Inhoudsopgave. 3

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013

2 2

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Het Kenniscentrum in Extramuralisering... 6 Kennisprogramma... 6 Zorgvastgoed... 7 Nieuwe oplossingen in wijken en buurten Lokale Kracht Landelijk congres Lokale Kracht Magazine Lokale Kracht Lokale Kracht in beeld Studiereis Londen Ondersteuning in de praktijk Kennisontwikkeling Het nieuwe samenspel Online dossier Lokale Kracht Samenwerking Training lokale samenwerking Bestuurdersconferentie Over het Kenniscentrum Nieuwe website Databank Wonen-Zorg Nieuwsbrieven Social media Ledenservice Organisatie Kennispartners Overige verbindingen Bijlagen Bijlage 1 - Websitebezoek en pageviews Bijlage 2 - Nieuwsbrieven Bijlage 3 - Informatieverstrekking Bijlage 4 - Deelnemers aan bijeenkomsten Bijlage 5 - Bijeenkomsten van en met het KCWZ Bijlage 6 - Publicatielijst

4 4

5 Het Kenniscentrum in 2013 Extramuralisering / Scheiden Wonen Zorg en Lokale Kracht zijn de speerpunten in het werkplan van het Kenniscentrum. Beide onderwerpen sluiten naadloos aan op de actualiteit in wonen en zorg. Bij de leden van Aedes en ActiZ is een grote vraag naar kennis en uitwisseling over de effecten van de hervormingen in de langdurige zorg. Extramuralisering is daar een belangrijk onderdeel van. Met het schrappen van de zorgzwaartepakketten 1 en 2 vanaf januari 2013 begint een ingrijpende verandering die de komende jaren doorzet en van zorgaanbieders een nieuwe oriëntatie vraagt op hun vastgoed en bedrijfsvoering. Ook woningcorporaties worden daarmee geconfronteerd, naast alle andere veranderingen in de volkshuisvesting en woningmarkt (onder andere het Woonakkoord met minister Blok). De samenwerking tussen de twee partijen komt in een ander licht te staan: nieuwe rollen en werkwijzen dienen verkend te worden. Het Kenniscentrum faciliteert en ondersteunt met bijeenkomsten, artikelen en onderzoek. Het accent in de activiteiten verschuift in de loop van 2013 van informerend naar strategisch en sluit daarmee aan bij de behoefte van de leden. Lokale Kracht gaat over het nieuwe samenspel tussen (actieve) burgers, professionals en overheid. Het is de opgave op langere termijn die voortvloeit uit de veranderingen in de maatschappij: van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. De hervormingen in de langdurige zorg nemen er een voorschot op. Maar de lokale praktijk van wonen, welzijn en zorg moet de oplossingen nog vormgeven. Door te laten zien wat er allemaal al gebeurt, partijen met elkaar in contact te brengen en de verdieping te zoeken in de wisselwerking met wetenschap, beleid en praktijk, draagt het Kenniscentrum bij aan de nieuwe oriëntatie van leden op hun verankering in de (participatie)samenleving. Het jaar 2013 was een jaar waarin veranderingen zichtbaar werden als voorbode van wat gaat komen. Het moet (en kan!) echt anders in wonen, welzijn en zorg. Samen met leden zijn we op weg naar oplossingen voor en uitvoering van een toekomstbestendige praktijk rond wonen, welzijn en zorg. 5

6 1. Extramuralisering Het extramuraliseren van ZZP 1-4 heeft grote consequenties voor woningcorporaties en zorgaanbieders. De toekomstige financierbaarheid van hun zorgvastgoed stelt hen voor strategische keuzes. Er is behoefte aan instrumenten, kennis en voorbeelden die helpen om scheiden wonen zorg door te voeren. Daarbij onderscheiden we een kennisprogramma, aandacht voor zorgvastgoed en aandacht voor nieuwe oplossingen in wijken en buurten. Kennisprogramma Een goed gesprek In april en juni zijn bijeenkomsten met de titel Een goed gesprek georganiseerd voor bestuurders, directies en managers in Utrecht en Eindhoven. Deelnemers konden in aanwezigheid van experts goede gesprekken voeren om informatie, kennis en ervaring uit te wisselen op deelthema s, zoals een toekomstvaste visie, de exploitatie van het vastgoed en de zorgverlening, koppelen van huur- en zorgovereenkomsten en de verhuur van zelfstandige woningen. Als vervolg hierop heeft het Kenniscentrum een digitaal platform georganiseerd waarmee leden van Aedes en ActiZ het goede gesprek over scheiden wonen zorg kunnen blijven voeren. Alleen op het Aedesplatform bleek enige activiteit plaats te vinden; daarom heeft het Kenniscentrum na een testfase actieve ondersteuning van dit initiatief gestopt. Training en masterclasses In januari vond een workshop plaats over de juridische consequenties van Scheiden Wonen Zorg, in samenwerking met AT Osborne Legal en VBTM Advocaten. Samen met ActiZ heeft het Kenniscentrum in juni twee workshops Huurrecht voor zorgorganisaties verzorgd. Dit is vervolgd in het najaar met drie eendaagse masterclasses over huurrecht en huurovereenkomsten voor zorgorganisaties, georganiseerd in samenwerking met Nestas en VBTM Advocaten. In samenwerking met Nestas en Linda Sanders Advies en Projecten heeft het Kenniscentrum in het najaar van 2013 twee keer de tweedaagse masterclass Scheiden Wonen Zorg; consequenties voor vastgoed en dienstverlening georganiseerd. Met AAG heeft het Kenniscentrum ook een Inspiratiedag Scheiden Wonen Zorg verzorgd. Online dossiers en instrumenten Ook in 2013 heeft het Kenniscentrum een actueel dossier bijgehouden over Scheiden Wonen Zorg en extramuralisering. Bijna maandelijks vonden updates plaats. Hierbij is ook een speciaal juridisch dossier met de belangrijkste vragen en antwoorden tot stand gekomen. In maart is een voorbeeldhuurcontract beschikbaar gesteld voor het huren van zorgvastgoed van een woningcorporaties en een voorbeeldhuurcontract voor de verhuur door zorgorganisaties van zelfstandige woonruimte met zorgbepaling (koppelbeding). Beide contracten zijn in nauwe samenwerking met VBTM Advocaten tot stand gekomen. 6

7 Voorbeelden en inspiratie In de eerste maanden van 2013 heeft het Kenniscentrum een reeks van acht artikelen op de website geplaatst met de titel Het gezicht van extramuralisering. Het Kenniscentrum is hiervoor op zoek gegaan naar de uitwerking van het beleid van extramuralisering in de praktijk. Hoe kijken zorgaanbieders, woningcorporaties, wetenschappers en gemeenten aan tegen de maatregelen en wie zijn eigenlijk de hulpbehoevende mensen die dit raakt? Journaliste Antoinette Reerink reisde het land door en sprak met ouderen, bestuurders en medewerkers in de sectoren wonen en zorg. De artikelen zijn goed gelezen en veel gebruikt in andere media. Aandacht voor Noord-Nederland In Groningen, Friesland en Drenthe valt de extramuralisering samen met krimp van de bevolkingsaantallen in sommige regio s. Deze specifieke opgave is onderwerp van gesprek geweest tijdens een werkconferentie voor Aedes- en ActiZleden in november. De conferentie werd georganiseerd in samenwerking met woningcorporatie Actium, Stichting Zorgcentra Zuidwest Drenthe, WoonFriesland en Zonnehuisgroep Noord. Belangrijkste thema s waren regie, eenzaamheid, samenwerking, loslaten en de financiering van bouw. Belangenbehartiging Bij alle activiteiten deelt het Kenniscentrum signalen uit de praktijk voor de belangenbehartiging door Aedes en ActiZ. Heel specifiek heeft het Kenniscentrum hiervoor in de periode april-juni in samenwerking met Aedes en ActiZ een kwalitatieve verkenning naar leegstand bij zorgorganisaties uitgevoerd. Het doel was om belangenbehartiging en kennisoverdracht rond deze thematiek beter te kunnen vormgeven. De verkenning leverde inzicht rond oorzaken, knelpunten, strategie, samenwerking, belangenbehartiging en informatievoorziening op. Een andere vorm van ondersteuning bij de belangenbehartiging is de bijdrage van het Kenniscentrum aan het beschikbaar maken van basiscijfers rond wonen en zorg voor Aedes en ActiZ. Zorgvastgoed Het doorvoeren van Scheiden Wonen Zorg verandert het financiële kader voor de samenwerking tussen woningcorporaties en zorgaanbieders. Dit heeft grote consequenties voor het zorgvastgoed. Training rekenen aan zorgvastgoed In maart en oktober heeft het Kenniscentrum in samenwerking met Realink Consultancy de eendaagse, geactualiseerde training Rekenen aan zorgvastgoed verzorgd. Hierin stonden vastgoedrekenen en de financiering van zorgvastgoed centraal. De training was voor medewerkers van corporaties en zorgorganisaties, die steeds vaker samenwerken op het gebied van zorgvastgoed en meer willen weten over de financiële kant daarvan. 7

8 Onderzoek en praktijk In maart en juni heeft het Kenniscentrum voor bestuurders en medewerkers van woningcorporaties en zorgorganisaties twee rondetafelgesprekken georganiseerd over de transitie van het verzorgingshuis. Dit leidde tot de artikelenreeks Scheiden Wonen Zorg in de Praktijk, geschreven door Linda Sanders en Henk Nouws van De Vijfde Dimensie. In zes artikelen kwamen de verhuur, collectieve ruimten, woonruimteverdeling, samenwerking, service en verblijf en bouwkundige wijzigingen aan bod. Nieuwe oplossingen in wijken en buurten Nu meer mensen met een zorgvraag in wijken en buurten blijven wonen, zijn nieuwe oplossingen in deze buitenwereld noodzakelijk. Woongemeenschappen Eén van de vele varianten van nieuwe woon(zorg)arrangementen zijn woongemeenschappen. Samen met de Stichting Innovaties voor Gemeenschappelijk wonen (SING), de Gemeente Den Haag, Ipse de Bruggen, de Haagse Hogeschool en WoonZorgcentra Haaglanden heeft het Kenniscentrum in februari de conferentie Anders wonen; bekende en ongekende mogelijkheden van gemeenschappelijk wonen georganiseerd. De conferentie was erop gericht om te zoeken naar manieren om de meerwaarde van gemeenschappelijk wonen zo optimaal mogelijk te benutten. Gemeenschappelijk wonen voor oudere migranten Oudere migranten blijken zich vaak prettiger en minder eenzaam te voelen in woongemeenschappen. Daarover organiseerde het Kenniscentrum tijdens de Week tegen Eenzaamheid het minisymposium Gezellig maakt gezond: gemeenschappelijk wonen oudere migranten. Daar werd ook het boek Verhalen van veerkracht, oudere migranten over gemeenschappelijk wonen, gezelligheid en gezondheid gepresenteerd. In dit portrettenboek vertellen acht oudere migranten op openhartige en ontroerende wijze over hun leven en over hun manier van wonen. Het symposium en boek kwamen tot stand in samenwerking Coalitie Erbij, Stichting het R.C. Maagdenhuis en ActiveAge. Het boek is geschreven door Kees Penninx en Yvonne Witter van het Kenniscentrum. Ontmoeting als bestrijding van eenzaamheid De kans op eenzaamheid kan toenemen als gevolg van de extramuralisering. Daarom is extra aandacht voor ontmoeting in wijken en buurten noodzakelijk. Samen met de Coalitie Erbij is het Kenniscentrum in 2013 gestart met een artikelenreeks over Levendige ontmoetingsplekken. Het doel daarvan is mensen en organisaties te inspireren om méér levendige ontmoetingsplekken in Nederland te realiseren. In december is de eerste aflevering geplaatst over ontmoetingsruimte De Spil in het pand Sterrebos in Oss, waar woningcorporatie BrabantWonen en zorgorganisatie BrabantZorg nauw samenwerken. 8

