van de meetvraag, dit aantal te vermeerderen met 75% van het verschil tussen de bij het opstellen van de business case AQUON+ opgegeven meetvraag en in de praktijk niet afgenomen punten. Deze afspraak staat bekend als de garantieregeling. 8

9 Het ziekteverzuim is in 2013 ook nog hoog geweest. In samenwerking met de Arbodienst wordt gestuurd op verlaging van het verzuimpercentage en ziekmeld frequentie. In 2013 zijn, na een langdurig ziekbed, twee medewerkers van AQUON overleden. Aantal medewerkers Aantal fte Op managementniveau is tevens te melden dat de directeur Piet Hein Kolff vertrokken is naar een andere werkgever per 1 juli Hoofd concernstaf / controller Monique van der Valk heeft middels een minnelijke schikking afscheid genomen van AQUON. Beide functies worden momenteel door interim functionarissen ingevuld. 4.2 BEDRIJFSVOERING Ziekmeld frequentie Ziekteverzuim percentage Geslacht Man 120,0 113,37 0,88 6,01% Vrouw 68,0 53,00 1,41 5,05% Totaal 188,0 166,37 1,07 5,70% Financiën algemeen: In de jaarrekening zijn de exploitatie en balans inclusief de toelichting opgenomen. In het algemeen kan in de terugblik gesteld worden dat de volgende gebeurtenissen voor AQUON belangrijk geweest zijn: de noodzaak tot het indienen van een herziene begroting, geaccordeerd door het Algemeen Bestuur op 5 juli 2013; de externe audit met betrekking tot de financiële rapportage. Deze audit heeft geleid tot organisatorische en personele aanpassingen binnen de afdeling financiën van AQUON. In 2014 staan een aantal verbeteringsprocessen op de planning, welke medio 2014 zullen worden getoetst door de externe accountant middels de interim controle Een analyse van de jaarresultaten geeft een overschrijding van het budget aan van 3,9% met daar tegenover een 9,1% hogere productie dan gehanteerd in de begrotingswijziging Een belangrijke kostenpost binnen de begroting van AQUON is de uitbesteding naar derden. Met de focus op interne productie wordt op deze post een belangrijke reductie verwacht in Vanuit de balans is als belangrijke gebeurtenis te melden dat in 2013 AQUON invulling heeft gegeven aan het bestuurlijke besluit de panden Breda en Leiden over te nemen. Hiervoor is ook externe financiering aangetrokken. Ook in 2013 is het niet mogelijk gebleken om het LIMS project te implementeren in de tweede helft van 2013 is het project on hold gezet, met als consequentie dat de vier huidige LIMS-en nog steeds operationeel zijn. Tot en met 2012 waren de eigen uren voor LIMS geactiveerd. Verder was in 2012 onterecht een bedrag geactiveerd voor jaarlijkse licentiekosten van LIMS. In 2013 is besloten de eigen uren en de licentiekosten af te waarderen. De totale exploitatiekosten voor 2013 komen uit op In de door het bestuur goedgekeurde eerste begrotingswijziging van 5 juli 2013 was begroot. Dit resulteert in een overschrijding van het budget met (3,9%). Door hogere bijdragen van derden en onvoorziene meevallers is de extra bijdrage voor de deelnemers (3,3%) hoger dan begroot. 9

10 4.2.2 Tarieven In de eerste begrotingswijziging was voor 2013 gerekend met een tarief van 2,26 per ILOW punt. Het gemiddeld gerealiseerde tarief voor de deelnemers kwam uit op 1,93 rekening houdend met de garantieregeling. Als we alleen kijken naar de werkelijke gerealiseerde productie kwam het tarief uit op 2, BTW op activiteiten Doordat AQUON over ongeveer 1% haar omzet BTW afdraagt, mag AQUON ongeveer 1% van de in rekening gebrachte BTW aftrekken van de kosten. De vooraftrek van 2013 is in de jaarrekening verwerkt Kapitaal goederen AQUON heeft in 2013 de gebouwen waarin zij is gevestigd in Breda en Leiden verworven voor een bedrag van 5,2 mln., conform bestuurlijk geaccordeerde notitie Huisvesting, Advies voor een integrale oplossing d.d. 5 april Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening zijn de volgens deze notitie overeengekomen frictiekosten Huisvesting geheel afgewikkeld. Ten behoeve van de centralisatie van AQUON op drie locaties is er in deze locaties voor 0,6 mln. geïnvesteerd. Verder werd er voor 1,2 mln. geïnvesteerd in ICT en bedrijfsapparatuur Onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen AQUON kent geen bestemmingsreserves. Er zijn geen onttrekkingen geweest in De frictiekosten sociaal plan en de frictiekosten bovenformatieven worden verantwoord onder de overlopende passiva. De kosten sociaal plan 2013 zijn ten laste gebracht van de reeds vooruit ontvangen gelden. 4.3 FINANCIERING AQUON is een gemeenschappelijke regeling van negen waterschappen. Als overheidsorganisatie conformeert AQUON zich aan de regeling beleidsvoorbereiding en verantwoording waterschappen (BBVW). Bij het aantrekken van vreemd vermogen moet AQUON zich houden aan de financieringsvoorschriften zoals die zijn vastgesteld in de wet financiering decentrale overheden (wet Fido). De wet Fido heeft als doel het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden. Daarvoor staan twee instrumenten ter beschikking: de kasgeldlimiet ten behoeve van de beperking van het renterisico in geval van financiering met kort geld (< 1 jaar); de renterisiconorm ten behoeve van de beperking van het renterisico in geval van financiering met lang geld (> 1 jaar). In 2008 heeft rechtsvoorganger Delta Waterlab, om de vaste activa te financieren, een bedrag geleend van 2.1 miljoen. De lening heeft een looptijd van 7 jaar, wordt lineair afgelost, en kent een rentepercentage van 4,42%. In december 2011 is door AQUON een geldlening afgesloten, om de aankoop van het pand in Tiel te kunnen bekostigen. Hiervoor is een bedrag geleend van De lening heeft een looptijd van 30 jaar, wordt lineair afgelost en kent een rentepercentage van 3,38%. In december 2013 zijn door AQUON geldleningen afgesloten, voor een bedrag van , om de aankoop van de panden in Breda en Leiden te financieren. Om de looptijden van de leningen te spreiden is gekozen voor drie leningen met verschillende looptijden. De leningen zijn afgesloten per 10

11 16 december 2013 en hebben een looptijd van 20, 24 en 29 jaar. Een overzicht van de vaste schulden vindt u in de toelichting X Vaste schulden op pagina Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet geeft de maximale kortlopende schuld (inclusief banksaldo) van AQUON aan. Dit is de grens waarbinnen decentrale overheden hun activiteiten met kortlopende middelen mogen financieren in 1 jaar. Elk kwartaal wordt het gemiddelde van de kortlopende middelen getoetst aan de kasgeldlimiet. De wettelijk vastgestelde limiet is bepaald op 23% van het begrotingstotaal. Voor AQUON betekent dit, dat voor 2013 de kasgeldlimiet (23% van mln.) bedraagt. In 2013 is AQUON onder deze norm gebleven Renterisiconorm Uitgangspunt voor het invoeren van de renterisiconorm is het streven naar een spreiding van de looptijden van lang lopende leningen met als doel een beperking van renterisico s. Het bedrag aan aflossingen en het lening bedrag, dat in aanmerking komt voor renteherziening mag in het betreffende jaar de renterisiconorm niet overschrijden. Voor gemeenschappelijke regelingen is de renterisiconorm bepaald op 30% van het begrotingstotaal. De renterisiconorm voor AQUON voor 2013 bedraagt op basis van het voorgaande Voor wat betreft de externe toetsing van renterisico s geldt dat AQUON te allen tijde zal voldoen aan de wettelijke kasgeldlimiet en renterisiconorm. Wordt hiervan afgeweken dan zal dit met redenen onderbouwd worden gerapporteerd aan bestuur. In 2013 is AQUON onder deze norm gebleven. AQUON heeft in 2013 uitsluitend gelden aangetrokken voor haar uitvoeringstaak. Dit betekent dat alleen geld is aangetrokken voor activiteiten die door het bestuur zijn goedgekeurd. Er heeft in 2013 geen uitzetting van gelden plaatsgevonden en er is geen gebruik gemaakt van financiële instrumenten (derivaten, opties en dergelijke). Het risicobeleid is erop gericht toekomstige risico s inzichtelijk te maken, te beheersen, te verminderen of te spreiden Liquiditeitspositie Ten aanzien van de liquiditeitspositie geldt dat met de deelnemende waterschappen is overeengekomen dat er voorafgaand per kwartaal, 25% van het begrote jaaraandeel van de jaarkosten wordt gestort. Dit is noodzakelijk om tijdig aan de financiële verplichtingen die AQUON heeft te kunnen voldoen Loon-, prijs- en rentestijgingen Prijs- en rentestijgingen vertegenwoordigen een beperkt risico. Hiermee was binnen de begroting 2013 rekening gehouden. 4.4 TOPINKOMENS Het Waterschapsbesluit bepaalt dat in het jaarverslag een paragraaf moet worden opgenomen die informatie bevat over topinkomen, zoals bedoeld in de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De WNT is sinds 1 januari 2013 officieel van kracht. De WNT beoogt drie doelen: Het bieden van een democratisch gelegitimeerd instrument op basis waarvan normen en verplichtingen kunnen worden opgelegd ten aanzien van de bezoldiging van bestuurders en andere topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector, 11

12 Het bieden van een afbakening welke instellingen en organisaties tot de publieke respectievelijk semipublieke sector worden gerekend en te bepalen wat dat betekent voor het bezoldigingsbeleid van topfunctionarissen dat de bedoelde sectoren dienen te voeren, Het verhinderen dat de instellingen in de publieke en semipublieke sector rechtens in staat zijn bovenmatige bezoldiging toe te kennen. Zoals beschreven in de wet valt AQUON als publiekrechtelijke organisatie onder de wet WNT. De maximale bezoldiging voor het algemene bezoldigingsregime bedraagt in Hiernaast wordt de ontslagvergoeding gemaximeerd op , dan wel een beloning plus voorzieningen betaalbaar op termijn over een periode van 12 maanden voorafgaande aan datum ontslag als dit lager is dan In het kader van de WNT rapporteren wij de volgende gegevens: Duur Door werkgever Belastbare kostenvergoedinge Voorzieningen dienstverband Omvang dienst betaalde betaalbaar op Beëindigings- Jaar Naam Functie verband Beloning SVpremies n termijn uitkeringen beëindiging P.H. Kolff Algemeen directeur 6 mnd 36 uur p week T. Houterman Algemeen directeur 6 mnd 32 uur p week E.F.M. Nieuwenhuis Adjunct directeur 1 jaar 36 uur p week Dhr. R.W. Bleker (*) Bestuursvoorzitter n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. P. Beltman Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. B. Besselink (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. A.C.M. van Eekhout Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. C.P.M. Moonen Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. H. Pluckel (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. E. van der Vorm-Gouman Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. I.J.A. ter Woorst Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw.. A.M. van Zoelen (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. (*) Dagelijks Bestuur 4.5 INCIDENTELE BATEN EN LASTEN In de vaste activa was eind 2012 een tweetal bedragen opgenomen die in 2013 zijn afgeboekt als kosten. Dit betreft voor de activering van advieskosten voor verbouwing en uitbreiding voor de drie panden van AQUON en voor voor het LIMS project. Deze afwaarderingen zijn onder de kapitaalslasten opgenomen. 4.6 WEERSTANDSVERMOGEN AQUON kent in 2013 geen (algemene) reserves. In 2013 is een voorziening gevormd. De organisatie heeft daarom een weerstandsvermogen van De deelnemers van de gemeenschappelijke regeling zijn op basis van gemaakte afspraken naar rato aansprakelijk voor niet afgedekte risico s Risicobeheer AQUON loopt bij het uitoefenen van zijn taken financiële risico s. Onder risico wordt hier bedoeld de kans dat een onverwachte en onzekere gebeurtenis plaatsvindt, waarbij gevolgen ontstaan waarvan de financiële omvang nog niet is vast te stellen. Hierbij valt te denken aan claims van derden, rechtsgedingen en onzekerheden in investeringen. In dit kader worden de verzekeringsportefeuille en de belastingafdrachten periodiek beoordeeld. 4.7 ONTTREKKINGEN AAN BESTEMMINGSRESERVERS EN VOORZIENINGEN AQUON kent in 2013 geen onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen. Daarom is deze paragraaf niet van toepassing. 4.8 WATERSCHAPSBELASTINGEN Omdat AQUON geen belasting heft is deze paragraaf niet van toepassing. 12

13 4.9 VERBONDEN PARTIJEN AQUON had in 2013 geen verbonden partijen EMU-SALDO De opname van het EMU-saldo in de jaarrekening 2013 is niet van toepassing voor AQUON omdat het rekeningresultaat van AQUON volledig door de deelnemers in hun respectievelijke jaarrekeningen wordt opgenomen. 13

14 5 JAARREKENING

15 5.1 DE BALANS BALANS AQUON (bedragen in euro's) VASTE ACTIVA I IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Overige immateriële vaste activa II MATERIËLE VASTE ACTIVA Overige investeringen met een economisch nut III FINANCIËLE VASTE ACTIVA Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een oorspronkelijke looptijd van één jaar of langer TOTAAL VASTE ACTIVA IV V VI VLOTTENDE ACTIVA VOORRADEN Grond- en hulpstoffen UITZETTINGEN MET EEN RENTETYPISCHE LOOPTIJD KORTER DAN ÉÉN JAAR Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen LIQUIDE MIDDELEN Bank- en girosaldi VII OVERLOPENDE ACTIVA Overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA VASTE PASSIVA VIII EIGEN VERMOGEN 0 0 IX VOORZIENINGEN Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's X VASTE SCHULDEN binnenlandse banken en overige financiële instellingen TOTAAL VASTE PASSIVA VLOTTENDE PASSIVA XI NETTO-VLOTTENDE SCHULDEN MET EEN RENTETYPISCHE LOOPTIJD KORTER DAN ÉÉN JAAR Bank- en girosaldi Overige schulden XII OVERLOPENDE PASSIVA Transitoria TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL PASSIVA

16 5.2 DE EXPLOITATIEREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR (Bedragen in euro's) Goedgekeurde Verschil Kostensoort aangepaste Realisatie en groepen Kostensoorten Realisatie 2013 begroting 2013 Begroting LASTEN 2.1 Salaris huidig personeel en bestuurders Sociale premies Overige personeelslasten Personeel van derden Personeelslasten Uitbestedingen analyses Uitbesteding Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiksgoederen en verbruiksgoederen Energie Materiële lasten Externe rentelasten Interne rentelasten Afschrijvingen activa Afwaarderingen activa Boekwinst activa Kapitaalslasten Huren en rechten Leasebetalingen operational lease Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Overige indirecte lasten Onvoorzien Onvoorzien TOTAAL LASTEN BATEN 1.1 Externe rentebaten Diensten voor derden Onvoorzien Bijdrage deelnemers TOTAAL BATEN

17 5.3 TOELICHTINGEN Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Op de jaarrekening is naast het gestelde in het waterschapbesluit de Regeling beleidsvoorbereiding en verantwoording waterschappen (BBVW) van toepassing. M.b.t. de verslaggeving worden de verslaggevingsvoorschriften vanuit het waterschapbesluit gehanteerd. De indeling van de jaarrekening ten opzichte van 2012 is aan deze voorschriften aangepast. De indeling van 2012 is aangepast voor de volgende posten: Liquide middelen en Vlottende passiva De bank- en girosaldi kunnen voor 2012 als volgt worden weergegeven: Vordering 2012 Schuld 2012 Saldo NWB Bank AQUON NWB Bank Delta Waterlab Rabobank Totaal De liquide middelen van de NWB bank staan dit jaar onder de passiva. Voor een betere presentatie is de bankschuld van NWB Bank Delta Waterlab van ultimo 2012 nu afzonderlijk verantwoord onder bank- en girosaldi onder Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. In de jaarstukken van 2012 werden liquide middelen getoond van Door deze herclassificatie is het balanstotaal van 2012 gestegen van met naar Kortlopende vorderingen In 2012 werd kortlopende vorderingen de post Uitzettingen bij bedrijven weergegeven voor een bedrag van Deze worden nu weergegeven als Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar. In 2012 werden de Transitoria en de Nog te ontvangen bijdragen deelnemers weergegeven onder Kortlopende vorderingen. Deze worden nu weergegeven onder overlopende activa als Overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen.. Netto vlottende schulden Deze post wordt dit jaar verantwoord onder Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Activa De waardering van de vaste activa vindt plaats tegen de historische kostprijs onder aftrek van ontvangen bijdragen en afschrijvingen. De historische kostprijs bestaat uit de werkelijke/historische uitgaven. Afschrijving vindt plaats vindt plaats conform het afschrijvingsbeleid dat is vastgesteld door het Algemeen Bestuur. Activering vindt plaats op het moment van ingebruikname. De afschrijving vindt plaats vanaf het jaar na het moment van ingebruikname, waarbij rekening wordt gehouden met de reeds verstreken levensduur. De volgende afschrijvingstermijnen worden in overeenstemming met de verordening gehanteerd: Immateriële vaste activa 5 jaar Vervoermiddelen 5 jaar 17

18 Bedrijfsgebouwen 40 jaar Verbouwingen en gebouw gebonden installaties 15 jaar Overige materiële activa 5 jaar Voorraden De overige grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de laatst betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen Passiva Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde Baten en lasten De baten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Een bate wordt genomen zodra deze is gerealiseerd, terwijl een last wordt verwerkt zodra dit bekend is. De baten bestaan voor 99% uit de bijdragen van de deelnemers. De lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Een bate wordt genomen zodra deze is gerealiseerd, terwijl een last wordt verwerkt zodra dit bekend is. Er is geen exploitatierekening naar programma opgenomen vanwege het feit dat AQUON maar één programma kent 18

19 5.3.2 Toelichting op de balans per 31 december I Immateriële vaste activa De immateriële activa worden alle gecategoriseerd onder de overige immateriële vaste activa. Alle hier ondergebrachte activa zijn software en licenties. Onderstaand wordt het verloop van de immateriële vaste activa weergegeven. Boekwaarde Investeringen Bijdragen van derden Desinvesteringen Afschrijvingen Afwaarderingen Boekwaarde Immateriele vaste activa Totaal De investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. Per investering staat het ter beschikking gestelde krediet aangegeven, het in 2013 daadwerkelijk bestede bedrag en het totaalbedrag dat tot en met 2013 ten laste van het krediet is gebracht. Het project ICT software is in 2013 opgeleverd. Alleen het LIMS project is nu nog onderhanden werk ( ). Beschikbaar gesteld krediet Werkelijk besteed in 2013 Cumulatief besteed t/m 2013 LIMS LIMS extra ICT software Totaal Bij het LIMS project zijn de kosten van eigen medewerkers die in 2011 en 2012 zijn geactiveerd afgeboekt in 2013 als afwaardering voor een bedrag van Het restant van de afwaarderingen wordt gevormd door de 2012 geactiveerde licentiekosten II Materiële vaste activa In de staat van vaste activa is tevens een nadere specificatie opgenomen van de materiële vaste activa, zoals bedrijfsgebouwen, vervoermiddelen, machines, apparaten en installaties en overige materiële vaste activa. Het verloop van de materiële vaste activa wordt hieronder weergegeven. Boekwaarde Investeringen Mutatie activa in uitvoering Afschrij-vingen Desinvesteringen Herclassificatie Afwaarderingen Boekwaarde Gronden en terreinen Bedrijfsgebouwen Verbouwingen en gebouw gebonden installaties Vervoermiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal De afwaardering bij de overige vaste activa betreft advieskosten voor verbouwing en uitbreiding die zijn geactiveerd in 2011 en 2012, voor de drie panden van AQUON. 19

20 De investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. Van deze investeringen was de Spectofotometer met de bijbehorende automatisering nog onderhanden aan het einde van Beschikbaar gesteld krediet Werkelijk besteed in 2013 Cumulatief besteed t/m 2013 Huisvesting - aankoop Huisvesting - verbouw Huisvesting - inrichting ICT werkplekapparatuur ICT Infra LAN Spectofotometer+ automatisering Diverse apparatuur Hydrobiologie Overige investeringen Totaal III Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa kan als volgt worden weergegeven: Saldo Vermeerderingen Aflossingen Saldo Lening aan bedrijven Waarborgsom huur Totaal De lening aan bedrijven betreft een door Delta Waterlab afgesloten financiering aan een leasemaatschappij waarvoor maandelijks een aflossing ontvangen wordt IV Voorraden De voorraden zijn grond- en hulpstoffen voor eigen gebruik en zijn gewaardeerd tegen vaste verrekenprijs. De voorraden zijn sterk afgenomen. Dit wordt vooral veroorzaakt door het sluiten van het magazijn in Rotterdam V Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De vorderingen op waterschappen (openbare lichamen) zijn dit jaar lager dan vorig jaar, doordat de voorschotten voor het eerste kwartaal van 2013 al in 2012 in rekening waren gebracht. De overige vorderingen zijn ontstaan door de uitgevoerde werkzaamheden voor derden. Op deze overige vorderingen is een voorziening getroffen van Het verloop van deze voorziening was als volgt: Toevoeging Onttrekking Voorziening dubieuze debiteuren VI Liquide middelen Dit bedrag betreft het saldo op de bankrekening van de Rabobank. De bank- en girosaldi kunnen als volgt worden weergegeven: De liquide middelen van de NWB bank staan dit jaar credit. Voor een betere presentatie is de bankschuld van NWB Bank Delta Waterlab van ultimo 2012 nu afzonderlijk verantwoord onder bank- 20 Vordering 2013 Schuld 2013 Saldo Vordering 2012 Schuld 2012 Saldo NWB Bank AQUON NWB Bank Delta Waterlab Rabobank Totaal

21 en girosaldi onder de netto-vlottende schulden. In de jaarstukken van 2012 werden liquide middelen getoond van VII Overlopende activa De overlopende activa betreffen, voorschotten, vooruitbetaalde facturen, nog te factureren leveringen aan derden en de nog af te rekenen bijdrage van de deelnemers. Omschrijving 31-dec dec-12 Nog te factureren kosten Vooruitbetaalde kosten Voorschotten N.t.o.bijdragen deelnemers Totaal Toelichting op de passiva VIII Eigen vermogen AQUON is een uitvoeringsorganisatie van de negen deelnemende waterschappen en bouwt geen eigen vermogen op IX Voorzieningen De voorziening betreft een verplichting aan het UWV, waarvan de duur op dit moment nog niet bekend is. De hoogte van deze voorziening is bepaald door rekening te houden met het maandelijks te betalen bedrag en een inschatting van de uitkeringsduur. Het verloop van deze voorziening was als volgt: Toevoeging Onttrekking Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's X Vaste schulden In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar over het jaar 2013: Onderhandse leningen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen Saldo Vermeerderingen Aflossingen Saldo NWB Bank BNG Bank Totaal De totale rentelast voor het jaar 2013 met betrekking tot de vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar bedraagt De vermeerdering betreffen nieuw aangegane leningen voor de financiering van de panden in Breda en Leiden. Voor deze schulden zijn geen zekerheden gesteld XI Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd van korter dan één jaar Bij de NWB Bank is eind 2013 voor AQUON een rekening courant krediet afgesloten tot een maximaal bedrag van 7,0 mln. Ten name van Delta Waterlab staat nog een rekening courant krediet geregistreerd van 2,1 mln. Dit laatste krediet is in 2014 opgeheven. Voor beide kredieten zijn geen zekerheden gesteld. De banksaldi kunnen als volgt worden weergegeven: 21

22 Vordering 2013 Schuld 2013 Saldo In de jaarstukken van 2012 werd de NWB Bank Delta Waterlab gesaldeerd met de NWB Bank AQUON onder Liquide middelen. De overige schulden zijn als volgt te specificeren: Binnen de crediteuren is voornamelijk de schuld aan de waterschappen afgenomen (van 1,4 mln. naar 0,6 mln.), verder zijn de facturen voor het LIMS betaald aan Thermo Fisher Scientific XII Overlopende passiva De overlopende passiva zijn als volgt te specificeren: Vordering 2012 Schuld 2012 Saldo NWB Bank AQUON NWB Bank Delta Waterlab Rabobank Totaal Omschrijving 31-dec dec-12 Crediteuren Belastingen en sociale lasten Totaal Omschrijving 31-dec dec-12 Nog te ontvangen facturen Vooruitontvangen betalingen Verlofsaldo Nog te ontvangen facturen/goederen Frictiekosten Sociaal Statuut Frictiekosten Bovenformatieven Overig Totaal De vooruit ontvangen betalingen eind 2012 betrof vooruit ontvangen voorschotten van waterschappen voor het eerste kwartaal van De post nog te ontvangen facturen is lager dan eind 2012, doordat de facturen van de waterschappen nog in de boekhouding van 2013 verwerkt konden worden Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurverplichtingen AQUON is de volgende, niet uit de balans blijkende huurverplichtingen aangegaan: Locatie Resterende Tot Verplichting per jaar Totale verplichting looptijd Breda bedrijfshal 4 jaar s Hertogenbosch Bedrijfshal + kantoor 4 jaar Totaal

