Van tekstverwerker tot aantekeningensysteem

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van tekstverwerker tot aantekeningensysteem"

Transcriptie

1 Van tekstverwerker tot aantekeningensysteem

2 Van tekstverwerker tot aantekeningensysteem Faculteit Letteren, Alfa Informatica (Informatiekunde) door: begeleiders: Henny Klein & Elwin Koster mei 2003, Groningen

3 Inhoudsopgave 1.1 Algemeen Probleemstelling 6 2 Het ideale digitale bibliotheeksysteem A digital library model with rich semantic structure Het digitale bibliotheeksysteem van Soergel versus het scriptieproject 13 3 Het aantekeningensysteem Wensen en eisen ten aanzien van het aantekeningensysteem Functiebeschrijving van het aantekeningensysteem Huidige aanbod van software applicaties Zoeksystemen Personal Bibliographic Software Bestaande systemen versus het gewenste aantekeningensysteem Conclusie 24 4 Oplossingsplan Het aanbieden van het aantekeningensysteem aan de gebruiker Oplossingsrichtingen Een webapplicatie met XML Een webapplicatie dat ondersteund wordt door een database Opslag in database, output in XML Verantwoording van de keuze Webapplicaties De webserver Apache Het databasesysteem, MySQL MySQL versus PostgreSQL en Oracle Conclusie De scripttaal, PHP 37

4 4.6.1 Waarom PHP en niet ASP of ColdFusion? Conclusie 40 5 Implementatie Installatie & configuratie De data De database Interface PHP Functionaliteit Invoeren Bewerken Verwijderen Zoeken Aandachtspunten van het systeem 62 6 Conclusie 65 Literatuurlijst 68 Bijlagen 70

5 1 Inleiding 1.1 Algemeen Tegenwoordig wordt voor zowel privé- als zakelijke doeleinden veelvuldig gebruik gemaakt van software waarmee bepaalde verzamelingen gedocumenteerd kunnen worden. Een voorbeeld is het documenteren van een eigen collectie boeken. De boeken worden onder vermelding van alle literatuurgegevens zoals auteur(s), titel(s) en uitgeversgegevens opgeslagen in een database. De software waarmee dergelijke databases worden ontsloten, wordt ook wel referentiesoftware genoemd. Op wetenschappelijke vlak komt het voor dat onderzoekers, naast uitsluitend literatuurverwijzingen, ook bijvoorbeeld eigen teksten willen opslaan. Een praktijkvoorbeeld hiervan is mij, tijdens mijn zoektocht naar een geschikt afstudeerproject, onder de aandacht gebracht door één van mijn scriptiebegeleiders, dhr. Elwin Koster. Op de afdeling Kunstgeschiedenis van de Faculteit Letteren van de Rijksuniversiteit te Groningen is dhr. Taverne, hoogleraar Kunstgeschiedenis, bezig met het schrijven van een boek over de twintigste eeuw. Als voorbereiding op het schrijfproces, tijdens de onderzoeksfase, worden door dhr. Taverne aantekeningen bijgehouden. Deze aantekeningen kunnen bestaan uit persoonlijke aantekeningen, maar ook uit samenvattingen van de gebruikte literatuur en citaten of stellingen uit boeken en tijdschriften. Naast het opslaan van aantekeningen moeten ook literatuurverwijzingen bijgehouden kunnen worden. Tot op heden verwerkt dhr. Taverne zijn aantekeningen met behulp van Microsoft Word. Hierin worden alle data achterelkaar in één tekstbestand getypt en vervolgens opgeslagen. De literatuurverwijzingen worden ook direct in het tekstbestand geplaatst. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen privé-aantekeningen en aantekeningen betreffende bestaande literatuur. Dit leidt tot een veelheid van data, waarin moeilijk structuur aan te brengen is. Dhr. Taverne heeft aangegeven dat deze werkwijze niet praktisch is. Het is, voor hem, van belang dat structuur wordt aangebracht in de data, onder meer om bepaalde gegevens gemakkelijk terug te kunnen vinden. Hij wil in zijn aantekeningen een indeling realiseren naar bijvoorbeeld onderwerp, auteur of periode en hij wil tevens kunnen beschikken over de mogelijkheid zijn aantekeningen op een praktische wijze te kunnen raadplegen en te kunnen hergebruiken. Dit is in MS Word in zekere zin mogelijk, wanneer bijvoorbeeld alle aantekeningen betreffende een onderwerp bij elkaar worden geplaatst. Mei 2003 Pagina 5 van 5

6 Dit houdt echter in dat bijgehouden moet worden welke onderwerpen op welke plek in de tekst staan. Als een aantekening aangepast of verwijderd moet worden, moet eerst vastgesteld worden onder welk onderwerp de aantekening valt. Vervolgens moet bepaald worden in welk gedeelte van de tekst het onderwerp zich bevindt. Tenslotte moet de specifieke aantekening teruggevonden kunnen worden, waarna de verandering kan worden doorgevoerd of de aantekening kan worden verwijderd. Het zoeken naar bepaalde gegevens levert in MS Word de nodige problemen op. De tekstverwerker kan alleen zoeken op woord of op een deel van een woord. In MS Word kan niet gezocht worden aan de hand van Booleaanse operatoren (AND, OR, NOT), waardoor het zoeken op een combinatie van termen in een tekst niet tot de mogelijkheden behoort. Samenvattend kan gesteld worden dat MS Word niet genoeg structuur biedt in het bijhouden van aantekeningen en het ontsluiten ervan en daarmee onvoldoende geschikt is om te fungeren als aantekeningensysteem. Het idee voor mijn afstudeerproject is ontstaan uit de problemen die de wetenschapper, dhr. Taverne, tijdens het schrijven van zijn boek heeft ondervonden. In mijn scriptieonderzoek zal ik proberen een oplossing aan te dragen voor de geconstateerde problematiek. 1.2 Probleemstelling Om het probleem van dhr. Taverne op te kunnen lossen is het noodzakelijk om een aantekeningensysteem te vinden of te ontwikkelen dat voldoet aan de gewenste basisfunctionaliteit die in de algemene inleiding is beschreven. Het doel van dit scriptieonderzoek het vinden of ontwikkelen van een geschikt systeem, waarin data op een gestructureerde manier opgeslagen en toegankelijk kunnen worden gemaakt. Met data worden hier de aantekeningen en de eventueel bijbehorende literatuurverwijzingen bedoeld. De probleemstelling, behorende bij deze scriptieopdracht, is als volgt gedefinieerd: Kunnen er mogelijkheden worden geboden om aantekeningen op een gestructureerde wijze op te slaan en zijn deze mogelijkheden vervolgens toereikend voor het genoemde informatieopslag probleem van de opdrachtgever 1? 1 Met opdrachtgever wordt hier en in de komende hoofdstukken dhr. Taverne bedoeld. Mei 2003 Pagina 6 van 6

7 Uit deze probleemstelling kunnen twee onderzoekssituaties worden afgeleid. Ten eerste worden de mogelijkheden van aantekeningensystemen voor de wetenschapper in het algemeen onderzocht. Ten tweede wordt de toepasbaarheid van deze systemen aan de wensen en eisen, voortkomend uit de werkwijze van de opdrachtgever, getoetst. De bovenstaande probleemstelling is onderverdeeld in de volgende onderzoeksaspecten. Allereerst moet duidelijk worden welke data de opdrachtgever wil opslaan en op welke manier. Ten tweede moet vastgesteld worden wat de wensen en eisen zijn die de opdrachtgever aan de functionaliteit van het systeem stelt. Vervolgens moet onderzoek aantonen of er systemen op de markt zijn verschenen welke voldoen aan de gestelde wensen en eisen van de opdrachtgever. Wanneer dit niet het geval is, moet worden bepaald op welke manier(en) de al bestaande systemen zich onderscheiden van wat de opdrachtgever voor ogen heeft en zal een systeem moeten worden ontwikkeld dat aan de gestelde wensen en eisen voldoet. Bovenstaande aspecten worden nader onderzocht in de volgende hoofdstukken. Ter oriëntatie op het onderwerp van deze scriptie wordt in hoofdstuk 2 een beschrijving gegeven van een vergelijkbaar project op het gebied van gegevensopslag en ontsluiting. Aan het einde van hoofdstuk 2 wordt een vergelijking getrokken tussen het beschreven project en deze scriptieopdracht. Vervolgens beschrijft hoofdstuk 3 de wensen en eisen die de opdrachtgever stelt aan het te ontwikkelen aantekeningensysteem. Ook wordt in dit hoofdstuk onderzocht welke systemen op dit gebied reeds zijn verschenen en wat de verschillen zijn tussen deze bestaande systemen (zogenaamde bibliografische systemen) en het systeem dat de opdrachtgever voor ogen heeft. Op basis van de uitkomsten van deze vergelijkingen, wordt een keuze gemaakt tussen het inrichten van een bestaand systeem of het ontwikkelen van een nieuw systeem. Hoofdstuk 4, het oplossingsplan, gaat in op de verschillende oplossingen die mogelijk zijn voor de inrichting van het aantekeningensysteem. In hoofdstuk 5 wordt de implementatie van het systeem behandeld. Tenslotte wordt in hoofdstuk 6 de conclusie getrokken. In deze conclusie wordt nagegaan of de probleemstelling tijdens het scriptieonderzoek is beantwoord. Mei 2003 Pagina 7 van 7

8 2 Het ideale digitale bibliotheeksysteem In de oriëntatiefase van deze scriptieopdracht is onderzoek verricht naar gelijksoortige projecten om zo een beeld te krijgen van de huidige stand van zaken op het gebied van gegevensopslag en de -ontsluiting. Tijdens dit oriëntatieonderzoek kwam een interessant artikel van Professor Soergel (werkzaam aan het College of Information Science van de Universiteit van Maryland USA)2 naar voren, waarin een uitgebreide onderzoeksopzet wordt beschreven met betrekking tot het ideale bibliografische systeem. Deze onderzoeksopzet vertoont in grote lijnen overeenkomsten met de onderzoeksvragen betreffende het aantekeningensysteem, zoals beschreven in de Inleiding. Het bibliografische systeem is nog niet ontwikkeld. Uit correspondentie met dhr. Soergel blijkt dat er geen geld beschikbaar is om het project daadwerkelijk uit te voeren. Hij vermoedt dat recensenten het project beschouwen als pie-in-the-sky, oftewel niet haalbaar. Wel zegt Soergel dat de onderzoeksopzet van het project binnen bepaalde onderzoeken dient als referentiekader en uitgangspunt voor soortgelijke projecten. De onderzoeksopzet van Soergel is interessant, omdat deze als basis kan fungeren voor de onderzoeksopzet van mijn scriptie. Tevens draagt het artikel bij aan de beeldvorming van het scriptieonderwerp. In dit hoofdstuk is een samenvatting opgenomen van het artikel. 2.1 A digital library model with rich semantic structure Het systeem dat Soergel in zijn onderzoeksopzet beschrijft, integreert het zoeken naar informatie met enkele gewenste gebruikerstaken, zoals het zelf toevoegen van informatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van persoonlijke informatieruimtes voor individuen en van gezamenlijke (publieke) ruimtes. Er wordt uitgegaan van een al bestaand systeem, welke zal worden uitgebreid. In dit artikel is de Alcohol and Other Drug (AOD) Digital Library als uitgangspunt genomen. In het artikel worden twee casussen beschreven die de functionaliteit van het te ontwikkelen systeem beschrijven. De eerste casus beschrijft de situatie van de directrice van de Vereniging voor een drugsvrije samenleving die een preventieproject moet organiseren en tevens de sponsoring ervan moet realiseren. De directrice logt in op de AOD Digital Library en zoekt naar verschillende voorbeelden van preventieprojecten die in de databases van het 2 Soergel, D.; A digital library model with rich semantic structure; 1998; pag Mei 2003 Pagina 8 van 8

9 systeem zijn opgenomen. Die projecten die voor haar van belang zijn kunnen nader worden onderzocht door de bijbehorende links te volgen. Zij heeft nu de mogelijkheid om die aspecten die zij belangrijk vindt te kopiëren in haar persoonlijke ruimte in het systeem. Deze persoonlijke ruimte is in een ander scherm weergegeven. Wanneer zij termen niet begrijpt, kan ze er op klikken en wordt de thesaurus geopend met daarin betekenissen en contexten. Naast teksten kunnen ook verwijzingen naar een persoonlijke ruimte gekopieerd worden. De gebruiker kan zelf aantekeningen en dergelijke aan bestaande teksten toevoegen. Indien nodig, kan de persoonlijke ruimte op verzoek van de eigenaar openbaar gemaakt worden voor derden. Tekstfiles kunnen geconverteerd worden naar verschillende formats, waaronder PDF. Alle gebruikers hebben de mogelijkheid om eigen teksten of projecten in de publieke ruimte van het systeem openbaar te maken. De tweede casus beschrijft de situatie van een samenwerkingsverband tussen drie onderzoekers naar de genetische basis voor alcoholisme. Zij maken alledrie gebruik van de functionaliteit van het systeem, zoals hierboven beschreven. De onderzoekers hebben een lijst met punten verzameld waarover informatie gevonden moet worden. Zij gaan op zoek in de thesaurus van het systeem naar relevante termen en links. De drie onderzoekers kunnen elkaar op de hoogte houden van hun bevindingen door middel van . Door de persoonlijke ruimtes van de drie aan elkaar te koppelen ontstaat een groepsruimte, zodat bij het posten van informatie de informatie automatisch bij alle drie terechtkomt. Wanneer een document gedownload wordt, wordt door het systeem het document in logische segmenten verdeeld. Vervolgens wordt XML markup toegevoegd, de bibliografie wordt geanalyseerd en er worden links toegevoegd tussen de tekst en de bijbehorende literatuurverwijzingen. Elke literatuurverwijzing wordt omgezet naar een record in de bibliografische database, url s worden in de bibliografische records geplaatst en het document wordt automatisch bij het juiste onderwerp geplaatst. De onderzoekers kunnen op deze manier de tekst per onderwerp bekijken. Wanneer het onderzoek klaar is, kunnen de uitkomsten ervan en de gehele tekst in de publieke ruimte van het systeem gepubliceerd worden. Voordat een dergelijk systeem gerealiseerd kan worden, moet een uitgebreid onderzoek verricht worden naar de al beschikbare systemen en de mogelijkheden en de beschikbaarheid van deze systemen. De resultaten hiervan leveren een systematische catalogus op met korte beschrijvingen en verwijzingen naar demosites en literatuur. Op basis hiervan wordt vastgesteld welk 'gat' tussen de bestaande systemen en de gewenste systemen bestaat en wat moet gebeuren om dit gat te dichten. Tevens zal onderzoek Mei 2003 Pagina 9 van 9

10 moeten worden verricht naar de gebruikers van het systeem en het doel waarvoor de gebruikers het systeem willen gebruiken. Het systeem is bedoeld voor gebruikers van alle niveau s. Onder gebruikers wordt hier verstaan; wetenschappers, beleidsmakers die op zoek zijn naar projecten waar ze zich mee kunnen identificeren, onderwijzers, studenten, kortom alle mensen die op zoek zijn naar informatie. Bij de ontwikkeling van het systeem zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van de functionaliteit van bestaande systemen. Het verloop van het onderzoek van Soergel ziet er als volgt uit: het ontwikkelen van een blauwdruk voor het systeem. Hieronder valt tevens het onderzoek naar bestaande systemen en naar het gebruikersonderzoek; het implementeren en testen van een basisversie van deze blauwdruk. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande systemen; het toegankelijk maken van de functionaliteit van het systeem aan de hand van een kleine collectie uit de AOD thesaurus; het testen van het gebruik van het systeem. Nagaan hoe de gebruiker het systeem gebruikt en welke problemen zich hierbij voordoen. Zoals in de casussen hierboven besproken is, is er sprake van een openbare/ publieke ruimte waarin iedereen een bijdrage kan doen, en een persoonlijke ruimte waar de gebruiker documenten, annotaties, links, informatie en dergelijke kan opslaan. De persoonlijke ruimte is alleen toegankelijk voor de 'eigenaar'. De eigenaar heeft de mogelijkheid om zijn persoonlijke ruimte te delen met derden. Onderscheid tussen beide ruimten is belangrijk, omdat op deze manier de mogelijkheid bestaat het systeem alleen en als groep te raadplegen (bijvoorbeeld tijdens het werk). In de publieke ruimte kunnen algemene links worden opgenomen, maar ook annotaties en links die worden aangedragen door andere gebruikers. Bepaalde delen van deze ruimte zijn alleen toegankelijk door middel van autorisatie. Binnen de persoonlijke ruimte kan de gebruiker zelf enkele aanpassing aanbrengen. Het systeem houdt bij welke gebruiker welk stukje informatie heeft geplaatst. Toegevoegde informatie en links worden geïdentificeerd met de auteursnaam. Gebruikers kunnen zelf links en annotaties onder eigen naam toevoegen. Het bibliotheeksysteem bevat, naast teksten en afbeeldingen, verschillende soorten informatie, zoals bijvoorbeeld informatie over personen en organisaties, maar ook over bijvoorbeeld projecten. Deze informatie wordt in het systeem opgeslagen in de vorm van Mei 2003 Pagina 10 van 10

11 gestructureerde documenten en in de vorm van databases. Zo bevat het systeem een thesaurusdatabase, waarin onder andere verklarende woordenlijsten zijn opgeslagen, een database voor onderzoeksprojecten of implementatieprojecten met links naar de website van het project en een bibliografische, database waarin verwijzingen naar literatuur en bronnen zijn opgeslagen. De bibliografische records geven tevens aan hoe de doelgroep eruit ziet voor wie het document bestemd is en wat het niveau van de gegevens is. Daarnaast verwijzen ze, door middel van links, naar de volledige tekst. De data in deze databases zijn afkomstig van zowel interne als externe bronnen. Het betreft data geplaatst door gebruikers van het systeem en data welke afkomstig zijn uit bestaande databanken. Binnen het systeem heeft de gebruiker de beschikking over een thesaurusfunctie, een woordenlijstfunctie en zoekfuncties. Het zoekdomein kan bestaan uit externe en interne databases. Hierbij is er sprake van een aantal tools, namelijk: 'query mapping tool', waarmee de gebruiker zoekvragen kan stellen aan de hand van zoektermen 'result mapping tool', waarmee resultaten van zoekacties worden weergegeven 'duplicate detection tool', welke aangeeft of een record al eerder voorkomt. De gebruiker kan zelf bepalen hoe de zoekresultaten aangeboden worden door middel van het arrangement tool. Het systeem beschikt over een uitgebreid zoekformulier. Wanneer dit formulier voor een zoekactie gebruikt wordt, wordt het opgeslagen in de persoonlijke ruimte van de gebruiker. De eigenaar van de persoonlijke ruimte kan vervolgens de zoekformulieren met andere gebruikers delen door ze te publiceren in de publieke ruimte. Op deze manier is het mogelijk om ook zoekformulieren van anderen te bekijken voor relevante informatie. Het zoekformulier is zowel vanuit persoonlijke ruimtes als publieke ruimtes makkelijk toegankelijk. Het creëren van nieuwe documenten aan de hand van het systeem is gemakkelijk, waardoor het gebruik ervan wordt bevorderd. Dit heeft tot gevolg dat de database groeit. Documenten die in dit systeem gemaakt zijn, zijn gemakkelijker te ordenen en te linken dan documenten die in een ander systeem zijn ontwikkeld. In het project van Soergel worden documenten onderling aan elkaar gekoppeld door middel van hyperlinks. Citaten in een document worden gekoppeld aan de overeenkomende records in de bibliografie van het document en in de bibliografische database. Al deze links zijn bidirectioneel. Dit houdt in dat een link twee kanten op werkt. Mei 2003 Pagina 11 van 11

12 Nieuw gegenereerde bibliografische citaten worden automatisch opgenomen in de bibliografische database. Tijdens het lezen van de documenten kan de gebruiker de tekst doorzoeken op bepaalde woorden of zinnen in een categorie. Het systeem beschikt over de mogelijkheid bepaalde termen in een tekst in kleur weer te geven. Tevens kunnen delen van de tekst geselecteerd en gekopieerd worden, waarbij de bron van de tekst automatisch weergegeven wordt. Ook kunnen annotaties en links aan interne en externe databases toegevoegd worden. Het systeem kan documenten die gemaakt zijn in een willekeurig format converteren naar het format dat gebruikt wordt in het systeem. Hierbij blijft de link naar het originele document bestaan. Bovendien kan het systeem grote ongestructureerde documenten verdelen in secties (hoofdstukken enzovoort). Het systeem genereert metadata uit een document en creëert een basaal bibliografisch record. Het maakt een samenvatting van een document en indexeert een document automatisch. Daarnaast wordt, op basis van de doelgroep, het niveau van het document vastgesteld. De basis voor de blauwdruk van het digitale bibliotheeksysteem is hiermee door Soergel vastgelegd. Het systeem zal vervolgens getest moeten worden. Deze testen worden uitgevoerd met behulp van een aantal voorbeelddocumenten van verschillende websites (bijvoorbeeld CESAR en CSAP). De testen worden uitgevoerd door verschillende personen. Zo worden bijvoorbeeld de interactieve tools getest door mensen van de projectwerkgroep en door vrijwilligers (studenten). De gebruikerstesten worden verricht door allerlei vrijwilligers van verschillende vakgebieden. De testen zijn gebaseerd op de methode van Jacob Nielsen3. 3 Nielsen, Jacob; Usability enginering; 1993 Mei 2003 Pagina 12 van 12

13 2.2 Het digitale bibliotheeksysteem van Soergel versus het scriptieproject Het doel van het project van Soergel komt op hoofdlijnen overeen met de doelstelling van mijn scriptieonderzoek. Beide projecten stellen als doel een systeem te vinden of te ontwikkelen, waarin data op een gestructureerde manier kunnen worden opgeslagen en voor de gebruiker toegankelijk kunnen worden gemaakt. Soergel integreert het zoeken naar informatie met enkele gewenste gebruikerstaken, zoals het zelf toevoegen van informatie. Het zoeken naar informatie speelt in zijn systeem een belangrijke rol. Het verschil tussen het project van Soergel en dit scriptieproject uit zich in een aantal aspecten. Het hoofddoel van het scriptieproject is het creëren van een aantekeningensysteem, waarin één gebruiker gegevens voor eigen gebruik kan toevoegen. In het systeem van Soergel is het beschikbaar stellen van informatie aan een groot aantal gebruikers het hoofddoel. Soergel beschrijft het ideale systeem waarin alle mogelijke gewenste functionaliteit is opgenomen. Slechts delen ervan, zoals het opslaan en bewerken van gegevens in een persoonlijk domein, zouden mogelijk geschikt kunnen zijn voor mijn aantekeningensysteem. Echter, de onderzoeksopzet is zeer bruikbaar voor de verdere invulling van dit onderzoek. De werkgroep van Soergel onderzoekt de gebruiker(s) van het systeem en het doel waarvoor het systeem zal dienen. Vervolgens wordt een uitgebreid onderzoek verricht naar de bestaande systemen op dit gebied en de mogelijkheden en beschikbaarheid van deze systemen. Op basis hiervan wordt vastgesteld welk 'gat' tussen de bestaande systemen en het gewenste systeem bestaat en wat moet gebeuren om dit gat te dichten. Uiteindelijk zal hij een basisversie van het systeem testen en implementeren. Bij de uitvoering van deze scriptieopdracht wordt de onderzoeksopzet van Soergel als uitgangspunt genomen. Het volgende hoofdstuk beschrijft de situatie van de opdrachtgever en zijn wensen en eisen betreffende het aantekeningensysteem. Mei 2003 Pagina 13 van 13

14 3 Het aantekeningensysteem Om de informatieopslagproblemen van de opdrachtgever op te lossen zal moeten worden gezocht naar een bestaande applicatie of zal een uitbreiding hiervan ontwikkeld moeten worden. Een andere mogelijkheid is het ontwerpen en ontwikkelen van een geheel nieuwe applicatie. Hieronder wordt de te volgen onderzoeksopzet beschreven, met de opzet van Soergel als uitgangspunt. Ten eerste wordt een overzicht gegeven van de gebruikerseisen en wensen ten aanzien van het aantekeningensysteem. Deze eisen en wensen zijn naar voren gekomen in gesprekken met de opdrachtgever( 3.1). Hieruit is vervolgens de functiebeschrijving van het gewenste systeem afgeleid ( 3.2). De keuze tussen inrichten en/of uitbreiden van een bestaand systeem of het ontwerpen en ontwikkelen van een nieuw systeem is gebaseerd op deze functiebeschrijving. Om deze keuze te kunnen maken is het noodzakelijk om eerst te onderzoeken welke systemen op de markt verschenen zijn en of deze systemen voldoen aan de functiebeschrijving. In 3.3 is een beschrijving gegeven van de vier meest bekende en meest gebruikte systemen op het gebied van referenties en aantekeningen. Vervolgens is in 3.4 het huidige aanbod van systemen vergeleken met de, in 3.1 beschreven, gebruikerswensen en eisen. In 3.5 is de gekozen oplossingsrichting voor het informatieopslag probleem van de opdrachtgever gedefinieerd en gemotiveerd. 3.1 Wensen en eisen ten aanzien van het aantekeningensysteem In de beginfase van de scriptieopdracht is, door middel van gesprekken met de opdrachtgever, een inventarisatie gemaakt van de wensen en eisen met betrekking tot het aantekeningensysteem. Hieruit is naar voren gekomen dat gezocht moet worden naar verbeteringen aangaande de opslagmogelijkheden, zoekfunctionaliteit, interface en toegankelijkheid van het systeem. De opdrachtgever wil aantekeningen kunnen opslaan, bestaande uit grote hoeveelheden tekst, literatuurverwijzingen, foto's, krantenmateriaal en videobeelden. De opdrachtgever wil aantekeningen kunnen indelen in vier onderwerpen, namelijk: Economie, Sociale geschiedenis, Ruimtelijke ordening en Kunstgeschiedenis. Ook wil hij de mogelijkheid hebben om privé-aantekeningen te kunnen onderscheiden van algemene aantekeningen. Mei 2003 Pagina 14 van 14

15 Naast het opslaan van aantekeningen wil de opdrachtgever over de mogelijkheid kunnen beschikken zijn aantekeningen te wijzigen en verwijderen. Alle ingevoerde gegevens, zowel aantekeningen als verwijzingen en dergelijke, moeten gemakkelijk teruggevonden kunnen worden. Daarom is een uitgebreide zoekfunctionaliteit belangrijk. Het systeem moet kunnen zoeken op verschillende kenmerken van een aantekening, zoals bijvoorbeeld op onderwerp en invoerdatum. Om een goede zoekfunctionaliteit te creëren, is het belangrijk dat gegevens onderling aan elkaar gekoppeld worden. Deze koppeling van gegevens draagt bij aan een duidelijke structuur binnen de aantekeningen en geeft tevens de relatie tussen bepaalde gegevens weer. Het systeem moet bij voorkeur een MS Windows gerelateerde interface hebben, aangezien de opdrachtgever hier ervaring mee heeft. De interface moet zeer eenvoudig en gemakkelijk te gebruiken zijn. Er moet rekening gehouden worden met de computerkennis en ervaring van de opdrachtgever. Bij de inrichting van een interface zal hier rekening mee gehouden worden. In principe zal de opdrachtgever het aantekeningensysteem alleen gebruiken. Hij wil wel vanaf meerdere plaatsen gebruik kunnen maken van het systeem. 3.2 Functiebeschrijving van het aantekeningensysteem Naar aanleiding van de specifieke eisen en wensen van de opdrachtgever ontstaat een functiebeschrijving met daarin alle aspecten waaraan het aantekeningensysteem zou moeten voldoen. Deze aspecten zijn hieronder samengevat. 1. naast grote hoeveelheden tekst, moeten ook literatuurverwijzingen, plaatjes, foto s en dergelijke opgeslagen kunnen worden; 2. tekst moet ingedeeld kunnen worden in verschillende onderwerpen, namelijk Economie, Sociale Geschiedenis, Ruimtelijke Ordening, Kunstgeschiedenis en privéaantekeningen; 3. naast het opslaan van data, moet ook het bewerken en verwijderen van data mogelijk zijn; 4. een goede zoekfunctionaliteit is noodzakelijk. Er moet op verschillende kenmerken van de tekst gezocht kunnen worden; 5. het systeem moet relaties tussen data kunnen vastleggen; 6. het systeem moet, bij voorkeur, aangeboden worden in een Windows gerelateerde omgeving; Mei 2003 Pagina 15 van 15

16 7. de interface moet eenvoudig en gebruiksvriendelijk zijn; 8. de applicatie moet vanaf meerdere werkplekken te raadplegen zijn, maar wel door één persoon tegelijk; 9. feedback in de vorm van foutmeldingen en een handleiding bij het systeem zijn gewenst; 10. data uit het aantekeningensysteem moet te converteren zijn naar bijvoorbeeld een tekstbestand of PDF format; 3.3 Huidige aanbod van software applicaties Naar aanleiding van de onderzoeksopzet in 2.2 is onderzocht welke systemen tegenwoordig op de markt zijn, met als doel een vergelijking te trekken tussen de functionaliteit van deze systemen en de functiebeschrijving. De afgelopen jaren zijn vele systemen op het gebied van het opslaan en ontsluiten van data op de markt verschenen. Wanneer men zoekt naar systemen die voldoen aan de functiebeschrijving, blijkt een duidelijk onderscheid waarneembaar tussen zoeksystemen, zoals databanken en 'Personal Bibliographic Software'applicaties. In zoeksystemen kan alleen gezocht worden in bestaande informatie, terwijl een PBS applicatie de gebruiker de mogelijkheid geeft van het zelf toevoegen van informatie aan het systeem. In het artikel van Soergel worden beide aspecten in één systeem gecombineerd. Hoewel zoeksystemen in dit scriptieonderzoek niet uitgebreid aan bod komen, zijn hieronder voor de volledigheid toch een aantal zoeksystemen beschreven Zoeksystemen Een gebruiker kan met behulp van zoektermen in een zoeksysteem informatie zoeken. Een voorbeeld van een bekend zoeksysteem is het bibliotheeksysteem PICA. PICA is een Open Bibliotheek Netwerk (OBN) dat zorgt voor de integratie van de catalogi van Nederlandse bibliotheken en is tevens de aanbieder van een aantal databanken. Voorbeelden van databanken zijn 'Online Contents', de 'Nederlandse Centrale Catalogus'en 'NetFirst' 4. Deze databanken bevatten onder andere bibliografische gegevens van boeken en tijdschriften aanwezig in Nederlandse bibliotheken. Ze bevatten ook inhoudsopgaven en artikelbeschrijvingen van allerlei tijdschriften vanuit verschillende wetenschapsgebieden. Andere bibliografische systemen zijn bijvoorbeeld: "Electronic Reference Library' van Silverplatter (een verzameling bibliografische bestanden binnen verschillende vakgebieden), 4 Mei 2003 Pagina 16 van 16

17 'FirstSearch' van de firma OCLC (geeft toegang tot een verzameling catalogi en bibliografische bestanden van algemene en van meer vakspecifieke aard), 'Web of Science' van ISI (verzameling bibliografische bestanden die toegespitst is op het zoeken via citaten en andere bibliografische verwijzingen) en 'OPmaat Netwerk'van de uitgeverij SDU (geeft toegang tot een verzameling belangrijke overheidspublicaties). Bovenstaande systemen bieden de gebruiker de mogelijkheid om voorgeselecteerde data te zoeken, maar het is niet mogelijk om eigen data in het systeem toe te voegen. Wanneer gebruikers zelf data willen opslaan in een persoonlijke ruimte, bieden deze zoeksystemen geen uitkomst Personal Bibliographic Software "Personal Bibliographic Software' (PBS) maakt het voor de gebruiker mogelijk om bibliografische gegevens op te slaan en te structureren in een eigen relationele database. De software is ontwikkeld om documentatieproblemen van niet- informatiespecialisten op te lossen. Onder bibliografische gegevens worden de metagegevens over bijvoorbeeld een boek of tijdschrift verstaan. Tevens is het met PBS mogelijk om gegevens, verkregen uit externe bronnen (bijvoorbeeld een online bibliografisch bestand), te downloaden naar een eigen documentatiebestand. De gebruiker van het systeem kan ingevoerde bibliografische gegevens bewerken, verwijderen en exporteren naar verschillende formats. Een andere mogelijkheid van een dergelijke applicatie is het herkennen van literatuurverwijzingen in een tekstbestand. Wanneer het systeem een deel van de tekst ziet als verwijzing, wordt deze gematched met het desbetreffende record in de database, waarna de bijbehorende referentielijst gemaakt wordt. Met name op het wetenschappelijke vlak wordt veelvuldig gebruik gemaakt van PBS, bijvoorbeeld voor de opbouw van een persoonlijk bibliografisch documentatiebestand 5. Een voordeel van het gebruik PBS boven het verwerken van bibliografische gegevens in MS Word of een andere tekstverwerker, is dat alle referenties op één centrale plaats bij elkaar staan. Bovendien hoeven referenties maar één keer opgeslagen te worden in een database om ze daarna weer op verschillende manieren te kunnen hergebruiken. Ook het uitwisselen van specifieke referenties met derden is in een bibliografische applicatie gemakkelijker dan bij een tekstbestand waarbij de referenties als platte tekst in een tekstbestand zijn opgenomen. 5 Mei 2003 Pagina 17 van 17

18 De meest bekende en meest gebruikte bibliografische applicaties voor individueel gebruik zijn Reference Manager, ProCite, EndNote en Biblioscape. De eerste drie applicaties behoren toe aan de producent ISI Research Software. Biblioscape is ontwikkeld door CG Information. De vier applicaties liggen qua functionaliteit allemaal erg dicht bij elkaar. Het verschil tussen de applicaties uit zich vooral in de interface en in zoek- en opslagmogelijkheden. Hieronder zijn de vier applicaties verder toegelicht. Hierbij is aandacht geschonken aan de toegang tot het systeem, opslagmogelijkheden, interface en de functionaliteit. Reference Manager is uitgebreid beschreven, waarna van ProCite, EndNote en Biblioscape die aspecten worden behandeld waarover Reference Manager niet beschikt. Reference Manager Reference Manager (RM) wordt geleverd in een single user versie voor DOS, Windows en Macintosh en er zijn netwerkversies beschikbaar voor DOS en Windows. De applicatie kan in de netwerkversie door meerdere personen tegelijk gebruikt worden, maar slechts één persoon kan wijzigingen aanbrengen. Het is mogelijk de applicatie en de bijbehorende database(s) te beveiligen met een wachtwoord. RM bestaat uit drie onderdelen, namelijk: Internet Reference Searcher; Betreft het verzamelen van bibliografische informatie van het Internet. De bibliografische informatie is afkomstig van ISI "Web of Science" (bibliografische informatie uit 8000 wetenschappelijke tijdschriften) en PubMed Database Manager; De 'manager' beheert de bibliografische informatie. Mogelijkheden van de databasemanager zijn het opslaan en bewerken van gegevens. Tevens kunnen relaties gelegd worden met andere documenten. Bibliography Builder; Genereert literatuurverwijzingen en literatuurlijsten, bijvoorbeeld binnen een Word document. Mei 2003 Pagina 18 van 18

19 In RM worden voornamelijk literatuurverwijzingen opgeslagen. Met literatuurverwijzingen worden de volgende gegevens bedoeld; auteur(s), titel(s), publicatie datum, URL, aantekeningen, abstracts, editie, paginanummering, uitgeverijgegevens en seriegegevens. Elke verwijzing krijgt een uniek identificatienummer toegewezen, een ID. Tevens kunnen verschillende datatypen opgeslagen worden, waaronder samenvattingen, een volledig boek, hoofdstuk uit boek, tijdschrift, tijdschrift artikel, audiovisueel materiaal, dissertaties, bewegende beelden en geluidsopnames. De velden die ingevuld kunnen worden in RM liggen vast en verschillen per datatype. Aan de ene kant is dit niet handig, omdat de gebruiker vast zit aan het soort velden die door het programma gedefinieerd zijn, maar aan de andere kant draagt het wel bij aan de consistentie van de gegevens. Wil een gebruiker toch zelf velden toevoegen, dan beschikt RM over de mogelijkheid om een beperkt aantal velden zelf te definiëren. RM kent geen limiet aan het aantal te ontwerpen databases. Elke database kan uit een ongelimiteerd aantal verwijzingen bestaan. Alle tekstvelden hebben een variabele lengte en kunnen verschillende soorten informatie bevatten. De ingevoerde gegevens zijn gemakkelijk te wijzigen of te verwijderen. RM beschikt over een Windows gerelateerde interface en is, voor gebruikers die ervaring hebben met bibliografische systemen, gemakkelijk te gebruiken. Er is een duidelijke Guided Tour beschikbaar, waarin stap voor stap de mogelijkheden van het programma worden uitgelegd. In RM kunnen databases over een netwerk met derden gedeeld worden, maar de functionaliteit hiervoor is beperkt. Er zal een netwerkeditie aangeschaft moeten worden om dit mogelijk te maken. Het delen van databases kan ook via Internet, mits de externe applicatie, Reference Web Poster is aangeschaft. Met Reference Web Poster kan een database op internet gepubliceerd worden, waarna verschillende gebruikers via internet databases kunnen doorzoeken. De zoekfunctionaliteit is redelijk. De gebruiker kan zoeken op bepaalde geïndexeerde velden zoals; auteur, trefwoord, titel, naam van tijdschrift, jaar, ID enzovoort. Ook kan gezocht worden op vooraf gedefinieerde zoektermen en op niet geïndexeerde velden, zoals bijvoorbeeld op delen uit een samenvatting. Een zoekactie kan uitgevoerd worden binnen één of meerdere databases tegelijk. Zoektermen uit geïndexeerde velden kunnen rechts getrunceerd worden met een asterisk. Bij de niet geïndexeerde velden wordt letterlijk gezocht. Dit houdt in dat automatisch links en rechts getrunceerd wordt, en zo krijgt de Mei 2003 Pagina 19 van 19

20 asterisk dus zijn letterlijke betekenis. Ook kan gebruik gemaakt worden van de Booleaanse operatoren AND OR en NOT 6. RM beschikt over de mogelijkheid om data uit tekstbestanden in een database te importeren. Bibliografieën kunnen tevens, door middel van een werkbalk in MS Word, in een Word processor ontworpen worden. Dit maakt het mogelijk om databases en bibliografieën te doorzoeken zonder MS Word te verlaten. 7 Procite & EndNote ProCite en EndNote zijn in principe dezelfde applicaties als Reference Manager. Het verschil tussen deze programma s betreft de interface. De interface van ProCite EndNote is eenvoudiger en gebruiksvriendelijker dan de interface van RM. De zoekfunctionaliteit van ProCite is vrij uitgebreid in vergelijking met Reference Manager. In ProCite is het mogelijk om te zoeken op velden uit de database, zoals auteur en titel. Ook is het mogelijk om termen als equal, not equal, greater than, less than, greater than or equal to, less than or equal to, begins with, ends with, exactly, contains, and, or, not, and/not en empty, not empty te gebruiken. Hiermee kan een zoekactie verfijnd worden. In figuur 1 worden de meest algemene kenmerken en verschillen van de hierboven besproken applicaties zichtbaar gemaakt. 8 Features Search the Internet Yes Yes Yes Organize references Yes Yes Yes Organize images and files Yes No No Format bibliographies Yes Yes Yes Operating System Mac OS X & Win Win Mac OS 9 & Win Max # of References 64K character Unlimited Unlimited Max 6 Sieverts, E.;Tekst Retrieval Software; pagina Mei 2003 Pagina 20 van 20

Inhoud. Endnote X7 Handleiding Mediacentrum maart 2015 Page 2

Inhoud. Endnote X7 Handleiding Mediacentrum maart 2015 Page 2 Inhoud Over Endnote... 3 Endnote installeren... 4 Een library aanmaken... 5 Voordat je begint!... 6 Tussenvoegsels in namen... 6 Referenties invoegen in een Worddocument/Cite while you write... 7 Handmatig

Nadere informatie

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Auteur: Brenda Lems Datum: januari 2017 Inleiding EndNote is bibliografische software die je kunt gebruiken voor het opbouwen, beheren en

Nadere informatie

Deel 2: Endnote bibliografische software gebruiken als databasemanager en editor

Deel 2: Endnote bibliografische software gebruiken als databasemanager en editor Deel 2: Endnote bibliografische software gebruiken als databasemanager en editor Versie feb. 2015 pag. 38 Endnote output: 1. Organiseer je database 2. Doorzoek de referenties in je database 3. Publiceren,

Nadere informatie

Inhoud. Mediacentrum hogeschool Windesheim (maart 2015) Page 2

Inhoud. Mediacentrum hogeschool Windesheim (maart 2015) Page 2 Online Inhoud Over Endnote Online... 3 Aanmelden... 3 Voordat je begint!... 4 Tussenvoegsels in namen... 4 Referenties invoegen in een Worddocument/Cite while you write... 5 Handmatig invoeren van referenties...

Nadere informatie

Desktopversie voor medewerkers

Desktopversie voor medewerkers Desktopversie voor medewerkers Mediacentrum Hogeschool Windesheim Handleiding Endnote voor medewerkers 20170503 1 Contents Endnote... 3 Inleiding... 3 Voordat je begint nog even dit!... 3 Endnote installeren...

Nadere informatie

Mediatheekhandleiding EndNote X9 en hoger

Mediatheekhandleiding EndNote X9 en hoger Mediatheekhandleiding EndNote X9 en hoger Inleiding EndNote is bibliografische software die je kunt gebruiken voor het opbouwen, beheren en gebruiken van een literatuurlijst. Door de integratie van EndNote

Nadere informatie

EndNote Web handleiding

EndNote Web handleiding EndNote Web handleiding Bibliographic reference manager voor het verzamelen, beheren, delen van referenties en het maken van literatuurlijsten. 1. Een account aanmaken. Je kan je registreren via de databank

Nadere informatie

Handleiding voor Zotero versie 2.0

Handleiding voor Zotero versie 2.0 Handleiding voor Zotero versie 2.0 Michiel Wolda De handleiding voor Zetero is geschreven voor de lezers van het boek Deskresearch: Informatie selecteren, beoordelen en verwerken: tweede editie (Van Veen

Nadere informatie

Introductie Reference Manager 12

Introductie Reference Manager 12 Introductie Reference Manager 12 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Wat is Reference Manager 12... 2 Werken via Athena... 3 Opbouw en gebruik van je Reference Manager Databank... 4 1. overlopen scherm...

Nadere informatie

Informatievaardigheden Introductie EndNote

Informatievaardigheden Introductie EndNote Informatievaardigheden Introductie EndNote TU Delft Library Delft University of Technology Challenge the future TU Delft Library HowInformatievaardigheden to find and use scientific / EndNote information

Nadere informatie

Informatie & Databases

Informatie & Databases Informatie Wat is informatie en waaruit het bestaat? Stel op een kaart staat het getal 37 geschreven. Wat kun je dan zeggen van het cijfer 37? Niets bijzonders, toch? Alleen dat het een getal is. Gaat

Nadere informatie

Inhoud. Mediacentrum Hogeschool Windesheim Handleiding Endnote Online juli

Inhoud. Mediacentrum Hogeschool Windesheim Handleiding Endnote Online juli ONLINE Inhoud Wat is Endnote Online?... 3 Voordat je begint nog even dit!... 3 Aanmelden... 4 Referenties invoegen in een Worddocument/Cite while you write... 5 Handmatig invoeren van referenties... 7

Nadere informatie

Inhoud. EndnoteWeb januari 2015 Page 2

Inhoud. EndnoteWeb januari 2015 Page 2 EndNote Web X6 Inhoud Over Endnote Web... 3 Aanmelden... 3 Samenwerking met Word (Cite while you write)... 5 Voordat je begint met invoeren... 7 Tussenvoegsels in namen... 7 Handmatig invoeren van referenties...

Nadere informatie

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Auteur: H. Benne, E. Langhorst Datum: april 2015 Inhoud Inleiding... 1 EndNote X7... 2 EndNote Web... 3 Add-ons... 4 Overstappen naar EndNote...

Nadere informatie

Handout bij de cursus RefWorks

Handout bij de cursus RefWorks Universiteitsbibliotheek Handout bij de cursus RefWorks 1. Beginnen met RefWorks - een account openen en aanpassen, inloggen 2. Referenties exporteren naar RefWorks - vanuit CatalogusPlus, catalogus, databases

Nadere informatie

De voordelen van Drupal

De voordelen van Drupal Drupal is een open source Content Management System (CMS). Daarnaast kun je Drupal zien als een framework, dit betekent dat je modules (oftewel mini-applicaties) kunt implementeren in je installatie van

Nadere informatie

Op Windesheim maken we gebruik van EndNote X6. Deze versie van EndNote kan op Windesheim worden geïnstalleerd.

Op Windesheim maken we gebruik van EndNote X6. Deze versie van EndNote kan op Windesheim worden geïnstalleerd. EndNote X6 Inhoud Over Endnote... 3 Endnote installeren... 4 Een library aanmaken... 5 Handmatig invoeren van referenties... 7 Referenties importeren... 9 WindeSearch... 9 Worldcat... 9 Eric... 10 Google

Nadere informatie

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Handleiding CMS Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Inhoudsopgave 1.0 Inleiding 3 2.0 Introductie CMS en websites 4 3.0 Inloggen in beheer 5 4.0 Dashboard 6 4.1 Bezoekers totalen 6 4.2 Bezoekers 7 4.3

Nadere informatie

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP

Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Beveiligingsaspecten van webapplicatie ontwikkeling met PHP Versie 1.0 Wouter van Kuipers 7 7 2008 1 Inhoud 1 Inhoud... 2 2 Inleiding... 2 3 Probleemgebied... 3 3.1 Doelstelling...

Nadere informatie

Introductie Endnote X6

Introductie Endnote X6 Introductie Endnote X6 Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Wat is Endnote X6?... 2 2. Werken via Athena... 3 Deel 1: Opbouw en gebruik van je Endnote X6 library... 4 1. Overlopen scherm... 4 2. Creëren library...

Nadere informatie

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I WOSI Ruud Jungbacker en Michael de Vries - Technisch ontwerp Website Document historie Versie(s) Versie Datum Status Omschrijving / wijzigingen 0.1 20 nov 2008 Concept

Nadere informatie

1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen.

1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen. 1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen. Vooraleer je aan een literatuuronderzoek begint, is het belangrijk om voldoende informatie over je onderwerp te verzamelen via vakwoordenboeken,

Nadere informatie

PILNAR web applicatie. Handleiding

PILNAR web applicatie. Handleiding PILNAR web applicatie Handleiding Table of Contents De PILNAR editor...3 Toegang tot de omgeving...3 De PILNAR omgeving...3 Hoofdmenu...4 Navigatie...5 Zoeken...6 Detailoverzichten...6 Collectie... 7 Inzending...

Nadere informatie

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous

icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous icafe Project Joeri Verdeyen Stefaan De Spiegeleer Ben Naim Tanfous 2006-2007 Inhoudsopgave 1 2 1.1 Programmeertaal PHP5..................... 2 1.2 MySQL database......................... 3 1.3 Adobe Flash...........................

Nadere informatie

Koppeling met een database

Koppeling met een database PHP en MySQL Koppeling met een database 11.1 Inleiding In PHP is het eenvoudig om een koppeling te maken met een database. Een database kan diverse gegevens bewaren die met PHP aangeroepen en/of bewerkt

Nadere informatie

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties 2 Supportdesk Pro Introductie Inhoudsopgave I Supportdesk Pro 3 1 Inleiding... 3 2 Werkwijze... 3 II Zaken 4 1 Introductie... 4 2 Zaken beheren... 4 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 4 Verwerken...

Nadere informatie

WebHare Professional en Enterprise

WebHare Professional en Enterprise WebHare Professional en Enterprise Publicatie module Site inrichting handleiding Datum 19 november 2002 Aantal pagina s: 31 Versie: 2.01 Doelgroep Sysops Gebruikers met site aanmaak rechten Gebruikers

Nadere informatie

een onmisbaar hulpmiddel bij het maken van een artikel of scriptie

een onmisbaar hulpmiddel bij het maken van een artikel of scriptie Page 1 of 6 Reference Manager een onmisbaar hulpmiddel bij het maken van een artikel of scriptie Hans Beldhuis RC-ICT, afdeling Ondersteuning H.J.A.Beldhuis@rc.rug.nl Je bent terug van vakantie en waar

Nadere informatie

ZOEKEN IN BUSINESS SOURCE PREMIER

ZOEKEN IN BUSINESS SOURCE PREMIER ZOEKEN IN BUSINESS SOURCE PREMIER ZOEKEN IN BUSINESS SOURCE PREMIER EENVOUDIG ZOEKEN ZOEKRESULTAAT: SORTEREN EN VERFIJNEN (FILTERS) GEAVANCEERD ZOEKEN SEARCH HISTORY ZOEKEN NAAR LANDENINFORMATIE ZOEKEN

Nadere informatie

Mach3Framework 5.0 / Website

Mach3Framework 5.0 / Website Mach3Framework 5.0 / Website Handleiding Mach3Builders Inhoudsopgave 1 Inloggen...5 1.1 Ingelogd blijven...6 1.2 Wachtwoord vergeten...7 2 Applicatie keuzescherm...8 2.1 De beheeromgeving openen...9 3

Nadere informatie

Les 10 : Aanmaken van een database (deel2).

Les 10 : Aanmaken van een database (deel2). Les 10 : Aanmaken van een database (deel2). Wat is een database? Een centrale opslagruimte voor gegevens. Alle informatie wordt centraal opgeslagen en kan door iedereen geraadpleegd worden. Voordelen van

Nadere informatie

De Kleine WordPress Handleiding

De Kleine WordPress Handleiding Introductie Dit is geen uitgebreide handleiding om een WordPress website of blog mee te bouwen. Het is ook geen overzicht van alle aspecten die een WordPress website zo bijzonder maken en geen verhandeling

Nadere informatie

ZOEKEN MEDLINE COMPLETE

ZOEKEN MEDLINE COMPLETE ZOEKEN MEDLINE COMPLETE VERSCHILLEN MET PUBMED EENVOUDIG ZOEKEN UITGEBREID ZOEKEN ZOEKGESCHIEDENIS TIPS & TRUCS VERSCHILLEN MET PUBMED Je hebt direct toegang tot de fulltext van meer dan 2,400 medische

Nadere informatie

PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN

PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN PHP-OPDRACHT SITE BOUWEN PERIODE 4 LEERJAAR 1 Opleiding: Duur: Applicatieontwikkelaar 1 onderwijsperiode (4-8 weken) Voorkennis: Basiscursus PHP 5.4 Victor Peters (978 90 125 8499 9) Basiscursus XHTML,

Nadere informatie

Handleiding Wordpress

Handleiding Wordpress Handleiding Wordpress Inhoudsopgave 1. Inloggen 2. Berichten en Pagina s 3. Afbeeldingen en video s 4. Weblinks 1. Inloggen 1.1 Inloggen bij Wordpress We starten met het inloggen op je WordPress gebaseerde

Nadere informatie

Het Automatic Term Mapping systeem van Emcare helpt Subject Headings te vinden. In paragraaf 2 wordt uitgelegd hoe dit werkt.

Het Automatic Term Mapping systeem van Emcare helpt Subject Headings te vinden. In paragraaf 2 wordt uitgelegd hoe dit werkt. WALAEUS BIIBLIIOTHEEK Emcare 1. Inleiding Emcare bevat ruim 5 miljoen referenties (beschrijvingen) van artikelen uit ruim 3700 tijdschriften op het gebied van verpleegkunde en paramedische vakgebieden.

Nadere informatie

AFO 653 RSS Nieuwsfeeds

AFO 653 RSS Nieuwsfeeds AFO 653 RSS Nieuwsfeeds 653.1 Inleiding 653.1.1 Wat zijn RSS News Feeds en hoe worden ze in Vubis Smart gebruikt? RSS News Feeds RSS (Really Simple Syndication) is een XML-gebaseerd formaat voor het distribueren

Nadere informatie

1.1 medline. 1.2 PubMed

1.1 medline. 1.2 PubMed De laatste jaren is er een groeiende belangstelling voor evidence-based medicine; niet alleen in de medische professie, maar ook bij de paramedici en verpleegkundigen (evidencebased practice, evidence-based

Nadere informatie

Handleiding Zotero. Index. Wat is Zotero? Hoe werk ik met Zotero?

Handleiding Zotero. Index. Wat is Zotero? Hoe werk ik met Zotero? Handleiding Zotero Dienst mediatheken Laatste update: 10/12/2014 11:44 Index Wat is Zotero?... 1 Hoe werk ik met Zotero?... 1 Hoe installeer ik Zotero op mijn pc?... 2 Wat is mijn limiet?... 2 Hoe stel

Nadere informatie

INSTRUMENTEN TER ONDERSTEUNING VAN SCRIPTIESTUDENTEN

INSTRUMENTEN TER ONDERSTEUNING VAN SCRIPTIESTUDENTEN INSTRUMENTEN TER ONDERSTEUNING VAN SCRIPTIESTUDENTEN Medewerkers van de Bibliotheek Rechten hebben voor studenten, die starten met het schrijven van de scriptie, instrumenten ontwikkeld. De instrumenten

Nadere informatie

WEBDOC V2 mini-handleiding voor eindgebruikers

WEBDOC V2 mini-handleiding voor eindgebruikers WEBDOC V2 mini-handleiding voor eindgebruikers Wat is webdoc... 2 De site... 3 Toegang tot Webdoc... 4 Aanmelden.... 4 Hoe te gebruiken... 5 Documenten raadplegen... 5 Documenten met betrekking tot volgende

Nadere informatie

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmanagement

Handleiding. CROW Kennisbank. Contentmanagement Handleiding CROW Kennisbank Contentmanagement Inhoudsopgave Inleiding... 2 Hoofdstuk 1 - Navigeren door de inhoudsopgaven... 3 1.1 Indeling inhoudsopgave wijzigen... 3 1.2 Selecteren van titels in de navigatie...

Nadere informatie

Een ASP.NET applicatie opzetten. Beginsituatie:

Een ASP.NET applicatie opzetten. Beginsituatie: Hoofdstuk 1 Een ASP.NET applicatie opzetten Beginsituatie: Windows XP Pro, Windows Vista Pro of Windows 7 Pro Visual Studio.NET moet zijn geïnstalleerd. Let hierbij op dat de Express versie niet voldoet.

Nadere informatie

Eenvoud, kracht en snelheid

Eenvoud, kracht en snelheid OpenIMS Open Informatie Management Server Eenvoud, kracht en snelheid E-mail Management Server Whitepaper Open Informatie Management Server www.openims.com OpenSesame ICT BV www.osict.com Inhoudsopgave

Nadere informatie

Als je naar ERIC gaat kom je automatisch bij Basic Search (eenvoudig zoeken).

Als je naar ERIC gaat kom je automatisch bij Basic Search (eenvoudig zoeken). ZOEKEN IN ERIC EENVOUDIG ZOEKEN ZOEKRESULTAAT: SORTEREN EN VERFIJNEN (FILTERS) GEAVANCEERD ZOEKEN SEARCH HISTORY DE THESAURUS (wat is het?) ZOEKEN MET DE THESAURUS EEN TWEEDE THESAURUSTERM TOEVOEGEN EENVOUDIG

Nadere informatie

Korte Handleiding CINAHL

Korte Handleiding CINAHL Korte Handleiding CINAHL Inhoud: WALAEUS BIIBLIIOTHEEK Inleiding Inloggen Subject Headings en Keywords Zoeken Zoekscherm Zoeken op onderwerp Zoeken op auteur, auteursadres, e.d. Zoeken op tijdschrift Zoeken

Nadere informatie

Conversie van een Reference Manager database naar een EndNote library

Conversie van een Reference Manager database naar een EndNote library Instructie: Conversie van een Reference Manager database naar een EndNote library en Conversie van citaties en een referentielijst in een Word document die via Reference Manager werden ingevoegd naar EndNote

Nadere informatie

Modulehandleiding VivianCMS. Zoeken

Modulehandleiding VivianCMS. Zoeken Modulehandleiding VivianCMS Zoeken Versie: 1.0 Startdatum: 22-05-2006 Datum laatste wijziging: 19-06-2006 Opmerking: Gepubliceerd op http://www.viviancms.nl Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1. Algemene

Nadere informatie

Websites aanpassen. Voor iedereen.

Websites aanpassen. Voor iedereen. Websites aanpassen. Voor iedereen. Teksten aanpassen en afbeeldingen toevoegen. Links naar andere pagina s of documenten. Pagina s toevoegen, kopiëren en verplaatsen. Ondersteuning voor meerdere talen.

Nadere informatie

Web Presence Builder. Inhoud

Web Presence Builder. Inhoud Web Presence Builder Inhoud Inhoud... 1 Wat is Web Presence Builder?... 2 Het categoriescherm... 2 De eerste stappen naar een eigen website... 3 Onderwerp selecteren en website naam aanpassen... 3 Vooraf

Nadere informatie

Module handleiding VivianCMS. Fotoalbum

Module handleiding VivianCMS. Fotoalbum Module handleiding VivianCMS Fotoalbum Versie: 1.0 Startdatum: 06-05-2006 Datum laatste wijziging: 26-05-2006 Opmerking: Gepubliceerd op http://www.viviancms.nl Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Algemene

Nadere informatie

Gebruikershandleiding GO search 2.0

Gebruikershandleiding GO search 2.0 Gebruikershandleiding GO search 2.0 1 Gebruikershandleiding Product: GO search 2.0 Documentversie: 1.1 Datum: 2 februari 2015 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van GemeenteOplossingen worden

Nadere informatie

Op zoek naar wetenschappelijke literatuur?

Op zoek naar wetenschappelijke literatuur? Op zoek naar wetenschappelijke literatuur? VERONIQUE DESPODT INFORMATIEMEDEWERKER KCGG VERONIQUE.DESPODT@UGENT.BE BLITS INFORMATIESESSIE VOOR STUDENTEN 29/11/2016 Blits? Initiatief: Kenniscentrum voor

Nadere informatie

Handleiding EndNote Web

Handleiding EndNote Web Handleiding EndNote Web Versie september 2012. Wat u met EndNote Web kan EndNote Web is een bibliografische software. U kunt ermee uw referenties opslaan en formatteren in diversie stijlen (zoals APA,

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Psychorom. Bohn Stafleu van Loghum

Gebruikershandleiding Psychorom. Bohn Stafleu van Loghum Gebruikershandleiding Psychorom Bohn Stafleu van Loghum Inhoudsopgave 1. Opstarten cd rom na installatie 3 2. Werking programma 4 2.1 Zoeken 4 2.2 Zoektermen combineren 5 3. Menu Bestand 8 3.1 Afdrukken

Nadere informatie

15 July 2014. Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding

15 July 2014. Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding 1 Overzicht Steeds vaker komen we de term web applicatie tegen bij software ontwikkeling. Een web applicatie is een programma dat online op een webserver

Nadere informatie

ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator

ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator ALL-CRM Gebruikershandleiding AC-DataCumulator Author: Bas Dijk Date: 23-04-2013 Version: v1.2 Reference: 2013, All-CRM 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Inleiding 3 3 Gebruikershandleiding Windows Forms

Nadere informatie

Website maker. Bezoek je domein om de Website maker in te stellen. De volgende melding zal zichtbaar zijn.

Website maker. Bezoek je domein om de Website maker in te stellen. De volgende melding zal zichtbaar zijn. Aan de slag met de Bezoek je domein om de in te stellen. De volgende melding zal zichtbaar zijn. Volg de url 'administratie paneel' om in te loggen en de vervolgens in te stellen. Als eerst krijg je de

Nadere informatie

Databases - Inleiding

Databases - Inleiding Databases Databases - Inleiding Een database is een verzameling van een aantal gegevens over een bepaald onderwerp: een ledenbestand van een vereniging, een forum, login gegevens. In een database worden

Nadere informatie

Handleiding Metis Admin

Handleiding Metis Admin Handleiding Metis Admin Inhoud 1. Inleiding 2. Registreren van publicaties tabblad Type tabblad Auteurs tabblad Bibliografische beschrijving tabblad Onderzoek tabblad Extra kenmerken tabblad Samenvatting

Nadere informatie

Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat

Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat Wat is een database? Een verzameling van georganiseerde data Een database bestaat uit applicaties, SQL en het DBMS Watis eendbms? EenDBMS

Nadere informatie

Bronnen voor genderstudies

Bronnen voor genderstudies Bronnen voor genderstudies Deel 1: Belangrijke werkinstrumenten in een wetenschappelijke bibliotheek - Catalogi 1. Algemeen 2. ALEPH Online versus CDROM Browse versus search Basket en mail Trefwoorden

Nadere informatie

Deel 1: starten met Endnote, mogelijkheden van bibliografische software

Deel 1: starten met Endnote, mogelijkheden van bibliografische software Deel 1: starten met Endnote, mogelijkheden van bibliografische software Versie feb. 2015 pag. 1 Bibliografische software? Endnote, Reference Manager, RefWorks, Zotero, Mendeley zijn bibliografische softwarepakketten

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document PEN: Paper Exchange Network Software Engineering groep 1 (se1-1415) Academiejaar 2014-2015 Jens Nevens - Sander Lenaerts - Nassim Versbraegen Jo De Neve - Jasper Bevernage Versie

Nadere informatie

Migreren naar Access 2010

Migreren naar Access 2010 In deze handleiding Het uiterlijk van Microsoft Access 2010 verschilt aanzienlijk van Access 2003. Daarom hebben we deze handleiding gemaakt, zodat u niet te veel tijd hoeft te besteden aan het leren werken

Nadere informatie

Handleiding EndNote Web

Handleiding EndNote Web Handleiding EndNote Web Versie februari 2012. Wat u met EndNote Web kan EndNote Web is een bibliografische software. U kunt ermee uw referenties opslaan en formatteren in diversie stijlen (zoals APA, MLA,

Nadere informatie

Catalogger 9.0 features

Catalogger 9.0 features features Catalogger software maakt het onderhouden van productassortimenten en het genereren van catalogi steeds eenvoudiger. Versie 9.0 zit vol met nieuwe features en verbeteringen. Vanaf nu is er Unicode

Nadere informatie

Een database gebruiken

Een database gebruiken Een database gebruiken In een vorige handleiding heb ik laten zien hoe je met Scratch soortgelijke gegevens kunt opslaan in een lijst om deze op een later moment weer op te halen. Als voorbeeld las ik

Nadere informatie

CEL. Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving

CEL. Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving CEL Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving FACTSHEET CEL VERSIE 1.0 DECEMBER 2001 CEL - Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving Inhoudsopgave Wat is CEL? 1 Uitgangspunten 1 De eindgebruiker

Nadere informatie

Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op

Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op 1 Inhoudsopgave Disclaimer... 3 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP.... 8 Joomla installeren op XAMPP... 15 Handige links... 16 2 Disclaimer Bij de samenstelling

Nadere informatie

Handleiding RefWorks

Handleiding RefWorks Inleiding... 2 Wat is RefWorks?... 2 Begrippenkader... 2 Een RefWorks account aanmaken... 2 Mappen creëren... 3 Referenties importeren vanuit databanken... 4 RefWorks: Importeren van referenties uit WorldCat...

Nadere informatie

OpenIMS 4.2 Portaal Server

OpenIMS 4.2 Portaal Server OpenIMS 4.2 Portaal Server Inhoudsopgave 1 WAT IS EEN ENTERPRISE INFORMATIE PORTAAL?...3 1.1 BESPARINGEN...3 1.2 GERICHT OP EEN SPECIFIEKE DOELGROEP...3 2 OPENIMS PORTAAL SERVER (PS)...4 2.1 CENTRAAL BEHEER...4

Nadere informatie

MWeb 4.0. Handleiding Basis Modules Versie 1.0

MWeb 4.0. Handleiding Basis Modules Versie 1.0 MWeb 4.0 Handleiding Basis Modules Versie 1.0 Index 1. Algemeen 3 1.1. Gebruikersnamen en Wachtwoorden 3 1.2. Inloggen 3 1.3. Uitloggen 3 1.4. Belangrijk 3 2. User Manager 4 2.1. Gebruikers lijst User

Nadere informatie

Zicht - Content Management Systeem een algemene beschrijving

Zicht - Content Management Systeem een algemene beschrijving Zicht - Content Management Systeem een algemene beschrijving Versie april/2008 Zicht nieuwe media ontwerpers 2008 1 Inleiding Een Content Management Systeem (CMS) is een webapplicatie waarmee je zonder

Nadere informatie

BIBLIOTHEEK SOCIALE WETENSCHAPPEN. Handleidingen

BIBLIOTHEEK SOCIALE WETENSCHAPPEN. Handleidingen BIBLIOTHEEK SOCIALE WETENSCHAPPEN Handleidingen ProQuest Zoeken in ProQuest-databanken: ProQuest Sociology; Political Science; Social Science Journals; Social Services Abstracts; Sociological Abstracts

Nadere informatie

Quick Guide VivianCMS

Quick Guide VivianCMS Quick Guide VivianCMS Gastenboek creëren Versie: 1.0 Startdatum: 24 juli 2006 Datum laatste wijziging: 24 juli 2006 Opmerking: Gepubliceerd op http://www.viviancms.nl Inhoud 1 Inleiding...3 1.1 Contactformulier

Nadere informatie

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis 142.1 Inleiding Titel Aanwinsten Geschiedenis wordt gebruikt om toevoegingen en verwijderingen van bepaalde locaties door te geven aan een centrale catalogus instantie.

Nadere informatie

Handleiding wordpress

Handleiding wordpress Handleiding wordpress Wordpress versie 3.0.4 Handleiding versie 1.1 Auteur Website Geert Hoekzema www.geerthoekzema.nl www.geerthoekzema.nl geert@geerthoekzema.nl 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Beginnen

Nadere informatie

Documentatie. InstantModules Q42. Versie 1.1

Documentatie. InstantModules Q42. Versie 1.1 Documentatie InstantModules Q42 Versie 1.1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voor gebruikers... 3 InstantComment... 3 InstantTagging... 5 Voor webmasters... 9 InstantComment... 9 InstantTagging... 11 Voor

Nadere informatie

Het Wepsysteem. Het Wepsysteem wordt op maat gebouwd, gekoppeld aan de gewenste functionaliteiten en lay-out van de site. Versie september 2010

Het Wepsysteem. Het Wepsysteem wordt op maat gebouwd, gekoppeld aan de gewenste functionaliteiten en lay-out van de site. Versie september 2010 Het Wepsysteem Het Wepsysteem is een content management systeem, een systeem om zonder veel kennis van html of andere internettalen een website te onderhouden en uit te breiden. Met het Content Management

Nadere informatie

Mach3Framework 5.0 / Website

Mach3Framework 5.0 / Website Mach3Framework 5.0 / Website Handleiding Mach3Builders Inhoudsopgave 1 Inloggen...4 1.1 Ingelogd blijven...5 1.2 Wachtwoord vergeten...6 2 Applicatie keuzescherm...7 2.1 De beheeromgeving openen...8 3

Nadere informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Oriëntatie op het onderwerp Wat is het onderwerp Welke zoektermen Welke bronnen Zoeken naar informatie Welke informatiebronnen Kiezen en beoordelen van informatie

Nadere informatie

Bijlage bij Getting Started Guide International English Edition

Bijlage bij Getting Started Guide International English Edition Bijlage bij Getting Started Guide International English Edition Chapter 3: Aan de slag met Inspiration, een beginnersles Deze beginnersles is een goed startpunt voor het leren gebruiken van Inspiration.

Nadere informatie

Handleiding Planmonitor wonen

Handleiding Planmonitor wonen Handleiding Planmonitor wonen Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Systeemeisen 3. Toelichting per onderdeel 3.1 Opstarten en inloggen 3.2 De onderdelen van het venster 3.3 Plannen zoeken 3.3.1 (eenvoudig) zoeken

Nadere informatie

AFO 113 Authoritybeheer

AFO 113 Authoritybeheer AFO 113 Authoritybeheer 113.1 Inleiding Authority records die gebruikt worden in de catalogusmodule kunnen via deze AFO beheerd worden. U kunt hier records opzoeken, wijzigen, verwijderen of toevoegen.

Nadere informatie

ZOEKEN IN SPORTDISCUS

ZOEKEN IN SPORTDISCUS ZOEKEN IN SPORTDISCUS EENVOUDIG ZOEKEN ZOEKRESULTAAT: SORTEREN EN VERFIJNEN (FILTERS) GEAVANCEERD ZOEKEN SEARCH HISTORY DE THESAURUS (wat is het?) ZOEKEN MET DE THESAURUS EENVOUDIG ZOEKEN Als je naar SPORTDiscus

Nadere informatie

Aan de slag. Hulp opvragen Klik op het vraagteken om Help-inhoud te zoeken.

Aan de slag. Hulp opvragen Klik op het vraagteken om Help-inhoud te zoeken. Aan de slag Microsoft Access 2013 ziet er anders uit dan eerdere versies, dus hebben we deze handleiding gemaakt, zodat u zo snel mogelijk aan de slag kunt. De schermgrootte wijzigen of een database afsluiten

Nadere informatie

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding 1 Looproute Microsoft OneNote 2010 Inleiding Dit document beschrijft de werking van het computerprogramma Microsoft OneNote (versie 2010) en is bedoeld voor docenten en leerlingen van het basis- en voortgezet

Nadere informatie

Installatiehandleiding. Facto minifmis

Installatiehandleiding. Facto minifmis Installatiehandleiding Facto minifmis 1. Installatie Facto MiniFMIS 1.1 Achtergrond Facto MiniFMIS biedt facilitaire organisaties een eenvoudige en gebruikersvriendelijke hulpmiddel bij het uitvoeren van

Nadere informatie

Samen op zoek naar proeven

Samen op zoek naar proeven Samen op zoek naar proeven De handleiding Jens Vanhouwaert jens@vanhouwaert.be 1 Inhoudsopgave 1 Handleiding... 4 1.1 De website... 4 1.2 Algemene werking... 4 1.3 Download de databank... 4 1.3.1 Internet

Nadere informatie

Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC

Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC Laatste revisie: 29 juli 2009 Inhoudsopgave Inleiding... 2 1 Installatie ODBC driver... 2 2 Systeeminstellingen in AbiFire5... 3 2.1 Aanmaken extern profiel...

Nadere informatie

Documentatie Handleiding Hunter-CRM Desktop v1.0

Documentatie Handleiding Hunter-CRM Desktop v1.0 Documentatie Handleiding v1.0 1 Voorwoord Hunter-Desktop is een product van Hunter-CRM. Onze CRM software is gemaakt met het oog op gemak. Deze documentatie bevat een overzicht van de meest gebruikte functionaliteiten

Nadere informatie

Installatiehandleiding Cane Webservices.nl Integratie

Installatiehandleiding Cane Webservices.nl Integratie Installatiehandleiding Cane Webservices.nl Integratie Inhoud INHOUD... 1 1. INTRODUCTIE... 2 DOELSTELLING DOCUMENT... 2 GERELATEERDE DOCUMENTEN... 2 GEBRUIK VAN HET DOCUMENT... 2 LEZERS DOELGROEP... 2

Nadere informatie

Instructies annotatie experiment

Instructies annotatie experiment Instructies annotatie experiment Achtergrond Het Rijksmuseum maakt bij het beschrijven van de collectie gebruik van zelf ontwikkelde thesauri en gecontroleerde woordenlijsten. Aan de ene kant kost het

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Geneeskundig Adresboek. Bohn Stafleu van Loghum

Gebruikershandleiding Geneeskundig Adresboek. Bohn Stafleu van Loghum Gebruikershandleiding Geneeskundig Adresboek Bohn Stafleu van Loghum Inhoudsopgave 1. Opstarten cd rom na installatie 3 2. Werking programma 4 2.1 Zoeken 4 2.2 Zoektermen combineren 5 3. Menu Bestand 6

Nadere informatie

Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database

Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database Specificaties Front End voor de ONBETWIST Database Deliverable 2.2 Hans Cuypers en Jan Willem Knopper Inleiding Binnen ONBETWIST zal een organisatie opgezet worden die zorg draagt voor de standaardisatie

Nadere informatie

Inhoudsopgave... 1 Disclaimer... 3 Voorwoord... 3 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op

Inhoudsopgave... 1 Disclaimer... 3 Voorwoord... 3 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op 1 Inhoudsopgave... 1 Disclaimer... 3 Voorwoord... 3 Inleiding... 5 Het downloaden van XAMPP... 7 Het installeren van XAMPP... 8 Joomla installeren op XAMPP... 14 Handige links... 15 2 Disclaimer Bij de

Nadere informatie

Handleiding EndNote Web

Handleiding EndNote Web Handleiding EndNote Web Versie september 2012. : instructiefilmpje http://screencast.com/t/rjakmsncd7gy Wat je met EndNote Web kan EndNote Web is een bibliografische software. Je kan ermee referenties

Nadere informatie