9 Het verbinden van generaties Ook het verbinden van generaties kan bijdragen aan de kwaliteit van zelfstandig leven in wijken en buurten. Vaak komen generaties elkaar daar tegen, maar dat gebeurt niet altijd vanzelf. Het is daarom belangrijk om verschillende generaties met elkaar in contact te brengen. Als ondersteuning heeft het Kenniscentrum hiervoor, in samenwerking met Bureau WONO en ActiveAge, een digitale publicatie Generaties verbinden, inspiratie vinden uitgegeven, met projecten die als inspiratie kunnen dienen om door te gaan, nieuwe activiteiten te starten of mensen op ideeën te brengen. Voorbij het verzorgingshuis Samen met MOVISIE en Platform31 is het Kenniscentrum in december het Kennis- en experimentenprogramma 'Langer thuis' gestart, gefaciliteerd door de ministeries van BZK en VWS. Eén van de twee vraagstukken van dit programma betreft de opgave van het verzorgd wonen van langdurige zorgvragers: de kansen in de woningvoorraad om betaalbare vormen van verzorgd wonen te ontwikkelen, mogelijkheden om de sociale functie van het verzorgingshuis anders te organiseren en het zelfredzaam vermogen van ouderen. Er komen Praktijkwerkplaatsen over het all inclusive pension, de sociale functie op eigen benen en vitale woongemeenschappen, aangevuld met kennisproducten rond het Piramidemodel, serviceflats en aanpassingen voor mensen met dementie. Domotica om langer thuis te blijven wonen Nu het verzorgingshuis verdwijnt, staan woningcorporaties voor de taak om hun woningen te voorzien van slimme toepassingen zodat ouderen langer thuis kunnen wonen. Thuistechnologie levert hieraan een belangrijke bijdrage, maar bij woningcorporaties ontbreekt vaak de kennis over de (on)mogelijkheden van domotica. Voor hen heeft het Kenniscentrum in mei een Stappenplan Thuistechnologie voor Corporaties online gezet. Met dit plan kunnen woningcorporaties in een aantal stappen tot afgewogen keuzes voor zorgtechnologie komen. Het stappenplan maakt onderdeel uit van het online dossier Zorg en Technologie, dat het Kenniscentrum regelmatig actualiseert. Daarnaast heeft het Kenniscentrum adviesbureau Atrivé de opdracht gegeven om een cursus Oriëntatie op thuistechnologie voor corporaties te ontwikkelen en te verzorgen, gesubsidieerd door het Fonds Leren en Ontwikkelen Wooncorporaties. Deze cursus vond in juni voor het eerst plaats. Brandveiligheid Zijn kwetsbare huurders die langer zelfstandig thuis blijven wonen wel voldoende zelfredzaam in geval van brand? In ieder geval is aan de extramuralisering een roep verbonden om duidelijkheid over verantwoordelijkheidsverdelingen. Als aanzet voor een knelpuntenanalyse en brochure heeft het Kenniscentrum in november een seminar over dit onderwerp georganiseerd, samen met Aedes en ActiZ. 9

10 2. Lokale Kracht Ontwikkelingen in politiek, beleid en samenleving vragen de komende jaren om een nieuw samenspel tussen burgerinitiatieven, professionele organisaties en overheid. Steeds meer nemen burgers zelf het heft in handen als het gaat om het organiseren van wonen, welzijn en zorg. Hoe verhouden professionele organisaties en overheid zich tot deze initiatieven zoals zorgcoöperaties, ouderinitiatieven en zorgruilsystemen? Landelijk congres Lokale Kracht In april organiseerde het Kenniscentrum voor de tweede keer een landelijk congres Lokale Kracht, méér power in wonen, welzijn en zorg in Den Bosch. Met 570 bezoekers zorgde het congres voor een afgeladen congreszaal. Het werd geen rustig luisterdagje, maar een dag gevuld met krachtsessies en discussietafels; met bewegen onder leiding van Olga Commandeur, centrale sprekers en heel veel voorbeelden van lokale initiatieven. Het congres leerde dat er heel wat power nodig is om lokale initiatieven succesvol te ontwikkelen. Ook zijn randvoorwaarden genoemd, zoals wet- en regelgeving, kennisuitwisseling, de aanpassing van zorgorganisaties, woningcorporaties en overheden en financieringsbereidheid. Magazine Lokale Kracht Om anderen te inspireren nog meer initiatieven vanuit Lokale Kracht te starten, heeft het Kenniscentrum samen met EMMA Communicatie en de medewerking van vele burgerinitiatieven het fysieke magazine Lokale Kracht ontwikkeld en in september uitgegeven. Doel hiervan was het nieuwe samenspel tussen burgers, overheid en professionals weer een stap verder te brengen. Het magazine is breed verspreid onder de leden van Aedes en ActiZ en andere geïnteresseerden. De vele enthousiaste reacties en nabestellingen vroegen om een herdruk en tonen het succes van het magazine aan. Lokale Kracht in beeld In aanloop naar het congres 'Lokale Kracht 2014, is het Kenniscentrum in 2013 begonnen aan een serie artikelen over burgerinitiatieven in wonen, zorg en welzijn; twee van deze artikelen zijn in 2013 verschenen. Wat alle initiatieven gemeen hebben is dat Lokale Kracht van burgers centraal staat. Telkens op een andere manier, passend bij het initiatief en de situatie. 10

11 Studiereis Londen Het Verenigd Koninkrijk kent een lange traditie met vele voorbeelden van Lokale Kracht. Daarom organiseerde het Kenniscentrum, samen met ActiveAge en HabiPro, in september een studiereis naar de bakermat van de Big Society. Met 25 deelnemers werd in deze reis aandacht besteed aan onder andere Development Trusts (ondernemingen voor, door en met burgers die gericht zijn op maatschappelijke zorg en leefbaarheid in een bepaald gebied), een Retired Senior Volunteer Program en Community Budgets. Andere onderdelen waren burgerinitiatieven voor de gebiedsherontwikkeling, dienstenruil en een dienstencentrum. De gedrevenheid spatte van de trekkers achter de bezochte projecten af en bleek zeer inspirerend voor de deelnemers. Ondersteuning in de praktijk Het Kenniscentrum heeft in 2013 twee praktijkinitiatieven van burgerkracht ondersteund. Deze band met de praktijk voedt de initiatieven van het Kenniscentrum. Allereerst is het Kenniscentrum betrokken bij Stichting Nieuwe Oude Dag in Utrecht. Deze stichting wil dat vitale senioren buurtondernemingen starten rond zorg, wonen en welzijn in enkele wijken. Daarnaast heeft het Kenniscentrum bijgedragen aan de oprichting van het Platform Dat Doen Wij Zelf. Dit platform is gelanceerd op het Congres Lokale Kracht in april en gaat sindsdien op eigen kracht verder. Kennisontwikkeling Ook de ontwikkeling van kennis is belangrijk bij de versterking van Lokale Kracht. In 2013 heeft het Kenniscentrum dit via drie initiatieven gedaan. Samen met Stichting Else heeft het Kenniscentrum in 2013 onderzoek mogelijk gemaakt naar een bekend voorbeeld van burgerkracht: het Brabantse dorp Elsendorp. Hiervoor verbleef bestuurskundige en historicus dr. Ton Baetens een week in het dorp, om hiermee het geheim van Elsendorp te ontrafelen. De lessen uit Elsendorp zijn van belang bij de ontwikkeling naar meer Lokale Kracht in wonen, welzijn en zorg. Een andere vorm van kennisontwikkeling vond plaats tijdens een eerste denktankbijeenkomst over Lokale Kracht, in samenwerking met de Universiteit Utrecht via prof. dr. Tine de Moor. Een stagiair van prof.dr. Tine De Moor en Universiteit Utrecht, Daan Dictus, heeft in 2013 bij het Kenniscentrum een vergelijkend onderzoek uitgevoerd naar burgerinitiatieven. Daaruit blijkt dat burgerinitiatieven in welzijn en zorg zichzelf typeren als vernieuwend, stimulerend en revolutionair. Veel initiatieven beginnen klein met het aanbieden van 'eenvoudige' diensten maar hebben het voornemen uit te breiden naar intensievere zorg en zo een alternatief te worden voor professionele zorgorganisaties. De gemeente ondersteunt daarbij op afstand. 11

12 Het nieuwe samenspel Het tweede vraagstuk van het in december gestarte Kennis- en experimentenprogramma 'Langer thuis' (zie ook vorige hoofdstuk Voorbij het verzorgingshuis ) draait om de nieuwe samenwerking op lokaal niveau. Er zijn tal van initiatieven waarbij particuliere ondernemers en burgerinitiatieven een betaalbaar aanbod ontwikkelen voor langdurige zorgvragers. Hoe kan een gemeente een excellente gastheer zijn? Hoe kan een lokale overheid in de wens een goed vangnet te bieden aan langdurige zorgdoelgroepen tegelijkertijd de verantwoordelijkheid hiervoor delen met burgers en sociaal ondernemers? Welke instrumenten kan een lokale overheid inzetten om nieuwe initiatieven van particuliere ondernemers stimuleren? Hoe houd je daarbij een vinger aan de pols voor wat betreft de inhoud van het aanbod en de duurzaamheid van het initiatief? Dit onderdeel bestaat uit Praktijkwerkplaatsen rond sociaal ondernemerschap en burgerinitiatieven zorg en kennisproducten over gebiedsgerichte aanpak en regie. Online dossier Lokale Kracht Het Kenniscentrum heeft in 2013 het online dossier over het thema Lokale Kracht verder ontwikkeld. Nieuws, bijeenkomsten, praktijk, tools, onderzoek en blogs komen hierin samen, onder andere vanuit alle hiergenoemde activiteiten door het Kenniscentrum. 12

13 3. Samenwerking Samenwerking tussen zorgorganisaties en woningcorporaties, en met gemeenten, welzijnsorganisaties en burgerinitiatieven is complex en komt niet vanzelfsprekend tot stand. Daarom ondersteunt het Kenniscentrum de leden van Aedes en ActiZ en Kennispartners hierbij. Training lokale samenwerking In samenwerking met AO Adviseurs heeft het Kenniscentrum in het voor- en najaar in totaal drie series verzorgd van de vijfdaagse training 'Lokale samenwerking wonen, welzijn en zorg' aan. De training is bedoeld voor medewerkers van woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties en gemeenten die direct betrokken zijn bij samenwerkingsprojecten op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Tijdens de training staan de casussen die de deelnemers zelf inbrengen centraal. Niet alleen de relaties met externe organisaties komen aan de orde, veel aandacht is er ook voor het verkrijgen en behouden van draagvlak binnen de eigen organisatie. Bestuurdersconferentie In september vond een geslaagde conferentie plaats voor bestuurders van woningcorporaties en zorgorganisaties met als titel Lokaal maatwerk in wonen en zorg. De directies van Aedes en ActiZ konden reageren op keynotebijdragen van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut/KNAW en De Ruimtemaker. Dit werd gevolgd door een forum en diner pensant. 13

14 4. Over het Kenniscentrum Nieuwe website De site van het Kenniscentrum heeft in het najaar een fris, nieuw uiterlijk gekregen, is geoptimaliseerd voor mobiele gebruikers en biedt meer ruimte om de hoofdthema's van het Kenniscentrum - Lokale Kracht en Extramuralisering - te belichten. Het aantal bezoeken aan de website bedroeg in , ruim 10% meer dan in Per dag zijn er gemiddeld zo n 600 bezoeken. Sitebezoekers bekijken per bezoek gemiddeld 2 à 3 pagina s. De drie meest bezochte dossiers zijn: Extramuralisering / Scheiden Wonen Zorg, Lokale Kracht en Zorg en technologie. Het dossier Scheiden Wonen Zorg springt er uit met drie keer zoveel pageviews als in De grote belangstelling voor dit thema is ook terug te zien in de lijst met best bezochte pagina s met daarbij onder meer het populaire onderdeel Veelgestelde vragen over Scheiden Wonen Zorg en de artikelenserie Het gezicht van extramuralisering. Databank Wonen-Zorg Met de nieuwe site namen we afscheid van de Databank Wonen-Zorg, een goed bezocht onderdeel van de website. De databank bood sinds 2005 een overzicht van de ontwikkeling van woonzorgprojecten in Nederland met ruim 1900 woonzorgcomplexen, woonservicezones, projecten kleinschalig wonen voor mensen met dementie en zorghotels. De gegevens in de databank werden gebruikt om trends te signaleren, zoals de sterke groei van kleinschalig wonen voor mensen met dementie. Het actueel houden van de databank was arbeidsintensief en bovendien nam de relevantie van de databank af met het steeds meer gemeengoed worden van het type projecten dat er in stond. De databank werd daarom de laatste jaren al niet meer actief bijgehouden en bood geen actueel overzicht meer. Nieuwsbrieven Het Kenniscentrum verstuurde 26 digitale nieuwsbrieven naar ruim abonnees (200 abonnees meer dan 2012). De nieuwsbrief is verantwoordelijk voor ongeveer 15% van alle websitebezoeken en is hiermee een waardevol instrument. De helft van de abonnees van de reguliere nieuwsbrief is lid van Aedes, ActiZ of een van de kennispartners. De overige abonnees zijn onder meer werkzaam bij overheden, welzijnsorganisaties en advies- of onderzoekbureaus. Naast de reguliere nieuwsbrief, verzorgt het Kenniscentrum ook een speciale nieuwsbrief met 14

15 updates rond Veelgestelde vragen Scheiden Wonen Zorg. Deze is in keer verzonden. De eerste update van 2013 werd verzonden naar 709 abonnees, de laatste van 2013 naar abonnees. Deze bijna-verdubbeling van het aantal abonnees geeft aan dat deze service in een behoefte voorziet. Zie bijlage 1 voor een nader overzicht van websitebezoek en bijlage 2 voor de nieuwsbrieven. Social media Het social mediakanaal waarop het Kenniscentrum het meest actief is, is Twitter. Het Kenniscentrum beschikt over een algemeen account en ook alle adviseurs beheren een eigen account. Via een twitterstream op de homepage zijn de tweets ook op de website zichtbaar. Het aantal volgers op Twitter (@KCWZ) is in 2013 gestegen van ongeveer 900 naar Het Kenniscentrum gebruikt Twitter voor het verspreiden van informatie over nieuwe publicaties en bijeenkomsten. Daarnaast signaleert het Kenniscentrum daarmee nieuws voor diverse dossiers. Voor het eerst was dit jaar het congres Lokale Kracht via Twitter te volgen in maar liefst 348 tweets van bezoekers en medewerkers. Ledenservice Door alle beleidsveranderingen in wonen en zorg was er in 2013 veel vraag naar een bijdrage van de adviseurs van het Kenniscentrum aan bijeenkomsten van leden en andere partijen; met name gemeenten en politiek. Daarnaast zijn veel eigen bijeenkomsten en trainingen ontwikkeld op vragen vanuit leden en vanuit Aedes en ActiZ. Dit was meer dan in het werkplan voorzien. Organisatie Begin 2013 nam adviseur Monique Wijnties afscheid van het Kenniscentrum vanwege het aanvaarden van een andere baan. In september verliet Judith Coolegem het secretariaat van het Kenniscentrum vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Beide vacatures zijn in de loop van 2013 weer opgevuld. Anja van Westendorp is de nieuwe secretaresse en Penny Senior de nieuwe adviseur. Peter de Lange is als vrijwilliger verbonden aan het Kenniscentrum. Na jaren werkzaam te zijn geweest bij woningcorporaties, zet hij zich nu vrijwillig in op zijn vakgebied wonen en zorg. De klankborgroep van het Kenniscentrum is een keer bij elkaar geweest. In het najaar is gezocht naar een nieuwe opzet waarbij een koppeling gelegd wordt tussen de bestuurdersbijeenkomsten en de klankbordgroep. Deze wijziging zal in 2014 zijn beslag krijgen. Aad Koster (ActiZ) en Jaap Buis (Aedes) verzorgden vanuit de beide moederorganisaties de aansturing van het Kenniscentrum. Het directorium kwam in 2013 vier keer bij elkaar. 15

16 Kennispartners In 2013 waren VGN en RIBW Alliantie kennispartners van het Kenniscentrum. Het Kenniscentrum heeft bijgedragen aan de activiteiten van VGN en RIBW Alliantie rond Scheiden Wonen Zorg en de ambulantisering van de beide partners. In september organiseerde het Kenniscentrum in samenwerking met de RIBW Alliantie en GGZ Nederland een ontmoeting van enkele woningcorporaties, zorgaanbieders en gemeenten. Doel van de bijeenkomst was een beter beeld te krijgen van de kennis die nodig is om ervoor te zorgen dat ook in de toekomst woningcorporaties, RIBW s/ggz-organisaties en gemeenten huisvesting voor cliënten met een psychische aandoening kunnen realiseren. Een ander doel was het kennis nemen van elkaars ervaringen en verwachtingen voor de toekomst, als basis voor het formuleren van eventuele vervolgactiviteiten, zoals (gezamenlijke) kennisontwikkeling, politieke aandacht vragen, publicaties, advisering en ondersteuning. Eind 2013 heeft GGZ Nederland besloten om Kennispartner te worden. Een uitnodiging om kennispartner te worden zal begin 2014 naar VNG verstuurd worden. Overige verbindingen In 2013 participeert het Kenniscentrum in: Het Convenant USP Age (Urban Strategic Planning for Active and Healthy Ageing) van TNO. USP Age onderzoekt hoe slimme ingrepen op het gebied van stedenbouw, woningbouw en inrichting van de publieke ruimte kunnen helpen om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen en ontwikkelt praktische oplossingen voor partijen in Nederland en Europa. Initiatiefnemer van het convenant is TNO. Het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg is samenwerkingspartner. Andere participanten zijn Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool, TNO, RIVM, Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, Platform Gras, Universitair Medisch Centrum Groningen, de gemeenten Rotterdam en Groningen en het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland ; De Community of Practice Zorg van BNA van de Bond voor Nederlandse Architecten (BNA). Met de CoP Zorg wordt beoogd crosssectoraal te kijken naar de opgave die zorg stelt aan de architectuur en studieprojecten gestalte te geven. De Koplopersgroep Zorgzame Stad van Collegiamento. Een groep doordenkers over de plek van zorg in stedelijke ontwikkeling. Samen met onder andere leden van Aedes en ActiZ worden innovatieve projecten bezocht en leerpunten benoemd. De Stuurgroep Zorg in Eigen Hand. Dit initiatief is gericht op het stimuleren van initiatieven om ouderen zorg en diensten zelf te laten organiseren met ondersteuning vanuit professionele organisaties. De Stuurgroep Vergrijzing en Wonen met Zorg van het ministerie van BZK. 16

17 Bijlagen Bijlage 1 Websitebezoek en pageviews Bezoeken Een bezoek is een serie van een of meerdere pageviews, opgevraagd door een bezoeker, die eindigt als er 30 minuten geen pageview van die bezoeker is geregistreerd Website bezoeken bezoek/maand 2013 bezoek/maand 2012 bezoek/maand 2011 Pageviews Een pageview is een pagina die tijdens een websitebezoek door een bezoeker wordt opgevraagd Website pageviews pageviews/ maand 2013 pageviews/ maand 2012 pageviews/ maand

18 Best bezochte pagina s Titel pageviews 1. Startpagina Veelgestelde vragen Scheiden Wonen Zorg Startpagina artikelreeks 'Het gezicht van extramuralisering' Actuele besluitvorming (FAQ Scheiden Wonen Zorg) Doelstelling scheiden wonen en zorg (FAQ Scheiden Wonen Zorg) Congres 'Lokale Kracht: méér power in wonen, welzijn en zorg' Dossierpagina Zorg en Technologie Welke zorgzwaartepakketten? (FAQ Scheiden Wonen Zorg) Huur (FAQ Scheiden Wonen Zorg) De juridische context van Scheiden Wonen Zorg Voorbeeld huurcontract met koppeling van wonen en zorg Best bezochte dossiers en tools Titel pageviews 1. Scheiden Wonen Zorg / Extramuralisering Lokale Kracht Zorg en technologie Levensloopgeschikte woningen Kleinschalig wonen Toolkit Zorg met ICT Regelgeving wonen Woonvariaties Healing environment Stappenplan Thuistechnologie voor corporaties Meest gedownloade documenten Document aantal downloads Voorbeeld huurovereenkomst voor de verhuur van een zorgvastgoed voorziening door een woningcorporatie aan een zorgorganisatie Voorbeeld huurcontract zelfstandige woonruimte met zorgbepaling (koppelbeding) Financiering van de zorg. Achtergrondinformatie voor woningcorporaties Artikel Extramuralisering kleedt verzorgingshuis uit Verzorgingshuis Hoppesteyn is nu VPT-huis

19 Bijlage 2 - Nieuwsbrieven Algemene nieuwsbrief Eind 2013 had de nieuwsbrief van het Kenniscentrum abonnees. geen lid 48,7% RIBW 0,7% Aedes 17,4% Totaal: 3817 abonnees ActiZ 29,7% VGN 3,5% Onder de groep niet-leden zijn: Overheden (rijk/provincie/gemeente) Advies of -onderzoekbureaus Welzijnsorganisaties Cliëntenorganisaties Zorgorganisaties die niet bij een van de brancheverenigingen zijn aangesloten Overige organisaties: o.a. bouwbedrijven, architecten, kenniscentra, media, advocaten, studenten, particulieren Nieuwsbrief Scheiden wonen zorg Sinds 2012 is er ook een speciale nieuwsbrief met updates Veelgestelde vragen Scheiden Wonen Zorg. Eind 2013 waren er voor deze nieuwsbrief 1133 abonnees: 52% lid van Aedes of ActiZ; 8% lid van een van de kennispartners; 40% geen lid. geen lid 41,3% RIBW 2,2% Aedes 20,4% VGN 6,1% Totaal: 1133 abonnees ActiZ 30,0% 19

20 Bijlage 3 - Informatieverstrekking 120 Informatieverstrekking KCWZ-adviseurs per brancheorganisatie afgelopen 5 jaar Aedes ActiZ RIBW VGN Overig Informatieverstrekking KCWZ adviseurs en secretariaat per brancheorganisatie VGN 2% Aedes 20% ActiZ 24% RIBW 1% Overig 53% Totaal:

21 Bijlage 4 - Deelnemers aan bijeenkomsten Functie deelnemers bijeenkomsten Overig Staf Manager Dir/RvB Tweedaagse Cursus Scheiden Wonen-Zorg per brancheorganisatie Overig 5% ActiZ 76% VGN 5% Aedes 14% Deelnemers:

22 Training Lokale Samenwerking per brancheorganisatie RIBW 10% VGN 12% Overig 7% Aedes 33% ActiZ 38% Deelnemers: 42 Masterclass Huurrecht per brancheorganisatie Overig 15% VGN 20% ActiZ 49% Aedes 7% RIBW 9% Deelnemers:

23 Bijeenkomsten Een goed gesprek over extramuralisering per brancheorganisatie Aedes 33% ActiZ 67% Deelnemers: 98 Congres Lokale Kracht per brancheorganisatie RIBW 4% Overig 1% Aedes 15% Actiz 44% VNG 14% GGZ NL 2% MOgroep 13% VGN 7% Deelnemers:

24 Bestuurdersbijeenkomst 'Lokaal maatwerk in wonen en zorg' per brancheorganisatie Aedes 53% Overig 2% ActiZ 45% Deelnemers:

25 Bijlage 5 - Bijeenkomsten van en met het KCWZ 13 januari CABO over wonen, zorg en welzijn van ouderen Amsterdam Yvonne Witter, presentatie 24 januari Mooiland Ede Rogier Goes, spreker 29 januari KCWZ workshop De juridische context van Scheiden Wonen Zorg Utrecht Rogier Goes, organisator, gespreksleider en spreker 28 januari Filmfestival over Forever Young EU jaar 2012 Amsterdam Yvonne Witter, panellid 28 januari Bijeenkomst Zorgorganisatie Hanzeheerd Scheiden Wonen-Zorg Heerde Daniëlle Harkes, presentatie 14 februari KCWZ conferentie Anders wonen; bekende en ongekende mogelijkheden van Den Haag gemeenschappelijk wonen i.s.m. onder anderen SING Yvonne Witter, organisator 26 februari Menzis: bijeenkomst Wonen en Zorg Zwolle Rogier Goes, spreker 28 februari Filmfestival Art Age ActiZ Amsterdam Daniëlle Harkes, forumlid 6 maart Overleg Directeuren Woningcorporaties Assen Rogier Goes, spreker 7 maart Kenniscafé Wonen Zorg Gemeenten Regio West Brabant Breda Daniëlle Harkes, presentatie 7 maart Brabants Woonzorg Overleg Drunen Rogier Goes, spreker 11 maart Trends Woonprojecten Den Haag Yvonne Witter, twee workshops 11 maart en 17 juni KCWZ rondetafel Transitie Verzorgingshuizen Utrecht Rogier Goes, organisator, spreker 14 maart Workshop Royal Rustique van Zorggroep De Residentie in Madurodam Rotterdam Yvonne Witter, presentatie 25

26 21 maart Stakeholdersmeeting WonenCentraal Alphen a/d Rijn Rogier Goes, presentatie 28 maart Bijeenkomst Toekomst Wonen Zorg Gemeente Tilburg Tilburg Daniëlle Harkes, presentatie 28 maart Aedes Netwerk Wonen Zorg Wijchen Rogier Goes, spreker 3 april KCWZ conferentie Lokale Kracht: méér power in wonen, welzijn en zorg Den Bosch Daniëlle Harkes, Yvonne Witter, organisatie Peter de Lange, krachtsessie 4 april Woongemeenschappen en zorg van LVGO Amersfoort Yvonne Witter, presentatie 5 april Leerconferentie Verbinden van WWZ Brabant Wonen Yvonne Witter, presentatie 9 april KCWZ bijeenkomst Een goed gesprek over extramuralisering Utrecht Hugo van den Beld, organisator Rogier Goes en Peter de Lange, workshopbegeleiders Daniëlle Harkes, introductie en workshopbegeleider 11 april MEE, Themabijeenkomst Scheiden Wonen en Zorg Utrecht Peter de Lange, presentatie 15 april Woonconferentie Gemeente Hof van Twente Delden Peter de Lange, presentatie 18 april GGZ Vastgoedacademy Amersfoort Rogier Goes, presentatie 26 april KCWZ training Lokale Samenwerking wonen, welzijn en zorg Apeldoorn Daniëlle Harkes presentatie 16 mei USP-congres Utrecht Peter de Lange, presentatie 21 mei Atelierdagen Gemeente Almere Almere Peter de Lange, presentatie 23 mei Van AWBZ naar Wmo Gemeente Stichtse Vecht Breukelen Daniëlle Harkes presentatie 27 mei Congres In voor Zorg Apeldoorn Daniëlle Harkes, workshop Scheiden Wonen Zorg 30 mei Workshop Corporatiedag Apeldoorn Rogier Goes, organisator Peter de Lange, presentatie 31 mei Opening de Stîlen, Zorgpartners Friesland Terschelling Daniëlle Harkes, presentatie 11 en 20 juni KCWZ Workshop Huurrecht voor zorgorganisaties 26

27 12 juni Landelijk Congres Scheiden Wonen Zorg, Leids Congresbureau Amersfoort Rogier Goes, spreker 13 juni Conferentie Wonen met Zorg, gemeente Veldhoven Veldhoven Peter de Lange, presentatie 17 juni Studiemiddag Wonen en Zorg Deelgemeente Hoek van Holland Pijnacker Peter de Lange, presentatie 18 juni KCWZ cursus Oriëntatie op thuistechnologie (domotica) voor corporaties Woerden Rogier Goes, organisator 19 juni KCWZ bijeenkomst Een goed gesprek over extramuralisering Eindhoven Hugo van den Beld, organisator Rogier Goes, workshopbegeleider Daniëlle Harkes, introductie en workshopbegeleider 4 september Conferentie Visie op Leven en Wonen 2030 Oudenbosch Peter de Lange, deelname aan discussiepanel 10 september KCWZ Inspiratiedag Scheiden Wonen Zorg i.s.m. AAG Den Bosch Rogier Goes, presentatie 11 september KCWZ bestuurdersbijeenkomst 'Lokaal maatwerk in wonen en zorg' Amsterdam Yvonne Witter, opening Daniëlle Harkes en Peter de Lange, gespreksleiding 13 september VVD Seniorenraad Lelystad Rogier Goes, presentatie 18 september Gemeente Breda Scheiden Wonen Zorg Breda Rogier Goes, spreker 3 oktober KCWZ rondetafel Ambulantisering en Scheiden wonen zorg Amersfoort Rogier Goes, organisator 3 oktober KCWZ masterclass Scheiden Wonen Zorg, consequenties voor vastgoed en Hulshorst dienstverlening Daniëlle Harkes, presentatie 3 oktober KCWZ symposium Gezellig maakt gezond: gemeenschappelijk wonen oudere Amsterdam migranten i.s.m. Stichting het R.C. Maagdenhuis, Coalitie Erbij en ActivAge Yvonne Witter, organisator 4 oktober Benchmark congres ActiZ Barneveld Daniëlle Harkes, Anja van Westendorp, informatiestand 27

28 9 oktober KCWZ masterclass Huurrecht en huurovereenkomst voor zorgorganisaties Zwolle i.s.m. Nestas Communicatie en VBTM Advocaten 17 oktober Denktanksessie Universiteit Utrecht KCWZ Utrecht Daniëlle Harkes, gespreksleiding 17 en 18 oktober KCWZ tweedaagse cursus Scheiden Wonen Zorg i.s.m. Sanders Advies en Amersfoort Projecten en Nestas communicatie Daniëlle Harkes, spreker 18 oktober KCWZ masterclass Scheiden Wonen Zorg, consequenties voor vastgoed en Hulshorst dienstverlening Daniëlle Harkes, presentatie 19 oktober Healthcare Management Forum, programma Zorgvastgoed Lunteren Rogier Goes, dagvoorzitter 29 oktober Ouderenzorg & Wonen i.s.m. Management Productions Den Haag Rogier Goes, voorbereiding, gespreksleider en spreker 4 november Congres Bewegen in langdurige zorg, Studiearena Bussum Zorginnovatiebureau DAZ in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam Yvonne Witter, workshopleider 6 november KCWZ masterclass Huurrecht en huurovereenkomst voor zorgorganisaties Nieuwegein i.s.m. Nestas Communicatie en VBTM Advocaten 7 november Pluk festival Tilburg Daniëlle Harkes, presentatie 8 november Ontwikkelingen Wonen en Zorg(vastgoed) Amsterdam advocatenkantoor Kennedy Van der Laan Rogier Goes, spreker 12 november Congres Nationaal Programma Ouderenzorg Den Bosch Daniëlle Harkes, presentatie 14 november KCWZ werkconferentie Extramuralisering, krimp en leefbaarheid i.s.m. Actium, Haren Stichting Zorgcentra Zuidwest Drenthe, WoonFriesland, Zonnehuisgroep Noord Hugo van den Beld, organisator Rogier Goes, workshopbegeleider 18 november KCWZ ontmoeting Risico Inventarisatie Zorgvastgoed Amersfoort Rogier Goes, organisator en gespreksleider 19 november KCWZ ontmoeting Brandveiligheid in een veranderende woonzorgomgeving Utrecht Rogier Goes, organisator en spreker 21 november Huisvesting als Zorg (BNA) Apeldoorn Rogier Goes, gespreksleider en spreker 22 november KCWZ training Lokale Samenwerking wonen, welzijn en zorg Apeldoorn Daniëlle Harkes, presentatie 28

