Jaargang 5, Nummer 1 Lente 2010

Transcriptie

1 Jaargang 5, Nummer 1 Lente 2010 Colofon Het blad Stentby is een kwartaaluitgave van De Hart & Vaatgroep, regio Utrecht en t Gooi. Het blad wordt toegezonden aan leden, relaties, huisartsen, apothekers, trombosediensten en ziekenhuizen in de provincie Utrecht en t Gooi. Eindredactie: Wouter Ruberg Redactie: Henk Helmerhorst Paul van der Linden Peter Stadhouder Wouter Ruberg Redactieadres: Hart & Vaatgroep Postbus ZJ Soesterberg info@hartenvaatgroep-utr.nl Druk: Nolin Uitgevers B.V. Oplage: ex. Kopij zomernummer inleveren tot 14 mei 2010 De Hart & Vaatgroep, regio Utrecht / t Gooi is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties in het blad Stentby. Overname van artikelen is slechts toegestaan na toestemming van de redactie. De Hart & Vaatgroep vereniging van hart- en vaatpatiënten, regio Utrecht en t Gooi Correspondentieadres: Albert Einsteinweg CV De Bilt Telefoon: info@hartenvaatgroep-utr.nl Internet: Patiëntenbegeleiding/ Lotgenotencontact: Dhr. H.A. te Nuijl Cereshof 11, 3951 ER Maarn Telefoon: van De Hart & Vaatgroep Medisch adviseur: Dr. M.J.M. Cramer, Cardioloog UMC Utrecht 1

2 Inhoudsopgave 3. Van de eindredacteur 4. Van de regiovoorzitter 5. Van de coördinator patiëntenbegeleiding 7. Het nut van bewegen 8. Uit de media 16. Leefstijl: trappen lopen 17. Recht en wet: nieuwe Wajong 19. Nieuwe website: Hart & Vaatgroep regio Utrecht/ t Gooi 20 Welkom voor de nieuwe leden 20. Agenda 2010; Welkom nieuwe leden 21. Kookworkshop: Koken met zalm 22. Puzzel: Sudoku 23. Lid worden van De Hart & Vaatgroep Lente

3 Van de eindredacteur Wouter Ruberg Op deze plaats treft u een andere foto aan dan u tot nu toe gewend was. In de laatste uitgave van Stentby vorig jaar heeft Wil Berendes na zeven jaren als eindredacteur van dit blad afscheid genomen. Zij heeft de redactie van de Stentby inmiddels aan mij overgedragen. Hierbij wil ik van de gelegenheid gebruik maken om Wil te bedanken voor de reeks van jaren waarin zij heeft bijgedragen aan de informatie-voorziening ten behoeve van de leden van de Hart & Vaatgroep regio Utrecht en t Gooi. Als nieuw aangetreden redacteur wil ik mij aan u voorstellen. Mijn naam is Wout(er) Ruberg. Ik ben 67 jaar, gehuwd en sinds enige jaren woonachtig in Woerden. In mijn actieve leven ben ik circa 30 jaar werkzaam geweest als manager facilitaire dienstverlening in instellingen van gezondheidszorg. Na mijn pensionering ben ik verhuisd naar de gemeente Woerden. In de negentiger jaren ben ik in contact gekomen met de toenmalige Hartezorg toen ik revalideerde, na een hartinfarct te hebben doorgemaakt. Mijn motivatie om destijds lid te worden had te maken met de behoefte aan informatie over harten vaatziekten in het algemeen en de preventie en behandeling ervan in het bijzonder. Na mijn pensionering ben ik vooral actief geworden als vrijwilliger binnen organisaties van gezondheidszorg. Als lid van een belangengroepering beoordeel je het gevoerde beleid van de organisatie geheel vanuit het belang van de patiënt/cliënt. Dit betekent dat je vanuit een geheel ander perspectief betrokken wordt bij het beleid van een zorginstelling; een heel andere ervaring dan ik voorheen gewend was. Daarnaast besteed ik mijn tijd aan het geven van adviezen aan mensen met een lichamelijke of psychische beperking op het gebied van de (sociale) wetgeving, waaronder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Als redacteur van Stentby zal ik proberen het gevoerde beleid met betrekking tot de inhoud van het ledenblad te continueren. Ik hoop dat de onderwerpen die worden geplaatst voor u interessant zijn om kennis van te nemen. Ik hoop ook dat veel leden gebruik zullen maken van de mogelijkheid te reageren op artikelen of een ingezonden brief zullen aanbieden met een persoonlijk verhaal. Stentby is per slot van rekening een blad voor en door de leden van de regio. Laten we het samen doen! 3

4 Van de regiovoorzitter Frits Berendes De nieuwe Stentby ligt thans voor u. De nieuwe in de zin van het feit, dat deze onder verantwoording staat van onze nieuwe redacteur Wouter Ruberg. Wij zijn heel erg blij met de heer Ruberg, dat hij de taak van verantwoordelijke redacteur op zich heeft willen nemen en wij wensen hem hiermee veel wijsheid en succes toe. En., de heer Ruberg staat er niet alleen voor! Op de laatste bestuursvergadering is een redactie opgericht bestaande uit 3 personen en dat voelt heel goed! Eigenlijk is er ook een woord van dank verschuldigd aan onze secretaris de heer Paul van der Linden, die met tomeloze inzet de heer Ruberg heeft weten te strikken voor deze taak. Tja, voor mij als regiovoorzitter is het zo, dat het mij betaamt mij niet te bemoeien met de inhoud van de Stentby, behoudens dan dit artikel. En zo is het altijd geweest. Toch is er voor mij een verschil met de periode, dat mijn echtgenote de redacteur van de Stentby was, namelijk, dat ik eerder dan wie ook precies wist hoe de nieuwe Stentby eruit zou komen te zien, zowel inhoudelijk, als qua opmaak. Nu ben ik in de situatie beland, dat het voor mij, net als voor u, spannend is om uit te kijken hoe de nieuwe Stentby eruit ziet en wat er in staat. En dat weet ik dus op het moment, dat de Stentby bij mij in de brievenbus glijdt. Ben zeer nieuwsgierig en verwachtingsvol!! Op het moment, dat ik deze Van de voorzitter schrijf kan ik u meedelen, dat het voltallige regiobestuur inmiddels kennis heeft gemaakt met onze medisch adviseur dr. Cramer en het hoofd van de afdeling cardiologie van het UMC Utrecht prof. Doevendans. Dit ter versteviging van de contacten. Ook zijn wij druk doende met de organisatie van de jaarlijkse patiëntenvoorlichtingmiddag van 3 maart aanstaande. De belangstelling blijkt overweldigend te zijn, ondanks dat er minder ruchtbaarheid aan is gegeven.! Natuurlijk kunt u een verslag van deze middag in het volgende nummer tegemoet zien. Daartoe zullen we de sprekers verzoeken een kort verslag van hun presentatie aan de redactie te doen toekomen. Namens ons regiobestuur wens ik u veel en nuttig leesplezier toe. 4

5 Van de coördinator patiëntenbegeleiding Henk te Nuijl Maatregelen om de Zorgkosten in de hand te houden Het is u allen wel bekend dat de zorgkosten op de huidige manier niet meer in de hand te houden zijn. Er moeten drastische bezuinigingen toegepast worden om onze gezondheidszorg ook in de toekomst te kunnen garanderen. Naast premieverhoging, hoger eigen risico, beperking geneesmiddelen wil minister Klink ook een hoger kwalitatief peil en een grotere doelmatigheid van de zorg. Dit alles tegen lagere kosten. Hij tracht dit te bereiken door: - de zorgverleners (ziekenhuizen,specialisten, huisartsen fysiotherapeuten, thuiszorg etc.) af te rekenen op de geboden kwaliteit. De zorgverzekeraars gaan bij het inkopen bekijken wat voor kwaliteit er geboden wordt. Daar worden hopelijk wel meetbare criteria voor opgesteld. Wel bestaat het gevaar dat een zorgverzekeraar bepaalt naar welk ziekenhuis u moet gaan voor een nieuwe heup of een bepaalde darmoperatie. Dit, omdat zij met een bepaalde instelling een contract hebben afgesloten tegen de meest gunstige prijs. Dat is te begrijpen voor zo verre het de verzekeraar betreft, echter indien de patiënt hierdoor 80 km moet rijden om behandeld te worden, wordt het een andere zaak. Dan mogen de patiënten op z n minst verwachten dat de kwaliteit gegarandeerd wordt, want goedkoop kan ook hier duurkoop betekenen! - Ook wil de overheid de dure zorg van de tweedelijn (ziekenhuizen) meer verplaatsen naar de eerstelijns zorg (huisarts). De chronische ziektes komen hiervoor in aanmerking zoals diabetes, copd (= longziektes) en hartfalen. Het is dan de bedoeling dat de huisarts de regisseur wordt in het begeleiden van deze patiënten. Hij krijgt dan voor de patiënt een bepaald bedrag waarvoor hij gewenste hulp kan inkopen. Dit kan een diëtiste, fysiotherapeut of een wijkverpleegkundige zijn. Of eventuele tweedelijnszorg ook onder dit bedrag valt is mij niet bekend. Ook is nog niet duidelijk wie de hoofdbehandelaar is. De specialist of de huisarts? Maar ook bij dit systeem gaat de wet van de marktwerking gelden: wat voor kwaliteit koopt de huisarts in en tegen welke prijs? 5

6 Dit zijn nog maar twee voorbeelden die dit jaar te verwachten zijn. Dat er nog meer maatregelen komen is wel zeker. Er valt aan maatregelen niet te ontkomen gezien de enorme vergrijzingproblematiek die op ons afkomt. Maar het is ook niet de bedoeling dat wij als patiënten alles klakkeloos aanvaarden. Daarom moeten alle patiëntenorganisaties goed de vinger aan de pols houden om de maatregelen inhoudelijk goed te kunnen beoordelen. JUMP: Het jeugdfonds van de Nederlandse Hartstichting Per jaar worden circa 1300 kinderen geboren met een hartafwijking. Dat zijn elke dag 3 baby s met een ziek hart. De overlevingskans voor deze kinderen is dankzij onderzoek sterk gestegen. Voor de kinderen en jongeren in Nederland met een aangeboren hartafwijking investeert Jump in wetenschappelijk onderzoek. Maar ook in verbetering van de kwaliteit van leven en zorg, voor zowel de kinderen als hun ouders. Samen met de kinderen en ouders zorgt Jump ervoor dat: De kwaliteit van zorg voor patiënten met een hartafwijking verbetert Meer wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar aangeboren hartafwijkingen Kinderen en jongeren een hartgezonder leven leiden om zo hart- en vaatziekten te voorkomen. Jump maakt ook kinderen bewust van de gevolgen van een ongezonde leefstijl en stimuleert gezond eten, bewegen en niet-roken. Door een gezonde leefstijl verkleinen ze de kans op een hart- of vaatziekte op latere leeftijd. Jump is het jeugdfonds van de Hartstichting en volgt het Kinderhartenfonds op. Gezonde leefstijl Jump wil kinderen en jongeren bewust maken van hun eigen hart. Hen interesseren om met en voor hun hart te leven. We betrekken alle kinderen en jongeren tot achttien jaar, met en zonder aangeboren hartafwijking, bij onze activiteiten. Dus actief meedoen en meedenken. Het hart staat daarin altijd centraal. De Hartstichting ontvangt geen overheidssubsidie en is daardoor volledig afhankelijk van particuliere en bedrijfsgiften. Wilt u het werk van Jump financieel steunen, dan kunt u hiervoor een bijdrage storten op gironummer 300 of doneer online. Meer weten over Jump? Ga dan naar 6

7 Het nut van bewegen Door: Bart de Roos, Regio penningmeester van de Hart & Vaatgroep Utrecht / t Gooi. Ongeveer 10 jaar geleden heb ik een ernstige vorm van hartfalen gekregen. De pompfunctie van mijn hartspier was slecht. Na zo n mededeling spelen er allerlei visioenen door je hoofd, hoe nu verder en wat zal de nabije toekomst gaan brengen. Inmiddels ben ik 70 jaar geworden en ca. 10 jaar verder en is de pompfunctie van mijn hartspier door het opvolgen van de adviezen van mijn cardioloog en van de medewerksters van de hartfalenpoli sterk verbeterd. Zodanig dat mijn dagelijkse levenswijze er bijna niet meer onder te lijden heeft. Dagelijks loop ik de trappen op en af, van en naar de tweede etage van het appartement waar ik woon, fiets regelmatig en ga er, zomers samen met mijn vrouw, langdurig op uit met de caravan zowel in Nederland als in het buitenland. De sterk verbeterde pompfunctie is het resultaat van een trouw medicijngebruik, niet roken en geen alcoholische dranken gebruiken, proberen niet te zwaar te worden en gezond te eten en sinds enkele jaren sport ik wekelijks in clubverband, onder begeleiding van een fysiotherapeut bij de Harttrimclub Hard(t) tegen Hart in IJsselstein. Waarom schrijf ik dit stukje in Stentby, wel door allerlei oorzaken is er bij de Hart Trimclub Hard(t) tegen Hart in IJsselstein, ruimte voor nieuwe leden. Woont U, man of vrouw in IJsselstein of omgeving, zoals Nieuwegein, Houten, Lopik, Vianen, denkt u er dan eens over na om lid te worden van deze club. Zoals gezegd, gebeurt het sporten onder begeleiding van een therapeut, maar alvorens u wordt toegelaten krijgt u een gesprek met een aan de club verbonden arts (en wellicht een kleine keuring). Het sporten vindt plaats in een gymnastiekzaal waar allerlei oefeningen worden gegeven die van direct belang zijn voor de doelgroep. Er zijn geen (mechanische) toestellen. Na de gebruikelijke oefeningen vindt er vaak een partijtje volleybal of badminton plaats. Alles onder het motto alles mag maar niets hoeft. Leeftijd is niet van belang maar de huidige deelnemers (zowel vrouwen als mannen) zijn nu tussen de ca. 55 jaar en 75 jaar oud. Wilt u nadere informatie, voor u zich gaat (aan)melden bij de trimclub, dan kunt U mij bereiken onder telefoonnummer of via mijn adres: bederoos@casema.nl (zelf ben ik woonachtig in Houten). De Harttrimclub Hard(t) tegen Hart kunt u bereiken via de contactpersoon mevr. C.J.E. Kolk, tel. nummer of via tineke.kolk@versatel.nl Tot slot, kijkt u ook eens op de website van de Hart & vaatgroep regio Utrecht t.w.: 7

8 Uit de media Mooi spul! In 2006 begon het St. Antonius Ziekenhuis als een van de eersten ter wereld met een nieuwe ablatietechniek. Bij deze techniek wordt weefsel dat hartritmestoornissen veroorzaakt, weggebrand. Specialisten uit de hele wereld komen naar het St. Antonius om kennis te maken met deze innovatie. Cardioloog Lucas Boersma: Vroeger was dit een hele langdurige ingreep. Met een kleine elektrode werd het weefsel rond de longaders punt voor punt weggebrand. Een heel nauwkeurig en langdurig werkje met dure apparatuur. Een nieuw ontwikkelde katheter kan nu in een keer een hele cirkel wegbranden, omdat er meerdere elektroden op zijn aangebracht. De röntgentijd, toch belastend voor de patiënt, wordt daardoor sterk bekort en de totale operatietijd wordt meer dan gehalveerd. Lucas Boersma en zijn collega Maurits Wijffels hebben als eersten in de wereld de resultaten van deze nieuwe techniek zeer recent in een aantal vakbladen gepubliceerd en tijdens symposia in Birmingham en Londen ook live gedemonstreerd voor vakgenoten. (Uit: Antonius magazin, 02/2009) Nieuwe stent blijkt aantoonbaar beter Een nieuwe stent, een gecoat medicinaal gaasbuisje dat gedotterde hartaders openhoudt, geeft minder gezondheidsklachten dan veelgebruikte oude types. Dat schrijven Rotterdamse cardiologen in The Lancet. Ze vergeleken, op kosten van betrokken fabrikanten, gezondheidsklachten van patiënten met een stent. In de groep met de nieuwe stent kreeg 6 procent gezondheidsproblemen, zoals een hartinfarct. In de groep met de oude stent was dat 9 procent. (Bron: Volkskrant ) 8

9 Paracetamol beter bij lage rugpijn Mensen die last hebben van lage rugpijn, kunnen beter paracetamol slikken dan ontstekingsremmers als ibuprofen, die in 80 procent van de gevallen worden voorgeschreven. De pijnstillers werken ongeveer even goed, maar paracetamol kent minder bijwerkingen. Dat blijkt uit een studie waarop onderzoeker Pepijn Roelofs woensdag promoveert aan het VU Medisch Centrum (VUmc) in Amsterdam. Hij boog zich over het onderwerp omdat verreweg de meeste patiënten met lage rugpijn ontstekingsremmers voorgeschreven krijgen. Het is nauwelijks onderzocht of die beter werken dan paracetamol. (Bron: Volkskrant 13 februari 2010) Niet vergaderen aan een vierkante tafel Bij veel bedrijven volgt het ene overlegje vaak de andere vergadering op. Maar hoe effectief zijn al die meetings nu eigenlijk? TNO onderzocht de effecten van verschillende vergaderopstellingen en kwam tot de conclusie dat vergaderen aan een vierkante tafel uit den boze is. Vorig jaar al kwam TNO met de opzienbarende bevinding dat de meest effectieve manier van vergaderen staand is: dezelfde besluitvorming en resultaten, maar een derde korter. Wie toch wil gaan zitten neemt de volgende regel in acht: pas de inrichting aan bij het doel van de vergadering. Ovale tafel voldoet aan de meeste vergaderdoelen beter dan een vierkante tafel, maar een barkruk opstelling is wellicht beter. Dat bevordert namelijk de groepseenheid, samenwerking en doelgerichtheid. Een huiskamersfeer kan het best gekozen voor het bespreken van gevoelige onderwerpen. Volgens TNO worden vergaderingen efficiënter, nuttiger en plezieriger wanneer men de setting aanpast aan het doel van de meeting. Bron: TNO 9

10 Patiëntenrechten Behandelingsovereenkomst Als u met een recept naar de apotheek gaat, sluit u met de apotheker een behandelingsovereenkomst af. Dat betekent dat u met de apotheker afspreekt dat de apotheek u farmaceutische zorg biedt: de apotheker zal u in principe het medicijn meegeven dat de arts u heeft voorgeschreven. De apotheker geeft u advies over het gebruik van dit medicijn en zal u zo nodig verder begeleiden. Uw rechten als patiënt Als patiënt van een apotheek heeft u bepaalde rechten ten opzichte van de apotheker en de apothekersassistenten. Privacy Als u het vervelend vindt om bepaalde persoonlijke zaken aan de balie te bespreken, moet u de mogelijkheid krijgen om gebruik te maken van een spreekkamer. Duidelijke informatie U hebt recht op duidelijke informatie over de medicijnen die u gebruikt of gaat gebruiken. Als u voor het eerst een bepaald medicijn gaat gebruiken, kan de apotheker eventuele bijzonderheden van dit middel met u bespreken. Hij kan uitleggen wat de werking en het doel van het medicijn zijn, aangeven wanneer u verbetering van uw klachten kunt verwachten, welke bijwerkingen er kunnen optreden en hoe u het medicijn moet gebruiken. Als u al langere tijd een medicijn gebruikt, kan de apotheker naar uw ervaringen vragen. U kunt zelf altijd terecht bij de apotheker met vragen over uw medicijnen. Een goede behandeling Voordat de apotheker u uw medicijnen geeft, moet hij een aantal zaken controleren: Gebruikt u medicijnen die elkaars werking ongunstig beïnvloeden? Gebruikt u verschillende medicijnen tegelijkertijd die hetzelfde effect hebben? Heeft u een ziekte of allergie, waardoor een bepaald medicijn beter niet gebruikt kan worden? De apotheker controleert dus of het voorgeschreven middel aan u kan worden gegeven. Zo niet, dan neemt hij contact op met uw arts. Inzage in uw dossier De apotheker houdt van elke patiënt een dossier bij. Hierin staat welke medicijnen 10

11 u gebruikt en de informatie die u of uw arts aan de apotheker heeft verstrekt. Deze gegevens mag de apotheker niet zonder uw toestemming aan anderen geven. Het dossier wordt vijftien jaar in de apotheek bewaard. U heeft het recht om dit in te zien en de apotheker kan u indien gewenst een toelichting geven. Vrije keuze van apotheek U kunt als patiënt zelf een apotheek kiezen. Iedere apotheek zal u farmaceutische zorg bieden, maar voor een goede bewaking van uw medicijngebruik is het wel aan te raden dat u uw medicijnen steeds bij dezelfde apotheek haalt. Zo kan de apotheek goed controleren of uw medicijn bijvoorbeeld kan worden gecombineerd met een ander medicijn dat u al gebruikt. Aanwezigheid in de apotheek De apotheker zorgt ervoor dat hij in de apotheek beschikbaar is. Als de apotheker zelf niet beschikbaar is, stelt hij een goede waarnemer aan in dezelfde apotheek of in een apotheek in de regio. Bron: website KNMP Rechtspositie Openbaar vervoerreizigers met beperkte mobiliteit versterkt Reizigers met een handicap of chronische ziekte die gebruik maken van het openbaar vervoer kunnen per 2010 de Commissie Gelijke Behandeling om een oordeel vragen als zij vinden ongelijk te worden behandeld bij gebruik van het openbaar vervoer. De ministerraad heeft er op voorstel van staatssecretaris Bussemaker, minister Eurlings en staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat mee ingestemd om de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) te laten gelden voor het openbaar vervoer. De wet schrijft voor dat het openbaar vervoer aangepast moet worden zodat de voertuigen, stations en haltes toegankelijk zijn voor reizigers met beperkte mobiliteit. Het gaat om het vervoer per trein, bus, tram en metro en de reisinformatie daarover. Veel vervoerders en wegbeheerders hebben deze aanpassingen al in uitvoering of gedaan. Met dit besluit wordt ook wettelijk vastgelegd dat in het openbaar vervoer bij onder meer de kaartverkoop, de reisinformatie en tijdens het vervoer rekening moet worden gehouden met reizigers met beperkte mobiliteit. Voor het bestaande vervoersaanbod geldt een overgangsregeling. Per 2010 is bijna 100 procent van de stads- en streekbussen toegankelijk. 11

12 Na 2010 worden de andere bestaande vervoermiddelen, stations en haltes bij renovatie aangepast. Uiterlijk in 2015 moet van alle bestaande bushaltes de helft toegankelijk zijn gemaakt, dat betekent landelijk gezien dat 70 procent van de reizen toegankelijk is. Ook moet eind 2015 de ov-reisinformatie over toegankelijkheid van vervoervoorzieningen gereed zijn. Uiterlijk in 2030 moeten treinreizen voor gehandicapten toegankelijk zijn. Vervoerders hoeven niet voor begeleiding bij het vervoer te zorgen. Reizigers die in het bezit zijn van een ovbegeleiderskaart, kunnen gratis een begeleider meenemen. De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het ontwerpbesluit aan de Eerste en Tweede Kamer (voorhangprocedure) zal worden gezonden en daarna voor advies aan de Raad van State. Zorgplanner: een TomTom in de zorg Mensen die intensieve (AWBZ) zorg nodig hebben, krijgen doorgaans te maken met papieren rompslomp. Een ingewikkelde vraagstelling en een ondoorzichtig bureaucratisch netwerk vormen een struikelblok voor veel zorggebruikers. Voor hen is er nu de website Deze site biedt inzicht in de gang van zaken rond de AWBZ-zorg. De zorgplanner kan gezien worden als een soort TomTom voor langdurige zorg. De zorgplanner heeft de vorm van een digitaal bordspel. Uitleg en doorverwijzingen Na een korte uitleg kan de speler (zorggebruiker) van start via een keuzemenu. Hij geeft eerst aan welke soort zorg hij nodig heeft: gehandicaptenzorg, verpleging en verzorging of geestelijke gezondheidszorg. Daarna gaat het spel door op de gang van zaken die in de zorg gebruikelijk is. Via aanklikbare wegwijzers belandt de speler steeds op een korte uitleg van zijn keuze. Zo vindt hij bijvoorbeeld uitleg over beroepsmogelijkheden bij de vraag Wat te doen als je het niet eens bent met je indicatie? Na beantwoording van de vraag Wil je thuis blijven wonen of ga je liever naar een intramurale instelling? krijg je uitgebreid antwoord op hoe de zorg verder geregeld kan worden als je thuis of intramuraal woont. De zorgplanner biedt ook veel aanvullende informatie. Bijvoorbeeld over het persoonsgebonden budget. Verder verwijst de zorgplanner naar allerlei informatieve links. De zorgplanner is een initiatief van zeven cliëntenorganisaties, waaronder de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad). Kijk op 12

13 Waardoor worden we ouder? Over de oorzaak van veroudering is nog weinig bekend, zegt stamcelbioloog Gerald de Haan. Drie Amerikaanse celbiologen wonnen dit jaar de Nobelprijs voor hun onderzoek naar telomeren, de uiteinden van chromosomen die bij elke celdeling een stukje korter worden, net zolang tot de cellen zich niet meer kunnen delen, en dus verouderen. Dat gebeurt ook in stamcellen, die aan de basis staan van de celvernieuwing. Het enzym telomerase kan die uiteinden op lengte houden. Maar telomeren vertellen niet het hele verhaal, zegt De Haan. Muizen met stamcellen waarvan de telomeren op lengte blijven, worden toch oud. En als we stamcellen een overdosis telomerase geven doen ze het toch slechter. De Haan denkt dat ook genexpressie een belangrijke rol speelt. Welke genen aan en uit staan is ongelooflijk bepalend voor het functioneren van de stamcellen. Het is goed denkbaar dat verkeerde genexpressies bestaan die leiden tot het minder functioneren van de cel. Ook een verminderd immuunsysteem lijkt mee te spelen, een proces dat wederom teruggrijpt op de stamcellen. Witte bloedcellen komen uit stamcellen, en naarmate we ouder worden, gaan die lymfocyten het slechter doen. Ouderen worden vatbaarder voor infecties, en als ze ziek worden, zijn ze minder goed in staat te herstellen. De vierde verouderingstheorie die de ronde doet, gaat uit van dna-schade. Het lichaam kan weefselschade repareren door celdeling, maar de prijs die het betaalt, bestaat uit foutjes die gaandeweg ontstaan. Het is alsof je een dvd honderd keer kopieert: er komt een moment dat een kopie van een kopie het niet meer doet. Dan kan er bijvoorbeeld een tumor ontstaan. Kanker is niet voor niets een ouderdomsziekte. Intrigerend is de rol van voeding bij veroudering. Proefdieren die 30 procent minder voedsel krijgen dan ze uit zichzelf zouden eten, leven 20 tot 30 procent langer. We zien dat bij wormen, bij muizen en nu ook bij apen, en er is weinig reden om aan te nemen dat het bij mensen niet zo werkt. Het achterliggende mechanisme is nog onduidelijk. We constateren dat de celdeling bij alle weefsel vermindert, en we vinden gezondere bloedwaarden. Als we kunnen achterhalen wat er speelt, hebben we vermoedelijk een belangrijke oorzaak van veroudering in kaart gebracht. (Bron: Volkskrant ) 13

14 Verdien kosten van ziekte of handicap terug Chronisch zieken en mensen met een handicap maken vaak extra kosten. De Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad) lanceert vanaf 2 februari een website en een brochure die mensen met een handicap en chronisch zieken helpen bij hun belastingaangifte over 2009 en informatie geven over andere financiële tegemoetkomingen. Met behulp van de site kunnen mensen honderden euro s van hun extra kosten terugverdienen bij de Belastingdienst. Lees er meer over op de site: De site geeft stapsgewijs en in begrijpelijke taal uitleg over het invullen van de belastingaangifte over Rekenvoorbeelden verduidelijken hoe gemaakte kosten terug zijn te verdienen. Het gaat dan bijvoorbeeld om kosten voor medische hulp, voorgeschreven medicijnen, dieet op doktersvoorschrift, vervoer van en naar het ziekenhuis, verzorging en verpleging of kosten voor de aanschaf en het onderhoud van hulpmiddelen. De informatie van de website is tegelijkertijd met het elektronische aangifteformulier van de Belastingdienst te gebruiken. De hoogte van het bedrag dat mensen terugkrijgen, hangt af van hun inkomen en dat van een eventuele fiscale partner. De website informeert over de financiële tegemoetkomingen in het kader van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg). (Bron: CG-raad) Cardiologen vinden manier om beroertes te voorkomen Cardiologen van het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein hebben voor de eerste keer een operatie aan het hartoor uitgevoerd. Het ziekenhuis spreekt van een nieuwe baanbrekende methode om beroertes te voorkomen bij mensen met hartritmestoornissen. Ongeveer Nederlanders krijgen per jaar een beroerte door ritmestoornissen van het hart. Vele tienduizenden Nederlanders, tussen de 5 en 10 procent van de 65-plussers, slikken nu bloedverdunners om beroertes te voorkomen. Daarmee moeten ze de rest van hun leven onder controle blijven. Door de nieuwe ingreep is dat in veel gevallen niet meer nodig, verwachten cardiologen. Het hartoor is een kleine uitstulping van de hartboezem. Een beroerte ontstaat als de hartspier onregelmatig samentrekt en daarbij bloedproppen losschieten. Dat losschieten gebeurt vaak vanuit het hartoor. Artsen sluiten met de nieuwe methode het hartoor simpelweg af. De ingreep wordt uitgevoerd met een catheter via de lies. Patiënten mogen een dag na de operatie weer naar huis. (Bron: Algemeen Dagblad

15 Passiviteit is slecht voor het brein Net als zijn Amerikaanse collega Arthur Kramer doet hoogleraar Erik Scherder met zijn team onderzoek naar het effect van bewegen bij dementerende ouderen. Er worden voorzichtige resultaten geboekt, vooralsnog alleen bij beginnend dementerenden. In de eerste studie van het team, vorig jaar gepubliceerd door Laura Eggermont, werd geen effect op de cognitieve functies vastgesteld. In dat onderzoek liepen 97 verpleeghuisbewoners zes weken lang dagelijks een half uur. Die periode is te kort, denkt Scherder. Eerst moet het vaatstelsel op gang komen, en dan moeten de hersenen nog worden bereikt. Ook had een groot aantal deelnemers vasculaire problemen, waardoor ze minder snel baat hadden bij een betere doorbloeding. Daarom is een nieuw onderzoek opgezet, dat anderhalf jaar duurt en waaraan verpleeghuizen in heel Nederland meedoen. Verzorgenden, fysio- en ergotherapeuten gaan dagelijks een stuk met de bewoners lopen. Om de drie maanden worden de cognitieve vaardigheden van de bewoners getest. Omdat dat lastig kan zijn bij ouderen met dementie, kijken de onderzoekers ook, met behulp van een polsmeter, naar het slaapwaakritme, dat is gekoppeld aan cognitie. Voor een tweede studie, naar het effect van bewegen bij jong dementerenden (die vaak nog thuis wonen), zijn de Amsterdamse onderzoekers nog op zoek naar deelnemers. Daarnaast reist Scherder met hoogleraar orale functieleer Frank Lobbezoo langs verpleeghuizen om onderzoek te doen naar de relatie tussen kauwen en het geheugen. De kauwspier is een van de sterkste spieren van het lichaam, zegt Scherder. Aangetoond is dat kauwen de hartspier harder laat werken. Maar wie kauwt er nog in het verpleeghuis, waar gemalen voedsel op het menu staat? En in het verlengde, zegt Scherder: wie praat er, wie lacht er, wie loopt er nog? Als dementerenden onrustig zijn, worden ze nog te vaak immobiel gemaakt, door ze vast te binden of medicatie te geven. Dat is precies de verkeerde reactie. De frontale lob, verantwoordelijk voor die ontremming, degenereert dan nog meer. Dat bewegen effect heeft op dementie, mag dan nog niet onomstotelijk vaststaan, het tegenovergestelde is wel bewezen, zegt Scherder: passiviteit is slecht voor het brein. Onlangs zijn studies verschenen, vertelt hij, waaruit blijkt dat ouderen na hun entree in een verzorgingshuis kwetsbaar worden voor cognitieve achteruitgang. Vanaf dat moment wordt ervan uitgegaan dat ze blijven zitten. (Bron: Volkskrant ) 15

16 Trappen lopen Gerard Schulting Heeft u dat ook wel eens. U loopt naar boven om wat te pakken en komt dan beneden en merkt dat u weer iets heeft vergeten. Je gaat weer naar boven en weer naar beneden. Als je dan aan het einde van de dag terug denkt dan merk je dat je die dag al heel wat keren de trap op en af bent geweest. Soms zou je wel een roltrap willen hebben, of een lift. Maar is trappenlopen ongezond? Of zouden wij wat meer de roltrappen en de liften moeten laten voor wat ze zijn en meer de benenwagen naar boven en beneden moeten nemen? Het blijkt uit onderzoek het laatste te zijn. Het Britsche medische tijdschrift The Lancet schrijft: Regelmatig de trap nemen is een eenvoudige en praktische manier om de gezondheid te verbeteren. Ja, voor sommigen zal deze bevinding niet zo goed vallen, want wees eerlijk wij nemen maar al te vaak de roltrap of de lift in winkels. Maar onderzoekers hebben onderzoek gedaan naar het effect van trappenlopen. Negenenzestig personen die op kantoor werkten werden gevraagd om niet de lift maar de trap te nemen en wat blijkt? In het artikel stond dat na twaalf weken hun aerobe capaciteit met 8,6 procent was toegenomen, waardoor hun sterftekans afnam met 15 procent. Ook werd er een sterke verbetering gemeten in bloeddruk, cholesterol, vetmassa, tailleomvang en gewicht. Kunt u dit lezen? Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we niet ekle ltteer op zcih lzeen maar het wrood als gheeel. 16

17 Wet Werk en Arbeidsondersteuning jonggehandicapten per (Door Wouter Ruberg) De bestaande Wet Arbeidsongeschiktheid Jonggehandicapten (Wajong) is per 1 januari 2010 vervangen door de nieuwe wet Wajong. Het uitgangspunt in deze nieuwe wet is kijken naar wat mensen nog wel kunnen en niet zoals in de oude Wajong dat de beperking die mensen ondervinden centraal staat. Het vinden en het behouden van werk staat dus in de nieuwe wet voorop. De inkomensondersteuning (uitkering) wordt in de nieuwe wet dus nauw verbonden aan de arbeidsondersteuning. Het UWV speelt bij de uitvoering van deze wet een belangrijke rol. Arbeidsondersteuning Als er geen sprake is van volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid wordt door de arbeidsdeskundige, samen met de aanvrager, een participatieplan opgesteld. In het participatieplan wordt onder meer geïnventariseerd: welke vorm van onderwijs de aanvrager heeft genoten de aanwezigheid van een zorgplan van een behandelend specialist wat nodig is om weer aan het werk te gaan de eventuele voorzieningen die nodig zijn op het werk wat het te verwachten prestatieniveau zal zijn Het participatieplan is een actief document dat niet alleen aangeeft wat kan, maar ook hoe het kan worden gerealiseerd. In het participatieplan staat ook wat het UWV doet in het kader van het begeleiden naar arbeid, zoals: begeleiding bij het vinden van werk proefplaatsing hulp bij het starten van een eigen bedrijf werkplekaanpassingen In het participatieplan staat ook wat de aanvrager moet doen, zoals: een opleiding volgen sollicitatiebrieven schrijven vrijwilligerswerk doen in het voortraject eventueel worden de ouders betrokken bij de samenstelling van het plan. 17

18 In het participatieplan staat ook wat er gebeurt als de jongere zich niet houdt aan de gemaakte afspraken. Zo kunnen er sancties worden opgelegd met betrekking tot het inkomen en de doorlooptijd. De jongere weet dan welke sancties er kunnen worden opgelegd als gevolg van zijn (niet) handelen. Alleen als er een overmachtsituatie optreedt (ziekte, revalidatie, terugval), zullen er geen sancties volgen. Wel moet de arbeidsdeskundige van het UWV hiervan in kennis worden gesteld. Het UWV evalueert, in samenspraak met de jonggehandicapte periodiek het participatieplan en stelt dit plan zonodig bij. Begeleiding op de werkplek Voor het begeleiden op de werkplek kan een vergoeding worden aangevraagd voor een jobcoach. Hij begeleidt cliënten bij het inwerken in een nieuwe baan. De jobcoach komt regelmatig langs op het werk om te kijken hoe het gaat. Hij helpt cliënten eventueel met het aanvragen van hulpmiddelen en praat regelmatig met collega s op het werk en de leidinggevende. De jobcoach blijft cliënten ondersteunen totdat de baan geheel zelfstandig kan worden uitgevoerd. Ook later, als er veranderingen in de taken optreden, kan weer de hulp van een jobcoach worden aangevraagd. Om sneller aan het werk te komen, kan ook een opleiding of cursus worden gevolgd als onderdeel van de reïntegratie. Deze mogelijkheid kan worden besproken met de arbeidsdeskundige van het UWV. Indien het niet mogelijk is door ziekte of handicap naar een reguliere school te gaan, dan kan onderwijs worden gevolgd op een speciale school. Inkomensondersteuning De inkomensondersteuning zonder arbeidsondersteuning vindt alleen plaats indien de jonggehandicapte op 18 jarige leeftijd volledig én duurzaam arbeidsongeschikt is. Op 27 jarige leeftijd vindt dan een definitieve beoordeling plaats. De inkomensondersteuning is een onderdeel van het traject naar werk of een aanvulling op gedispenseerd loon. Inkomensondersteuning wordt geboden, als betrokkene zich volledig inzet om aan het werk te komen. Indien Wajongers tot 20% van het wettelijk minimumloon verdienen, vindt aanvulling plaats tot 75% van het wettelijk minimumloon. Indien een Wajonger meer dan 20% verdient, dan mag de helft van ieder extra verdiende euro worden behouden tot een maximum van 120% van het wettelijk minimumloon (werken loont dus). 18

19 Nieuwe website van de Hart & Vaatgroep regio Utrecht en t Gooi Peter Stadhouder Als u dit leest is er een nieuwe website actief! Tot heden is de website van Hartenzorg regio Utrecht ( gebruikt voor de Hart & Vaatgroep regio Utrecht en t Gooi. De huidige tijd is er een voor de mondige patiënt en is de mogelijkheid van veel informatie en communicatie met een professionele patiëntenorganisatie voor alle hart- en vaatpatiënten een noodzaak. De website is er een waar u al het noodzakelijke op het gebied van hart en vaten vindt. Op de startsite vindt u een menu waarin een keuze kan worden gemaakt voor informatie over de vereniging, zowel landelijk als regionaal. Op de site treft u een menu aan met onder meer de volgende keuzemogelijkheden. Landelijk: regio-indeling, voorlichting, belangenbehartiging Regio Utrecht en t Gooi met informatie over onder meer: Leefstijl: sport, bewegen, recreatie, eetgewoonten Lotgenoten: contacten, bijeenkomsten Afdelingsnieuws, regionieuws, kwartaalblad Stentby Contact: adressen en telefoonnummers om contact op te nemen Brochures: beschikbaar om te kunnen raadplegen Als u extra informatie wilt of rechtstreeks contact wilt leggen met bijvoorbeeld de patiëntenbegeleider, hoeft u alleen maar te klikken op de naam van de betreffende persoon onder contact en u krijgt een formulier waarin u de vraag kunt stellen. Klikken op verzenden en de vraag komt rechtstreeks bij de patiëntenbegeleider die zo spoedig mogelijk uw vraag zal beantwoorden of de gevraagde informatie zal toezenden. De (oude) website is nog wel actief, maar zal vanaf heden alleen nog verwijzen naar de nieuwe website en u direct doorlinken naar de nieuwe website: Ik nodig u uit om aan onze website een bezoek te brengen! 19

20 Agenda 2010 Hartweek Week 15 Van april 2010 Wij verwelkomen de volgende nieuwe leden Mevrouw M. Voorbij-Koster MIJDRECHT Mevrouw A.G. Krijger-van Walbeek AMERSFOORT De heer J. Mansfeld BILTHOVEN De heer H. Merkus MAARTENSDIJK De heer O.V.J. Hoelscher HARDERWIJK De heer A.J. Sikkema HUIZEN De heer J. Bol HUIS TER HEIDE UT Mevrouw A.B.C. Ravelli BILTHOVEN Mevrouw W.H.E. Brand DE MEERN Mevrouw G. Mijnten-Bakker SCHERPENZEEL GLD De heer W. Bakkenes AMERSFOORT De heer A. Geul UTRECHT Mevrouw N. Berkelaar HARDERWIJK Mevrouw M.J.W. Exalto ZEIST De heer R.W. Jacobs UTRECHT De heer A.C. Rosenberg ZEIST 20

21 ZALMFILET MET GROENTEN (2 personen) (door: Arnoud Odink) Ingrediënten 2 stukken zalmfilet van ca. 100 g (alternatief: kabeljauw, meerval, zeebaars) ½ dunne prei 2 stengels bleekselderij ½ winterpeen 50 g dieetmargarine sap van een halve citroen 1 borrelglas witte wijn versgemalen zwarte peper (eventueel, 1 teentje knoflook) 2 eetlepels fijngehakte basilicum Werkwijze Snijd de prei in dunne ringetjes Snijd de bleekselderij en worteltjes in kleine plakjes. Doe een weinig peper op de zalm Vet de anti-aanbakpan in met de dieetmargarine en leg de groenten hierop. Leg daarop de zalmfilets, en besprenkel het geheel met de citroensap en/of witte wijn. Laat dit 5-7 minuten smoren met deksel op de pan op een laag vuur. Strooi de basilicum erover. Serveer hierbij een tomatensaus en een lekkere rijst. Tomatensaus (2 personen) Ingrediënten 3 st. vleestomaten Thijm Oregano Basilicum Lavas Peper Bereidingswijze Doe een beetje olie in de pan en doe hierin de vleestomaten. Voeg kruiden naar smaak toe. Bijvoorbeeld thijm, oregano, basilicum, lavas. Als de tomaten uit elkaar vallen van gaarheid, zeef je de saus. Wat je overhoudt (zonder vellen en pitjes) is de saus. Breng deze op smaak. Eet smakelijk! 21

22 SUDOKU (door: Wil Berendes-Mulders) De puzzels kunnen vóór 15 mei 2010 worden opgestuurd naar: redactie Stentby p/a Nova Zemblakade 21, 3446 BR Woerden. Onder de inzenders van de juiste oplossing van deze puzzels wordt één cadeaubon ter waarde van 15,- verloot. 22

23 De Hart & Vaatgroep is de patiëntenorganisatie van en voor mensen met een hartof vaatziekte. Wij werken op zowel landelijk als regionaal niveau aan informatievoorziening, lotgenotencontact, leefstijlbegeleiding en collectieve belangenbehartiging. De Hart & Vaatgroep is opgezet voor en door mensen die zelf een hart- of vaatziekte hebben of hun naasten. Wat biedt De Hart & Vaatgroep u? Informatiebrochures over hart- en vaatziekten en daaraan gerelateerde onderwerpen Een internetsite met onder meer een kennisbank met toegankelijke informatie Het leefstijlmagazine VIDA met nieuws en achtergronden Informatiedagen en themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen Contact met mensen met hetzelfde ziektebeeld, zowel één op één als in groepsverband Leefstijlactiviteiten zoals kookworkshops en sport- en beweegaanbod Belangenbehartiging van alle hart- en vaatpatiënten Lid worden? Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart & Vaatgroep, het lidmaatschap ( 20,-) of het donateurschap op onze internetsite U kunt ook een sturen aan info@hartenvaatgroep-utr.nl of bellen met het secretariaat, telefoon: U kunt meer informatie en het aanmeldingsformulier aanvragen door hieronder uw gegevens in te vullen en op te sturen naar: De Hart & Vaatgroep Laan Blussé van Oud Alblas AT SOESTERBERG Graag ontvang ik meer informatie over De Hart & Vaatgroep. Naam:... Man/Vrouw* Adres:... Postcode/woonplaats: