Transcriptie

1 Een uitgave van de Vereniging Juridische Studenten recht v redig n adres:rechtevenredig@ou.nl jaargang19 nummer 3 april 2009

2 Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 2 -

3 Voorzitter Huibert Brouwer Coehoornsingel AE Zutphen (0575) Secretaris/ Garry Wiersema Webmaster en postmaster De Savornin Lohmanstraat BM Meppel (0522) Penningmeester en DirkJan Bart Ledenadministratie Scarlattistraat VL Zwolle (06) djbart@hetnet.nl Algemeen bestuurslid Agnes de Vries Activiteitencoördinator Snavel van Emekamp CX Zwolle (038) agnesdevries@home.nl Algemeen bestuurslid Activiteitencoördinator Willy van Rhijn Algemeen bestuurslid Karin Manhoef Interne/externe communcatie Langswater 854 PR/ledenwerving 1069 EH Amsterdam (020) Karin.Manhoef@prorail.nl Algemeen bestuurslid Margo Elte Redactie RechtOp Prins Hendriklaan AL Wezep (038) margoelte@online.nl Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 3 -

4 Inhoudsopgave REDACTIONEEL 3 VAN DE VOORZITTER 5 ACTIVITEITENKALENDER 2008/ Tweede semester VOORAANKONDIGINGEN 8 AGENDA JAARVERGADERING RECHT-EVEN-REDIG 9 VERSLAG INTERVIEW PROF. DR. P. TAK 10 PALAIS JUSTICE DE L'ILE EN LA SANTÉ GEVANGENIS 14 NIETS MEER TE MELDEN 17 GESLAAGD!! 19 Redactioneel De deadline voor het inleveren van kopij voor RechtOp is 1 juli Insturen naar rechtevenredig@ou.nl. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 4 -

5 Van de voorzitter Huibert Brouwer In de wondere wereld van het intellectuele eigendom (I.E.) is er naast het auteursrecht een nieuwe loot in opkomst: de naburige rechten. Wat is dat nu weer voor recht? Zijn auteursrechten verbonden met een maker van een werk zoals componisten en auteurs, bij naburige rechten gaat het vooral om de uitvoerders. In het verleden kwamen uitvoerenden zoals studiomuzikanten en acteurs er qua inkomsten bekaaid van af. Sinds de Wet op de naburige rechten en de oprichting van de Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten (SENA ) is hier verandering in gekomen. Deze organisatie heeft in Nederland het alleenrecht om op basis van naburige rechten gelden te innen en uit te keren. Hoe werkt dit nu? Het idee achter de naburige rechten is, dat bijvoorbeeld acteurs die gespeeld hebben in een tv-serie vaak lijdzaam moesten toezien hoe deze serie eindeloos herhaald werd zonder dat zij er zelf nog een cent aan verdienden. Ook studiomuzikanten die meespeelden op een hit die miljoenen keren over de toonbank gingen, moesten het alleen maar doen met de éénmalige gage voor het inspelen. De inkomsten komen vooral uit de muzieklicenties die bedrijven moeten afdragen aan de SENA. Een belangrijke sector in deze is natuurlijk de horeca, maar ook kledingzaken hebben vaak muziek aan staan. Een andere inkomstenbron is de Thuiskopie heffing. Het komt er op neer dat over de verkoopprijs van blanco informatiedragers zoals cdr's en dvdr's een heffing wordt betaald door de consument. Over het plan om deze heffing uit te breiden naar mp-3 spelers wordt fel gestreden door voor- en tegenstanders. Ook de Minister van Justitie heeft zijn duit in het zakje gedaan door met het ultieme machtsmiddel AMvB een moratorium van 2 jaar op te leggen. Het zijn roerige tijden voor auteursrechten en aanverwante rechten. Tijdens een congres van de internationale vereniging voor auteursrecht (ALAI), schetste een hoge ambtenaar van de Wereldorganisatie voor Intellectuele Eigendom (WIPO) twee toekomstscenario s voor het auteursrecht. In het eerste scenario zijn de rechthebbenden de zeggenschap over hun werken volledig kwijtgeraakt. Alles wat eenmaal op het internet verschijnt, wordt gelijk eindeloos veel keren gekopieerd en verspreid zonder dat daar de rechthebbenden nog iets van terugzien. In het tweede scenario zijn de rechthebbenden oppermachtig. Door massieve toepassing van technisch maatregelen wordt piraterij onmogelijk gemaakt. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 5 -

6 Platenmaatschappijen gaan samen met gespecialiseerde opsporingsdiensten de strijd aan met p2p netwerken en aan ieder gedownload stukje muziek zit dan voortaan een prijskaartje. Beide scenario s zullen niet uitkomen, want dat zou het einde betekenen van het auteursrecht. Zelf durf ik geen voorspelling te doen, de toekomst is gewoonweg te onzeker geworden, o.a. door de razendsnelle technische ontwikkelingen en de onvoorspelbare route die de politiek zal nemen. De SP bijvoorbeeld, is voor het volledig vrijgeven van het auteursrecht op internet. Als muzikant/producer en beginnend jurist ben ik wel voor duidelijke handhaving van de huidige wetgeving. Ik zie echter ook wel in dat de Auteurswet op den duur aanpassing vereist. Er zijn echter ook alternatieve geluiden, die het illegaal downloaden op een heel andere manier benaderen. Een onlangs verschenen rapport van TNO is hier een duidelijk voorbeeld van. Het rapport getiteld Ups en downs: economische en culturele gevolgen van file sharing voor muziek, film en games breekt een lans voor de positieve gevolgen van het downloaden. Er wordt zelfs een rekensommetje gemaakt, waarbij uiteindelijk de positieve gevolgen volgens TNO opwegen tegen het financiële verlies van platenmaatschappijen, artiesten en componisten. Er valt veel in te brengen tegen de gevolgde zienswijze, vooral wat betreft de cijfermatige onderbouwing. TNO gaat er echter van uit dat veel gedownloade muziek sowieso toch nooit gewoon gekocht zou zijn. Filesharing is m.a.w. geen vervanging van de reguliere verkoop. Het economische voordeel van 200 miljoen euro van welvaartsoverdracht naar de consument zou zo groter zijn dan het economische verlies van 100 miljoen van platenproducenten en artiesten. Soms bekruipt je het gevoel dat voor wat betreft de handhaving van de Auteurswet het een kwestie is van dweilen met de kraan open. Toch boeken de handhaving organisaties gelukkig ook leuke successen. Zo was daar de zaak rond de Nederlandse film Phileine zegt sorry. De film zou haar première beleven als de openingsfilm van het Nederlandse Film Festival, maar stond al vòòr deze première integraal op internet. Snel ingrijpen van Brein en de FIOD volgde en de twee hoofdschuldigen konden al snel worden opgepakt en zijn veroordeeld. En dat allemaal via het gewone strafrecht Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 6 -

7 Activiteitenkalender 2008/2009 Graag aanmelden voor activiteiten via of één van de bestuursleden. Sommige activiteiten kennen maximaal aantal deelnemers. Wie het eerst komt, die het eerst maalt én RERleden gaan altijd voor introducées. Meldt u tijdig aan! Leden zijn gratis welkom, niet-leden betalen * = onder voorbehoud Tweede semester Di 10 maart 2009 Ma 23 maart 2009 Di 21 april 2009 Wo 10 juni 2009 Lezing civiel recht door de heer mr. T.R. Hidma Werkbezoek rechtbank Zwolle: bijwonen zitting civiel recht Lezing over vluchtelingenwerk door de heer H. Okkema Eindejaarsdiner (onder voorbehoud) Activiteitenkalender 2009/2010 Eerste semester Oktober 2009 Werkbezoek aan Europees Parlement te Brussel Vooraankondigingen Lezing over vluchtelingenwerk door de heer Harro Okkema, medewerker Cares Kampen op 21 april a.s. 'Het hoogste recht kan ook het grootste onrecht zijn!' Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 7 -

8 In de loop van de jaren is Nederland veranderd van een gastvrij land in een land, waarvan de grenzen bijna gesloten zijn. De wetgeving heeft zich in deze aangepast en in Europees verband worden de buitengrenzen zo streng mogelijk bewaakt. De wetgeving heeft zich in twintig jaar zo gewijzigd dat de positie van vluchtelingen in een heel ander daglicht is komen te staan. Harro Okkema, met als achtergrond theoloog met een sterke interesse voor de ethiek van het recht, is sinds 22 jaar medewerker van Cares Kampen (het vroegere Vluchtelingen Werk Kampen). Naast een stukje historie van de wetgeving m.b.t. vluchtelingen, zal de spreker ook de juridische procedure bespreken die een vluchteling moet doorlopen voor een eventuele verblijfsvergunning in Nederland. Datum: dinsdag 21 april 2009 Tijdstip: , aansluitend borrel Lokatie: Studiecentrum OU Zwolle Aanmelden: of (038) (Willy van Rhijn) Toegang: gratis voor leden, voor niet-leden 2,50 Eindejaarsdiner (onder voorbehoud) Dit is de eerste keer dat wij een eindejaarsdiner voor onze RER-studenten organiseren. Het is de gelegenheid om samen met je medestudenten het cursusjaar 2008/2009 (voortgang studie, evalueren activiteiten, enz.) te bespreken! Datum: woensdag 10 juni 2009 Tijdstip: Lokatie: in een nog nader te bepalen gelegenheid in Zwolle Kosten: voor eigen rekening (ca.. 30,00); welkomstdrankje aangeboden door RER Aanmelden: deelname doorgeven uiterlijk vóór 14 mei 2009 aan of Werkbezoek Europees Parlement te Brussel in oktober 2009 Nadere informatie over de datum, vervoer, tijdstip enz. volgt zo spoedig mogelijk. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 8 -

9 Agenda algemene leden/jaarvergadering Recht-even-redig Dinsdag 19 mei 2009, Welkom en opening (voorzitter); 2. Ingekomen stukken en mededelingen (voorzitter); 3. Notulen jaarvergadering dinsdag 22 mei 2008; 4. Verslag secretaris; 5. Verslag penningmeester; - Financieel verslag Stand van zaken ledenadministratie 6. Verslag kascontrolecommissie; 7. Verslag redacteur RechtOp; 8. Verslag/evaluatie activiteitencoördinatoren activiteitenjaar 2008/ Planning activiteitenjaar 2008/ Symposium 13 maart (Her)verkiezingen bestuursleden 12. Rondvraag 13. Sluiting; en de hoogste tijd voor een borrel of iets fris. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina - 9 -

10 Verslag van een interview op radio 1 met Prof. Dr. Peter J.P. Tak op 29 december 2008 door Hendrik Hofman Duitsland-Nederland en de afdoening van strafzaken, Peter J.P. Tak, Nijmegen Peter Tak studied Law at Tilburg University (The Netherlands) and at the Max Planck Institute for foreign and international Criminal Law (Freiburg i.br., Germany). Later he took a Ph.D. in Comparative Criminal Law (1973) at Tilburg University. From he was Public Prosecutor at the District Court of 's-hertogenbosch (The Netherlands). Now he is a Professor of Law at the Radboud University of Nijmegen in The Netherlands (1976-present). Peter Tak, een illuster strafrechtgeleerde neemt afscheid. - Prof. Peter Tak is a leading comparatist in criminal law. He wrote and edited more than 30 books. Numerous articles on Dutch and foreign criminal justice systems by his hand have been published in national and foreign reviews. His interests are in different areas such as medico-legal law, organised crime and foreign criminal justice systems. Prof. Peter Tak served as expert witness on Dutch and foreign criminal law at Dutch, German and UK courts-. Sommige boeken van Tak zijn zelfs in het Chinees en het Japans vertaald. Professor Peter Tak heeft niet alleen een verlichte visie op het Nederlandse strafrecht in de afgelopen bijna 40 jaar (sinds 1970) heeft hij er ook zijn stempel op weten te drukken. Bescheiden oordeelt hij dat zeker niet alles wat hij die jaren debiteerde, heeft geleid tot wezenlijke veranderingen in het Nederlandse strafrecht, maar ontevreden is hij toch ook zeker niet! Na zijn afstuderen in Tilburg kreeg hij in 1973 de kans - het kleine gezin bleef achter in Nederland - om kennis te maken met Duitse strafrecht. Is dit laatste nu beter dan het Nederlandse en is dit voorstelbaar na de 2e WO denken wij dan?! Ja, zegt Tak volmondig! Een welzeker gezaghebbende opmerking na het schrijven van 32 boeken. Het is een wat onverwachte, maar ook licht shockerende stelling. Zijn heldere spreekstijl brengt ons tot het inzicht dat het Duitse strafrecht grondiger en beter is dan het Nederlandse en zijn kanttekeningen bij het Nederlandse strafrecht hebben vooral te maken met de wijze waarop de rechter tot een oordeel komt. Voorwaar geen onbelangrijk onderdeel van de strafrechtspleging. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

11 Voor de vorming van het oordeel ligt hier te lande het accent op het proces-verbaal van de politie en het eventuele vooronderzoek (Gvo R-C) aldus Tak. Hadden de misslagen van de laatste jaren in het Duitse strafrechtsysteem kunnen worden voorkomen? Hij weet bijna zeker van wel. Hoe komt het nu dan dat hij dit alles niet wist tot na zijn afstuderen in Nederland? Het is hem, zo verstaan wij, pas na grondige kennismaking met, en bestudering van het Duitse strafrecht duidelijk geworden. Is de rol van verdachte en advocaat in het voortraject in Nederland nauwelijks van betekenis en daarmee de vorming van het dossier voor de rechter betrekkelijk eenzijdig, anders is dat naast ons in Duitsland. Voor de Duitse rechter kan de verdachte eerder op eigen verzoek worden gehoord en actiever meewerken en sturen, en kan samen met de advocaat getuigen worden genoemd en opgeroepen. Er kan al in een vroeger stadium aan een wat uitgebalanceerder dossier worden begonnen en daarmee kan de kwaliteit van de waarheidsvinding verbeteren. Is tunnelvisie dan niet meer mogelijk? Hebben onze oosterburen van zoiets geen last? Mr. Tak denkt dat dit inderdaad veel en veel minder het geval is. De rechtszaak wordt daar niet primair vanuit het dossier afgehandeld, maar er wordt veel meer gebruik gemaakt van de opvoering in de rechtszaal zelf. Het horen van getuigen en getuige-deskundigen (die ook nog gecertificeerd moeten zijn = bewezen deskundig) geeft een naar het oordeel van Tak evenwichtiger karakter aan de waarheidsvinding. Neemt de Duitse rechter voor de rechtszitting dan echt geen kennis van het door politie of rechter-commissaris samengestelde dossier? Antwoord: Nee! Ter terechtzitting wordt pas alles volledig behandeld. Dossiers zijn slechts secondair ondersteunend materiaal. Hoe kan de rechter immers, volgens mr. Tak, nog onbevooroordeeld kennis nemen van verklaringen en onderzoeken als hij in het dossier al alles heeft gelezen en van daaruit op de zitting is voorbereid?... Als hij op die wijze luistert naar het verloop van de terechtzitting? In Nederland werd in sommige gevallen (bij beroep of cassatie) achteraf aangetoond dat getuige-deskundigen feitelijk ondeskundig waren. Eenvoudige statistische analyses, door deskundigen gelanceerd in de rechtszaal, bleken wetenschappelijk onhoudbaar! Te weten valt dat in Duitsland veel meer rechters, OvJ s en advocaten per inwoners beschikbaar zijn dan in Nederland. Het aantal door de politie opgeloste misdrijven is er 30% hoger dan in Nederland. Het werken volgens de Ostmethode Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

12 maakt de zaak transparanter, meer onbevooroordeeld en grondiger maar kost ook veel meer tijd en geld. Dat mag zijn prijs hebben zo verklaart professor Tak zelfverzekerd. Wij blijven achter met een gevoel van moeten we ons dan spiegelen aan onze oosterburen? Het antwoord is weer onomwonden Ja! Blijft mr. Tak na zijn emeritaat bezig met het recht en in het bijzonder het strafrecht? Dat is zeer wel mogelijk tot bijzonder waarschijnlijk maar anders dan tot nu toe, dat zeker. Het is niet meer interessant en het vergt teveel tijd om de letter van alle nieuwe ontwikkelingen bij te houden. Die vele uren studie trek ik niet meer. Is het mogelijk voor deze eminente geleerde om zijn licht niet meer te laten schijnen over het onafzienbare en nog lang niet uitontwikkelde, dynamische gebied van het strafrecht? Wij zullen nog veel van mr. Peter Tak horen. De rechtsfilosoof zal opmerken: Het Recht blijft zichzelf ontwikkelen in het spanningsveld van alles wat de menselijke natuur en wellicht God vermag te scheppen. Uit iets goeds kan daarbij iets kwaads voortkomen en uit iets kwaads iets goeds en daarnaast wacht alles op betekenis. Ontwikkelingen Op 17 januari 2009 wordt Prof. Tak alsnog bediend. In een interview met de sympathieke strafadvocaat Anker - altijd goed voor een snelle en professionele reactie - wordt duidelijk dat binnenkort sprake zal zijn van een mogelijkheid om 10 minuten telefonisch contact te hebben met de advocaat, niet alleen tijdens voorarrest, maar ook tijdens het politieverhoor. Anker is wat ambivalent, maar prijst toch de ontwikkelingen. Onder in vloed van het EVRM, ontwikkelingen in de andere Europese landen verandert de situatie wel. OvJ en politie krijgen al instructie om met de nieuwe inzichten om te gaan. Hoewel het kantoor van de broers nog 9 andere advocaten telt, zal niet altijd direct een medewerker beschikbaar zijn. Er zal een soort piketdienst moeten komen. Net als bij het OM. Hij wijst fijnzinnig op de telefoontaps door politie/justitie die zijn bewezen bij een aantal zaken, waaronder die van de Hells Angels. De laatste zaak die o.a. daardoor ook in een fiasco eindigde. Dertig minuten fysiek contact op het bureau is beter! Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

13 Nederland ooit vooruitstrevend bevindt zich nog in de staart van het peloton nieuwe ontwikkelingen. Driekwart van de Europese landen laat de advocaat toe tijdens het politieverhoor. Waarom Nederland dus nog niet? Volgens Anker wordt de advocaat nog beschouwd als zand in de verhoormachine. Er moet een valide regeling komen die beantwoordt aan de Europese uitgangspunten. Men zou kunnen poneren dat in Rv en EVRM toch een aantal waarborgen zijn vastgelegd. In de praktijk blijkt dit toch weerbarstiger. OvJ s en rechters letten nog veel te weinig op Europese wetgeving in het algemeen en op genoemde waarborgen in het bijzonder, volgens Anker. Ook het VN kinderrecht is een ondergeschoven kind. Nederland is in de laatste 20 jaar immers koploper in het opsluiten van kinderen. We lopen duidelijk achter t.o.v. van andere landen in Europa, zo besluit de gevierde strafadvocaat met een groot hart voor zijn cliënten. Zo kwam schrijver hem op een zondag tegen voorzien van aktentas fanatiek op weg naar een oud-cliënt. Hoewel de eerste zoals u kunt vermoeden geen delinquent is, was het toch een voorrecht nu hem eens de weg te kunnen wijzen. Door het OM werd niet gereageerd. Omdat de verklaringen van Prof. Tak en die van advocaat Anker in grote mate complementair zijn, lijkt een uitleg van het OM niet meer interessant. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

14 Palais de justice de l Ile in Annecy en La Santé, gevangenis van VIP s door Margo Elte Midden in de middeleeuwse binnenstad van Annecy staat het Palais de l Ile, dat vanaf de XIVde eeuw dienst deed als rechtbank en tegelijkertijd als gevangenis.in die tijd werd het Palais de justice de l Ile genoemd. De oude gevangenis is gebouwd op een natuurlijk rotsachtig eiland waar het zeer heldere water omheen stroomt, wat het geheel zeer sfeervol maakt temeer daar er vele cafeetjes, restaurants met terrassen en winkels zijn. Zo heeft het terras van het Café des Arts bij de ingang van de oude gevangenis een heel apart sfeertje door de vele kunstenaars die hier vertoeven en door wat er zich hier vroeger afgespeeld heeft. Gelukkig zijn de omstandigheden voor de gevangenen tegenwoordig een stuk verbeterd, of zijn deze toch nog voor verbetering vatbaar? Oorspronkelijk was dit vierhoekige middeleeuwse gebouw een versterkte woning. Het wordt voor het eerst geciteerd in 1325 toen de kasteelheer Jean de Monthoux, heer van het Eiland, betaalde voor de Palais de l Ile maaltijden van twee gevangenen. In 1355 doet het gebouw dienst als muntatelier, dat op het einde van de XIVde eeuw ophoudt te bestaan. Op het einde van de XIVde eeuw krijgt het huis, dat vanaf dat ogenblik de rechtbank huisvest, zijn definitieve naam Palais de justice de l Ile. Vanaf de XVIIIde eeuw worden er in het gebouw administratieve diensten ondergebracht, maar het behoudt tot in 1864 zijn hoofdfunctie als gevangenis. Er werd een nieuw arresthuis gebouwd. Van 1865 en 1880 is het Palais de l Ile een bejaardentehuis. Vanaf de tijd dat de het Palais de l Ile dienst deed als gevangenis beschikte het over een wisselend aantal van twee tot vier cellen. In het begin van de XVIIde eeuw zijn er weer vier cellen en dit aantal verandert niet meer tot aan de revolutie. In 1864 worden de gevangenen ondergebracht in een nieuwe gevangenis. Van 1905 tot 1955 waren er twee arrestantenlokalen, waar ook Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

15 daklozen konden overnachten. Momenteel is er in het gebouw een tentoonstelling van hedendaagse architectuur. Indeling rechtbank en gevangenis Bij de ingang van het Palais de l Ile bevond zich het kabinet van de voormalige koninklijke griffie (1). Achter de oude kleine rechtszaal (2) waar de rechters de verdachten ondervroegen, bevonden zich drie gevangeniscellen (3). Op de eerste verdieping bevonden zich nog twee rechtszalen (4 en 5). De afmetingen van deze ruimtes dateren van verbouwingen in de XVIde eeuw. Over de tweede verdieping is wel een mooie beschrijving te vinden van wat er nu te zien is, maar niet van de tijd dat het fungeerde als gevangenis. Al met al naar mijn idee veel vierkante meters aan rechtszalen en weinig aan cellen. Hoeveel gevangenen er in totaal gehuisvest waren, vertelt de geschiedenis van het Palais de justice de l Ile niet. Er zullen zich evenals in Nederland middeleeuwse taferelen hebben afgespeeld, waarbij het gebruik van de guillotine niet geschuwd werd en er kennelijk maar weinig criminelen overbleven om op te sluiten?! Uitzicht op terras Café des Arts Keuken Palais de l Ile Toilet PaLais de l Ile La Santé, gevangenis van VIP s De Santégevangenis is de laatst overgebleven gevangenis binnen de ringweg van Parijs. Deze gevangenis stamt uit 1867 en diende vooral als doorvoerhaven naar de Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

16 strafkampen in Frans Guyana. Executies vonden plaats in het openbaar op de hoek van Boulevard Arago en de Rue de la Santé. Wie denkt dat er geen middeleeuwse toestanden meer zijn en je in deze gevangenis een VIP-behandeling krijgt, komt bedrogen uit. Geguillotineerd wordt er weliswaar in de Santégevangenis sinds 1972 niet meer, maar de slechte reputatie is altijd gebleven. De gevangenis huisvestte vele VIP s: de dichter Apollinaire, communistenleider Maurice Thorez, terrorist Carlos de jakhals Sanchez, de wegens oorlogsmisdaden veroordeelde prefect Maurice Papon, zakenman/politicus Bernard Tapie, wegens corruptie en, meest recent, Jérôme Kerviel, de beurshandelaar die 5 miljard euro verspeelde van zijn bank Sociëté Générale. Ook deze gevangenis ligt uniek: uitzicht op de kastanjebomen van Boulevard Arago, de middeleeuwse kapel van Hôpital Cochin. Daarnaast de koepel van de sterrenwacht en daarachter de tuinen van het Palais du Luxembourg. Het lot van de gevangenen in La Santé is echter weinig benijdenswaardig: het gebouw is slecht onderhouden, een slechte hygiëne en overvolle cellen evenals in de overige Franse gevangenissen. Na een reeks zelfmoorden en een veroordeling door het EHRM staat de gevangenisproblematiek sinds enige maanden weer in de belangstelling. Het gaat om zo n 90 zelfmoordgevallen per jaar, veelal psychiatrische patiënten voor wie in de gevangenis geen adequate hulp is, maar ook zedendelinquenten die geen uitweg meer zien, omdat hen het leven door de andere gevangenen zuur wordt gemaakt. Daarbij komt, dat een toekomstperspectief ontbreekt. Voor terugkeer in de samenleving is geen noemenswaardige aandacht, alles draait om het uitbannen van risico. Toch gloort er hoop aan de horizon. Het Franse parlement buigt zich over een wet tegen de overbevolking in de Franse gevangenissen. Deze wet voorziet, behalve in verbetering van medische zorg en hygiëne, in het gebruik van elektronische enkelbanden, zodat bepaalde categorieën veroordeelden hun straf buiten de gevangenis kunnen uitdienen. Tegelijk komen er bijscholingstrajecten, zodat gevangenen na het uitzitten van hun straf beter hun weg kunnen vinden in de samenleving. Nou, santé dan maar op de gevangenen van de La Santé-gevangenis en alle andere gevangenen in Frankrijk. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

17 Niets meer te melden door Wilma Duijst Het is stil geworden rondom euthanasie. Na vele jaren van strijd om wetgeving tot stand te brengen, is nu de rust weergekeerd. Enige tijd geleden stond nog een verdwaald artikel over euthanasie in het Medisch Contact. Volgens de schrijver van het artikel werden alle gevallen van euthanasie in Nederland gemeld. De schrijver was tot deze conclusie gekomen op basis van een onderzoek naar de zogeheten B-verklaringen. B-verklaringen worden door artsen die een lijkschouw verrichten ingevuld. De formulieren hebben als doel het bijhouden van de statistieken rondom overlijden in Nederland. Uit onderzoek bleek dat in alle gevallen dat een euthanasieverklaring was ingevuld en verstuurd naar de regionale toetsingcommissie, ook op het B-formulier was ingevuld dat de patiënt was overleden ten gevolge van euthanasie. Dit was, aldus de schrijver van het artikel, het bewijs dat alle gevallen van euthanasie werden gemeld. Een duidelijk geval van een geheel onjuiste conclusie op grond van geheel juiste gegevens. Deze conclusie past geheel bij mijn ervaringen als lijkschouwer. Op een mooie woensdagmiddag werd ik gebeld door een internist uit een naburig ziekenhuis. De internist deed een zogeheten vooraankondiging van euthanasie. De arts meldde dat hij de volgende morgen om 9 uur een euthanasie zou verrichten. Zoals te doen gebruikelijk vroeg ik de arts of we de zorgvuldigheidscriteria, waaraan een euthanasie nu eenmaal moet voldoen, nog moesten doornemen. Dat was niet nodig. De arts was ervaringsdeskundige. Hij had al verschillende keren euthanasie toegepast. Afgesproken werd dat de arts de volgende morgen zou bellen als de patiënt was overleden. De volgende dag om kwart over 9 werd ik gebeld. De patiënt was dood, dus op naar het ziekenhuis. Daar aangekomen werd ik verwelkomd door een vriendelijke dame met onduidelijke status. Zij bleek niet de arts te zijn. Op mijn vraag waar de arts dan wel was, kreeg ik te horen dat die op de poli was. Of ik naar de patiënt wilde? Hoewel ik me afvroeg wat de arts op de poli deed, wilde ik uiteraard wel naar de patiënt. De schouw duurde, zoals gebruikelijk in een dergelijke situatie, kort. Een mens moet het ook niet overdrijven; ik wist immers al dat de patiënt was overleden door toedoen van de arts. Na de schouw werd ik door een eveneens zeer vriendelijke Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

18 verpleegkundige in een kamertje gezet met een kop koffie. Waar zijn de papieren?, vroeg ik. De verpleegkundige keek mij verbaasd aan. En dus legde ik uit dat er een verslag van de arts moest zijn voor de toetsingcommissie. Daar had hij nog nooit van gehoord. Het was een klein ziekenhuis; euthanasie kwam niet vaak voor, vandaar. Er zat maar een ding op: de arts moest van de poli komen en alsnog een verslag schrijven. De verpleegkundige werd bleek en wist te melden dat een arts niet zomaar van de poli kon worden gehaald. Na veel vijven en zessen kwam de arts op de afdeling. Boos stampte de arts, met een coassistent in het kielzog, langs me heen. Hier had hij geen tijd voor, wat was dit voor onzin, welk verslag? Rustig legde ik uit dat ik een verslag moest hebben en pakte de formulieren uit mijn tas. Het alternatief was een melding aan de officier van justitie dat de patiënt was overleden door toedoen van de dokter. Met grote hanenpoten begon hij op mijn aanwijzingen een verslag te maken. Idiote vragen, waar was dit voor nodig, hij had al vaker euthanasie toegepast en nog nooit zo n formulier ingevuld. Voorzichtig informeerde ik wanneer hij de euthanasie dan had gedaan. Nou gewoon de laatste twee jaar, en ik realiseerde me dat de euthanasiewet al vier jaar bestond en dat in de vele jaren daarvoor euthanasie ook al moest worden gemeld. Als ik dit had geweten, dan was ik er nooit aan begonnen, beet hij me toe toen hij de afdeling verliet. Daar ging hij, terug naar zijn poli die nu al een kwartier uitliep. De co zei niks, die had een interessant leerproces. Alweer een dokter opgeleid die nooit zal gaan melden. Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

19 Geslaagd!! in de periode: januari t/m maart 2009 R.M.ALBERDA overeenkomstenrecht (9-1) C.H.M. VAN DEN BERG schrijfpracticum 1: zakelijk schrijven (28-1) G. BOERS grondrechten (26-1) A. DE BRUIN goederenrecht (11-2) M. ELTE burgerlijk procesrecht (4-2) Y.M. HAGTING basiscursus recht (18-2) H.J.T. HOFMAN basiscursus recht (18-3) J.C. KARELS rechtspersonenrecht 1 (31-1) P.C.D. KLOET constitutioneel recht (28-1) S. KNECHT inleiding staatsrecht (28-1) A. RABBINGE rechtssociologie (28-1) J.G.H. VAN SANTEN constitutioneel recht (28-1) A. VAN DER WEERD integratiepracticum (30-1) rechtsgeschiedenis 2 (4-3) M.J. WIJKSTRA cultuurpsychologie (26-1) C.I.I. DE WITTE overeenkomstenrecht (27-1) Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina

20 STUDENT BIJ DE OPEN UNIVERSITEIT? 15% KORTING OP HET UURTARIEF! JURIDISCH ADVIES EN RECHTSBIJSTAND OP HET GEBIED VAN: FAMILIERECHT ADRES: HANZELAAN JL ZWOLLE ARBEIDSRECHT HUURRECHT VERBINTENISSENRECHT STRAFRECHT INSOLVENTIERECHT INCASSO S OVEREENKOMSTEN TELEFOONNUMMER: Jrg 19, nr 3, april 2009, pagina