inhoud informatie inhoudsopgave appèl oefening Bathse Brug, GAF in gevecht met de Luchtmobiele Brigade

Transcriptie

1 inhoud informatie inhoudsopgave appèl oefening Bathse Brug, GAF in gevecht met de Luchtmobiele Brigade de invoering van de Land Rover bij de KL (deel 2) Sinterklaas terug uit Uruzgan nieuw boek uitgebracht over DAF militaire voertuigen Dienstplicht op Herhaling III fotoverslag Dienstplicht op Herhaling III WZZ-pagina s kerst- en nieuwjaarswens GAF-bestuur roestige Polynorm weer in topvorm ingezonden artikel: bezoek aan DAF-museum oefening Kikkerdrill Nachtrit 2010 ingezonden artikel: berging van voertuigen kort Defensienieuws aanmeldingsformulier nieuw lid agenda 2011

2 appèl voorwoord van de voorzitter Het 18 e jaar in het bestaan van GAF zit er alweer op, tijd voor een korte evaluatie van het afgelopen jaar. Traditioneel werd het jaar weer geopend met de Paasrit, ditmaal verzorgd door de familie Bakker. Zelf kon ik helaas -vanwege ziekte- niet deelnemen maar nogmaals een woord van dank voor de perfecte rit. Het Hemelvaartweekend werd door veel leden benut om wederom een aantal dagen in ongedwongen sfeer door te brengen op ons terrein. Het aantal deelnemers neemt gelukkig ieder jaar toe. Dienstplicht op Herhaling (DoH) wordt langzaamaan een begrip in onze groene wereld en we mochten dit jaar weer meer deelnemers verwelkomen. Ik hoop dat we deze stijgende lijn kunnen voortzetten. Seizoen 2010 werd weer afgesloten met onze Nachtrit, een verslag vindt U verderop in dit clubblad. De planning voor 2011 is al voor een gedeelte bekend (zie ook onze website onder de kop Agenda ). Waarschijnlijk komt er volgend jaar een Herfst/Winterrit bij! Deze winter wordt er een start gemaakt met de renovatie van ons clubgebouw. Bedoeling is om na de renovatie een aantal Koffiekletsdagen te houden. Voor dit doel proberen we ons clubgebouw in te richten à la PMT/KMT, bij dienstplichtigen een begrip. Verder wil ik nogmaals proberen om de A-cie nieuw leven in te blazen, doelstelling: mensen bij elkaar brengen die de oude dienstplichtperiode opnieuw tot leven willen wekken. Dit proberen we te doen door allerlei items, gebruikt door het Nederlandse Leger (jaren 60/ 70) te verzamelen. Om dit één of twee maal per jaar aan het publiek te tonen, o.a. tijdens DoH. Hiervoor zoek ik gemotiveerde mensen die samen met mij de schouders onder dit project willen zetten. Streven is aansluiting bij het LPLG, Landelijk Platform Levende Geschiedenis. Na aansluiting en erkenning bestaat dan de mogelijkheid om onklaar gemaakt wapens te mogen bezitten, voor diegene die dit wil uiteraard. Langs deze weg wil ik nog even wijzen op het puntje contributie: er worden GEEN acceptgiro kaarten meer verstuurd, aanmaak is duurder dan de contributie. We rekenen er gewoon op dat leden het verschuldigde bedrag à 7.50 overmaken. Rest mij nog U en Uw dierbaren prettige feestdagen een gezond en voorspoedig 2011 toe te wensen en wellicht zien we elkaar tijdens onze Nieuwjaarsreceptie op 15 januari a.s. Uw voorzitter

3 oefening Bathse brug Van 31 augustus t/m 2 september hield van de Luchtmobiele Brigade een militaire Rijnkanaal bij het plaatsje Bath stond daarin in handen van een strijdgroep en moest door Belangrijk aspect van de oefening was met de grond en in die de lucht. het 11 e bataljon Garde Grenadiers en Jagers oefening in Zeeland. De brug over het Scheldecentraal. Deze brug was in het oefenscenario de luchtmobielers op hen vermeesterd worden. name de samenwerking tussen eenheden op In de aanloop naar de oefening is GAF door het hoofd van de Sectie III van het bataljon benaderd of zij ten behoeve van OPFOR (= Opposing Forces = oefenvijand) een tweetal voertuigen kon leveren. Igor van Rooijen + Rob en Ton de Vlieger waren in de gelegenheid om aan het verzoek invulling te geven. Zo konden de gelederen van de oefenvijand versterkt worden met een YA 4440 en een YA 126 incl. 1-tons aanhangwagen. E.e.a. moest nog even gecoördineerd worden maar op 31 augustus vertrokken de voertuigen oorlogsgereed vanuit Schouwen-Duiveland naar de brug bij Bath. Ton vormde daarbij de voorhoede. Hij moest tussen uur op de brug contact leggen met de oefenleiding. Op de afgesproken tijd was er echter geen militair of militaire bedrijvigheid te bekennen. Het ging hier om een typisch geval van een brug te ver, zo bleek. De brug waar het om ging was namelijk een andere dan de betrokken GAF-ers voor ogen stond. Maar met hulp van een voorbijganger kwam Ton uiteindelijk toch nog bij de goede brug uit. Daar werd contact gelegd en later die middag kreeg hij zijn eerste ritopdracht: hij moest zich met zijn 4-tonner naar het bivakterrein op de Ossendrechtse Heide begeven. Van daar uit zou hij naar de Vliegbasis Gilze- Rijen moeten rijden om een luchtdoelkanon op te halen. Aangekomen in Ossendrecht was er echter al ander vervoer geregeld en kon hij rechtsomkeert maken naar Bath. Nadien moest hij terug naar Ossendrecht om een lading gevulde zandzakken op te halen. Deze moesten vervolgens naar de brug vervoerd worden om verdedigingsposten op te kunnen bouwen. Terwijl Ton zo tussen Brabant en Zeeland pendelde vertrokken Rob en Igor aan het eind van de middag met de YA 126 richting Bath. Tegen uur arriveerden zij op de daar gelegen brug. De verdedigingsopbouw was inmiddels al in een vergevorderd stadium. Een tweetal Russische pantservoertuigen waren op en rond de brug gepositioneerd (voor degenen die in hun diensttijd goed opgelet hebben tijdens de lessen pantserherkenning : het ging om een BMP-pantserinfanterievoertuig en een ZSU anti-luchtdoeltank). Op de bruggenhoofden waren verdedigingsposten met zandzakken opgericht en op het westelijke bruggenhoofd was tevens een boogtent geplaatst. Door de oefenleiding werd de GAF-versterking aansluitend gebriefd over de op handen zijnde operatie later die avond. De opzet was als volgt: Enkele Apache-helikopters zouden om uur boven de brug verschijnen en de omgeving rondom tot op 5 kilometer scannen op vijandelijke doelen die een bedreiging zouden kunnen vormen voor de latere landing van een luchtmobiele compagnie. Zonodig zouden de doelen door de Apaches uitgeschakeld worden. De compagnie zou vervolgens in de onmiddellijke omgeving van de brug aan de grond gezet worden met vier Cougar-helikopters waarna zij de brug in moest nemen. De Cougars zouden vervolgens via de lucht nog voertuigen en bevoorrading aanvoeren. Een 25-tal OPFOR-verdedigers moest deze operatie zo lastig mogelijk maken. Daartoe hadden zij naast kleinkaliberwapens zoals Diemaco-geweren en Minimimitrailleurs de beschikking over een luchtdoelkanon van het type Painless. Het betrof hier een imitatie-kanon wat mondingsvuur kon simuleren middels een stroboscoop die in de loop was ingebouwd. In het munitiekistje zat een rookmachine gemonteerd die voor wat extra special effects zou moeten zorgen. Het handeltje werd van stroom voorzien door een bijbehorend aggregaat. Het kanon werd opgebouwd in de 1-tons aanhangwagen en het was aan Rob en Igor de taak het spul te bemannen en te bedienen. Laatstgenoemde nam hierbij de YA 126 voor zijn rekening en Rob het kanon. Vóór aanvang van de oefening moesten zij zich met hun materieel naar een afwachtingslokatie begeven. Ton reed zich in de tussentijd een slag in de rondte met te vervoeren OPFOR-troepen. Nadat de luchtmobiele compagnie de aanval op de brug had ingezet moest het YA 126-luchtverdedingsteam zich met een prikkende beweging richting brug begeven. Dus: oprijden, vuren, afwachten, vuren, oprijden enz. Hen was daarbij vooraf geadviseerd vooral niet krijgsgevangen genomen te worden. Dat wil je niet werd hen droogjes medegedeeld.

4 Terwijl Rob tijdens de uitvoering van de prikactie druk doende was met het vuren op de rondcirkelende Apache-heli s hield Igor van achter het stuur van de 1-tonner vooral het zijterrein en de weg richting brug in de gaten, alert op vijandelijke grondtroepen. Daarbij had hij opgemerkt dat het een uitdaging zou worden om in het geval van een vijandelijke tegenactie snel te kunnen ontkomen. De weg was namelijk te smal om vlot te kunnen keren. Op snelheid tientallen meters achteruit zien te rijden mét een aanhanger was de enige (on)mogelijke optie Op een gegeven moment kwam er vanuit de verte inderdaad een groep bewapende militairen richting het mobiele luchtdoelgeschut aangerend! Vijand? Eigen troepen die van de brug verdreven waren? Om het vege lijf te redden werd de 1-tonner in zijn achteruit gezet om zo snel als mogelijk een terugtrekkende beweging te maken. Met beperkt zicht in de zijspiegels en een steeds scharende aanhanger beslist geen makkelijke opgave, waarbij boordschutter Rob op één been na bijna overboord viel. De groep militairen kwam daardoor sneller dichterbij dan de 1-tonner achteruit kon en na enkele minuten stond de groep al bij het voertuig. Het bleken gelukkig eigen troepen te zijn met wie de GAF-ers op moesten rijden richting de brug. De YA 126 en het kanon vormden de centrale as van de tegenaanval, links en rechts geflankeerd door een OPFORgroep. Om de manoeuvreerbaarheid te vergroten werd de aanhanger met kanon losgekoppeld, alvast in terugtrekrichting opgesteld en als zelfstandig vuurplatform achtergelaten. Bij een eventuele snelle terugtrekking hoefde daardoor alleen de 1-tonner te keren, vervolgens de aanhanger aan te pikken en zich snel uit de voeten te maken. En zo geschiedde Bij de evaluatie van de gehele actie kregen Rob en Igor te horen dat 1-tonner en aanverwante artikelen eigenlijk al in het afwachtingsgebied onderkend en uitgeschakeld waren door een Apache Dat moest de volgende dag dus toch echt anders! In de nachtelijke uren die volgden voerden de verdreven OPFOR-troepen ieder uur prikacties uit bij de bezette brug. Tussen uur en uur werd daarbij ook de 1-tonner ingezet. Vanaf het kassencomplex bij Rilland vertrok Igor met de wep en een YA 4442 richting brug. Op veilige afstand daarvan werd de oorlogsverlichting ingeschakeld en in het nachtelijk duister koos ieder voertuig met aan boord een handvol OPFOR-militairen zijn richting. De YA 126 vervoerde een groep die langs de Westerscheldedijk afgezet moest worden. Deze patrouille zou vuur uitlokken van een verderop gelegen wacht- en luisterpost en deze vervolgens onder vuur nemen. Het voertuig diende achter te blijven en gereed voor vertrek te staan als de patrouille terug zou komen. Na enige tijd wachten werd een lichtkogel de lucht ingeschoten en deze ontlokte knetterende mitrailleursalvo s en geweerschoten. Ook oefenhandgranaten maakte korte metten met de nachtelijke rust in de polder rondom Bath. De volgende ochtend om uur stond de YA 4440 met Ton en Rob ook weer paraat. Samen met de YA 4442 en de YA 126 moesten zij -nu in de rol als zijnde eigen troepen - de personele aflossing voor de brugbezetting vervoeren. Doordat de brug via een omweg van de andere kant werd benaderd werd de aflossing voor de oefenende troepen zo realistisch mogelijk uitgevoerd. Tijdens de daguren waren de GAF-voertuigen niet benodigd. Zij dienden zich om uur die avond weer te melden op de brug waar vervolgens de komende actie kort uitgelegd werd. Het GAF-luchtverdedigingsteam was inmiddels versterkt met Alec van der Meulen die als schutter van het kanon dienst zou gaan doen. Rob zou een waarnemingsfunctie vanuit het dakluik van de YA 126 vervullen en Igor zou weer als chauffeur fungeren. Maar de oefenleiding strooide roet in de tactische voorbereiding van het drietal: het luchtdoelkanon werd hen afgenomen! Het wapen moest gedemonteerd en in de boogtent achtergelaten worden. Nadat de Cougar-helikopters zouden zijn geland werd het wapen dan achter een stapel zandzakken door zorg van OPFOR-militairen weer snel opgebouwd waarna het vuur door hen geopend zou worden. De driekoppige bemanning van de YA 126 kreeg opdracht zich voorafgaand aan de helikopterlandingen schuil te houden voor loerende Apache-heli s. Daartoe werd een afwachtingslokatie uitgezocht onder een viaduct. Op teken van de oefenleiding moesten zij vervolgens zonder kanon dus- met een prikactie voorwaarts gaan. Met takken werd de 1-tonner vakkundig gecamoufleerd. Of dat voldoende was om het warmtebeeld van de Apaches om de tuin te leiden was natuurlijk de vraag maar voor het blote oog was het voertuig in ieder geval grotendeels aan het zicht onttrokken. Om uur kregen Rob, Igor en Alec het sein voorwaarts en als een levende struik kwam de YA 126 in beweging.

5 Een toevallig passerende automobilist kreeg daardoor de schrik van zijn leven en wist van de weersomstuit niet meer of hij voor- of achteruit moest. Op een paar honderd meter voor de brug werden vanuit het rijdende voertuig enkele nitraatstrijkers ontstoken. Deze knallers ontlokten enkel wat mitrailleurvuur uit de verte. Na een mogelijke vervolgreactie afgewacht te hebben trok de 1-tonner op richting brug. Verder vijandelijk vuur bleef uit en daarom werd besloten tot een uitgestegen actie: Alec en Igor gingen te voet verder met een gevuld munitiekistje en LAW (Licht Anti-tank Wapen). Deze wapenuitrusting had bij een eerdere oefening op het zweefvliegveld van Axel zijn nut bewezen en zou nu ook goed van pas komen. Rob bleef vanuit het dakluik van de 1-tonner waarnemen. Op verschillende afstanden van de brug werd opnieuw knalwerk ontstoken maar de brugverdedigers reageerden nog steeds niet. In het donker konden Alec en Igor zodoende de brug tot op ca. 300 meter naderen. Toen werden vóór hen de contouren van een vijandelijk mitrailleurpost zichtbaar. Deze was op een voor de brug liggend kruispunt ingericht. Tot op ca. 75 meter kon deze post genaderd worden waarna met de LAW enkele schoten richting het doel afgegeven werden. Ook dit lokte geen tegenvuur uit maar er was wel hoorbaar dat de verdedigers de mitrailleurpost met extra personeel gingen versterken. Voetstappen, stemmen en geritsel in het zijterrein hielden de aanvallers eveneens in spanning wat ging gebeuren. Wegens de beperkte munitie voorraad en het uitblijven van een tegenactie besloot het LAW-team zich uiteindelijk maar terug te trekken richting de achtergebleven 1-tonner. Daarna zat voor die avond de GAF-inzet er op. Rob en Ton gingen huiswaarts terwijl Alec en Igor bij het kassencomplex in de 1-tonner zouden overnachten. Tijdens de nachtelijke uren was hun steun niet nodig en konden zij een ongestoorde nachtrust tegemoet zien, zo deelde de oefenleiding hen mede. Om uur trakteerden zij zichzelf daarom in de OPFOR-kantine op een biertje. Een uur later werden de slaapzakken achterin de eentonner uitgerold en werd er nagepraat over de afgelopen actie. En net tegen de tijd dat slaap het tweetal overmande werd er op de deur geklopt: of zij bereid waren om tussen en uur aan een nachtelijke actie mee te doen! Shit, tuurlijk, en daarop werd de YA 126 achterin vliegensvlug van slaapverblijf weer omgebouwd tot transportbak. De actie die op stapel stond betrof een wat grotere prikactie. Een YA 4442 en de 126 moesten via twee verschillende aanrijroutes met een mobiele bliksemactie de brugverdedigers verrassen. Bij de brug aangekomen zouden meevervoerde OPFORtroepen snel uitstijgen, het vuur openen, instijgen en al vurend terugtrekken. Bij de voorbespreking van de actie ging men er vanuit dat de groep die met de YA 126 vervoerd werd op weinig weerstand zou stuiten en met een omtrekkende beweging per voertuig ongehinderd de flank van de brug kon naderen. Net als voorgaande nacht werd onder tactische omstandigheden de weg langs de Westerscheldedijk gevolgd totdat chauffeur Igor en bijrijder Alec in de verte iets verdachts zagen. Diverse groene breaklights waren langs en op de weg zichtbaar. Dat duidde hoogstwaarschijnlijk op een wegversperring. Zij brachten het voertuig tot stilstand en de militairen achterin werden van de waarneming op de hoogte gebracht. Het actieplan werd vervolgens aangepast en de 1-tonner zou nu -als afleidingsmanouevreopzichtig voorwaarts moeten gaan terwijl de militairen achterin zich al rijdend ongezien en stilletjes uit het voertuig zouden laten glijden. Het voertuig zou vervolgens achteruit rijden, de zojuist gedropte groep passeren en zich tot op veilige afstand terugtrekken. Het plan werd uitgevoerd zoals afgesproken en bij het achteruitrijden passeerde de YA 126 keurig twee groepjes OPFORmilitairen die als donkere schaduwen links en rechts in de berm lagen. Deze groepjes zijn vervolgens te voet richting wegversperring gelopen en enkele ogenblikken later volgde een flink vuurgevecht, op veilige afstand gadegeslagen vanuit de open cabine van de 126. De inzittenden zagen enkele momenten later twee paar koplampen vanaf de brug met flinke snelheid naar de wegversperring rijden en even vreesden zij dat een paar burgerautomobilisten nietsvermoedend dwars door de versperring heen zouden rijden. Gelukkig stopten zij op tijd, zo was van een afstand te zien. Kort daarop kwamen de OPFOR-militairen hard over de dijk aangerend, af en toe halt houdend om het vuur te openen richting de wegversperring. Een van de mannen schreeuwde keren, keren, ze komen achter ons aan! In vliegende vaart werd de 1-tonner gekeerd en terwijl deze aanstalten maakte om weg te rijden kon de laatste man nog net op tijd aan boord springen. Vanuit de openstaande achterdeur en het dakluik werden Minimi-mitrailleurs in stelling gebracht en vervolgens een paar daverende mitrailleursalvo s op de achtervolgers losgelaten. Het bleek dat de voertuigen die aan kwamen gereden mobiele versterking was van de brugverdedigers! Terwijl de kruitdampen uit de 1-tonner optrokken verplaatste de groep zich naar het ontmoetingspunt waar een rendez-vous met de YA 4442-ploeg plaats zou vinden. Te zien en te horen was dat zij nog in gevecht verwikkeld waren bij de brugoprit. Kort daarna was in de verte het onmiskenbare geluid van de openslaande achterklep van de laadbak te horen. Teken dat de collega OPFOR-militairen gingen instijgen om zich na hun hit-and-run actie uit de voeten te maken. Enige ogenblikken later kwam de 4-tonner bij het rendez-vous punt aan. Na wapen- en uitrustingscontrole volgde de verplaatsing terug naar het kassencomplex en kon er nog van een paar uurtjes slaap genoten worden. Volgende ochtend uur hetzelfde ritueel als de dag ervoor: de aflossing voor de brugbezetting moest vervoerd worden. De YA 4442, 4440 en kleine broer 126 reden via een omweg gezamenlijk naar de brug. Een sergeant hield vanuit het dakluik van de 4440 de rijrichting in de gaten. Op de brug aangekomen waren roadblocks en prikkeldraadversperringen te zien.

6 Gehelmde en gecamoufleerde groepjes militairen stonden en liepen op en rond de brug, sommige zichtbaar vermoeid na een doorwaakte nacht. Mercedes-Benz jeeps en LSV-tjes (Luchtmobiel Speciaal Voertuig) stonden her en der geparkeerd. Op het wegdek lagen talloze hulzen. Het leek wel een scene uit de film A bridge too far. Ook voor de GAF-ers stond het Defensie-ontbijt klaar en daarna hebben zij nog wat hand en spandiensten verleend. Zo werden met de Polynorm-aanhanger nog drie vrachten zandzakken vervoerd die elders leeggeschud moesten worden. Tegen uur werden Ton, Rob, Igor en Alec door de oefenleiding bedankt voor hun bijdrage. Het doel -met behulp van hun voertuigen een realistische oefenvijand neerzetten- was geslaagd. Als dank voor hun medewerking kregen zij een bataljonsschildje aangeboden. Daarna werden de handen geschud en terwijl de luchtmobielers nog wat grensverleggende sport-activiteiten op de brug gingen ondernemen reed de GAF-eenheid deze voor de laatste keer af. Hoewel de voertuigen de strijd ongeschonden hebben doorstaan bleek de operationele inzet op het einde toch zijn tol te eisen: op de terugreis strandde de YA 4440 op de vluchtstrook van de A 58 met een gebroken V-snaar. De YA 126 had een lekke achterband, zo bleek bij thuiskomst. Het was uniek dat oudgediende legervoertuigen weer écht militair dienst konden doen. Naadloos vonden zij aansluiting bij de huidige in gebruik zijnde voertuigen, alsof zij nooit met pensioen gestuurd waren. Voor even terug in de rol die zij in het verleden ooit vervuld hebben Dat was bijzonder en om dat te kunnen meemaken heb je daar als hobbyist zelfs een kapotte V-snaar of lekke band voor over. tekst: Igor van Rooijen foto s: Rob de Vlieger chauffeur MB 290 GD s van de Quick Reaction Force A bridge too far... the morning after Luchtmobiel Speciaal Voertuig (gewondentransportuitvoering) De GAF-afvaardiging in slagorde opgesteld.. De YA 4440 draaide veel kilometers... De operationele inzet eiste zijn tol... -gaf luchtverdedigingsteamchauffeur boordschutter waarnemer

7 de invoering van de Land Rover bij de KL -deel 2- inleiding In het vorige clubblad kon U een artikel lezen over de invoering van de Land Rover bij de Koninklijke Landmacht. Het volgende artikel belicht de technische problemen van deze voertuigen tijdens de gebruiksperiode. Ook wordt aandacht besteed aan de opvolging van de Laro, een voertuig dat ruim vijftien jaar mede gezichtsbepalend was voor de KL. De Land Rovers die de KL had aangekocht waren standaard Engelse militaire Landrovers. Daar werden deze voertuigen al jaren probleemloos gebruikt maar de KL-staf had zo zijn eigen gedachten over de eisen waar deze aan moesten voldoen. Een aantal modificaties waren wellicht terecht maar er zijn ook modificaties doorgevoerd waar voertuigtechnisch ernstige vraagtekens bij gezet kunnen worden. De Land Rover-fabriek zelf heeft overigens geen enkele betrokkenheid bij deze modificaties gehad. Een aantal modificaties die zijn doorgevoerd (en waarvan enkelen problemen veroorzaakten) zijn: 1. de richtingaanwijzerschakelaar aan de stuurkolom is vervangen door een wisselschakelaar in het dashboard 2. Het aanbrengen van speciaal gemaakte hijs/sleepogen aan de voorzijde van de Land Rover. Land Rover had deze echter als optie kunnen meeleveren hetgeen goedkoper was geweest dan ze zelf maken. 3. Het handhaven van de luchtklep in het inlaatspruitstuk van de Land Rover-dieselmotor. De Land Rovers in dienst van het Britse leger waren grotendeels voorzien van benzinemotoren. Een luchtklep is bij dergelijke motoren onmisbaar voor een juist lucht/benzinemengsel. Omdat de dieselmotor echter een ander werkingsprincipe heeft (er moet altijd een overmaat aan lucht zijn) heeft de gehandhaafde luchtklep voor veel problemen gezorgd. De luchtklep kon weliswaar goed afgesteld worden maar deze afstelling verliep naarmate het voertuig werd gebruikt. En hier lag de kern van het probleem: een goede standborging van de luchtklep is er nooit geweest. Daardoor kreeg te motor vaak te weinig lucht hetgeen resulteerde in slecht en onregelmatig lopen ten gevolge van onvolledige dieselverbranding met als bonus een blauwe vette walm uit de uitlaat. Ook ontstond door de onjuiste klepafstelling een groot vacuüm boven de zuigers. Bij de inlaatslag werd daardoor niet alleen diesel maar ook een ontoelaatbare hoeveelheid motorolie aangezogen en vervolgens verbrand. Dit had weer inwendige chemische aantasting en koolafzetting tot gevolg. Waarom de KL de luchtklep dan heeft laten zitten? Voor het opbouwen van vacuüm voor de rembekrachtiging. Als de KL echter de door Land Rover leverbare maar iets duurdere- V-snaar aangedreven vacuümpomp had laten monteren had de dieselmotor veel optimaler en schoner kunnen functioneren. 4. wijzigen van de voertuigkabelboom 5. wijzigen van de verlichtingsschakelaar Een Land Rover 88 tijdens een Open Dag in Havelte (1992) 6. wijzigen van bevestiging van de voorstoelen 7. wijzigen van de bevestigingsbeugel van de claxon 8. het boren van gaten in belaste gedeeltes van de hoofdliggers van het chassisraam ten behoeve van het tectyleren. Door de belasting op deze gedeeltes roestten de geboorde gaten echter uit.

8 Het probleem was ondervangen geweest als men in niet-belaste delen had geboord (bijv. de kopse kanten van de hoofdliggers). Door de eigenhandige modificatie was nu de fabrieksgarantie op dit punt vervallen. 9. het vervangen van versnellingsbak suffix C door versnellingsbak suffix D. Deze modificatie werd doorgevoerd omdat de tweede synchronisatiering in de C-versnellingsbak vroegtijdig aan slijtage onderhevig was. De D-bak had een andere overbrengingsverhouding dan de C-bak. Met de C-bak was echter in principe niks mis. De oorzaak van de overmatige slijtage zat hem in het feit dat de KL eerst de landsvoorraad Nekaf-banden op wilde gebruiken. Deze hadden echter een kleinere diameter dan de originele Land Rover band. Door het rijden op deze banden ontstond een hoger motortoerental bij dezelfde rijsnelheid en was de overbrengingsverhouding (verhouding tussen krukastoerental en rijsnelheid) verstoord. De snelheidsverschillen die de synchronisatiering tijdens het schakelen op moest vangen waren daardoor groter wat tot gevolg had dat deze ring dus sneller sleet. Door het vervangen van de versnellingsbakken heeft men de overbrengingsverhouding weer kloppend gekregen. Punt was echter dat de versnellingsbak ongeveer het duurste hoofdonderdeel van de Land Rover was. Deze omwisseloperatie heeft dus veel geld gekost terwijl het probleem niet was ontstaan als met originele banden was gereden. 10. Het monteren van niet originele banden. Zoals vermeld werden Nekaf-banden onder de Land Rover gemonteerd. Banden hebben echter een axiale en radiale flexibileit die tijdens het rijden simpel gezegd omgezet wordt in een bepaalde frequentie. De frequentie van de Nekafbanden kwam precies overeen met de eigen frequentie van de stuurinrichting van de Land Rover. Daardoor werden trillingen in de stuurinrichting zelf versterkt. En een eenmaal opgetreden trilling komt tijdens het rijden sneller terug. In de praktijk kwam het daardoor aanvankelijk veel voor dat de stuurinrichting van de Land Rovers tijdens het rijden op de weg met een snelheid tussen de 30 km/u en 50 km/u hevig in trilling raakte als het voertuig met een wiel door een kuil of over een bobbel reed. Het voertuig beschreef dan een slingerende lijn waarvan het verschil tussen uiterst links en uiterst rechts ca. 5 cm bedroeg. Door deze afwijking ontstond grote speling in hoofdstuurhuis, hulpstuurhuis, stuurkogels en fuseepenlagers. De enige manier om de opgetreden trilling te stoppen was het tot stilstand brengen van het voertuig. Het standaard niet-balanceren van de wielen heeft de trillingsproblemen nog eens verergerd. 11. het aanbrengen van een alarmlichtinstallatie 12. het verplaatsen van de voorste richtingaanwijzers van voorkant spatbord naar bovenkant spatbord 13. vervangen van losse achterlichten en richtingaanwijzers door combilampen 14. het aanbrengen van UZI-klemmen 15. plaatsen van een in Nederland gemaakt voertuigzeil 16. het aanbrengen van oorlogsverlichting aan voor- en achterzijde 17. verplaatsen van het gereedschapskistje uit de wielkast linksachter naar een plaats onder de motorkap 18. Het vervangen van de gegoten steekassen (die nogal snel konden breken) door uitgewalste steekassen, gemaakt van een taaiere staalsoort

9 conclusie Kenners concluderen dat de Land Rover een prima voertuig voor militair gebruik was maar dat door een aantal modificaties deze uit zijn evenwicht is gebracht. Daardoor zijn veel problemen ontstaan die veel geld hebben gekost. Naar schatting ligt het totale bedrag wat per voertuig is uitgegeven aan vervangende onderdelen niet ver af van de nieuwwaarde van een complete Land Rover. Destijds was dat gemiddeld gulden Vermeldenswaardig is dat de grotendeels ongemodificeerde Land Rovers die bij de Koninklijke Marine en Koninklijke Luchtmacht dienst deden over het algemeen probleemloos functioneerden. De vervanging van de Land Rover Eind jaren tachtig is de Koninklijke Landmacht begonnen met de beproeving van mogelijke opvolgers van de Land Rover typen 88 inch en 109 inch. De vier kandidaten waren: 1. UMM Entrepreneur (Uniao Metalo Mecanica), Portugal 2. Mercedes-Steyr-Daimler-Puch G, Duitsland/Oostenrijk 3. Iveco, Italië 4. Land Rover 90 inch/110 inch, Groot-Brittannië De beproevingen vonden -net als bij de wisseling tussen Nekaf en Land Rover- plaats bij de Materieel Beproeving Afdeling 2 in Huijbergen. Toentertijd waren regelmatig militaire voertuigen in het West- Brabantse land te zien die getooid waren met een gele MBA 2 BEPROEVING -sticker. Vóór de beproeving was reeds bepaald dat de voertuigen -met uitzondering van de verkenningsuitvoering- voorzien moesten zijn van een hardtop. Uiteindelijk is de keuze gevallen op de Mercedes-Benz 290 GD, waarvan de eerste voertuigen in 1992 in gebruik werden genomen. De Duitse Bundeswehr heeft dit voertuig onder de typenaam Wolf ingevoerd. De UMM was door de KL als compensatie-order al in beperkte aantallen aangekocht en o.a. ingedeeld bij de staf van de militaire rijscholen. Dit voertuig was overigens voorzien van een Peugeot motor. De Iveco is bij de KL nooit ingestroomd maar de Koninklijke Luchtmacht heeft ten behoeve van het Bewakingskorps wel een aantal Iveco s aangeschaft. Deze voertuigen worden momenteel afgestoten. Over de vervanging van de MB 290 GD (die inmiddels dus 18 jaar dienst doet) is nog niets bekend. Er staat weliswaar een groot materieelvervangingsproject voor wielvoertuigen op stapel maar vanwege de Defensiebezuinigingen zijn deze plannen voorlopig in de ijskast gezet. IvR bron: De Land Rover in Nederlandse militaire dienst; over oorzaak en gevolg gesproken. Auteur: R. de Roos UMM Entrepreneur Iveco MB 290 GD Land Rover 110

10 Sinterklaas terug uit Uruzgan Man, man, man... wat stond ik voor hete vuren in Uruzgan! Oog in oog met de Taliban Mee op patrouille met de Nederlandse soldaten Ik dacht soms bij mezelf had ik het veilige Spanje maar nooit verlaten! Maar na drie maanden verblijf in de Afghaanse woestenij is mijn uitzending eindelijk voorbij In die periode heb ik mij echter voortdurend laten informeren over het wel en wee van de GAF-dames en heren Zo hoorde ik het verhaal over de verkoop van Jo zijn YP. Naar eigen zeggen reed hij er te weinig mee. Ik kon mijn oren niet geloven en ben de verontwaardiging over de verkoop nog niet te boven Dan die reus die luistert naar de naam Rico van E. Drinkt Bacardi-rum als water: in de cola, puur en in de thee. Johan en Roni Kreeft, weer veel hachelijke avonturen in de modder van het GAF-terrein beleefd De familie Bakker had de Paasrit georganiseerd, wat ik daarover hoorde klonk niet verkeerd Nog een vraag van mij aan Ronald V. Waarom strietste jij tijdens DoH ongevraagd een Dixi mee? Die behoorde jou niet toe dus je krijgt er van langs met de roe! Dankzij de inspanningen van vice-voorzitter Pierre Warnier hadden de GAF-leden weer volop Nachtritplezier. Klopt het trouwens dat Fré en Evelien er voor zorgden dat zij steeds de achterlichten van hun voorganger bleven zien? Dan de gevechten bij de Bathse Brug van dat GAFluchtverdedigingsteam heeft de Taliban niet terug! Over Mark den Boer niet veel gehoord. Het enige wat ik weet is dat hij met de Nachtrit weinig punten heeft gescoord. D. Bakker heeft zijn best ook gedaan. Hielp met zijn bulldozer het halve bos naar de maan zodat tijdens DoH daar het Oostduitse kamp kon komen te staan... U waande zich allen onbespied maar ik weet alles zoals U ziet. Er gebeurd van alles bij dat GAF, overweeg mijn stoomboot in te ruilen voor een wegbezuinigde leger-daf. Dit was het, heb weinig tijd. Ik stap zo in een viertonner die in colonne langs Zeeuwse plaatsen rijdt. Zit ik met Piet, pepernoten en zak achter in zo n tochtige bak! De kinderen zullen mij echter warm onthalen en het doet mij plezier om hen met cadeautjes en snoep te laten stralen. Vanuit mijn bivak ergens in het land wens ik U voor komend jaar veel plezier in het Axelse zand! Met vriendelijke en militaire groet, Sint Nicolaas en Pedro Español

11 nieuw boek over DAF militaire voertuigen In het DAF-museum te Eindhoven vond op zaterdag 16 oktober de officiële presentatie plaats van het boek DAF YP 408 en tijdgenoten. Jacques Bartels, voormalig voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Militaire Historie (Mars et Historia), mocht het eerste exemplaar uit handen van schrijver en samensteller Hans Stoovelaar ontvangen. Stoovelaar bracht in 2007 onder meer het boek De Dikke DAF-familie uit. Aan zijn nieuwe boek over de YP 408 heeft hij zo n twee jaar gewerkt. Het boek is voor een groot deel gewijd aan dit bijzondere voertuig, dat vanaf 1964 tot 1988 deel heeft uitgemaakt van onze Krijgsmacht en dienst heeft gedaan in Nederland, Duitsland, Suriname en Libanon. Duizenden militairen -dienstplichtigen en beroeps- bewaren goede herinneringen aan de YP. Verder in dit boek aandacht voor de DAF YA 616-serie met de roemruchte takeldoos, de DAF YB 616 en 626. Voertuigen met een voortreffelijke staat van dienst bij Leger en Luchtmacht. Tenslotte worden in dit boek de trekkers voor opleggers DAF YT 514 en YT 616 behandeld, alsmede de niet in productie genomen kleine pantserwagen DAF YP 104. Naast interessante gegevens over alle voertuigen bevat dit boek circa 300 prachtige foto s (waarvan een deel in kleur) van prototypen, productievoertuigen, civiele toepassingen en uiteraard heel veel foto s uit militaire dienst. Zowaar onze GAF-voorzitter Van Kemseke staat er op foto in! Dit 175 pagina s tellende boek mag bij de ware liefhebber van militaire voertuigen niet in de boekenkast ontbreken! DAF YP 408 en tijdgenoten DAF militaire voertuigen Auteur: Hans Stoovelaar ISBN: Prijs: 29.95

12 dienstplicht op herhaling III Afgelopen augustus vond alweer de derde editie van GAF s grootste evenement Dienstplicht op Herhaling plaats. Opnieuw was het GAF-terrein twee dagen lang een verzamelplaats voor van alles wat met de Nederlandse dienstplichtperiode te maken heeft gehad. 65 voertuigen en 136 deelnemers vonden hun weg naar de General Armygreen Foundation. De eerste deelnemers druppelden de dagen voorafgaand langzaam binnen en sloegen hun kampement op. De organisatie was ook enkele dagen eerder op het terrein actief om de laatste voorbereidingen te treffen. Een terrein overigens wat op sommige stukken radicaal uitgedund was teneinde ruimte te maken voor deelnemende groepen. Onder meer een heuse schietbaan werd op het opengevallen stuk ingericht. Qua standplaatsen was er door de organisatie ten opzichte van voorgaande jaren wat geschoven. De Eerste Hulppost was verplaatst naar de hoogte op het terrein, om zodoende wat meer centraal en herkenbaar te staan. Een deel van de meegenomen voertuigen van de Rekwisietencommissie KL vond daar ook een plek. Het Cheetah -gemechaniseerd luchtdoelgeschut werd er opgesteld evenals een.50 vierlinggeschut. Het M 577 commandopostvoertuig vond een plekje bij de ingang van het terrein. Een aanzienlijk deel van het tentoongestelde Nederlandse materieel stond opgesteld bij de rotonde op de hoogte. Jammer was alleen dat een groot deel aan het zicht onttrokken werd door een omheining van camouflagenetten. Dat gaf enigszins de indruk van een besloten club. Deze opzet nodigde de bezoekers niet bepaald uit om daar een kijkje te nemen en dat strookte dan ook niet helemaal met de doelstelling van een evenement als DoH. Dat laatste gold trouwens ook voor de opgehangen gekleurde feestslingers. Het zonder overleg toe-eigenen van een Dixi werd ook niet door iedereen gewaardeerd. Aanleiding voor het GAF-bestuur om hierover volgend jaar duidelijkere afspraken te maken. Geheel in stijl was het Oostduitse legerkamp van de VLGH (Vereniging Levende Geschiedenis Hoek van Holland). Zij hadden het ijzeren gordijn weer opgetrokken. Schuttersputten en mijnenvelden, pruttelende tweetaktvoertuigen en ratelende AK-47 s maakten e.e.a. levensecht. Dat gold zeker voor de show die deze Oostduitsers samen met de mannen van Dienstplicht Koude Oorlog voor de bezoekers opvoerden. Het vuurgevecht compleet met rookgranaten, gewondenafvoer en zelfs krijgsgevangenen trok veel belangstelling. Beweging en geluid trekt gegarandeerd de aandacht, zo werd maar weer eens duidelijk. De Nationale Reserve was ook dit jaar present met een informatiestand. Daarnaast verzorgden zij rondritten per 4-tonner door het terrein. Dit trok als vanouds weer de nodige belangstellenden. Voor de (lekkere) trek konden bezoekers en deelnemers aanschuifelen bij de balie van de Dikke Veldkeuken. Met zorg werden daar de maaltijden bereid en men kon er van ontbijt tot warm eten terecht. Ondanks dat de zomer van 2010 zich tot dan toe niet van zijn zonnigste kant had laten zien mochten we tijdens het DoH-weekend zeker niet mopperen. Het was prachtig zonnig en warm weer waardoor er zeker s avonds een heerlijk vakantiesfeertje op het terrein ontstond. Wellicht dat de organisatie die de blik alweer op DoH IV heeft gericht- alvast dit type weer voor 2011 kan bestellen. Deelnemers bedankt en graag weer tot volgend jaar bij een nieuwe Dienstplicht op Herhaling!

13 fotoverslag dienstplicht op herhaling III : Rico van Espen/Ronald Voorham Zicht op het hoofdterrein Aankomst van de Rekwisietencommissie KL. Op de dieplader staat een Cheetah gemechaniseerd luchtdoelgeschut Materieel rolt richting het GAF-terrein Bivak van Dienstplicht Koude Oorlog Het M 577 rupsvoertuig bewaakte de ingang van het terrein De vlag in top tijdens Dienstplicht op Herhaling Oostduitse patrouillebus van de VLGH Jan Bakker telt het aantal treffers op de schietbaan van de Nationale Volks Armee Nederlands Koude Oorlog-materieel. Daartussen een verdwaalde WO II Dodge?! Bram Voorham heeft zijn Kmar-motor (tijdelijk) ingeruild voor een.50 mitrailleur Voor het derde jaar wachtdienst tijdens DoH. Balen!.50 vierling luchtdoelgeschut. Bij afwezigheid van waterreservoirs heeft de organisatie op het laatste moment ook nog een waterwagen aan laten rukken. Geen drinkwater! De Eerste Hulppost: altijd paraat In het Oostduitse kamp. Jan Bakker (links) is inmiddels langs de bewaking geglipt en kan daar onopgemerkt rondscharrelen De Nationale Reserve verzorgde als vanouds rondritten per viertonner

14 A vacation in a foreign land Uncle Sam does the best he can You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Now you remember what the draftman said Nothing to do all day but stay in bed You re in the army now Oh, oh, you re in the army now You ll be the hero of the neighbourhood Nobody knows that you left for good You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Smiling faces as you wait to land But once you get there no one gives a damn You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Handgrenades flying over your head Missiles flying over your head If you want to survive get out of bed You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Shots ring out in the dead of night The sergant calls [stand up and fight!] You re in the army now Oh, oh, you re in the army now You ve got your orders better shoot on sight Your finger s on the trigger But it don t seem right You re in the army now Oh, oh, you re in the army now You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Night is falling and you just can t see Is this illusion or reality You re in the army now Oh, oh, you re in the army now You re in the army now Oh, oh, you re in the army now Oh, oh, you re in the army now WZZ (afdeling Welzijnszorg) rubriek over militaire muziek in deze uitgave: Status Quo - In the army now Het nummer werd in 1981 geschreven door het Nederlandse zang- en componistenduo Bolland & Bolland. Het verscheen in dat jaar op hun album The Domino Theory. In the army now werd in het buitenland een bescheiden hitje maar in Nederland bleef de song in de tipparade steken. In augustus 1986 scoort de bekende groep Status Quo met een cover van In the army now daarentegen een grote internationale hit. In Nederland staat het 7 weken in de Top 40 en bereikt de 11e plaats. Het nummer staat ook op de gelijknamige LP ontdek de 6 verschillen Van Kemseke GAF Voertuigen van de A-compagnie van het 17e pantserinfanteriebataljon Prinses Irene verlaten hun afwachtingsgebied tijdens oefening Rhino Drawsko. (Polen, 2002)

15 1. kolonel 2. wapen 3, waarnemings- en luisterpost 4. vuurpositie 5. Licht Antitank Wapen 6. wielvoertuig 7. binnnen/buitenhelm 8. bataljonscommandnat Een Belg, een Duitser en een Nederlander worden tijdens de Golf-oorlog gevangen genomen door Saddam Hoessein. Na een oneerlijk proces worden ze alle drie veroordeeld tot 10 stokslagen waarna ze in vrijheid worden gesteld. Saddam is echter in een goede bui en zegt, Omdat jullie Europeanen zijn mogen jullie eerst nog 1 wens doen. Nou, zegt de Belg, bind mij maar een mat op mijn rug. De Belg krijgt een mat op zijn rug gebonden maar na 10 stokslagen toont de Belg weinig tekenen van leven meer. De Duitser kiest er voor om een matras op zijn rug te krijgen. Ook de Duister krijgt 10 stokslagen en heeft ontzettende pijn. Als de Nederlander aan de beurt is zegt Saddam, Omdatjij Nederlander bent mag jij maar liefst 2 wensen doen.. De Nederlander zegt, Dan wil ik 20 in plaats van 10 stokslagen.saddam kijkt een beetje raar en vraagt: Wat is dan je tweede wens?. Waarop de Nederlander antwoordt: Bind die Duitser maar op mijn rug. WZZ (afdeling Welzijnszorg) foto: J. van Tellingen Volgende keer striets ik een eigen Dixi geheime opname dus ik ging zó op die Dixi zitten... wat betekenen deze militaire afkortingen? 1. kol? 2. wpn? 3. wlp? 4. vupo? 5. LAW? 6. wvtg? 7. bibu-helm? 8. BC? wat ziet U op de bovenstaande foto? a) Jo die een aggregaat op de kop getikt heeft b) Jo die net zijn YP 408 heeft ingeruild c) Jo die meedoet met een wedstrijd achteruit rijden d) Jo die in de omgeving van Beltring aan het spookrijden is e) een DAF V 1600 van de Klu in de jaren 70 antwoorden militaire afkortingen advertentie blunders op de GAF-site: mijnderector = mijndetector vuzekogels = fuseekogels plexcieglas = plexiglas gietteut = schenktuit...iedereen maakt wel eens een foutje oplossing 6 verschillen Voor U gezien en getest! Kunststof bestek aan karabijnhaak. Naar model van het originele metalen USA legerbestek. Brood met gebakken eitje tijdens bivak smaakt met dit setje nog beter! info: prijs 2,95 euro. 1. lamp in bumper jeep voorgrond 2. verkeersbord 3.sleepoog jeep voorgrond 4. tactisch embleem padkist eerste YPR 5. sticker bij tankdop jeep voorgrond 6. paaltje midden

16 Jo van Kemseke Johan Spaans Robert van der Ende Het GAF-bestuur wenst U en Uw dierbaren een vrolijk kerstfeest en een gezond, voorspoedig 2011 Evelien van Kemseke Igor van Rooijen Lilian van Kemseke Pierre Warnier

17 roestige Polynorm weer in topvorm Het moest er uiteindelijk toch een keer van komen. Het opknappen van mijn Polynorm 1 tons-aanhangwagen. Iedere keer als ik er naar keek constateerde ik dat hij -blootgesteld aan weer en wind- steeds verder verpieterde. De gedachte dat eenvoudig ontroesten en overschilderen deze keer niet zouden volstaan en er dus een behoorlijk kostenplaatje aan vast zou zitten had me er tot dan toe van weerhouden de aanhanger grondig onder handen te nemen. De aanhanger (geremde uitvoering) had ik in 1996 bij de eilandelijke autosloper gekocht. Er stonden 6 stuks en waarom ik juist deze gekozen heb kan in mij eigenlijk niet herinneren. Ik weet nog wel dat ik na aanschaf naar een tankstation gereden ben om het laagje mos wat er op zat met de hogedrukspuit te verwijderen. Daaronder vandaan kwam een redelijk gave kar tevoorschijn. Weinig roest en zelfs de verflaag was -hoewel enigszins verbleekt- nog redelijk intact. De elektrische bedrading was wel in beginnende staat van ontbinding en de 9.00 x 16 wegbanden vertoonden droogtescheurtjes maar er zouden toch geen duizenden kilometers mee gereden worden dus dat vormde mijns inziens geen onoverkomelijke problemen. Kentekenplaat van het trekkend voertuig erop (dat kon toen nog zomaar) en hup, rijden maar. Mijn later aangeschafte aggregaat vond er een plek in (de aanhanger bleek trouwens origineel ook een aggregaataanhanger te zijn geweest) en af en toe werd er voor de sier eens mee gereden. Maar daar waar mijn 1-tonner bij een boer in een schuur altijd droog stond werd voor de aanhanger een -gratis- plekje buiten op het gras gevonden. En dat heeft hem in de daarop volgende jaren geen goed gedaan. Ieder jaar breidde de roestaanslag aan de onderkant zich verder uit. Ook de spatborden, spatbordsteunen en velgen hadden behoorlijk te lijden onder de combinatie van zilte lucht en vocht. Na dit een jaar of vier aangezien te hebben volgde de eerste opknapbeurt. Wat er makkelijk af kon werd eraf gehaald: spatborden, steunpoot, tilarmen, vergrendelpennen etc. Vervolgens de mechanische staalborstel eroverheen, blanke delen in de grondverf, het geheel groen overschilderen en klaar. Zag er weer picobello uit. Althans voor de duur van een jaar of twee, toen was ik weer terug bij af. Volkswagenliefhebber Harry Sonnemans (die van de legendarische strandrit waar hij met zijn Feldgendarmerie-Kever op geheel eigen wijze het strandtraject aflegde) had echter een tip om het roestprobleem te lijf te gaan. Lijnolie, heel veel lijnolie. Zijn gehele voertuigcollectie is met dat goedje behandeld en volgens Harry roesten zijn voertuigen nooit meer. Ik mocht zijn compressor gebruiken en hij had ook nog voldoende lijnolie in voorraad. Klonk interessant, scheelde een hoop ontroestingswerk en daarom regelde ik op de kazerne in Hilversum een viertonner met kraan. In de takels kon ik de aanhanger in de lucht laten hangen waarna een grondige lijnoliebehandeling van de onderzijde uitgevoerd kon worden. En inderdaad, de aanhanger was daarna geruime tijd vochtbestendig en de roest breidde zich niet verder uit. Nadeel is alleen dat onder invloed van zonlicht de lijnolie weer afbreekt en na verloop van tijd een dergelijke behandeling herhaald zou moeten worden. Echter, geen tijd, geen zin en de aanhanger werd toch maar zelden gebruikt. Totdat er bij werkzaamheden in en om het huis karrenvrachten grond, puin en sloopafval mee vervoerd moesten worden. Het moet gezegd worden: zonder een centje pijn verrichte de kar zijn werkzaamheden maar hij werd er niet fraaier door. Na vervolgens weer langere tijd stilstand kon ik het niet langer aanzien. Eerlijk gezegd heb ik met de gedachte gespeeld de aanhanger weer af te leveren daar waar ik hem ooit vandaan heb gehaald: de autosloper. Het besef dat daarmee ook weer een stukje militaire historie voorgoed zou verdwijnen weerhield mij daarvan. Na vijftig jaar trouwe dienst op de schroothoop belanden verdiende de aanhanger niet. Daarbij kwam dat mijn zojuist opgeknapte aggregaat in een aanhanger volledig tot zijn recht zou komen. De beslissing om te investeren in een grondige opknapbeurt werd afgelopen juni dan ook genomen. De aanhanger werd gestript, compleet gestraald en voorzien van een 2-componenten epoxylaag. Het hechten van de RAL 6014 verf daarop vormde helaas een probleem ondanks toevoegingen aan de verf. Het houtwerk

18 van de zijschotten werd vernieuwd en in België kon ik voor een redelijke prijs twee nieuwe NATO-profielbanden op de kop tikken. Onder andere reflectoren, achterlichten, smeernippels en 12-polige NATO-stekkerkabel werden vervangen door nieuwe exemplaren. De spatborden werden daar waar nodig gelast en de grootste beschadigingen weggewerkt. De hele bedrading werd ook vernieuwd en dat was hard nodig zo bleek. Bij sommige draden was de mantel over zeker 15 centimeter verteerd en verdwenen, de metalen kern lag open. Bij de aansluitingen op de kroonsteentjes waren daardoor wegens kortsluiting draadbundels zwartgeblakerd en de pvc-pijp waar de draden deels in doorgevoerd waren was aan het uiteinde zelfs gesmolten! Dat het opnieuw aansluiten van de bedrading voor een leek geen eenvoudige klus is kwam ik snel achter. Hoewel ik vóór het losmaken van de bedrading alles zorgvuldig met stickertjes genummerd had (die er gaandeweg van ellende af vielen) klopte er bij het opnieuw aansluiten niet veel van. Sterker nog, de zekeringen in de 1-tonner waren niet bestand tegen mijn electrotechnische werkzaamheden. Dat leidde tot een vreemdsoortige kettingreactie. Naast gesprongen zekeringen verschijnselen als wel-richtingaanwijzers-maar-geen-remlicht vervolgens welremlicht-maar-geen richtingaanwijzers, geen dimlicht maar wel grootlicht en meer van dergelijk spektakel: aan het trekkend voertuig! De verlichting van de aanhanger weigerde ondertussen stelselmatig elke dienst. Ook brak de punt van een klein vijltje af IN de voertuigcontactdoos dus het feest was compleet. Met een ter zake kundige buurman ben ik nog úren bezig geweest om de handel alsnog aan de praat te krijgen en daar waar nodig te modificeren. Een andere uitdaging was het weer in elkaar zetten van het remsysteem. Welke stang zat ook alweer waar en welke type verbindingsbus moest in welk gat? Zoeken op internet leverde geen eenduidig antwoord op. De aanhangers die op mobilisatiecomplex Schuddebeurs stonden waren van het ongeremde type dus de daar aanwezige adjudant kon mij ook niet verder helpen. Gelukkig wist ik mij te herinneren dat er bij een botenwerf in Zierikzee een geremde Polynorm stond weg te kwijnen en een bezoekje daaraan bracht duidelijkheid. Een groter probleem vormde het zien te vinden van een naafdop. Mijn exemplaar van het linkerwiel was ik onderweg verloren toen ik de aanhanger bij de straler had opgehaald. Met auto en brommer ben ik het traject van 10 kilometer vier keer nagereden. Onderweg van alles in de bermen tegengekomen behalve een naafdop Googlen leverde geen tweedehandsexemplaar op, de tractorboer kon niets vergelijkbaars leveren dus ik heb uiteindelijk contact opgenomen met de importeur van BPW-naafdoppen. Deze was zeer behulpzaam. Hij ging bij de fabriek in Duitsland navraag doen of dergelijke naafdoppen nog leverbaar waren. Dat bleek niet het geval te zijn. Dit type naafdoppen was reeds in 1954 uit produktie genomen. Ik wist gelukkig nog een Polynorm-aanhanger die rijp voor de sloop was te staan en met enige aarzeling gaf de eigenaar mij een naafdop daarvan in bruikleen. Het was de bedoeling dat de aanhanger voor de grote vakantie klaar zou zijn maar die deadline is door alle tegenslag niet gehaald. Dienstplicht op Herhaling was daarvoor in de plaats echter een mooie gelegenheid om de Polynorm weer inzetbaar te hebben. Inmiddels is de aanhanger RDW-gekeurd en van eigen kenteken voorzien. Hij kan er weer vijftig jaar tegenaan. Igor van Rooijen KU

19 bezoek aan DAF-museum Sinds begin 90-er jaren bezoeken we de donateursdagen van het DAF-museum. Dit jaar stond het museumweekend in teken van 75 jaar DAF militaire historie. Een thema dat naadloos aansluit bij onze hobby. Igor van Rooijen, Cees Lagendijk, Ton de Vlieger en ondergetekende brachten op 16 november j.l. een bezoek aan het museum. Na ontvangst in het DAF-museum waren we getuige van een vlotte boekpresentatie van het nieuwe boek van Hans Stoovelaar: DAF YP 408 en tijdgenoten. Het eerste exemplaar werd uitgereikt aan Jacques Bartels, de zoon van generaal Bartels die een groot voorvechter was van de YP 408. compressor. Ook een werkplaatswagen en een DAF YA 324 ontbraken niet in de cirkel. Als trekkers stonden er onder andere een DAF YT 1527/32 en een DAF YT 514. Imposant als altijd stonden twee stuks DAF 616 naast elkaar namelijk een YB en een YK, een takelwagen en een kipper. Ook mocht de DAF YP 408 natuurlijk niet ontbreken. Van instructiemodel van de Bravo-cie tot de UN-uitvoering van Libertypark Overloon. Jammer dat Jo de zijne verkocht heeft, het blijft in mijn ogen een uniek stuk werk uit de DAF-fabrieken. Dat sommige eigenaren van legervoertuigen graag een persoonlijk tintje aan hun rijdend erfgoed willen geven begrijp ik maar als je een DAF 66 YA met lichtmetalen velgen, Volvostoelen met hoofdsteunen, kokosmatten, mistlampen en allerlei zwaailampen uit gaat rusten is het volgens mij zonde dat dergelijke geciviliseerde voertuigen op een militaire static show als deze staan. Twee mooie DAF s uit de jaren 60 waren een DAF V1600 van de Luchtmacht en een DAF Trekker uit 1962, geleverd aan de BB (Bescherming Bevolking). Deze zijn door de kleinere productieaantallen voor Defensie minder bekend dan hun tijdgenoten. Auteur Hans Stoovelaar (li) reikt het eerste exemplaar van zijn nieuwe boek uit aan J. Bartels Na deze presentatie en een lekkere bak koffie hebben we ons aangeschafte boek door Hans Stoovelaar laten signeren. Igor moest weer vlug naar Ouwerkerk om zich gereed te maken voor de GAF-nachtrit. Per pendeldienst zijn we een bezoek gaan brengen aan het fabrieksterrein van DAF. Als vervoer was er onder andere keuze uit een DAF V.I.P.-bus, DAF YA 314, DAF YA 126, DAF YA 328 en een MB busje van Defensie. Aangekomen op het fabrieksterrein was er een static show te bewonderen van een 60-tal legervoertuigen die DAF ooit geproduceerd heeft, van TRADO tot TROPCO. Alle voertuigen waren in een grote cirkel geplaatst. Bij het betreden van deze cirkel stond een aanhangwagen met daar op de overblijfselen van een DAF YA 318, de voorloper van de DAF YA 328, welke door de Bravo-cie van verder verval is gered. Vervolgens een drietal YA 328 s, waaronder een brandweeruitvoering uit het DAF museum, welke op Mobilisatie Complex Bergen gestationeerd was. De YA 126 was er te vinden in drie uitvoeringen: met huif, een ambulance en een EZB-radiobak. Ook getrokken materieel ontbrak natuurlijk niet. Zo waren er een DAF YEM 900-munitieaanhangwagen, DAF YEW 400- waterwagen, een DAF YEP 600-aanhangwagen langhout met uitschuifbare dissel, bij de Genie gebruikt voor het transporteren van lange ladingen zoals pontons of boten. Ook stond er een DAF YE 2000 SB-rijsporenbrug die van het Geniemuseum afkomstig is. Als opleggers stonden er onder andere een DAF YAA 602, DAF YAA 612, DAF YTT 1004 en een DAF YAF 1014 Brandstof Oplegger ( liter) Verschillende varianten van de DAF YA 314 waren ook te bewonderen, één uitgerust met kipper en één met Le Roi De YA 4440 stond ook opgesteld, de KZ Deze stond weliswaar als YA 4440 vermeld maar het ging hier eigenlijk om één van de vijf prototypes die in 1974 gebouwd zijn. Gebroederlijk op een rij volgden diverse uitvoeringen van de DAF 2300 namelijk de YTV 2300 (trekker) en YAZ 2300 (bakwagen) en YWZ 2300(wissellaadsysteem). Aansluitend stonden daarnaast een DAF FA 1700 met bijbehorende aanhangwagen, een DAF YA 4442 en een DAF YBZ Tussen deze serie stond ook nog een DAF YA 5442 en een YPR 765. De YPR is ontwikkeld door FMC uit Amerika rond De KL plaatste in 1973 een eerste order bij DAF,voor meer dan 880 stuks en de eerste YPR kwam in 1979 bij de KL. DAF bouwde deze voertuigen in licentie. DAF bouwde in die tijd ook de neus- en hoofdlandingsstellen voor de F16, dit onderdeel ontbrak dan ook niet tussen alle DAF producten. De YTZ en de YTZ stonden gebroederlijk naast elkaar. Samen met bijbehorende Broshuis-oplegger vormen ze de welbekende trekkeropleggercombinatie ofwel, TROPCO. De YTZ was beladen met een Leopardtank. Tussen de twee tropco s stond een Fennek. In 1993/1994 kwamen Nederland en Duitsland gezamenlijk tot een voertuigconcept. In 1996 is het prototype door DAF Special Products gebouwd. Deze ben ik destijds bij vliegveld Eindhoven op de openbare weg nog tegengekomen. Op 21 december 2001 is het seriecontract getekend met het industriële samenwerkingsverband (ARGE), het Duitse Krauss-Maffei Wegmann (KMW) en het Nederlandse SP Aerospace & Vehicle Systems, waarna de Fennek uiteindelijk is geproduceerd door Dutch Defence Vehicles (DDVS), een dochteronderneming van KMW. De roll out van de Fennek vond plaats op 2 juli Als sluitstuk stond er de jongste aanwinst of modificatie voor Defensie. Dit is de DAF YBZ DAF Trucks heeft in februari 2010 vijf YTZ , TROPCO-trekkers van de

20 Koninklijke Landmacht tot bergingsvoertuig omgebouwd. De kraanopbouw van de bergingsvoertuigen is afkomstig van de YBZ voertuigen die DAF eind jaren tachtig en begin jaren negentig aan Defensie heeft geleverd. Om die te kunnen monteren zijn ingrijpende aanpassingen aan het chassis van de TROPCO-trekkers uitgevoerd. Daarnaast waren aan het chassis en de opbouw extra zware constructies nodig om het hefvermogen van de afsleepinrichtingen te verhogen. Ook moest de wielbasis van de trekkers vergroot worden. Begin maart 2010 werden de eerste DAF YBB 95 s al aan Defensie geleverd. Om de veiligheid van de bestuurder en inzittenden gedurende inzet met geweldsdreiging te garanderen zijn de bergingsvoertuigen uitgerust met ballistische beschermingskits, bestaande uit een uitgebreide bepantsering die in samenwerking met het op dit gebied gespecialiseerde bedrijf Plasan Sasa ontwikkeld is. Vanwege deze bepantsering heeft de chauffeur beperkt zicht en is het niet toegestaan om met dit voertuig op de openbare weg te rijden. Nadat we deze static show bekeken hadden zijn we weer met de pendelbus terug naar het museum gegaan. In het museum was van alles georganiseerd maar eerst moest de inwendige mens verstekt worden. En daar was gelukkig ook rekening meegehouden. Na een kop soep en broodje worst hebben we ons museumbezoek vervolgd. In het DAF-museum zelf waren vele miniaturen van Daf legervoertuigen te bekijken. Deze zijn door verschillende verzamelaars en bouwers ter beschikking gesteld voor dit weekend. Knap om te zien hoe sommige modellen zo klein, maar zeer realistisch gebouwd zijn. Er stonden ook kraampjes van diverse modelbouwclubs. Ook de DAF Truck Club en de DAF-club Nederland ontbraken niet. In de bestuurskamer van het museum was er een archief-verkoping. Er werden folders, foto s en handleidingen van burger- en militaire voertuigen te koop aangeboden. De museumwinkel had leuke aanbiedingen in de vitrines staan, van balpen tot schaalmodel. Alle generaties DAF-militaire voertuigen stonden in een cirkel opgesteld, van YP tot YTZ (inzet: assemblage van YPR pantserrupsvoertuigen bij de DAF-fabriek in de jaren 80) DAF YE 2000 SB rijsporenbrug Sinds de eerste order in 1935, heeft DAF meer dan voertuigen aan de Nederlandse strijdkrachten geleverd: bakwagens en trekkers, maar ook speciale aanhangwagens en pantser- en bergingsvoertuigen. Op de personenwagengalerij hebben we nog gekeken naar de DAF YM 500 PONY, DAF YE 500 PORTER en alle andere technische hoogstandjes van DAF. De DAF-brancarddrager ontbrak ook niet. Hiermee was het mogelijk om een gewonde op een brancard met onderstel achter de fiets te vervoeren. In de Daffetaria nog een bak koffie gedronken en aan het eind van de middag weer naar huis gereden. De opstelling van de legervoertuigen buiten op het DAF fabrieksterrein was geweldig en was voor ons het mooiste onderdeel van dit museumweekend. De organisatie verdient dan ook een grote pluim voor het op deze manier in kaart brengen van 75 jaar DAF militaire historie. De tot takelwagen gemodificeerde YTZ Rob de Vlieger