Agrarische Structuurverbetering Kop van Noord-Holland. Fase 2: Anna Paulowna
|
|
- Petrus Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Agrarische Structuurverbetering Kop van Noord-Holland Fase 2: Anna Paulowna Haarlem, augustus 2006
2 COLOFON Opdrachtgever Financier Projectleiding Rapportage Uitvoering enquêtes Stichting ter Verbetering van de Agrarische Structuur (Stivas) Noord-Holland Stichting ter Verbetering van de Agrarische Structuur (Stivas) Noord-Holland LTO Noord Projecten B.V., M. Kegler LTO Noord Projecten B.V., M. Kegler en A. Kuiten LTO Noord Projecten B.V., M. Kegler, K. Stoop en M. Plomp 2
3 Voorwoord Aan de lezers van dit rapport en in het bijzonder aan de deelnemers van het onderzoek naar de agrarische structuur in Anna Paulowna. Dit voorjaar is op initiatief van Stivas Noord-Holland een grootschalig onderzoek uitgevoerd onder de agrarisch ondernemers in de gemeente Anna Paulowna. Gezien de uitkomsten van dit onderzoek bieden wij u het rapport hierbij graag aan. Het is duidelijk dat dit onderzoek zowel voor de sector als voor overheden aangeeft dat de ontwikkeling van de agrarische bedrijven voortdurend in beweging is en ook in de toekomst niet stil zal blijven staan. Het was ook de bedoeling om met dit onderzoek een eerste aanzet te geven om aan te tonen hoe waardevol het is om tot verdere ontwikkeling van de agrarische structuur te komen. Om goed op deze dynamiek in te kunnen spelen is overleg tussen overheden en de agrarische sector een belangrijke voorwaarde. Het rapport laat zien dat er meerdere mogelijkheden liggen voor verbetering van de verkavelingstructuur en bovendien: dat er veel belangstelling is onder de agrarische ondernemers om hierbij te worden betrokken. De sector is daarmee ook zelf aan zet. Het resultaat van het onderzoek is door de beide besturen van de LTO Noord-afdelingen in Anna Paulowna beoordeeld en ook zij kunnen dit rapport van harte aanbevelen. Wij wensen dan ook dat dit rapport zichzelf zal bewijzen en dat eenieder hier zijn voordeel uit kan halen, nu en in toekomst. Namens de begeleidingscommissie, Siem van Balen Blanken 3
4 Inhoudsopgave Samenvatting... 5 Inleiding Opzet van het onderzoek Vraagstelling Plan van aanpak Beleidsmatige omgeving Inleiding Beleidsplannen Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS) Gebiedsplan Kop- en West-Friesland Bestemmingsplannen Andere gemeentelijke plannen Raamplan bescherming tegen wateroverlast, district West Visie WLTO en KAVB: Bloembollenteelt in het Noordelijk Zandgebied een ruimtelijke visie Ontwikkeling van de agrarische sector in Anna Paulowna Ontwikkeling aantal bedrijven Ontwikkeling arealen Structuurverbetering in het verleden Resultaten enquête Inleiding Algemene bedrijfsgegevens Algemene gegevens Grondgebruik Leeftijd en opvolgingssituatie Bedrijfsontwikkeling Plannen met betrekking tot bedrijfsoppervlakte Investeringen Bedrijfsverplaatsing Bedrijfsbeëindiging Nevenactiviteiten naast de primaire productie Mogelijke knelpunten voor bedrijfsontwikkeling Structuur van de bedrijven Kavels Van huiskavel tot veldkavel Beoordeling structuur en wensen ondernemers Conclusie Inleiding Grondbalans Anna Paulownapolder Oostpolder Wieringerwaard Andere kansen en knelpunten Aanbevelingen Bijlage 1: Samenstelling en taken van de begeleidingscommissie Bijlage 2: Inventarisatieformulier Anna Paulowna Bijlage 3: Geraadpleegde literatuur Bijlage 4: Verslag SWOT-bijeenkomst
5 Samenvatting Opzet van het onderzoek Na het project Agrarische structuurverbetering Kop van Noord-Holland fase 1: Zijpe (2006) wilde Stivas Noord- Holland op eenzelfde wijze een structuuronderzoek uitvoeren in Anna Paulowna. Het doel van dit structuuronderzoek was dus net als in Zijpe het in beeld brengen van de agrarische structuur en de wensen en toekomstperspectieven van de agrarische ondernemers. Daarnaast is ook gekeken naar de mogelijkheden om de agrarische structuur te verbeteren. Op deze wijze heeft Stivas inzicht gekregen in de huidige structuur van de agrarische sector en de wensen en verwachtingen van de agrarische ondernemers ten aanzien van de ontwikkeling en ruimtelijke inrichting van hun bedrijf. Om tot dit beeld te komen zijn 118 gesprekken met ondernemers gevoerd, in de periode februari tot en met mei Algemeen In Anna Paulowna zijn bedrijven te vinden uit drie sectoren: bloembollenteelt, akkerbouw en veehouderij. In dit onderzoek is de gemeente verdeeld in drie deelgebieden: Anna Paulownapolder, Oostpolder en Wieringerwaard. In de Anna Paulownapolder domineert de bollenteelt, de Oostpolder kent voornamelijk akkerbouw en in de Wieringerwaard is er een mengeling van veehouderij en akkerbouw bedrijven. De 118 geënquêteerde bedrijven waren als volgt verdeeld: 61 bollenteeltbedrijven, 36 akkerbouwbedrijven, 13 melkveehouderijbedrijven en 13 anders (voornamelijk hobby bedrijven). Bij 91% van de geënquêteerde ondernemers is de agrarische activiteit de hoofdtak van het bedrijf. Het overgrote deel (61%) van de in totaal 118 bedrijven kent geen nevenactiviteiten. Uit de enquête bleek dat 71% van de ondernemers ook geen interesse heeft om de bedrijfsactiviteiten te verbreden. De gemiddelde bedrijfsomvang van de geënquêteerde bedrijven in Anna Paulowna ligt op 57 ha. De meeste geënquêteerde ondernemers vallen binnen de leeftijdsklasse 41 t/m 50 jaar: 31% van het totale aantal ondernemers. Van de geënquêteerde ondernemers heeft 29% van de bedrijven een opvolger, 32% misschien en 39% heeft geen opvolger. Ongeveer 21% van het totale aantal bedrijven wil de bedrijfsoppervlakte tussen 2006 en de komende vijf jaar vergroten en 27% op de langere termijn. Ruim éénderde wil de bedrijfsoppervlakte niet vergroten. Eénderde van het totale aantal bedrijven vindt schaalvergroting noodzakelijk. Het overgrote deel van de bedrijven heeft geen interesse voor verplaatsing van het bedrijf. Zeven bedrijven hebben aangegeven wel interesse te hebben. Deze bedrijven zijn gevestigd in de Anna Paulownapolder en de Wieringerwaard en vertegenwoordigen in totaal 323,5ha. Structuur van de bedrijven De bij de enquête bezochte bedrijven in Anna Paulowna hebben in totaal 395 kavels in gebruik. Het aantal kavels per bedrijf ligt daarmee op 3,3. Dat is hoger dan het aantal kavels per bedrijf in Zijpe (2,8) en lager dan in Harenkarspel (4,7) en Wieringen (4,5), zoals uit recent gehouden structuuronderzoeken is gebleken. In de Anna Paulownapolder domineert de bollenteelt. Het gemiddeld aantal kavels per bedrijf in de bollenteelt in de Anna Paulownapolder is iets hoger dan het aantal in Zijpe, 3,1 respectievelijk 3,5. Wat opvalt in de Anna Paulownapolder is het aandeel van de huiskavel in de totale bedrijfsoppervlakte. Bij de bollenteelt is dat aandeel slechts 32%. Het aantal kavels per bedrijf is in de Oostpolder relatief hoog (3,9). Van alle veldkavels van de bedrijven in Anna Paulowna ligt 60% binnen een kilometer van het erf. Dat betekent dat de overige 40% op meer dan één kilometer ligt en 8% zelfs op meer dan 5 kilometer. Van alle veldkavels van de bedrijven in Anna Paulowna kan iets meer dan de helft (54%) zonder hindernissen worden bereikt. Bijna 2 /3 van de deelnemers aan de enquête is bereid kavels te ruilen. 5
6 Conclusies In Anna Paulowna liggen mogelijkheden om de agrarische structuur te verbeteren. Kavelruil springt er hier duidelijk uit bij de concrete vervolgactiviteiten die de geënquêteerden zien: 44%. Met de gegevens van de enquête is een grondbalans gemaakt waarin een beeld ontstaat van de grondbehoefte van de agrarische sector in Anna Paulowna. Uit deze berekening blijkt dat op termijn in de Anna Paulownapolder een grondtekort dreigt. Dit grondtekort ontstaat grotendeels door de potentiële groei van de bollenteeltbedrijven. Indien de deelgebieden Oostpolder en Wieringerwaard samen gezien worden is het grondaanbod en de grondbehoefte vrijwel in balans. Dit zal ook sterk samenhangen met de ontwikkelingen in de akkerbouw en op de grondmarkt. Veel akkerbouwbedrijven hebben aangegeven dat ze op termijn willen groeien en dat dit ook noodzakelijk is om te overleven, maar dat dit gezien de huidige grondprijzen in relatie tot de opbrengsten per hectare niet rendabel is. De grondbalans geeft aan dat als de economische situatie in de bollensector weer wat beter wordt, de bedrijven in dit gebied knel komen te zitten. Dit dient echter in samenhang met het gehele bollengebied in de Noordkop bezien te worden. Verder blijkt uit de grondbalans dat in de Oostpolder meer hectares vrijkomen dan waar behoefte aan is ten behoeve van schaalvergroting. Indien dit getal echter in samenhang met de Wieringerwaard bekeken wordt is dit redelijk in balans. Door middel van kavelruil kan ontwikkeling naar verdere schaalvergroting in goede banen geleid worden. In de Wieringerwaard liggen er mogelijkheden voor kavelruil, zowel indien er duidelijkheid komt over de ontwikkelingen ten oosten van het dorp Wieringerwaard, als wanneer de ontwikkelingen niet door gaan. Aanbevelingen 1. Agrarische structuurverbetering door middel van vrijwillige kavelruil 2. Projectmatige aanpak structuurverbetering Oostpolder 3. Begeleiden ontwikkeling bloembollenteelt in de Noordkop door: - Projectmatige aanpak voor structuurverbetering in de Anna Paulownapolder; - In samenhang met de ontwikkelingen in de gemeente Zijpe kan ook voor een totaalaanpak voor de bloembollensector in de Noordkop gekozen worden; - Om het beeld van de wensen van de bollenteelt compleet te krijgen wordt aanbevolen met de besturen van de afdelingen van LTO Noord en KAVB in de gemeente Den Helder te bezien welke ontwikkelingswensen in dat gebied bestaan; - Het bestuur van Stivas kan, in samenhang met voorgaande aanbevelingen, gedachtenvorming opstarten over de realisatie van een bloembollenprojectvestiging in de Wieringermeer. 4. Realiseren van de wateropgave met draagvlak 5. (Ruil) Grondbank als stimulator voor gebiedsontwikkeling 6. Instellen van een gebiedscommissie om de mogelijkheden voor structuurverbetering in de praktijk te realiseren 6
7 Inleiding In oktober 2005 is het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord definitief vastgesteld. Deze vaststelling was het startsein voor een Uitvoeringsprogramma om een aantal plannen ook daadwerkelijk te gaan realiseren. LTO Noord en Stivas De Noordkop hebben bij Stivas Noord-Holland aangegeven dat in de Noordkop voldoende draagvlak bij agrariërs is om aan de slag te kunnen gaan met structuurverbetering. Dit was voor Stivas het signaal om, naast de lopende kavelruilactiviteiten in de Noordkop, proactief aan de slag te gaan en onderzoek te gaan doen naar de agrarische structuur in de Kop van Noord-Holland. Het Stivas bestuur heeft daarop besloten te starten met een onderzoek naar de agrarische structuur in de gemeente Zijpe. LTO Noord Projecten heeft in opdracht van Stivas dit structuuronderzoek uitgevoerd. Dit heeft geresulteerd in het rapport Structuurverbetering Kop van Noord-Holland Fase 1: Zijpe. Vanwege de resultaten van het structuuronderzoek in Zijpe, heeft het Stivas bestuur besloten om ook in Anna Paulowna een structuuronderzoek uit te voeren. Stivas heeft LTO Noord Projecten opdracht gegeven om het structuuronderzoek in Anna Paulowna op eenzelfde wijze uit te voeren als in Zijpe. In dit rapport vindt u de uitkomsten van het structuuronderzoek. Dit onderzoek heeft veel informatie opgeleverd over de structuur van de agrarische sector in de gemeente Anna Paulowna en over de structuur van individuele bedrijven. Met deze gegevens kunnen Stivas en andere betrokkenen aan de slag om met concrete kavelruilen de landbouwstructuur in Anna Paulowna ook daadwerkelijk te gaan verbeteren. 7
8 1. Opzet van het onderzoek 1.1 Vraagstelling Het onderzoek agrarische structuurverbetering Kop van Noord-Holland, fase 2 Anna Paulowna heeft als belangrijkste doel het in beeld brengen van de agrarische structuur in de gemeente Anna Paulowna en de wensen en toekomstperspectieven van ondernemers, waarmee mogelijkheden voor structuurverbetering door middel van kavelruil in beeld kunnen worden gebracht. Het concrete doel van deze inventarisatie is het verschaffen van inzicht aan Stivas in: - De huidige structuur van de agrarische bedrijfstak (primaire productie); - De wensen en verwachtingen van de individuele agrarische ondernemers voor de ontwikkeling en ruimtelijke inrichting van hun bedrijf; - Het draagvlak en de mogelijkheden van agrarische ondernemers peilen om ruimte te creëren voor andere functies, zoals de Noordboog; - Het identificeren van concrete projecten (met name kavelruilen) voor structuurverbeteringen. 1.2 Plan van aanpak De uitvoering van het structuuronderzoek is gebaseerd op de ervaringen die zijn opgedaan met het structuuronderzoek in Zijpe. De aanpak is grotendeels gelijk gebleven en bestond uit drie fases: Fase 1: Startfase In deze fase is het onderzoek opgestart met het instellen van een begeleidingscommissie. Deze begeleidingscommissie heeft het onderzoek begeleid en relevante kennis en informatie ingebracht (zie bijlage 1). Tevens is in deze fase de beleidsmatige omgeving verkend en is een algemeen beeld gevormd van de agrarische sector in Anna Paulowna. De beleidsmatige omgeving bepaalt de ruimte die er in de gemeente is om te ondernemen en beïnvloedt de keuzes die ondernemers maken. Een beschrijving van de beleidsmatige omgeving en het algemene beeld van de landbouw is terug te vinden in hoofdstuk 2. Fase 2: Onderzoeksfase Voor het onderzoek is een enquête verstuurd naar agrarische ondernemers in de gemeente Anna Paulowna. De te enquêteren bedrijven zijn geselecteerd aan de hand van eigendomsgegevens van het Kadaster. Met deze gegevens van het Kadaster is een lijst opgesteld met grondeigenaren met een eigendom van minimaal 1 hectare. Deze lijst is besproken met vertegenwoordigers van LTO Noord KAVB afdeling Breezand en LTO Noord afdeling Anna Paulowna, wat heeft geleid tot een definitieve lijst met te enquêteren agrarische bedrijven. De definitieve lijst met te benaderen personen is dus geselecteerd uit de lijst grondeigenaren, waarbij is gekeken naar welke grondeigenaren een agrarisch bedrijf hebben naar en de omvang van het grondeigendom. Grondeigenaren met een grondeigendom van rond de 5 hectare of minder zijn alleen benaderd indien dit relevant werd geacht in verband met mogelijkheden voor kavelruil. Deze bedrijven zijn vervolgens telefonisch benaderd om de enquête in een persoonlijk gesprek door te nemen. Uiteindelijk zijn 118 gesprekken gevoerd met agrariërs, in de periode februari tot en met mei De uitkomsten van de gesprekken die met de agrarische ondernemers zijn gevoerd, zijn tijdens een bijeenkomst met enkele stakeholders uit het gebied nog eens uitgediept door middel van een SWOT-sessie 1. Tijdens deze SWOT-sessie zijn de sterke en zwakke punten van de agrarische sector in Anna Paulowna besproken. Vervolgens is met deze sterke en zwakke punten in gedachte besproken welke kansen en bedreigingen er zijn voor de agrarische sector. Tenslotte zijn deze kansen en bedreigingen geprioriteerd en verder uitgewerkt tot 1 SWOT = Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats. 8
9 concrete acties. De uitkomsten van de enquête en de SWOT-sessie zijn beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 is te lezen tot welke conclusies de uitkomsten van het onderzoek hebben geleid. Fase 3: Eindrapportage en afronding In deze fase zijn de uitkomsten van het onderzoek verwerkt in de eindrapportage. De eindrapportage is in concept besproken met de begeleidingscommissie. Het onderzoeksgebied was begrensd door de grenzen van de gemeente Anna Paulowna (zie kaart 1). Kaart 1: gemeente Anna Paulowna Bron: 9
10 2. Beleidsmatige omgeving 2.1 Inleiding De beleidsmatige omgeving bepaalt de ruimte die er in de gemeente is om te ondernemen en is van invloed op de keuzes die ondernemers maken. Bij het in kaart brengen van de mogelijkheden voor structuurverbetering in de gemeente Anna Paulowna zijn ruimtelijke plannen van belang, maar ook bijvoorbeeld de plannen van het Hoogheemraadschap en de gemeente. In dit hoofdstuk worden de meest relevante plannen besproken, voor de agrarische sector in het algemeen en voor structuurverbetering in het bijzonder. De informatie hiervoor is verzameld uit de plannen zelf, maar ook uit gesprekken die zijn gevoerd met de gemeente, Landschap Noord- Holland en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. 2.2 Beleidsplannen Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord is het in 2004 vastgestelde streekplan, waarin de provincie aangeeft wat de kaders zijn voor de ruimtelijke ordening in de kop van Noord-Holland. In het ontwikkelingsbeeld is een onderscheid gemaakt in de visie tot 2030 en het planologisch beleidskader tot In de visie 2030 is voor de gemeente Anna Paulowna de visie voor de Noordkop en Texel van belang. Voor het landelijk gebied wordt aangegeven dat wordt ingezet op behoud respectievelijk versterking van de internationale concurrentiekracht van de agrarische sector. Dit kan gebeuren door het stimuleren van schaalvergroting en vernieuwing, door onder andere de verkavelingstructuur te optimaliseren en de versnippering van landbouwgebieden tegen te gaan. Dit onderzoek naar de structuur van de landbouw in Anna Paulowna is, samen met het structuuronderzoek van Stivas in Zijpe, een eerste uitvloeisel van deze doelstelling. Daarnaast zijn de opgaven die voor Anna Paulowna van belang zijn: het versterken van het bollen-agribusiness-complex verduurzaming van de bollenteelt in de binnenduinrand versterking van de agribusiness in het gebied het ontwikkelen van robuuste natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische structuren als tegenhanger van het intensieve agrarische productiegebied en het beschermen van bestaande natuurgebieden tegen externe invloeden van economische activiteiten. Kaart 2: Bollenconcentratiegebied in de kop van Noord-Holland Bron: Provincie Noord-Holland, (2006) 10
11 Voor de bollenteelt wordt aangegeven dat nieuwe bollenteelt zoveel mogelijk geconcentreerd moet worden op projectvestigingslocaties. In Anna Paulowna is al een projectvestigingslocatie ontwikkeld: Hollands Bloementuin. Uitbreiding van de permanente bollenteelt is alleen toegestaan in de bollenconcentratiegebieden en de projectontwikkelingsgebieden (zie kaart 2). In de Wieringermeer is een projectontwikkelingsgebied voor de permanente bollenteelt aangewezen (Wieringerrandmeergebied) en een zoekgebied voor projectmatige permanente bollenteelt (Wieringermeer West). De Kop moet uitgroeien tot het belangrijkste nationale centrum voor de bollenteelt, met internationale betekenis. Daartoe wordt ruimte geboden aan bedrijven die zich richten op verwerking, opslag, transport en andere ondersteunende diensten. Verder is in het ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord het plan voor een Wieringerrandmeer opgenomen. Bij de ontwikkeling van het Wieringerrandmeer kan de ontwikkeling van natuur, toerisme, recreatie en wonen in de Wieringermeer combineren. In april 2005 is de visie voor het Wieringerrandmeer van consortium Lago Wirense uitgewerkt tot een planconcept. Het betreft een randmeer met een open verbinding met het Amstelmeer, dat via een kort kanaal en een schutsluis verbonden met het IJsselmeer. Het is bevaarbaar voor recreatievaart. Aan de noordzijde en zuidzijde van het randmeer komt een volwaardige robuuste ecologische verbindingszone (natuur). In en rondom het randmeer is ruimte voor nieuwe woningen en recreatiewoningen. Het planologisch beleidskader tot 2014 geeft voor de gemeente Anna Paulowna aan welke zoek- en uitsluitingsgebieden voor verstedelijking er zijn. In zowel zoek- als uitsluitingsgebieden is de agrarische sector aanwezig. Wat betreft bouw- en ontwikkelingsmogelijkheden geldt de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS) De natuur in Noord-Holland bestaat, op de grote natuurgebieden na, uit vele kleine losse snippers. Om hierin meer samenhang te krijgen, werkt de provincie Noord-Holland samen met gemeenten, waterschappen en andere partijen aan de aanleg van de provinciale ecologische hoofdstructuur (PEHS). Dit is een netwerk van natuurgebieden, die aan elkaar geknoopt worden door middel van ecologische verbindingen. Het is de bedoeling dat door natuurgebieden met elkaar te verbinden (ontsnipperen), dieren en planten meer kans krijgen om soortgenoten te ontmoeten en om voedsel te zoeken. De PEHS is een uitwerking van de Ecologische Hoofdstructuur van de Rijksoverheid. Voor de gemeente Anna Paulowna is in de PEHS een robuuste verbindingszone van de Noordzee naar Waddenzee opgenomen. Dit is de bij het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord al genoemde Noordboog. Daarnaast zijn nog twee ecologische verbindingszones opgenomen in de PEHS: van het Zwanenwater naar Sint Maarten en van de noordzijde van het Zwanenwater naar het Hooge Oude Veer. Kaart 3: Provinciale Ecologische Hoofdstructuur Bron: Provincie Noord-Holland, (2006) 11
12 2.2.3 Gebiedsplan Kop- en West-Friesland In het gebiedsplan Kop- en West-Friesland is vastgelegd welke natuur- en landschapsdoelstellingen worden nagestreefd en hoeveel hectares van de verschillende natuurdoel-, beheers- en landschapspakketten er met rijkssubsidie mogen worden ontwikkeld of in stand gehouden. In de gemeente Anna Paulowna zijn in het gebiedsplan begrensd: Ruime Jas beheersgebieden: - Anna Paulownapolder Oost 140 ha Begrensde Natuurgebieden: - Eendekooien Anna Paulowna 71 ha Geen particulier natuurbeheer mogelijk Voor de mogelijkheden voor structuurverbetering zijn de ruime jasbeheersgebieden van belang. Kaart 4: Gebiedsplan Kop en West-Friesland Bron: Provincie Noord-Holland: (2006) 12
13 2.2.4 Bestemmingsplannen De gemeente Anna Paulowna bereidt een nieuw bestemmingsplan voor het gehele buitengebied voor, dat waarschijnlijk in 2006 in procedure komt. Tot dit is vastgesteld zijn de geldende bestemmingsplannen bepalend voor de ontwikkelingsmogelijkheden van de agrarische sector. Op dit moment gelden de volgende bestemmingsplannen: - Landelijk gebied 1992 Het bestemmingsplan Landelijk gebied 1992 geldt voor het buitengebied met uitzondering van de bebouwde kom en de Wieringerwaard. In dit bestemmingsplan hebben de Oostpolder en de Westpolder (Anna Paulownapolder) grotendeels een agrarische bestemming gekregen. Het beleid is erop gericht de ontwikkeling van de agrarische productie op landbouwgronden te bevorderen. In het bestemmingsplan is onderscheid gemaakt in de Oost- en Westpolder waarbij het voor de bollenteelt bedrijven in de Westpolder ook mogelijk is om ondersteunend glas te realiseren. - Buitengebied Wieringerwaard (voorheen Barsingerhorn) Het bestemmingsplan Buitengebied Wieringerwaard geldt voor de Wieringerwaard en Waardpolder en is destijds vastgesteld door de voormalige gemeente Barsingerhorn. Het gebied heeft grotendeels een agrarische bestemming. Het bestemmingsplan heeft als doel agrarische bedrijven in de gelegenheid te stellen zich aan te passen aan de wijzigende omstandigheden. In het bestemmingsplan worden bijvoorbeeld mogelijkheden geboden om de perceelsgrootte aan te passen, wordt de mogelijkheid tot bedrijfsverplaatsing geboden en in het grootste deel van het plangebied is ook het egaliseren, ophogen of afgraven van gronden toegestaan. Beide bestemmingsplannen werpen geen grote planologische belemmeringen op voor agrarische structuurverbetering. Alleen uitbreiding van het areaal permanente bollenteelt is niet toegestaan buiten de bollenconcentratiegebieden zoals die provinciaal zijn vastgelegd Andere gemeentelijke plannen Golfbaan, woningen en recreatievoorzieningen Wieringerwaard Bij het dorp Wieringerwaard heeft de gemeente de Wet Voorkeursrecht Gemeenten gevestigd (WVG). De Combinatie Wieringerwaard (samenwerkingsverband tussen de Projektontwikkelingsmaatschappij de Peyler in Scharwoude en de Grontmij in Alkmaar) heeft samen met de gemeente Anna Paulowna plannen gemaakt voor de ontwikkeling van het gebied Wieringerwaard-Noord en het gebied tussen de kern Wieringerwaard en het buurtschap Nieuwersluis. Het gaat daarbij om de bouw van woningen voor permanente bewoning in de kern Wieringerwaard, de bouw van landhuizen en recreatiewoningen, de aanleg van een golfbaan met een clubhuis, ontsluitingswegen en bijbehorende infrastructuur. Verder leven er nog ideeën over de aanleg van een natuurgebied met waterberging, een jachthaven nabij de golfbaan en de Pishoek, een hotel en een servicecenter. Het is echter nog niet duidelijk of al deze plannen ook daadwerkelijk door gaan. De gronden waarop de WVG gevestigd is kunnen echter niet worden geruild zolang de WVG daar geldt. Waterproject Oostpolder Rijk, provincie en hoogheemraadschap hebben de handen ineengeslagen en zijn in september 2003 gestart met het zogenaamde 'koploperproject' in de oosthoek van de Oostpolder. Het werk wordt uitgevoerd door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en is tot stand gekomen in samenwerking met 'Water Bindt'. Hierin zijn naast het hoogheemraadschap het Gewest Kop van Noord-Holland en de Provincie vertegenwoordigd. In dit project wordt de bestaande sloot naast de Amsteldijk verbreed tot ongeveer 100 meter. Voor het gemaal Oosthoek bij de Amsteldijk wordt een diepe poel aangelegd en een deel van de aanvoersloot wordt eveneens verbreed. Daardoor wordt zo'n 2,5 hectare (vijf voetbalvelden!) extra waterberging geschapen. Doordat de oeverzones nabij gemaal Oosthoek aansluiten op de ecologische verbindingszone Amstelmeer-Kolhorn krijgt de natuurontwikkeling volop de ruimte. Het gebied wordt ingericht met bos, rietkragen en moerasvegetatie. De gronden voor deze ontwikkeling zijn al verworven en de uitvoering is al gaande. 13
14 2.2.6 Raamplan bescherming tegen wateroverlast, district West In het Nationaal Bestuurakkoord Water (NBW) zijn afspraken gemaakt over de aanpak van wateroverlast, watertekort en waterkwaliteit voor de komende jaren. Rijk, provincies en gemeenten dienen in te spelen op veranderende omstandigheden, zoals klimaatverandering, zeespiegelstijging, bodemdaling en de toename van het verharde oppervlak. Het bestuur van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft de aanpak van wateroverlast prioriteit gegeven. In het raamplan bescherming tegen wateroverlast heeft het HHNK de wateropgave uitgewerkt. Door middel van de studie Bescherming van Wateroverlast Noorderkwartier (BWN), ook wel aangeduid als faalkansen studie, is inzicht verschaft in de omvang van het wateroverlastprobleem. De resultaten van de BWN studie vormen het vertrekpunt voor de knelpuntenanalyse en de uitwerking van maatregelen in projecten op polderniveau. Over de berekeningen op polderniveau in het raamplan is discussie ontstaan. Het Hoogheemraadschap voert daarom een aantal aanvullende onderzoeken uit om te kunnen bepalen waar en hoeveel waterberging noodzakelijk is. Pas als hier duidelijkheid over is kan worden bepaald op welke wijze dit gerealiseerd kan worden Visie WLTO en KAVB: Bloembollenteelt in het Noordelijk Zandgebied een ruimtelijke visie In 1999 hebben de Westelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (WLTO, nu LTO Noord) en de Koninklijk Algemene Vereniging voor Bloembollencultuur (KAVB) hun visie gegeven op de ruimtelijke ontwikkeling van het noordelijke zandgebied. Deze visie is in grote lijnen nog steeds actueel. In deze visie wordt aangegeven dat in de toekomst een gebrek aan uitbreidingsruimte voor de bollenteelt wordt voorzien. Als mogelijke uitbreidingslocaties worden de Anna Paulowna Oostpolder en de Wieringermeer gezien. Daarnaast wordt aangegeven dat bij het zoeken naar uitbreidingsruimte voor bollenteelt ook de consolideringgebieden nader bekeken moeten worden. De consolideringgebieden liggen aansluitend aan de bestaande bollenconcentratiegebieden en zouden ruimte kunnen bieden aan de uitbreidingsbehoefte van daar aanwezige bedrijven. Ontwikkeling van nieuwe uitleggebieden zou volgens de WLTO en KAVB moeten plaatsvinden via integrale planvorming, waarbij water, milieu en landschap nadrukkelijk een onderdeel vormen. WLTO en KAVB gegeven daarnaast aan dat kavelruil een belangrijke rol kan spelen bij de realisatie van de diverse plannen in het Noordelijk Zandgebied. Tenslotte geven WLTO en KAVB aan dat planologische duidelijkheid van groot belang is voor de ontwikkeling van de bloembollenbedrijven in de regio. 14
15 2.3 Ontwikkeling van de agrarische sector in Anna Paulowna Ontwikkeling aantal bedrijven Grafiek 2.3.1: ontwikkeling aantal bedrijven Bron: CBS statline Aantal hoofdbedrijven Tuinbouw- en blijvende teeltbedrijven Akkerbouwbedrijven Graasdierbedrijven Op basis van CBS-gegevens is het aantal agrarische bedrijven in Anna Paulowna tussen 1993 en 2003 met 26% afgenomen. Dit is iets meer dan de landelijke afname in dezelfde periode: 24%. Het aantal akkerbouwbedrijven is het meest afgenomen: 37%. De afname was in de melkveehouderij iets groter dan in de tuinbouw: respectievelijk 24% en 22% (landelijk respectievelijk 20% en 25%). De afname van het aantal bedrijven wijst op schaalvergroting zoals die in het algemeen in de agrarische sector gaande is. Dit geld zowel voor bollenteelt, melkveehouderij als akkerbouw Ontwikkeling arealen Tabel Ontwikkeling land- en tuinbouw areaal in de gemeente Anna Paulowna, in hectare Bron: CBS statline Totaal Cultuurgrond Akkerbouwgewassen Grasland Tuinbouw De gegevens van het CBS zijn gebaseerd op de meitellinggegevens van land- en tuinbouwbedrijven. De getallen uit de tabel zijn dus gebaseerd op de gegevens die bedrijven, die in de gemeente Anna Paulowna gevestigd zijn, zelf hebben opgegeven. Gronden van de bedrijven buiten de gemeente, of bijvoorbeeld contractteelten van bloembollenbedrijven in andere provincie kunnen hier ook inzitten. Uit de absolute getallen kan dus geen directe conclusie getrokken worden over de arealen in de gemeente Anna Paulowna, maar er is wel een trend waarneembaar in de gepresenteerde periode. Het areaal akkerbouwgewassen neemt duidelijk af (- 25%). Het areaal van de tuinbouwbedrijven in Anna Paulowna is daarentegen met 18% gestegen tussen 1993 en Deze toename is grotendeels te danken aan de ontwikkeling van de projectvestigingslocatie voor bollenteelt Hollands Bloementuin. Het areaal grasland van de bedrijven in Anna Paulowna is toegenomen met 7%. Dit is deels te danken aan de nieuwsvestiging van veehouderijbedrijven in de Wieringerwaard en Waardpolder in deze periode. 15
16 2.3.3 Structuurverbetering in het verleden Noordelijke commissie agrarische structuurverbetering (NOCAS) Tot in de jaren zeventig was het slecht gesteld met de verkaveling in de Wieringerwaard. De polder was nog een lappendeken van kleine en vreemd gevormde percelen. De grond van veehouders en akkerbouwers lag door elkaar en het hoge waterpeil gaf problemen. Het waterschap was rond 1970 bezig om een nieuw waterbeheersingsplan te maken. Het nieuwe waterbeheersingsplan kon samen met een kavelruil de situatie in de polder aanmerkelijk kunnen verbeteren. De secretaris van het Waterschap heeft daarom de standsorganisaties en de provinciale Stivas bij elkaar geroepen. Deze partijen hebben vervolgens besloten tot de oprichting van de noordelijke commissie agrarische structuurverbetering (NOCAS). In eerste instantie zat een gebrek aan draagvlak voor het waterbeheersingsplan de plannen voor kavelruil nog in de weg. Vanaf 1977 komt daar echter verandering in. De eerste kavelruil wordt in 1979 afgerond: 129 hectare en 29 eigenaren. Door de inzet van Stivas en vanaf 1983 Stivas de Noordkop worden er, in de periode 1979 tot en met 1985, 7 kavelruilen in de Wieringerwaard uitgevoerd met in totaal 77 deelnemende partijen en is 400 hectare geruild. Hollands Bloementuin In 1998 is gestart met de ontwikkeling van Hollands Bloementuin, het pilotproject voor permanente bollenteelt in Anna Paulowna. Doel van deze pilot was om de diverse belangen gebiedsinrichting, waterbeheer, ecologie, economie en recreatie op een evenwichtige manier te bundelen. Het project is gesitueerd tussen de Middenweg en de Van Ewijcksvaart in de Westpolder. In dit gebied was het de bedoeling om 370 hectare akkerbouwgrond om te vormen tot bollengrond. De akkerbouwgronden zijn bewerkt en opgezand met ontzilt zeezand. Met de aanpassing van het watersysteem die nodig was voor de verandering van akkerbouw naar bollenteelt, is gestreefd naar een modern en adequaat watersysteem dat voldoet aan de eisen van de bollenteelt en tegelijkertijd duurzaam is. Verder is gestreefd naar een aantrekkelijke recreatieve inrichting van het gebied. Toekomst agrarische bedrijfsvoering Oostpolder In 2002 heeft de Grontmij in opdracht van de gemeente Anna Paulowna, provincie Noord-Holland en projectbureau Kop & Munt een onderzoek gedaan naar de toekomst van de agrarische sector in de Oostpolder. Bij dit onderzoek is een enquête gehouden in de Oostpolder, waaraan 25 bedrijven hebben meegedaan. Belangrijkste conclusies van dit onderzoek waren: - De positie van de Nederlandse pootaardappelteelt in de wereld is uitstekend, de positie van de Oostpolder binnen de Nederlandse pootaardappelteelt is erg goed; - De Oostpolder heeft een relatief goede perceelsomvang; - Het gebied heeft een sterke kennisinfrastructuur; - Grote bedrijven hebben op termijn toekomstperspectief, middelgrote en kleine bedrijven niet; - Er zal een verdere schaalvergroting plaatsvinden. De uitkomsten van het onderzoek hebben niet geleid tot grootschalige veranderingen in de Oostpolder. 16
17 3. Resultaten enquête 3.1 Inleiding In de periode maart 2006 tot en met mei 2006 zijn 158 agrarische ondernemers benaderd. Dit heeft geleid tot 118 keukentafelgesprekken. De 40 ondernemers met wie geen gesprek is gevoerd, hebben verschillende redenen hiervoor: - structuur van het bedrijf is goed: 16 - gestopt met bedrijf of gaan stoppen: 9 - geen tijd: 7 - geen interesse: 5 - niet nuttig, alleen hobbymatige agrarische activiteiten: 3 De ondernemers die geen interesse hadden zijn aan te duiden als degenen die niet mee wilden werken aan het onderzoek. Dit betekent dat slecht 3% van de benaderde ondernemers niet mee wilde werken. Bij het agrarisch structuuronderzoek dat Stivas in Zijpe heeft uitgevoerd lag dat op 7% (LTO Noord Projecten, 2006). De deelnemers is in de enquête gevraagd wat hun verwachtingen waren over dit structuuronderzoek. De uitkomst was als volgt: Positief Neutraal Negatief Weet niet 29% 52% 3% 16% Bij de uitkomsten worden de gegevens bij een aantal onderdelen uitgesplitst voor drie deelgebieden: - Anna Paulownapolder: In het oosten begrensd door de Hoge- en Lage Oude Veer, in het westen en zuiden door de grens met de gemeenten Zijpe en Den Helder en in het noorden door het Balgkanaal; - Oostpolder: In het westen begrensd door het Hoge- en Lage Oudeveer, in het oosten het Waardkanaal, en de Boezem. In het noorden door het Amstelmeer en in het zuiden door de grens met de gemeente Zijpe; - Wieringerwaard: In het westen en noorden begrensd door de Boezem, in het oosten door de grens met de gemeente Wieringermeer en in het zuiden door de grenzen met de gemeente Zijpe en Niedorp. 3.2 Algemene bedrijfsgegevens Algemene gegevens In deze paragraaf volgt een beschrijving van een aantal algemene bedrijfsgegevens zoals met betrekking tot agrarische activiteit, bedrijfsomvang, grondgebruik, leeftijd en opvolgingssituatie. In totaal zijn er 118 bedrijven geënquêteerd. Deze bedrijven zijn gevestigd in de drie deelgebieden. 61 bedrijven zijn actief in de bollenteelt. Het aandeel akkerbouwbedrijven ten opzichte van het totaal bedraagt 30%. Voor de melkveehouderij geldt een percentage van 11%. Bij de overige bedrijven gaat het om een zelfstandig ondernemer, een loonwerker, het hebben van een baan buiten huis of om verwerking van producten. Tabel 3.2.1: Verdeling agrarische sectoren Aantal bedrijven Percentage Bollenteelt 61 52% Akkerbouw 36 30% Melkveehouderij 13 11% Anders 8 7% Totaal % 17
18 Alle bollentelers zijn gevestigd in de Anna Paulownapolder. De melkveehouderijen zijn alleen gevestigd in de Wieringerwaard. De akkerbouw zit voornamelijk in de Oostpolder en de Wieringerwaard. De exacte verdeling van de bedrijven over de deelgebieden ziet er als volgt uit: Tabel 3.2.2: Verdeling sector en deelgebied Anna Paulownapolder Oostpolder Wieringerwaard Bollenteelt Akkerbouw Melkveehouderij Anders Totaal Van de geënquêteerde ondernemers is de agrarische activiteit bij 91% de hoofdtak van het bedrijf. In een aantal gevallen is er sprake van een neventak of hobby. Daarnaast hebben enkele bedrijven hun agrarische activiteiten beëindigd. Tabel : Typering agrarische activiteit Aantal bedrijven Percentage Hoofdtak % Neventak 2 2% Hobby 2 2% Reeds beëindigd 6 5% Totaal % Het overgrote deel (61%) van de in totaal 118 bedrijven kent geen nevenactiviteiten. De overige 39% hebben naast hun hoofdtak wel nevenactiviteiten waaruit inkomsten voortkomen zoals bijvoorbeeld in de handel, een nevenberoep als zelfstandig ondernemer, een baan buitenshuis of het hebben van een broeierij. In totaal gaat het om 46 bedrijven. De nevenactiviteiten zijn vrijwel allemaal gekoppeld aan de primaire productie. Voor alle drie de deelgebieden geldt dat er vrijwel geen nevenactiviteiten buiten de agrarische sector zijn bij de agrarische bedrijven. Voor een nader verdeling van de nevenactiviteiten wordt verwezen naar onderstaande tabel. Tabel : Verdeling nevenactiviteit Aantal bedrijven Broeierij 9 Handel 8 Zelfstandig ondernemer 6 Baan buiten huis 4 Verwerking producten 4 Export 1 Loonwerker 1 Overig 13 Totaal 46 18
19 3.2.2 Grondgebruik De onderzochte bedrijven hebben in totaal ha in gebruik. Hiervan heeft 935 ha betrekking op grond buiten Anna Paulowna (het grootste deel hiervan in de Wieringermeer) en 79 ha op contracteelt. Daarmee ligt de gemiddelde bedrijfsomvang op 57 ha. In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de gebruikssituatie per sector. Uit de tabel blijkt dat het overgrote deel van de grond in eigendom is. De bollenteelt en de akkerbouw nemen hiervan het grootste deel voor hun rekening. Dit geld ook wanneer er naar het totaal aantal ha per sector wordt gekeken. Tabel 3.2.5: Grondgebruikssituatie (in ha) per sector Eigendom Erfpacht Reguliere pacht (6 jarig) Los land Verhuur Buiten Anna Paulowna Contractteelt Totaal % Bollenteelt % Akkerbouw % Melkveehouderij % Anders % 100% Totaal % 60% 3% 8% 10% 4% 14% 1% 100% Onder los land wordt land verstaan dat jaarlijks wordt gehuurd of gepacht. Dit kunnen dus elk jaar andere percelen zijn. Als we deze getallen vergelijken met de gemeente Zijpe, blijkt dat het aandeel eigendom in de totale bedrijfsoppervlakte in Anna Paulowna iets lager ligt (60% in Anna Paulowna, 66% in Zijpe). In de volgende tabel wordt de bedrijfsomvang in verschillende klassen (ha) weergegeven. De meeste bedrijven (circa 17%) zitten in klasse 0 10 ha. De helft hiervan betreft bollentelers. In de hoogste klasse zitten met name akkerbouwbedrijven. Tabel : Bedrijfsomvang Bollenteelt Akkerbouw Melkveehouderij Anders Aantal % Aantal % Aantal bedrijven % Aantal % bedrijven bedrijven bedrijven 0 10 ha 11 18% 2 6% % ha 15 25% 2 6% ha 13 21% 4 11% 2 15% ha 8 13% 3 8% 5 39% 1 12% ha 3 5% 4 11% 2 15% ha 3 5% 2 6% 1 8% ha 3 5% 7 19% ha 3 5% 1 3% 1 8% - > 80 ha 2 3% 11 30% 2 15% - Totaal % % % 8 100% Leeftijd en opvolgingssituatie De meeste geënquêteerde ondernemers vallen binnen de leeftijdsklasse 41 t/m 50 jaar: 31% van het totale aantal ondernemers. Deze groep wordt nauw gevolgd door de groep van ondernemers met een leeftijd 51 t/m 60 jaar (circa 29% van het totaal). In grafiek wordt de verdeling in leeftijdsklassen verder weergegeven. 19
20 Grafiek 3.2.1: Aantal ondernemers per leeftijdklasse Aantal ondernemers jaar jaar jaar jaar jaar Van de geënquêteerde ondernemers heeft 29% van de bedrijven een opvolger, 32% misschien en 39% heeft geen opvolger. Bij deze laatste categorie gaat het in totaal om 46 bedrijven. Tabel : Opvolgingsituatie Aantal bedrijven Percentage Ja 34 29% Misschien 38 32% Nee 46 39% Totaal % Het is belangrijk te weten in welke leeftijdsklasse de ondernemers zonder opvolger vallen om inzicht te krijgen in het aantal bedrijven dat op termijn zal gaan stoppen en de hectares die daarmee beschikbaar kunnen komen. In grafiek wordt de leeftijd gekoppeld aan de situatie waarbij sprake is van geen opvolger (46 bedrijven in totaal). Het hoogste aantal bedrijven met geen opvolger valt binnen de leeftijdsklasse 51 t/m 60 jaar. Grafiek 3.2.2: Aantal ondernemers zonder opvolger per leeftijdsklasse Aantal ondernemers zonder opvolger jaar jaar jaar jaar jaar 20
21 De kans bestaat dat van de grond behorende bij de leeftijdsklasse 51 t/m 60 jaar in totaal circa 425 ha op korte of lange termijn vrijkomt. Dat geldt ook voor de twee hoogste leeftijdsklassen waarmee in totaal 120 ha is gemoeid. In totaal dus 545 ha. De akkerbouw (in totaal zes bedrijven) neemt hierbij het hoogste aantal ha voor zijn rekening namelijk 234 ha. Deze sector wordt gevolgd door de bollenteelt met in totaal 12 bedrijven wat correspondeert met circa 178 ha. In hoofdstuk 4 zal het aantal hectares dat vrijkomt naast de groeibehoefte van de bedrijven worden gelegd, zodat een beeld ontstaat van de grondbalans in Anna Paulowna. 3.3 Bedrijfsontwikkeling In het onderzoek is gevraagd naar de investeringsplannen en bedrijfsperspectieven van de ondernemers. Hierbij is onderscheid gemaakt in: Uitbreiding bedrijfsoppervlakte Noodzaak schaalvergroting Investeringsplannen Bedrijfsverplaatsing Bedrijfsbeëindiging Nevenactiviteiten Plannen met betrekking tot bedrijfsoppervlakte Ongeveer 21% van het totale aantal bedrijven wil de bedrijfsoppervlakte tussen nu en 5 jaar vergroten. en 27% op de langere termijn. Ruim éénderde wil de bedrijfsoppervlakte niet vergroten. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van aantallen en %. Tabel : Wens tot uitbreiden bedrijfsoppervlakte Aantal bedrijven Percentage Direct vergoten 25 21% Vergroten op langere termijn 32 27% Niet vergroten 41 35% Verkleinen 6 5% Geen mening 14 12% Totaal % Van de bedrijven die direct willen vergroten, wil het overgrote deel (80%) de oppervlakte met meer dan 6 ha vergroten (zie onderstaande tabel). Dit zijn met name akkerbouwbedrijven en bollentelers. Tabel : Grondbehoefte in ha Aantal bedrijven Percentage > 6 ha 20 80% 3 6 ha 4 16% < 3 ha 1 4% Totaal % Wat betreft schaalvergroting, vindt éénderde van het totale aantal bedrijven dit noodzakelijk. Dit zijn voor het overgrote deel bollentelers (54%), gevolgd door akkerbouwers (33%) en melkveehouderijen (13%). Ongeveer éénderde vindt schaalvergroting belangrijk maar niet direct noodzakelijk. De overige circa 33% streeft geen schaalvergroting na. 21
22 3.3.2 Investeringen Ruim éénderde van het totale aantal bedrijven heeft geen concrete investeringsplannen. Ruim 46% van alle bedrijven heeft die wel. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven waar deze investeringsplannenbetrekking op hebben (bedrijven konden meerdere investeringen noemen). Tabel : Investeringsplannen Bollenteelt Akkerbouw Melkveehouderijen Anders Bedrijfsovername Aankoop grond Aankoop quota Bouwen Machinepark Automatiseren Noodzakelijke investering Opzetten neventak Onderhoud Overig Bedrijfsverplaatsing Het overgrote deel van de bedrijven heeft geen interesse voor verplaatsing van het bedrijf. Zeven bedrijven hebben aangegeven wel interesse te hebben. Deze bedrijven zijn gevestigd in de Anna Paulownapolder en de Wieringerwaard en vertegenwoordigen in totaal 323,5ha. Zeven bedrijven geven aan mogelijke interesse te hebben voor bedrijfsverplaatsingen. Ook hier zijn de betrokken bedrijven in bovengenoemde deelgebieden gevestigd. Zij vertegenwoordigen gezamenlijk 234,5ha. In onderstaande tabel staat een onderverdeling in ha per deelgebied. Tabel : Aantal ha inzake bedrijfsverplaatsing per deelgebied Interesse Mogelijk interesse Totaal Anna Paulownapolder 142,5 138,5 281 Wieringerwaard 181,0 96,0 277 Totaal 323,5 234,5 558 Indien het noodzakelijk is om ruimte voor bedrijfsontwikkeling te creëren in de deelgebieden binnen Anna Paulowna is er dus door middel van bedrijfsverplaatsing maximaal 558 hectare vrij te maken Bedrijfsbeëindiging Het overgrote deel van de bedrijven heeft geen plannen voor bedrijfsbeëindiging. 14 bedrijven hebben wel plannen voor het beëindigen van de agrarische activiteiten. Hiervan hebben er vier hun activiteiten reeds beëindigd. Bij de overige bedrijven geldt in de meeste gevallen een afbouwtermijn van 3 10 jaar. Slechts één bedrijf heeft aangegeven de agrarische activiteiten binnen een termijn van 1 3 jaar te beëindigen en één na meer dan 10 jaar. Tien bedrijven hebben misschien plannen om de agrarische activiteiten te beëindigen. Hierbij loopt de afbouwtermijn uiteen van 1 tot meer dan 10 jaar. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal bedrijven dat de agrarische activiteiten reeds heeft beëindigd of plannen hiervoor heeft. Tabel : Aantal ha in relatie tot bedrijfsbeëindiging per deelgebied Ja Misschien Totaal Anna Paulownapolder 138,8 71,6 210,4 Wieringerwaard 96,0 177,5 273,5 Oostpolder 51,0 130,0 181 Totaal 285,8 379,1 664,9 22
23 3.3.5 Nevenactiviteiten naast de primaire productie In de enquête is specifiek gevraagd naar agrarisch natuurbeheer als nevenactiviteit. Ongeveer 85% van het totale aantal bedrijven heeft geen agrarisch natuurbeheer in de bedrijfsvoering opgenomen en ook geen interesse om dit op termijn te integreren. Circa 11% heeft agrarische natuurbeheer niet opgenomen maar heeft wel interesse. Bij de overige circa 4% maakt agrarisch natuurbeheer onderdeel uit van de bedrijfsvoering maar zijn er geen concrete plannen voor uitbreiding. Verder bleek uit de enquête dat 71% van de ondernemers geen interesse om de bedrijfsactiviteiten te verbreden. 17% van de geënquêteerde ondernemers heeft aangegeven misschien interesse te hebben. De overige 12% heeft aangegeven interesse te hebben voor verbreding. Het gaat hierbij vooral om verwerking van producten en huisverkoop. Bij deze laatste categorie gaat het zowel om akkerbouw- als bollenteeltbedrijven Mogelijke knelpunten voor bedrijfsontwikkeling In de enquête zijn vragen gesteld over knelpunten die ondernemers signaleren bij hun bedrijfsontwikkeling. Deze knelpunten hebben betrekking op: Afstand bedrijfsgebouw en dichtstbijzijnde burgerwoning Grondaankoop Ontsluiting bedrijf en kavels Waterhuishouding Waterkwaliteit Milieuwetgeving Ruimtelijke ordeningsbeleid Gebruiksmogelijkheden percelen Afstand tot burgerwoningen Voor het overgrote deel van de bedrijven, zoals blijkt uit onderstaande tabel, is de afstand van het bedrijfsgebouw tot de dichtstbijzijnde burgerwoning geen beperking voor de bedrijfsontwikkeling. Bij sommige bedrijven is de afstand zodanig groot dat de vraag niet van toepassing op de desbetreffende situatie. Bij 13% van de bedrijven levert de afstand wel een probleem op. In deze gevallen loopt deze afstand uiteen van 0-25 meter of van meter. Tabel Beperkt de afstand van het bedrijfsgebouw tot de dichtstbijzijnde burgerwoning de bedrijfsontwikkeling? Nee 80% Ja 13% N.v.t. 7% Mogelijkheden grondaankoop De uitbreidingsmogelijkheden voor wat betreft grondaankoop vormen voor 65% van de bedrijven geen knelpunt. Voor ruim éénkwart van de bedrijven wordt de grondaankoop belemmerd door te hoge prijzen. Hiervan is de helft akkerbouw. In een aantal gevallen is het geringe aanbod van grond een knelpunt. Tabel Is grondaankoop een knelpunt? Nee 65% Ja, te hoge prijzen 26% Ja, te weinig aanbod 8% Anders 1% 23
24 Ontsluiting van het bedrijf en de kavels De ontsluiting van het bedrijf en de in gebruik zijnde kavels en percelen levert voor 87% van de bedrijven geen problemen op. Voor de overige 13% is de ontsluiting wel een knelpunt. Hiervoor zijn verschillende redenen: Slechte of onverharde kavelpaden; Slechte bereikbaarheid via pontje; Recht van overpad; Belemmeringen door o.m. dijk, vlotbrug en drempels; Afstand tot moederbedrijf. Tabel Is de ontsluiting van het bedrijf in relatie tot de kavels en percelen een knelpunt? Nee 87% Ja 13% Waterhuishouding Bijna driekwart van de bedrijven is tevreden over de waterhuishouding. 10% van de bedrijven vind het winterpeil of het zomerpeil te hoog. Naaste te hoge waterpeilen zijn een te laag zomerpeil (inlaat aan de verkeerde kant), kwelwater, slechte afvoer en te weinig aanvoer in droge tijden genoemd. Tabel Bent u tevreden over de waterhuishouding? Ja 74% Nee, winterpeil te hoog 7% Nee, zomerpeil te hoog 3% Nee, anders 16% Waterkwaliteit Over het algemeen levert de waterkwaliteit geen problemen op. In een aantal gevallen is de riooloverstort een probleem. Verder is slecht kwelwater genoemd. Tabel Heeft u problemen met de waterkwaliteit? Nee 88% Ja, door aanwezigheid riool verstort 5% Ja, anders 7% Milieuwetgeving 67% van de bedrijven heeft geen problemen vanwege de milieuwetgeving. Bij 33% van de bedrijven levert de milieuwetgeving wel verschillende knelpunten op zoals: Beperking gebruik bestrijdingsmiddelen (25 keer genoemd); Lozingenbesluit (12 keer); Nieuwe mestwetgeving (33 keer); Ammoniakemissie (3 keer); Stankcirkel (2 keer); Mestproductierechten (1 keer). Tabel Is de milieuwetgeving een knelpunt? Nee 67% Ja 33% Ruimtelijke ordening Voor het overgrote deel levert het ruimtelijke ordeningsbeleid geen problemen op. 11% noemt de bouwblokbepaling een knelpunt. Overige knelpunten zijn de gebruikersverklaring en de status van beschermd monument. 24
Agrarische bedrijfsinventarisatie PARK21
FACTSHEET Agrarische bedrijfsinventarisatie PARK21 DOOR Stivas Noord-Holland VOOR Gemeente Haarlemmermeer, LTO Noord Haarlemmermeer, Stivas Noord-Holland DOELEN VAN HET ONDERZOEK Via bedrijfsinventarisatie:
Nadere informatieVragenlijst Landbouw effect rapportage Buizenzone Eemsdelta
Vragenlijst Landbouw effect rapportage Buizenzone Eemsdelta Het doel van de Landbouw effect rapportage (LER) is de belangen van de agrarische sector binnen het besluitvormingsproces van de tracékeuze op
Nadere informatieAgrarisch structuuronderzoek Kromme Leek
Agrarisch structuuronderzoek Kromme Leek De akkers staan vol met veelzijdig gewas Van witlof tot aardbei, van fruit tot groen gras De bloempjes die bloeien gestaag in de kas Ze krijgen t water rechtstreeks
Nadere informatieLandbouwverkenning. Lingewaal West - Gorinchem Oost
Landbouwverkenning Lingewaal West - Gorinchem Oost Vuren, 16 november 2009 Programma Welkom (G. van Zandwijk) Resultaten van de landbouwverkenning (R. Vorage, Projecten LTO Noord) Vragen en discussie Pause
Nadere informatieLER Bovenkerkerpolder en Noorder Legmeerpolder
LER Bovenkerkerpolder en Noorder Legmeerpolder Definitief Provincie Noord-Holland Directie Beleid Sector Natuur, Recreatie en Landschap Postbus 3007 2001 DA Haarlem Grontmij Nederland bv Alkmaar, 10 oktober
Nadere informatieENQUETEFORMULIER AGRARISCHE BEDRIJFSINVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER
ENQUETEFORMULIER AGRARISCHE BEDRIJFSINVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER Datum interview : Nummer(ID): 1 Dit enquêteformulier omvat 2 onderdelen: Deel 1: Dit betreffen uw specifieke bedrijfsgegevens.
Nadere informatieEtten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)
Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door
Nadere informatieRuimte om te leven met water
Ruimte om te leven met water Het huidige watersysteem is volgens de nieuwe In de toekomst wil het waterschap een zoveel Om de benodigde ruimte aan hectares te verwerven inzichten niet meer op orde. Aanpassingen
Nadere informatieStivas December 2016 Projectnummer 16ADV04 Plan van aanpak vervolgproces Integrale ontwikkeling Oostrand Dronten Plan van aanpak vervolgproces Oostrand Dronten 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Beschrijving
Nadere informatieGebiedvisie op het. buitengebied van de. gemeente Drimmelen
Gebiedvisie op het buitengebied van de gemeente Drimmelen Door de ZLTO Afdeling Drimmelen Gebiedsvisie voor de gemeente Drimmelen Vanuit de ZLTO-afdeling Drimmelen is het idee gekomen om in navolging van
Nadere informatieENQUETEFORMULIER GRONDBEZITTERS/-VERPACHTERS AGRARISCHE INVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER
ENQUETEFORMULIER GRONDBEZITTERS/-VERPACHTERS AGRARISCHE INVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER Datum interview : (in te vullen door interviewer) Nummer(ID): 1 Dit enquêteformulier omvat 2 onderdelen: Deel
Nadere informatieMotivatie wijzigingsplan
Motivatie wijzigingsplan Ten behoeve van natuurontwikkeling in het gebied Hanenplas, wordt de gemeente verzocht om de bestemming van een aantal percelen (gelegen binnen het bestemmingsplan buitengebied
Nadere informatieDoorkiesnummer: 088-888 66 66 Datum: 21 december 2012 Referentie: NH/ML/MvD/12.084 Faxnummer: 088-888 66 36
Vestiging Haarlem Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Hollands Kroon Postbus 8 1760 AA ANNA PAULOWNA Doorkiesnummer: 088-888 66 66 Datum: 21 december 2012 Referentie: Faxnummer:
Nadere informatieEcologische verbindingszone Omval - Kolhorn
Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Watertoets Definitief Provincie Noord Holland Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 11 december 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Inrichting watersysteem...
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. Nieuwe aanpak Noordrand Krimpenerwaard: Ruimte voor ondernemen. Oktober Partijen in de Krimpenerwaard en de provincie
NIEUWSBRIEF Nieuwe aanpak Noordrand Krimpenerwaard: Ruimte voor ondernemen Oktober 2014 Partijen in de Krimpenerwaard en de provincie Zuid-Holland gaan op een andere manier samenwerken aan de ontwikkeling
Nadere informatieProgramma Nieuwe Natuur Flevoland. Projectvoorstel Noordwest Schokland - NFL04
Programma Nieuwe Natuur Flevoland Projectvoorstel Noordwest Schokland - NFL04 Aangepaste versie augustus 2014 Indiener De heer J.A. Schenk Zaakwaarnemer Agrivesta makelaardij en onteigening J.A.J.M. Huijbregts
Nadere informatieProvincie Noord-Holland
Provincie Noord-Holland 12.008525 POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM Burgemeester en Wethouders Zijpe Postbus 5 1 750 AA SCHAGERBRUG Gemeente Zijpe 7 6 SEP ZQti ingekomen: * ^Gedeputeerde Statf n Behandelaar:
Nadere informatieRuimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening
Ruimtelijke ordening Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke ordening (RO) in Nederland Vanuit de geschiedenis is RO al belangrijk in Nederland, denk bijvoorbeeld aan landinrichting en optimaliseren van de waterhuishouding.
Nadere informatieIntegraal Peilbesluitplan Smilde Streekbijeenkomst
Integraal Peilbesluitplan Smilde Streekbijeenkomst Dinsdag 20 september 2011 Het Kompas te Smilde Programma van vanavond Tijd activiteit 19:30 start bijeenkomst 19:40 plenaire presentatie - voortraject
Nadere informatieRuimtelijke Onderbouwing Westerklief 8 Hippolytushoef. Gemeente Hollands Kroon
Ruimtelijke Onderbouwing Westerklief 8 Hippolytushoef Gemeente Hollands Kroon 12 oktober 2016 Toelichting Inhoud: 1. Inleiding... 3 1.1 Voorgeschiedenis... 3 1.2 Initiatiefnemer... 3 1.3 Planvoornemen...
Nadere informatieBestemmingsplan Buitengebied Zundert, vormverandering agrarisch bouwblok Hazeldonksestraat 2B, Rijsbergen. Toelichting/ ruimtelijke onderbouwing
vormverandering agrarisch bouwblok Hazeldonksestraat 2B, Rijsbergen. Toelichting/ ruimtelijke onderbouwing Opgesteld door: Provincie Noord-Brabant 19-05-2016 S.M.Verhaart- Menken Versie: 3_19-05-2016 Inhoud
Nadere informatieGemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening
** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.
Nadere informatieBiologische boeren in Noord-Holland. Digitale enquête 2012. Annelies Maarschalkerweerd Stella Blom SAMENVATTING. fotografie: Dick Boschloo
Biologische boeren in Noord-Holland Digitale enquête 2012 Annelies Maarschalkerweerd Stella Blom SAMENVATTING fotografie: Dick Boschloo Samenvatting De provincie Noord-Holland behoort tot de koplopers
Nadere informatiePetra Berkhout. Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF
Petra Berkhout Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF Grondontwikkelingen in perspectief Grondgebonden Ondernemen, 17 november 2015 Petra Berkhout Structuur
Nadere informatieAgrariërs op de grondmarkt
Agrariërs op de grondmarkt Augustus 2016 Huib Silvis en Martien Voskuilen Het samenspel van vraag en aanbod van landbouwgrond de agrarische grondmarkt mondt uit in een bepaalde hoeveelheid verhandelde
Nadere informatieHergebruik Vrijgekomen Agrarische Bedrijfsbebouwing Nieuwe Landgoederen & Landelijk wonen
Beleidskader Hergebruik Vrijgekomen Agrarische Bedrijfsbebouwing Nieuwe Landgoederen & Landelijk wonen In het buitengebied 1. Inleiding Het Streekplan Gelderland (2005) biedt nieuwe beleidsruimte voor
Nadere informatieSamen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept
Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 22 november 2010) Nummer Onderwerp Kreekherstel Strypse Wetering
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 22 november 2010) Nummer 2420 Onderwerp Kreekherstel Strypse Wetering Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller
Nadere informatieGEMEENTE OLDEBROEK PERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN STRUCTUURVISIE CONCEPT, DECEMBER 2014 KENMERK
GEMEENTE OLDEBROEK STRUCTUURVISIE PERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN CONCEPT, DECEMBER 2014 KENMERK 188197 Inhoudsopgave 1 Beleidskader 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Beleidsmatige aspecten 5 2 Toetsingskader
Nadere informatieVerzoek tot aanwijzing ter onteigening ex artikel 78 Onteigeningswet. Bestemmingsplan Nieuwe Dordtse Biesbosch, van de gemeente Dordrecht,
Verzoek tot aanwijzing ter onteigening ex artikel 78 Onteigeningswet Bestemmingsplan Nieuwe Dordtse Biesbosch, van de gemeente Dordrecht, Gemeente Dordrecht Zakelijke beschrijving Administratieve onteigening
Nadere informatieBurgemeester van de gemeente Bergen Postbus AD Bergen. Betreft: Reactie prealabele vraag fusielocatie voetbalvelden Egmond aan den Hoef
POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM Burgemeester van de gemeente Bergen Postbus 175 1860 AD Bergen Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon M.D. Alles BEL/RI Doorkiesnummer +31235144195 allesm@noord-holland.nl 1
Nadere informatieRuimtelijke onderbouwing. Plattelandswoning Eilandseweg 18 a, Nederhorst den Berg
Ruimtelijke onderbouwing Plattelandswoning Eilandseweg 18 a, Nederhorst den Berg In opdracht van G.C. Nagel december 2013 Ruimtelijke onderbouwing Plattelandswoning Eilandseweg 18 a Nederhorst den Berg
Nadere informatieONTWIKKELINGSPLAN LANDSCHAPPELIJKE ELEMENTEN. Gemeente Someren. Project 3: Beekdal van de Aa ten oosten van de Zuid Willemsvaart
ONTWIKKELINGSPLAN LANDSCHAPPELIJKE ELEMENTEN Gemeente Someren Datum: 9 november 2001 Project: 119-4 Status: Definitief Opdrachtgever: Gemeente Someren VOORWOORD Door het college van Burgemeester & Wethouders
Nadere informatieGroengebied Amstelland AB 10-11-2011 Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE
Groengebied Amstelland AB 10-11-2011 Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE Bestuurlijke begeleidingsgroep Visie Amstelland Aantal bijlagen:
Nadere informatieRUIMTELIJKE ONDERBOUWING. Realisatie kunstwerk Bestemming Drachten Markeringspunt Noord
RUIMTELIJKE ONDERBOUWING Realisatie kunstwerk Bestemming Drachten Markeringspunt Noord 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Er is een aanvraag om omgevingsvergunning ingediend voor de realisatie van een kunstwerk
Nadere informatieConcrete begrenzing EHS en GHS in het plangebied Voorste Stroom te Tilburg
Concrete begrenzing EHS en GHS in het plangebied Voorste Stroom te Tilburg Opdrachtgever: gemeente Tilburg Maart 2009 Antonie van Diemenstraat 20 5018 CW Tilburg 013-5802237 Eac@home.nl Pagina 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieVraag en antwoord Ecologische Hoofdstructuur
Vraag en antwoord Ecologische Hoofdstructuur Maart 2013 Wat is de ecologische hoofdstructuur (EHS)? De ecologische hoofdstructuur is een samenhangend netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen belangrijke
Nadere informatieGrondbank RZG Zuidplas. Bijstelling AANKOOP STRATEGIEKADER
Grondbank RZG Zuidplas Bijstelling AANKOOP STRATEGIEKADER 2008-2011 0 Inleiding Bij de vaststelling van het ASK op 18 juni 2007 door het Algemeen Bestuur van de Grondbank RZG Zuidplas is besloten tot een
Nadere informatieLevende Beerze. Informatieavond Esche Stroom 9 juni 2009
Levende Beerze Informatieavond Esche Stroom 9 juni 2009 Vanavond: Den Bosch De Levende Beerze structuurvisie planmer Esche Stroom en De Levende Beerze Procedure Bergeijk Waarom aan de slag? Nota Ruimte:
Nadere informatieLandelijk gebied, percelen rond Kiebergerweg 2
Landelijk gebied, percelen rond Kiebergerweg 2 NL.IMRO.0037.BP1303-vs01 25 augustus 2014 blz. 2 Gemeente Stadskanaal Inhoudsopgave Toelichting 3 Hoofdstuk 1 Inleiding 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Plangebied
Nadere informatie1 Natuur in de Krimpenerwaard
Zelfrealisatie 1 Natuur in de Krimpenerwaard Binnen natuurgebieden zijn een grote hoeveelheid aan dier- en plantensoorten te vinden. Hoe groter ( robuuster ) de natuurgebieden zijn, hoe beter de soorten
Nadere informatieRaadsinformatiebrief B&W vergadering 23 oktober 2012
Raadsinformatiebrief B&W vergadering 23 oktober 2012 Steller : J. Bosma Telefoonnummer: (0343) 565839 E-mailadres : jan.bosma@heuvelrug.nl Onderwerp : Voortgang haalbaarheidsonderzoek gebiedsontwikkeling
Nadere informatieAGRARISCH STRUCTUURONDERZOEK BERGEN N-H
AGRARISCH STRUCTUURONDERZOEK BERGEN N-H Inzicht in het agrarisch grondgebruik in Bergen op basis van een onder de grondeigenaren en grondgebruikers uitgevoerde enquête augustus 2008 2 COLOFON Opdrachtgever
Nadere informatieNotitie gevolgen inrichting natuur en landschap voor agrarische bedrijfsvoering
Notitie gevolgen inrichting natuur en landschap voor agrarische bedrijfsvoering Pina Dekker Gemeente Ooststellingwerf, beleidsmedewerker en ondersteunend lid van de werkgroep Es van Tronde. Deze notitie
Nadere informatieCompensatieaanpak N794 Heerderweg i.r.t EHS en Boswet
Compensatieaanpak N794 Heerderweg i.r.t EHS en Boswet (dd 12 mei 2014) Samenvatting Het plan N794 Heerderweg heeft als doel verhogen van de verkeersveiligheid van fietsers en automobilisten door de aanleg
Nadere informatieSamenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant
Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln
Nadere informatieLandbouwverkenning De Liemers
Landbouwverkenning De Liemers Landbouwverkenning voor de agrarische sector in de Liemers Eindrapportage van een landbouwonderzoek in het werkgebied van LTO Noord afdeling de Liemers. De inhoud van deze
Nadere informatieBestemmingsplan buitengebied
Bestemmingsplan buitengebied Voorontwerp Informatieavond dinsdag 26 juni 2012 Wat is een bestemmingsplan? Plan met regels over het gebruik van de ruimte Waar en hoe mag wat worden gebouwd? Welke functies
Nadere informatiePERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN
Concept PERMANENTE BEWONING VAN RECREATIEWONINGEN BELEIDSNOTITIE VAN GEDEPUTEERDE STATEN DECEMBER 2004 1. Doel en Aanleiding In haar brief van 11 november 2003 aan de Tweede Kamer heeft de Minister van
Nadere informatie2. Waalwijk. 2.1 Grondgebruik. Databron: LGN7
2. Waalwijk Schaal: 1:45.000 2.1 Grondgebruik Databron: LGN7 Hoofdgrondgebruik ha % Agrarisch gebied 234 23% Bos/ natuur/ water 549 54% Bebouwd gebied en wegen 229 23% Totaal gebiedsoppervlak 1012 100%
Nadere informatieRuimte voor Limburg. Limburg in VORm: Ruimtelijke ontwikkelingen in balans
Ruimte voor Limburg Limburg in VORm: Ruimtelijke ontwikkelingen in balans Colofon Uitgave: Provincie Limburg Postbus 5700 6202 MA Maastricht Tel.: +31 (0)43 389 99 99 Fax: +31 (0)43 361 80 99 E-mail: postbus@prvlimburg.nl
Nadere informatieK a n s e n. voor particulier natuurbeheer i n B r a b a n t. Onderzoeksrapport. Mei 2007
K a n s e n voor particulier natuurbeheer i n B r a b a n t Onderzoeksrapport Mei 2007 Opdrachtgever: Uitvoerenden: In samenwerking met: Provincie Noord-Brabant Brabants Landschap Brabants Particulier
Nadere informatieBedrijfsontwikkelingsplan (BOP) Module Agrarische nieuwvestiging en uitbreiding Limburgs Kwaliteitsmenu
Bedrijfsontwikkelingsplan (BOP) Module Agrarische nieuwvestiging en uitbreiding Limburgs Kwaliteitsmenu ALGEMENE GEGEVENS (Bedrijfs-)naam : Straat en huisnummer : Postcode en plaats : Telefoonnummer(s)
Nadere informatieBijdrageregeling woningbouw en sloopvergoeding in het kader van Buitengebied in Ontwikkeling CONCEPT
Bijdrageregeling woningbouw en sloopvergoeding in het kader van Buitengebied in Ontwikkeling CONCEPT Uden, juni 2009 Inhoudsopgave blz 1. Inleiding 3 2. Stimuleren ontwikkelingen in het landelijk gebied
Nadere informatieOntwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2003.
Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2003. In deze notitie wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt. De notitie is als volgt ingedeeld: 1. Samenvatting.
Nadere informatiePachtafhankelijke bedrijven in beeld
Pachtafhankelijke in beeld Huib Silvis, Ruud van der Meer en Martien Voskuilen Pacht heeft een belangrijke rol als financieringsinstrument voor de landbouw, zowel bij bedrijfsovername als bedrijfsvergroting.
Nadere informatieTopsoil. Korte introductie
Topsoil Korte introductie TOPSOIL is een Europees INTERREG subsidieproject. Het is een samenwerking tussen waterschappen, wetenschappers, overheden en stakeholders uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken
Nadere informatieRuimtelijke onderbouwing. Wijziging gebruik van loods voor opslag op het perceel Rinkesfort 13 te Maasbree
Ruimtelijke onderbouwing Wijziging gebruik van loods voor opslag op het perceel Rinkesfort 13 te Maasbree 16-08-2011 1. Inleiding Algemeen De heer Wijnen heeft het verzoek gedaan om een loods op het perceel
Nadere informatieDe instrumentenkoffer. Mogelijkheden om natuurdoelen in te passen in uw bedrijfsvoering
De instrumentenkoffer Mogelijkheden om natuurdoelen in te passen in uw bedrijfsvoering Versie 3, september 2018 Wat is de Instrumentenkoffer? Wij zijn blij dat u zich als agrarisch ondernemer oriënteert
Nadere informatieSubsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Uitvoeringsprogramma Brabantse Delta e.o.
4 - Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Uitvoeringsprogramma Brabantse Delta e.o. t Hl i ifi ; : i :>! ui 5 /,,,,,, Wm > mmffl i f r.-v : i. 1,1 I : Het landschap in Brabant is vandaag de dag
Nadere informatiePOP3-project Duurzaam Verkavelen!
POP3-project Duurzaam Verkavelen! Erwin van den Berg directeur - Bijna 25 jaar actief als rentmeester NVR - POP2: zes projecten in Noord-Holland - POP3-project Kavelruil Werkt! STIVAS - wie zijn wij? Gebiedsontwikkelaar
Nadere informatieVraag 6 Hoe groot is de vloeroppervlakte van de bedrijfsruimte die u denkt nodig te hebben voor uw uitbreiding- of verplaatsingsplannen?
Conclusie Tot 2020 wordt een behoefte naar bedrijventerrein in de gemeente Zijpe geraamd van circa 5 hectare. Dit is ook de oppervlakte die in de planningsopgave in de provinciale structuurvisie is opgenomen.
Nadere informatieHaarlem, 15 april 2014
Haarlem, 15 april 2014 2014 29 Vragen van mevrouw C. Stevens-Meewis (CDA) en mevrouw P.J. van Hartskamp-de Jong (VVD) inzake Subsidie Waddenfonds aan project Lage Oude Veer in gemeente Hollands Kroon.
Nadere informatieGrondberichten voor boer en tuinder Grondmarkt en grondfinanciering
Grondberichten voor boer en tuinder Grondmarkt en grondfinanciering Inspiratiedag Vollegronds Groenteteelt 5 maart 2015 Erik Somsen a.s..r. landelijk vastgoed Belegger en vermogensbeheerder voor a.s.r.
Nadere informatieiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii Stuknummer: 13.022171
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii Stuknummer: 13.022171 C-C. Gr? GEMEENTE SCHAGEN ING 2 6 SEP2013 agriboard Noord-Holland Noord BioValley AFD BioValley p/a Stichting Agriboard Noord-Holland Noord Postbus
Nadere informatieUitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief
Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief Dit uitvoeringsprogramma, behorende bij de Structuurvisie Borger- Odoorn, geeft aan op welke wijze de integrale gebiedsvisie
Nadere informatieACTUALISATIE STRUCTUURVISIE BLADEL
ACTUALISATIE STRUCTUURVISIE BLADEL Gemeente Bladel Memo wijzigingen in Ruimtelijk Casco ten opzichte van DRS en Dorpenplan Medio 2004 heeft de gemeenteraad van Bladel de StructuurvisiePlus, bestaande uit
Nadere informatieBijlage 1: Overzicht belangrijkste wijzigingen
Bijlage 1: Overzicht belangrijkste wijzigingen Bestemmingsplan Wergea Voorontwerp Bestemmingsplan Wergea Voorontwerp Overzicht belangrijkste wijzigingen* In dit overzicht zijn de belangrijkste wijzigingen
Nadere informatieGroengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN
Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als ontbrekende schakel
Nadere informatieResultaten landbouwenquête. September 2013
Resultaten landbouwenquête September 2013 1 Landbouwenquête 2013 Inleiding In juni 2013 hebben de noordelijke Natuur en Milieufederaties en LTO Noord in samenwerking met het Dagblad van het Noorden en
Nadere informatieRaadsstuk. Onderwerp Vaststellen bestemmingsplan Binnenduinrand
Raadsstuk Onderwerp Vaststellen bestemmingsplan Binnenduinrand Nummer 2017/209688 Portefeuillehouder Spijk, J.K.N. van Programma/beleidsveld 4.1 Duurzame stedelijke ontwikkeling Afdeling STZ/RB Auteur
Nadere informatieToelichting. vastgesteld 23 februari Meeuwisdijk 9
Toelichting vastgesteld 23 februari 2016 Meeuwisdijk 9 Hoofdstuk 1 Inleiding Het perceel Meeuwisdijk 9 in het noordelijk buitengebied van Etten-Leur heeft in het geldende bestemmingsplan Buitengebied (2013)
Nadere informatieLandelijk Gebied - Dalweg 12
Landelijk Gebied - Dalweg 12 blz. 2 blz. 3 Toelichting blz. 4 blz. 5 1. Inleiding Momenteel is aan de Dalweg 12 een kleinschalige kinderopvang, in de vorm van een gastouderopvang, gevestigd. Het perceel
Nadere informatieOnderwerp : Verklaring van geen Bedenkingen: bouwen loods aan de Middendijk 7 te Usquert
Nummer : 11-03.2015 Onderwerp : Verklaring van geen Bedenkingen: bouwen loods aan de Middendijk 7 te Usquert Korte inhoud : Er is een omgevingsvergunning aangevraagd om een opslagloods bij een agrarisch
Nadere informatieGemeente Achtkarspelen Projectbesluit Veranderen erf bij de woning Skieppedrifte 5 te Drogeham Ruimtelijke onderbouwing
Gemeente Achtkarspelen Projectbesluit Veranderen erf bij de woning Skieppedrifte 5 te Drogeham Ruimtelijke onderbouwing 1. INLEIDING 1.1 Aanleiding voor het projectbesluit Op 15 januari 2010 is er een
Nadere informatieTelefoonnummer: Datum: 9 februari 2012 Referentie: NH/ML/MvD/ Faxnummer:
Vestiging Haarlem Het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Wijdemeren Postbus 190 1230 AD LOOSDRECHT Telefoonnummer: 088-888 66 66 Datum: 9 februari 2012 Referentie: Faxnummer: 088-888
Nadere informatieRuimtelijke onderbouwing speelterrein Netersel
Ruimtelijke onderbouwing speelterrein Netersel Inleiding en planbeschrijving In Netersel is in de huidige situatie een speelterrein gelegen (zie figuur 1). Dat speelterrein is deels binnen het plangebied
Nadere informatieVrijkomende agrarische bebouwing in het buitengebied
Vrijkomende agrarische bebouwing in het buitengebied LTO NOORD SHARONA DE KLERK 1 JULI 216 SAMENVATTING De problematiek omtrent Vrijkomende Agrarische Bebouwing zal de komende jaren toenemen. Dat schreef
Nadere informatieGebied: De Drie Polders
Gebied: De Drie Polders Basisschets De basisschets is het resultaat voort gekomen uit twee schetssessies. Onderstaande schets is het streefbeeld waar draagvlak voor is en is de basis geweest voor de nadere
Nadere informatieCOMPENSATIEMAATREGELEN UITBREIDING BEDRIJVENTERREIN KOLKSLUIS TE T ZAND
COMPENSATIEMAATREGELEN UITBREIDING BEDRIJVENTERREIN KOLKSLUIS TE T ZAND 1. INLEIDING Aanleiding De gemeente Schagen is voornemens om het bedrijventerrein Kolksluis langs de Koning Willem II-weg in t Zand
Nadere informatieOppervlak en concentratie bloembollenteelt en boomteelt,
Oppervlak en concentratie bloembollenteelt en boomteelt, 2003-2006 Indicator 8 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieOpiniërende Raadsbijeenkomst
Opiniërende Raadsbijeenkomst Thema: Kaders en randvoorwaarden omvang grondgebonden agrarische bedrijven Onderwerpen Inleiding Terugblik informatieavond september 2009 Provinciale beleidswijziging Gemeentelijk
Nadere informatieIMPACT VAN EEN RUIMTELIJK UITVOERINGSPLAN IN EEKLO OP LAND- EN TUINBOUW
IMPACT VAN EEN RUIMTELIJK UITVOERINGSPLAN IN EEKLO OP LAND- EN TUINBOUW Landbouwtoets Eeklo uitgevoerd in opdracht van provincie Oost-Vlaanderen INHOUD 1. Inleiding... 3 2. Situering van het landbouwgebruik...
Nadere informatieFietspad in het Voorsterbos, voorbeeld van een toegankelijk, divers bos
Concept Concept Concept Concept CRU05.095 Lekker leven in Flevoland Wat willen we bereiken: Een provincie met goede recreatieve mogelijkheden voor zowel de inwoners als de Randstadbewoners, het behoud
Nadere informatieHatertse en Overasseltse Vennen
Hatertse en Overasseltse Vennen Maatregelplan aanpak verdroging en natuur Harro Kraal Waterschap Rivierenland Beleid Rijksbeleid TOP-gebieden EHS Provinciaal Waterhuishoudingsplan Actiegebieden Waterberging
Nadere informatieBijlage 2 Uitwerking uitbreidingsmogelijkheden Rooye Hoefsedijk 38 in Gemert
Bijlage 2 Uitwerking uitbreidingsmogelijkheden Rooye Hoefsedijk 38 in Gemert Bestemmingsplan: Oud bestemmingsplan: Gemert-Bakel Buitengebied 2006 Bouwblok: Agrarisch bedrijf, met de aanduiding Intensieve
Nadere informatieBoeren en tuinders van de Liemers
Boeren en tuinders van de Liemers Ondernemend, gevarieerd en waardevol De landbouwvisie is opgesteld door het bestuur van LTO Noord afdeling De Liemers, met ondersteuning van Harrie Vreman en Hille Kraak,
Nadere informatieMER Regionaal Bedrijventerrein Twente Samenvatting
MER Regionaal Bedrijventerrein Twente Samenvatting MER Regionaal Bedrijventerrein Twente Samenvatting Van zoekgebieden naar inrichting oktober 2004 Adecs Oost bv oktober 2004 MER Regionaal Bedrijventerrein
Nadere informatieActoren op de agrarische grondmarkt
Actoren op de agrarische grondmarkt Maart 2016 Huib Silvis en Martien Voskuilen, m.m.v. Paul Peter Kuiper (Kadaster) Nederland heeft nog ruim 2 miljoen hectare landbouwgrond. Ongeveer 85% is van natuurlijke
Nadere informatie(ontwerp) ruimtelijke onderbouwing afwijking BP Asserstraat 31 Vries
(ontwerp) ruimtelijke onderbouwing afwijking BP Asserstraat 31 Vries Gemeente Tynaarlo November 2011 Projectgebied Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Huidige en beoogde situatie... 5 2.1 Beschrijving van
Nadere informatieGelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;
Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 19 januari 2016, nummer 733850/733899, tot wijziging van de Uitvoeringsregeling subsidie Businesscase Zeevang en Groene Uitweggebied Noord-Holland
Nadere informatieVerklaring. In verband met wijziging agrarische bedrijfswoning tot status plattelandswoning
Verklaring In verband met wijziging agrarische bedrijfswoning tot status plattelandswoning De ondergetekende: De heer P.J.M. Kuenen, wonende Houbenweg 15 te 5814 AR Veulen ( Venray), hierna te noemen:
Nadere informatieONTWERP-PROJECTPLAN WATERWET ex art. 5.4 Waterwet
ONTWERP-PROJECTPLAN WATERWET ex art. 5.4 Waterwet Datum: 10 februari 2016 Kenmerk: 201600150 Onderwerp: ontwerp-projectplan voor de realisatie van maatregelen ten behoeve van het nieuwe peilgebied Nieuw-Lekkerland
Nadere informatieONTWIKKELINGSBEELD NOORD-HOLLAND NOORD (streekplan in de zin van Art. 4a van de Wet op de Ruimtelijke Ordening)
ONTWIKKELINGSBEELD NOORD-HOLLAND NOORD (streekplan in de zin van Art. 4a van de Wet op de Ruimtelijke Ordening) Streekplanuitwerking Vroonermeer-Noord --Concept Ontwerp -- 1. Inleiding 1.1 Waarom deze
Nadere informatieOntwikkelingen op de agrarische grondmarkt. In deze notitie wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt.
Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt In deze notitie wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt. De notitie is als volgt ingedeeld: 1. Samenvatting 2. Achtergrond
Nadere informatieBegrenzing Primair agrarisch gebied (Primag)
Begrenzing Primair agrarisch gebied (Primag) 1.1 Inleiding Het buitengebied van de gemeente Deurne, dat behalve de kernen van Deurne, Vlierden, Liessel, Neerkant en Helenaveen, het gehele grondgebied van
Nadere informatieNatuurbeheerplan Zeeland Ontwerp planwijziging Antwoordnota. Vastgesteld door Gedeputeerde Staten op # september 2015
Natuurbeheerplan Zeeland 2016 Ontwerp planwijziging 2015 Antwoordnota Vastgesteld door Gedeputeerde Staten op # september 2015 1 1. Inleiding Op 2 juni 2015 heeft het College van GS de Ontwerp planwijziging
Nadere informatieBijlage I: Raamplan Kern Pijnacker
Bijlage I: Raamplan Kern Pijnacker Karakteristiek van het gebied De kern van Pijnacker ligt in twee polders, de Oude Polder van Pijnacker (inclusief Droogmaking) en de Nieuwe of Drooggemaakte Polder (noordelijk
Nadere informatie