Lustrumboek. ter ere van het 50-jarig bestaan van Industria, Technisch Bedrijfskundige Studievereniging LUSTRUMBOEK

Transcriptie

1 Lustrumboek ter ere van het 50-jarig bestaan van Industria, Technisch Bedrijfskundige Studievereniging LUSTRUMBOEK 1

2 Colofon Inhoudsopgave Copyright 2013 Industria Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteurs. Redactie Layout Drukwerk Oplage Sander Arends, Koen Bressers, Zoscha Droog, Marrit Hopmans, Tim de Jonge, Maarten Koek, Willemijn Steens, Patrick Verlaan Koen Bressers Orangebook almanakken & verenigingsbladen stuks Voorwoorden 4 Geschiedenis 26 Opleidingsgeschiedenis jaar Industria 29 Geschiedenis Paviljoen 36 Industria internationaal 48 Besturen 52 Commissies 74 Studiecommissies 76 Carrièrecommissies 82 Internationale commissies 88 Ontspanningscommissies 93 Verengingscommissies 103 Relaties 116 Interactie 118 Studieverenigingen TU/e 120 Zusterverenigingen 128 Disputen 130 Varia 136 Studievereniging Industria Technische Universiteit Eindhoven Paviljoen B MB Eindhoven In beeld 148 Ledenlijst 190 LUSTRUMBOEK 2 LUSTRUMBOEK 3

3 VOORWOORDEN In de loop der jaren zijn velen betrokken geweest bij Industria. De oprichtingspresident, de faculteit en de universiteit zijn hier slechts enkele voorbeelden van. Ook bij de voorbereidingen voor het lustrumjaar hebben velen de handen uit de mouwen gestoken. In dit hoofdstuk komen diverse betrokkenen aan het woord, resulterend in tien voorwoorden, één voor elk lustrum. VOORWOORDEN 4 VOORWOORDEN 5

4 Voorwoord lustrumcommissie Beste lezer, Voor de lustrumcommissie stond bij het opstarten van de commissie één ding vast: dit moet het mooiste lustrum ooit worden. 50 jaar is namelijk niet niks. Daarnaast moet er een lustrumboek komen, niet alleen over de afgelopen vijf jaar, maar over de gehele geschiedenis van Industria. Geen enkel boek deed dat tot nu toe. Het schrijven van dit boek heeft voor veel gezoek in het archief en contact met oud-leden en besturen gezorgd. Zelfs het archief van de TU/e is aangeboord. Wij hebben met veel plezier alle informatie uitgezocht en onszelf ook verbaasd om bepaalde zaken. Zo kwam de eerste begroting van Industria uit op 2.620,- gulden, waar volgens oud-bestuursleden al erg moeilijk over werd gedaan. Verder bleek dat door de jaren heen veel is veranderd binnen de universiteit, maar ook binnen Industria zelf. Eén ding is echter al 50 jaar hetzelfde, het Paviljoen is nog steeds onze thuisbasis. Door de 50 jaar heen zijn er vele mensen geweest die door middel van een bestuursjaar of commissiewerk hun steentje hebben bijgedragen aan het feit dat wij nu 50 jaar Industria kunnen vieren. Al deze mensen willen wij hartelijk bedanken. Er zijn nu nog vele studenten die aan de mooie activiteiten van Industria kunnen deelnemen door hun inzet. Het gaat om activiteiten die al jaren bestaan of pas sinds enkele jaren aan het uitgebreide activiteitenscala zijn toegevoegd. Bijna iedere week is er wel een activiteit voor een kleine of een grote groep leden; van eerstejaarsstudenten tot masterstudenten. De vele activiteiten hebben voor nieuwe en langdurige vriendschappen gezorgd. Een hechte band ontstaat tussen jaargenoten, maar gelukkig ook tussen de jaren. Vooral bij de actieve leden is deze band sterk aanwezig. De koffiekamer is vaak gevuld met mensen uit alle jaren die na een vermoeiend college toe zijn aan wat ontspanning en gezelligheid. Deze gezelligheid wordt natuurlijk ook gevonden op donderdagmiddag onder het genot van een biertje in The Villa. Je studententijd is volgens velen de mooiste tijd van je leven en daar draagt Industria zeker aan bij! Namens de 10 e lustrumcommissie, Willemijn Steens Voorzitter 10 e lustrumcommissie Bovenste rij, van links naar rechts: Maarten Koek, Sander Arends, Tim de Jonge, Koen Bressers, Patrick Verlaan Onderste rij, van links naar rechts: Marrit Hopmans, Willemijn Steens, Zoscha Droog VOORWOORDEN 6 VOORWOORDEN 7

5 Voorwoord oprichter Industria - een halve eeuw Een vereniging die 50 jaar wordt, nog even dynamisch als in de oprichtingsjaren! Voor Industria geldt dat en dat is een felicitatie waard. In 1963 zag de wereld er anders uit. Op de Technische Hogeschool Eindhoven, want zo heette de TU/e toen, waren drie serieuze technische vakgebieden: Werktuigbouwkunde, Chemische Technologie en Elektrotechniek. Die vonden de nieuwe afdeling Bedrijfskunde te gemakkelijk, met te veel praatvakken, zoals sociologie. De titel Bedrijfskundig Ingenieur kon niet worden verkregen; je kon afstuderen in één van de technische vakgebieden en dan proberen een deel van je afstudeerpakket te vullen met BDK-vakken. Maar juist in de verdrukking komen goede initiatieven tot bloei. Om gemakkelijk contacten met het bedrijfsleven op te kunnen nemen (excursies, sponsoring en ons persoonlijk netwerk!) hebben we Industria opgericht. Over de naam is maar een avond nagedacht: we wilden ons niet, zoals andere studieverenigingen, vernoemen naar een Germaanse god en zeker niet naar een dode werktuigbouwer of chemicus. De relatie met de industrie vonden we belangrijk en omdat we vroeger Latijn hadden geleerd is er Industria van gemaakt. Wij, de drie oprichters, waren erg overtuigd van het belang. We hadden onze oprichting schriftelijk bericht aan alle autoriteiten van de TU/e en gevraagd om een onderhoud om onze doelstellingen toe te lichten. Tot onze vreugde kregen we een dag later al bericht dat prof. Posthumus, de Rector Magnificus, ons op vrijdag wilde ontvangen, om uur. Wij erheen, in jacquet met de linten en in het vooruitzicht van een goede lunch. Helaas merkten we toen dat die maaltijd toch niet de bedoeling was en stonden we na tien minuten weer buiten. Ook al hadden we maar 20 leden, ons bestuur zat steeds in jacquet bij alle recepties op de voorste rij; de rij waar de drankjes langs komen. Gaat dat nog zo? Vanuit die ervaring lijkt het een goed idee om nu op de toekomst van Industria het glas te heffen! ir. Jos Bedet Oprichtingspresident in 1963 VOORWOORDEN 8 VOORWOORDEN 9

6 Voorwoord 49 e Industriabestuur Geachte lezer, Voor u ligt het lustrumboek voor het tiende lustrum van Technisch Bedrijfskundige Studievereniging Industria. Het is 50 jaar geleden dat de studenten Bedet, Nijssen en Wijshoff op 27 november 1963 Industria hebben opgericht. De naam Industria is ontstaan uit de gelatiniseerde vorm van het woord industrie. Dat dit woord in het Latijn ook vlijt betekent, was mooi meegenomen. In het collegejaar , tijdens het bestuursjaar van het 49 e Industriabestuur, zijn de voorbereidingen voor het grootste lustrumjaar van de vereniging reeds in september gestart. In de beleidsnota van het 49 e Industriabestuur werd het beleidspunt lustrum aangehaald en ook omschreven. Het doel was het goed voorbereiden van het lustrumjaar, zodat onder andere de werkdruk van het 49 e en 50 e bestuur verdeeld is. Het 50 e Industriabestuur heeft zo de mogelijkheid om het lustrum groots te vieren en positieve aandacht op Industria te vestigen zowel binnen als buiten de faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS). Voor u ligt een deel van het resultaat van deze voorbereidingen: het lustrumboek. Met behulp van de enthousiaste lustrumcommissie zijn de voorbereidingen in het collegejaar voorspoedig verlopen waardoor het programma voor het lustrumjaar al grotendeels ingevuld is. In de zomervakantie is nog flink doorgewerkt om op 18 september het lustrumopeningsfeest op tijd af te hebben; met succes. Een groots feest in de Effenaar voor studenten met topartiesten en de onthulling van het lustrumthema: Colourful. Dit is niet alleen het thema voor het lustrumjaar, maar ook voor dit lustrumboek. Het symboliseert de diversiteit die er heerst binnen onze studievereniging. Het staat voor de diverse activiteiten, in te delen in de welbekende vier peilers studie, carriére, internationaal en ontspanning zoals deze er hedendaags zijn. Daarnaast staat het ook voor de diversiteit van de Technisch Bedrijfskundige studenten welke lid zijn van onze geliefde vereniging. Tot slot wens ik eenieder die dit boek gaat lezen een hoop leesplezier toe en hoop ik dat ook bij hen alle mooie herinneringen weer boven zullen komen! Met vriendelijke groet, Namens het 49 e bestuur van Industria, Technisch Bedrijfskundige Studievereniging, Exceeding Expectations Joeri Spoor Voorzitter VOORWOORDEN 10 VOORWOORDEN 11

7 Voorwoord 50 e Industriabestuur Geachte lezer, Alweer vijftig jaar geleden besloten de studenten Bedet, Nijssen en Wijshoff Industria op te richten, gebaseerd op het woord industrie, wat Latijn is voor vlijt of ijver. Een betekenis die door de jaren heen zeer toepasselijk bleek te zijn voor deze studievereniging. Want in de afgelopen 50 jaar zijn er ontzettend veel mensen geweest die zich geweldig hebben ingezet voor Industria. Zowel besturen als vele andere actieve leden hebben meer dan hun steentje bijgedragen om van het studentenleven van een Technisch Bedrijfskundige student een zeer leerzame en vooral gezellige tijd te maken en hierdoor Industria te laten groeien en bloeien tot wat we nu zijn. Dat is nogal wat als je het mij vraagt. Want met meer dan 250 actieve leden, meer dan 30 commissies, een eigen borrelruimte, een internationale ondervereniging en vele activiteiten op het gebied van zowel studie, carrière, internationaal als ontspanning is Industria uitgegroeid tot een zeer actieve en professionele studievereniging met voor ieder wat wils. Iets waarop iedereen die op welke manier dan ook hieraan heeft bijgedragen trots mag zijn. Dit jaar doen we er nog een schepje bovenop door een aantal extra activiteiten te organiseren en een aantal andere activiteiten in een luxer jasje te steken ter ere van dit 10 e lustrum. Dit is voor het grootste deel te danken aan de lustrumcommissie, die veel tijd en moeite heeft gestoken in het bedenken en organiseren van deze activiteiten. Bij deze wil ik ze hiervoor hartelijk bedanken. Het thema van het 10 e lustrum is Colourful. Een mooi thema dat de vele kleurrijke jaren representeert die Industria al heeft gekend, maar ook de veelzijdigheid van Industria typeert. Vanwege deze veelzijdigheid ben ik ervan overtuigd dat er tussen de vele activiteiten die dit jaar zullen worden georganiseerd voor ieder wat wils is. Dit jaar mogen wij als 50 e bestuur van Industria ons steentje bijdragen en de vele activiteiten van dichtbij meemaken. Ik kijk hier zelf heel erg naar uit en weet zeker dat het een geweldig jaar gaat worden. Ook hopen wij natuurlijk verder te bouwen aan Industria, waardoor we de groei van deze bruisende vereniging kunnen doorzetten en er over vele jaren op eenzelfde manier kan worden teruggekeken naar dit fantastische jaar. Namens het 50 e bestuur van Industria, Technisch Bedrijfskundige Studievereniging, Maximize Your Value Loek Botman Voorzitter VOORWOORDEN 12 VOORWOORDEN 13

8 Voorwoord decaan faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences Het is mij een eer en genoegen om dit lustrumboek van studievereniging Industria bij u te introduceren. Industria is sinds jaar en dag een belangrijke pijler onder de studieomgeving van de faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences (IE&IS) en in het bijzonder de School of Industrial Engineering. De naam van de (sub)faculteit mag dan in de loop der tijd regelmatig zijn gewijzigd, de naam en bijdrage van Industria is al die jaren hetzelfde gebleven. Aldus is Industria een van de belangrijkste tijdsconstanten in de ontwikkeling van deze faculteit. Het historische gegeven dat de faculteit in 2007 (eindelijk) heeft gekozen voor Industrial Engineering in haar nieuwe naam, kan ook als een compliment aan de oprichters van Industria worden gezien. Over complimenten gesproken, ik spreek regelmatig met alumni van zowel TBK als andere TU/e opleidingen. In deze gesprekken melden alumni van andere faculteiten regelmatig dat men de meeste tijd tijdens de studie heeft doorgebracht bij Industria in het Paviljoen. Ook dat is een compliment aan studievereniging Industria. Industria is een van de meest vitale studieverenigingen op de TU/e campus, met meer dan duizend leden en een indrukwekkende portefeuille aan activiteiten en evenementen. Dit zijn onder meer activiteiten op het gebied van onderwijsinspraak en onderwijsondersteuning en vele andere activiteiten die studenten in staat stellen om zinvolle kennis en vaardigheden binnen het werkterrein van de Technisch Bedrijfskundig ingenieur op te doen. Namens de faculteit IE&IS, feliciteer ik Industria van harte met het 50-jarig bestaan. We zijn de vele generaties van Industriabestuurders en leden uitermate dankbaar voor de vruchtbare samenwerking, die een halve eeuw lang was én is gericht op ons gezamenlijk belang: het creëren en onderhouden van een excellent studieklimaat voor studenten. Op naar de volgende 50 jaar! prof. dr. Sjoerd Romme Decaan faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences VOORWOORDEN 14 VOORWOORDEN 15

9 Voorwoord Rector Magnificus TU/e Beste Industrialeden, Gefeliciteerd met de 50 e verjaardag van jullie vereniging. Industria is opgericht in 1963, een jaar nadat Technische Bedrijfskunde als afstudeerrichting is ontstaan uit de afdelingen Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek. Het Latijnse woord Industria betekent vlijt of ijver. Je 50 e verjaardag haal je als vereniging alleen als je die vlijt en ijver toont; door zichtbaar te zijn in de Eindhovense studentensamenleving. En dat zijn jullie. In 50 jaar tijd is het ledenaantal gegroeid naar zo n leden. Dat maakt Industria een van de grootste studieverenigingen van Eindhoven. Al vijftig jaar maken jullie het leven van studenten in Eindhoven leuker en gemakkelijker met de organisatie van uitwisselingsreizen in binnen- en buitenland, het goedkoper aanbieden van studieboeken en natuurlijk de gezelligheid tijdens jullie borrels. Binnen de verschillende commissies en besturen bieden jullie je leden volop mogelijkheden om eigen ideeën tot uitvoer te brengen en ervaring op te doen op organisatorisch en bestuurlijk vlak. Vooral ook om sociale en communicatieve vaardigheden te verwerven. Iets waar je in je studie en in het latere bedrijfsleven veel profijt van zult hebben. Het paradepaardje mag ik hier niet vergeten: het jaarlijkse IndustriaCongres. Op het IndustriaCongres zijn jullie, toekomstige ingenieurs, het visitekaartje voor de TU/e voor belangrijke sprekers uit het hele land. Het congres is met jullie meegegroeid. In december 2013 vindt alweer de dertigste editie plaats. Een gegeven om trots op te zijn. Beste leden van Industria, blijf die inspirerende congressen organiseren, zet je in voor de Eindhovense student, kortom houd jullie naam van vlijt en ijver in stand. Geniet van jullie lustrum en alle festiviteiten die daarbij horen. Ik wens jullie veel leesplezier met deze almanak. prof. dr. ir. Hans van Duijn Rector Magnificus Technische Universiteit Eindhoven VOORWOORDEN 16 VOORWOORDEN 17

10 Voorwoord alumnivereniging VBI Beste (aanstaande) alumnus, Een netwerk laat zich het meest eenvoudig omschrijven als een web van onderling met elkaar verbonden punten. Afzonderlijke punten in dit web kunnen slechts één of enkele verbindingen hebben. Ook kunnen afzonderlijke punten vele verbindingen bevatten, waardoor zij in het web een knooppunt vormen. De waarde van ieder punt in het web wordt bepaald door het aantal verbindingen die het heeft. Al sinds haar oprichting in 1963 weet Industria zich te manifesteren als een bijzonder waardevol knooppunt. Studenten, docenten, wetenschap en bedrijfsleven weet zij al decennia lang succesvol met elkaar te verbinden. Een prestatie van formaat waar met trots op mag worden teruggekeken! If you want to go somewhere, it is best to find someone who has already been there. Deze woorden van succesvol zakenman, investeerder en auteur Robert Toru Kiyosaki benadrukken het belang van een netwerk. Personen die zich in eenzelfde netwerk bevinden kunnen elkaar helpen, aanvullen en versterken. In nauwe samenwerking met Industria is dit een rol die Alumnivereniging Bedrijfskundig Ingenieurs (VBI) op zich neemt én juist op dit gebied weten we elkaar te vinden en te versterken. In vijftig jaar tijd heeft de opleiding Technische Bedrijfskunde aan de TU/e vele duizenden ingenieurs opgeleid. Ieder van hen heeft zijn of haar eigen plekje in de maatschappij gevonden. Sommige zijn terecht gekomen in de Eindhovense hightech (maak)industrie, anderen hebben een positie verworven in de gezondheidszorg, de logistiek, de consultancy of zijn in binnenof buitenland zelfstandig gaan ondernemen. Met de studie als gemeenschappelijke factor vormen zij een uitgebreid en krachtig netwerk. Naast het feit dat Alumni VBI al sinds 1976 optreedt als verbindende factor tussen Technisch Bedrijfskundigen onderling, organiseert de VBI ook met grote regelmaat interessante lezingen, borrels en netwerkbijeenkomsten. Deze activiteiten zijn toegankelijk voor studenten en afgestudeerden. Ook wordt in samenwerking met Industria het magazine SCOPE uitgebracht. Alumni VBI feliciteert Industria van harte met haar 10 e lustrum. We kijken uit naar voortzetting van onze inspirerende samenwerking. Dank voor de afgelopen jaren! Met vriendelijke groet, Paul Enders Voorzitter Alumnivereniging VBI Een afvaardigiging van het VBI bestuur Van links naar rechts: Ben Buiks, Maurice Smedts, Paul Enders VOORWOORDEN 18 VOORWOORDEN 19

11 Voorwoord Will Bertrand In 1963 dienden drie hoogleraren van de toenmalige Technische Hogeschool Eindhoven bij het Ministerie van Onderwijs een voorstel in tot inrichting van een opleiding tot Bedrijfskundig Ingenieur. Als ik me goed herinner, ging het voorstel uit van een geschatte uitstroom op termijn van 30 bedrijfskundig ingenieurs per jaar. Het ministerie gaf toestemming en in 1966 startte de eerste lichting studenten in een opleiding die nog gebaseerd was op de propedeuse Werktuigbouwkunde. Ik was een van hen. De studievereniging Industria bestond toen al. Het was de vereniging van studenten van de afdelingen Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Technische Natuurkunde die in de laatste twee jaren van hun ingenieursopleiding een bedrijfskundige variant volgden. De opleiding tot Bedrijfskundig Ingenieur groeide als kool. Aan het einde van de jaren 70 was de uitstroom rond de 200 studenten per jaar, aan het begin van de jaren 90 overschreed het aantal inschrijvingen de opleidingscapaciteit en werd een numerus fixus aangevraagd en toegekend op een plafond van 400 per jaar. In die twee decennia vond ook een storm binnen het opleidingsprogramma plaats. Kennisgebieden werden toegevoegd en soms later weer afgevoerd. Leerstoelen werden ingesteld en soms later weer opgeheven. Wie herinnert zich nog de vakgroepen Aangepaste Technologie, Sociotechniek, Operations Research en Fabricagetechnologie? Of van recentere datum: Bedrijfseconomie en Product- en Proceskwaliteit? Maar er waren ook blijvertjes (tot nog toe) onder de nieuwelingen zoals Marketing en Distributielogistiek naast spannende nieuwkomers zoals Innovatiemanagement en Entrepreneurship. Een oudje dat weer opnieuw ten tonele verscheen, was Onderhoudsmanagement. Het spreekt voor zich dat ten gevolge van deze dynamiek de opleidingsprogramma s van de opgeleide bedrijfskundig ingenieurs in de opeenvolgende decennia op onderdelen sterk konden verschillen. Dat vond echter plaats zonder het unieke karakter van de opleiding aan te tasten. Dat unieke karakter zat dan ook niet in enige van de kennisgebieden als zodanig, of in de specifieke combinatie van kennisgebieden, maar in het gegeven dat vanuit elk der kennisgebieden, het onderwijs en het onderzoek benaderd werd vanuit het centrale kernobject van de Technische Bedrijfskunde: het bedrijfsproces. Ook nu nog is de oriëntatie op het bedrijfsproces de bindende factor tussen de capaciteitsgroepen en tussen de studenten en afgestudeerden van de opleiding. Zet twee afgestudeerde Technisch Bedrijfskundigen bij elkaar die in verschillende capaciteitsgroepen en in verschillende decennia afgestudeerd zijn en je zult zien dat ze elkaar moeiteloos begrijpen bij het uitoefenen van hun vak. De studievereniging Industria heeft vanaf de start een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de opleiding en het creëren van de Technisch Bedrijfskundige identiteit. Zij is het informele klankbord geweest voor de faculteit bij voorgenomen wijzigingen en het informele kanaal waarlangs relevante signalen uit de studentengemeenschap de faculteit konden bereiken, lang voordat deze de formele gremia bereikten. Ze heeft voor beginnende studenten in haar handelen en houding op impliciete wijze de vraag beantwoord wat een Technisch Bedrijfskundige is. Dat zijn wij: wij zijn Technische Bedrijfskundigen! prof. dr. ir. Will Bertrand VOORWOORDEN 20 VOORWOORDEN 21

12 Voorwoord burgemeester Eindhoven Brainport Eindhoven en Industria: great minds think alike! Philips vestigde zich in 1891 in Eindhoven om er gloeilampen te produceren. Later kwamen daar allerlei andere technologieën bij; denk aan radio s, tv s, scheerapparaten, röntgenapparaten, cassetterecorders, beeldplaten en de compact disc. Philips besloot zelf fundamenteel onderzoek te gaan doen in een natuurkundig laboratorium, in de volksmond NatLab genoemd. Zowel voor de fabrieken als voor het lab schreeuwde Philips om goed opgeleide technici. Na lang ijveren en lobbyen kreeg Eindhoven in 1956 een Technische Hogeschool, later omgedoopt tot Technische Universiteit. In 1963 richtten studenten van de faculteit Elektrotechniek Industria op. Vijftig jaar later is deze studievereniging nog altijd springlevend. Industria telt ruim leden en floreert als nooit tevoren. Door internationale projecten en contacten en door samenwerkingsverbanden met verenigingen van universiteiten in de rest van Nederland draagt Industria bij het aan het (inter)nationale samenwerkingskarakter van onze regio. Industria past bij Eindhoven. De studenten die lid zijn van Industria volgen allemaal een brede studie, die een appèl doet op meerdere disciplines. Het gaat niet enkel om techniek, maar om veel meer zaken die in organisaties spelen en goed geregeld moeten worden. Industrialeden hebben niet alleen verstand van bètavakken, maar bijvoorbeeld ook van ingewikkelde logistieke processen en van de mensen die daarbinnen opereren. Je zou kunnen zeggen: van de harde en de zachte kant. Die brede kennis is een groot pluspunt. Het gaat niet alleen om het ontsluieren van wetenschappelijke geheimen en het ontsluiten van technologische kennis. Het gaat er ook vooral om hoe mensen die technologieën en de verworven kennis kunnen en willen gebruiken. In die zin lijken Brainport Regio Eindhoven en Industria erg op elkaar. Onze kracht ligt in de combinatie van kennis van technologie en oog voor de menselijke maat. Daar waar deze factoren in balans zijn, wordt vaak de meeste vooruitgang geboekt. Eindhoven is dan ook gelukkig om een groep studenten als de uwe in de stad te hebben. Ik wil Industria namens het college van burgemeester en wethouders dan ook van harte onze gelukwensen overbrengen en u feliciteren met uw jubileum. Ik hoop dat uw studievereniging nog vele jaren zal bijdragen aan een aantrekkelijk studentenklimaat in Eindhoven. En dat uw leden uit verleden, heden en toekomst nog maar veel kennis en kunde mogen bijdragen aan de Slimste Regio van de Wereld. Vriendelijke groet, Rob van Gijzel Burgemeester VOORWOORDEN 22 VOORWOORDEN 23

13 Voorwoord Commissaris van de Koning Industria, de studievereniging voor Technische Bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven bestaat vijftig jaar. Dat is een bijzonder jubileum. Van 1963 naar 2013, het is in de techniek een periode waarin een enorme vooruitgang geboekt werd. Van het mechanische via het elektronische naar het digitale. Wat in 1963 technisch onmogelijk was, is in 2013 gewoon. Computers waren grote apparaten met buizen die een kamer in beslag namen. Wie nu een mobiele telefoon in de hand neemt, houdt meer een computer in de hand dan er destijds in een grote ruimte stond opgesteld. Vooral de toepassing van digitale technieken in het dagelijks leven heeft geleid tot een enorme omwenteling. Dat is natuurlijk ook merkbaar in de Technische Bedrijfskunde die zich richt op de aspecten mens, techniek en organisatie. Waarbij er natuurlijk één aspect is dat bijzondere aandacht verdient: het menselijke. Dat is precies waar een studievereniging als Industria belangrijk is. Uitwisseling van ideeën, congressen en onderlinge contacten leggen en dat alles vanuit een vakinhoudelijke invalshoek. Het maakt het jubileum van Industria bijzonder en ik feliciteer iedereen die bij de studievereniging betrokken is van harte! prof. dr. W.B.H.J. van de Donk, Commissaris van de Koning in Noord-Brabant VOORWOORDEN 24 VOORWOORDEN 25

14 GESCHIEDENIS Een boek over 50 jaar Industria kan niet zonder een terugblik op de geschiedenis van Industria. In de afgelopen 50 jaar zijn er veel zaken veranderd, maar ook veel dingen hetzelfde gebleven. Industria is veranderd, maar in al die jaren een vereniging gebleven voor en door leden. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste zaken die de afgelopen 50 jaar hebben gespeeld binnen Industria. Dit hoofdstuk is opgedeeld in vier secties: opleidingsgeschiedenis, 50 jaar Industria, geschiedenis Paviljoen en Industria internationaal. GESCHIEDENIS 26 GESCHIEDENIS 27

15 Wanneer we kijken naar de afgelopen vijftig jaar van Industria, kunnen we verschillende levensfasen onderscheiden. Na de oprichting waren er periodes van verval en opbloei. Er is geprobeerd alle belangrijke momenten in de geschiedenis te beschrijven. Maar de geschiedenis van Industria is zo rijk dat het onmogelijk is om alles te noemen. Voor elke student die in het Paviljoen bij Industria heeft rond gelopen is iets anders het belangrijkste moment van zijn studententijd. Iedereen heeft een mooiste herinnering en die komt hopelijk met de omschrijving van vijftig jaar Industria weer naar boven. 50 jaar Industria Oprichting Opleidingsgeschiedenis Bij de start omvatte het studieprogramma van Technische Bedrijfskunde een tijdsbestek van vier jaar, waarbij elk jaar in drie trimesters was gesplitst. Met ingang van het academische jaar 1995/1996 werd er besloten om een andere onderverdeling te maken voor het propedeutische jaar. Het jaar werd onderverdeeld in zes blokken om de studiedruk wat meer te verspreiden. Dit beviel niet, waarna er in september 2009 is besloten om dit toch weer te veranderen naar vier blokken per jaar. De vakgroepen van Bedrijfskunde en Techniek & Maatschappij zijn vanaf september 1996 samengevoegd waardoor het onderwijs voor beide opleidingen nu wordt verzorgd door één faculteit. De hoofdaanleiding voor de fusie was de start van het vijfjarige opleidingsprogramma voor beide opleidingen. Ook wilde men voorkomen dat de opleidingen gezien zouden worden als minderwaardige ingenieursopleidingen en om het bestaansrecht van het onderzoeksgebied te waarborgen. De naam van de faculteit is uiteindelijk Technologie Management geworden. In 2008 veranderde na de verbouwing van het Paviljoen de faculteitsnaam in het nu nog steeds bekende Industrial Engineering & Innovation Sciences. Rond 1956 bleek in het bedrijfsleven de behoefte te bestaan om studenten van de Technische Hogeschool al tijdens hun opleiding het economischorganisatorisch gebied beter te laten verkennen. Vanuit deze behoefte werden in Eindhoven initiatieven ontwikkeld om een bedrijfskundige studierichting op te richten. In 1960 werd dit verzoek ingediend bij de minister van Onderwijs. Twee jaar later kwam er voor studenten van Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Scheikundige Technologie de mogelijkheid om de postpropedeuse fase bedrijfskundig in te richten. Spontaan verzamelden de belangstellenden voor Bedrijfskunde zich in een Discussiegroep Maatschappijwetenschappen. Door deze groep gingen de professoren, naast het theoretische onderwijs, ook excursies en gastcolleges organiseren. Er ontstond een gevoel bij de studenten dat zij dit soort activiteiten zelf zouden moeten organiseren in plaats van de professoren. Om zich naar buiten toe formeler te kunnen presenteren, werd op woensdag 27 november 1963 door de studenten Jos Bedet, Sjir Nijssen en Karel Wijshoff de studievereniging voor Bedrijfskunde opgericht, genaamd Industria. De naam Industria is de Latijnse vertaling van het woord industrie. Dat dit woord in het Latijn ook vlijt betekent, was mooi meegenomen. Ondertussen ontwikkelde Bedrijfskunde zich verder. Na een jaar post-propedeutisch te zijn geweest, ging in 1966 een experimentele versie van de volledige opleiding van start. GESCHIEDENIS 28 GESCHIEDENIS 29

16 Verval In de tweede helft van de jaren zestig kwam er grote onrust. In heel Nederland plaatsten de studenten vraagtekens bij de maatschappelijke ontwikkelingen. De mens en zijn belangen zouden veel meer centraal moeten staan. Gevestigde structuren werden doorbroken, inspraak en medezeggenschap werden opgeëist en soms met geweld afgedwongen. Ook het georganiseerde studentenleven werd op zijn kop gezet. De Nederlandse Studenten Raad werd bevolkt door leden van de studentenvakbeweging, die vervolgens onmiddellijk de oude tradities en activiteiten overboord gooiden en een links politieke koers gingen varen. Lid worden van een studentengezelligheidsvereniging was niet langer een automatisme. Nieuwe, politiek georiënteerde verenigingen daarentegen kwamen sterk op. Uiteraard ging dit alles niet ongemerkt aan Industria voorbij. De studievereniging kwam vrijwel op non-actief te staan. In plaats daarvan kwamen allerlei andere verbanden en platformen op zoals de Raad van Dertig, een open platform voor alle studenten die vonden dat Bedrijfskunde zich met kracht op de nieuwe stroming moest oriënteren. Tijd en aandacht was er nauwelijks meer voor het soort kneuterige en maatschappijbevestigende activiteiten zoals die van de traditionele studievereniging Industria. Deze proletarische revolutie vond bij Bedrijfskunde in het najaar van 1968 plaats, waardoor de activiteiten van Industria op een laag pitje kwamen te staan. GESCHIEDENIS 30 GESCHIEDENIS 31

17 Opbloei Niet alle studenten waren het eens met de ontwikkelingen om een links politieke koers te varen. Ten gevolge van de groei van de afdeling Bedrijfskunde in 1969, werd het aantal studenten dat onvrede had met de eenzijdige politisering van de studie steeds groter. Zij waren bovendien van mening dat met het overboord gooien van allerlei traditionele/bestaande structuren en activiteiten ook de zinvolle zaken waren verdwenen. Deze onvrede leidde ertoe dat een groepje studenten een aantal activiteiten ging organiseren en bij medestudenten ging polsen of het zin had Industria weer nieuw leven in te blazen. Deze pogingen hadden succes: er waren studenten bereid om een nieuw Industriabestuur te vormen en de studievereniging weer op poten te zetten. Er werd hard gewerkt aan een comeback. Deze personen zagen in de opneming van Bedrijfskunde in het Academisch Statuut in 1972 een uitstekende gelegenheid om een herboren Industria te presenteren. Op het vlak van festiviteiten organiseerden zij onder andere de eerste dropping en een feest voor ongeveer 450 mensen. Ook werd er een sporttoernooi georganiseerd met een zaalvoetbalwedstrijd voor professoren en studenten. Op het serieuze vlak zorgde Industria voor een symposium over bedrijfskundige opleidingen. De activiteiten waren een groot succes en Industria was weer terug van weggeweest. Een ander hoogtepunt was de organisatie van het tweede lustrum van Industria met uiteraard de nodige festiviteiten én de eerste studiereis. Deze studiereis naar Japan werd georganiseerd door de vicevoorzitter, een groep studenten en academische staf. Tijdens de opbloei kwamen vele, jaarlijks terugkerende activiteiten van de grond. Van deze activiteiten zijn de buitenlandse studiereis en het congres het grootst. De studiereis heeft in deze jaren onder andere China, Joegoslavië, Zwitserland, de Sovjet-Unie, Noorwegen, Zweden, de Verenigde Staten, Ierland en Hongarije aangedaan. Het jaarlijkse congres trok vele deelnemers, zowel studenten als mensen uit het bedrijfsleven. Thema s waren onder andere Humanisering van de arbeid, Industriebeleid, nu en in de toekomst en Reorganisatie. Andere belangrijke activiteiten tijdens de opbloei waren de studentenraad, de binnenlandse excursie, de België-excursie, de introductie, het sporttoernooi en de dropping. Industria probeerde met dit totaalpakket van activiteiten de contacten tussen studenten onderling en tussen studenten en medewerkers van Bedrijfskunde te bevorderen. Het BDK-trefcentrum, waar studenten en medewerkers elkaar eens in de twee weken in een informele sfeer konden ontmoeten, is hiervoor een goed voorbeeld. Ook de andere belangrijke doelstellingen, het behartigen van studiebelangen van bedrijfskundestudenten en het in contact brengen van de student met het praktijkleven werden in deze periode van opbloei verwezenlijkt. Industria probeerde hiermee de studenten te ondersteunen in hun vorming tot bedrijfskundig ingenieur. Dropping 1972 Studiereis naar India in 1994 Activiteitenoverzicht 1982 Congres 1994 GESCHIEDENIS 32 GESCHIEDENIS 33

18 Veranderingen Na een voorproefje in de vorm van het lustrumboek , kwam er in 1990 de eerste Atlas met als thema werelds. In de Atlas stond een overzicht vermeld van de Industriaactiviteiten die al waren geweest en de activiteiten die dat jaar nog moesten komen. Nu staat de Atlas beter bekend als het jaarboek. Het bestuur van Industria wisselde jaarlijks in januari onder voorwaarde dat twee à drie leden van het oude bestuur weer zitting namen in het nieuwe. Ook werd er voor gezorgd dat meerdere jaargangen vertegenwoordigd waren. Bestuursfuncties in deze tijd waren de voorzitter, de secretaris, de penningsmeester, de commissaris onderwijs, de commissaris binnenlandse excursie, de commissaris buitenlandse studiereis, de commissaris BDK-bulletin en de commissaris bijzondere activiteiten. Een grote verandering vond plaats in Toen is er besloten is om geen oud-bestuurslid meer te laten zitten bij een bestuurswisseling. Daarnaast hield het bestuur zich nog veel bezig met de organisatorische kant van de activiteiten. Dit bracht met zich mee dat bestuursleden ongeveer vier dagen per week bezig waren met Industria. Vanaf 1994 heeft het bestuur een andere structuur gekregen met meer zelfstandige commissies zodat de bestuursleden zich meer bezig konden houden met besturen. Huidig De laatste jaren zijn de activiteiten van Industria niet verminderd, maar juist toegenomen. De meeste commissies die in de opbloei zijn opgericht, bestaan nog steeds. Soms met een andere naam, maar nog bijna altijd met hetzelfde doel. Het activiteitenschema blijft jaarlijks uitbreiden met nieuwe activiteiten en bijbehorende commissies. Een week zonder activiteit is bij Industria nauwelijks meer denkbaar. Standaard is er iedere donderdag een borrel in de Villa, worden de koffiekwartiertjes druk bezocht en ook bij lunchlezingen en congressen is iedereen van de partij. Ieder jaar komen er meer studenten die interesse hebben om actief te worden bij Industria. Om ze allemaal tegemoet te komen, worden er steeds meer commissies opgericht, zoals de Induskiacommissie en de Bachelorstudyclub. Door de invoering van het Bachelor College in 2012 is het aantal eerstejaarsstudenten de afgelopen jaren fors toegenomen. Dit leidt tot nog drukkere Industriaactiviteiten en een overvol Paviljoen. Industria zet zich nog steeds in voor de belangen van studenten door ze in contact te brengen met het bedrijfsleven en de professoren. Dit gebeurt door middel van het organiseren van excursies naar bedrijven, lunchlezingen en de Casenight. In het collegejaar zullen er nog meer activiteiten worden georganiseerd om het vijftigste levensjaar van Industria te vieren. GESCHIEDENIS 34 GESCHIEDENIS 35

19 De opleiding Technische Bedrijfskunde en daarmee ook Industria heeft vanaf het begin haar plaats in het Paviljoen. Dit deel van het boek is speciaal gewijd aan de geschiedenis van het noodgebouw, dat al vijftig jaar als veilige thuishaven voor Industria dient. Geschiedenis Paviljoen Dit hoofdstuk had niet tot stand kunnen komen zonder de hulp van Erik Geelen van het Informatie Expertise Centrum. Verder hebben Noud Vermeulen, Haj Hoebers en Rudi Pijs een bijdrage geleverd, waarvoor dank. Krantenknipsel en artikel Eindhovens Dagblad (1956) Op de foto wordt de eerste paal van het Paviljoen in de grond geslagen door de toenmalig minister van Onderwijs mr. J.M.L.Th. Cals. Deze foto was te vinden in het Eindhovens Dagblad met bijbehorend artikel. GESCHIEDENIS 36 GESCHIEDENIS 37

20 Planten Newtonboom (1964) Student Ad Heersche plant de Sir Isaac Newtonboom naast het Paviljoen om te vieren dat hij de 2000ste inschrijving op de Technische Hogeschool Eindhoven was. Dit was een grote verrassing voor hem. Een dag van tevoren werd hij gebeld met de mededeling dat hij de volgende dag in net pak klaar moest staan, omdat er iets was met zijn inschrijving aan de THE. De volgende dag werd hij opgehaald door een limousine met chauffeur. De chauffeur bracht hem naar het Paviljoen waar hij officieel werd ingeschreven en de Newtonboom mocht planten. De Newtonboom werd gepland naast de fietsenstalling van het paviljoen. De stalling staat nog steeds op dezelfde plek, maar helaas is de boom gekapt. Opening Paviljoen (1957) Op donderdag 19 september 1957 opent koningin Juliana het eerste gebouw van de Technische Hogeschool Eindhoven, het Paviljoen. Alle personeelsleden waren gekleed in jacquet, ook de niet-professoren. Praktijk op het Paviljoen In de beginjaren van de Technische Hogeschool Eindhoven bestond er nog geen studie Technische Bedrijfskunde. De apparaten die op de foto staan, zijn daarom waarschijnlijk gebruikt bij de studie Werktuigbouwkunde. Deze studie was één van de drie afdelingen die sinds de oprichting aan de Technische Hogeschool Eindhoven onderwezen werd. De andere afdelingen waren Elektrotechniek en Scheikundige Technologie. GESCHIEDENIS 38 GESCHIEDENIS 39

21 Luchtfoto Paviljoen (1960) Hier is te zien dat de ruimte van de huidige Studyhub (de voormalige bibliotheek) nog niet gebouwd is. Ook mist de P-gang, deze gang is later aangebouwd. Verder is het erg leeg rond het gebouw, omdat de andere gebouwen van de Technische Hogeschool Eindhoven aan de zuidoost kant van de campus werden gebouwd. Het Paviljoen was namelijk een tijdelijk gebouw en daarom werd deze op grotere afstand neergezet. Deze afstand zorgt nog steeds voor geklaag, want zoals iedereen weet is het Paviljoen na 50 jaar nog steeds een (niet zo) tijdelijk gebouw. Bibliotheek De voormalige bibliotheek van de Technische Hogeschool Eindhoven bevond zich in het Paviljoen op de plek waar nu de receptie en A12 zijn gevestigd. De bibliotheek was daarvoor gevestigd aan de Stratumsedijk. In 1960 bedraagt het boeken- en tijdschriftenbezit titels. Deze titels mochten alleen door medewerkers en ouderejaarsstudenten geleend worden. De bibliotheek is in 2012 verhuisd naar het Metaforum waardoor ook de verschillende faculteitsbibliotheken zijn verdwenen. GESCHIEDENIS 40 GESCHIEDENIS 41

22 EFFIC Vroeger was er in de L-gang van het Paviljoen een cleanroom gevestigd van de faculteit Elektrotechniek. De Eindhovense Fabricage Faciliteit voor IC s (EFFIC) maakte daar chips. Voordat de cleanroom in gebruik genomen kon worden, werd er een extra fundering aangelegd. Dit was nodig om trilling tegen te gaan die het werk konden verstoren. Brand (1983) In 1983 vond er een brand plaats in het Paviljoen in het keukentje NP15. Deze brand stelde volgens de betrokkenen niet veel voor. PVOC (1958) Op 7 maart 1958 werd de personeelsvereniging opgericht die begin jaren zeventig een onderkomen vond in het Paviljoen. Deze ruimte werd het PersoneelsVereniging OntmoetingsCentrum genoemd, kortweg PVOC. De personeelsvereniging had verschillende sportteams die het tegen de studenten opnamen, maar de vereniging organiseerde ook andere activiteiten zoals de optocht van Sinterklaas. Op 1 december 1981 werd er brand gesticht in de toenmalige ontmoetingsruimte van het PVOC. Na een verbouwing van de studentenkantine in het Paviljoen werd dit het nieuwe ontmoetingscentrum. Naast het centrum kwamen twee jeu de boules-banen te liggen. Proefopstelling Er werd niet alleen onderwijs gegeven van de faculteit IE&IS, maar ook van andere faculteiten. Deze proef was waarschijnlijk voor de studie Werktuigbouwkunde. Het college werd gegeven in B1. GESCHIEDENIS 42 GESCHIEDENIS 43

23 Collegezaal (1991) Een impressie van een overvol college in Dit college vond plaats in B2. Linksboven is de ruimte te zien die gebruikt werd door de technische ondersteuning voor het wisselen van de dia s. De rechtermuur was een buitenmuur, maar is dat inmiddels niet meer het geval door de uitbreiding van het Paviljoen met de P-gang. Personeelskantine In de huidige The Villa zat in 1991 nog de personeelskantine. Het personeel at apart, zodat ze niet gestoord konden worden door studenten tijdens hun pauze. Na enkele jaren is de personeelskantine verdwenen en werd het een gewone zaal. Op sommige momenten werd in deze zaal een borrel gehouden voor Industria. In bestuursjaar is de start gemaakt van The Villa. Interieur (1991) In U52 was een computerruimte ingericht die gebruikt kon worden door studenten. Alle kabels van de computers waren vastgelegd. Dit weerhield dieven niet. De computer links onder op de foto is ooit gestolen. Nadat alle kabels waren doorgesneden, kon hij zo worden meegenomen. Na het verdwijnen van de bibliotheek in het Paviljoen is de computerruimte in U52 in ere hersteld. Een gang in het Paviljoen (1991) De gangen zijn één van de bekendste eigenschappen van het Paviljoen. Omdat het Paviljoen gebouwd is als tijdelijk gebouw, werd er gekozen voor slechts één etage: de begane grond. Om te zorgen voor genoeg ruimte en licht werd het Paviljoen een langgerekt, plat gebouw. De gang op de foto is de gang bij de huidige U-kabinetten met rechts in beeld de ingang van het herentoilet. GESCHIEDENIS 44 GESCHIEDENIS 45

24 Heropening (1992) Na grondige verbouwing van het Paviljoen, omdat het niet meer aan de huidige eisen voldeed en er geen geld was voor nieuwbouw, werd het Paviljoen in 1992 heropend. Er is ongeveer 3,5 miljoen gulden besteed aan de verbouwing. Vooral de ramen en muren zijn onderhanden genomen. Het gebouw werd per gang opgeknapt, waardoor alle werknemers twee keer moesten verhuizen. Paviljoen huidige staat (2013) Op dit moment ziet het Paviljoen er als volgt uit: Verbouwing (1994) In 1994 werd een deel van het Paviljoen opnieuw verbouwd. Er moest ruimte komen voor een nieuwe bibliotheek en een werkruimte voor studenten. GESCHIEDENIS 46 GESCHIEDENIS 47

25 Industria internationaal De oprichting van Interactie en ESTIEM De Setting Als Michael Gorbatsjov in 1986 de Glasnost en de Perestrojka aankondigt, zet dat het uiteenvallen van de Sovjet Unie in gang. Op 9 november 1989 valt de Berlijnse muur. Acht dagen later houden studenten in Praag een vreedzame mars, die tot de Fluwelen revolutie leidde. Hoe zich dat verzet ondergronds vormde, hoorden we later van de studenten zelf tijdens onze uitwisseling met hen was het jaar van de revoluties, waarbij bijna alle communistische regimes uit de Oost-Europese ( Oostblok ) landen verdwenen. Tegen 1990, in de tijdsspanne van een paar maanden, waren de meeste Oostbloklanden overgestapt op een parlementaire democratie. Alles ging zo snel dat al in 1990 de hereniging van West- en Oost-Duitsland een feit was. Intussen waren in West-Europa vijf leden van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) in Schengen in 1985 overeengekomen dat de interne grenscontroles tussen Nederland, België, Luxemburg, West-Duitsland en Frankrijk werden afgeschaft. In 1990 werd het Schengenverdrag uitgebreid, wat leidde tot Europa s grensvrije Schengengebied in Voor de Europese Economische Gemeenschap werd de opmaat gemaakt voor een verdere eenwording. Met het ondertekenen van het verdrag van Maastricht in februari 1992 werd de EEG omgevormd naar de huidige Europese Unie en de weg vrijgemaakt voor de Euro. In die jaren was alles gericht op de eenwording van Europa. Industria s ambitie Tegen deze achtergrond ontstond ook bij ons bedrijfskundestudenten de wens om Europa in te gaan en internationale ervaringen op te doen. In die tijd was de internationale stage in opkomst en was er sinds korte tijd een uitwisseling van studenten met de universiteiten van Louvain-La- Neuve en Aix-en-Provence. Industria bood studenten een internationale studiereis, de DDR-reis (ongeveer 10 dagen) en de Belgiëexcursie (2-3 dagen) aan als mogelijkheden om over de grens ervaringen op te doen. En er was behoefte aan meer. Binnen ons Industriabestuur werd de internationale ambitie gesteund en kreeg ik de ruimte om daar invulling aan te geven. Ik wilde meer korte en lange uitwisselingsreizen binnen Europa organiseren. Maar hoe kom je aan de contacten? We hadden een netwerk nodig met andere studenten. We wilden de faculteit stimuleren om studieuitwisselingen te doen en buitenlandse stages te vinden. En buitenlandse docenten bij ons op de faculteit krijgen. Het faculteitsbestuur was ook bezig om contacten op te zetten met andere Europese faculteiten. Ook waren recent Europese studentenverenigingen, zoals AEGEE, opgezet. Dus onze eerste gedachte was om daar op aan te haken. Praag-Eindhoven uitwisselingsreis De eerste extra internationale activiteit, die op touw werd gezet, was een uitwisseling met bedrijfskunde studenten in Praag. Professor Van Bel had daar goede contacten en maakte Interact.cie (1990) voor ons de eerste connectie. Tot voor kort was dat onmogelijk geweest. Wij vonden het heel spannend. Dat gold ook voor de studenten in Praag waar het IJzeren Gordijn net was gevallen. De nieuwe Praag-Eindhoven Uitwisselingscommissie ging in februari 1990 enthousiast aan de slag. De organisatie had wel wat voeten in de aarde. Je moet je voorstellen dat er in de Industriakamer één telefoon stond. Bellen was duur en de studenten in Praag waren nauwelijks telefonisch bereikbaar. De enige andere optie was de fax. Dat werkte. De hele reis is per fax georganiseerd. Goedkope vluchten waren er nog niet, dus gingen we in oktober 1990 met zo n 25 studenten in minivans naar Praag. En in mei 1991 ging een deel van de commissie gewoon even in drie dagen met de auto op en neer om het tegenbezoek van de Tsjechen voor te bereiden. Ons studentikoze ontbijtje op de Karlsbrücke met Praagse hoeden en Hollandse pindakaas leverde verbaasde blikken op, want dat was daar ongekend. Voor de Praagse studenten was naar Nederland komen nog onbetaalbaar. Dus moesten we iets verzinnen om hun reis te bekostigen. Dat deden we door research te doen; vóór de reis vanuit Nederland en tijdens de reis naar Praag bij bedrijven en instanties in Tsjecho-Slowakije. Het resultaat, een rapport over zakendoen in Tsjecho- Slowakije, verkochten we voor Dfl. 600,- per stuk. Een enorm bedrag in onze ogen. Maar Oost-Europa was zo hot, dat het als zoete broodjes over de toonbank ging en wij met gemak de Tsjechen een geheel verzorgd bezoek aan Nederland in juni 1991 konden aanbieden. De oprichting van Interactie In maart startte ik een wervingscampagne om meer denkkracht, creativiteit en capaciteit voor onze internationale ambitie te krijgen. Dat ging toen met een grote handgeschreven poster op het Industriaprikbord naast de kantine en door studenten aan te spreken. Op 4 april 1990 vond de eerste vergadering van de nieuwe commissie Internationalisatie plaats. Met acht teamleden konden we nu veel meer coördineren, zoals de opvang van buitenlandse studenten, een forum over buitenlandse stages en studies en het wijs komen uit het bos van internationale instanties, studies en initiatieven die er op dat moment al waren. De commissie vormde een soort subbestuur onder het Industriabestuur. We maakten een compleet uitgewerkt plan van activiteiten met begrotingen en wisten de (financiële) steun van het faculteitsbestuur te krijgen. Als er buitenlandse gasten waren, werd de commissie ingezet om ze iets van Nederland te laten zien. In september 1990 werd de naam van de commissie gewijzigd in Interact.cie (kort voor Internationale activiteitencommissie). Dat klonk beter en verwoordde ons doel van interactie met andere Europese studenten en culturen. Al snel kwamen er Interact. cie-truien en begonnen we naam te maken. De commissie groeide gestaag en er kwamen steeds meer activiteiten bij. Dat Interact.cie zou uitgroeien tot de mooie vereniging Interactie die het nu is, konden we toen niet bevroeden. Het netwerk komt Intussen was er post gekomen. Een brief van Technische Bedrijfskundestudenten uit Darmstadt, blind gericht aan de TUE. Zij wilden de Ontbijt op de Karlsbrücke, Praag (1991) Industria in Graz (1990) GESCHIEDENIS 48 GESCHIEDENIS 49

26 Verwelkomd door de gouverneur van Steiermark op Kasteel Eggenberg in Graz Europese eenwording steunen door samen te gaan werken met studenten van andere bedrijfskundefaculteiten in Europa. Die brief kwam als geroepen. In maart kwam een afvaardiging naar Eindhoven en werd onze faculteit aan de eerste versie van de studiedatabase toegevoegd. We kregen een uitnodiging om in juni naar het VWI congres in Graz (Oostenrijk) te komen en mee te praten over de te vormen Europese organisatie. Met een huurauto van de faculteit toog ik met Stan Verouden en Astrid Dings naar Graz. In Graz aangekomen zaten we ineens tussen studenten van Oostenrijkse, Duitse en Finse bedrijfskunde faculteiten. Het was onze eerste internationale ervaring en de meest onvergetelijke. Dat je rond de tafel zit met mensen met totaal verschillende achtergronden en elkaar zo kunt vinden in een gezamenlijke ambitie. Alles ging low budget; we sliepen bij studenten thuis op de vloer. Tegelijkertijd werden we heel officieel door de Burgemeester van Graz verwelkomd en ontvangen door de gouverneur van Steiermark op het prachtige kasteel Eggenberg van Graz. Ik had van tevoren op verzoek van de initiatiefnemers op twee A4 s onze ideeën uiteengezet over een Europees netwerk. Onze ideeën werden (letterlijk overgenomen) in Graz gepresenteerd als de notulen van de vorige bijeenkomst in Linköping (Zweden). Hm, is dat geen plagiaat? Nou, wij waren blij dat onze ideeën uitgangspunt voor de nieuwe organisatie waren. Onze Industriatruien van het 5e lustrum black box en verhalen over Industria hielpen ons om op te vallen en Eindhoven op de kaart te zetten. De oprichting van ESTIEM In de maanden na Graz werkten we met studenten uit Darmstadt aan het uitdenken van de structuur en het opzetten van de statuten van de Europese organisatie voor Technische Bedrijfskundestudenten. Dat betekende veel uitzoekwerk, creativiteit en verschillende tochtjes naar Darmstadt. Op 23 november 1990 was de oprichting van ESTIEM (kort voor European Students of Industrial Engineering & Management) een feit. Omdat ik door familieomstandigheden niet aanwezig kon zijn, heeft Martin Nieboer (voorzitter van ons Industriabestuur) Industria in Berlijn vertegenwoordigd bij de ondertekening van de oprichtingsakte. Veertien studentengroepen uit zeven landen bezegelden de oprichting. Het resultaat van een knap staaltje contactleggen door onze Duitse vrienden. Bijzonder was ook dat juist de Oost-Europese studenten zich heel snel wilden aansluiten. Industria, als meest professionele stabiele organisatie, werd gekozen als officieel thuisadres van ESTIEM. Sinds 1995 is ESTIEM ook als officiële studentenorganisatie geregistreerd in Eindhoven onder Nederlands recht. Vooral doordat Industria al zo n goed lopende organisatie was met Interact. cie in volle gang, konden we destijds een enorme bijdrage leveren aan de vorming van de ESTIEM. Interact. cie werd namens Industria een Local Group van ESTIEM en zou een voorbeeld zijn voor andere, nog op te richten, Local Groups in het ESTIEM netwerk. Toen ik in 2010 bij de viering van het 20-jarig bestaan van ESTIEM in Finland was, zag ik dat Industria/Interactie nog steeds een Council Meeting in Hamburg (1992) hoofdrol heeft. Anno 2013 zijn maar liefst 68 Local Groups uit 27 landen aangesloten bij ESTIEM, een netwerk waarmee zo n studenten worden bereikt. Dit internationaal samenwerken was overigens gezien de technische hulpmiddelen die we in 1990 ter beschikking hadden best een prestatie. Finse studenten hadden het in Graz al over dingen als een adres en een website en lieten ons vreemde tekens zien, waar wij niets van begrepen. Computers hadden we wel, van die grote antieke, met matrix- en laserprinters. Files werden gedeeld op 5,25 inch floppy disks, die werden gekopieerd en opgestuurd. Kun je je voorstellen hoe lastig het was om elkaar te bereiken zonder mobiele telefoons, , skype of ander internettool? De Telex was net buiten gebruik, de fax had zijn intrede gedaan en het antwoordapparaat was de nieuwste gadget. Toch lukte het. Doordat Astrid in de eerste ESTIEM board kwam, kon Interact.cie in 1991 mede vormgeven aan de PR van ESTIEM. Daarbij konden we ook heel goed bouwen op de ervaring van Industria met het BDK-bulletin en ander PR materiaal. Bovendien waren we er al in Graz als de kippen bij om de nieuw opgedane contacten om te zetten in uitwisselingsreizen met Darmstadt, Karlsruhe en Linköping. De eerste Council Meeting organiseerde Interact.cie in het voorjaar van 1991 groots in Eindhoven. We leken wel het Europese parlement inclusief spreekmicrofoontjes en lobbyen in de wandelgangen. Met dit verschil dat we allemaal Engels spraken. Interact.cie organiseerde ook een Internationaal Weekend Management Vaardigheden als voorprogramma van de Council Meeting. En om het helemaal af te maken vond dit alles plaats tijdens de Europese week van de Universiteit. Met Europese studenten, die overal in studentenhuizen sliepen, en uitbundige feesten in de Bunker was dat Europese integratie pur sang. Wij hadden het toen niet zo in de gaten, maar wat wij deden paste helemaal in de dynamiek van de tijd. Werkelijk alles stond in het teken van de eenwording van Europa. Terugkijkend heeft die dynamiek zeker gemaakt dat het ons lukte om in zo n korte tijd de internationalisatie van Industria zo compleet en duurzaam van de grond te trekken. Na overdracht van mijn Industriabestuurstaken aan mijn opvolger, heb ik nog een paar jaar als lid van Interact.cie en ESTIEM er in hart en nieren meegeholpen om de ideeën verder uit te bouwen en wat leuke uitwisselingen en Council Meetings mee te pikken. Zoals de uitwisseling met Karlsruhe en de Council Meeting in Hamburg, waar ik met Martin heen liftte. Het was ook tijd om mijn studie weer op te pakken. In 1991 brachten stages me naar Stockholm en Tokyo. Na mijn afstuderen ging ik aan de slag bij Procter & Gamble in Londen. Vijf jaar woonde ik in het buitenland en reisde ik voor werk en plezier de wereld rond. Ook in de jaren daarna heb ik als strategieconsultant bij Arthur D. Little veel kansen gehad om internationaal te werken en te reizen. Ik heb ongelooflijk veel gehad aan de ervaringen die ik met Industria, Interactie en ESTIEM heb opgedaan. Het internationale virus heeft overigens ons hele Industriabestuur gegrepen, want het merendeel woont en/of werkt internationaal. Het ESTIEM alumni-netwerk is bovendien heel actief en binnenkort ben ik dan ook weer met ESTIEMers in Istanbul te vinden. Mede namens mijn bestuursgenoten: Gefeliciteerd, Industrianen, met het 50-jarig jubileum! Marlies van Laarhoven Commissaris Onderwijs en Internationalisatie Industriabestuur 1990 GESCHIEDENIS 50 GESCHIEDENIS 51