Voorbeeld. Preview. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties NEN Keuze en installatie van elektrisch materieel ICS

Transcriptie

1 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEN Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties Keuze en installatie van elektrisch materieel ICS november 1996

2 Nederlands Elektrotechnisch Comité (NEC) Normcommissie NEC 64 Installatievoorschriften, lage spanning Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderzins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het Nederlands Normalisatieinstituut gepubliceerde uitgaven. k 1996 Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Blz. 3 NEN :1996 Inhoud blz. Inleiding 5 Deel 5 Keuze en installatie van elektrisch materieel 9 51 Algemene bepalingen Algemeen Geldige normen Bestemming en uitwendige invloeden Toegankelijkheid Aanduiding Voorkomen van wederzijdse schadelijke beïnvloeding Keuze en installatie van leidingsystemen Algemeen Soorten leidingsystemen Keuze en installatie afhankelijk van uitwendige invloeden Hoogst toelaatbare stromen Uitgangspunten voor de tabellen Kerndoorsneden van leidingen Spanningsverlies in installaties van verbruikers Elektrische verbindingen Beperking van brandverspreiding Nabijheid van andere voorzieningen Keuze en installatie met betrekking tot onderhoudswerkzaamheden met inbegrip van reiniging Besturings- en beveiligingstoestellen, schakelaars en scheiders Algemeen Beveiligingstoestellen voor bescherming tegen indirecte aanraking door automatische uitschakeling van de voeding Beveiligingstoestellen tegen oververhitting Beveiligingstoestellen tegen overstroom Beveiligingstoestellen tegen overspanning Beveiligingstoestellen tegen onderspanning Coördinatie van beveiligingstoestellen Schakelaars en scheiders Aardingsvoorzieningen en beschermingsleidingen Algemeen Aardverbindingen Beschermingsleidingen Aardingsvoorzieningen ten behoeve van beschermingsmaatregelen Functionele aarding Gecombineerde aardingsvoorzieningen Vereffeningsleidingen Overig elektrisch materieel Laagspanningsopwekeenheden Noodstroominstallaties voor veiligheidsdoeleinden Algemeen Voedingsbronnen Voedingsnetten Elektrisch materieel Bijzondere bepalingen voor noodstroominstallaties voor veiligheidsdoeleinden met voedingsbronnen die niet in parallelbedrijf kunnen worden bedreven 87

4 Blz. 4 NEN : Bijzondere bepalingen voor noodstroominstallaties voor veiligheidsdoeleinden met voedingsbronnen die wel in parallelbedrijf kunnen worden bedreven 87 Deel 8 Aanvullende Nederlandse bepalingen Algemene bepalingen Algemeen Lichtinstallaties Geldige normen Aanduiding Keuze en installatie van leidingsystemen Algemeen (wijzen van leidingaanleg) Uitwendige invloeden Hoogst toelaatbare stromen Kerndoorsnede van leidingen Spanningsverlies Elektrische verbindingen Beperking van brandverspreiding Verschillende spanningsbereiken Besturings- en beveiligingstoestellen, schakelaars en scheiders Beveiligingstoestellen voor bescherming tegen indirecte aanraking door automatische uitschakeling van de voeding Beveiligingstoestellen tegen overstroom Schakelaars en scheiders Aardingsvoorzieningen en beschermingsleidingen Beschermingsleidingen Aardingsvoorzieningen ten behoeve van beschermingsmaatregelen Overig elektrisch materieel Algemeen Scheltransformatoren Schakel- en verdeelinrichtingen Elektrische toestellen Installatiemateriaal Noodstroominstallaties voor veiligheidsdoeleinden Algemeen Voedingsbronnen 13 1 Bijlagen Bijlage CN523 Toelaatbare stromen van leidingen 133 Bijlage CA523 van het opzetten van vereenvoudigde tabellen uit rubriek Bijlage CB523 Formule voor het berekenen van de toelaatbare stroom 169 Bijlage CC523 Invloed van hogere harmonischen 173 Bijlage NL523 Parallelle leidingen 175 Bijlage NL533-A Beveiligingstoestellen tegen kortsluiting van leidingen 177 Bijlage NL533-B Methode voor het berekenen van de theoretische eindtemperatuur van een leiding met een kern van koper bij kortsluiting 182 Bijlage IB541 Aarding en beschermingsleidingen 183 Bijlage IA543 Methode voor het berekenen van de factor k in bepaling Bijlage CN543 Kerndoorsnede van beschermingsleidingen 185 Bijlage NL Aanduiding 186 Bijlage CNL8.523 Toelaatbare stroom van leidingen 189 Bijlage NL8.524 Kerndoorsnede van de nul 195 Bijlage NL8.533 Beveiliging tegen overbelasting van leidingen 196 Bijlage NL8.553 Aanduiding van rails 197

5 INLEIDING Inleiding Algemeen Blz. 5 NEN :1996 NEN is deel 5 van de Nederlandse norm NEN 1010 Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties. NEN bevat deel 5 en tevens de aanvullende Nederlandse bepalingen bij deel 5 uit deel 8. Deze aanvullende Nederlandse bepalingen moeten samen met de bepalingen uit deel 5 worden toegepast. Voor nadere informatie over deel 8 zie deel 0. Dit deel moet worden toegepast samen met de andere relevante delen van NEN In de inleiding van deel 0 van NEN 1010 staat aangegeven uit welke delen de Nederlandse norm NEN 1010 bestaat; tevens is aangegeven welke druk van de afzonderlijke delen samen de geldige editie van NEN 1010 vormen. Relatie met internationale normen Deel X is gebaseerd op de volgende delen van HD 384 en IEC 364: HD IEC Titel HD 384 IEC 364 Electrical installations of buildings Deel 5 HD S2:1996 IEC :1994 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 5 1: Common rules HD S1:1995 IEC :1993 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 52: Wiring systems HD S1 R :199 1 IEC ) Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 52: Wiring systems Section 523: Current-carrying capacities IEC :1986 IEC /A1:1989 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 53: Switchgear and controlgear HD S1:1987 IEC :1981 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 53: Switchgear and controlgear Section 537: Devices for isolation and switching HD S1:1988 IEC :1980 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 54: Earthing arrangements and protective conductors HD ) IEC :1994 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 55: Other equipment Section 55 1: Low-voltage generating sets HD S1:1985 IEC :1980 Part 5: Selection and erection of electrical equipment Chapter 56: Safety services 1) In voorbereiding. Voor nadere informatie over de relatie met internationale normen zie deel 0.

6 Blz. 6 NEN :1996 INLEIDING Relatie met Nederlandse wetgeving Zie deel 0. Wijzigingen ten opzichte van de vierde druk Zie deel 0. Redactionele opzet Zie deel 0. Titels van de normen en andere publikaties De titels van de normen en de andere publikaties waarnaar in dit deel is verwezen zijn, samen met die van de andere delen, ondergebracht in deel 0. Een norm of andere publikatie, waarnaar is verwezen, kan na het publiceren van dit deel zijn vervangen door een nieuwe druk of door een andere norm of publikatie. Raadpleeg voor de geldige norm of publikatie daarom de laatste druk van deel 0 of het Nederlands Normalisatie-instituut.

7 INLEIDING Blz. 7 NEN :1996

8 Blz. 8 NEN :1996 TOELICHTING Hoofdstuk 5 1 Algemene bepalingen NL Het bepaalde houdt tevens in dat rekening wordt gehouden met: werkzaamheden ten behoeve van onderhoud en inspectie, het aanbrengen van de nodige meet- en controletoestellen en het aanbrengen van deugdelijke bescherming op plaatsen waar de kans op mechanische beschadiging groot is, zodat aan de eis voor goede en veilige werking kan worden voldaan. CLC Voor de gebruikte IP-coderingen zie bijlage NL32-A. Onder internationale normen worden verstaan: Europese normen (EN), geharmoniseerde documenten (HD), IEC-normen en ISO-normen. NL CLC Aangenomen mag worden dat voldaan is aan de Nederlandse wetgeving indien elektrisch materieel is toegepast dat voldoet aan de desbetreffende normen. Voor bepaald materieel moet rekening worden gehouden met de hoogste en/of laagste spanning die tijdens normaal bedrijf mag worden verwacht.

9 NORMTEKST Deel 5 Keuze en installatie van elektrisch materieel Blz. 9 NEN : Algemeen Hoofdstuk 5 1 Algemene bepalingen Zie ook en CLC * Bij de keuze en de installatie van elektrisch materieel moet rekening zijn gehouden met: a) de beschermingsmaatregelen; b) de eisen voor de goede werking bij gebruik overeenkomstig de bestemmingen; c) de uitwendige invloeden en d) invloed op de omgeving Geldige normen CLC * Elektrisch materieel moet voldoen aan de bepalingen van de desbetreffende internationale normen. Zie ook bepaling CLC Wanneer er geen normen van toepassing zijn moet in een speciale afspraak tussen de opdrachtgever en de installateur de keuze van het elektrisch materieel worden vastgelegd Bestemming en uitwendige invloeden Gebruik overeenkomstig de bestemming * Spanning CLC Elektrisch materieel moet geschikt zijn voor de nominale spanning waarvoor de installatie is aangelegd Stroom In IT-stelsels met nul moet het elektrisch materieel dat tussen fase en nul is aangesloten zijn geïsoleerd voor de spanning tussen de fasen. CLC Elektrisch materieel moet geschikt zijn: a) bij normaal bedrijf voor de ontwerpstroom en b) onder bijzondere omstandigheden voor de overstroom gedurende de aanspreektijd van de beveiligingstoestellen Frequentie CLC Elektrisch materieel moet geschikt zijn voor de frequentie van het stroomstelsel Vermogen CLC Elektrisch materieel moet geschikt zijn voor de bedrijfsomstandigheden waarbij rekening moet zijn gehouden met de belastingsfactor en de inschakelduur Onderlinge beïnvloeding van elektrisch materieel CLC Elektrisch materieel moet zo zijn gekozen en geïnstalleerd dat het de goede werking van ander elektrisch materieel en de stroomvoorziening bij normaal bedrijf, inclusief schakelen, niet nadelig beïnvloedt.

10 Blz. 10 NEN :1996 TOELICHTING C/N Volgens de CENELEC is het bepaalde in tot en met slechts informatief. Landen die dat wensen kunnen deze bepalingen normatief verklaren. In Nederland is besloten dat het bepaalde in tot en met normatief van kracht is. NL In bijlage CA32 zijn de tabellen uit IEC-hoofdstuk 32 en IEC-tabel 5 1 A geïntegreerd in één tabel. NL Onder normale omstandigheden gelden de volgende codes: AA4 voor de omgevingstemperatuur; AB4 voor de vochtigheidsgraad van de lucht; BC3 voor het contact met aarde van personen met aarde of geleidende delen op aardpotentiaal; voor elke andere omgevingsinvloed de code met het cijfer 1. CLC Aanvullende maatregelen mogen de werking van het materieel niet nadelig beïnvloeden. NL Bij de keuze van elektrisch materieel in overeenstemming met de uitwendige invloeden moet rekening worden gehouden met de betrouwbare werking, alsmede het waarborgen van de veiligheidsmaatregelen overeenkomstig het bepaalde in de hoofdstukken 41 tot en met 46. NL Lasdozen, trekdozen, klemmendozen en dergelijke moeten derhalve behoorlijk toegankelijk zijn. Bijzondere aandacht verdient bijvoorbeeld een juiste opstelling van mespatroonhouders. Deze moeten zo zijn aangebracht dan wel ten opzichte van elkaar zijn afgeschermd dat bij het uitnemen en inzetten van de mespatronen geen gevaar voor het maken van kortsluiting of aardsluiting bestaat. De toegankelijkheid mag dus ook niet teniet worden gedaan door latere wijzigingen. NL Voor nadere bepalingen betrekking hebbend op schema s en tekeningen zie deel 8. Voor opschriftsymbolen zie NPR NL Zie ook HD 308. Hieronder zijn enkele bepalingen uit NEN 2446 overgenomen. Als kleur-identificatie wordt gebruikt moeten blanke geleiders die als nul worden gebruikt als volgt lichtblauw zijn gemarkeerd: a) over de gehele lengte of b) met een 15 mm tot 100 mm brede streep 1) in elk compartiment, 2) in elke eenheid en 3) op elke toegankelijke plaats. Blanke geleiders die worden gebruikt als beschermingsleiding moeten met even brede, dicht tegen elkaar liggende geel-en-groene strepen zijn gekleurd. De kleuren moeten met een 15 mm tot 100 mm brede streep zijn aangebracht: a) over de gehele lengte of b) indien niet over de gehele lengte dan wel 1) in elk compartiment, 2) in elke eenheid en 3) op elke toegankelijke plaats. Indien kleefband wordt gebruikt voor kleur-identificatie van beschermingsleidingen moet twee-kleurig band worden toegepast.

11 NORMTEKST Blz. 1 1 NEN :1996 * Uitwendige invloeden CLC * Elektrisch materieel moet zijn gekozen en geïnstalleerd overeenkomstig bijlage CA32. CLC * Indien elektrisch materieel niet kan worden gekozen overeenkomstig het bepaalde in moeten tijdens het installeren doeltreffende aanvullende maatregelen zijn genomen. CLC Elektrisch materieel moet zo zijn gekozen dat rekening is gehouden met alle uitwendige invloeden die kunnen optreden. CLC * De uitwendige invloeden waaronder elektrisch materieel wordt gebruikt mogen niet ongunstiger zijn dan de uitwendige invloed op grond waarvan de beschermingsgraad is vastgesteld Toegankelijkheid * Algemeen CLC Elektrisch materieel moet zo zijn opgesteld en aangelegd dat aansluitingen goed bereikbaar zijn en bediening, inspectie en onderhoud gemakkelijk en veilig kunnen worden uitgevoerd. De toegankelijkheid mag niet teniet worden gedaan door het aanbrengen van elektrisch materieel in omhulsels of compartimenten Aanduiding * Algemeen CLC De functie van schakel- en bedieningstoestellen moet duidelijk zijn; indien nodig door het aanbrengen van opschriften, symbolen of andere geschikte aanduidingen Leidingen Bij schakel- en bedieningstoestellen waarbij gevaar kan ontstaan doordat de schakelstand niet waarneembaar is voor het bedienend personeel moet een waarneembare standaanduiding zijn aangebracht. Zie ook CLC Leidingen moeten zo zijn aangelegd of aangeduid dat bij elk aansluitpunt identificatie mogelijk is. Zie ook Aanduiding van nul- en beschermingsleidingen Zie ook CLC * De kleur van een apart uitgevoerde nul- of beschermingsleiding moet voldoen aan NEN 2446.

12 Blz. 12 NEN :1996 TOELICHTING C/N De CENELEC laat de keuze uit drie mogelijkheden. In Nederland is besloten alleen deze variant toe te laten. NL In dit grondschema behoeven de eindgroepen niet te zijn weergegeven. NL NEN is gebaseerd op IEC 617.

13 NORMTEKST CLC * Blz. 13 NEN :1996 De einden van groen-gele draden of aders, die als PEN-leiding dienst doen, moeten zijn voorzien van een lichtblauw merkteken Beveiligingstoestellen CLC Beveiligingstoestellen moeten zo zijn gegroepeerd en gemerkt dat: a) het duidelijk is welke stroomketens zij beveiligen en b) de desbetreffende stroomketens gemakkelijk herkenbaar zijn. Zie ook * Schema s en tekeningen Zie ook CLC * CLC * Van installaties, waarin meer dan één schakel- en verdeelinrichting voorkomt, moeten een duidelijk en zoveel mogelijk bijgewerkt grondschema van de hoofdstroomverdeling en een installatieschema aanwezig zijn. Voor eenvoudige installaties kan worden volstaan met alleen een grondschema. Symbolen in schema s en installatietekeningen moeten in overeenstemming zijn met NEN Voorkomen van wederzijdse schadelijke beïnvloeding CLC Elektrisch materieel moet zo zijn gekozen en aangebracht dat elektrische en niet-elektrische installaties elkaar niet schadelijk beïnvloeden. Materieel zonder achterplaat mag niet direct zijn gemonteerd op een oppervlak van het gebouw, tenzij is voldaan aan de volgende voorwaarden: a) spanningsoverslag naar het oppervlak van het gebouw kan niet optreden en b) verspreiding van brand tussen het elektrisch materieel en een brandbaar oppervlak van het gebouw kan niet optreden. Wanneer het oppervlak van het gebouw: 1) niet van metaal en niet-brandbaar is hoeven geen aanvullende maatregelen te worden getroffen, 2) wanneer het oppervlak wel van metaal is moet dit zijn verbonden met de beschermingsleiding of de vereffeningsleiding van de installatie, zoals is aangegeven in en of 3) wanneer het oppervlak brandbaar is moet het materieel hiervan zijn afgescheiden door een geschikte laag isolerend materiaal met een code voor de brandbaarheid FH1 volgens NEN CLC Elektrisch materieel dat deel uitmaakt van stroomketens met verschillende spanningen en/of frequenties moet zo van elkaar zijn gescheiden dat wederzijdse schadelijke beïnvloeding is voorkomen.

14 Blz. 14 NEN :1996 TOELICHTING Hoofdstuk 52 Keuze en installatie van leidingsystemen CLC Dit hoofdstuk heeft ook betrekking op beschermingsleidingen. Voor nadere bepalingen zie hoofdstuk 54.

15 NORMTEKST CLC * Algemeen Hoofdstuk 52 Keuze en installatie van leidingsystemen Zie ook rubriek Bij de keuze en installatie van leidingsystemen gelden de grondbeginselen uit deel 1 voor zover deze betrekking hebben op: a) kabels en geleiders; b) de bijbehorende aansluitingen en verbindingen; c) de bijbehorende benodigde ondersteuningen of ophangingen; d) de bijbehorende omhulsels of methoden ter bescherming tegen uitwendige invloeden. 521 Soorten leidingsystemen CLC De installatiemethode van leidingsystemen moet worden uitgevoerd: a) overeenkomstig tabel 52F en b) met leidingen die geschikt zijn voor de te verwachten uitwendige invloeden. Tabel 52F: Keuze van leidingsystemen Leidingen Zonder bevestiging Direct bevestigd Buis Installatiemethode Kabelladder, kabelbaan, kabelsteunen Blz. 15 NEN :1996 Kabelgoot (incl. plintgoot, verzonken vloergoot) Kabelkoker Op isolatoren Spandraad Ongeïsoleerde leidingen 2 ) 2 ) 2 ) 2 ) 2 ) 2 ) + Geïsoleerde leidingen (uitgezonderd kabels) ) + + Kabels (met inbegrip van gearmeerde en Meeraderig mineraal geïsoleerde Eénaderig kabels) ) Geïsoleerde leidingen zijn toegelaten indien de afdekking slechts met behulp van gereedschap of met handkracht (volgens de relevante voorschriften) kan worden verwijderd. De kabelgoot moet dan tevens beschermingsgraad IPX4 of IPXXD hebben (zie NEN 10529). NL 2) Ongeïsoleerde beschermingsleidingen mogen wel zijn toegepast. TOELICHTING + toegelaten niet toegelaten 0 niet van toepassing, of niet gangbaar in de praktijk

16 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 1010:2001 nl Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties (complete versie) T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview