Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer JuZa ivs mr. Th.I. de Kieviet (035)

Transcriptie

1 AANGETEKEND Yorin TV B.V. t.a.v. afdeling Juridische Zaken Postbus TV HILVERSUM Datum Onderwerp 5 september 2002 Yorin Time / bestuurlijke boete Uw kenmerk Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer JuZa ivs mr. Th.I. de Kieviet (035) Met een brief van 25 juni 2002 hebben wij u op de hoogte gebracht van ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van artikel 52j, eerste lid, van het Mediabesluit. U bent tijdens een op 8 augustus 2002 georganiseerde hoorzitting in de gelegenheid gesteld uw zienswijze met betrekking tot dit voornemen bekent te maken. Van die gelegenheid hebt u gebruik gemaakt. Bij deze beslissing is een kopie gevoegd van het verslag van de hoorzitting. 1. Feiten Op 7 en 12 december 2001 zijn door u diverse, circa 25 seconden durende filmpjes uitgezonden waarin tips worden gegeven op een bepaald gebied. De in het vervolg als tips aangeduide filmpjes werden gesponsord door respectievelijk GoGo tours en Sunweb vliegreizen. De tips worden voorafgegaan door een billboard. De tips worden niet uitgezonden binnen een als zodanig herkenbaar reclameblok, maar na een reclameblok en een promo (voor een later uit te zenden programma) en voorafgaand aan een programmaonderdeel. Hieronder volgt een beschrijving van één van deze tips. Na een reclameblok en een promo voor het programmaonderdeel Wannahaves verschijnt een billboard met het logo (en naam) van Sunweb vliegreizen. Een voice-over zegt: Deze tips worden je aangeboden door Sunweb. Vervolgens worden diverse beelden getoond van een zonovergoten Turkije. Inmiddels vraagt een voice-over of al nagedacht is over de zomervakantie. De voice-over tipt hierna Turkije, als land waar de prijzen laag zijn, het eten lekker etc.. Terwijl de voice-over spreekt verschijnen enkele steekwoorden uit zijn betoog in beeld. Onderin beeld staat constant en een tijdbalkje dat meeloopt en zo aangeeft hoe langs de tips duren. In het tijdbalkje is te lezen Yorin time for. Zodra de tips zijn afgelopen, en het tijdbalkje is volgelopen zegt de voice-over: Yorin time for Jenny Jones now. De andere tips zijn op eenzelfde wijze opgebouwd en geplaatst in het programma van Yorin. Uitgezonden tips werden gesponsord door GoGo tours en door Sunweb vliegreizen. Sunweb vliegreizen is een handelsmerk van GoGo tours. De onderwerpen in de uitgezonden tips hadden steeds betrekking op vakantiereizen. Op de website van IP, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor alle commerciële producten van onder andere Yorin, wordt het volgende concept aangeboden: In een kort gesponsord programma geeft u interessante tips aan de kijker, bijvoorbeeld op het gebied van uitgaan, vakanties of uiterlijke verzorging. Tips die de doelgroep aanspreken en daarbij de link leggen naar uw product.

2 Deze koppeling wordt gemaakt via billboards voor en na het programma, zodat u als afzender duidelijk zichtbaar bent Yorin Time wordt floating tussen uur en uur op Yorin uitgezonden. De totale lengte van het concept is 25 seconden (dit is inclusief de billboards). De inhoud van het programma wordt in overleg met de adverteerder bepaald. 2. Relevante bepalingen Artikel 1, aanhef en de onderdelen g, kk, ll en mm van de Mediawet In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: g. programmaonderdeel: een duidelijk afgebakend en als zodanig herkenbaar onderdeel van een programma; Artikel 52j van het Mediabesluit 1. Onverminderd het bepaalde in de artikelen 52g, 52h, tweede en derde lid, en 52i, eerste lid, worden in programma s van commerciële omroepinstellingen geen namen, beeldmerken, logo s, handelsmerken, producten, diensten of activiteiten van personen, bedrijven of instellingen vermeld of getoond, indien de desbetreffende commerciële omroepinstelling, naar redelijkerwijs kan worden aangenomen, daarmee beoogt of mede beoogt het publiek te bewegen tot het kopen van een bepaald product of het gebruik van een bepaalde dienstverlening, dan wel gunstig te stemmen ten aanzien van een bepaald bedrijf, een bedrijfstak of een bepaalde instelling teneinde de verkoop van producten of de afname van diensten te bevorderen. 2. Het vermelden of tonen van een naam, beeldmerk, logo, handelsmerk, product dienst of instelling in een programma wordt geacht te geschieden met het oogmerk, bedoeld in het eerste lid, indien zulks tegen betaling geschiedt. Artikel 3 van de Beleidsregels sponsoring commerciële omroep (hierna: BSCO) 1. Onder duidelijk afgebakend onderdeel van een programma, bedoeld in artikel 1, onderdeel g van de wet, wordt verstaan een onderdeel van een programma dat duidelijk is onderscheiden van het voorgaande en volgende onderdeel van een programma. 2. Onder als zodanig herkenbaar onderdeel van een programma bedoeld in artikel 1, onderdeel g van de wet, wordt verstaan een onderdeel van een programma dat: a. voor het gemiddelde publiek als programma onderdeel herkenbaar is, en b. zowel inhoudelijk als qua vormgeving verschilt van het voorgaande en volgende onderdeel van een programma. 3. Overwegingen Programmaonderdeel Centraal staat de vraag of de tips zijn te kenschetsen als programmaonderdeel als bedoeld in artikel 1, aanhef en onderdeel g van de Mediawet en nader uitgewerkt in artikel 3 van de BSCO. In de definitie van programmaonderdeel zoals deze is opgenomen van in artikel 1, aanhef en onderdeel g van de Mediawet zijn twee belangrijke criteria opgenomen, namelijk duidelijk afgebakend en als zodanig herkenbaar. Een deel van een programma wordt als programmaonderdeel aangemerkt indien voldaan wordt aan beide criteria. In artikel 3 van de BSCO worden de genoemde criteria uitgewerkt. JuZa ivs blad 2

3 Bij het criterium duidelijk afgebakend gaat het om de scheiding tussen de onderdelen van het programma. Een deel van het programma is duidelijk afgebakend indien het op enigerlei wijze aan het begin als zodanig wordt aangekondigd en aan het einde van het onderdeel als zodanig wordt afgekondigd. Een reclameblok wordt niet aangemerkt als een duidelijke afbakening. Programmaonderdelen kunnen immers onderbroken worden door een reclameblok en daarna worden voortgezet. Bij het criterium als zodanig herkenbaar gaat het om de inhoud en vormgeving van het programmaonderdeel. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan het onderwerp van het programmaonderdeel ten opzichte van de omliggende programmaonderdelen en de wijze van presenteren. Tijdens de hoorzitting is door u naar voren gebracht dat in het voorliggende geval aan beide criteria is voldaan. Voor wat betreft het criterium duidelijk afgebakend stelt u vast dat er geen verschil van mening bestaat over de vraag of de tips nu wel of niet een duidelijk afgebakend begin kennen, zodat de discussie zich beperkt tot de vraag of de tips een duidelijk afgebakend einde kennen. U meent dat dit wel het geval is nu aan het eind van de tips en voorafgaand aan het volgende programma - onderdeel een beeldvullend groen billboard wordt getoond met de tekst Jenny Jones. Hiermee is het een ieder duidelijk dat een volgend programmaonderdeel aanvangt. Ook aan het criterium als zodanig herkenbaar is in uw visie voldaan. Door het in beeld brengen van billboards, hetgeen veelvuldig en met hetzelfde doel voorkomt, weet het gemiddelde publiek dat er een (gesponsord) programmaonderdeel volgt. De inhoud en vormgeving van de tips zijn zodanig dat de gemiddelde kijker het als een zelfstandig programmaonderdeel zal ervaren en verschillen bovendien ontegenzeggelijk van het na de tips volgende programmaonderdeel. In aanmerking nemende de onder het eerste kopje vermelde feiten, de relevante regelgeving, de overwegingen in onze brief van 25 juni 2002 en de door u naar voren gebrachte argumenten, overwegen wij als volgt. Buiten discussie is dat de tips door gebruikmaking van een billboard een duidelijk afgebakend begin kennen, zodat bij de beoordeling van de vraag of de tips te kenschetsen zijn als programmaonderdeel in eerste instantie relevant is of de tips een duidelijk afgebakend einde kennen. U stelt dienaangaande dat de tips een afgebakend einde kennen omdat een ander programmaonderdeel begint en als zodanig wordt aangekondigd middels een billboard. Het einde van de tips wordt in uw visie derhalve gevormd door het begin van een volgend programma - onderdeel. Daarmee geeft u feitelijk zelf al aan dat de tips niet als programmaonderdeel worden afgekondigd. Het niet afkondigen van de tips als programmaonderdeel maar het in plaats daarvan tonen van het vollopende groene tijdbalkje, de daarin opgenomen tekst welke de voice-over aan het einde van de tips uitspreekt en aanvult en het daarna verschijnen van een beeldvullend groen beeld, in dezelfde kleur groen als het tijdbalkje, door u omschreven als billboard, maken het dat de tips naadloos overlopen in de rest van programma, althans deel uitmaken van het programma van Yorin zonder als een zelfstandig programmaonderdeel te kunnen worden beschouwd. Het gebruik maken van deze het beeldmateriaal aanvullende elementen zal er bij de gemiddelde kijker toe leiden dat deze, eerst nadat het op de tips volgende programmaonderdeel enige tijd wordt bekeken, tot de conclusie komt dat de vakantietips kennelijk zijn afgelopen en inmiddels wordt gekeken naar een ander deel van het programma van Yorin. JuZa ivs blad 3

4 Wij menen derhalve dat de tips niet aangemerkt kunnen worden als programmaonderdeel. Op de hoorzitting werd door als secundaire zienswijze naar voren gebracht dat indien de tips niet als zelfstandig programmaonderdeel kunnen worden aangemerkt, het aan de tips voorafgaand getoonde billboard gezien moet worden als sponsorvermelding van het na de tips volgende programmaonderdeel. Zo bezien is er naar uw mening geen sprake van strijd met enige mediarechtelijke bepaling. Nog afgezien van het feit dat deze zienswijze zich in het geheel niet laat rijmen met zowel uw primaire stelling als de informatie welke wij op de internetsite van IP aantroffen, werd deze zienswijze door u niet voorzien van enige feitelijke onderbouwing waaruit de juistheid daarvan zou kunnen blijken. In dit kader kan gedacht worden aan een sponsorcontract waarbij, om een voorbeeld te noemen, Sunweb vliegreizen zich als sponsor aan het programmaonderdeel Jenny Jones verbindt. Daarenboven wordt bij het tonen van het billboard door een voice-over verwezen naar door sponsors aangeboden tips en niet naar enig ander onderdeel van het programma van Yorin. Wij volgen uw zienswijze daarom niet. Conclusie De tips worden niet aangemerkt als programmaonderdeel. Toetsing aan de reclameregels Hierna worden de vertoningen van billboards getoetst aan het bepaalde in artikel 52j van het Mediabesluit. Afgezien van uw eerder besproken secundaire zienswijze werden door u met betrekking tot onze overwegingen in de brief van 25 juni 2002 op dit punt geen argumenten naar voren gebracht. Uitgangspunt Een hoofdregel van de Nederlandse mediaregelgeving is dat reclameboodschappen in televisieprogramma s uitsluitend worden uitgezonden in blokken en dat reclameboodschappen als zodanig herkenbaar zijn en duidelijk onderscheiden zijn van de andere programmaonderdelen. Op grond van artikel 52j, eerste lid van het Mediabesluit, zijn daarom in programma s van commerciële omroepinstellingen alle vermeldingen en vertoningen van namen, beeldmerken, logo s, handelsmerken, producten, diensten of activiteiten verboden, voor zover de omroepinstelling naar redelijkerwijs kan worden aangenomen, daarmee beoogt of mede beoogt reclame te maken. Reclame-uiting In het programma van Yorin zijn billboards getoond met daarop de namen van GoGo tours en Sunweb vliegreizen. Deze uitingen zijn voor het gemiddelde publiek duidelijk waarneembaar, op grond waarvan het in staat is de op de billboards genoemde bedrijven te identificeren. Bovengenoemde uitingen zijn voorts geschikt om een positieve houding van het publiek ten opzichte van deze bedrijven en hun producten en diensten te bevorderen. Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat indien artikelen en / of (merk)namen op een min of meer opvallende wijze en niet in negatieve zin worden getoond of vermeld in een tv-uitzending, doorgaans een deel van het kijkerspubliek tot aankoop wordt bewogen (zie ook de uitspraak van de Raad van State, d.d. 21 augustus 1997, nr. R , TROS Aktua in Bedrijf). De bedoelde uitingen zijn derhalve reclame-uitingen in de zin van de Mediawet. JuZa ivs blad 4

