Implementatie Energiezorg in de Rubber en Kunststof industrie

Transcriptie

1 Implementatie Energiezorg in de Rubber en Kunststof industrie Datum : 30 augustus 2005 Rapport kenmerk : NOVE/0025/ /SW SenterNovem projectnummer : SenterNovem bestelnummer : Adviesbureau SAM B.V. gebruikt volledig gerecycled papier. Waarderhout 9, 6718 GK Ede Tel.:

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding en doel Energiezorg binnen de branche voor aanvang van het project Aanleiding en doel project Deelnemers Leeswijzer Aanpak project Opzet energiezorg, knelpunten en resultaten Checklist energiezorg nulmeting Resultaatsverschil nul en einddoorlichting Kritische succesfactoren Resultaat van Projectaanpak, energiezorg Evaluatie Knelpunten Deelnemertevredenheid Conclusie Aanbeveling...16 Bijlage 1: Nulmeting Bijlage 2: Eindmeting Bijlage 3: Evaluatieformulieren Pagina 2 van 20

3 Samenvatting (publiceerbaar) Met dit project is getracht om 10 deelnemende Rubber en Kunststof bedrijven te ondersteunen bij de invoering van energiezorg. Doel daarvan is om te bereiken dat deze bedrijven goed inzicht in en grip op hun energiegebruik krijgen, waardoor naar verwachting de energie-efficiency van deze bedrijven op proces en locatie niveau zal verbeteren. Het uiteindelijke streven is het behalen van niveau B van de Checklist Energiezorg. De bedrijven zijn begeleid middels de workshopmethodiek. In de diverse workshops is een terugkoppeling geweest van ervaringen, kennisuitwisseling tussen bedrijven en/of consultant. Na iedere workshop hebben de bedrijven huiswerk meegekregen om een stok achter de deur te creëren. Dit werd op de volgende workshop besproken. Het resultaat is redelijk te noemen. Gemiddeld is er sprake van toename van het puntenaantal tijdens de eindmeting van 66% ten opzichte van de nulmeting Tevens is er duidelijk sprake van veel minder BO s tijdens de eindmeting. De totale BO s van de nulmeting is 218 terwijl de eindmeting een door geeft van 76 BO s. Dit betekent een daling van 65%. Drie bedrijven hebben uiteindelijk niveau B gehaald. Het resultaat is vertekend en wel om de volgende reden: De bedrijven zijn streng beoordeeld tijdens de eindmeting in die zin dat geplande acties die niet waren uitgevoerd als onvoldoende beoordeeld zijn. Denk hierbij aan het uitvoeren van interne audits en directie beoordelingen. De middelden die kleinere bedrijven hebben om energiezorg uit te voeren zijn beperkt. Zo hebben kleine bedrijven problemen met het vrij maken van capaciteit en tijd binnen de organisatie. Met de beperkte middelen is men wel ver gekomen. Sommige bedrijven hebben andere zaken prioriteit gegeven ondanks aandringen en extra tussenkomst van de adviseur. De 10 bedrijven hebben allen wel het punten aantal van niveau C en 6 bedrijven hebben het punten aantal van B. Toch is het raadzaam om bij een volgend traject de volgende verbeterpunten in ogenschouw te nemen: 1. Nog betere ondersteuning bij het creëren van draagvlak bij de leidinggevende laag. De goedkeuring aan het projectplan blijkt niet altijd voldoende grond te zijn om tijd en ruimte in te ruimen voor het opzetten van het energiezorgsysteem. Regelmatig draagvlak blijven creëren bij de leidinggevende laag lijkt geboden. 2. Duidelijker aangeven dat de tijd door de deelnemers vrijgemaakt moet worden voor het welslagen van het project. Wellicht dat SenterNovem hierin een sterkere rol in kan gaan vervullen. Pagina 3 van 20

4 Hoofdstuk 1. Inleiding en doel 1.1. Energiezorg binnen de branche voor aanvang van het project Voor de aanvang van dit project kan uit de MJA-monitoring worden opgemaakt dat er sprake is van een stabiele en in sommige gevallen stijgende energie-efficiency index. Duidelijke verbeteringen in de energie-effinciency index blijken het gevolg te zijn van investeringen in nieuwe apparatuur. Er zijn al diverse energiezorg projecten in de Rubber en Kunststof industrie geweest en deze groep is één van de laatste die op deze wijze ondersteund wordt. Het is een moeilijke groep omdat voorheen deze bedrijven voorheen niet hebben deelgenomen aan de workshop invoering van Energiezorg. De bedrijven hadden hiervoor elk hun eigen beweegredenen. De groep was redelijk divers. Zowel grote rubber en kunststof bedrijven als de kleine rubber en kunststof bedrijven zaten in 1 groep. Ten aanzien van de mate waarin de bedrijven energiezorg hebben ingevoerd (voor de aanvang van het project) lijkt sterk afhankelijk van de grootte van het bedrijf. De kleinere bedrijven zijn veel meer praktisch ingesteld wat ook terugkomt in hun praktische ISO 9001 systeem (voorzover aanwezig) Aanleiding en doel project Daar energiezorg verplicht werd gesteld in MJA2 werd dit project implementatie energiezorg in de Rubber- en Kunststofindustrie opgestart. Met dit project is getracht, om in de vorm van een clusterproject, de deelnemende bedrijven te ondersteunen bij de invoering van energiezorg. Doel daarvan is om te bereiken dat deze bedrijven goed inzicht in en grip op hun energiegebruik krijgen, waardoor naar verwachting de energie-efficiency van deze bedrijven op proces en locatie niveau zal verbeteren. Daarnaast zal naar verwachting meer inzicht verkregen worden in het productieproces waardoor het bewustzijn t.a.v. energie van diverse mensen vergroot wordt. Het uiteindelijke streven is het behalen van niveau B van de Checklist Energiezorg. Bij dit clusterproject is er niet naar gestreefd om voor de bedrijven een uniform energiezorgsysteem op te zetten. Het systeem is maatwerk, aangepast aan de energiesituatie en bedrijfsvoering van het bedrijf. De opzet van het project is in principe eenvoudig beginnen, stapsgewijs uitbouwen. Bij de start kan dus slechts een deel van het bedrijf betrokken zijn, dat gaandeweg het project wordt uitgebouwd. Parallel aan de opbouw van de monitoringstructuur wordt de organisatiestructuur opgezet en ingevoerd in de dagelijkse bedrijfsvoering. Pagina 4 van 20

5 1.3. Deelnemers De deelnemende bedrijven bij aanvang van het project waren: Synprodo Produktie Vredestein Banden Kon. Verpakk.Ind. Stempher CV Kivo Plastic Verpakkingen C.V. Depron Bema Kunststoffen Caligen Europe Velsen Flexoplast Hertel Rubber Products Artiplast Wisa Nampak Wijchen Enschede Rijssen Volendam Weert Zierikzee Breda Wieringerwerf Kampen Lelystad Arnhem Halfweg In bovengenoemde deelnemerslijst hebben zich gaandeweg het traject wijzigingen voorgedaan. Bema Kunststoffen heeft direct na de startbijeenkomst besloten alsnog niet mee te doen met het traject. Bema Kunststoffen was bezig met een buitenlands project waardoor geen capaciteit vrijgemaakt kon worden voor dit project. Velsen Flexoplast heeft ook na de startbijeenkomst besloten alsnog niet mee te doen vanwege wijzigingen in de organisatie. Hierdoor kon geen tijd gevonden worden om aan het project deel te nemen Leeswijzer Dit document is de overall rapportage waarin de evaluaties vanuit de adviseur en de bedrijven gebundeld zijn. Het eerste hoofdstuk betreft een omschrijving van de beginsituatie van de bedrijven in de Rubber en Kunststofindustrie. Het tweede hoofdstuk betreft een omschrijving van de aanpak van het project. In het derde hoofdstuk zijn de bevindingen en de projectresultaten weergegeven. In het laatste hoofdstuk beschrijven we de leerpunten welke we uit een dergelijk project hebben kunnen opmaken. In de bijlagen zijn de resultaten van de bedrijven opgenomen, evenals de evaluatieformulieren die samen met de bedrijven zijn geschreven. Pagina 5 van 20

6 Hoofdstuk 2. Aanpak project In dit hoofdstuk wordt de aanpak van het project, zoals aangeboden in de offerte omschreven. Er heeft zich 1 afwijking ten opzichte van de offerte voorgedaan namelijk na de eindmeting is er een extra workshop georganiseerd om de resultaten te bespreken en aan te geven hoe de bedrijven verder gaan. Vóór de start van het project wordt bij de deelnemende bedrijven een nulmeting gehouden. Naast een inzicht voor de adviseur in de mate van energiezorg bij de bedrijven, wordt op deze manier door de bedrijven kennis gemaakt met de checklist energiezorg. Tevens wordt de project-aanpak toegelicht. Na de nulmetingen bij alle bedrijven wordt een startbijeenkomst georganiseerd. Naast de contactpersonen bij de betreffende bedrijven worden ook de leidinggevenden uitgenodigd. Dit laatste met het oog op het creëren van draagvlak voor het project ook op het leidinggevende niveau van de organisatie. In de startbijeenkomst is direct het elektronisch handboek van de NRK gedemonstreerd. Aangegeven is dat dit een hulpmiddel kan zijn bij de invoering van energiezorg. De bedrijven hebben zelf gekozen welke hulpmiddelen men wilden gebruiken. Na de startbijeenkomst stellen de bedrijven onder begeleiding van een adviseur een projectplan voor het eigen bedrijf op. In dit projectplan wordt met name aandacht besteed aan de uit te voeren werkzaamheden, eisen/randvoorwaarden en de zelfwerkzaamheid van het deelnemende bedrijf. Het projectplan wordt door de bedrijven gepresenteerd aan het bedrijfsmanagement, waarna zij goedkeuring aan het (aangepaste) projectplan geven. Na verkregen commitment wordt met de uitvoering van het projectplan gestart. In de eerste fase ligt de nadruk op het in kaart brengen van de huidige situatie, organisatie en overlegstructuur en het opzetten van een systeem voor registratie van gegevens en koppeling daarvan aan de productiegegevens en het opstellen van streefwaarden. De systematiek om het inzicht in het energiegebruik en de invloeden hiervan te bepalen wordt besproken in de workshop Monitoring & Targeting. Ten eerste wordt getracht om het bewustzijn te vergroten middels "performance indicators". Dit is mogelijk door gebruik te maken van specifieke verbruiken. Hierdoor wordt het bewustzijn vergroot waardoor gedragsverandering plaats kan vinden. Vervolgens wordt door de bedrijven die hier aan toe zijn Monitoring & Targeting gehanteerd. Monitoring & Targeting (M&T) is een methodiek die inzicht geeft in de invloedsfactoren, als productiehoeveelheden, klimaat, etc., die het energiegebruik bepalen. Met dit inzicht is het mogelijk voor elk moment representatieve streefwaarden te bepalen. Pagina 6 van 20

7 Vergelijking van streefwaarde en werkelijk verbruik geeft zeer goed inzicht in de energie-efficiency en maakt het mogelijk om van de positieve en negatieve afwijkingen te leren. Door deze informatie op te volgen binnen de organisatiestructuur van energiezorg, is een maximale verbetering van de energie-efficiency met bestaande productiemiddelen haalbaar. In de tweede fase van het project wordt aandacht besteed aan de organisatie om het onderwerp energiezorg heen, zodat een energiezorgsysteem ontstaat. Hierbij wordt aangegeven dat de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden rond energiezorg vastgelegd moeten worden. Daar hoort ook bij het vastleggen hoe de informatie wordt verwerkt tot managementinformatie en hoe de informatie gecommuniceerd wordt in de organisatie en hoe eventueel corrigerende maatregelen worden genomen. Het invoeren van energiezorg is duidelijk een veranderingsproces. Aandacht wordt ook gegeven aan bewustwording van medewerkers, motivatie, gedrag, etc., zowel bij de individuele advisering als tijdens workshops. Het project wordt afgesloten door het uitvoeren van een einddoorlichting op de verschillende locaties. Tijdens de einddoorlichting wordt de checklist nogmaals ingevuld en vergeleken met de nulsituatie. Ook wordt aangegeven waar de aandachtpunten voor de toekomst liggen. Pagina 7 van 20

8 Hoofdstuk 3. Opzet energiezorg, knelpunten en resultaten 3.1. Checklist energiezorg nulmeting Tijdens het houden van de nuldoorlichtingen blijkt er een grote verscheidenheid in niveau van energiezorg. In onderstaande tabel is dit in een overzicht weergegeven. Voor meer informatie verwijzen we naar bijlage 1. Naam organisatie Resultaten checklist Synprodo 96 Vredestein Banden 88 Stempher 78 Kivo 50 Depron 60 Bema Kunststoffen 71 Caligen 71 Velsen 39 Hertel 130 Artiplast 64 Wisa 53 Nampak 39 Aantal Aantal bedrijven niveau D 12 Aantal bedrijven niveau C 0 Aantal bedrijven niveau B 0 Er lijkt een verband te zijn tussen de grootte van het bedrijf en het niveau van energiezorg. Grotere bedrijven lijken verder te zijn op het gebied van energiezorg dan dat dit bij kleinere bedrijven het geval is. De oorzaak hiervan is waarschijnlijk de bekendheid met het systeemdenken. Veel grotere bedrijven maken namelijk gebruik van ISO kwaliteitssystemen Resultaatsverschil nul en einddoorlichting Wanneer de nuldoorlichtingen worden vergeleken met de ingevulde checklisten tijdens de einddoorlichting is er bij de deelnemers zeker vooruitgang geboekt. Echter, niveau C/B wordt niet altijd behaald. Pagina 8 van 20

9 Niet alle bedrijven van niveau D zijn in staat gebleken tot niveau C te komen. Wel is het puntenaantal verbeterd. Het punten aantal komt bij de meeste deelnemers overeen met niveau B. Zoals gezegd is het puntenaantal sterk vooruit gegaan. Gemiddeld is er sprake van toename van het puntenaantal tijdens de eindmeting van 66% ten opzichte van de nulmeting (2 bedrijven niet meegerekend, deze zijn aan het begin afgehaakt, anders 57%). Tevens is er duidelijk sprake van veel minder BO s tijdens de eindmeting. De totale BO s van de nulmeting is 218 terwijl de eindmeting een door geeft van 76 BO s (143 bij de 12 bedrijven). Dit betekent een daling van 65% (50% bij de 12 bedrijven). De reden waarom een deel van de bedrijven niveau C niet behaald hebben op het moment van de eindmeting ligt aan de strenge beoordeling van de auditors. Bedrijven kregen 0 punten op het moment dat de audits wel waren ingepland, maar nog niet waren uitgevoerd. Ditzelfde geldt voor de directiebeoordeling, energiezorgprogramma (niet aantoonbaar aanwezig) en de TVB (wel algemeen niet specifiek voor energie). Geen inmiddels uitgevoerde directiebeoordeling of audit betekent automatisch dat geen niveau C behaald kan worden. Echter, het ingevulde puntenaantal en de checklist behorende bij de MJA monitoring volgend jaar zal een duidelijke stijging van het aantal bedrijven met niveau C laten zien, omdat op dat moment de geplande audits en directiebeoordelingen zijn uitgevoerd en aantoonbaar aan de bevindingen van de audits en de directiebeoordeling gewerkt wordt. Daarnaast hebben de kleinere bedrijven moeite om capaciteit en tijd vrij te maken in hun organisatie. Veelal is de directeur de persoon die het energiezorgsysteem opzet. Geen tijd vrij maken voor het onderwerp energiezorg resulteert in het achterblijven van het resultaat (ondanks de waarschuwingen voor deze valkuil voor en tijdens het project door Adviesbureau SAM). Adviesbureau SAM heeft deze bedrijven extra ondersteuning geboden door samen met het contactpersoon van het bedrijf een energiezorgsysteem op te zetten wat past binnen de kleinere organisatie. Hiervoor zijn extra bezoeken gebracht. Dit energiezorgsysteem was aan de eindfase van het project onvoldoende geïmplementeerd. Wel hebben de bedrijven voornemens om na het project het energiezorgsysteem verder op te zetten en te implementeren. Ze hebben te weinig tijd kunnen steken in het project waardoor het resultaat achterblijft. In de bijlagen zijn de ingevulde checklisten energiezorg (einddoorlichting) opgenomen. Om een goed vergelijk te kunnen maken tussen de nul en de eindmeting zijn twee tabellen gemaakt: 1. tabel 1 is een samenvatting van het aantal bedrijven en de belangrijke onvolkomenheden van deze bedrijven na de einddoorlichting 2. tabel 2 is een overall tabel met alle punten, BO en niveaus van de bedrijven van beide metingen (nulmeting en eindmeting) Pagina 9 van 20

10 Onderdeel checklist Aantal bedrijven met B.O. op de verplichte onderdelen Energiebeleid Energiebeleidsverklaring 2 (0) Planning Energieaspecten 3 (1) Wettelijke en andere eisen 4 (2) Doel- en taakstellingen 3 (1) Programma 6 (4) Implementatie en uitvoering Structuur en verantwoordelijkheid 5 (3) Opleiding en bewustwording 2 (0) Communicatie 0 (0) Documentatie energiezorgsysteem 4 (2) Documentenbeheer 0 (0) Beheersing van de werkzaamheden 6 (4) Controle en corrigerende maatregelen Controle en meting 5 (3) Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen 5 (3) Registraties 6 (4) Energiezorgaudits 8 (6) Betrokkenheid directie Evaluatie 9 (7) De getallen die tussen haakjes staan geven de waarde weer als de twee bedrijven die het project niet hebben afgemaakt niet worden meegenomen. Pagina 10 van 20

11 Punten Belangrijke Onvolkomenheden Niveau Naam organisatie nulmeting eindmeting nulmeting eindmeting nulmeting eindmeting Synprodo D D Vredestein Banden D B Stempher D D Kivo D B Depron D D Bema Kunststoffen D D Caligen D B Velsen D D Hertel D D Artiplast D D Wisa D D Nampak D D Totaal Pagina 11 van 20

12 Uit de tabellen kan worden opgemaakt dat alle van de deelnemende bedrijven op beleidsniveau het onderwerp energiezorg goed hebben opgepakt. Op het gebied van planning, en dan specifiek op het gebied van het opstellen van een energiezorgprogramma, blijken veel bedrijven ook na de eindmeting onvoldoende te scoren. In veel gevallen wordt hier gebruik gemaakt van het energiebesparingsplan, wat echter vaak niet de actuele bedrijfssituatie weergeeft. Er is aangegeven dit te kunnen verbeteren door het energiezorgprogramma op te nemen in de milieu- of kwaliteitsdoelstellingen die jaarlijks worden opgesteld. Ander punt op het gebied van planning was de Wettelijke Eisen. Hierbij is aangegeven dat dit een A4 is waarop de recente wettelijke eisen en regelgeving is en dat men dit actueel houd door het te borgen in de organisatie. Op het gebied van implementatie en uitvoering van energiezorg is er tijdens het energiezorgtraject duidelijk voortgang geboekt. Met name de TVB (taken, verantwoordelijkheden etc), documentatie en de beheersing van de werkzaamheden (en ook de aantoonbaarheid van deze beheersing) vormt hier nog een knelpunt. Op het gebied van Controle en corrigerende maatregelen is bij afwijkingen de TVB bij het nemen van een acties bij afwijking niet geregeld. Het wordt wel in de praktijk gedaan maar het is niet vastgelegd. Daarnaast zijn de bewaartermijnen van de registraties niet vastgelegd. Er is aangegeven dat de bewaartermijn meestal in een bestaande procedure omschreven wordt. Op het gebied energiezorgaudits en directiebeoordeling scoren de deelnemende bedrijven matig. In sommige gevallen was ten tijde van de einddoorlichting de audits en de directiebeoordelingen nog niet uitgevoerd. Wel was in veel gevallen een planning te zien waarop energiezorgaudits en directiebeoordelingen in de nabije toekomst uitgevoerd zouden worden Kritische succesfactoren Als kritische succesfactoren voor het welslagen van het project invoering energiezorg kunnen worden genoemd: Management commitment aan het projectplan en voldoende tijd Alvorens het project daadwerkelijk in uitvoering gaat, is commitment van het management voor de opzet en het uiteindelijk gestelde doel van het projectplan van groot belang. Op deze manier wordt bewustwording gekweekt op het niveau van het management. Tevens wordt tijd en geld geclaimd voor het project. Bijna alle deelnemers hebben goedkeuring en ondersteuning van het projectplan gekregen vanuit het management. Bij de deelnemers waar dit niet is gebeurd, was de deelnemende persoon zelf de leidinggevende van het bedrijf. Echter ook al was er commitment dan hebben de bedrijven nog moeite om de tijd ervoor vrij te maken. Immers dit komt er (naast die andere projecten) even bij. Ervaringen delen Als zeer positief zijn de workshops ervaren. Hierin werd door de bedrijven zelf kennisovergedragen. Niet iedereen heeft het wiel zelf uitgevonden. Pagina 12 van 20

13 Map als naslagwerk Elke deelnemers heeft de map als praktisch, richting gevend en inspirirend aangemerkt. Men vindt het plezierige als alles al in 1 map zit (ook de brochures van SenterNovem). Voorbeeld Energiezorghandboek/Elektronisch handboek Het voorbeeld handboek hebben een aantal bedrijven als een handvat gebruikt wat plezierig werkte. De bedrijven hebben weinig met het elektronisch handboek gewerkt. Men heeft wel gekeken echter de bedrijven hebben aangegeven dat het niet praktisch is dat alle informatie op een andere server staat. Aansluiting Bestaande zorgsystysteem De bedrijven geven aan dat aansluiting bij een bestaand zorgsysteem tijd bespaart voor de implementatie en uitvoering. Dit proces is ondersteund met de linkingtable en met de procedures die tijdens de workshops zijn ingevuld. Er dient wel goed bekeken te worden aan welke bestaande provedure energie zaken worden toegevoegd. Het overzicht wordt anders diffuus Resultaat van Projectaanpak, energiezorg Hieronder zijn een aantal ideeën en gerealiseerde (indirecte) besparingen opgesomd die tijdens en door het clusterproject gegenereerd zijn. De genoemde effecten zijn in overleg met de bedrijven geïnventariseerd en later door de consultant gegroepeerd. Het is mogelijk dat bepaalde onderwerpen daarom vaker terugkomen bij meerdere onderwerpen. Bewustwording Over het algemeen zijn de deelnemende bedrijven zich nu meer bewust van de energiekosten dan voor start van het clusterproject. Dit effect is nog niet kwantificeerbaar; Door elke workshop de checklist en de referentie Energiezorg te gebruiken zijn die documenten meer gaan leven. (Men ziet dat de checklist voor interne audits gebruikt kan worden); Energie wordt nu meegenomen in de investering van apparaten. Weet wat je doet op het gebied van energie Door deze werkvorm hebben de deelnemers enkele indirecte effecten benoemd; Meer inzicht in getallen door Regressie analyse toevoeging; Perslucht onderzoeken werden opgestart. Zorgsysteem Het belang van een structuur (bijvoorbeeld in de vorm van een zorgsysteem) is duidelijk geworden. Zonder zorgsysteem geen systematische aandacht voor energie; Uitgereikte Map/documentatie als zeer belangrijk ervaren, met name de vaste documenten; Goede informatieve bijeenkomsten en meer inzicht in de manier waarop een energiezorgsysteem kan worden opgezet. Pagina 13 van 20

14 Andere Zaken (Delen van informatie) Ervaringen delen met andere bedrijven; Anderen hebben dezelfde problemen; Spiegeling van informatie, soort praatpaal zit ik op de goede weg?; Door de aanwezigheid consultant: de voorzichtigheid qua concurrentie-informatie is door de aanwezigheid van de consultant komen te vervallen Informatie overdracht Consultant die ontspannend is en toch dwingend aangeeft dat het moet Pagina 14 van 20

15 Hoofdstuk 4. Evaluatie 4.1. Knelpunten Het project is tijdens en achteraf samen met de bedrijven geëvalueerd. Deze evaluaties zijn opgenomen in de bijlagen. Tijdens deze evaluaties kwam eigenlijk 1 echt knelpunt naar voren namelijk tijd of te wel prioriteit (voor het systeem). Tijd Het belangrijkste knelpunt dat wordt aangegeven is het gebrek aan tijd voor het project. Of wellicht dat we kunnen stellen dat vanuit het bedrijf geen prioriteit wordt gelegd bij de uitvoering van het project. Het volgende kwam naar voren: Tijdgebrek en prioriteitsstelling. Je moet het er maar even bij doen. o Andere zwaarwegende onderwerpen o Reorganisatie Het project bracht meer werkzaamheden met zich mee dan dat in eerste instantie gedacht was (achteraf viel het toch weer mee). Overige knelpunten Monitoring, plaatsen van meters duurt langer. Cijfers spreken toch meer dan systemen. Verandering interne organisatie (herstructurering en weggaan van functionarissen). Draagvlak in de eigen organisatie Deelnemertevredenheid De deelnemers geven aan in grote lijnen te vreden te zijn met het resultaat. Ook de deelnemers die niet veelvuldig naar de workshops kwamen, hebben aangegeven dat dit niet te wijten was aan de inhoud of opzet van de workshops, maar aan de tijdsdruk van binnen uit de organisatie Conclusie Deze groep was qua grootte niet homogeen. Het verschil in de bedrijfsculturen en de complexiteit tussen de bedrijven was heel groot. Er is getracht het energiezorgsysteem in de bestaande zorgsystemen (ISO 9001, ISO en bedrijfseigen zorgsystemen) in te passen. Veel bedrijven gebruiken het ISO 9001/14001 systeem als leidend systeem en het energiezorgsysteem is ondergeschikt in het leidende systeem geïmplementeerd. Het resultaat is, gezien de groep, redelijk te noemen. Pagina 15 van 20

16 De 10 bedrijven hebben allen wel het punten aantal van niveau C en 6 bedrijven hebben het punten aantal van B. Gemiddeld is er sprake van toename van het puntenaantal tijdens de eindmeting van 66% (57% bij 12 bedrijven) ten opzichte van de nulmeting. Tevens is er duidelijk sprake van veel minder BO s tijdens de eindmeting, namelijk een daling van 65% (50% bij 12 bedrijven). Vanwege de strenge beoordeling tijdens de eindmetingen hebben de bedrijven een niet zo hoge score. Daarnaast heeft implementatie van een dergelijk systeem in productiebedrijven (met een platte organisatie structuur) meer tijd nodig. Dit heeft te maken de prioriteit en beschikbare tijd van de medewerkers. De MT leden zijn tussentijds nogmaals uitgenodigd op de workshop. De belangrijkheid en het nut is wederom aangegeven. Echter de bedrijven hebben zelf gekozen om een langere tijdsplanning aan te houden dan de tijdsplanning van dit project. In de MJA monitoring van 2005 zal er een significante verbetering zijn bij het niveau. Al met al een redelijk succesvol project Aanbeveling Concluderend kan worden gesteld dat ten aanzien van een dergelijk project de volgende aanbevelingen van toepassing zijn: Sterke punten project 1. Aandacht voor energie is toegenomen. 2. Er is systematisch gewerkt aan beheersing van de energie-aspecten. 3. Telefonisch helpdeskfunctie. 4. Praktische ondersteuning aan de deelnemers. Verbeterpunten 5. Nog betere ondersteuning bij het creëren van draagvlak bij de leidinggevende laag. De goedkeuring aan het projectplan blijkt niet altijd voldoende grond te zijn om tijd en ruimte in te ruimen voor het opzetten van het energiezorgsysteem. Regelmatig draagvlak blijven creëren bij de leidinggevende laag lijkt geboden. 6. Duidelijker aangeven dat de tijd door de deelnemers vrijgemaakt moet worden voor het welslagen van het project. Wellicht dat SenterNovem hierin een sterkere rol in kan gaan vervullen. Pagina 16 van 20

17 Bijlage 1: Nulmeting Belangrijke onvolkomenheden Bedrijf Maximum Energiebeleid Energiebeleidsverklaring Planning Energieaspecten W ettelijke en andere eisen Doel- en taakstellingen Programma Implementatie en uitrvoering Structuur en verantwoordelijkheid opleiding en bewustwording Communicatie Documentatie energiezorgsysteem Documentenbeher Beheersing van werkzaamheden Controle en corrigerende maatregelen Controle en meting Afwijking, corrigerende en preventieve maatregelen Registraties Energiezorgaudits Betrokkenheid directie Evaluatie Totaal Checklist puntenscore Bedrijf Maximum Energiebeleid Energiebeleidsverklaring Planning Energieaspecten W ettelijke en andere eisen Doel- en taakstellingen Programma Implementatie en uitrvoering Structuur en verantwoordelijkheid opleiding en bewustwording Communicatie Documentatie energiezorgsysteem Documentenbeher Beheersing van werkzaamheden Controle en corrigerende maatregelen Controle en meting Afwijking, corrigerende en preventieve maatregelen Registraties Energiezorgaudits Betrokkenheid directie Evaluatie Totaal Niveau D D D D D D D D D D D D Pagina 17 van 20

18 1 Synprodo 2 Vredestein Banden 3 Stempher 4 Kivo 5 Depron 6 Bema Kunststoffen 7 Caligen 8 Velsen 9 Hertel 10 Artiplast 11 Wisa 12 Nampak Pagina 18 van 20

19 Bijlage 2: Eindmeting Belangrijke onvolkomenheden Bedrijf Maximum Energiebeleid Energiebeleidsverklaring Planning Energieaspecten W ettelijke en andere eisen Doel- en taakstellingen Programma Implementatie en uitrvoering Structuur en verantwoordelijkheid opleiding en bewustwording Communicatie Documentatie energiezorgsysteem Documentenbeher Beheersing van werkzaamheden Controle en corrigerende maatregelen Controle en meting Afwijking, corrigerende en preventieve maatregelen Registraties Energiezorgaudits Betrokkenheid directie Evaluatie Totaal Checklist puntenscore Bedrijf Maximum Energiebeleid Energiebeleidsverklaring Planning Energieaspecten W ettelijke en andere eisen Doel- en taakstellingen Programma Implementatie en uitrvoering Structuur en verantwoordelijkheid opleiding en bewustwording Communicatie Documentatie energiezorgsysteem Documentenbeher Beheersing van werkzaamheden Controle en corrigerende maatregelen Controle en meting Afwijking, corrigerende en preventieve maatregelen Registraties Energiezorgaudits Betrokkenheid directie Evaluatie Totaal Niveau D B D B D D B D D D D D Pagina 19 van 20

20 Bijlage 3: Evaluatieformulieren Pagina 20 van 20