29 25 en 26 november Nederlands-Duitse ondernemersforum, conferentie en werkbezoek Eindhoven Barrièrevrij wonen en bouwen Peter de Lange, presentatie voor Duitse en Nederlandse ondernemers 26 november KCWZ excursie naar De Beukelaar i.s.m. zorgorganisatie Laurens Rotterdam Yvonne Witter, organisator 27 november Congres Wonen Limburg Roermond Yvonne Witter, presentatie 28 november Congres Austerlitz Zorgt Austerlitz Daniëlle Harkes, presentatie 29 november Kennisdag GroenFonds/van HallLarenstein Velp Daniëlle Harkes, presentatie Groen en Gezond 29 november KCWZ training Lokale Samenwerking wonen, welzijn en zorg Apeldoorn Daniëlle Harkes, presentatie 3 december KCWZ masterclass Huurrecht en huurovereenkomst voor zorgorganisaties Eindhoven i.s.m. Nestas Communicatie en VBTM Advocaten 10 december Domotica in de Zorg, i.s.m. Euroforum Soestduinen Rogier Goes, forumlid 17 december Bijeenkomst ASN bank Amsterdam Yvonne Witter, presentatie Trainingen Utrecht Apeldoorn Rekenen aan Zorgvastgoed - Trainer George Müller Voorjaar: 12 maart Najaar: 15 oktober Lokale Samenwerking wonen, welzijn en zorg Trainer Frans Grobbe Voorjaar: 7, 8, 21, 22 maart en 12 april Najaar: 7, 8, 21, 22 november en 6 december 14, 15, 28, 29 november en 13 december Studiereis september Lokale Kracht in Engeland i.s.m. ActivAge en HabiPro Groot-Brittannië Daniëlle Harkes, organisator en reisleider 29

30 Bijlage 6 - Publicatielijst KCWZ publicaties 1. Werkplan Jaarverslag Webspecial: Zorg voor mens en omgeving, januari Artikelenreeks: Het gezicht van extramuralisering, januari Tool: Toolkit Zorg met ICT, januari Artikel: Meedoen kan iedereen, onderzoek voorbeelden activiteiten voor meerdere doelgroepen', maart Brochure: Sleutels voor de lokale aanpak van eenzaamheid, maart Rapport: 'De Prinses, waar mensen met dementie samenwonen met hun partner', april Tool: Stappenplan Thuistechnologie voor Corporaties, mei Webspecial: De juridische context van Scheiden Wonen Zorg, augustus Magazine: Lokale Kracht, september Artikelenreeks: Scheiden Wonen Zorg in de Praktijk, september Publicatie: Generaties verbinden, inspiratie vinden, september Boek: Verhalen van veerkracht, oktober Boek: Ik is Niks, over vitale coalities rond wonen, zorg en leefbaarheid, in samenwerking met Stichting Else, november Webspecial: Lokale Kracht in beeld, november

31 Artikelen gepubliceerd in tijdschriften en dag- en vakbladen 1. 'Van lokale kracht naar lokale kramp', Yvonne Witter, De Seniorenwijzer, juni 'Ouder worden in de doe-democratie', Kees Penninx en Yvonne Witter, Gerôn, september 'Wandelen langs de zorggeschiedenis van Amsterdam', Yvonne Witter, Aedes magazine, jubileumnummer 2013 Blogs op website Kenniscentrum 1. Miljoenen te verdienen met huisvestingsbeleid senioren, Bram Klouwen, januari Ouderen in de hoofdrol, Yvonne Witter, februari Anders wonen: de tijd is er rijp voor, Yvonne Witter, februari Voorspelling 2013: de revival van de woonzorgzone, Sandy van Marrewijk, februari 'De balansburger', Yvonne Witter, februari 'Heb je al een scenario voor je laatste levensfase?', Hugo Versteeg, maart 'Eigen bijdrage AWBZ: zorg naar vermogen?', Hans van Rossum, maart Ouderen in de hoofdrol, Yvonne Witter, april Culturen binnen de muren, Yvonne Witter, april Dementievriendelijk gemeenten nodigen ouderen uit, Yvonne Witter, mei De lange weg naar een smalle AWBZ, Yvonne Witter, juni Sokken voor Leo, Yvonne Witter, juli Budget bejaardenhuis speelt in op actualiteit, Daniëlle Harkes, augustus 'Koekjes brengen naar oma', Yvonne witter, augustus Engelse les in Lokale Kracht, Yvonne Witter, oktober In beweging: zingende zebrapaden en 'zwementie', Yvonne Witter, november Mantelmuzikanten in de zorg, Yvonne Witter, december

32 Verkoopaantallen publicaties en tools 2013 Magazine Lokale Kracht (2013) : Zorg voor mens en omgeving (2012) : 80 Een 2de Leven (2012) : 27 Boekje van Ellen (2009) : 3 Rekenen aan Zorgvastgoed (2010) : 32 De Ontdekkingsreis (2010) : 1 Zorg door dorpskracht (2012) : 89 U bent aan zet (2012) : 48 Kleinschalig wonen in de wijk (2010) : 49 1 Het Magazine Lokale Kracht is online keer bekeken en keer actief gelezen 32

33 33