Voor ouders mogen scholen katholieker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voor ouders mogen scholen katholieker"

Transcriptie

1 Globaal Clash mogelijk tussen noorden en zuiden Nigeria. Pagina 3 Vizier Asiel Leven in wachtstand : asielzoekers helpen naar toekomst kijken. Pagina 4 Samen Leven DEBAT Gelovigen nemen het woord Marcel Gielis en Frans Van Looveren: Seculiere criteria zoals gelijkheid van man en vrouw zijn irrelevant bij priesterwijding. belga Pagina 13 Spirit Christelijk opinieweekblad 11 januari de jaargang nr ,99 Afgiftekantoor Antwerpen X Voor ouders mogen scholen katholieker Ouders vinden dat katholieke scholen hun identiteit best wel meer mogen voer aan het debat over het voorstel van liberalen benadrukken. Dat blijkt uit recent onderzoek van de KU Leuven. De gegevens zijn belangrijk in het debat over de levensbeschouwelijke vakken. Emmanuel Van Lierde Het gloednieuwe onder- en pleit voor het zoeken naar een nieuwe manier en groenen dat in de derde graad van het middelbaar onderwijs ten minste de helft van het levensbeschouwelijke vak verplicht invult met vergelijkende godsdienstwetenschap (zie Tertio nr.47 en 616). De nieuwe gegevens ontkrachten alvast de ilse prinsen zoek van het Centrum Academische Lerarenopleiding van de Leuvense faculteit Theologie en Religiewetenschappen liep van 2008 tot en met Verspreid over Vlaanderen namen er 641 ouders aan deel. Daarbij gaat het niet alleen om superkatholieken. Drie op de vier van hen zijn te beschouwen als gelegenheidskatholieken, stipt om de katholieke identiteit en de christelijke boodschap vorm te geven. Een vijfde twijfelt of die recontextualisering een goede zaak is, maar kant er zich niet tegen. Ruim een vierde van de ondervraagde ouders wenst reconfessionalisering, een scherpe katholieke herprofilering. Slechts 1,7 procent verzet zich tegen de katholieke identiteit van de school. bewering dat ouders niet meer kiezen voor katholieke scholen omdat die katholiek zijn, maar voor andere redenen zoals nabijheid en imago. Topvrouw Mieke Van Hecke van het katholiek onderwijs reageert verbaasd dat het aantal ouders dat recontextualisering wenst groter is dan de Ik sluit niet uit ooit weer naar de kerk te gaan theoloog Didier Pollefeyt aan. Net geen 36 procent van de respondenten steunt Voor Pollefeyt is deze studie het bewijs dat scholen het debat over hun identiteit nadrukkelijker moe- groep die alleen waardeopvoeding verkiest. Filosoof Guido Vanheeswijck zou wel eens willen weten hoe de jongeren zelf tegen levensbeschou- Econoom en bekende Vlaming Geert Noels gaat voor een duur- volmondig het katholieke karakter van de school en bijna 3 procent vindt die identiteit oké. Bijna drie op de vier van de ondervraagden meent dat waardeopvoeding op de katholieke school niet volstaat ten voeren, net zoals recentelijk gebeurde aan de KU Leuven, maar hij benadrukt dat die gesprekken in het lager en middelbaar onderwijs best zo inhoudelijk mogelijk verlopen. Zijn studie geeft wing aankijken. Hij blijft met veel vragen zitten. Pagina 2 Standpunt Pagina 7-9 Dossier zame economie minder kwantiteit en meer kwaliteit. Hij vindt dat terug in het christendom: De christelijke boodschap heeft veel zin en ik hoop dat ze overeind blijft. Ik voel dat ze veel mensen met elkaar verbindt. Pagina 14-1 Tête-à-tête: Geert Noels Regime Syrië stuurt aan op burgeroorlog De vrees is groot dat op korte termijn geen oplossing komt voor de toestand in Syrië, zegt Brigitte Herremans van Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen. Het regime stuurt aan op een burgeroorlog. Pagina Globaal rr Studie ontkracht dat ouders niet meer zouden kiezen voor katholieke scholen omdat die katholiek zijn, maar voor andere redenen zoals nabijheid of imago.

2 2 11 januari 2012 Opinie TERTIO standpunt Succes wekt uitdagingen republikeinse voorverkiezingen: Peter Vande Vyvere Meer dan 70 procent van de ouders die hun kinderen naar het katholiek onderwijs sturen, noemt zich een voorstander van dat confessionele aanbod. Bijna 7 procent meent dat waardeopvoeding op school niet volstaat. Cijfers waar niemand omheen kan. Ze illustreren dat ouders waarde hechten aan het katholieke opvoedingsproject én aan de godsdienstles. Het jongste onderzoek van de Leuvense godsdienstpedagoog Didier Pollefeyt wijst uit dat het voor veel ouders zelfs gerust geprofileerder mag. Of dat alles voor de katholieke onderwijswereld een reden is om rustig onderuit te zakken, is zeer de vraag. Allereerst laat de studie niet zien wat ouders onder het label katholiek verstaan. Maar stel dat het werkelijk betekent dat het belijdende karakter van de school sterker mag, dan rijst de levensgrote vraag: kunnen katholieke scholen dat waarmaken? Filosoof Guido Vanheeswijck (UA en KU Leuven) heeft een punt als hij zich uit bekommernis voor het katholieke profiel zorgen maakt over de overwichtspositie van het katholiek onderwijs: hoe maak je die waar terwijl de kerk in de cultuur, in de samenleving en de media in de marge opereert? Is dat wel realistisch? Let wel, je kunt best vanuit een minderheidspositie onderwijs organiseren voor een divers publiek buitenlandse voorbeelden en de hele missiegeschiedenis illustreren dat. Maar er zijn voorwaarden. Aan de aanbodzijde moeten voldoende kennis en engagement aanwezig zijn. Het katholieke opvoedingsproject moet genoeg zichtbaar zijn, alle medewerkers moeten het respecteren én een betekenisvolle groep moet het dragen. Laten we maar toegeven dat dit bij ons niet langer evident is. Allicht kan een katholiek opvoedingsproject alleen slagen als in de school een groep personeelsleden geregeld uitdrukkelijk rond die inspiratie samenkomt. En scholen die dat willen, zouden daartoe op de ondersteuning van de koepel van het katholiek onderwijs moeten kunnen rekenen niet alleen met teksten, maar met de inzet van mensen. Katholiek opvoedingsproject kan alleen slagen als daarvoor voldoende kennis en engagement aanwezig zijn. Uit het nieuwe onderzoek blijkt ook dat ouders doorgaans wel degelijk veel verwachten van het katholieke godsdienstonderwijs. Dat moet deugdelijk informeren én leerlingen uitnodigen in vrijheid een eigen positie te ontdekken vanuit de bevoorrechte confrontatie met het katholieke geloof. Dat de godsdienstleerkracht daarin een cruciale rol speelt, hoeft geen betoog. Hij of zij moet het geloof kennen, beleven en appelerend voorstellen. En dat in toenemende mate in een missionaire situatie met leerlingen die weinig of geen voeling met het christelijke geloof hebben. Is de tijd niet rijp om de opleiding en de begeleiding van de godsdienstleerkrachten grondig te evalueren? De pedagogische opleidingen van hogescholen, de KU Leuven en de hogere godsdienstinstituten van de bisdommen vormen leerkrachten godsdienst. Hoeveel aandacht gaat daarbij naar persoonlijke spirituele vorming in de katholieke traditie? Is dat geen must in een tijd waarin zo n vorming zeldzaam is geworden en tegelijk noodzakelijk om op een weerbare manier de job uit te oefenen? Ongetwijfeld kan ook de kerk meer doen om haar spirituele schatten met ervaren godsdienstleerkrachten te delen? Katholiek onderwijs blijft onverminderd gegeerd. Dat is een heuglijke vaststelling, maar de uitdagingen worden er niet kleiner op. Uw reacties zijn welkom op peter.vandevyvere@tertio.be lezersbrieven ACW en middenveld In Tertio nr. 621 reflecteren de broers Bert en Patrick Claerhout over de actuele toestand in de waarden. In Vlaanderen staan er mooie christezig met klantenbinding dan met de eigenheid en financiële wereld en de attitudes waarmee de lijke façades met grote leegte daarachter. Is ook brede christelijke gemeenschap hierop inspeelt. dat geen grove veralgemening? De teneur van het dubbelinterview naar zowel het ACW als het christelijke middenveld, deed mij Het christelijke middenveld wordt zowel intern ernstig de wenkbrauwen fronsen. Laten we toch als extern in zijn dagelijkse inzet op diverse domeinen van de Vlaamse samenleving gecon- het kind niet met het badwater weggooien. Ik pleit voor nuancering en intellectuele eerlijkheid. fronteerd met wat filosoof Jürgen Habermas een postseculiere samenlevingscontext noemt. Kortweg betekent dit dat het christelijke middenveld De wijze waarop het ACW reageerde op de financiële problemen van Dexia en de Groep in eerste lijn de dialoog met mensen moet aangaan zowel binnen als buiten de eigen organi- ARCO is genuanceerder dan de woorden die Bert Claerhout onze beweging in de mond legt: satie in een secularistisch en levensbeschouwelijk divers klimaat. Dat is geen gemakkelijke situ- Ze doen het allemaal. Dat hebben we nooit gezegd. Volgens Claerhout ondergraaft de sociale atie, omdat het christelijke middenveld in deze beweging haar geloofwaardigheid en wijst ze de postseculiere samenleving zonder meer wordt verantwoordelijkheid af. Integendeel! Het ACW uitgedaagd zijn christelijke identiteit te hertalen. neemt steeds zijn verantwoordelijkheid op voor datgene wat het doet en doet dat altijd vanuit de kern waarvoor het (be-)staat: zijn maatgramma, waarbij de façades al eens een facelift Dat laatste is een actief en voortdurend leerproschappelijke project. De dagelijkse inzet van de krijgen. Er bestaat geen grote leegte achter deze verschillende deelorganisaties, beroepskrachten en vrijwilligers bewijst de geloof- het christelijke middenveld zijn eigenheid en waar- façades! Neen, voor en achter de façades brengt waardigheid van het ACW als sociale beweging den in de praktijk. Het is net vanuit deze praktijkervaring dat het christelijke middenveld vandaag in het opnemen van kleine én grote verantwoordelijkheden voor een leefbare, solidaire en rechtvaardige samenleving. Dat Claerhout dit een op de noodzakelijke hertaling en herdefiniëring meer dan ooit inspanningen levert om in te spelen beetje plaatst naast de pedofilieschandelen van zichzelf. En het zal dat ook blijven doen. in de kerk is meer dan het kind met het badwater weggooien. Verder stelt hij: Het christelijke Wim Vandewiele, middenveld was de jongste decennia meer be- Algemeen Zingevingscoördinator ACW Colofon Inzendingen voor de rubriek lezersbrieven bedragen maximaal 1.00 tekens, spaties inbegrepen. De redactie beslist autonoom over de publicatie en behoudt het recht brieven te redigeren en/of in te korten. Redactie Tertio Louys Frarynlaan 7, 200 Antwerpen, tel.: 03/ , fax: 03/ , tertio@tertio.be, Hoofdredacteur Geert De Kerpel, Peter Vande Vyvere Eindredacteur Boudewijn Vanpeteghem Redacteurs Jan De Volder, Koenraad De Wolf, Emmanuel Van Lierde Lay-out Michael Moras Huiscartoonist Edwin Nagels Gedelegeerd bestuurder Jean-Marie Scheerlinck Verantwoordelijke uitgever Ernest Henau, Mechelsesteenweg 82, 1970 Wezembeek-Oppem Marketing manager Hans Tytgat, Tertio, tel.: 03/ , hans.tytgat@tertio.be Repro en drukwerk Halewijn nv Werkten mee aan dit nummer Raf Butstraen, Eveline Coussement, Guido Dierickx, Ludo Dosogne, Marcel Gielis, Jan Glorieux, Toon Lambrechts, Ludo Van den Eynden, Suzanne Van der Schot, Bieke Vandekerckhove, Frans Van Looveren Abonnementen Een nieuw abonnement? Tertio niet ontvangen? Onregelmatige ontvangst? Een ander probleem? Abonnementendienst Tertio, p/a Halewijn n.v., Halewijnlaan 92, 200 Antwerpen, tel. 03/ , tertio@kerknet.be Nieuw adres bij verhuis Geef adresveranderingen altijd zelf rechtstreeks aan onze abonnementendienst door. De post doet dit niet. Advertenties Katrien Lannoo, Trevi Plus, Leopold II-laan 3, 1080 Brussel. Tel.: 02/ , fax: 02/ , katrien.lannoo@treviplus.be Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Quote van de week Onkelinx: De gelovigen verdienen beter dan Léonard. Zalig de christenen die zich beschermd weten door de heilige Laurette. Tweet van strategisch directeur Rik Van Cauwelaert (Knack) zondagavond als reactie op de verklaring eerder die dag van federaal vice-premier Laurette Onkelinx (PS) op de Franstalige commerciële televisiezender RTL-TVI.

3 TERTIO Dossier: Ouders verkiezen katholiek onderwijs 11 januari Gloednieuw onderzoek belicht visie ouders op katholieke identiteit scholen Geloof mag meer in de verf worden gezet Katholieke scholen hoeven geen koudwatervrees te hebben om hun identiteit ter sprake te brengen. Als het van de ouders van de leerlingen afhangt, dan mag het geloof en noch de godsdienstlessen, noch het specifieke levensbeschouwelijke opvoedingsproject van de katholieke scholen laten hen koud. Het onderzoek liep van 2008 tot en met 2011 en werd uitgevoerd in vijf basisscholen uit Vlaams- Brabant en zestien secundaire scholen vooral uit Antwerpen en Vlaams-Brabant, maar ook één uit Limburg en twee uit West-Vlaanderen; een Oost- Vlaamse school ontbreekt. In totaal namen 641 ouders met een gemiddelde leeftijd van 43,6 jaar deel aan het onderzoek. Van de respondenten was 2,7 procent de vader en 72,7 procent de moeder. Het is geen verrassing dat vrouwen meer deelnamen aan het onderzoek omdat zij vaak directer betrokken zijn bij de opvoeding en het onderwijs van hun kinderen. Ze hebben meestal wel een positievere kijk op de katholieke identiteit van scholen dan mannen en dat vertekent de resultaten een beetje, nuanceert theoloog Didier Pollefeyt. op school meer dan nu gebeurt, actief worden vernieuwd. Dat blijkt uit gloednieuwe cijfers van de faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven. Emmanuel Van Lierde De commissie Onderwijs van het Vlaams parlement buigt zich sinds december over het voorstel van decreet om in de derde graad van het secundair onderwijs ten minste de helft van het levensbeschouwelijke vak verplicht in te vullen met vergelijkende godsdienstwetenschap. Voor de hoorzittingen was een van de gevraagde deskundigen Patrick Loobuyck, de voorzitter van de vzw Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie (LEF). Hij vindt het voorstel niet ver genoeg gaan en pleit voor een nieuw LEF-vak voor alle leerlingen in alle jaren en netten van Vlaanderen ter vervanging van de huidige vakken in een van de erkende godsdiensten of zedenleer. Bezorgde ouders en gelovigen begonnen alvast een petitie tegen de invoering van zo n vak. Meer dan drieduizend mensen ondertekenden al de tekst (zie com/tegen_de_seculiere_dictatuur). Nabijheid en imago In zijn argumentatie wees Loobuyck erop dat de erkende instanties niet meer de nodige, bekwame mensen vinden om die levensbeschouwelijke vakken te dragen. Daarnaast kaartte hij tabel 1 Groot voorstander Voorstander Ik vind het wel oké Het kan mij niet schelen aan dat ouders niet voor katholieke scholen kiezen omdat die katholiek zijn behalve een paar ouders, maar veeleer voor de nabijheid of de kwaliteit. Die bewering wordt niet gestaafd door Ben jij een voorstander van katholiek onderwijs? 0% % 10% 1% 20% 2% 30% 3% 40% 9,% 11,4% Didier Pollefeyt: De steun voor de katholieke schoolidentiteit komt niet alleen van superkatholieken. 26,4% 34,6% wetenschappelijk onderzoek, maar vertolkt veeleer een intuïtie. Gloednieuwe empirische gegevens over de visie van ouders op de katholieke identiteit van de school, laten een genuanceerder beeld zien. Ouders zijn veeleer vragende partij voor een meer geprofileerde katholieke identiteit Expliciete steun reëel draagvlak voor katholieke schoolidentiteit 3,9% rob stevens Geloofspraktijk Toch geeft de steekproef een goed en te vertrouwen beeld omdat de gekozen scholen een correcte weerspiegeling bieden van het Vlaamse onderwijsveld, zowel wat de richtingen basisonderwijs, ASO, TSO, BSO als wat de leerlingenpopulatie betreft. Pollefeyt wijst daarenboven naar de zondagspraktijk en het gebedsleven van deze ouders. Het is zeker geen steekproef bij alleen maar praktiserende kerkgangers. Drievierde kun je omschrijven als sociologische gelegenheidskatholieken die alleen naar de kerk gaan voor begrafenissen, huwelijken of een hoogdag, zegt de theoloog die samen met wetenschappelijk medewerker Jan Bouwens voor het onderzoek instond. Uit de cijfers blijkt dat 9 procent wekelijks aan een ritueel deelneemt,,6 procent tweewekelijks, 8,6 procent maandelijks en 8,1 procent tijdens hoogdagen. Voor speciale gelegenheden bezoekt 63,3 procent nog eens een kerk en 3,6 procent gaat nooit naar de kerk. Die cijfers over de kerkelijke praxis liggen een klein beetje hoger dan het Vlaamse gemiddelde omdat het toch gaat over ouders die hun kinderen naar een katholieke school sturen. Bij de gebedspraktijk geeft 4,7 procent aan dagelijks te bidden; 10,1 procent regelmatig; 26,7 procent soms, maar niet vaak en 24,3 procent alleen in vreugdevolle of moeilijke situaties. Tot slot zegt 22,6 procent dat ze ooit gebeden hebben, maar nu niet meer en 9,8 procent geeft aan nog nooit te hebben gebeden. Het gaat dus zeker niet over een kerngroep van superkatholieken, concludeert Pollefeyt. Draagvlak identiteit Wat is nu de kijk van deze ouders op de katholieke identiteit van de school? Op de vraag: Ben jij een voorstander van katholiek onderwijs?, antwoordde 9, procent een grote voorstander en 26,4 procent een voorstander te zijn (zie tabel 1). Dat betekent dat 3,9 procent expliciet het katholieke karakter van de school steunt. Dat reële draagvlak voor de katholieke schoolidentiteit omvat een opvallend veel groter aantal ouders dan alleen de wekelijkse kerkgangers (9 procent). In zijn argumentatie in het Vlaams parlement beweert Loobuyck dat het draagvlak voor die identiteit zo goed als onbestaande is en hooguit nog te zoeken valt bij de pratikerende katholieken, maar uit deze antwoorden blijkt het reële draagvlak veel groter te zijn, merkt Pollefeyt op. Daarenboven is er nog een grote groep die mild Tegenstander Groot tegenstander 1,2% 0,% Expliciet verzet reëel gebrek aan draagvlak voor katholieke schoolidentiteit 1,7% positief tot passief tolerant staat: 34,6 procent vinkte aan de katholieke identiteit wel oké te vinden. Slechts een minderheid van de respondenten ligt niet wakker van die identiteit (11,4 procent), is er een tegenstander (1,2 procent) of zelfs groot tegenstander (0, procent) van. Het expliciete verzet tegen de katholieke schoolidentiteit ligt dus opvallend laag: maar 1,7 procent.

4 8 11 januari 2012 TERTIO Dossier: Ouders verkiezen katholiek onderwijs Een volgende reeks vragen (zie tabel 2) ging na hoe de ouders de huidige katholieke identiteit van de scholen ervaren of inschatten (feitelijke situatie, telkens de eerste verticale balk), en hoe ze wensen dat die identiteit vorm krijgt (normatief niveau, telkens de tweede verticale balk). Uit hun antwoorden blijkt dat ze de scholen nu niet ervaren als geseculariseerd. Ze hebben niet de indruk dat het christendom geen rol van betekenis meer speelt in het onderwijs en vinden ook niet dat katholieke scholen hun identiteit beter zouden opgeven (secularisering). Slechts 16,7 procent vindt het wenselijk dat de K wordt geschrapt, maar daartegenover staat 61 procent die dat zeker niet wil. Het andere uiterste van het spectrum waarbij die katholieke identiteit sterk in de verf wordt gezet (reconfessionalisering), vinden velen evenmin wenselijk, hoewel het verzet daartegen 43,3 procent ook niet overweldigend is. Ouders zien op de school van hun kinderen vooral waardeopvoeding (6 procent) en een zoektocht naar een vernieuwde manier om de katholieke identiteit en de christelijke boodschap vorm te geven (recontextualisering 66,9 procent), maar als je het feitelijke en het wenselijke niveau vergelijkt, zie je dat ze waardeopvoeding alleen steeds meer onvoldoende vinden en de verdere recontextualisering van de katholieke identiteit aanmoedigen: 74 procent wenst die vernieuwing van de identiteit en 21 procent twijfelt, maar is er ook niet tegen. Scholen moeten weer het debat voeren over hun identiteit, net zoals de KU Leuven de voorbije maanden deed, maar dan liefst zo inhoudelijk mogelijk, legt Pollefeyt uit. Geen getto De ouders gaven ook aan of het nog merkbaar is dat de school van hun kinderen katholiek gekleurd is (confessionaliteit). Daar is twijfel over. Ouders lijken te vrezen dat de identiteit van de school naar de achtergrond verdwijnt en wensen daarom meer duidelijkheid. Het geloof mag meer geprofileerd worden, liefst in een dynamische dialoog met de cultuur en de context waarin we leven, hoewel ook een reconfessionalisering niet uitgesloten is: 26,9 procent verkiest zo n scherpe herprofilering, verduidelijkt de theoloog. Dat de scholen wat meer voluit katholiek mogen zijn, betekent niet dat het scholen moeten worden van, voor en door katholieken. Monoloog- of gettoscholen worden overweldigend van de hand gewezen, net zoals deze ouders tegen kleurloze scholen zijn waar levensbeschouwing en religie niet aan bod komen omdat dit een privéaangelegenheid zou zijn. De meerderheid verkiest een dialoogschool waar vanuit de eigen identiteit de dialoog wordt aangegaan, hoewel ook de pluralistische, kleurrijke school zich voor de helft van de ouders als een alternatief aandient, mocht de recontextualisering niet lukken. Personeel beaamt De patronen die zich bij de ouders aftekenen, zie je eveneens bij de personeelsleden. Een steekproef in dezelfde 21 scholen met bijna duizend 100% 90% 80% 70% 60% 0% 40% 30% 20% 10% 0% Helemaal niet akkoord Twijfelzone Helemaal akkoord Niet akkoord,7% 21,6% 71,4% 1,3% 6,1% 10,6% 22,2% 7,6% 3,4% 1,3% 19,7% 0,6% 28,2% 0,2% Akkoord 4,2% 22,7% 29,9% 40,% 2,8% 7,8% 9,4% 7,2% 0,6% 4,2% 31,6% 3,4% 31,1% 8,7% 0,2% Secularisering Reconfessionalisering Waardeopvoeding Recontextualisering Confessionaliteit respondenten maakt dat duidelijk. Het personeel pleit nog sterker dan de ouders voor recontextualisering en huivert iets meer voor reconfessionalisering. Omdat zij in het veld staan, ervaren ze meer dan de ouders dat de waardeopvoeding alleen onvoldoende is en dat dit de katholieke identiteit uitholt. Ze willen daaraan weerwerk bieden. Bij hen pleit 81,8 procent voor een recontextualisering en maar 1,9 procent is daartegen gekant. Slechts 19,7 procent verkiest een reconfessionalisering. 12,7% 20% 6,8% 28,2% 4,7% 4,9% 4,3% 32,8% 3,6% 21,1% 24,4% 0,4% tabel 2 Godsdienstles Het onderzoek polste ook naar de mening van de ouders over de godsdienstlessen. Het klopt volgens hen niet dat God, Jezus of de Bijbel daarin niet meer ter sprake komen. Verrassend zijn de uitgesproken reacties op de scherpe, normatieve formulering: Ik vind de godsdienstlessen op katholieke scholen zeer belangrijk, want leren over het geloof bevordert een katholieke levenswijze. Uit tabel 3 blijkt dat de meerderheid daarmee akkoord gaat en maar een kleine groep het daar niet mee eens is. De volgende twee omschrijvingen formuleerden de hoop dat leerlingen meer zouden geloven door de godsdienstles (tabel 4). De twijfel daarover is groot, maar de antwoorden neigen in de richting van een grotere weerstand tegen het evangeliseren. Ouders willen dat het geloof wordt aangeboden, maar zieltjes winnen en bekeren liggen gevoeliger, stelt Pollefeyt. Tegenkanting De ouders steunen toch meer de aanpak van de huidige godsdienstleerplannen, zoals blijkt uit de positieve respons op de stelling De godsdienstles in mijn school wil alle leerlingen zowel christenen als andersgelovigen helpen om zin in hun leven te ontdekken en dieper mens te worden in dialoog met het christelijke verhaal (zie tabel ). 72,3 procent vindt dat dit nu al in de godsdienstles gebeurt en 66, procent vindt dat wenselijk. Uit wat de ouders zelf verkiezen, blijkt toch een zekere tegenkanting tegen deze stelling. Zo n 13 procent gaat niet akkoord. Die groep bestaat uit twee tegengestelde partijen: zij die liever een verdere secularisering zien, maar ook zij die een reconfessionalisering wensen en vinden dat de godsdienstles exclusief evangelisatie moet zijn die van alle leerlingen gelovigen maakt, verheldert de theoloog. Helemaal niet akkoord Niet akkoord Twijfelzone Akkoord Helemaal akkoord tabel 3 tabel 4 tabel Mijn school vindt de lessen godsdienst zeer belangrijk, want leren over het geloof bevordert een katholieke levenswijze. Ik vindt de lessen godsdienst op katholieke scholen zeer belangrijk, want leren over het geloof bevordert een katholieke levenswijze. De godsdienstles in mijn school probeert om het waardenaanvoelen van de leerlingen te verbinden met het christelijke geloof, in de hoop dat ze daardoor meer gelovig worden. Ik vind dat een godsdienstles moet proberen om het waardenaanvoelen van de leerlingen te verbinden met het christelijke geloof, in de hoop dat ze daardoor meer gelovig worden. De christelijke godsdienstles in mijn school wil alle leerlingen - zowel christenen als andersgelovigen - helpen om zin in hun leven te ontdekken en dieper mens te worden in dialoog met het christelijke verhaal. Volgens mij moet de christelijke godsdienstles alle leerlingen - zowel christenen als andersgelovigen - helpen om zin in hun leven te ontdekken en dieper mens te worden in dialoog met het christelijke verhaal. 3% 49,7% 3,7% 42,2% 4% 44,8% 4% 33,% 6,1% 66,2% 9,6% 6,9% 29,7% 31,9% 14,2% 1,2% 2,9% 23,1%,1% 3% 1,6% 0,7% 26% 6,8% 20% 7,% 0,2% 20,4% 10,% 2,6%

5 11 januari Filosoof Guido Vanheeswijck (UA en KU Leuven) reageert Laten we als katholieken toegeven dat we een minderheid zijn Het is verheugend te zien dat de katholieke identiteit ouders niet koud laat en dat ze vinden dat die versterkt mag worden, maar ik stel daarbij twee vragen. Ten eerste: hoe kijken jongeren zelf aan tegen levensbeschouwing, want daar zegt deze studie niets over. Waaraan merken zij dat hun school katholiek is? Leren zij dat Christus de bron is van de naastenliefde? Hoe hen in deze ontkerkelijkte cultuur met die kwetsbare identiteit in aanraking brengen? Als katholieken aangeven gebed en eucharistie belangrijk te vinden, waarom krijgen ze dat dan niet verkocht in onze cultuur? Ik weet wel dat godsdienstlessen niet bedoeld zijn om zieltjes te winnen, maar als onze identiteit ons zo ter harte gaat en we willen die doorgeven aan jongeren, waarom boeken we dan geen resultaat? Religieuze ongeletterheid Ten tweede: openheid en respect voor de ander zijn vandaag niet het probleem, wel de eigen identiteit. De overgrote meerderheid van de jongeren en hun ouders komt nooit in de kerk, en toch vragen die ouders naar katholieke identiteit. Wat verstaan ze daar dan onder en als ze die echt belangrijk vinden, wat doen ze er dan voor? Wensen ouders bijvoorbeeld dat hun kinderen in aanraking komen met de Bijbel omdat ze dat boek zien als Guido Vanheeswijck pleit voor het LEF-vak. deel van ons cultureel erfgoed of als een geloofsboek? Dergelijke nuances kun je niet blootleggen met enquêtes. Wat betekent recontextualiseren, als het levensbeschouwelijke terrein voor de meeste jongeren braak ligt? Is het niet veeleer zo dat de religieuze ongeletterdheid zo groot is geworden dat je jongeren beter eerst een kennisvak over alle levensbeschouwingen geeft? Rob Stevens In Tertio nr zegt de abt van Westvleteren, Manu Van Hecke, in zijn kerstinterview iets heel belangrijks: Indien we zouden aanvaarden een minderheid te zijn, zou dat al een nieuw elan geven. En onze relatie met Christus moet centraal staan, niet de structuur van het instituut. Dat geldt voor de kerk vandaag, maar ook voor het katholiek onderwijs. Niet het behoud van de structuur telt, wel de kwetsbare kern van de christelijke inspiratie. Overwicht in het onderwijs stemt toch niet overeen met positie in de marge? Nog slechts een kleine minderheid staat open voor de christelijke invulling van het transcendente. De kerk is al marginaal in onze cultuur, in de samenleving, in de media. Die positie in de marge stemt toch niet overeen met het overwicht in het onderwijs? Kunnen we ook daar niet eerlijk toegeven dat we in de minderheidspositie zitten? Zou het niet beter zijn in plaats van het plichtvak godsdienst, de kern van het christendom die hoe dan ook een teken van tegenspraak is, facultatief aan te bieden aan hen die daarvoor openstaan in een keuzevak? Met een plichtvak dwingen we jongeren in een keurslijf en dat werkt op lange termijn contraproductief. De katholieke identiteit is kwetsbaar, daar kun je mensen niet toe dwingen. En waarom zou dat vrijwillige aanbod synoniem moeten zijn met confessionele strakheid, zoals sommigen graag beweren? Stop struisvogelpolitiek Zingeving en waardeopvoeding krijgen we nog verkocht, maar geldt dit ook voor zinvinding? Geldt dat ook voor het doorgeven van een persoonlijk Godsgeloof? Is het stellen van die vragen een aanval op de godsdienstleerkrachten? Hoegenaamd niet. Er is alleen de vaststelling dat alle leerkrachten, ouders en jongeren nu eenmaal kinderen zijn van deze tijd en leven in een immanent frame die het moeilijk maakt de kern van het christendom ter sprake te brengen. Laten we daar niet blind voor zijn en ophouden met de struisvogelpolitiek. Het is beter met open vizier het debat aan te gaan, dan het status-quo te handhaven en te doen alsof er niets aan de hand is. Ik weet dat dit niet makkelijk is, dat de afbraak van structuren waaraan mensen gehecht zijn pijn kan doen, maar is struisvogelpolitiek om te redden wat er te redden valt, uiteindelijk geen vorm van schuldig verzuim? Dat is de uitdaging, in onze parochies, in de kerk en in ons onderwijs. (EVL) Mieke Van Hecke (VSKO) reageert Vrees niet om kleur te bekennen Het verwondert mij dat het aantal ouders die re- leerlingen geen taboe zijn. Nieuwe leerkrach- Alle leerlingen waren volgens haar studie be- contextualisering wensen groter is dan de groep ten, ouders en leerlingen moeten beseffen dat reid te participeren in het rituele repertoire dat die alleen waardeopvoeding verkiest. Met die ze in een katholieke school terechtkomen en de school hen aanbiedt, zolang ze niet het ge- optie wordt geen terugkeer naar vroeger bepleit, dat dit naar hen toe verwachtingen inhoudt, voel krijgen iets te moeten doen dat ingaat te- maar een eigentijdse invulling van onze eigen- gaande van loyauteit tot engagement. gen wat ze thuis religieus of levensbeschou- heid. Ik lees daarin de boodschap aan schoolbesturen: Heb geen schrik om bezig te zijn met uw identiteit. Vrees niet om kleur te bekennen. Als je Leerlingen vragen duidelijkheid Het standpunt van de leerlingen blijft in de dis- welijk hebben geleerd. De leerlingen vragen ook duidelijkheid en willen niet dat fundamentele kwesties zoals het bestaan van God of het niets met je identiteit doet, word je in de feiten al cussie buiten beeld, terwijl het toch ook over hen ontstaan van de wereld evolutieleer versus snel een kleurrijke en daarna een kleurloze school. gaat. Een eerdere studie van Goedroen Juchtmans scheppingsverhaal uit de weg worden ge- Eerst zijn we katholiek, dan wordt het katholiek of toonde aan dat ook de leerlingen levensbeschou- gaan. Andere vakleerkrachten verwijzen die christelijk geïnspireerd, daarna verandert dat in welijke duidelijkheid belangrijk vinden en verlan- vragen volgens de leerlingen te veel door naar eerst christelijke en dan humane waarden, en tot gen dat hun leerkrachten kleur bekennen. Jucht- de leerkracht levensbeschouwing. slot is er niets meer en zijn we neutraal geworden. mans onderzocht in 2009 in vijf Vlaamse scho- Daarom is waardeopvoeding alleen onvoldoende. Taal ontbreekt Als scholen niet aan hun identiteit werken, is dat vaak niet omdat ze het niet willen, maar omdat ze het niet kunnen of durven door het len van diverse netten en met een uiteenlopende leerlingenpopulatie hoe scholen, leerkrachten en leerlingen omgaan met de toenemende levensbeschouwelijke complexiteit. De visie van de leerlingen in haar resultaten gelijkt sterk op die van de ouders in dit onderzoek. Volgens Juchtmans ap- Zoals het vuur na een barbecue, smeult de interesse voor het geloof nog sterk. Mieke Van Hecke wil katholieke vsko gebrek aan een taal daarvoor. Ze weten niet preciëren kinderen het vak levensbeschouwing, identiteit aanwakkeren. hoe erover te spreken. Daarom is het belang- ongeacht hun levensbeschouwelijke achtergrond, De toenemende diversiteit brengt het nadenken rijk dat we schoolbesturen en directies een taal vooral door het verschil met andere vakken. Hier over het versterken van de eigen identiteit met partij zijn om het gesprek te voeren over de ka- aanreiken, zodat ze met hun personeel, ouders wordt op een andere manier naar het leven geke- zich mee, maar die diversiteit mag niet de enige tholieke identiteit. Zoals het vuur na een barbe- en leerlingen over de katholieke identiteit en ken, is er ruimte voor gesprek en reflectie, en min- reden zijn om dat te doen. Er moet ook een posi- cue, smeult de interesse voor het geloof nog sterk het eigen opvoedingsproject in gesprek kun- der druk om te presteren. De leerlingen voelen dat tieve wil zijn om het eigen opvoedingsproject ei- en dan moet je niet veel moeite doen om dat vuur nen gaan. Die specificiteit mag bij de indienst- ze bij die leerkracht terechtkunnen met meer per- gentijds te vertalen. Deze onderzoeken tonen aan weer aan te wakkeren. Het is nu het moment om neming van personeel of bij de inschrijving van soonlijke en emotionele vragen en kwesties. dat personeel, ouders en leerkrachten vragende de smeulende as niet te laten doven. (EVL)

NEEN JOS WOUTERS, directeur basisschool De Horizon in Beringen-Mijn.

NEEN JOS WOUTERS, directeur basisschool De Horizon in Beringen-Mijn. HollandseHoogte DE STANDAARD 14 BINNENLAND DONDERDAG 17 JUNI 2010 Kan De overste van de Broeders van Liefde, broeder René Stockman, pleit in Tertio voor lessen islamitische godsdienst in katholieke scholen

Nadere informatie

Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen

Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Inleiding De commissie identiteit, in opdracht van het bestuur en de directies van de Stichting St. Josephscholen, heeft de identiteit van de

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Levensbeschouwelijk profiel van leerlingen in Vlaamse katholieke scholen

Levensbeschouwelijk profiel van leerlingen in Vlaamse katholieke scholen U bent hier: Thomas Algemeen Visie Discussie over levensbeschouwelijke vakken Levensbeschouwelijk profiel van 15.287 leerlingen in Vlaamse katholieke scholen 2008 2015 Levensbeschouwelijk profiel van 15.287

Nadere informatie

Vraag 4: Draagt u uw overtuiging actief over aan uw kinderen?

Vraag 4: Draagt u uw overtuiging actief over aan uw kinderen? Enquête identiteit. Vraag 1: Ik vul deze vragenlijst in: Alleen 30 (85) Samen, ouder/verzorger/kind 55 Vraag 2: Hoeveel kinderen heeft u op Het klinket: totaal 112 kinderen Vraag 3: Wat is uw religie of

Nadere informatie

Voorstel van resolutie. betreffende de invoering van een nieuw onderwijsvak rond burgerschap, filosofie en levensbeschouwing

Voorstel van resolutie. betreffende de invoering van een nieuw onderwijsvak rond burgerschap, filosofie en levensbeschouwing stuk ingediend op 1437 (2011-2012) Nr. 1 19 januari 2012 (2011-2012) Voorstel van resolutie van mevrouw Elisabeth Meuleman betreffende de invoering van een nieuw onderwijsvak rond burgerschap, filosofie

Nadere informatie

Relatie <> Religie. Beste Galsem,

Relatie <> Religie. Beste Galsem, RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet

Nadere informatie

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten Tot een geloofsgesprek komen I Ontmoeten Het geloofsgesprek vindt plaats in een ontmoeting. Allerlei soorten ontmoetingen. Soms kort en eenmalig, soms met mensen met wie je meer omgaat. Bij de ontmoeting

Nadere informatie

1 Werken aan de schooleigen christelijke identiteit (opdracht 1)

1 Werken aan de schooleigen christelijke identiteit (opdracht 1) INHOUD Inhoud 1 Vooraf 3 Inleiding 1 Werken aan de schooleigen christelijke identiteit (opdracht 1) 1.1 De reflectie over de visie op mens en wereld 1.2 De doorwerking van de identiteit in de schoolwerkplanning

Nadere informatie

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be

Inspectie RK Godsdienst Griet Liebens 0486/724946 griet.liebens@telenet.be 1 inspectie-begeleiding RK godsdienst basisonderwijs Tulpinstraat 75 3500 Kiewit-Hasselt 011 264408 godsdienstbao@dodhasselt.be Collegiale consultatie Godsdienst Lager onderwijs Rijkhoven Kleine Spouwen

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL. Deel 1 Opvoedingsproject

Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL. Deel 1 Opvoedingsproject Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL Deel 1 Opvoedingsproject 1 ONS OPVOEDINGSPROJECT Wij verwachten van alle ouders dat ze loyaal achter de identiteit en het opvoedingsproject

Nadere informatie

Pinksteren? Iets met Pinkpop?

Pinksteren? Iets met Pinkpop? Religie en filosofie 28 mei 2009 BARNEVELD (ANP) - Nederlanders denken bij Pinksteren eerder aan Pinkpop, een extra vrije dag, of de lente dan aan de echte betekenis ervan, de uitstorting van de Heilige

Nadere informatie

Deel 1 Opvoedingsproject

Deel 1 Opvoedingsproject Deel 1 Opvoedingsproject 1 Beste ouders, Welkom aan onze school. U kiest onze school voor het onderwijs en de opvoeding van uw kind. Wij zijn blij en dankbaar voor het vertrouwen in onze school. De directie

Nadere informatie

Deel 1: Pedagogisch project Vrije Basisschool Lenteland

Deel 1: Pedagogisch project Vrije Basisschool Lenteland 1 ONZE SCHOOL en de SCHOLENGROEP ARKORUM Het katholiek basisonderwijs brengt al vele jaren een aanbod van kwalitatief onderwijs en opvoeding aan kleuters en leerlingen in de regio Roeselare- Ardooie. In

Nadere informatie

1. Begeleiding en vorming. linken met OKB DIRECTIE en TEAM

1. Begeleiding en vorming. linken met OKB DIRECTIE en TEAM 1. Begeleiding en vorming linken met OKB DIRECTIE en TEAM 1 Werkblad 1 2 2. Prioriteiten en tijdsbesteding inzake vorming en nascholing linken met OKB DIRECTIE en SCHOLENGEMEENSCHAP 3 werkblad 2 Leiderschap

Nadere informatie

Juist in het openbaar onderwijs

Juist in het openbaar onderwijs Juist in het openbaar onderwijs Over de aandacht voor levensbeschouwing op de openbare school Legitimatie MARLEEN LAMMERS Wie denkt dat het openbaar onderwijs geen aandacht mag besteden aan levensbeschouwing,

Nadere informatie

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas: Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende

Nadere informatie

informatie Identiteit in woorden

informatie Identiteit in woorden informatie Identiteit in woorden Identiteit in woorden Stichting Sint Josephscholen Nijmegen Colofon Tekst brochure M.m.v. Vormgeving Foto s : Werkgroep Identiteit : Harriëtte Blankers en Tonnie Poort

Nadere informatie

Zondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof

Zondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof Zondag 19 januari 2014 Viering in de Week van Gebed voor de eenheid van de christenen Paulusgemeenschap en Protestantse Gemeente de Eshof Hoevelaken Thema: Is Christus dan verdeeld? (1 Kor. 1,13) 1 / 7

Nadere informatie

Een boog van solidariteit: vrijwilligerswerk

Een boog van solidariteit: vrijwilligerswerk Een boog van solidariteit: vrijwilligerswerk Inleiding De tekst die voor jou ligt, verduidelijkt onze visie bij het organiseren van vrijwilligerswerk in het buitenland. We sturen je niet zo maar naar het

Nadere informatie

Maria, de moeder van Jezus

Maria, de moeder van Jezus Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt

Nadere informatie

Kennismakingsvragen:

Kennismakingsvragen: Kennismakingsvragen: 1. Als je op een onbewoond eiland belandde, welke 3 dingen zou je dan in ieder geval bij je willen hebben? 2. Wat is je vroegste jeugdherinnering? 3. Wat heeft je doen besluiten om

Nadere informatie

. De school uitgangspunten en visie. 1.1. Naam en logo. De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22).

. De school uitgangspunten en visie. 1.1. Naam en logo. De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22). . De school uitgangspunten en visie 1.1. Naam en logo De naam Rehoboth komt uit de Bijbel (Genesis 26:22). Het betekent: de Heer heeft ons ruimte gemaakt. De Heer geeft ruimte om in vrede en liefde met

Nadere informatie

Visie pastoraal in Monsheide

Visie pastoraal in Monsheide Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit

Nadere informatie

De Victoria Schaal. Foto-illustraties

De Victoria Schaal. Foto-illustraties De Victoria Schaal Foto-illustraties KU Leuven, 2015 De Victoria Schaal Pedagogische grondopties voor katholieke schoolidentiteit - Diagram MONOLOOGSCHOOL. Een katholieke school van, voor en door katholieken.

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik weet niet of het u is opgevallen, maar het trof mij dat de lezingen van vandaag vol tegenstellingen zitten: het begint al bij Jesaja 41: mensen zijn

Nadere informatie

leerplandoelen derde cyclus 1 Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op.

leerplandoelen derde cyclus 1 Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op. Dit overzicht lijst alle leerplandoelen van de derde cyclus op. Je kan dit overzicht gebruiken om je jaarplan godsdienst op te bouwen. Op de bijhorende gele blaadjes van het leerplan lees je concreet welke

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Handreiking bij een spirituele zoektocht.

Handreiking bij een spirituele zoektocht. Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is

Nadere informatie

Geloof tegenover gevoelens

Geloof tegenover gevoelens Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods

Nadere informatie

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1 1 Korintiërs 12 : 27 kerk in deze (21 e ) eeuw een lastige combinatie? want juist in deze tijd hoor je veel mensen zeggen: ik geloof wel in God maar niet in de kerk kerk zijn lijkt niet meer van deze tijd

Nadere informatie

Vijf opdrachten voor het Katholiek Basisonderwijs in Vlaanderen

Vijf opdrachten voor het Katholiek Basisonderwijs in Vlaanderen Vijf opdrachten voor het Katholiek Basisonderwijs in Vlaanderen 1. Werken aan een schooleigen christelijke identiteit 2. Werken aan een geïntegreerd onderwijsinhoudelijk aanbod 3. Werken aan een stimulerend

Nadere informatie

Bij de voorstelling van het Jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat

Bij de voorstelling van het Jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat Toespraak van Sven Gatz Minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel Bij de voorstelling van het Jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat Brussel, Vlaams Parlement, 19 november 2014 Geachte voorzitter,

Nadere informatie

Vormgeving christelijke identiteit binnen PricoH

Vormgeving christelijke identiteit binnen PricoH Stoekeplein 8a 7902 HM Hoogeveen tel.: 0528-234494 info@pricoh.nl www.pricoh.nl PricoH heeft acht christelijke basisscholen onder haar beheer. Binnen deze acht scholen werken ruim 200 medewerkers, in diverse

Nadere informatie

AAN TAFEL! - 25 OKTOBER ZAAL DAARKOM

AAN TAFEL! - 25 OKTOBER ZAAL DAARKOM Gesprekstafel 23 Inspiratie als dynamo! Mieke Van Hecke directeur-generaal VSKO Van tijd tot tijd bots je op de vraag: waarom doen we het? Dan zoeken we motieven en inspiratie. Wat drijft ons? Het is een

Nadere informatie

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen

Nadere informatie

Anders opvoeden. Opvoeden evolueert. Opvoeden in een multiculturele context.

Anders opvoeden. Opvoeden evolueert. Opvoeden in een multiculturele context. Kenniscentrum Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Anders opvoeden. Opvoeden evolueert. Opvoeden in een multiculturele context. Naïma Lafrarchi EXPOO Brussel 10 december 2015 1 OVERZICHT - Inleiding

Nadere informatie

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Politiek liberalisme, neutraliteit en de scheiding tussen kerk en staat

Inhoud. Deel 1 Politiek liberalisme, neutraliteit en de scheiding tussen kerk en staat Inhoud Inleiding 1. Overheidsfinanciering van religie in een postseculier tijdperk 2. Kerk en staat in België: drie domeinen van financiering 2.1 Financiering van erkende levensbeschouwingen 2.2 Organisatie

Nadere informatie

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school

2. Als ik nu voor mijn kind(kinderen) een school moest kiezen zou mijn voorkeur weer uitgaan naar een katholieke school Ouder-enquête betreffende identiteit en levensbeschouwing Paus Joannesschool Ingeleverd: 133 formulieren, 35 ouders hebben aanvullende opmerkingen gemaakt (26%). Ingevuld op een 5-puntsschaal. 1= helemaal

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het is altijd prettig als de Bijbel zelf aangeeft, hoe je iets moet lezen. Soms zijn er van die verhalen of gelijkenissen, waarvan ik bij een eerste

Nadere informatie

THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID

THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID THEMA 4: MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID De volgende teksten zijn commentaren bij enkele kerkelijke documenten die te maken hebben met opvoeding en onderwijs. Deze Vaticaanse teksten spreken bepaalde

Nadere informatie

Geestelijk Klimaat onze identiteit. Pagina 1

Geestelijk Klimaat onze identiteit. Pagina 1 Geestelijk Klimaat onze identiteit Pagina 1 Adresgegevens Stichting Hervormde Scholen De Drieslag Lange Voren 88 3773 AS Barneveld Contactgegevens Dhr. A. van den Berkt (Algemeen Directeur) Telefoon: 0342-478243

Nadere informatie

Deel 1. Opvoedingsproject

Deel 1. Opvoedingsproject Deel 1 Opvoedingsproject 5 6 1. Opvoedingsproject Wij verwachten van alle ouders dat ze loyaal achter de identiteit en het pedagogisch project van onze school staan en dit ondersteunen. Hieronder vindt

Nadere informatie

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen

Nadere informatie

LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a)

LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a) LEVEN MET LEF Bijbelstudie 6: Een vrouw voor Izak: Op zoek naar de ware Jacob(a) Bijbelstudie 6 Leven met lef Een vrouw voor Izak: op zoek naar de ware Jacob(a) Hervormde Gemeente van Enter Contact: Ds.

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

I N F O R M A T I E B R O C H U R E

I N F O R M A T I E B R O C H U R E I N F O R M A T I E B R O C H U R E BESTE OUDERS Het is de droom van ieder van ons dat onze kinderen en jongeren zich ontplooien tot fijne mensen die in staat zijn later hun eigen weg te gaan. Daarbij

Nadere informatie

Is een Europese islam mogelijk?

Is een Europese islam mogelijk? Brahim Laytouss Imam, islam theoloog Is een Europese islam mogelijk? De islam is steeds prominenter aanwezig in de Europese samenlevingen, zoveel is duidelijk. Maar islamitisch extremisme en religieus

Nadere informatie

THEMA 1: MEESTERSCHAP

THEMA 1: MEESTERSCHAP THEMA 1: MEESTERSCHAP TEKST 1: De bijbelse grondstructuur is er één van oproep en antwoord. De God van het jodendom en van het christendom is geen zwijgzame God. Integendeel, de hele bijbelse traditie

Nadere informatie

Ontmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10

Ontmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10 Ontmoetingskerk - Laren NH - 20 april 2014 - Pasen Mattheüs 28: 1-10 Zondagsnacht, terwijl soldaten op wacht staan bij het graf, komt er een luide stem uit de hemel. Ze zien hoe de hemelen zich openen

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs. enkele klemtonen. Elementen van visie

Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs. enkele klemtonen. Elementen van visie Voorstelling leerplan godsdienst kleuter- lager en buitengewoononderwijs enkele klemtonen Elementen van visie In juli 1996 als basis voor leerplannen door de bisschoppen aanvaard De context: een geseculariseerde

Nadere informatie

Ludo Guelinckx WEGWIJS IN OKB

Ludo Guelinckx WEGWIJS IN OKB Ludo Guelinckx WEGWIJS IN OKB Via vijf opdrachten voor het Katholiek Basisonderwijs in Vlaanderen werken aan 1. Werken aan een schooleigen christelijke identiteit 2. Werken aan een geïntegreerd onderwijsinhoudelijk

Nadere informatie

Het debat over levensbeschouwelijk onderwijs. Naar een inclusief vak over levensbeschouwingen, filosofie en burgerschap.

Het debat over levensbeschouwelijk onderwijs. Naar een inclusief vak over levensbeschouwingen, filosofie en burgerschap. Het debat over levensbeschouwelijk onderwijs. Naar een inclusief vak over levensbeschouwingen, filosofie en burgerschap. Onlangs (21 27/3/2011) kwam het debat over levensbeschouwelijke vakken opnieuw op

Nadere informatie

Voorlopig verslag Nog niet goedgekeurd door de sprekers Niet citeren zonder de bron te vermelden. De voorzitter: De heer Van Dijck heeft het woord.

Voorlopig verslag Nog niet goedgekeurd door de sprekers Niet citeren zonder de bron te vermelden. De voorzitter: De heer Van Dijck heeft het woord. Actuele vraag 1 van de heer Wim Van Dijck tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over de beslissing van de Raad van het Gemeenschapsonderwijs (GO!) om

Nadere informatie

Verder op weg met Jezus

Verder op weg met Jezus Verder op weg met Jezus Heel goed besef ik de onafheid en de onvolmaaktheid van wat ik geschreven heb. Er is nog zoveel meer te vertellen over Jezus Christus. Er is nog zoveel meer over Hem te weten en

Nadere informatie

Onderwijs voor de hele mens

Onderwijs voor de hele mens Onderwijs voor de hele mens De sociale leer van de Kerk De sociale leer van de Kerk Over onderwijs Het evangelie roept ons op om ons in te zetten voor onze naasten. Maar hoe weet je nu wat er gedaan moet

Nadere informatie

Geloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het

Geloven is vertrouwen. Ik geloof het wel. de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het Geloven Geloven is vertrouwen GGeloven is ten diepste je vertrouwen hechten aan iets of iemand, de waarheid omtrent iets of iemand aannemen. Over het geloven in God zegt de Bijbel: Het geloof is de vaste

Nadere informatie

WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Frans Holtkamp

WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Frans Holtkamp WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Frans Holtkamp Waarom katholiek onderwijs, door: Frans Holtkamp (versie: 13-11-2009) 1 WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Deze bijlage bestaat uit twee delen: een leestekst en een

Nadere informatie

Commissie Onderwijs en Zingeving Advies samenwerkingsscholen. juli 2013

Commissie Onderwijs en Zingeving Advies samenwerkingsscholen. juli 2013 Commissie Onderwijs en Zingeving Advies samenwerkingsscholen juli 2013 In zijn adviesaanvraag vraagt Wim Kuiper de commissie om bij te dragen aan een visie op de manier waarop een samenwerkingsschool vorm

Nadere informatie

Waarom zou ik geloven?

Waarom zou ik geloven? Waarom zou ik geloven? Een uitnodiging om na te denken over je geloof Philip Nunn - De Bron Deel #1: 1 nov 2015 Deel #2: 22 nov 2015 Mijn doel met de 2 toespraken Ik probeer je te laten zien dat het christelijke

Nadere informatie

CHRISTELIJKE IDENTITEIT IN DEZE TIJD

CHRISTELIJKE IDENTITEIT IN DEZE TIJD CHRISTELIJKE IDENTITEIT IN DEZE TIJD Beleidsnotitie over de christelijke identiteit van de protestants-christelijke basisscholen verenigd in de Stichting Christelijk Primair Onderwijs Betuwe (CPOB). I.

Nadere informatie

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:

Nadere informatie

EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL

EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL 26 EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL Marike Spruyt - de Kloe / Willemieke Reijnoudt De grootste kracht van christelijk onderwijs is dat het bijdraagt aan karakterverandering. Op onze school komen kinderen uit arme

Nadere informatie

pdrachtverklaring voor de scholen van de zusters Annuntiaten van Heverlee

pdrachtverklaring voor de scholen van de zusters Annuntiaten van Heverlee 0 pdrachtverklaring voor de scholen van de zusters Annuntiaten van Heverlee Heverlee, mei 2014 Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of

Nadere informatie

WILLEM VAN ORANJE Ons Identiteitsbewijs, bestaande uit onze beginselen en ons paspoort Definitieve tekst d.d. 4 maart 2016

WILLEM VAN ORANJE Ons Identiteitsbewijs, bestaande uit onze beginselen en ons paspoort Definitieve tekst d.d. 4 maart 2016 ---------------------------------------- WILLEM VAN ORANJE Ons Identiteitsbewijs, bestaande uit onze beginselen en ons paspoort Definitieve tekst d.d. 4 maart 2016 ----------------------------------------

Nadere informatie

Zin van een monastieke roeping in de 21ste eeuw

Zin van een monastieke roeping in de 21ste eeuw Philippe Vanderheyden Abt van de abdij van Chevetogne Het godgewijde leven Zin van een monastieke roeping in de 21ste eeuw Paus Franciscus kondigde in 2014 een jaar aan van het godgewijde leven. Godgewijden

Nadere informatie

Inleiding Christendom

Inleiding Christendom Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren

Nadere informatie

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015)

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) Woonzorgcentrum Leiehome is een woonplaats met ruime verzorgingsmogelijkheden voor ouderen. Wij verlenen een deskundige en actuele zorg op maat.

Nadere informatie

Een voorlopige balans (Periode 1)

Een voorlopige balans (Periode 1) Een voorlopige balans (Periode 1) Omschrijving van deze periode We hebben tijdens dit schooljaar al heel wat gediscussieerd, besproken, nagedacht, Je hebt in deze gesprekken, maar ook in de logboekopdrachten

Nadere informatie

Inleiding. In deze brochure beperken we ons tot informatie over het lidmaatschap. Voor uitgebreide informatie over de visie en de

Inleiding. In deze brochure beperken we ons tot informatie over het lidmaatschap. Voor uitgebreide informatie over de visie en de Inleiding Je hebt deze brochure ontvangen omdat je overweegt of al hebt besloten om lid te worden van de Evangelische Gemeente Jozua in Dordrecht. Graag willen wij je informeren over hoe dat in zijn werk

Nadere informatie

Profiel van informatiezoekers

Profiel van informatiezoekers Profiel van informatiezoekers Kritisch denken Ik ben iemand die de dingen altijd in vraag stelt 20,91% 45,96% 26,83% 6,3% Ik ben iemand die alles snel gelooft 0% 25% 50% 75% 100% Grondig lezen Ik lees

Nadere informatie

THEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE

THEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE THEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE TEKST 1 In een bijbels perspectief verschijnt de mens als faiblesse et promesse. Mensen zijn tezelfdertijd eindig onvolkomen en oneindig beloftevol. Beperkt, kwetsbaar,

Nadere informatie

Engagementsverklaring

Engagementsverklaring Engagementsverklaring van de erkende instanties en vereniging van de levensbeschouwelijke vakken en de onderwijskoepels van het officieel onderwijs en het GO! met het oog op een versterking van de interlevensbeschouwelijke

Nadere informatie

Enquête, maart 2015. Beste ouder/verzorger,

Enquête, maart 2015. Beste ouder/verzorger, Enquête, maart 2015 Beste ouder/verzorger, Voor u ligt een vragenlijst van Op Wier. De vragen die we stellen gaan over het karakter, de identiteit van de samenwerkingsschool. We willen graag van de ouders

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Onderwijskundige doelen

Onderwijskundige doelen Onderwijskundige doelen Het materiaal van Dit Ben Ik in Brussel beoogt vooral het positief omgaan met diversiteit. Daarom is het ook logisch dat heel wat doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid aan

Nadere informatie

(Deel van) Zijn Lichaam

(Deel van) Zijn Lichaam (Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn

Nadere informatie

Jaar A - Jezus! Samen op weg

Jaar A - Jezus! Samen op weg B I J L A G E B I J J A A R A Gebeden en liederen GEBEDEN GEKEND IN HEEL DE WERELD INHOUDSTAFEL Onze Vader Onze Vader, die in de Hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde

Nadere informatie

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus,

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015 Ds. A.J.Wouda Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Het weer is onrustig De wereld is onrustig En veel mensen, sommigen

Nadere informatie

Een les godsdienst: de Schrift die opengaat als een wereld (voorbeeldles hoger onderwijs)

Een les godsdienst: de Schrift die opengaat als een wereld (voorbeeldles hoger onderwijs) Een les godsdienst: de Schrift die opengaat als een wereld (voorbeeldles hoger onderwijs) Bram Kunz Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat

Nadere informatie

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE ZONDAGSOPENING

RESULTATEN ENQUÊTE ZONDAGSOPENING RESULTATEN ENQUÊTE ZONDAGSOPENING INLEIDING Naar aanleiding van het toenemend aantal lokale stadsbesturen (o.a. Antwerpen, Kortrijk, Gent, Luik, ) dat zijn centrum wil laten erkennen als toeristische zone

Nadere informatie

MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE

MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE BASISSCHOLEN INTERNAAT KINDHEID JESU SCHOTEN SINT-MICHIELSCOLLEGE SCHOTEN SINT-MICHIELSCOLLEGE BRASSCHAAT SINT-LUDGARDISSCHOOL MERKSEM SINT-LUDGARDISSCHOOL ANTWERPEN MARIS STELLA INSTITUUT OOSTMALLE MARIS

Nadere informatie

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader).

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader). De volgende vakken komen aan bod Aardrijkskunde Maatschappelijke vorming (MAVO) Nederlands Godsdienst Niet-conventionele zedenleer LEERDOELSTELLINGEN LESFICHE C Door aan de slag te gaan met lesfiche C

Nadere informatie

Opvoedingsproject. Nieuwen Bosch Humaniora Gent

Opvoedingsproject. Nieuwen Bosch Humaniora Gent Opvoedingsproject Nieuwen Bosch Humaniora Gent Onze school wil aan jongeren kwalitatief hoogstaand onderwijs bieden in een hartelijk klimaat van samenwerken en samenleven stimuleren we de leerlingen vanuit

Nadere informatie

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie:

Doel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie: Doel A: Geboren in het Koninkrijk : studenten zowel kerkelijk als niet-kerkelijk komen tot persoonlijke geloofsovergave aan Jezus en leren dit proces voor zichzelf verwoorden. Doel A bestaat uit vier inhoudelijke

Nadere informatie

Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool

Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 was de Levend evangelie Gemeente bezig met het onderwerp 40 DAGEN GEBED. Om gemeente breed

Nadere informatie

De leerkracht als getuige en inspiratiebron. UCSIA godsdienstonderwijscongres. Dinsdag 17 november 2009 Theologisch Pastoraal Centrum Antwerpen

De leerkracht als getuige en inspiratiebron. UCSIA godsdienstonderwijscongres. Dinsdag 17 november 2009 Theologisch Pastoraal Centrum Antwerpen De leerkracht als getuige en inspiratiebron godsdienstonderwijscongres Dinsdag 17 november 2009 Theologisch Pastoraal Centrum Antwerpen THEMA In overleg met de Vlaamse onderwijsvicarissen en het Vlaamse

Nadere informatie

Volgens Henk Kuindersma (lector religieuze educatie) heeft de jongerencoach drie rollen die belangrijk zijn om dit doel te kunnen bereiken:

Volgens Henk Kuindersma (lector religieuze educatie) heeft de jongerencoach drie rollen die belangrijk zijn om dit doel te kunnen bereiken: Als je 't mij vraagt Leeftijd: 12-16, 16+ Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Geloven en spiritualiteit Tijdsduur: 1 uur 30 min. Petje op petje af, petje op petje af

Nadere informatie

Nieuwsbrief cbs de Blinke en obs de Waarborg

Nieuwsbrief cbs de Blinke en obs de Waarborg Nieuwsbrief en Het fusierapport is ondertekend! De fusie gaat door! Per 1 augustus 2016. Nu is het officieel. Beide besturen en beide medezeggenschapsraden hebben het fusierapport ondertekend. Het bestuur

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

OPVOEDINGSPROJECT. Bv. Binnenklasdifferentiatie. Het uitdagen van de kinderen door gebruik te maken van coöperatieve werkvormen.

OPVOEDINGSPROJECT. Bv. Binnenklasdifferentiatie. Het uitdagen van de kinderen door gebruik te maken van coöperatieve werkvormen. OPVOEDINGSPROJECT Onze school wil iedereen uitnodigen om samen de wereld te ontdekken, om samen lief en leed te delen en wil iedereen de kans geven om zichzelf te ontplooien. Wij willen dat iedereen bij

Nadere informatie

CURSUSMAP 1 (NBG) Discipelen van Jezus. Leren leven in de kracht van Jezus. Dr. Bob Gordon Kees de Vlieger. Een Kerygma cursus

CURSUSMAP 1 (NBG) Discipelen van Jezus. Leren leven in de kracht van Jezus. Dr. Bob Gordon Kees de Vlieger. Een Kerygma cursus CURSUSMAP 1 (NBG) Discipelen van Jezus Leren leven in de kracht van Jezus Dr. Bob Gordon Kees de Vlieger Een Kerygma cursus Copyright Stichting Kerygma Nederland Baron van Nagellstraat 9a 3781 AP Voorthuizen

Nadere informatie

Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017

Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017 Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017 Democratische Dialoog Een dienst aan de samenleving 1. GEDAAN MET PRATEN? Vaststelling oktober 2014 Koning Boudewijnstichting België: Verschillen in levensbeschouwing

Nadere informatie

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31

OOGGETUIGE. Johannes 20:30-31 1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit

Nadere informatie

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen

wat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie