We beginnen de wandeling bij de Theresiakapel aan de Dr J van de Mortellaan.

Transcriptie

1 Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in de omgeving van Oirschot: Landgoed Baest Meanderende Beken, Gemengd Bos, Hoog Gras, Kanaal, Mariakapel en Landgoed We beginnen de wandeling bij de Theresiakapel aan de Dr J van de Mortellaan. Theresiakapel De kapel is gebouwd in 1933 door Henri van de Mortel toenmalige bewoner van Landgoed Baest als dank en herinnering voor een verkregen gunst. Het kapelletje is gebouwd in 1933 en hersteld in 1980 We lopen iets terug over het bruggetje en gaan daar rechts het pad in en volgen zo de Kleine Beerze. De Beerze is de rode draad door onze wandeling. In het begin lopen we dus langs de Kleine Beerze, waarbij we de oprijlaan van Huize de Baest kruisen. Even verder komt de Kleine Beerze samen met de Groote Beerze, en gaan beide verder als de Beerze. Even voor dit punt van samenvloeien gaan we over een bruggetje zonder leuning de kleine Beerze over. Deze beekjes stromen dwars door landgoed De Baest. Dit landgoed wordt in het noorden ruw doorsneden door het Wilhelminakanaal. Wat verderop zullen we ook zien dat de Beerze onder dit kanaal wordt doorgeleid. Wilhelminakanaal Het Wilhelminakanaal is een water in Noord- Brabant. Het loopt van de Amer bij Geertruidenberg naar de Zuid-Willemsvaart tussen Beek en Donk en Aarle-Rixtel en is 68 kilometer lang. Het kanaal is bevaarbaar voor schepen tot 500 ton. Gemiddeld is het 2,30 meter diep (ondiepste punt: 1,90 meter) en 25 tot 30 meter breed. De eerste plannen voor een kanaal dat Tilburg en Eindhoven met de Maas verbindt, dateren uit 1794, maar het duurde tot 1910 tot werd begonnen met het graven. Op 16 september 1916 meerde het eerste schip in Tilburg aan

2 maar het duurde tot 1923 voordat het kanaal voltooid werd. Op 4 april van dat jaar werd het officieel geopend. Door de opkomst van het vrachtverkeer is de waterverbinding haast overbodig geraakt Gelukkig heeft men van de oorspronkelijke plannen om ook de Beerze te kanaliseren afgezien, zodat dit prachtige stukje landschappelijke natuur is behouden. In plaats daarvan heeft men aan de oostelijke rand van het landgoed een afwateringskanaal gegraven. Wij gaan ook het Wilhelminakanaal over bij de ophaalbrug en gaan aan de andere kant weer verder langs de Beerze. Zo komen we uit bij de Kapel van de Heilige Eik, waar vooral in de meimaand nog veel bedevaartgangers komen. Hier houden we even een koffiepauze. (zelf voor de koffie zorgen) Kapel van de Heilige Eik De kapel is toegewijd aan O.L. Vrouw van de H. Eik. Het miraculeuze Mariabeeld dat hier oorspronkelijk stond, staat nu in de Oirschotse Petruskerk. Het is een laatmiddeleeuws beeldje, dat in de 15de eeuw door herders gevonden werd. Zij plaatsten het in een eik. Al gauw werden er wonderen mee in verband gebracht, waardoor de devotie groeide en het beeldje in een houten kapel geplaatst werd. De huidige kapel dateert van In 1906 werd ze vergroot. De toegangsbogen van het nieuwe deel worden gedragen door zuilen die afkomstig zijn van de St-Petruskerk in het dorp. Ook aan deze kant van het kanaal lopen we dus nog steeds op het landgoed. De bedoeling was dat we via de volgende ophaalbrug over het Wilhelminakanaal weer van het noordelijk deel naar het zuidelijk deel van het landgoed zouden gaan. Dit kon echter niet doorgaan, zie bij voorwandeling waarom niet. We lopen nu weer voor een deel hetzelfde pad terug omdat we weer over dezelfde brug terug moeten als we gekomen zijn

3 Welkom op Landgoed Baest Mooiste Landgoed van Brabant" (Brabantse Monumentenprijs 1997) Landgoed Baest is gelegen in de gemeente Oirschot, tussen Tilburg en Eindhoven. Het Landgoed is zo n 400 hectare groot, grotendeels bestaand uit bos, weiden en waterpartijen. Een enclave: het hoofdhuis en diverse gerestaureerde bijgebouwen vormen tezamen een idyllische, van oorsprong Middeleeuwse nederzetting. Het aantrekkelijke Huis te Baest, gebouwd begin 16e eeuw, in de 18e eeuw aangepast, is omgeven door een historische tuin. De monumentale 18e eeuwse Eikehoef, verscholen in het Landgoed, is beschikbaar voor recepties, lunches, diners, huwelijkssluitingen, vergaderingen, bedrijfspresentaties en seminars. Desgewenst is het mogelijk om op afspraak een rondleiding door de indrukwekkende tuin te krijgen. Geschiedenis Landgoed Baest kent een geschiedenis van 800 jaar. Het landgoed is ontstaan in de 12e eeuw door de abdij van Berne en later uitgebreid door de abdij van Tongerlo, Na 1559 komt de abdij van Tongerlo in het bezit van Bisdom s-hertogenbosch. Het werd door de bisschoppen gebruikt als zomerhuis, buitenplaats, om de stad te ontvluchten. Er werd gefluisterd als lusthof. Dit duurde niet lang: de bezetting van s- Hertogenbosch in 1629 maakte hieraan een einde. Alle kerk- en kloostergoederen werden verkocht aan particulieren. Landgoed Baest is in verschillende handen geweest voor dat in 1774 Johannes Baptist van Bommel het kocht. Het bestond uit 1 herenhuysinge en 2 hoeves met omliggende landerijen en bos. Zijn schoonzoon, Paulus Emmanuel de la Court heeft een groot aandeel gehad in de aanleg van de omliggende bossen. En in die periode zijn er nog eens 3 boerderijen bijgebouwd. De Beukehoef, de Lindehoef en de Masthoef. Het landgoed komt in 1848 in handen van zoon Leopoldus. Het huis wordt verbouwd tot het huidige formaat. Daarnaast

4 voert Leopoldus voor die tijd een aantal nieuwe ontwikkelingen door, vloeiweides. Zijn zoon Willem erft in 1865 een deel van het landgoed. Samen met zijn moeder, zij heeft het andere deel. Zij experimenteren ook met nieuwe bosbouwtechnieken en breiden de gronden uit door aankopen. Willem laat alles in 1913 achter aan zijn twee neven Arnoldus en Emmanuel. Het landgoed zou in tweeën gesplitst worden maar voordat dat kon gebeuren is Emmanuel overleden en is alles naar Arnoldus gegaan. In 1932 is Arnoldus kinderloos gestorven en komt het bezit bij zijn neef Jan van de Mortel terecht. De vader van de huidige eigenaar Jan- Hein van de Mortel. Landgoed Baest is dus bijna 250 jaar in dezelfde families. In die 250 jaar is er een landschapspark ontstaan met elementen uit de 17e en 18e eeuw. De strakke lanenpatronen zijn daar een voorbeeld van. Rond 1800 gaat de familie met de mode mee en ontstaan er in het park hier en daar ook stukjes landschapsstijl, kronkelende paden, met doorzichten naar de Beerze, weides of woeste grond. Rond 1850 (de overgang van Paulus naar Leopoldus) worden er nog een aantal lanen toegevoegd In 1962 als het in handen komt van de heer van de Mortel (huidige eigenaar) begint hij met een restauratie van de woningen en boerderijen. Rondom het landhuis wordt een prachtige tuin aangelegd en elementen zoals de moestuinmuur hersteld, zodat dit unieke historische park zijn vorm ook voor de toekomst blijft behouden. Voorwandeling De voorwandeling op donderdag 2 mei was een wandeling vol verrassingen. Bij de H Eik, waar we pauzeerden kwam tegelijk met ons Toon Hopstaken met zijn groep fietsers van de PVGE aan. Even gezellig gekletst. We waren nog maar net bij de H Eik vertrokken voor het vervolg van de wandeling of we kwamen bij de eerste verandering in de geplande route; we moesten hier over een nieuw aangelegd hangbruggetje, dat zag er wel aardig uit en we hoefden de route gelukkig niet veel te veranderen. We gingen weer verder richting Wilhelminakanaal, waar we weer terug over het kanaal moesten. Tot onze grote schrik was deze brug echter verdwenen en moesten we daardoor drie kilometer langs het kanaal lopen om weer terug te komen bij de brug waar we eerder over heen gekomen waren. Dat was voor de route een groot probleem, want de route langs het kanaal was vrij saai.

5 Ook aan de kant van het kanaal waar landgoed het Baest lag, waren alle paden waarover we om het landgoed heen konden lopen verboden privé-terrein. Dus zat er niets anders op dan langs de Beerze weer dezelfde route terug te lopen, waarover we gekomen waren. Dat is echter wel een heel mooi stuk, dus zo erg is dat niet. We hebben er nog wat aangebreid, en ten noorden van het kanaal hebben we de terugweg ook wat veranderd. Toen ik thuis was ben ik natuurlijk meteen op internet gaan kijken wanneer die brug is verdwenen. Ik vond toen dat deze brug Kattenberg heette en dat hij in 2011 al gedeeltelijk verwijderd was. In 2012 hebben ze de fundamenten verwijderd en nu is niet meer te zien dat er ooit een brug met brugwachtershuisje is geweest. zie: _over_wilhelminakanaal_wordt_verwijderd_in_het_weekend_van_18_en_19_december.aspx De rododendrons bloeiden nog niet helaas, evenmin als de gele lis. Misschien over 14 dagen??? Wel zagen wel enkele randen met bosanemoon en speenkruid. Wilt u vast in de stemming komen bekijk dan: bosanemoon Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten De wandeling. Donderdag 16 mei had het de hele dag geregend, en het was spannend of het weer op 17 mei wat beter zou zijn. s Morgens om 9 uur gaf buienradar aan dat het tot ca. 12 uur droog zou blijven, dus wandelen maar. Met 26 wandelaars hebben we een heerlijke wandeling gehad, in een prachtige omgeving, alleen het laatste stukje hebben we overgeslagen, omdat toen de eerste druppels begonnen te vallen. Chris Pennings

6 WANDELING LANDGOED BAEST