Hoofdstuk 9 Info en kritiek
|
|
- Rosalia van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 9 Info en kritiek 9.1 Een goede recensent? De echte, goeie criticus (ik denk hierbij dus vooral aan mezelf) is een zure, slecht in het pak zittende tobber, die door tijdgenoot en nageslacht gelijkelijk verguisd wordt. Des morgens drinkt hij eerst een beker azijn; des middags nuttigt hij een licht dejeuner van zuring en karnemelk; en des avonds leest hij zijn verfoeilijke boekjes of kijkt hij naar minderwaardige tv-programma s; des nachts ten slotte, na een soupeetje van duivelskervel, en smeerwortel, zet hij zijn geniale gedachten zwierig op papier. De enigen met wie hij een warm, menselijk contact onderhoudt zijn de fiscus en de drukker. Zo beschrijft Gerrit Komrij de boekbespreker in Daar is het gat van de deur. Zijn de recensies, de besprekingen van boeken in een krant of een tijdschrift, echt zo zuur als hij doet voorkomen? Gelukkig niet! Hij zal zorgvuldiger en minder zuur te werk gaan, maar er blijft altijd iets persoonlijks een rol spelen. Hopelijk heeft de recensent er wel voldoende tijd voor uitgetrokken om het boek zorgvuldig te lezen. Soms is het schrijven een haastklus en daar lijdt de kwaliteit onder! Wat dat betreft, heeft een recensent in een tijdschrift het voordeel dat hij wat langer kan nadenken. Wat zijn recensies? Waarom schrijven kranten over boeken? Is er verschil tussen christelijke en niet-christelijke recensenten? Heeft het wel zin over boeken te schrijven? Aan welke eisen voldoet een goede recensie? Allemaal vragen die in dit hoofdstuk besproken worden. En dan is er nog de wetenschap die aandacht krijgt. Wie letteren gaat studeren, zal ontdekken dat er over de literatuur de eeuwen door geschreven is door professoren en andere wetenschappers. Vele, vele artikelen, monografieën en dissertaties zijn er gepubliceerd. Literatuur is ook een vak. 9.2 Wat zijn recensies? Een recensie is een bespreking van een boek in een krant of in een tijdschrift. Een beroepslezer werkt voor de krant. Hij krijgt het boek van de krant en ontvangt de opdracht een bespreking te maken. In een recensie laat hij weten waarover het boek gaat en wat hij ervan vindt. Eigenlijk worden er over alle kunstuitingen recensies geschreven. Er zijn boekrecensies, maar ook toneelrecensies of muziekrecensies. 9.3 De recensent aan het werk De beoordelaar voert dus in opdracht van de krant zijn taak uit. Maar waarop let hij? De heer J.A. Mooij heeft in De Gids (1973-7) een aantal eisen op een rijtje gezet, die sindsdien overal opduiken. Volgens hem kan een recensent uitgaan van: de intentie van een auteur. Wat wil de auteur met dit boek bereiken? wat de auteur hem gedaan heeft. Welke emoties bracht het lezen te voorschijn? de werkelijkheid. Stemmen roman en realiteit met elkaar overeen? de moraal. Beantwoordt het boek aan de eigen godsdienstige of wijsgerige normen? de vernieuwingsdrang. Wat voor nieuws brengt deze roman eigenlijk? de structuur van de roman. De roman als kunstwerk krijgt dan alle aandacht. Wie recensies doorneemt, zal inderdaad ontdekken dat veel van deze criteria ter sprake komen. Nooit allemaal natuurlijk, want elk boek stelt eigen eisen. 9.4 En de christelijke recensent? Als het goed is, is de christelijke recensent een vakman die zijn werk eerlijk doet. Hij zal het goede inderdaad goed noemen, terwijl hij het verkeerde echt afwijst, ook al doet hem dat misschien pijn. Hij behoort wel een oordeel te vellen, maar mag daarbij niet vervallen tot laster. Ook voor scheldpartijen heeft hij te waken. Wat mag je verwachten van een recensent in een christelijke krant? Hij kan in ieder geval alle zakelijke gegevens noemen, maar moet ook een ethisch oordeel vellen. De
2 vraag is of een beoordelaar dat te pas en te onpas doen moet. Niet bij ieder boek heeft de volwassen lezer een advies nodig. Hij behoort zelf te kunnen beslissen of hij het boek gaat lezen of niet. De christen-recensent moet er niet voor terugschrikken zijn Bijbel te citeren. Alleen in vage bewoordingen over de Bijbelse normen schrijven vindt een christen te mager. De christelijke recensent moet ervoor oppassen dat hij al te subjectief schrijft. Zijn taak is het boek te beoordelen en niet iets van zichzelf te beschrijven. Ook dient hij eenzijdigheid te vermijden. Het volle leven is breder dan het onderwerp waar hij graag over schrijft. De christelijke recensent behoort niet zo te kiezen dat alleen wereldse literatuur aandacht krijgt. Nee, juist hij zal op zoek gaan naar christelijke literatuur. Laat hij proberen juist die onder de aandacht te brengen van zijn lezers. Daarbij kan het zeker zo zijn dat gevoelige kwesties beschreven worden. Dat moet kunnen lijden. Juist de christen moet in de spiegel durven kijken! Of niet? 9.5 Waarom besteden kranten aandacht aan boeken? Elke krant biedt de lezer meer dan alleen het directe nieuws. In elke krant vind je pagina s met achtergronden, meningsvorming en besprekingen van boeken die voor de lezers interessant zijn. De abonnees van een krant bepalen voor een deel welke boeken aandacht krijgen. Het RD bespreekt theologische boeken uit de gereformeerde hoek, maar het NRC merkt die boeken nauwelijks op. Omgekeerd zal een blad als Trouw aandacht besteden aan publicaties op sportgebied, die je tevergeefs zoekt in het RD. Ook wat literatuur betreft, maken kranten keuzes. De Volkskrant behandelt andere auteurs dan het RD. Deze krant schrijft over boeken van de seculiere literatuur uitvoeriger, terwijl het RD juist uitgebreider ingaat op wat van de christelijke persen rolt. Je moet er dus op bedacht zijn uit welke hoek de bespreking komt. 9.6 Hebben recensies effect of zin? In het verleden hadden recensenten veel gezag. Zij waren beroepslezers. Zij konden weten hoe de zaak in elkaar zat. In onze tijd is hun gezag minder groot. Het is waar dat ze deskundigen zijn, vinden lezers, maar andere kranten hebben ook deskundigen in dienst die tot heel andere conclusies komen. De recensent vestigt de aandacht op een boek dat net verschenen is. Hij kan dat boek prijzen of afkeuren. In beide gevallen kan dat effect hebben op de verkoop van het boek. Als iets goed is, willen veel mensen het lezen, maar als iets afgekeurd wordt, raken lezers ook nieuwsgierig. Ook volwassenen gedragen zich soms net als pubers: wat ontraden wordt, gaan ze juist lezen. In het verleden is gebleken dat bepaalde romans of gedichtenbundels goede besprekingen kregen, terwijl er toch nauwelijks boeken van verkocht werden. Soms kwam de verkoop veel later op gang. Er zijn boeken waar eigenlijk nauwelijks reclame voor gemaakt wordt: Bouquetseries en serieromans, maar de verkoopcijfers liggen hoog. Het is dus niet zo makkelijk vast te stellen of recensies verkoopeffect hebben. Nu kan ook de schrijver zelf wel profijt hebben van recensies. Vaak wijzen de beoordelaars sterke en zwakke plekken aan. Ze maken opmerkingen over de schrijfstijl en de opbouw. Als een auteur daarvoor openstaat, krijgt hij veel gratis adviezen. Ook lezers, ook leerlingen kunnen recensies nuttig gebruiken. Een recensie kan een discussie op gang brengen. Mogen deze boeken gelezen worden? kan een vraag van een beoordelaar zijn. Is de kijk van de schrijver op de werkelijkheid wel een goede kijk? kan een recensent de lezers vragen. Verder zullen recensenten als beroepslezers gemakkelijk verbindingen kunnen leggen met andere boeken die ze kennen. Daardoor plaatsen ze de boeken in een breder verband. En uiteraard zijn ze in staat een goede analyse te leveren, zodat de lezer het boek beter gaat begrijpen.
3 Opdrachten 1. Jij gaat zelf een recensie schrijven. Daarvoor neem je een van de korte verhalen uit Literatuur in zicht!, Verhalen en gedichten. Je recensie telt maximaal 300 woorden en bevat minstens drie criteria van Mooij (9.3). 2. Hans Werkman, zelf recensent, heeft in Het boek om mijn bureau over recenseren geschreven. Hij schrijft in hoofdstuk 3 over verzoekingen van de recensent. Je vindt ze alle veertien opgesomd op Yord. Kies er vijf uit die jij het gevaarlijkst vindt. Schrijf er per geval bij waarin het gevaar vooral schuilt. 3. Moet een recensent in het RD of ND het altijd vermelden dat wat hij gevonden heeft in het boek, niet overeenkomt met de christelijke zeden of met de Tien Geboden? Motiveer je antwoord. 4. Hoe zal de lezer reageren, als hij na een (positieve) recensie in een christelijke krant toch onchristelijke zaken aantreft in het boek? Met andere woorden: hoe is de verhouding tussen recensent en lezer, en wat is hun beider verantwoordelijkheid? 5. Wat zou jij in een recensie het meest aandacht geven: ethiek of esthetiek? Motiveer je antwoord. 6. Recensies beoordelen is lastig. Je moet er vaardigheid in krijgen. Zoek van een boek dat je pas gelezen hebt vijf recensies op uit verschillende dagbladen. Selecteer ze: kies de zwakste en de beste uit. Verklaar je keuze. 7. Neem bij een seculier boek de levensbeschouwelijke proef. Zoek verschillende recensies op. Kies snel op naam en ligging van de krant. Welke levensbeschouwelijke opmerkingen tref je aan? 8 Voer dezelfde opdracht nogmaals uit, maar nu voor een christelijke roman. Kijk bijvoorbeeld eens hoe er op Joke Verweerd, Wapenbroeders gereageerd is door het AD. 9. Steeds meer kranten digitaliseren hun archief. Voor de RD-artikelen raadpleeg je Kies: archief, waarna je auteur en titel kunt intypen om recensies te vinden. Probeer dat uit. 9.6 Hulp voor scholieren en studenten In boeken Wie iets wil weten over literatuur of literatuurgeschiedenis, kan op veel plaatsen terecht. Vóór het computertijdperk zochten leerlingen hun informatie op in uittrekselboeken. Verschillende uitgeverijen verzamelden uittreksels of besprekingen van literair werk. Een heel erg bekend boek heette Literama. Daarin stonden wel meer dan 100 samenvattingen met wat vragen en enkele opmerkingen. Literette was een soortgelijk boek, maar daarin waren wat eenvoudiger boeken opgenomen. Aanzienlijk betere besprekingen waren te vinden in Belangrijke letterkundige werken. In drie delen behandelde de auteur grondig boeken met een behoorlijk niveau. Omdat er steeds nieuwe auteurs kwamen en nieuwe boeken uitgegeven werden, brachten uitgevers in de jaren 80 losbladige lexicons op de markt. Bekend werd een serie waarin een schrijver met zijn hele werk besproken werd: Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na Een andere aanpak koos de uitgever van Lexicon van literaire werken. Hij stelde één roman of gedichtenbundel centraal waaromheen de relevante informatie verschaft werd. en digitaal Sinds de computer overal gebruikt wordt, zijn er te kust en te keur uittreksels en samenvattingen of besprekingen te vinden op verschillende sites voor scholieren. Het is wel belangrijk te weten, dat het vaak leerlingen zijn die de bestanden geschreven hebben. De kwaliteit wisselt heel erg, terwijl er ook vaak onjuistheden vermeld worden. Betrouwbaarder zijn uiteraard cd-roms die uitgevers op de markt hebben gebracht. Met name Biblion is actief geweest. Behalve een database met recensies heeft Biblion ook een database met uittreksels, de zogenaamde uittrekselbank, op de markt gebracht. In
4 openbare bibliotheken zijn deze uitgaven te raadplegen. Scholen hebben niet altijd een abonnement genomen. 9.7 Wetenschappelijk werk : literatuur als vak Literatuur is niet alleen iets voor persoonlijke verrijking of hobby, het is ook een vak geworden. Je kunt literatuurwetenschap aan een universiteit studeren. Bij wetenschappelijke taalstudies zullen hoogleraren of universitaire docenten literatuur wetenschappelijk aanpakken. Voor dat doel hebben bijvoorbeeld professoren handboeken geschreven, waarin beknopt een overzicht van de hele literatuur geschetst wordt. Docenten uit vroeger jaren kregen allemaal te maken met Knuvelder. Knuvelder was auteur van een viertal delen literatuurgeschiedenis tot in de 20 e eeuw. Hij schreef het Handboek geschiedenis Nederlandse letterkunde. Daarna was het vaak lastig een samenvattend overzicht te krijgen totdat (prof.) Ton Anbeek in 1990 zijn Geschiedenis van de Nederlandse literatuur liet uitgeven. In de 21 e eeuw verschijnt er een reeks boeken die samen de hele geschiedenis van de letterkunde beschrijven: Geschiedenis van de Nederlandse literatuur. In negen delen beschrijven verschillende wetenschappers over hun specialisme. De eerste delen zijn inmiddels verschenen. De Geschiedenis van de Nederlandse literatuur is geschreven voor een groot publiek, variërend van studenten en docenten Nederlands tot het algemene publiek dat geïnteresseerd is in literatuur. Van klein naar groot Literatuur vind je niet alleen in boeken, er wordt ook in tijdschriften over geschreven. Die zijn er te kust en te keur. Van eenvoudig tot wetenschappelijk. Doelgroepen bepalen vaak het niveau van de teksten. Een tijdschrift met een behoorlijk niveau dat de doelgroep christenen voorlicht, heet Liter. Vaak staan er in tijdschriften primaire teksten, maar veel tijdschriften besteden ook ruimte aan besprekingen van boeken en ze nemen essays op. Voor een overzicht kun je eens kijken op Als een wetenschapper één onderwerp behandelt in een wetenschappelijk boek, schrijft hij een zogenaamde monografie. Vaak is er één auteur die zo n boek publiceert. Je kunt in een monografie een uitgebreide bespreking van een bepaald onderwerp of een bepaalde persoon verwachten. De auteur zal je veel details geven en meestal wijst je hij verder met een bibliografie. Wie doctorandus is en nog verder wil studeren, kan promoveren. Voor een goed geschreven en verdedigd proefschrift krijgt de promovendus de titel doctor. Het boek dat hij onder leiding van een professor gemaakt heeft, is zijn dissertatie. Opdrachten 1. Het is goed om eens te zien hoe kwalitatief verschillend besprekingen van literaire boeken zijn. Neem bijvoorbeeld het boek van Willem Elsschot Kaas of van Hella Haasse Oeroeg en leg de bespreking van Literama eens naast die van Belangrijke letterkundige werken. Bespreek de verschillen in de aanpak. 2. Nadat je een literair werk gelezen hebt, raadpleeg je een scholierensite met uittreksels. Niet alle besprekingen van leerlingen zijn even goed. Ze worden (soms) gewaardeerd met sterren. Neem in dat geval een bespreking met weinig sterren. Het is waarschijnlijk dat je fouten vindt. Iemand schrijft: (je vindt) flagrante flaters, onzinnige uitspraken en aantoonbare onzin. Ga na of dat klopt. Noteer de fouten én vermeld hoe het werkelijk is. 3. De handboeken van Knuvelder of Anbeek en de delen uit de Geschiedenis van de Nederlandse literatuur zullen in hun geheel je wel te machtig zijn. Toch kun je heel goed delen ervan raadplegen. Hier volgen enkele opdrachten bij Anbeeks handboek. -Je wilt weten welke slagzinnen de Tachtigers hebben gebruikt en zoekt daarvoor in hoofdstuk 1, blz
5 -Je wilt weten wat de betekenis van de Tachtigers voor de literatuur is geweest. Je zoekt in hoofdstuk 1, blz Je wilt de kenmerken van het naturalistisch proza kennen. Je zoekt in hoofdstuk 2, blz Je wilt greep krijgen op de stroming van het symbolisme. Met behulp van hoofdstuk 4, blz kun je je een goed beeld vormen. -Je wilt een interpretatie lezen van het gedicht De wandelaar. Je vindt die in hoofdstuk 7, blz Uiteraard is deze serie opdrachten uit te breiden. 4. Zoek via Google vijf dissertaties over letterkundige onderwerpen op. Het moet er een zijn over Karel ende Elegast, over Constantijn Huygens, over het thema dood in de literatuur, over de historische roman en over de stroming van de Vijftigers. Wie heeft het proefschrift geschreven en hoe heet het? Kernbegrippen Recensie / recensent Ethisch oordeel Handboek Subjectief Seculiere literatuur Monografie Dissertatie of proefschrift Leerdoelen Als je dit hoofdstuk bestudeerd hebt, kun je weten hoe dagbladen omgaan met literatuur; welke criteria Mooij voor besprekingen opstelde; wat het verschil is tussen beoordelaars vroeger en nu; aan welke eisen een christelijke beoordelaar moet voldoen; welke effecten recensies hebben; waar leerlingen hun informatie over literatuur kunnen vinden.
Bachelorexamen Nederlands
Bachelorexamen Nederlands 1. Richtlijnen Bachelorexamen Nederlands 1.1. Inleiding 1.2. Scriptie 1.3. Lectuurlijst 1.4. Literair essay 1.5. Map taalkunde 1.6. Map land en volk 1.7. Vertaling 1.8. Conclusie
Nadere informatieProducten aangeboden door de Openbare Bibliotheek Rijssen-Holten aan het Voortgezet Onderwijs 2012-2013
Producten aangeboden door de Openbare Bibliotheek Rijssen-Holten aan het Voortgezet Onderwijs 2012-2013 Voorwoord Uw school besteedt het komend schooljaar natuurlijk veel aandacht aan mediawijsheid en
Nadere informatieBepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag
Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag De probleemstelling is eigenlijk het centrum waar het werkstuk om draait. Het is een precieze formulering van het onderwerp dat je onderzoekt. Omdat de probleemstelling
Nadere informatieLeesdossier moderne vreemde talen (Engels / Duits) VMBO onderbouw
Leesdossier moderne vreemde talen (Engels / Duits) VMBO onderbouw 2 boekjes 2 boekjes WAT MOET JE DOEN? Engels: Duits: Kies op school een boek uit dat bij jouw niveau past ( beginner of starter). Dit in
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieJan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay
Jan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay Onderstaande tekst schreef ik jaren geleden om studenten wat richtlijnen te geven bij het ontwikkelen van een voor filosofen cruciale vaardigheid: het
Nadere informatieonthouden. Schrijfdoelen Schrijfdoel Inhoud schrijfdoel Voorbeeld vermaakt door een leuk, spannen, aangrijpend of interessante tekst.
Nederlands Leesvaardigheid Leesstrategieën Oriënterend lezen Globaal lezen Intensief lezen Zoekend lezen Kritisch lezen Studerend lezen Om het onderwerp vast te stellen en te bepalen of de tekst bruikbaar
Nadere informatieHoe maak je een werkstuk?
Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg
Nadere informatieOp reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Nadere informatieSCHRIJVEN BK 2 VAN A TOT Z PERRON 1
Van A tot Z SCHRIJVEN BK 2 VAN A TOT Z PERRON jongerenkrant Ken je de krant Sevendays? Dat is de enige jongerenkrant van Nederland. Omdat er maar één krant is, wordt het tijd om nog een krant voor kinderen
Nadere informatieJuf Sabine en juf Maaike
Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal
Nadere informatie10 Een pluizig beestje
10 Een pluizig beestje REMCO CAMPERT Vooraf Remco Campert schrijft vooral verhalen en gedichten. Net als Hans Andreus (zie hoofdstuk 19) behoorde Campert tot de Vijftigers, een literaire stroming in de
Nadere informatieStap 4: Indeling maken
Stap 1: Het kiezen van een onderwerp Kies een onderwerp dat je aanspreekt of waar je veel van af weet of waar je graag meer over te weten wilt komen. Klaar? Kleur vakje 1 van het stappenblad. Stap 2: Materiaal
Nadere informatieAfsluiting kinderjury 2013
Afsluiting kinderjury 2013 Schrijverbezoek: Gerard van Gemert 1. Kastor en Tim Wanneer bent u begonnen met schrijven? Gerard van Gemert is in 2005 begonnen met schrijven toen hij met zijn dochters een
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieRandvoorwaarden In les 2 hebben leerlingen individueel een computer met internet nodig. Alternatief: leerling voert les 2 thuis uit.
Brief over Annie M.G. Schmidt Schrijf een overtuigende brief aan een basisschool Korte lesomschrijving De lessen Advies over Annie M.G. Schmidt gaan over Nederlands bekendste kinderboekenschrijfster. Leerlingen
Nadere informatieInhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens
Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren
Nadere informatieLes 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts
Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan
Nadere informatieHET ZOEKEN VAN WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR. Hans Bodlaender
HET ZOEKEN VAN WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR Hans Bodlaender Deze presentatie 2 Wat voor soort literatuur bestaat er? Hoe wordt die gemaakt? Hoe vind je relevante literatuur? Gebruik bronnen 3 Voordat je
Nadere informatie1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen
1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Module 1 t/m 3
Samenvatting Nederlands Module 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1502 woorden 16 december 2010 6 8 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Laagland Module 1 Motivaties Verschillende motivaties waardoor
Nadere informatieOpdracht 1. a) Van welk tijdstip is het nieuwste bericht op AD.nl? ... b) Wat zou ongeveer de deadline zijn geweest van het papieren AD? ...
Zoek een papieren AD en ga naar www.ad.nl. Vergelijk nu de voorpagina met de homepage. a) Van welk tijdstip is het nieuwste bericht op AD.nl? b) Wat zou ongeveer de deadline zijn geweest van het papieren
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekreclame
Uitleg boekverslag en boekreclame groep 7 schooljaar 2015-2016 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave Stap 4: Inhoud boekverslag
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieDE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A
DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.
Nadere informatieWerkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6
We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet
Nadere informatieIk geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:
Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Van Nature tot Metro Van Nature tot Metro Inleiding Onderzoekers publiceren het verslag van hun onderzoek in wetenschappelijke bladen die internationaal verschijnen.
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatiewerkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?
werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatie1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Opdrachtformulier Feedback geven
Nadere informatie1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
OPDRACHTFORMULIER Gesprekken voeren 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie
Nadere informatieHoe gebruik ik de publiekscatalogus?
Hoe gebruik ik de publiekscatalogus? De catalogus van onze bibliotheek kunt u raadplegen in de bibliotheek of via www.bibliotheekrijssenholten.nl. Als u thuis via de website de catalogus wilt raadplegen
Nadere informatie1.1 Vragenlijst: Wat ik leuk Vind
1.1 Vragenlijst: Wat ik leuk Vind 1. Wat kijk je graag op tv? 2. Wat is je lievelingsfilm? 3. Wat doe je op internet? 4. Welke games speel je? 5. Waar praat je over op facebook, twitter, enzo? 6. Wat doe
Nadere informatieRespectvol reageren op gevoelens
OPDRACHTFORMULIER Respectvol reageren op gevoelens Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieOnderhandelen en afspraken maken
OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieDocument vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieHoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die
Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die worden uitgevoerd om uit het gevonden bronnenmateriaal
Nadere informatieSectorwerkstuk 2012-2013
Sectorwerkstuk 2012-2013 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieStappenplan zoeken en verwerken van informatie
Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Oriëntatie op het onderwerp Wat is het onderwerp? Welke zoektermen? Welke bronnen? Zoeken naar informatie Welke informatiebron gebruik je? Hoe zoek je digitale
Nadere informatieLes 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase
Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken
Nadere informatieCommuniceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson
OPDRACHTFORMULIER Communiceren met een zorgvrager met de ziekte van Parkinson Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met
Nadere informatieWerkschrift : Hoe werk ik op WikiKids?
Werkschrift : Hoe werk ik op WikiKids? WERKBOEK WIKIKIDS Welkom bij het werkboek van WikiKids. In dit werkboek staan opdrachten waarmee je stap voor stap leert werken met WikiKids. Er staan 15 opdrachten
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Racisme
Racisme Ik heb een onderwerp gekozen dat jullie misschien een beetje vreemd zullen vinden, namelijk het thema 'racisme'. Als je dat woord opzoekt dan staat er: Racisme: racisme is het discrimineren van
Nadere informatiePerspectief 3e editie 2 vmbo Anders dan anderen krant. 1. Voorpagina
Perspectief 3e editie 2 vmbo Anders dan anderen krant 1. Voorpagina Geen mens is hetzelfde, want iedereen is weer anders. Elk mens heeft iets unieks. Dat maakt het soms lastig om elkaar te begrijpen. Of
Nadere informatieexplore the big questions of life Een introductie
explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl
Nadere informatieHoe maak je een werkstuk?
Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg
Nadere informatieHEURISTIEK TOERISME VLAANDEREN. cursus. module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.
TOERISME VLAANDEREN cursus HEURISTIEK module voorbereidingsproces (40 u.) component Informatieverwerving en verwerking (12 u.) Jos van Dooren Jos van Dooren Pagina 1 BRONNENSTUDIE VOOR GIDSEN EN REISLEIDERS
Nadere informatieOPDRACHT PERSBERICHT SCHRIJVEN
OPDRACHT PERSBERICHT SCHRIJVEN Persbericht Een persbericht is een prachtige vorm van free publicity. Het gericht sturen van persberichten kan een flinke publicitaire waarde hebben. Daarbij kan dit soort
Nadere informatieRecensie Nederlands Een Schitterend Gebrek Arthur Japin
Recensie Nederlands Een Schitterend Gebrek Arthur Japin Recensie door A. 1809 woorden 12 maart 2017 8,1 4 keer beoordeeld Auteur Genre Arthur Japin Psychologische roman, Eerste uitgave 2003 Geschiedenis
Nadere informatieZorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.
Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp
Nadere informatieStappenplan zoeken en verwerken van informatie
Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Oriëntatie op het onderwerp Wat is het onderwerp Welke zoektermen Welke bronnen Zoeken naar informatie Welke informatiebronnen Kiezen en beoordelen van informatie
Nadere informatieDe bedoeling van een recensie is om anderen een indruk te geven van het boek dat je gelezen hebt.
Het recensieboekje. De bedoeling van een recensie is om anderen een indruk te geven van het boek dat je gelezen hebt. Door het lezen van een recensie kan een ander kind besluiten het boek ook te gaan lezen.
Nadere informatie8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën
8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een sectorwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een sectorwerkstuk
Nadere informatieSpotlight: Joris van Leeuwen
Om bekende en onbekende schrijvers van Nederlandse bodem die in de genre spanning / fantasy druk bezig zijn en een aantal boeken hebben gepubliceerd, toch wat meer bekendheid te geven, heb ik besloten
Nadere informatieFast Lane. Leeskaravaan
Fast Lane Leeskaravaan Makkelijk Lezen Young adults en volwassenen Voorjaar 2012 Makkelijk lezen-fonds voor young adults en volwassenen van NBD Biblion Lezen en schrijven, in Nederland de normaalste zaak
Nadere informatieThuis films kijken. Acteurs spelen het verhaal na. de acteur = iemand die voor zijn beroep toneelspeelt of in een film speelt
Speciale les over auteursrecht tekst niveau AA Thuis films kijken 1 Jij kijkt vast wel eens naar een film. 2 Dat kan in de bioscoop. 3 Maar je kunt films ook thuis bekijken. Op internet. 4 Dat is lekker
Nadere informatieSamenvatting Anders laagland hoofdstuk 1 t/m 6
Samenvatting Anders laagland hoofdstuk 1 t/m Samenvatting door S. 1847 woorden 22 maart 2013 5,5 5 keer beoordeeld Vak Anders H. 1 1 Persoonlijke smaak Je ontwikkeld je persoonlijke smaak met behulp ban
Nadere informatieNederlands CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 dinsdag 19 mei 9.00-11.00 uur Nederlands CSE GL en TL Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen en maak alle opdrachten in de uitwerkbijlage.
Nadere informatieLucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?
Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint
Nadere informatieBEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN
BEGRIJPEND LEZEN 1 NEDERLANDS TEKSTSOORTEN EN TEKSTDOELEN 0 AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je het onderwerp uit een zin bepalen. - Kun je het onderwerp van een tekst bepalen. - Kun je een soort tekst
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieWerkstuk of verslag. de vormvoorschriften
Werkstuk of verslag de vormvoorschriften begeleider: (naam van de docent) het vak waarvoor je het verslag maakt naam en klas van de leerling schooljaar en datum van inleveren 2 Samenvatting Elk onderzoeksverslag
Nadere informatieLesbrief. Voetstappen Kader Abdolah
Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Nadere informatie4 Rollenkaarten voor jongeren. christen. moslim. moslim extremist. geheime gelovige. Bijlage Jongerensponsoractie. Extra te verdienen punten: 35
Bijlage Jongerensponsoractie 4 Rollenkaarten voor jongeren christen moslim Jij bent christen en dat gaat ook zichtbaar worden, omdat je een armbandje krijgt met WWJD. Doe dit om. Het betekent ook dat je
Nadere informatieTitel Wat is de titel van het boek? Geeft de titel aan waar het verhaal over gaat? Kun je uitleggen waarom er voor die titel is gekozen?
Het maken van een boekbespreking in Powerpoint De voorbereiding: het kiezen van een boek Bedenk eerst heel goed over welk boek je een boekbespreking wilt gaan houden. Je kunt het beste een boek uitkiezen
Nadere informatieOmgaan met conflicten
OPDRACHTFORMULIER Omgaan met conflicten Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in
Nadere informatieNieuwe Nederlandse Literatuur
Nieuwe Nederlandse Literatuur 1 / 6 2 / 6 3 / 6 Nieuwe Nederlandse Literatuur Literatuur & Romans Thrillers & Spanning Feelgood Fantasy & SF Young adult Junior Non-fictie Culinair Literatuur & Romans De
Nadere informatieSchrijf duidelijke en aantrekkelijke. teksten in 5 stappen
Schrijf duidelijke en aantrekkelijke teksten in 5 stappen 09/2013 Beste lezer, Gefeliciteerd! Je hebt je ingeschreven voor mijn Schrijftips, dus je bent geïnteresseerd in schrijven. Dat is mooi! Want goede
Nadere informatieWerkwijzer Verslagkring:
Werkwijzer Verslagkring: 1. Je maakt een tweetal. 2. Met zijn tweeën kies je een onderwerp, waarin jullie je willen verdiepen en waarover jullie meer willen weten. 3. Samen ga je op zoek naar informatie
Nadere informatieNatuurkundeles 8 januari 2007, 6 e uur (13.30-14.20 uur), klas 2a2 (2 vwo) 1 e les. 2a2, 26 leerlingen, 15 meisjes en 11 jongens.
Natuurkundeles 8 januari 2007, 6 e uur (13.30-14.20 uur), klas 2a2 (2 vwo) 1 e les ent: Klas: Onderwerp: Materialen: Lokaal: Bord: Man 2a2, 26 leerlingen, 15 meisjes en 11 jongens. Significante cijfers.
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieAantekeningen die je moet leren voor het SE Leesvaardig voor Eldeweek 2 en je eindexamen!! Goed bewaren dus!!!! Naam: Leesvaardig Blok 1
Aantekeningen die je moet leren voor het SE Leesvaardig voor Eldeweek 2 en je eindexamen!! Goed bewaren dus!!!! Naam: Leesvaardig Blok 1 Tekstverband Signaalwoord Voorbeeld Reden Omdat, want, daarom Ik
Nadere informatieHoe maak je een goede bronvermelding. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/39641
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Els ; 11 October 2012 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/39641 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie10. Gebarentaal [1/3]
10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien
Nadere informatiePersoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties
Reader TOP-dagen 2014-2015 In het onderwijs is het steeds vanzelfsprekender dat je ieder jaar meer kunt en weet. Je bent druk bezig met het leren van de vakken. Maar je ontwikkelt ook competenties. In
Nadere informatieStap 5 Selecteren van informatie
Stap 5 Selecteren van informatie Tijdens je zoekactie vind je allerlei informatie. Hiervan wil je alleen relevante en betrouwbare bronnen gebruiken. In deze stap geven we je richtlijnen om verschillende
Nadere informatieOpname hulp. Stap voor stap uitleg over het opnemen van een Babbel - voor kinderen. Videoverhalen over kinderboeken, voor en door kinderen, 8+
Opname hulp Stap voor stap uitleg over het opnemen van een Babbel - voor kinderen B B Videoverhalen over kinderboeken, voor en door kinderen, 8+ BoekenBabbels DOEL Door het opnemen en plaatsen van korte
Nadere informatieEen voorlopige balans (Periode 1)
Een voorlopige balans (Periode 1) Omschrijving van deze periode We hebben tijdens dit schooljaar al heel wat gediscussieerd, besproken, nagedacht, Je hebt in deze gesprekken, maar ook in de logboekopdrachten
Nadere informatieLever je verslag in een snelhechter in. Zorg dat je een mooi titelblad hebt, waar de naam van je boek, je eigen naam, klas en inleverdatum op staat.
Boekverslag Van het boek dat je gelezen hebt moet je een verslag maken. In het verslag moeten al onderstaande punten aan de orde komen. Sommige antwoorden weet je meteen. Soms kunnen er ook vragen zijn,
Nadere informatieEen zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB
OPDRACHTFORMULIER Een zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer
Nadere informatieRSC PROFIELWERKSTUK 2008 / 2009 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK
Beste leerling, RSC PROFIELWERKSTUK 2008 / 2009 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK Voor je ligt het Logboek dat je gaat gebruiken bij het maken van je profielwerkstuk. Aan het eind van de komende 2 weken lever
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieHelp, ik moet een werkstuk maken!
Help, ik moet een werkstuk maken! Je gaat de komende tijd bezig met het maken van een werkstuk. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp?
Nadere informatieMet Word een hoger cijfer halen. Word ken je al, toch kun je nog veel meer doen met Word. Nog beter leren omgaan met Word
Nog beter leren omgaan met Word Met Word een hoger cijfer halen. Word ken je al, toch kun je nog veel meer doen met Word. Informatiekunde Omgaan met Word College De Heemlanden 2005. Informatiekunde Leerjaar
Nadere informatieWaarom anderen Ik krijg altijd gelijk lezen
Waarom anderen Ik krijg altijd gelijk lezen Nee heb je, gelijk kun je krijgen! Maarten Santman, advocaat Iets krijgen is altijd veel bevredigender dan iets al hebben. Ik krijg dus liever gelijk dan dat
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29087 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Claeyssens, Steven Achiel Adriana Title: 'De menschen koopen alleen boeken, welke
Nadere informatieExamen HAVO. Nederlands Nederlands. tijdvak 2 dinsdag 22 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 13.30-16.30 uur tevens oud programma Nederlands Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 21 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor
Nadere informatieBoekverslag & presentatie
Boekverslag & presentatie groep 8 schooljaar 2015-2016 Inhoudsopgave: Blz. 1 Blz. 2 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 + 5 Blz. 6 Voorbeeld kaft Inhoudsopgave Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatie4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN
INSTAPBUNDEL NIEUWE LEERLING 4 SOCIAAL TECHNISCHE WETENSCHAPPEN Beste nieuwe leerling Vermits je vanuit een andere studierichting naar het 4 de jaar S.T.W.stroomt, zouden we graag uitleg geven over een
Nadere informatie