5 Oogmerk Uit de eerder beschreven feiten blijkt dat de namen van GoGo tours en Sunweb vliegreizen met opzet zijn getoond op billboards in het programma van Yorin. Genoemde bedrijven hebben daar, door in te gaan op de op de website van IP gedane aanbieding, immers voor betaald. Gezien het bovenstaande kan redelijkerwijs worden aangenomen dat u met het tonen van de meermalen genoemde bedrijven op billboards en vermelden daarvan middels een voice-over, beoogd of mede beoogd heeft het publiek te bewegen tot het gebruik maken van de diensten van GoGo tours en Sunweb vliegreizen, dan wel gunstig te stemmen ten aanzien van deze bedrijven, teneinde de verkoop van hun producten of afname van hun diensten te bevorderen. Volgens de Nota van Toelichting bij artikel 52j van het Mediabesluit is het oogmerk om reclame te maken bijvoorbeeld niet aanwezig in gevallen die vergelijkbaar zijn met die, bedoeld in de artikelen 27 tot en met 30a en 32 van het Mediabesluit (Stb. 1992, 334, blz ). De genoemde reclame-uitingen zijn niet aan te merken als niet-vermijdbare als bedoeld in artikel 27 van het Mediabesluit. De artikelen 28 tot en met 30a en 32 van het Mediabesluit hebben allen betrekking op vermijdbare reclame-uitingen voorkomend in programmaonderdelen. In casu zijn de reclame-uitingen niet aangetroffen in een programmaonderdeel, zodat niet gesproken kan worden van een geval vergelijkbaar met de gevallen bedoeld in de artikelen 28 tot en met 30a en 32 van het Mediabesluit. Uitzonderingen Van het algemene verbod in artikel 52j, eerste lid van het Mediabesluit zijn slechts uitgezonderd de vermeldingen en vertoningen bedoeld in de artikelen 52g, 52h, tweede en derde lid, en 52i, eerste lid van het Mediabesluit. Artikel 52g van het Mediabesluit, waarin regels zijn gegeven met betrekking tot telewinkelen, is niet van toepassing. Artikel 52h, tweede en derde lid van het Mediabesluit, is evenmin van toepassing. Hier worden regels gegeven met betrekking tot gesponsorde programmaonderdelen, terwijl al eerder werd vastgesteld dat de tips niet als programmaonderdeel kunnen gelden. Artikel 52i, eerste lid van het Mediabesluit is ook niet van toepassing. Deze bepaling betreft het sponsoren van een van een programmaonderdeel waarin verslag wordt gedaan van, kort gezegd, een evenement. Conclusie Aangezien u, naar redelijkerwijs kan worden aangenomen, met het tonen op billboards van de namen van GoGo tours en Sunweb vliegreizen en het uitspreken van diezelfde namen door een voice-over beoogd, of mede beoogd heeft het publiek te bewegen tot het gebruik maken van de diensten van GoGo tours en Sunweb vliegreizen, en de uitzonderingen bedoeld in de artikelen 52g, 52h, tweede en derde lid, en 52i, eerste lid, van het Mediabesluit in casu niet van toepassing zijn, zijn wij van oordeel dat u artikel 52j, eerste lid, van het Mediabesluit heeft overtreden. JuZa ivs blad 5

6 4. Bestuurlijke boete Op grond van artikel 135, eerste lid van de Mediawet kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet. Van die bevoegdheid maken wij gebruik. Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete een vaste berekeningsgrondslag die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid wordt vermenigvuldigd. Bij een overtreding van artikel 52j van het Mediabesluit in een televisieprogramma geldt voor u als commerciële omroepinstelling met een publieksbereik van meer dan huishoudens een berekeningsgrondslag van 4500,-. Voor de ernst van de overtreding kennen wij u 2 punten toe. Hierbij is in aanmerking genomen dat u bij meerdere gelegenheden de namen van bedrijven zowel getoond als genoemd hebt. Voor de verwijtbaarheid kennen wij u geen punten toe. Wij leggen u derhalve een boete van 9.000,- wegens overtreding van artikel 52j van het Mediabesluit. Wij verzoeken u de aan u opgelegde boete binnen zes weken na ontvangst van dit besluit te betalen door overmaking van het verschuldigde bedrag op bankrekeningnummer van de ING bank te Hilversum ten name van het Commissariaat voor de Media. Hoogachtend, Commissariaat voor de Media prof. dr. J.J. van Cuilenburg Voorzitter drs. L. van der Meulen Commissaris Wij wijzen u er op dat op grond van de Algemene wet bestuursrecht de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt een bezwaarschrift kan indienen bij het Commissariaat voor de Media, Postbus1426, 1200 BK Hilversum. Bijl.; verslag hoorzitting 8 augustus JuZa ivs blad 6