Stichting Pensioenfonds Invista

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds Invista Stichting Pensioenfonds Invista Tunnelweg 95, 6468 EJ Kerkrade Postbus 1085, 6460 BB Kerkrade Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken onder nummer Verslag over het boekjaar t/m

2 2

3 Inhoud Pagina Bestuur en organisatie 5 Meerjarenoverzicht 7 Karakteristieken van het pensioenfonds Algemeen 9 Bestuursverslag 12 Beleggingenparagraaf 29 Risicoparagraaf 31 Samenvatting actuarieel rapport 35 Bestemming van het saldo 41 Verantwoordingsorgaan Verslag van het Verantwoordingsorgaan 43 Reactie van het bestuur 44 Jaarrekening Balans per 31 december 46 Staat van baten en lasten 48 Kasstroomoverzicht 50 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 51 Toelichting op de balans per 31 december 55 Toelichting op de staat van baten en lasten 61 Risicoparagraaf 66 Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum 75 Financiering 75 Resultaatbestemming 75 Uitvoering 76 Actuariële verklaring 77 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 78 Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

4 4

5 Bestuur en organisatie Bestuur per 31 december 2012 Namens werkgever: Dhr. J.H.G. Thomas Dhr. A.S. Westhuis Dhr. T. Harrison voorzitter plv voorzitter (plaatsvervangend lid Mevr. J. Wouters) Namens deelnemers: Dhr. Tj. J. War Dhr. M.F.N. Crombach Dhr. M.J.J. Wita Dagelijks bestuur Dhr. J.H.G. Thomas Dhr. M.J.J. Wita Beleggingscommissie Dhr. J.H.G. Thomas Dhr. T. Harrison Dhr. M.F.N. Crombach Verantwoordingsorgaan Namens werkgever: Dhr. P.C.J. Seuntjens voorzitter Namens deelnemers: Mevr. H.L.M. Vinders Namens gepensioneerden: Dhr. P. Diepstraten secretaris Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

6 Organisatie Administrateur en bestuursondersteuning AZL N.V., Heerlen Actuaris Aon Consulting Nederland CV., Rotterdam Vermogensbeheerder ING Investment Management B.V., Den Haag Accountant Ernst & Young Accountants LLP, Maastricht Herverzekeraar Nationale Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V., Rotterdam 6

7 Meerjarenoverzicht Aantallen Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden Totaal aantal verzekerden Financiële gegevens (in duizenden euro) Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds Overige technische voorzieningen Reserves Indexatiereserve Bestemmingsreserve SUT Algemene reserve Bijdragen Pensioenuitkeringen Toeslagverlening Indexatie deelnemers per 1 januari 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 1,80% Indexatie pensioengerechtigden en slapers 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Beleggingen Belegd vermogen voor risico pensioenfonds Return o.b.v. total return 15,4% 10,9% 15,9% 9,0% 3,4% Dekkingsgraad FTK 100,9% 90,6% 94,4% 92,6% 86,5% Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

8 8

9 Karakteristieken van het pensioenfonds Algemeen Inleiding Stichting Pensioenfonds Invista, opgericht op 18 november 2004, is een ondernemingspensioenfonds verbonden aan INVISTA (Nederland) B.V. en de aan haar gelieerde ondernemingen als zijnde de werkgever. Per 21 december 2012 heeft er een overname door de werkgever, INVISTA (Nederland) B.V., plaatsgevonden van assets die (indirect) deel uitmaakten van de onderneming VSL Born B.V. Als gevolg hiervan zijn de medewerkers van VSL Born B.V. per 21 december 2012 in dienst getreden bij INVISTA (Nederland) B.V. locatie Born. De werkgever heeft met deze nieuwe werknemers een pensioenovereenkomst gesloten op grond waarvan deze vanaf 21 december 2012, pensioen opbouwen bij Stichting Pensioenfonds Invista. Het pensioenfonds heeft de stichting als rechtsvorm en is statutair gevestigd te Kerkrade. Stichting Pensioenfonds Invista is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Overeenkomstig artikel 10 van de statuten wordt hierbij verslag uitgebracht over het boekjaar De in het verslag vermelde bedragen zijn op basis van duizenden euro opgenomen, tenzij anders is aangegeven. Doelstelling De doelstelling van Stichting Pensioenfonds Invista is de belanghebbenden bij te staan in de geldelijke gevolgen van ouderdom, invaliditeit en overlijden door middel van het toekennen van (aanspraken op) pensioen. De Stichting tracht dit doel te bereiken door het, volgens de bij pensioenreglement vast te stellen regels, innen van geldelijke bijdragen van de werkgever en aangesloten ondernemingen (inclusief deelnemersbijdragen), deze gelden te beleggen en te beheren en daaruit, volgens de in het pensioenreglement vastgelegde regels, uitkeringen toe te kennen bij ouderdom, invaliditeit en overlijden. De uitkering van het ouderdomspensioen gaat in op de pensioendatum en is een aanvulling op de AOW-uitkering die door de overheid wordt uitbetaald. Daarnaast keert Stichting Pensioenfonds Invista nabestaandenpensioenen uit welke in geval van overlijden van de (gewezen) deelnemer aan diens nagelaten betrekkingen (partner en/of kinderen) worden uitgekeerd. Bij arbeidsongeschiktheid (80% of meer) van de deelnemer wordt de pensioenverzekering voortgezet. Financiering De financiering van de pensioenvoorziening vindt plaats door bijdragen van de werkgever en werknemers. De afspraken met betrekking tot de financiering en de uitvoering van de pensioenregeling zijn op 28 december 2011 (opnieuw) vastgelegd in de uitvoeringsovereenkomst tussen Stichting Pensioenfonds Invista en de werkgever. In verband met de ontoereikendheid van de herstelmaatregelen conform het door Stichting Pensioenfonds Invista op 17 juni 2009 definitief ingediende herstelplan, heeft Stichting Pensioenfonds Invista met de werkgever een aanvullende uitvoeringsovereenkomst gesloten voor eventuele extra stortingen aan het pensioenfonds ultimo de jaren 2011, 2012 en 2013 ter grootte van maximaal 2 miljoen per jaar (totaal bedrag maximaal 6 miljoen), mocht de financiële positie van het pensioenfonds dat op termijn noodzakelijk maken. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

10 ABTN Stichting Pensioenfonds Invista heeft een actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) opgesteld waarin gemotiveerd is omschreven welk beleid word gevoerd om de doelstelling van het pensioenfonds te kunnen nakomen. In de ABTN (ook wel bedrijfsplan genoemd) wordt nader ingegaan op de organisatie van het pensioenfonds, de inhoud van de pensioenregeling, de financiële opzet (grondslagen en het beleidskader en sturingsmiddelen), hoofdlijnen van het interne beheersingssysteem en de opzet van de administratieve organisatie en interne controle alsmede hoofdlijnen van de uitvoeringsovereenkomst. Stichting Pensioenfonds Invista heeft op 23 mei 2012 de ABTN voor het laatst gewijzigd. Deze wijziging hield voornamelijk verband met de opstelling van een financieel crisisplan dat, op basis van de DNB Beleidsregel financieel crisisplan pensioenfondsen d.d. 9 december 2011, onderdeel dient te zijn van de ABTN. Dit financieel crisisplan is door het bestuur vastgesteld op 18 april Met een dergelijk crisisplan probeert het bestuur zich goed voor te bereiden op een eventuele crisissituatie door al vooraf na te denken over de vraag wanneer er sprake is van een (naderende) crisis. Ook wordt vooraf bepaald welke maatregelen er, rekening houdend met een evenwichtige belangenafweging tussen alle belanghebbenden, eventueel genomen kunnen worden en hoe de besluitvorming en communicatie in een dergelijke situatie kan plaatsvinden. Statuten De statuten van Stichting Pensioenfonds Invista zijn in het verslagjaar niet gewijzigd. De statuten zijn laatstelijk gewijzigd op 6 december 2011 en formeel vastgesteld bij notariële akte d.d. 15 december Bestuur Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista bestaat uit zes leden. Drie leden worden voorgedragen door de werkgever en drie leden worden gekozen door de deelnemers. De bestuursleden worden als zodanig niet bezoldigd. Voor een bestuurslid is een vacatievergoeding vastgesteld. Tijdens het verslagjaar is de samenstelling van het bestuur gewijzigd. De heer Van de Plasse (werkgeversbestuurslid, tevens voorzitter) heeft zijn bestuurslidmaatschap per 1 april 2012 beëindigd. De heer Thomas heeft het voorzitterschap per 1 april 2012 overgenomen. Daarnaast is de heer Westhuis per 1 april 2012 als werkgeversbestuurslid benoemd. Voorts heeft mevrouw Kowalski (werkgeversbestuurslid) haar bestuurslidmaatschap gedurende het verslagjaar beëindigd. De heer Harrison heeft haar per 1 april 2012 opgevolgd. Beleggingscommissie Het bestuur heeft een beleggingscommissie ingesteld, welke het bestuur informeert en adviseert over het gevoerde beleggingsbeleid. De beleggingscommissie houdt toezicht op de goede uitvoering van het (uitbestede) vermogensbeheer en houdt de performance van de vermogensbeheerder nauwlettend in de gaten. De beleggingscommissie rapporteert haar bevindingen aan het bestuur. Auditcommissie Het bestuur heeft een auditcommissie ingesteld, welke in principe jaarlijks bij de uitvoeringsorganisatie AZL N.V. een audit zal houden ter controle van de beheers- en controlemaatregelen, processen en procedures van AZL N.V. Daarnaast zal de auditcommissie regelmatig een audit houden bij de overige externe adviseurs. Gedurende het verslagjaar hebben er geen audits bij zowel de uitvoeringsorganisatie als de overige externe adviseurs plaatsgevonden. Verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft in 2008 een Verantwoordingsorgaan ingesteld, bestaande uit: één afgevaardigde namens de werkgever, één afgevaardigde namens de deelnemers en één afgevaardigde namens de gepensioneerden. De belangrijkste taken zijn het toetsen van het door het bestuur gevoerde beleid en het geven van gevraagde en ongevraagde adviezen. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Verantwoordingsorgaan. De leden van het Verantwoordingsorgaan worden als zodanig niet bezoldigd. Gedurende het verslagjaar is de samenstelling van het Verantwoordingsorgaan gewijzigd. Hiervoor wordt verwezen naar pagina 43 van dit jaarverslag. 10

11 Intern toezicht In 2008 heeft het bestuur besloten het intern toezicht door middel van de instelling van een visitatiecommissie in te richten. De visitatiecommissie bestaat uit drie onafhankelijke, externe personen die verder geen banden met het bestuur van het pensioenfonds hebben. De visitatiecommissie is ten minste belast met de beoordeling van de beleids- en bestuursprocedures en bestuursprocessen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn. Deze beoordeling vindt minimaal eens in de drie jaar plaats. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Visitatiecommissie. In 2012 heeft het bestuur wederom besloten om de visitatie te laten verrichten door VCHolland. Begin 2013 heeft deze visitatie plaatsgevonden. Compliance Officer De compliance officer is belast met het toezicht op de naleving van de gedragscode door aan de gedragscode verbonden personen. Het gaat dan met name om de bepalingen in de gedragscode met betrekking tot het aanvaarden van relatiegeschenken, giften, uitnodigingen, nevenfuncties, het deelnemen in andere instellingen/zakelijke relaties etc. Daarnaast adviseert de compliance officer over de uitleg en toepassingen van bepalingen zoals die zijn opgenomen in de gedragscode. Mevrouw E. Thieme, Manager Risk & Compliance bij AZL N.V., is in 2011 als compliance officer aangesteld. In het verslagjaar zijn door de compliance officer ten aanzien van de naleving van de gedragscode geen bijzonderheden gemeld. Een en ander is vastgelegd in de jaarlijkse verklaring van de compliance officer over boekjaar Deelnemersraad Gezien de omvang van het pensioenfonds is er vooralsnog geen deelnemersraad ingesteld. Uitvoeringsorganisaties Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan diverse uitvoeringsorganisaties. Deze werkzaamheden betreffen vermogensbeheer, financiële administratie, pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Uitgangspunt is dat het bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Monitoring van de uitbestede taken geschiedt onder meer op basis van de afgesloten SLA s. De financiële administratie, pensioenadministratie, jaarverslaglegging en de bestuursondersteuning worden uitgevoerd door AZL N.V. te Heerlen. AZL N.V. stelt jaarlijks een ISAE3402-rapportage, alsmede een In Control Statement voor processen die niet onder de ISAE3402-rapportage vallen, op. Deze documenten zijn door de auditcommissie over verslagjaar 2012 opgevraagd en geëvalueerd. Daarnaast wordt het bestuur van het pensioenfonds actuarieel geadviseerd door Aon Consulting Nederland CV. te Rotterdam. De vermogenbeheerder is ING Investment Management te Den Haag. Ook ING Investment Management verstrekt ISAE3402-rapportages. Juridische ondersteuning Stichting Pensioenfonds Invista wordt juridisch bijgestaan door mr. K. Guldemond, advocatenkantoor Van der Steenhoven Advocaten te Amsterdam. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

12 Bestuursverslag Pensioenakkoord van de baan, pensioenhervormingen niet Algemeen Het invoeren van een nieuw type pensioencontract, althans het wettelijke faciliteren van het reële pensioencontract als alternatief voor de huidige nominale contracten, laat op zich wachten. Sommige pensioenfondsen willen voortgang maken met de implementatie van het reële pensioencontract, andere staan sceptisch tegenover de effecten van een dergelijk contract. Gedurende het verslagjaar werd de discussie over een ander pensioencontract, mondeling en in diverse publicaties, op levendige wijze voortgezet een en ander echter nog op basis van onvolledige informatie. Deze situatie veranderde in het verslagjaar nauwelijks nadat demissionair minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zijn Hoofdlijnennota Herziening FTK publiceerde. Deze nota ging vergezeld van de resultaten van drie onderzoeken. De juridische mogelijkheden van het invaren van oude pensioenrechten werden onderzocht, alsmede de effecten van het nieuwe contract op de intergenerationele solidariteit. Voorts werden de hoofdkenmerken van het reële pensioencontract getoetst aan de Europese pensioenwetgeving. Niettemin liet ook de Hoofdlijnennota vitale onderdelen onuitgewerkt, waardoor de fondsbesturen en hun uitvoeringsorganisaties nog steeds niet verder komen dan oriëntatie en analyse van de beperkt beschikbare informatie. Dit ondanks het feit dat de toezichthouders, De Nederlandsche Bank (DNB) en Autoriteit Financiële Markten (AFM), in december in een speciale nieuwsbrief de pensioensector opriepen om alvast aan de slag te gaan. De huidige situatie stimuleerde opvattingen dat binnen het bestaande nominale kader maatregelen mogelijk zijn die de toekomstbestendigheid en financiële houdbaarheid van de aanvullende pensioenregelingen bevorderen. Het zogenaamde Septemberpakket van demissionair staatssecretaris van SZW, de heer De Krom, is hiervan een illustratie. Kortings- en premievoorschriften op basis van de huidige Pensioenwet en FTK konden, zonder nadere wetgeving, worden vervangen door maatregelen die min of meer vooruit liepen op het reële pensioencontract. Zoals een eerdere verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, maar vooral door toepassing van het (pseudo-) levensverwachtingaanpassingsmechanisme (LAM). Ook de uitbreiding van de bestaande beleidsstaffels met een indexatiebeleid bij lage dekkingsgraden past in het reële kader. Invaren oude pensioenrechten Invoering van het reële pensioencontract maakt het wenselijk om de in het verleden opgebouwde pensioenaanspraken en ingegane pensioenen in het nieuwe regime in te passen. Anders zouden de beoogde effecten van het reële kader te gering zijn. Dit gevoelige onderwerp heeft inmiddels voor veel maatschappelijke onrust gezorgd en mobiliseert diverse belanghebbende groeperingen. Organisaties verdedigen namens de ouderen dan wel de jongeren hun deelbelangen. Het heeft er alle schijn van dat, hoe de materiële uitkomsten van een reëel pensioencontract ook moge zijn, de ontevreden doelgroep(-en) de gang naar de rechter zal (zullen) maken. Hier en daar zijn fondsbesturen zelfs op voorhand al aangeklaagd voor een mogelijke onevenwichtige belangenafweging. Het onderhavige onderwerp is in ieder geval met juridische risico s omgeven. De Stichting van de Arbeid (STAR) heeft het kabinet dan ook om meer wettelijke bescherming ter zake gevraagd. Deze bescherming zou een bevestiging kunnen betekenen van de politieke noodzaak tot herziening van het aanvullende pensioenstelsel. Vooralsnog worden de risico s bij de sociale partners en pensioenfondsbesturen neergelegd. Een apart aspect in dit verband is de conversie van oude pensioenaanspraken, thans nog met een ingangsdatum op de 65-jarige leeftijd, naar 67 jaar. Een en ander op collectieve basis en zonder noodzakelijke individuele instemming van de rechthebbenden. Om deze mogelijkheid is door de pensioenfondsen gevraagd en zou de pensioenadministratie aanmerkelijk vereenvoudigen. Staatssecretaris Klijnsma van SZW acht onder voorwaarden deze mogelijkheid al aanwezig en is van oordeel dat daaraan dus geen wettelijke grondslag behoeft te worden gegeven. 12

13 Communicatierapport en uitstel Na de publicatie van de hiervoor genoemde Hoofdlijnennota volgde in juni nog een rapport over de communicatieaspecten van het nieuwe pensioencontract. Het is vooral op dit terrein dat naar de mening van de toezichthouders alvast voorbereidingen kunnen worden getroffen. Dit mede in reactie op de beslissing van staatssecretaris Klijnsma om de herziening van het FTK met een jaar uit te stellen tot 1 januari Hierdoor worden de sociale partners en pensioenfondsbesturen met een extra overgangsjaar 2014 geconfronteerd, waarin mogelijk in navolging van het Septemberpakket aanvullende maatregelen van overheidswege zullen worden getroffen. Nieuw kabinet en regeerakkoord Ondertussen kwamen in het verslagjaar een nieuw kabinet en regeerakkoord tot stand en bleek het kabinet-rutte II nog enige andere maatregelen voor de pensioensector in petto te hebben die de aanvullende pensioenen raken. Deze maatregelen liggen onder meer op het terrein van de AOW, Anw en de fiscale facilitering van de pensioenopbouw (het zogenaamde Witteveenkader ). Versnelde verhoging van de AOW-pensioengerechtigde leeftijd De bestaande synchronisatie tussen de AOW en de aanvullende pensioenregelingen staat onder druk. In het verslagjaar is met ingang van 1 april de ingangsdatum van het AOW-pensioen gewijzigd van de eerste dag van de maand, waarin de 65-jarige leeftijd wordt bereikt, naar de verjaardag zelf. Voorts is met het verhogen van de pensioenleeftijd een geheel eigen traject en tempo gevolgd, terwijl de aanvankelijke plannen tot vervroeging en verlate ingang van de AOW (flexibilisering) zijn geschrapt. Tenslotte wil het nieuwe kabinet de verhoging van de AOW-leeftijd nog versnellen en het LAM pas introduceren, nadat de 67-jarige leeftijd is bereikt. De eigen koers met de AOW stelt de pensioenfondsen, strevend naar gelijktijdige uitbetaling van AOW en aanvullend pensioen, voor uitvoeringstechnische problemen. Naast de kabinetsvoornemens met betrekking tot de AOW heeft het voorstel tot een inperking van de uitkeringsduur in de Anw mogelijk gevolgen voor het nabestaanden- en Anw-hiaatpensioen. De concretisering van dit voorstel zal moeten worden afgewacht. Krimpend Witteveenkader De overheid is de pensioensector tegemoet gekomen om niet in twee maar in één stap de fiscale begeleiding van de aanvullende pensioenopbouw aan te passen aan de gewenste verhoging van de pensioeningangsleeftijd. Twee stapjes in 2013 (naar 66 jaar) en 2015 (naar 67 jaar) werden tot één stap in 2014 (van 65 naar 67 jaar) teruggebracht. Hierdoor kan de aanpassing van de diverse pensioenregelingen en pensioenadministratie beperkt blijven tot één operatie. Dit voordeel lijkt overigens te verdwijnen als het kabinet-rutte II met ingang van 2015 besluit tot een nog verdergaande beperking van de maximale jaarlijkse pensioenopbouw. De Tweede Kamer heeft het kabinet om een rapportage van de effecten voor de diverse generaties gevraagd. Daarnaast bestaat het voornemen om de fiscale facilitering te beperken tot een bruto jaarsalaris tot ,- (aftopping). In een duidelijk slinkende tweede pijler doet het kabinet evenwel, meer dan ooit, een beroep op pensioenfondsen en spreekt hen aan op hun maatschappelijke functie ofwel hun bereidheid om te investeren in Nederlandse bedrijfssectoren zoals de woningmarkt, infrastructuur, duurzame energie en het MKB. Evaluatie van de herstelplannen en het Septemberpakket Het reële pensioencontract moet schokken op de financiële markten kunnen opvangen. Zolang dit type contract niet is ingevoerd, moeten de bestaande korte- en langetermijnherstelplannen nog langs de weg van de huidige regels en aanwijzingen worden uitgevoerd. Het vorenstaande neemt niet weg dat DNB in het begin van het verslagjaar eraan twijfelde of de te hanteren rentetermijnstructuur (RTS) op maandbasis nog een juiste weergave was van de prijsvorming op de (verstoorde) interbancaire swapmarkt. Met ingang van het jaar mocht daarom worden gerekend met een gemiddelde RTS over de periode van 1 oktober tot en met 31 december Hoewel de toezichthouder het tijdelijke karakter van deze maatregel benadrukte, mocht deze middeling gedurende het gehele boekjaar worden toegepast. Voorts werd per ultimo september 2012 de Ultimate Forward Rate (UFR) ingevoerd. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

14 Deze UFR maakte onderdeel uit van het reeds genoemde Septemberpakket. Dit pakket bevatte enkele voorwaarden waaronder pensioenfondsen hun aangekondigde kortingen mochten mitigeren (uitsmeren over een langere periode) en/of hun premie voor 2013 lager konden vaststellen. In het hoofdstuk over de fondsspecifieke ontwikkelingen wordt nader hierop ingegaan. Daarin zal mede aandacht worden besteed aan de AG-Prognosetafel die het Actuarieel Genootschap in het verslagjaar heeft geactualiseerd. In het verslagjaar heeft een kort onderzoek of beter gezegd pilot plaatsgevonden naar premieterugstortingen naar de sponsorende ondernemingen in het verleden. Dit naar aanleiding van een door de Tweede Kamer aangenomen motie van het CDA-kamerlid Omtzigt. De huidige herstelposities van pensioenfondsen worden weleens mede verklaard met de omstandigheid dat die terugstortingen destijds ten onrechte hebben plaatsgevonden. Staatssecretaris Klijnsma heeft de Tweede Kamer voorgesteld om na deze pilot geen breder onderzoek hiernaar te doen. Het is moeilijk om het verleden volledig te achterhalen, terwijl de bijkomende onderzoekskosten hoog zouden zijn. De algemene conclusie werd getrokken dat de terugstortingen juridisch correct en met instemming van alle betrokkenen heeft plaatsvonden. In het verslagjaar moesten alle pensioenfondsen uiterlijk 1 mei bij DNB een financieel crisisplan indienen. Doel van dit plan is om, los van de concrete herstelplannen, beter voorbereid te zijn op een eventuele volgende financiële crisis. DNB heeft inmiddels de financiële crisisplannen geëvalueerd en is tot de conclusie gekomen dat de kwaliteit hiervan kan worden verbeterd. Ook Stichting Pensioenfonds Invista heeft een dergelijk financieel crisisplan opgesteld en ingediend bij DNB. Dit plan maakt conform de DNB Beleidsregel financieel crisisplan pensioenfondsen onderdeel uit van de ABTN van het pensioenfonds, welke op 23 mei 2012 hiermee is geactualiseerd. Governance De governance van pensioenfondsen, op onderdelen onderwerp van jarenlange discussie binnen de pensioensector en van politieke belangstelling, liet in het onderhavige verslagjaar enkele nieuwe ontwikkelingen zien. Wet Koser Kaya/Blok In het verslagjaar is de Eerste Kamer akkoord gegaan met voorstellen tot vergroting van de medezeggenschap van gepensioneerden bij pensioenfondsen. Deze voorstellen zijn voortgekomen uit een initiatief van de Tweede Kamerleden Koser Kaya (D66) en Blok (VVD). De inwerkingtreding is vervolgens door staatssecretaris Klijnsma bepaald op 1 juli In de ogen van het kabinet biedt de onderhavige wet evenwel slechts een oplossing op een deelterrein en worden de eigen voorstellen (zie hierna) als een integrale benadering beschouwd. Wet versterking bestuur pensioenfondsen Het wetvoorstel tot versterking van het bestuur van pensioenfondsen gaat niet alleen in op de hierboven bedoelde positie van de gepensioneerden. Het kabinet wil namelijk de deskundigheid van fondsbesturen bevorderen, het intern toezicht versterken en de diverse organen en taken stroomlijnen. Onderdeel is het aanbieden van alternatieve bestuursmodellen voor het bestaande paritaire model. Eén van de beweegredenen voor deze modellen is dat straks over de invoering van het reële pensioencontract kan worden beraadslaagd door deskundigere fondsbesturen, waarin de onderscheiden doelgroepen onderling beter vertegenwoordigd zijn. Het ligt in het voornemen van staatssecretaris Klijnsma om haar wetsvoorstel eerder in werking te laten treden dan de Wet Koser Kaya/Blok. Laatstgenoemde wet is in het wetsvoorstel overigens geïntegreerd, zij het niet volledig. Door de inwerkingtreding van de Wet Koser Kaya/Blok te bepalen op 1 juni 2014, dwingt de staatssecretaris zichzelf haar wetsvoorstel tijdig door het parlement te loodsen. Voor de volledigheid wordt nog gemeld dat in het wetsvoorstel van het kabinet een op de pensioensector toegesneden regeling is opgenomen die het bekleden van bestuurs- en toezichtfuncties bij pensioenfondsen wil maximeren. Deze regeling wijkt van de algemene voorschriften voor financiële ondernemingen af om te bereiken dat de schaarse deskundigheid en ervaring met betrekking tot pensioen- en vermogensbeheervraagstukken optimaal worden benut. 14

15 Code Pensioenfondsen In het kader van de governance wordt tenslotte aangegeven dat de Pensioenfederatie werkt aan een herziening van de STAR-principes voor goed pensioenfondsbestuur. Deze zullen naar verwachting in het komende jaar hun beslag krijgen. De Algemene Pensioeninstelling Alle facetten van het aanvullende pensioenterrein staan ter discussie. De inhoud van de pensioenregelingen via de ontwikkeling van een reëel kader, de bestuursstructuur van pensioenfondsen in de vorm van alternatieve modellen voor de huidige paritaire samenstelling en tenslotte de wijze van uitvoering van de pensioenregelingen door het creëren van zogenaamde open pensioenfondsen. Als laatste wapenfeit presenteerde voormalig minister Kamp van SZW namelijk zijn voorstellen om de huidige pensioenfondsen in staat te stellen de pensioenregelingen van andere ondernemingen uit te voeren. Het is naar zijn mening niet nodig om naast de bestaande fondsen een nieuw uitvoeringsvehikel, de algemene pensioeninstelling (API), in het leven te roepen. Hij wil, met andere woorden, de domeinafbakening afschaffen. Met deze afschaffing, het bestaan van de multi-opf en de komende wet versterking bestuur pensioenfondsen (met name de mogelijkheid van fondsbesturen die enkel uit onafhankelijke professionals bestaan) is deze API, aldus de voormalige minister, bijna al een feit. Inmiddels heeft staatssecretaris Klijnsma deze voorstellen overgenomen en een consultatieronde met onder meer de pensioensector aangekondigd. De ideeën passen in een verdergaande trend naar consolidatie en integratie van diensten en op de pensioenmarkt opererende, dienstverlenende ondernemingen. Doelstelling hiervan is een efficiënte en goedkopere uitvoering en vergroting van de professionaliteit en deskundigheid, gegeven de omstandigheid dat pensioenfondsen het in toenemende mate moeilijk hebben om de fondsorganen te bemensen. In dit kader kan nog gemeld worden dat in het verslagjaar de uitvoeringskosten van pensioenfondsen wederom konden rekenen op kritische aandacht, er kwamen bijvoorbeeld meerdere publicaties van onderzoeken ter zake tot stand. In de paragraaf Fondsspecifieke ontwikkelingen worden de uitvoeringskosten van Stichting Pensioenfonds Invista inzichtelijk gemaakt. Toezicht DNB voerde in het onderhavige verslagjaar weer enige themaonderzoeken uit. Onderzocht werden onder meer de risico s van commercieel vastgoed en uitbesteding, alsmede de effectiviteit van het bestuur. Ook de AFM verricht naast haar toezichtstaken onderzoek. Een en ander komt op een tijdstip dat de toezichtkosten en dus de uitvoeringskosten van pensioenfondsen omhoog gaan, terwijl de overheid heeft aangekondigd zich te zullen terugtrekken uit de financiering van de toezichtkosten. De pensioensector maakt zich al jaren zorgen over de stijging van de laatstgenoemde kosten. Europese ontwikkelingen Op het niveau van de Europese Unie wordt al enige jaren het belang van aanvullende oudedagsvoorzieningen onderkend, mede omdat wettelijke sociale verzekeringen onder druk staan, al dan niet vanwege de noodzaak van strengere budgetdiscipline en gezondmaking van overheidsfinanciën. Daarnaast reageert de Europese wetgever op recente ontwikkelingen. Witboek Pensioenen en wijziging van de Pensioenfondsenrichtlijn In een zogenaamd witboek heeft de Europese Commissie diverse voornemens ontvouwd ter bevordering van een toekomstbestendig pensioenstelsel, waarbinnen pensioen in geval van grensoverschrijdend verkeer van werknemers behouden blijft en meeneembaar wordt. De spelers op de Nederlandse pensioenmarkt blijven kritisch op deze voornemens reageren. Vast onderdeel daarvan is en blijft dat ervoor wordt gepleit de pensioenfondsen te onderwerpen aan eigen, van verzekeraars, afwijkende regels. In dit verband kan bijvoorbeeld de wijziging van de Pensioenfondsenrichtlijn worden genoemd met betrekking tot de solvabiliteitsvereisten. FTT en toepassing op de pensioenfondsen De Europese Commissie wil een heffing opleggen over financiële transacties, de Financial Transaction Tax (FTT). Deze heffing maakt onderdeel uit van een pakket maatregelen als reactie op de wereldwijde financiële crisis. Het kabinet-rutte II heeft inmiddels zijn steun Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

16 hieraan gegeven, maar een uitzondering bepleit voor pensioenfondsen. De Pensioenfederatie heeft voorgerekend wat een dergelijke heffing betekent in pensioenlasten. De sector voelt zich bovendien ook niet verantwoordelijk voor het ontstaan van de financiële crisis. Fondsspecifieke Ontwikkelingen Goed pensioenfondsbestuur Naleving Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur Stichting Pensioenfonds Invista draagt zorg voor de waarborging van goed pensioenfondsbestuur. Dit volgt uit de principes voor pension fund governance (PFG) van de Stichting van de Arbeid, die per 1 januari 2007 zijn verankerd in de Pensioenwet. Deze principes betreffen onder meer een zorgvuldig bestuur, transparante en open communicatie, deskundigheid en functioneren van het bestuur, verantwoording en intern toezicht. Het beleid van Stichting Pensioenfonds Invista is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in het beheersen van bedrijfsprocessen en -risico s, integriteit, soliditeit van het pensioenfonds en het beheersen van de financiële positie over de langere termijn door de periodieke uitvoering van een continuïteitsanalyse (eenmaal per drie jaar). Intern toezicht en Verantwoordingsorgaan Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista besteedt, conform de Pensioenwet en de daarin opgenomen eisen voor goed pensioenfondsbestuur, veel aandacht aan de opzet en inrichting van de organisatie, inclusief de interne beheersing. Statutair, dan wel reglementair, is bepaald hoe het bestuur omgaat met de rol als bestuur en invulling geeft aan begrippen als goed bestuur, verantwoording en intern toezicht. Naar aanleiding van de principes voor goed pensioenfondsbestuur heeft het bestuur met ingang van 2008 een verantwoordingsorgaan (VO) ingesteld. Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit: één afgevaardigde namens de werkgever, één afgevaardigde namens de deelnemers en één afgevaardigde namens de gepensioneerden. De belangrijkste taken zijn het toetsen van het door het bestuur gevoerde beleid en het geven van gevraagde en ongevraagde adviezen. Een en ander is uitgewerkt in het Reglement Verantwoordingsorgaan. De leden van het Verantwoordingsorgaan worden als zodanig niet bezoldigd. Gedurende het verslagjaar is de samenstelling van het Verantwoordingsorgaan gewijzigd. In verband met de toetreding van de heer Westhuis als werkgeversbestuurslid in het bestuur, heeft de heer Seuntjens hem gedurende het verslagjaar als werkgeversvertegenwoordiger, tevens voorzitter, van het Verantwoordingsorgaan opgevolgd. Op 14 november 2012 heeft er een gezamenlijke vergadering tussen het bestuur en het Verantwoordingsorgaan plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering zijn onder ander de navolgende zaken aan de orde geweest: financiële positie van het pensioenfonds, huidige dekkingsgraad versus herstelplan; bespreking jaarwerkprocedure 2011 en planning jaarverslag 2012; stand van zaken claim Stichting Pensioenfonds DuPont; pensioenactualiteiten en impact voor het pensioenfonds; en toekomstvisie pensioenfonds. Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan. In dit jaarverslag wordt separaat verslag gedaan van de bevindingen van het Verantwoordingsorgaan ten aanzien van het door het bestuur in 2012 gevoerde beleid. Het oordeel van het Verantwoordingsorgaan is verderop in dit jaarverslag opgenomen. 16

17 In het kader van goed pensioenfondsbestuur dient het bestuur voorts zorg te dragen voor intern toezicht. Het bestuur heeft in 2008 besloten het interne toezicht in te vullen door middel van een visitatiecommissie, die minimaal eens in de drie jaar de beleids- en bestuursprocedures en -processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn beoordeelt. In 2012 heeft het bestuur wederom besloten om de visitatie te laten verrichten door VCHolland. Deze visitatie heeft begin 2013 plaatsgevonden. Compliance Officer Over het verslagjaar zijn door de compliance officer geen bijzonderheden gemeld. Zelfevaluatie bestuur Overeenkomstig de principes voor goed pensioenfondsbestuur heeft het bestuur in artikel 6 lid 21 van de Statuten een procedure opgenomen teneinde zijn eigen functioneren, zowel van het bestuur als geheel als van de individuele bestuursleden periodiek te evalueren. Deze zelfevaluatie heeft in het verslagjaar op collectief niveau plaatsgevonden tijdens de jaarlijkse tweedaagse cursus op 16 november Deskundigheidsbevordering Het bestuur besteed veel aandacht aan deskundigheidsbevordering van zowel het bestuur als de leden van het Verantwoordingsorgaan. Het bestuur heeft gedurende het verslagjaar een herzien deskundigheidsplan opgesteld in verband met de actualisatie van het opleidingsplan gedurende Verder heeft het bestuur, naast enkele individuele cursussen van bestuursleden, als collectief wederom een jaarlijkse tweedaagse cursus op 15 en 16 november 2012 gehouden. Tijdens deze cursus zijn diverse pensioenactualiteiten en de toekomstige impact hiervan voor het pensioenfonds aan de orde gekomen. Gedurende 2013 zal het bestuur verder aandacht besteden aan de deskundigheidsbevordering van individuele bestuursleden door middel van het bijwonen van diverse vervolgcursussen, seminars en bijeenkomsten. Naleving wet- en regelgeving Overtredingen van wet- en regelgeving zijn het bestuur van Stichting Pensioenfonds Invista niet bekend. In 2012 zijn aan het pensioenfonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door DNB in het verslagjaar verder ook geen aanwijzingen gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is de bevoegdheidsuitoefening van organen van het pensioenfonds gebonden aan toestemming van de toezichthouder. Gedragscode Jaarlijks wordt door de bestuursleden bevestigd dat zij de gedragscode nageleefd hebben. Ook dit jaar heeft dit plaatsgevonden. Uitbesteding Het bestuur voert regelmatig overleg met de uitvoeringsorganisaties over de dienstlevering overeenkomstig de service level agreement. De auditcommissie heeft in 2012 zowel de door AZL N.V. als de door ING IM afgegeven ISAE3402 type II-rapportage beoordeeld. Op basis hiervan zijn geen bijzonderheden geconstateerd. Communicatie In zowel 2011 als 2012 is veel aandacht besteed aan communicatie. Het bestuur heeft de afgelopen twee jaar, mede in verband met de ontstane maatschappelijke onrust rondom de financiële positie van pensioenfondsen en de eventueel daaruit voortvloeiende te nemen kortingsmaatregelen, tijdens de deelnemersvergaderingen in 2011 en 2012 een uitgebreide presentatie aan de aanwezige deelnemers gegeven omtrent de financiële positie van het pensioenfonds op dat moment alsmede de eventueel te nemen maatregelen indien de financiële positie ultimo 2011 dan wel ultimo 2012, afgezet tegen het herstelplan, ontoereikend zou blijken Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

18 te zijn. Deze presentaties zijn eveneens via de website van het pensioenfonds aan alle deelnemers beschikbaar gesteld. Verder zijn de deelnemers begin 2012 per brief geïnformeerd omtrent de financiële positie ultimo 2011, alsmede het op basis hiervan genomen voorgenomen besluit tot korting van pensioenaanspraken en ingegane pensioenen per 1 april 2013 van 1,1%, mocht de financiële positie van het pensioenfonds ultimo 2012 nog steeds ontoereikend blijken te zijn. Aangezien dit ultimo 2012 niet het geval bleek, heeft het bestuur de deelnemers hierover begin 2013, zowel per brief, via de website, alsmede tijdens separate deelnemersvergaderingen, op de hoogte gesteld. Bestuursvergaderingen Het bestuur van het pensioenfonds Invista heeft het afgelopen jaar acht maal vergaderd. De belangrijkste onderwerpen waren de jaarstukken 2011, de ontwikkeling van de financiële positie van het fonds gedurende het verslagjaar in verband met een mogelijk te nemen kortingsbesluit per 1 april 2013, het herstelplan en evaluatie daarvan, het beleggingsbeleid, de uitvoering van een continuïteitsanalyse, de gewijzigde bestuurssamenstelling per 1 april 2012, de gewijzigde ABTN en pensioenreglementen, het herziene deskundigheidsplan, de voorbereiding van de deelnemersvergadering d.d. 14 november 2012, de opstelling van een integriteitsplan, de overgang naar de AG Prognosetafel en effect hiervan op voorziening pensioenverplichtingen, de invloeden van de gewijzigde DNB-rekenrente op de dekkingsgraad, de verlenging van het huidige kapitaalcontract met Nationale Nederlanden en de claim DuPont. Deelnemersvergadering Op 14 november 2012 heeft de algemene deelnemersvergadering plaatsgevonden op de locatie Rozenburg. Het bestuur gaf hierbij een toelichting op de belangrijkste gebeurtenissen in zowel 2011 als 2012, alsmede haar visie op de toekomstige ontwikkelingen. Claim Stichting Pensioenfonds DuPont Ten aanzien van de rechtszaak tegen Stichting Pensioenfonds DuPont kan gemeld worden dat Stichting Pensioenfonds DuPont op 4 februari 2010 in hoger beroep is gegaan tegen de uitspraak van de rechtbank Dordrecht d.d. 11 november Stichting Pensioenfonds DuPont is door de rechtbank Dordrecht destijds veroordeeld tot het betalen van het gevorderde bedrag ter financiering van het aanvullend vroegpensioen, alsmede de wettelijke rente hierover en de proceskosten. Op 28 augustus 2012 heeft het Gerechtshof te Den Haag bij arrest het voornoemde vonnis van de rechtbank Dordrecht evenwel vernietigd en de vorderingen van pensioenfonds Invista alsnog afgewezen. Dit heeft er toe geleid dat het pensioenfonds het van Stichting Pensioenfonds DuPont ontvangen bedrag ( ,43), vermeerderd met wettelijke rente en de proceskosten diende terug te betalen. Betaling hiervan heeft eind 2012 plaatsgevonden. Naar aanleiding van dit arrest heeft het pensioenfonds nog onderzocht welke mogelijkheden er bestaan om tegen deze beslissing van het Gerechtshof in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Na ontvangst van twee negatieve cassatieadviezen ter zake, heeft het bestuur besloten niet in cassatie te zullen gaan. Uitvoeringskosten In 2011 heeft de Pensioenfederatie de Aanbevelingen uitvoeringskosten gepresenteerd. Hierin worden de pensioenfondsen opgeroepen om de kosten van het pensioenbeheer, vermogensbeheer en transactiekosten te publiceren. Deze kosten moeten naar de mening van de Pensioenfederatie volledig bekend zijn binnen het pensioenfonds en beschikbaar zijn voor deelnemers. Het fonds deelt de mening van de Pensioenfederatie en wenst een zo volledige mogelijke transparantie te realiseren ten aanzien van deze kosten. Dit gaat dus verder dan alleen de direct in de jaarrekening te verantwoorden kosten. Het transparant maken van alle kosten en mogelijk afzetten tegen een benchmark is daarbij een middel om de kosten verder te beheersen. Na volgend overzicht geeft het fonds gevolg aan de aanbevelingen van de Pensioenfederatie. 18

19 Kostenoverzicht Pensioenbeheer [a] Kosten in euro per deelnemer 1.743,36 Vermogensbeheer [b] Kosten in % van het gemiddeld belegd vermogen 0,16% [c] Transactiekosten in % van het gemiddeld belegd vermogen 0,31% Kosten van het pensioenbeheer (zie categorie a) bestaan uit de kosten van uitbesteding, bestuurskosten, advieskosten en de kosten van toezicht. De totale kosten bedragen ,-. Om de kosten per deelnemer te berekenen is conform de aanbeveling van de Pensioenfederatie het aantal deelnemers gedefinieerd als de som van het aantal actieve deelnemers en pensioengerechtigden. Gewezen deelnemers tellen derhalve niet mee. Kosten van het vermogensbeheer (zie b en c) kunnen in twee categorieën worden onderscheiden. De eerste categorie betreft de kosten die rechtstreeks zijn af te leiden uit de staat van baten en lasten. Daaronder vallen de beheervergoeding aan de vermogensbeheerder(s) en overige beheervergoedingen. Dit betreft een bedrag van ,-. De tweede categorie betreft kosten die rechtstreeks ten laste van het beleggingsrendement zijn gebracht. Deze kosten zijn dus niet rechtstreeks af te leiden uit de jaarrekening en zijn geschat op ,-. De totale kosten vermogensbeheer komen daarmee uit op circa ,-. Kosten per beleggingscategorie (Bedragen x 1.000,-) Performance Beheer- gerelateerde Transactie- Beleggingscategorie kosten kosten kosten Totaal Vastgoed Aandelen Private equity Vastrentende waarden Hedgefunds Commodities Overige beleggingen Totaal kosten toe te wijzen aan categorieën excl. overlay Kosten overlay beleggingen Totaal kosten toe te wijzen aan categorieën incl. overlay Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

20 Performance Beheer- gerelateerde Transactie Beleggingscategorie kosten kosten kosten Totaal Overige vermogensbeheerkosten Kosten vermogensbeheer pensioenfonds en bestuursbureau Kosten fiduciair beheer Bewaarloon 3 3 Advieskosten vermogensbeheer Overige kosten Totaal overige vermogensbeheerkosten Totaal kosten vermogensbeheer via ING Investment Management Pensioenparagraaf Kenmerken regeling In het boekjaar zijn er een geen wijzigingen in de bestaande regeling aangebracht. De kenmerken van de pensioenregelingen geldend per 1 januari 2006 zijn op hoofdlijnen als volgt: Pensioenreglement A Pensioenreglement A is van toepassing op werknemers van de vestigingen Dordrecht en Rozenburg die deelnemer waren aan de vorige regeling, en zowel op 31 december 2005 als op 1 januari 2006 in dienst waren, alsmede op werknemers die op of na 1 januari 2006 werkzaam zijn bij de vestiging Kerkrade. Deze regeling is een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. Deze pensioenregeling wordt op grond van de Pensioenwet gekarakteriseerd als een uitkeringsovereenkomst. Pensioengevend salaris: Het pensioengevend salaris is gelijk aan 13,96 maal het bruto maandsalaris van de deelnemer, inclusief de ploegentoeslag en exclusief de afbouwtoeslag. Franchise: De franchise bedraagt (1 januari 2012) ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. De franchise zal in enig jaar niet minder bedragen dan de minimaal fiscaal toegestane franchise. Pensioengrondslag: De pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris verminderd met de franchise. Bij een verlaging van de pensioengrondslag blijven de reeds opgebouwde pensioenaanspraken behouden. Toetredingsleeftijd: De toetredingsleeftijd is 21 jaar. Ouderdomspensioen: Het ouderdomspensioen is gelijk aan de som van de jaarlijks opgebouwde pensioenaanspraken. Het in enig jaar op te bouwen ouderdomspensioen bedraagt 2% van de voor dat jaar vastgestelde pensioengrondslag. Het ouderdomspensioen wordt vanaf de ingangsdatum levenslang uitgekeerd. Partnerpensioen: Het partnerpensioen is gelijk aan 70% van het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen wordt op opbouwbasis verzekerd voor de partner met wie de (gewezen) deelnemer, uiterlijk op de ingangsdatum van het ouderdomspensioen is gehuwd, dan 20

21 wel een geregistreerd partnerschap is aangegaan in de zin van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, dan wel ongehuwd samenwoont op basis van een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst. Voor de wijze van vaststelling van het partnerpensioen wordt geen onderscheid gemaakt tussen genoemde drie categorieën partners. Bij echtscheiding, ontbinding na scheiding van tafel en bed, ontbinding van het geregistreerd partnerschap, dan wel ontbinding van het samenlevingscontract, heeft de ex-partner recht op bijzonder partnerpensioen. Wezenpensioen: Het wezenpensioen is gelijk aan: 20% van het ouderdomspensioen, indien er een wees is; 35% van het ouderdomspensioen, indien er twee wezen zijn; 45% van het ouderdomspensioen, indien er drie of meer wezen zijn. Indien er meerdere wezen zijn, wordt het wezenpensioen evenredig verdeeld over alle wezen. Voor volle wezen wordt het wezenpensioen verdubbeld. Part-time medewerkers: Voor part-time medewerkers wordt een pensioen opgebouwd naar rato van het percentage dat de medewerker werkzaam is. Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid: De deelnemer die recht heeft op een uitkering krachtens de WAO of de WIA komt in aanmerking voor premievrije voortzetting van de pensioenopbouw indien en zolang zijn arbeidsongeschiktheid meer bedraagt dan 80%. Toeslagverlening: Indien en voor zover de financiële middelen van het fonds dit toelaten worden er jaarlijks per 1 januari toeslagen verleend op de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenrechten. Bij de toeslagverlening wordt onderscheid gemaakt tussen actieve deelnemers en inactieve deelnemers (pensioengerechtigden en gewezen deelnemers). De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening actief deelnemer waren, vindt maximaal plaats met de gemiddelde CAO-loonstijging bij INVISTA (Nederland) B.V. over de periode januari-januari van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagverlening is een reserve gevormd. De toeslagverlening van degenen die voorafgaand aan het tijdstip van toeslagverlening inactief waren, vindt maximaal plaats met de stijging van de afgeleide consumentenprijsindex (CPI) alle huishoudens, zoals vastgesteld door het CBS, over de verstreken periode oktober - oktober van het afgelopen kalenderjaar. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre de pensioenrechten en pensioenaanspraken worden aangepast. Er wordt voor deze voorwaardelijke toeslagverlening geen reserve gevormd en er wordt geen premie betaald. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Flexibilisering: De (gewezen) deelnemers hebben op de pensioendatum de volgende flexibele keuzemogelijkheden: Uitruil van ouderdomspensioen en partnerpensioen onderling; Vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen en wel tussen de 60-jarige en 65-jarige leeftijd; Uitruil van een deel van het ouderdomspensioen in een AOW-overbruggingspensioen in geval van vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen; Deeltijdpensionering in combinatie met vervroegde uitkering van het ouderdomspensioen; Variabele uitkering van het ouderdomspensioen. Bij gebruikmaking van de flexibiliseringsmogelijkheden worden de opgebouwde pensioenaanspraken aangepast op basis van door het fonds vastgestelde tabellen. Deze tabellen worden periodiek door het fonds gewijzigd. Stichting Pensioenfonds Invista Jaarverslag

22 Pensioenreglement B Pensioenreglement B is van toepassing op werknemers van de vestigingen Dordrecht en Rozenburg die op of na 1 januari 2006 in dienst zijn getreden, alsmede werknemers van de vestiging Born die op af na 21 december 2012 in dienst zijn getreden. Deze regeling bestaat uit twee separate regelingen. De basisregeling geldt voor een salarisgedeelte tot ,- per jaar (1 januari 2012). Deze regeling is een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. De excedent-regeling geldt voor een salarisgedeelte boven ,- per jaar (1 januari 2012). Deze regeling is een beschikbare premieregeling, waarbij de beschikbare premie jaarlijks direct wordt omgezet in een pensioenaanspraak. Basisregeling Pensioengevend salaris: Het pensioengevend salaris is gelijk aan 13,96 maal het bruto maandsalaris van de deelnemer, inclusief de ploegentoeslag en exclusief de afbouwtoeslag. Het jaarsalaris dat maximaal voor de pensioenberekening in de basisregeling in aanmerking komt (de salarisgrens), bedraagt op 1 januari ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. Franchise: De franchise bedraagt (1 januari 2012) ,- en wordt jaarlijks per 1 januari verhoogd met de gemiddelde (CAO-) loonstijging bij alle vestigingen van INVISTA (Nederland) B.V. De franchise zal in enig jaar niet minder bedragen dan de minimaal fiscaal toegestane franchise. Pensioengrondslag: De pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris verminderd met de franchise. Bij een verlaging van de pensioengrondslag blijven de reeds opgebouwde pensioenaanspraken behouden. Toetredingsleeftijd: De toetredingsleeftijd is 21 jaar. Ouderdomspensioen: Het ouderdomspensioen is gelijk aan de som van de jaarlijks opgebouwde pensioenaanspraken. Het in enig jaar op te bouwen ouderdomspensioen bedraagt 2% van de voor dat jaar vastgestelde pensioengrondslag. Het ouderdomspensioen wordt vanaf de ingangsdatum levenslang uitgekeerd. Partnerpensioen: Het partnerpensioen is gelijk aan 70% van het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen wordt op opbouwbasis verzekerd voor de partner met wie de (gewezen) deelnemer, uiterlijk op de ingangsdatum van het ouderdomspensioen is gehuwd, dan wel een geregistreerd partnerschap is aangegaan in de zin van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, dan wel ongehuwd samenwoont op basis van een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst. Voor de wijze van vaststelling van het partnerpensioen wordt geen onderscheid gemaakt tussen genoemde drie categorieën partners. Bij echtscheiding, ontbinding na scheiding van tafel en bed, ontbinding van het geregistreerd partnerschap, dan wel ontbinding van het samenlevingscontract, heeft de ex-partner recht op bijzonder partnerpensioen. Wezenpensioen: Het wezenpensioen is gelijk aan: 20% van het ouderdomspensioen, indien er een wees is; 35% van het ouderdomspensioen, indien er twee wezen zijn; 45% van het ouderdomspensioen, indien er drie of meer wezen zijn. Indien er meerdere wezen zijn, wordt het wezenpensioen evenredig verdeeld over alle wezen. Voor volle wezen wordt het wezenpensioen verdubbeld. 22