23 Overige verplichtingen AQUON is de volgende, niet uit de balans blijkende overige verplichtingen aangegaan: Product Looptijd Tot Verplichting per jaar Totale verplichting Printer/copier Leiden 5 jaar Printer/copier Tiel 5 jaar Hosting ICT Actacom hosting 3 jaar Actacom beheer 3 jaar Salarisadministratie Salarisadministratie 1 jaar Schoonmaak GOM Schoonhouden 1 jaar CSU Cleaning services 1 jaar Aalbers 1 jaar Lease auto's Wagenplan 5 mnd / 2 jaar 2014/ Leaseplan 2 jaar Dutchlease 4 jaar november RouteVision 5 jaar Totaal

24 5.3.5 Toelichting op de exploitatierekening over het begrotingsjaar Algemeen De indeling van de bovenstaande exploitatierekening wijkt (gedeeltelijk) af van de indeling zoals die is opgenomen in bijlage 2 van de Regeling beleidsvoorbereiding en verantwoording waterschappen. Bij de bovenstaande exploitatierekening is de indeling van de programmabegroting gevolgd om de vergelijking tussen de Businesscase AQUON+, de begroting en jaarrapportage te vereenvoudigen. In de exploitatierekening zijn de volgende begrotingskolommen opgenomen: Begrotingswijziging juli 2013, Realisatie 2013, En het verschil tussen de beide kolommen. Het jaar 2013 sluit af met een extra bijdrage voor de deelnemers van In het kader van begrotingsrechtmatigheid melden wij dat de overschrijding van de kosten van voornamelijk wordt veroorzaakt door het uitvoeren van extra productie en de daaraan gekoppelde uitbesteding. Ook heeft er in tegenstelling tot de begroting geen activering eigen uren in het LIMS project plaatsgevonden en was ook de afwaardering van LIMS niet begroot. Hiernaast werd er extra personeel van derden ingehuurd voor het uitvoeren van de transitie. De overschrijding wordt voor de 9 deelnemers deels gecompenseerd door meer productie voor derden Personeelslasten Onderstaande tabel geeft de verschillen weer tussen de werkelijke kosten en de begroting. 2.1 Kostensoorten Realisatie 2013 Aangepaste begroting AQUON Salaris personeel en bestuurders Verschil realisatie t.o.v. Begroting incl. Transitie en Plan van Aanpak Sociale premies Overige personeelslasten Personeel van derden Totale personeelslasten Aan de directie en het bestuur van AQUON werden de volgende vergoedingen verstrekt: Duur Door werkgever Belastbare kostenvergoedinge Voorzieningen dienstverband Omvang dienst betaalde betaalbaar op Beëindigings- Jaar Naam Functie verband Beloning SVpremies n termijn uitkeringen beëindiging P.H. Kolff Algemeen directeur 6 mnd 36 uur p week T. Houterman Algemeen directeur 6 mnd 32 uur p week E.F.M. Nieuwenhuis Adjunct directeur 1 jaar 36 uur p week Dhr. R.W. Bleker (*) Bestuursvoorzitter n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. P. Beltman Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. B. Besselink (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. A.C.M. van Eekhout Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. C.P.M. Moonen Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dhr. H. Pluckel (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. E. van der Vorm-Gouman Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw. I.J.A. ter Woorst Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Mw.. A.M. van Zoelen (*) Bestuurder n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. (*) Dagelijks Bestuur 24

25 Salarissen In 2013 waren er minder medewerkers in dienst van AQUON dan de toegestane basisformatie van 173 fte. Hierdoor zijn de uitgaven m.b.t. de salarissen lager uitgekomen dan begroot was. Door de kosten voor de ontwikkelstimulans uit 2012 die geboekt werden in 2013 zijn de kosten bij hoger uitgekomen. In de kosten van 2013 is rekening gehouden met een nog uit te keren ontwikkelstimulans uit Sociale premies Bij het opstellen van de begroting was de verdeling tussen de posten salarissen en sociale premies nog niet geheel duidelijk waardoor de sociale premies te laag zijn begroot. Er was geen rekening gehouden met het handhaven van de herstelpremie voor pensioenen door ABP. Overige personeelslasten Onder de overige personeelslasten worden de lasten verantwoord betreffende woon-werkverkeer, dienstreizen, studiekosten, werving personeel, gratificaties en Arbo-gerelateerde kosten. Personeel van derden De post personeel van derden omvat de kosten van personeel op detacherings- en uitzendbasis. Met het oog op de transitie is ervoor gekozen om een aantal vacatures in te vullen met personeel van derden in plaats van in loondienst nemen. Hierdoor wordt een flexibele schil opgebouwd. Verder is na het vertrek van de Algemeen directeur er voor gekozen om deze positie tijdelijk in te vullen. Nadat ook de concerncontroller besloten had AQUON te verlaten is ook deze positie op tijdelijke basis ingevuld Uitbesteding Hier worden de kosten voor de uitbesteding van werkzaamheden aan derden opgenomen. Dit betreft met name werkzaamheden voor de afdelingen Chemie, Hydrobiologie en Monstername en Logistiek met uitzondering van uitbesteding van transport Materiële lasten Duurzame gebruiksgoederen Onder deze post worden de duurzame gebruiksgoederen verantwoord die onder de activeringsgrens van blijven. In verband met de verhuizing is er minder aangeschaft dan begroot. Overige gebruiksgoederen en verbruiksgoederen Deze post omvat het verbruik van materialen, chemicaliën en gasflessen door het laboratorium. Energie Deze post bevat de energiekosten van de verschillende locaties, voor zover deze separaat in rekening worden gebracht. Op een aantal locaties zijn deze kosten niet gespecificeerd maar opgenomen in een totaal bedrag van huur- en servicekosten Kapitaalslasten Externe rentelasten Onder deze post is de rente over de periode van 1 januari 2013 van de bij NWB Bank en de BNG afgesloten leningen opgenomen en de ontvangen rente in verband met credit saldo. De begroting wordt met onderschreden omdat er bij het opstellen van de begroting rekening was gehouden met een overname van de panden in Breda en Leiden eerder in het jaar. Het rentepercentage is lager dan begroot. Afschrijvingen De post afschrijvingen komt lager uit dan begroot. 25

26 Afwaarderingen De afwaarderingen betreffen de afwaarderingen van de in voorgaande jaren geactiveerde kosten voor verbouwing en voor LIMS Overige indirecte lasten Huur en rechten Onder deze post worden de huur- en servicekosten verantwoord voor het laboratorium en de kantoorruimte op de verschillende locaties. De huurprijzen worden jaarlijks geïndexeerd volgens CBS index. De huurprijzen van de locaties Breda, Boxtel, Leiden en Rotterdam zijn op basis van de betreffende SLA s en huurovereenkomsten tussen AQUON en de huidige eigenaren verrekend. Deze huren zijn in de loop van 2013 beëindigd. Leasebetalingen operational lease Deze post betreft de kosten voor het lease van de bedrijfsauto s op de locaties Breda, Leiden en Tiel. Ten tijde van het opstellen van de begroting was er gerekend met een snellere vervanging van auto s in eigendom door het leasen van auto s waardoor deze kosten lager uitvallen dan begroot. Verzekeringen Het betreft hier voornamelijk de premies van de polissen voor de wagenparkverzekeringen en de wettelijke (bedrijfs- en beroeps)-aansprakelijkheidsverzekering. Belastingen De belastingen hebben betrekking op de houderschapsbelasting van het wagenpark voor zover de auto s in eigendom zijn. Ook overige belastingen zoals de verontreinigingsheffing zijn op deze post opgenomen. De kosten worden dit jaar sterk beïnvloed door leges. Deze post was ook begroot, Onderhoud door derden Onder deze post wordt het gebouwbeheer en onderhoud opgenomen. Daarnaast worden onderhoud en reparaties van apparatuur die AQUON in opdracht geeft aan derden op deze post geboekt. Overige diensten door derden Het betreft de diensten voor facilitaire ondersteuning (o.a. centrale repro, postdistributie, porto, telefoniste/receptioniste en bibliotheek), diensten IT (beheer systemen, onderhoud en ontwikkeling van standaardapplicaties en algemene IT-activiteiten) en cateringkosten. Ook de diensten in het kader van advisering, accountants-kosten, kosten van afvoer laboratoriumafval en (overige) uitbestede werkzaamheden zijn hierin opgenomen. Onvoorziene baten en lasten In deze post is een bijdrage opgenomen door de verkoop van auto s, gebruiksgoederen, machines die buiten gebruik werden gesteld en een incidentele ontvangst wegens beëindiging van een onderlinge verzekeringsmaatschappij, waarvan de voorganger van AQUON lid was Diensten voor derden De opbrengst is in verband met werken voor derden Onvoorzien De onvoorziene baten betreft een bijdrage in de opheffing van de onderlinge verzekeringsmaatschappij van de overheid voor frauderisico s, verkoop van overtollig materiaal in verband met de verhuizingen binnen AQUON en een correctie op de beginbalanspositie van AQUON 26