Industriewater en het milieu

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Industriewater en het milieu"

Transcriptie

1 Duurzaamheids verslag 2013

2 Industriewater en het milieu Industriewater Eerbeek (IWE) verzorgt als dochter van de drie Eerbeekse papierfabrieken de reiniging van het overtollige proceswater van die fabrieken. De Nederlandse papierindustrie streeft zeer ambitieuze doelstellingen na op het gebied van energie en water. IWE ondersteunt deze ambitie door een voortrekkersrol te vervullen ten aanzien van water en het terugwinnen van energie. Ing. Walter A.M. Hulshof De aandeelhouders van Industriewater Eerbeek zijn de papierfabrieken Mayr-Melnhof Eerbeek b.v., DS Smith Paper De Hoop Mill en Coldenhove Papier b.v. IWE wil de reststoffen, die overblijven na de reiniging van het overtollige proceswater van de drie papierfabrieken, op duurzame en economisch verantwoorde wijze opwaarderen tot nieuwe producten. nauwe samenwerking met marktpartijen en kennisinstituten. Om innovaties van marktpartijen een kans van slagen te geven, stelt IWE zich facilitair op door regelmatig haar processen en terreinen ter beschikking te stellen voor testdoeleinden. Nieuw verkregen kennis wordt met diverse stakeholders gedeeld teneinde inhoud te geven aan de voortrekkersrol die IWE wil vervullen. De verbeteringen die IWE sinds het begin van deze eeuw overigens zonder wettelijke verplichting heeft doorgevoerd, hebben tot een structurele vermindering van de milieubelasting geleid. In diezelfde periode zijn de operationele kosten van IWE verlaagd (zie grafiek). Hiermee is aangetoond dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met economie. Financiële ontwikkeling sinds begin 21ste eeuw Belangrijke kostenbesparingen zijn bereikt door het opwaarderen van reststoffen en het toepassen van innovaties. Deze innovaties vinden plaats in Tijd Kosten totaal Som variabele kosten en opbrengsten 2

3 Het zuiveringsproces Het afvalwater van de drie papierfabrieken komt via een riolenstelsel binnen bij Industriewater Eerbeek. Dit water bevat zowel vaste als opgeloste stoffen. De vaste stoffen (voornamelijk vezels, krijt en klei) worden van het water met opgeloste stoffen (voornamelijk organisch materiaal) gescheiden door bezinking. een robuust proces dat plaatsvindt met behulp van aerobe actief slib. Aan het einde van de derde stap is het water schoon. Scheiding van bacteriën en water vormt het laatste traject van het reinigingsproces, waarna het water geloosd kan worden op de IJssel. De bacteriën worden teruggevoerd naar het begin van de derde processtap om opnieuw dienst te doen als vuilverwijderaars. In drie biologische stappen worden de opgeloste stoffen uit het afvalwater gezuiverd. Tijdens de eerste stap wordt ca. 70% van het opgeloste organisch materiaal door micro-organismen omgezet in biogas. Dit gebeurt onder anaerobe (zuurstofloze) omstandigheden. Vervolgens worden in een tweede, zuurstofrijke, stap resten (ca. 10%) van gemakkelijk verwijderbaar organisch materiaal uit het water gezuiverd. Daarmee wordt ook grotendeels de geuremissie teruggebracht. De meest moeilijk te verwijderen organische vervuiling wordt tijdens de derde stap aangepakt. Dit is Het biogas dat vrijkomt bij de anaerobe zuivering wordt met een wasvloeistof gereinigd van zwavelhoudende stoffen. In een biologische reactor wordt de vervuilde wasvloeistof geregenereerd door zwavel af te scheiden, waarna de wasvloeistof opnieuw dienst kan doen. Het biogas wordt met gasmotoren en generatoren omgezet in elektriciteit. Het bezonken vaste materiaal wordt samen met het overschot aan bacteriemassa (welke voortdurend aangroeit en afkomstig is uit de derde zuiveringsstap) ontdaan van water en afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie. Schematische voorstelling zuiveringsproces per 2013 Biogas ontzwaveling gasmotoren generator elektriciteit ruw biogas Papier fabrieken influent voorbezink tank anaerobe reactor beluchtings reactor actief slib effluent (IJssel) voedingsmiddelen slib ontwatering slib reststof 3

4 Zuiveringsresultaat Influent Jurrie Wenderich: De analyses voor ontwikkelingen worden grotendeels bij IWE zelf gedaan. Een lichte economische opleving heeft er voor gezorgd dat de orderpositie van de aangesloten papierfabrieken op een behoorlijk niveau is geweest. Hierdoor, maar ook door het resultaat van oplossen van knelpunten in de processen, kende de papierproductie weinig langdurige storingen. Het lozingspatroon verliep dan ook met weinig pieken en dalen. Ook de weersomstandig- Tabel 1: Influent vrachten/hoeveelheden eenheid Influent debiet m Droge stof ton CZV ton O BZV ton O Sulfaat ton SO Chloride ton CL VE belasting aantal x Tabel 2: Effluent gegevens eenheid vergunning Effluent debiet m 3 /d Drogestof mg/l < CZV mg O 2 /l < BZV 5 mg O 2 /l < N tot mg N/l < 10 7,5 6,0 7,5 7,6 8,2 Nkj mg N/l - 3,7 4,1 3,7 3,9 4,0 Fosfaat mg P/l < 2 0,5 0,4 0,5 0,7 0,7 Sulfaat mg SO 4 /l Chloride mg Cl/l Heffing RWS V.E Rendement zuivering % o.b.v. BZV - 99,8 99,8 99,8 99,8 99,7 4

5 heden, zoals het ontbreken van een lange vorstperiode en het uitblijven van lang aanhoudende neerslagbuien, bleken gunstig voor de variaties in temperatuur en hoeveelheid van het afvalwater. De hoeveelheid ontvangen water ligt in lijn met voorgaande jaren. Dit zal in 2014 ongeveer gelijk blijven. Van de aanvoer van drogestof (primair slib, papiervezels en vulstoffen) verwachten we dat de dalende tendens nog verder doorzet. De papierfabrieken hebben daar in ieder geval een belangrijk speerpunt van gemaakt. De CZV belasting ligt op het verwachte niveau. Effluent Met een haast ideaal stabiele aanvoer van afvalwater heeft de zuiveringsinstallatie geen moeite gehad. Zoals uit tabel 2 te lezen is, is het zuiveringsresultaat wederom erg goed. De rest VE lozing kwam zelfs op een zeer laag niveau uit. Jammer Rienk Prins voor zijn uivinding ABSR voor de schatkist, maar wel een (milieu) resultaat van voortdurend optimaliseren van processen bij de papierfabrieken en de bij de zuiveringsinstallatie. De buffertank egaliseerd de variaties in het binnenkomende water. Het drijfzeil voorkomt geuroverlast. 5

6 Producten en milieuwinst Stikstof en fosfaat Voor de groei van bacteriën zijn in het zuiveringsproces de voedingsstoffen stikstof (N) en fosfaat (P) onontbeerlijk. De wereldvoorraad fosfor is eindig, terwijl zowel fosfor als stikstof bij veel ander afvalwater in overmaat aanwezig is en zo een overlast vormt. IWE zet sinds 2006 N- en P-houdende reststoffen in en vermijdt daarmee de inkoop van fosforzuur (35 ton/j) en van ureum (25 ton/j). Slib Alle slib is als grondstof gebruikt in de thermische conversie-oven van de speciale afdeling van AVR-Duiven. Daar wordt het slib omgezet in groene energie en in een grondstof voor de (wegen)bouw. Energie De aanvoer van opgeloste organische vervuiling lag onder het niveau van voorgaand jaar. De anaerobe reactor heeft deze voor 73% omgezet in biogas met een methaan-gehalte van 80%. Het biogas wordt omgezet in elektriciteit. Eind 2013 heeft een van de twee biogasgeneratoren na draaiuren een maand stilgelegen wegens revisie. De elektriciteitsproductie in 2013 is daardoor iets lager geworden dan in Toch kon Megawattuur aan het openbare net geleverd worden. De verkoopprijs van elektriciteit is de afgelopen tijd gedaald waardoor de e-productie minder renderend is geworden. In tegenstelling tot veel vergistingsinstallaties ontvangt IWE geen subsidie op haar groene energie. Begin 2014 wordt de tweede motor gereviseerd. Het energieverbruik per verwijderde hoeveelheid CZV is gelijk gebleven. IWE zoekt voor ca ton slib een hogere hergebruik waarde Bacteriekorrels In 2013 is de aanwas van het langzaam groeiende anaerobe korrelslib (bacteriën) goed geweest. Hierdoor kon een recordhoeveelheid (1.790 m 3 ) wereldwijd worden afgezet om andere zuiveringsinstallaties op te starten of weer aan de praat te krijgen. Een deel van de korrels is ook gebruikt om een bij IWE opgestelde innovatieve anaerobe reactor van de firma Paques te kunnen testen. Tabel 3: Energiegegevens eenheid Geproduceerd MWh Eigen verbruik MWh Overschot MWh Biogas m Spec. E verbr* kwh/kg CZV 0,3 0,3 0,28 0,29 0,29 Spec. E-prod. MW/m 3 biogas 2,64 2,65 2,84 2,51 2,35 *All-over energie verbruik IWE per verwijderde hoeveelheid CZV 6

7 IWE wil zich ontwikkelen van denken in afval naar denken in producten. Zij wil dit bereiken door de beschikbare middelen en mogelijkheden nuttig te gaan inzetten. De circulaire economie is de drijfveer. Circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren Onthard water uit pilotinstallatie 7

8 Gerealiseerde doelen 2013 en doelen 2014 De verwachting dat IWE in 2013 een doorbraak in het realiseren van de drie projecten (Calcipuls, hergebruik effluent en levering biogas) zou bereiken, is gedeeltelijk gerealiseerd. De projecten worden in 2014 voortgezet. Innoveren bleek en blijkt nog steeds zeer weerbarstig. Projecten Calcipuls Het project is aanvankelijk opgezet om op innovatieve wijze ca ton/j steekvast slib om te zetten in ca ton/j waardevol technisch calciumoxide. Het project wordt uitgevoerd met drie partners, te weten PulsedHeat b.v., Rhinetech b.v. en de TU Eindhoven. Gelderland en Overijssel (GO) ondersteunen dit project met een EFRO (Europees Fonds Regionale Ontwikkeling) subsidie. De pilotinstallatie, die in 2013 bij IWE is opgesteld, is na diverse tests terzijde geschoven. Ruwweg gezegd heeft zij wel opgeleverd hoe het ontwerp níet moest zijn! Heel duur leergeld, maar met vertrouwen in een totaal ander ontwerp concept zijn de partners opnieuw de strijd met de techniek aangegaan. Zwavelafscheider, ontworpen en gebouwd door IWE. 8 Belangrijke wijziging is de versimpelde opbouw van de installatie en het feit dat we nu twee (een bouwstof en een brandstof) in plaats van éen product zullen maken. Inmiddels durven we de eerste positieve resultaten van het deelproces verkleinen en drogen te melden. Medio 2014 verwachten we het drogergedeelte van de installatie voldoende getest te hebben, zodat we ons kunnen concentreren op de verbranding van een deel van het gedroogde slib. Eind 2014 moet de installatie operationeel zijn waarna beslist nog verbeteringen zullen volgen. Hergebruik van effluent DS Smith kan haar productieproces optimaliseren als zij grote hoeveelheden effluent van IWE als proceswater kan innemen. Het warme effluent zorgt namelijk voor een reductie van het grondwater- en het energieverbruik in de papierfabriek. Ook zou hierdoor een grote besparing op chemicaliën bereikt kunnen worden. De grootste belemmering is het ontbreken van een ca. 3 km lange watertransportleiding tussen IWE en de papierfabriek. Tevens moet het water op duurzame wijze onthard worden. Voor een duurzame onthardingstechnologie, die IWE in 2012 heeft bedacht, is inmiddels patent aangevraagd. Een pilot installatie die begin 2013 nog veel problemen kende is geoptimaliseerd, maar nog niet goed genoeg om hierop een full-scale installatie te engineeren. De TU-Delft gaat de wetenschappelijke onderbouwing voor het patent leveren om zo te helpen bij het omzetten van een idee in een werkend proces. Filteren en desinfecteren van het water vragen daarna nog veel aandacht om het water veilig en zonder storingen te kunnen inzetten als proceswater. Bij het onthardingsproces komt zuivere kalk vrij.

9 Procesoperator Ton Bosscher werkt al 14 jaar bij Industriewater Eerbeek. Ton: Het werken bij Industriewater Eerbeek is dynamisch en elke dag is anders. Steeds weer proberen mijn collega s en ik om het zuiveringsproces zo milieu vriendelijk te laten verlopen. Wij houden het zuiveringsproces 24 uur/7 dagen per week in de gaten. Zodat bij storingen we direct kunnen reageren. Naast schoon water als eindproduct, levert het diverse waardevolle andere producten op. Een nieuwe belastingwet (belasting op leidingwater), die eind 2013 van kracht is geworden en ook van toepassing is op dit proceswater, ondermijnt de financiële haalbaarheid van het project en daarmee ook de duurzaamheidsdoelstellingen van IWE en de papierfabrieken. Samen met veel andere duurzame gebruikers van water wordt getracht de politiek op andere gedachten te brengen en de wet te laten aanpassen. Bij het ter perse gaan van dit verslag, heeft het kabinet besloten af te zien van de belasting op leidingwater. Dit is een opsteker voor het project! Verwachte CO 2 besparing: ton per jaar Modificaties aan pilotinstallatie zorgden voor goede ontharding. Hogere waarde biogas De conversie van biogas in elektriciteit met behulp van een gasmotor en een generator heeft een laag (ca. 36%) rendement. Het energierendement neemt echter tot 100% toe als datzelfde biogas direct als aardgasvervanger wordt ingezet. IWE wil het biogas daarom rechtstreeks aan DS Smith leveren en zelf geen elektriciteit meer maken; een CO 2 besparing van ton/j. Dat biogas het beste zonder dure opwerking als aardgasvervanger kan worden gebruikt, is ook de opvatting van Alliander en van ATAG. Met deze partijen heeft IWE een klein bionet op het terrein van IWE getest. ATAG leverde daarvoor twee ATAGmultigas cv-ketels en Alliander een aardgas/biogas mengstation. De opening van dit biogasnet heeft veel belangstelling geoogst. Duurzaam Water Eerbeek Het optimaal gebruik van biogas en het hergebruik van effluent vormen samen het project DWE (Duurzaam Water Eerbeek). Gecombineerde realisatie zorgt voor de grootste milieuwinst tegen de laagste kosten. Het programma Duurzame economie Stedendriehoek ondersteunt dit grootse CO 2 besparende project zowel moreel als financieel. De terugverdientijd is eigenlijk te lang maar met financieringspartners hopen we in 2014 een definitief akkoord te bereiken voor uitvoering. 9

10 ABSR De firma Paques heeft een nieuw type anaerobe reactor (ABSR) ontworpen. De werking van een DEMO installatie wordt vergeleken met de werking van de anaerobe reactoren (UASB) van IWE, om zo het markt potentieel te kunnen onderzoeken. Doordat de installatie in principe beduidend goedkoper is dan bestaande reactoren wordt de anaerobe zuiveringstechniek ook voor kleinere afvalwaterstromen economisch bereikbaar. IWE overweegt deze technologie ook zelf te gaan toepassen om daarmee de reeds 25 jaar oude UASB reactoren te vervangen. PYROLYSE IWE heeft haar terrein en faciliteiten ter beschikking gesteld voor het uitvoeren van Pyrolyse proeven. Moeder bedrijf DS Smith wilde samen met fa Greenbase testen of het plastic dat helaas nog steeds met Het is jammer te moeten vaststellen dat het ene ministerie vergroening bepleit, terwijl het andere ministerie ieder vergroeningsinitiatief weer de grond in boort. De ministeries zouden beter met elkaar moeten communiceren, zodat tegenstrijdigheden niet meer voorkomen. Alleen dan komt er een beleid dat vertrouwen geeft om duurzame initiatieven te ontplooien. de grondstof oud papier geleverd wordt, via Pyrolyse om te zetten is in gas en in olie. Het gas zou aan het biogas van IWE toegevoegd kunnen worden. De olie zou geschikt zijn als diesel voor vrachtwagens. De proefinstallatie heeft deze producten korte tijd kunnen maken maar door vervuiling van het systeem moest de proef helaas gestaakt worden. Verwachte (landbouw) kalk opbrengst: 800 ton per jaar uit onthardingsinstallatie Kalk uit pilot onthardingsinstallatie. Zwavel De zwavel, die bij het ontzwavelingsproces van biogas wordt verwijderd, blijkt geschikt te zijn als antischimmel voor de druiven- en cranberryteelt, maar is ook als meststof te gebruiken. Zwavel die als een slurry uit het proces komt, dient sterk ingedikt te worden. Omdat zwavel echter heel goedkoop is, is een grote investering daarvoor niet verantwoord. IWE heeft een methode ontwikkeld en reeds in gebruik genomen, die het zwavel al gedeeltelijk indikt. Aanvullende indikking is nodig om de zwavel als product op de markt te kunnen afzetten. 10

11 Verduurzaming begint van onder af Zusterbedrijf Stort Doonweg b.v. heeft studenten van de HAN (hogeschool Arnhem Nijmegen) een onderzoek laten verrichten naar de haalbaarheid van een solarpark op de stortlocatie. Het onderzoek toonde aan dat een solarpark vanuit zowel technisch, bedrijfseconomische als juridisch oogpunt realistisch is. Het park zou, bij de huidige stand der techniek, ca huishoudens van groene elektriciteit kunnen voorzien en daarmee een substantiële bijdrage leveren aan de vergroening van de gemeente Brummen. Belangrijk is dat het idee uitgaat van Solarfolie in plaats van zonnepanelen. Solarfolie is een ontwikkeling van het Arnhemse bedrijf Hyett. Hyett onderzoekt de mogelijkheden om de productie van de folie op te voeren. Met hulp van de provincie kan Stort Doonweg misschien wel launching customer worden. Bezoek van RVO en Min EZ om twee subsidie projecten Biodivisiteit en Bedrijfsleven door te spreken. (v.l.n.r.) Erik van Zadelhof (Min EZ), Rienk Prins (Paques), Maaike Snel (RVO), Walter A.M. Hulshof (IWE) en Alfons Koelen (DS Smith) Zonnefolie; een fantastisch en makkelijker alternatief Product uit Calsipuls installatie dat geschikt is als voor zonnepanelen. brandstof. 11

12 Overige zaken Wm en Wvo vergunning IWE voldoet ruimschoots aan alle eisen van de milieuvergunningen. Sinds 2012 wordt gewerkt volgens de systematiek van ISO voor milieumanagement. De omgevingsdienst heeft een controle uitgevoerd. Op één opmerking na (dieselopslag voor werkmaterieel) was alles in orde. Dit punt is inmiddels aangepast. In 2014 zal IWE voorbereidingen gaan treffen voor een nieuwe WABO vergunning. Klachten Er zijn in het verslagjaar drie (geur)klachten via het provinciale meldpunt binnen gekomen. Deze konden snel verholpen worden. Arbozaken Het bedrijf werkt met 7,9 FTE. Juist door de beperkte grootte van het team is iedereen nauw betrokken bij het realiseren van de geïntegreerde doelstellingen voor arbo en milieu. Het arbo- en veiligheidssysteem is in 2012 opgezet volgens de OHSAS systematiek en in 2013 uitgebreid. Een en ander houdt in dat er een inventarisatie van alle risico s is gemaakt, die vervolgens planmatig worden opgelost. Persoonlijke veiligheid vraagt om continue aandacht van alle collegae. Bij nieuwe installaties of modificaties wordt consequent en in een vroeg stadium rekening gehouden met Arbo technische aspecten, tijd voor voorlichting en onderricht. Periodieke controle door derden van alle keuring plichtige zaken, zoals arbeidsmiddelen, elektrische installaties, blusmiddelen en het verhelpen van eventueel geconstateerde gebreken is ingebed in de normale bedrijfsvoering. Het bedrijf is aangesloten bij de arbodienst. Medewerkers krijgen de gelegenheid om deel te nemen aan een periodiek medisch onderzoek. Vier medewerkers zijn gediplomeerde bedrijfhulpverleners (BHV ers). Het ziekteverzuim was 11,1%. Zonder langdurige zieken was dit met 0,8 % laag. Er hebben zich geen ongevallen voorgedaan. Geurreductie Na een proef is eind 2013 is besloten een aparte afzuiging voor de anaerobe reactor te installeren, om geur emissie te verlagen. Deze zal in 2014 definitief aangesloten worden. Met het realiseren van het Calcipuls project verwacht IWE de laatste geuremissie bij de bron te elimineren. Geluid De strenge geluidsnormen in de Wm vergunning worden niet overschreden. Het geluidsniveau bij het overdag lossen van vrachtwagens is in overleg met de transporteur aanzienlijk verlaagd. Als project Duurzaam water Eerbeek gerealiseerd wordt, vervalt de functie van de biogasmotoren. Daarmee zal de geluidsemissie verder afnemen. Technische staat - De gasstaat is op veiligheid goedgekeurd. - Onderzoek heeft aangegeven dat de aanvoerriolen gereviseerd dienen te worden. Eind 2013 is opdracht verstrekt om het stelsel vanaf DS Smith en vanaf MME te voorzien van een glasvezelversterkte polyester kous. De uitvoering van dit project zal enige maanden van 2014 in beslag nemen. - Een automatische blusinstallatie is geïnstalleerd in de twee centrale schakelruimtes. 12

13 Verklaringen - Aerobe zuivering: biologisch afbraakproces door bacteriën die zuurstof nodig hebben. Geschikt bij lage temperaturen en voor moeilijk afbreekbaar organisch materiaal. - Anaerobe zuivering: biologisch afbraakproces door langzaam groeiende bacteriën onder zuurstofloze omstandigheden, waarbij o.a. methaan ontstaat (vergelijkbaar met moerasgasvorming). Alleen geschikt bij temperatuur ºC en voor makkelijk afbreekbare organische vervuiling. - Beluchtingsproces: oxidatieproces om H 2 S (gasvormig zwavelwaterstof) om te zetten in het geurloze Sulfaat (SO 4 ) en om vluchtige organische verbindingen af te breken tot Koolzuur (CO 2 ) en water. - Biogasontzwaveling: proces, dat zwavelwaterstof H 2 S uit het biogas verwijdert. - Circulaire (recycling) economie: wijze van gebruik van grondstoffen zodat deze in kringloop blijven. - CZV: chemisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid zuurstof die nodig is om de vervuiling in het water af te breken. - BZV5: biologisch zuurstofverbruik. De hoeveelheid zuurstof, die nodig is om de biologische vervuiling binnen 5 dagen af te breken. - Effluent: gereinigd water dat de zuivering verlaat. - FTE: formatieplaats. - Influent: ongereinigd water dat de zuivering binnenkomt. - RVO: Rijksdienst voor ondernemend Nederland - Stakeholders: mensen, bedrijven en overheden met belang bij een goed functionerend bedrijf in hun omgeving als IWE. Dit zijn in dit geval de directe buren van het bedrijfsterrein, de gemeente Brummen, de provincie Gelderland, de aandeelhouders en diverse andere relevante partijen. - TU-Delft: Technische Universiteit Delft Alle schoolkinderen die bij IWE op bezoek komen krijgen een IWE-otterknuffel HIER WORDT GEÏNVESTEERD IN UW TOEKOMST! CALCIPULS PROJECT Innovatieve slibverwerking I.p.v. centrale verbranding Decentrale thermische opwaardering Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling - TU-Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven - VE: vervuilingseenheid. 1 VE kost 35,50 - WABO: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht - WM: Wet milieubeheer - Wvo: Wet verontreiniging oppervlaktewateren - WUR: Universiteit Wageningen. 13

14 Het terrein van Industriewater Eerbeek Bedrijfsbezoek: Wij zijn trots op ons bedrijf en willen u graag kennis laten maken met de wondere wereld van waterzuiveren. Gelieve tijdig contact met ons op te nemen als u het bedrijf wilt bezoeken. 14

15 IWE staat voor samenwerken, een open blik naar buiten, een ontdekkingstocht naar nieuwe mogelijkheden, innovaties ondersteunen en zelf initiatieven ontplooien. Calcipuls installatie met Oscar Niers en Johan Wolters 15

16 Industriewater Eerbeek B.V. Kanaalweg 8a Postbus AA Eerbeek T (0313) F (0313) In het logo van IWE is een otter verwerkt. De otter, ambassadeur van het zoetwatermilieu, is een nijver en inventief dier. In alle opzichten een rolmodel voor een gezonde leefomgeving, waarin economie en milieu in balans zijn.

Industriewater en het milieu

Industriewater en het milieu Duurzaamheids verslag 2012 Industriewater en het milieu Afvalwaterreiniging is een end of pipe oplossing, waarbij het principe geldt: de vervuiler betaalt. Bij IWE draaien we dit om: de vervuiler wordt

Nadere informatie

Duurzaamheidsverslag. Project DWE (Duurzaam Water Eerbeek) gaat van start!

Duurzaamheidsverslag. Project DWE (Duurzaam Water Eerbeek) gaat van start! Duurzaamheidsverslag 2014 Project DWE (Duurzaam Water Eerbeek) gaat van start! Industriewater en het milieu Industriewater Eerbeek (IWE) verzorgt als dochter van de drie Eerbeekse papierfabrieken de reiniging

Nadere informatie

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De drie oprichters van IWE Binnen modern en duurzaam ondernemerschap past het niet om het milieu onnodig te belasten. Een besef dat nu wijdverbreid

Nadere informatie

Duurzaamheidsverslag 2015

Duurzaamheidsverslag 2015 Duurzaamheidsverslag 2015 Industriewater en het milieu Industriewater Eerbeek (IWE) verzorgt als dochter van de drie Eerbeekse papierfabrieken de reiniging van het overtollige proceswater van die fabrieken.

Nadere informatie

Milieujaarverslag 2008

Milieujaarverslag 2008 Milieujaarverslag 2008 Zuiveringsresultaat Influent Net als de meeste bedrijfstakken, had ook de Eerbeekse papierindustrie in het vierde kwartaal gedeeltelijk last van teruglopende vraag in de markt. Dit

Nadere informatie

Goed voorbeeld doet goed volgen

Goed voorbeeld doet goed volgen Duurzaamheidsverslag 2016 Goed voorbeeld doet goed volgen Industriewater Eerbeek (IWE) zuivert het overtollige proceswater van de drie Eerbeekse papierfabrieken Mayr-Melnhof Eerbeek BV, DS Smith Paper

Nadere informatie

Innovation Concepts B.V. Nieuwsbrief 2012-01 Versie NL

Innovation Concepts B.V. Nieuwsbrief 2012-01 Versie NL Algemeen Innovation Concepts B.V. is bijna twee jaar geleden opgezet door Pol Knops en Keesjan Rijnsburger. We zijn al ruim twee jaar bezig met het onderzoeken van diverse toepassingen van CO 2 binding

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2014

Publieksmilieujaarverslag 2014 Publieksmilieujaarverslag 2014 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie

Nadere informatie

De afvalwaterzuivering als energiefabriek

De afvalwaterzuivering als energiefabriek De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa

Nadere informatie

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d.23-06-2017. We werden rond 14.00 uur verwelkomd door de heren Dick v.d.outenaar, die als spreker optrad, samen met Arjan Buitenhuis

Nadere informatie

Slibverwerking. 1 Inhoud... 1

Slibverwerking. 1 Inhoud... 1 1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Slibverwerking... 1 2.1 Biologische afvalwaterzuivering en slibproductie... 1 2.2 Slibverwerking... 2 2.3 Enkele voorbeelden van een slibverwerkingsketen... 4 2.3.1 Biologische

Nadere informatie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie Alles wat je zou moeten weten... feiten& weetjes zit het energiecentrale REC De REC maakt van uw afval duurzame energie Omrin is koploper in het scheiden van huishoudelijk afval. Ons doel? Zo veel mogelijk

Nadere informatie

Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen

Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen Arjan Jansen of Lorkeers 22 juni 2011, expertmeeting fosfaat in balans, Doesburg Waterstromen BV 12 jaar oude dochter van Waterschap Rijn & IJssel 20 medewerkers,

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2013

Publieksmilieujaarverslag 2013 Publieksmilieujaarverslag 2013 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Aquarama Trade Fair TNAV Workshop 23 oktober 2014 Coos Wessels Toiletpapier in afvalwater 10 tot 14 kg per persoon per jaar

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

AGENDAPUNT 9 ONTWERP. Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495. Voorstel. Het college stelt u voor om

AGENDAPUNT 9 ONTWERP. Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495. Voorstel. Het college stelt u voor om VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 9 Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495 In D&H: 16-07-2013 Steller: Tonny Oosterhoff In Cie: BMZ 03-09-2013 Telefoonnummer: (030) 6345726

Nadere informatie

voor duurzame energie

voor duurzame energie voor duurzame energie Water zuiveren hoeft geen energie te kosten, maar kan zelfs energie opleveren. Dat bewijst de Energiefabriek van waterschap Vechtstromen in Hengelo. Als die in de loop van 2019 op

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring Alles Over Verbranding KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring 100 JAAR ERVARING Verbranden mag dan eenvoudig lijken, maar thermische conversie van biomassa is een complex proces. Voor een optimale

Nadere informatie

Gedeputeerde Staten provincie Drenthe UW CONTACTPERSOON Afd. Vergunningverlening, dhr. Struik

Gedeputeerde Staten provincie Drenthe UW CONTACTPERSOON Afd. Vergunningverlening, dhr. Struik EMMTEC services B.V. Eerste Bokslootweg 17 7821 AT Emmen Gedeputeerde Staten provincie Drenthe UW CONTACTPERSOON Afd. Vergunningverlening, dhr. Struik E. Olde Postbus 122 Engineering 9400 AC Assen 06-51958721

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. Water zuiveren = normen nastreven Basis uitdaging voor meeste sectoren (Nieuwe wetgeving: micropolluenten, ZM, ) 2. Filosofie van Pantarein, water zuiveren

Nadere informatie

2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21

2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Waterverontreiniging: aard en omvang 9 1.1 Oorzaken van de waterverontreiniging 9 1.2 Om welke stoffen gaat het? 10 1.3 Kengetallen van waterverontreiniging 12 1.4 Afsluiting

Nadere informatie

onderzoeken Peka Kroef 2011/2012

onderzoeken Peka Kroef 2011/2012 onderzoeken Peka Kroef 2011/2012 1 Verwerking van > 200.000 ton aardappelen per jaar Productie van gekookte aardappel producten Verbruikt hierbij ca. 600.000 m 3 water. Produceert hierbij ca. 500.000 m

Nadere informatie

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering Heleen Pinkse Aanleiding Energiefabriek: Door toepassen van chemicaliën kan energiegebruik van de zuivering verminderen, maar..

Nadere informatie

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen Duopresentatie Hennie Roorda en Tanja Klip 1. Ambities en resultaten waterschappen

Nadere informatie

Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers

Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers Pag. 1 van 11 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Bestaand beleid 3 3 Juridisch kader 3 3.1 Vergunningplicht 4 3.2 Doelmatige werking 4 4 Technische

Nadere informatie

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver Mobiele waterzuivering voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver ing Afvalwater zuiveren voor de deur Afvalwater zuiveren voor de deur? Niet

Nadere informatie

Waterafhankelijke economie

Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Waterafhankelijke economie Industrie en Water Chemie Raffinaderijen

Nadere informatie

MBTF. Milieutechniek. Impressie: Moving Bed Trickling Filter 19 februari 2006

MBTF. Milieutechniek. Impressie: Moving Bed Trickling Filter 19 februari 2006 Milieutechniek Leeuwerik 11 8532 AW Lemmer Telefoon 0514-533746 Telefax 0514-534003 E-mail: rcl@planet.nl Impressie: Moving Bed Trickling Filter 19 februari 2006 MBTF Datum 18 februari 2006 Versie 4 RCL

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

Provinciaal blad van Noord-Brabant

Provinciaal blad van Noord-Brabant Provinciaal blad van Noord-Brabant ISSN: 0920-1408 Onderwerp Schriftelijke vragen van de Statenfractie van de Partij voor de Arbeid inzake "Sanering terrein Chemie-Pack" Schriftelijke vragen van het lid

Nadere informatie

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)

Nadere informatie

Watervergunning. Inhoudsopgave

Watervergunning. Inhoudsopgave Watervergunning Datum: Veendam, 25 oktober 2018 Nummer: HAS2018_Z11430 Onderwerp: Coöperatie AVEBE U.A., locatie Ter Apelkanaal; wijziging van de vergunning op grond van de Waterwet voor het brengen van

Nadere informatie

1.7 Innovatie Afsluitend... 16

1.7 Innovatie Afsluitend... 16 Inhoudsopgave 1 Inleiding en kader... 1 1.1 Waterzuivering: verleden, heden en toekomst... 1 1.2 Wie is verantwoordelijk voor de afvalwaterzuivering?... 3 1.3 Financiën en functioneren... 5 1.4 Belanghebbenden...

Nadere informatie

Pharmafilter. april 2012

Pharmafilter. april 2012 Pharmafilter Resultaten DEMONSTRATIEPROJECT IN HET Reinier de Graaf Gasthuis Delft april 2012 Pharmafilter een schoner ziekenhuis, een schoner milieu Afval door de riolering afvoeren, voor een schoner

Nadere informatie

Tabel 1 - Waterkwaliteit voor een aantal parameters (indien geen eenheid vermeld is de eenheid in mg/l). aeroob grondwater

Tabel 1 - Waterkwaliteit voor een aantal parameters (indien geen eenheid vermeld is de eenheid in mg/l). aeroob grondwater Oefenopgaven Zuivering Vraag 1 In de onderstaande tabel staan de analyses van het ruwe water van drie zuiveringsstations gegeven. Het betreft een aeroob grondwater, een oppervlaktewater (directe zuivering)

Nadere informatie

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg Afvalwater: een bron van mogelijkheden 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg 1 Jouw poep is goud waard! 2 Rotterdam Innovative Nutrients, Energy & Watermanagement (RINEW) Doel: Het realiseren van een innovatieve

Nadere informatie

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge:

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: 14 september 2017 1 Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: Gericht op ontwatering van slib door hergebruik van cellulosevezel! 4 jarig onderzoeksproject (eind 10 september 2017) Uitgevoerd door 6 partijen

Nadere informatie

MEMO. Planning. 21 november 2012 DB Stedendriehoek

MEMO. Planning. 21 november 2012 DB Stedendriehoek MEMO datum : 17 december 2012 kenmerk: aan : Presidium en gemeenteraad van : College/ wethouder Beelen betreft : Ingediende en vanuit Brummen t.b.v. 2 de tranche Regiocontract CC : Aanleiding De provincie

Nadere informatie

AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater

AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater A 50-FL1230 50-V1200 50-XV1202 50-HV1217 50-HV1218 903.401-011 REGENERATION 903.401-009 1201 1202 0-PI 205 1202 WBA 1206 1206 50-XV1206 SBA CIRCULATION

Nadere informatie

Hoe groen zijn uw evenementen?

Hoe groen zijn uw evenementen? Even voorstellen... GMB introduceert SaNiPhos : Europa s eerste urineverwerkingsfabriek voor het verwerken en winnen van nuttige meststoffen uit urine. Terugwinning van fosfaat en stikstof uit urine levert

Nadere informatie

Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012

Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012 Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen Welkom Jan de Wit, 20 juni 2012 Vragen? Trends: 1. Energiebesparing door monitoring & procesbeheersing 2. Energiebesparing

Nadere informatie

Theo Pouw Groep. CO 2 -footprint 2013

Theo Pouw Groep. CO 2 -footprint 2013 Theo Pouw Groep CO 2 -footprint 2013 2 Versie 1, 18-6-2015 CO 2-footprint 2013 INHOUD 1. CO2-UITSTOOT 2012 EN 2013... 2 1.1 Gas- en bruinkoolverbruik... 2 1.2 Brandstofverbruik goederenvervoer... 3 1.3

Nadere informatie

Afwegingen bij Afvalwaterzuivering

Afwegingen bij Afvalwaterzuivering Afwegingen bij Afvalwaterzuivering Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu De uitgangspunten voor de bescherming van het milieu tegen verontreiniging door de lozing van afvalwater zijn

Nadere informatie

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om

Nadere informatie

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector

Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Circulaire economie en de bouw & vastgoed sector Cradle2Cradle Café Geert Dirkse & Irene Samwel 12 april 2018 Irene Samwel Den Haag 6 april 2017 2 2 Circulariteit in de praktijk 1 Circulaire economie:

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek Waterschap De Dommel Het idee + Afvalwater zuiveringsslib = Waarom RWZI Tilburg? RWZI Tilburg (cap. 350.000 i.e.; 8.000 ton d.s.) alleen aanpassingen in de

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2016

Publieksmilieujaarverslag 2016 Publieksmilieujaarverslag 2016 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de

Nadere informatie

VOORSCHRIFTEN. behorende bij het ontwerpbesluit. betreffende de Wet milieubeheer voor de inrichting

VOORSCHRIFTEN. behorende bij het ontwerpbesluit. betreffende de Wet milieubeheer voor de inrichting VOORSCHRIFTEN behorende bij het ontwerpbesluit betreffende de Wet milieubeheer voor de inrichting Jellice Pioneer Europe te Kapitein Antiferstraat 31 te Emmen 2 INHOUDSOPGAVE 1 OPSLAG GEVAARLIJKE STOFFEN

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

VAPPR Haalt eruit wat erin zit

VAPPR Haalt eruit wat erin zit Haalt eruit wat erin zit Vappr maakt van biomassa duurzame grondstoffen en warmte en legt CO2 in de bodem vast. We halen eruit wat erin zit en voegen verantwoord waarde toe in de duurzame circulaire economie.

Nadere informatie

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës CO 2 Een waardevolle grondstof Peter Simoës 4 april 2018 AEB anno 2018 AEB lost al bijna 100 jaar afvalvraagstukken op voor Amsterdam. Sinds 2014 als verzelfstandigd bedrijf. Missie AEB: Voor een schone

Nadere informatie

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage

Systeemdocument AgriMoDEM mestraffinage vestiging Drachten behorende bij onderbouwing Knarweg 14, Lelystad. Op het gebied van schoon en zuinig produceren, heeft de agrarische sector nog een aantal belangrijke doelstellingen te behalen. Belangrijkste

Nadere informatie

C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval

C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval Partijen: 1. De Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mevrouw W.J. Mansveld en de Minister van Economische Zaken, de heer

Nadere informatie

Boeren met energie. 11 November 2010

Boeren met energie. 11 November 2010 Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen

Nadere informatie

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22

Nadere informatie

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.

Nuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke

Nadere informatie

Milieujaarverslag 201 van DAF Trucks N.V.

Milieujaarverslag 201 van DAF Trucks N.V. Milieujaarverslag 201 van DAF Trucks N.V. DAF Trucks N.V. blijft continu stappen voorwaarts zetten die leiden tot een verdere vermindering van de milieubelasting als gevolg van haar activiteiten en haar

Nadere informatie

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

ARN, uw duurzame innovatieve partner! ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS

Nadere informatie

Dorset Droogsysteem. biomassa en pluimveemest

Dorset Droogsysteem. biomassa en pluimveemest Dorset Droogsysteem voor biomassa en pluimveemest n Drogen van Biomassa Biogasdigistaat Houtsnippers Zuiveringsslib Pluimveemest Veevoeders n Compact en flexibel n Korrelfabriek n Hygiënisatie n Wegen

Nadere informatie

Anaëroob zuiveren in papier en karton industrie

Anaëroob zuiveren in papier en karton industrie Anaëroob zuiveren in papier en karton industrie Mogelijkheden en Kansen Energietransitie Papierketen, P2 Energie Neutraal Papier Juni 2009 Anaëroob zuiveren in de Papier en Karton Industrie Mogelijkheden

Nadere informatie

Eindrapport. Energie-efficiënte CO2-verwijdering uit biogas

Eindrapport. Energie-efficiënte CO2-verwijdering uit biogas Eindrapport Energie-efficiënte CO2-verwijdering uit biogas December 2017 Inhoud 1. Gegevens project... 3 2. Samenvatting... 4 3. Technologie... 5 4. Resultaat... 7 5. Conclusie... 10 2 1. Gegevens project

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2017

Publieksmilieujaarverslag 2017 Publieksmilieujaarverslag 2017 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie

Nadere informatie

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum. 25 maart 2017

TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE) Groen Gas Burgum. 25 maart 2017 TITRE 00/00/2015 DE LA PRESENTATION ( MENU "INSERTION / 1 EN-TETE ET PIED DE PAGE") Groen Gas Burgum 25 maart 2017 Centrale Bergum: zonnepanelen park Realisatie medio 2017 5 MW Ontwikkeling drijvende zonnepanelen

Nadere informatie

Regelgeving effluent en restmateriaal uit biobedden. H.A.E. de Werd

Regelgeving effluent en restmateriaal uit biobedden. H.A.E. de Werd Regelgeving effluent en restmateriaal uit biobedden H.A.E. de Werd Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PPO nr. 3261074007_3 december 2007 2007 Wageningen, Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0 Bijlage 1 Inleiding Door ons waterschap is voor het jaar 2012 weer deelgenomen aan de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (BVZ). Met de uitkomsten van deze vergelijking kan de positie c.q. score van

Nadere informatie

Milieumonitoringrapportage 2014 Haven- en industrieterrein Moerdijk

Milieumonitoringrapportage 2014 Haven- en industrieterrein Moerdijk Milieumonitoringrapportage 2014 Haven- en industrieterrein Moerdijk Resultaten in vogelvlucht Gebaseerd op de Milieumonitoringrapportage Haven- en industrieterrein Moerdijk 2014 9 december 2015 Wat u vooraf

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media Hoofdstuk 14 Chemische processen bladzijde 1 Opgave 1 Wat denk je, zijn de volgende processen continuprocessen of batch-processen? a productie van verschillende soorten medicijnen b productie van verschillende

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Gijs Jansen (CEO Alucha)

Gijs Jansen (CEO Alucha) Gijs Jansen (CEO Alucha) December 2012 INDEX Alucha Technologie Toepassingen in de papierindustrie Drankenkartons Mixed plastics Papierslib Conclusies ALUCA istorie: Ons doel: Referentie installatie: Opgericht

Nadere informatie

Publieksmilieujaarverslag 2015

Publieksmilieujaarverslag 2015 Publieksmilieujaarverslag 2015 Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) is wettelijk verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

55e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening & 22e Vakantiecursus in Riolering en Afvalwaterbehandeling URINE APART INZAMELEN? Introductie Afvalwaterzuivering vindt zijn oorsprong in de behoefte om de stedelijke

Nadere informatie

Inhoud De oxidatiesloot: succesvolle Nederlandse ontwikkeling

Inhoud De oxidatiesloot: succesvolle Nederlandse ontwikkeling Biologische waterzuivering de oxydatiesloot, geschiedenis met een grote toekomst Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen WATER AND SANITATION FOR ALL 60e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening

Nadere informatie

Position Paper Autogenerative High Pressure Digestion

Position Paper Autogenerative High Pressure Digestion Position Paper Autogenerative High Pressure Digestion Miljarden Nm 3 groengas, terugwinning grondstoffen, medicijnresten en schoon water in één circulair proces Ir. Kirsten Zagt, Bareau In samenwerking

Nadere informatie

Melkveebedrijf Familie Prinsen

Melkveebedrijf Familie Prinsen Project mestwaardering Open dag 4 maart 2015 Melkveebedrijf Familie Prinsen Mestvergistingsinstallatie Fermtec Systems Locatie KTC de Marke Het bedrijf Biomassa voor vergisting In de vergister wordt jaarlijks

Nadere informatie

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

De suikerfabriek is eigenlijk een waterfabriek

De suikerfabriek is eigenlijk een waterfabriek De suikerfabriek is eigenlijk een waterfabriek Ir. Frank C.J van Noord 28 februari 2014 Frank van Noord Directeur Research & Development Suiker Unie Voorzitter stuurgroep Sustainability Suiker Unie Royal

Nadere informatie

Insights Energiebranche

Insights Energiebranche Insights Energiebranche Naar aanleiding van de nucleaire ramp in Fukushima heeft de Duitse politiek besloten vaart te zetten achter het afbouwen van kernenergie. Een transitie naar duurzame energie is

Nadere informatie

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke

Nadere informatie

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Marktconsultatie... 4 2.1 Aanleiding... 4 2.2 Doel van de marktconsultatie... 4 2.3 Contactgegevens...

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017 Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater Geert Bergsma, mei 2017 LCA Grondstoffen uit rioolwater Fosfaat: eindige grondstof, noodzakelijk voor landbouw PHA: interessante bioplastic

Nadere informatie

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.)

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.) CERTIFICAAT, bestaande uit: Attero B.V. Attero Noord B.V. Attero Zuid B.V. AZN Holding B.V. Meander 861 6825 MH Arnhem Postbus 4114 6080 AC Haelen en de toepassing daarvan voldoen aan de voorwaarden gesteld

Nadere informatie

Dit document is van toepassing op de vergunningaanvraag lozing brijn en reststromen waarbij effluent AWZI Suiker Unie als grondstof wordt ingenomen.

Dit document is van toepassing op de vergunningaanvraag lozing brijn en reststromen waarbij effluent AWZI Suiker Unie als grondstof wordt ingenomen. Toelichting vergunningaanvraag Effluent lozing brijn en reststromen BEM1301457 gemeente Steenbergen Gietwaterfabriek TOM 1. Inleiding Tuinbouwontwikkelingsmaatschappij (TOM) ontwikkelt het glastuinbouwgebied

Nadere informatie