Handleiding lesmethode Bikkeltjes met lef. Inkijkexemplaar

Transcriptie

1 Handleiding lesmethode Bikkeltjes met lef versie 2016

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 5 Introductie 7 Verantwoording Methodiek 9 Doorgaande lijn PO en VO 11 Preventief en curatief 13 Inzet binnen speciaal onderwijs 15 Organiseer je les 17 Praktische tips 19 Het les- en werkboek 23 Groepsbeloningen 25 Powerpoint presentatie 27 Ouderbrieven 29 Lesactiviteiten leerjaar A Lesactiviteiten leerjaar B Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 5

3 Introductie Beste leerkracht, Voor je ligt de handleiding van de lesmethode Bikkeltjes met lef voor groep 1 en groep 2. Een leuke doelgroep waar je spelenderwijs veel mee kunt bereiken op het gebied van sociaal-emotionele weerbaarheid. Dompel onder in Bikkellandia en werk aan stoere, stevige Bikkeltjes! Deze handleiding biedt een leidraad voor de lesmethode Bikkeltjes met lef. Je vindt hier zo n 120 lesactiviteiten van gemiddeld 10 tot 20 minuten stap-voor-stap uitgewerkt. Rond de 60 lessen voor groep 1 en rond de 60 lessen voor groep 2. Het staat je echter geheel vrij om de lengte en het aantal lessen aan te passen naar wat passend is voor jou en je groep. Daarnaast staat het je vrij om te bepalen welke opdrachten zich lenen voor zelfstandige verwerking, huiswerk of weektaak. In principe geldt; hoe meer tijd je kunt besteden aan de inhoud, hoe meer je bereikt met de leerlingen. Bij iedere les vind je aanvullende oefeningen om een les uit te breiden. Bij deze handleiding horen de volgende aanvullende materialen: Het prentenboek Bikkeltjes met Lef, geschreven door Inke Brugman en Renate van Leeuwen- van Dorst, uitgever Garant (voorleesboek)* Het werkboek Bikkel-Doe-Boek voor de leerlingen leerjaar A en leerjaar B Powerpoint presentaties Bikkeltjes met lef deel A en deel B * Dit voorleesboek schaf je per klas aan. Nog vragen? Opmerkingen of feedback? Word lid van onze besloten facebook-groep Bikkeltrainers: Wij horen ook graag van je via info@bikkeltrainingen.nl. Veel succes met de lessen, Groetjes Inke en Renate Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 7

4 Het les-en werkboek Het lesboek is het prentenboek Bikkeltjes met lef. Per klas (groep 1/2) hoeft slechts 1 exemplaar aangeschaft te worden. Het prentenboek bevat de bronverhalen waaraan de lesactiviteiten zijn gekoppeld. Negen verhalen voor het ene leerjaar (leerjaar A) en acht verhalen voor het andere leerjaar (leerjaar B). Indien de methode doorlopend wordt ingezet, doorlopen alle kleuters het hele tweejarige programma. Het werkboek zijn de Bikkel-Doe-Boeken. Voor leerjaar A en leerjaar B is een apart werkboek samengesteld. De Bikkel-Doe-Boeken zijn zelf uit te printen in kleur of in zwart-wit. Indien gewenst is het mogelijk de werkboeken te bestellen. Op onze website lees je hier meer over en kun je de bestelling plaatsen. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 23

5 Groepsbeloningen Bij ieder bronverhaal hoort een beloningslijst. Eentje die optioneel aan ouders is mee te geven (zie ouderpakket), en eentje die (ook optioneel natuurlijk) in de klas is in te zetten. De groepsbeloningen vind je bij de lesactiviteiten als bijlage, bij ieder bronverhaal eentje. De leerlingen kunnen punten verdienen met dingen die goed gaan, bijvoorbeeld als het stil moet zijn en er wordt afgeteld van Als iedereen stil is en recht op zijn stoel zit, dan krijgt de hele groep een punt. Ook met het goed meedoen tijdens rollenspellen kan een groepje (bv. 3 kinderen) een punt verdienen voor de groep. Maar je kunt de groepsbeloningen vooral gebruiken om het geleerde uit een bepaalde les te bekrachtigen. Wanneer de les bijvoorbeeld gaat over het klinken als een Bikkel, dan beloon je de hele groep wanneer een of meer kinderen duidelijk klinken als een Bikkel. Een mooie manier om de meer introverte, verlegen kinderen in het zonnetje te zetten: juist zij verdienen een ster voor de hele groep! Zorg voor zowel een korte termijn beloning als een lange termijn beloning. De korte-termijn beloning wordt dezelfde les uitgereikt (liefst 2 keer per lessenreeks). Met name leerlingen met ADHD hebben vaak een snelle en directe beloning nodig om geprikkeld te blijven. De lange termijn/uitgestelde beloning wordt bijvoorbeeld halverwege de lessenreeks of op het eind gegeven. Voorbeelden van korte-termijn beloningen: extra pauze tijd pauzespelletje glaasje limonade grappig Youtube filmpje kijken Voorbeelden van lange-termijn beloningen: zelf kiezen van een activiteit / spel trakteren op iets lekkers Hulpje van de dag Gymspel kiezen Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 25

6 Powerpoint presentaties Bij de lesactiviteiten hoort een powerpoint-presentatie, voor elk leerjaar één. Deze kun je via het digiboard tonen. Het gebruik van de dia s is vanzelfsprekend ook optioneel. Voor sommige leerkrachten werkt het beeldmateriaal ondersteunend, anderen werken liever met de voorbeelden in het prentenboek of uitgeprinte platen uit de bijlages. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 27

7 Het ouderpakket In een los word-document wordt het ouderpakket geleverd. Hier vind je een opzet van een introducti om de methode te introduceren bij ouders. Deze is naar eigen inzicht aan te passen. Daarnaast vind je periodieke ouderbrieven, bij ieder bronverhaal eentje. Deze kunnen uitgeprint worden of via mail verstuurd. Ook deze brieven zijn geheel naar eigen inzicht aan te passen. Tevens vind je bij iedere ouderbrief een beloningslijst om thuis de nieuw geleerde vaardigheden te bekrachtigen. Tot sluit een opzet voor een afsluitbrief aan het einde van het schooljaar. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 29

8 Thema s leerjaar A Bronverhaal 1 - Bikkellandia Hoofdthema: Kennismaken typetjes Bronverhaal 2 Broedkip Barbara Hoofdthema: Ik sta als een Bikkel Bronverhaal 3 De Bie- ba- boemboem bus Hoofdthema: Ik sta en klink als een Bikkel Bronverhaal 4 De blinkende Bikkelbike Hoofdthema: Ik sta, klink en kijk als een Bikkel Bronverhaal 5 Het bonte Bikkel- Bloemenbal Hoofdthema: Ik sta, klink, kijk en denk als een Bikkel Bronverhaal 6 Bange badmeester Barend Hoofdthema: Van piepen naar chillen Bronverhaal 7 De binnenstebuiten beker Hoofdthema: Nee- zeggen als een Bikkel Bronverhaal 8 De blozende bavianenboerderij Hoofdthema: Op nee reageren als een Bikkel Bronverhaal 9 Brulbeer Bert wil een kusje Hoofdthema: Van woest naar chill

9 Bronverhaal 2: Broedkip Barbara Thema s: Ik sta als een Bikkel Assertief non- verbaal gedrag (lichaamshouding) Subassertief non- verbaal gedrag (lichaamshouding) Doelstellingen Leerlingen staan, lopen en rennen als een Bikkel (assertief non- verbaal) Leerlingen staan, lopen en rennen als een Pieper (subassertief non- verbaal) Leerlingen herkennen Bikkels en Piepers (onderscheid assertief en subassertief non- verbaal) Nr Soort Titel 2.1 Kringactiviteit Voorlezen Broedkip Barbara 2.2 Spelles Wie zijn toch die Piepers? 2.3 Werkles Werkblad Piepers herkennen 2.4 Spelles Wie zijn toch die Bikkels? 2.5 Spelles Broedkip- Barbara- spel 2.6 Zang en dans Het Bikkellied 2.7 Werkles Werkblad Bikkels herkennen 2.8 Werkles Kleurplaat Broedkip Barbara

10 Lesactiviteit min Optioneel: Powerpoint deel A- dia 12 t/m 14 Prentenboek: verhaal Broedkip Barbara Tip: betrek de leerlingen zoveel mogelijk tijdens het verhaal door vragen te stellen, aanvullingen te laten geven en uit te nodigen tot feedback. Kringactiviteit: voorlezen Broedkip Barbara Lees het verhaal voor uit het prentenboek. Betrek de kinderen bij het verhaal door naar ideeën te vragen en iemand na te laten doen hoe Bob en Piet staan en waarom Barbara Bob wel ziet staan en Piet niet.

11 Lesactiviteit ~ 20 min Spelles: Wie zijn toch die Piepers? Optioneel: Powerpoint deel A - dia 15 Print de plaat met Piepers (zie bijlage) en hang op Tip: Benadruk dat de Piepers geen losers of sukkels zijn, maar dat iedereen zich af en toe zoals Paula of Piet voelt. Soms zit het allemaal even tegen en dan sta, loop en kijk je precies zoals de Piepers. Dat geldt voor iedereen inclusief jijzelf als leerkracht. Bovendien is het soms superhandig om een Pieper te zijn en hard weg te kunnen rennen. Wat dacht je ervan als een leeuw je aanvalt? Dan is het maar wat handig als je zo hard als Piet en Paula kunt rennen! We hebben nu kennisgemaakt met Pieper Piet. Weten jullie nog hoe zijn vriendinnetje heet? Piepmiep Paula. Ze wonen in het dorpje Pieperplaats. Wat zijn dat nu voor kinderen, die Piepers? We zullen eens kijken hou Piet en Paula staan en lopen De leerkracht gaat in het midden staan en verklaart vanaf nu in Pieperplaats te zijn en Piepmiep Paula of Pieper Piet te heten. De kinderen geven tips hoe de leerkracht moet gaan staan, beginnend bij de voeten en benen: Sta ik zo, met beide voeten stevig op de grond of meer zo, een beetje wankel? Hou ik mijn hoofd rechtop en kijk ik vooruit of een beetje gebogen en kijk ik liever naar de grond? Zijn mijn schouders naar achteren of een beetje gebogen en naar voren? Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 16

12 Hou ik mijn handen stevig in mijn zij of over elkaar? Of hou ik ze een beetje achter of naast me en friemel ik zenuwachtig met mijn vingers? Kun je mij nu omduwen of sta ik stevig? Probeer het eens. Wanneer de kinderen (voorzichtig) hebben geprobeerd om de leerkracht om te duwen, blijkt dat ze helemaal niet zo stevig staat. Nu gaan ook de deelnemers oefenen met de Pieper- houding. Alle jongens heten vanaf nu eventjes Pieper Piet en de meisjes Piepmiep Paula. De leerlingen gaan in de ruimte staan en nemen de Pieper- houding aan. De leerkracht begeleidt de kinderen hier stap voor stap naar toe (hoe staan je voeten, waar laat je je handen etc.). Wanneer iedereen goed staat, duwt de leerkracht alle kinderen zachtjes omver. Als het kind op de grond valt, heeft hij of zij het goed gedaan! Nu we de houding kennen van de Piepers, gaan we ook lopen. De kinderen lopen door de ruimte en bedenken samen hoe Paula en Piet lopen (onzeker om zich heen kijkend, keertje struikelen, gebogen) en rennen (supersnel want dit is de superkracht van de Piepers). Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 17

13 Lesactiviteit ~ 20 min Spelles: Broedkip- Barbara- spel Optioneel: Powerpoint deel A - dia 17 Tip: deze opdracht kan ook zittend in de kring uitgevoerd worden. Om de aandacht van iedereen terug te pakken. Maar ook als energizer tussendoor. We gaan een variatie op het spel Simon says oftewel het Commando- spel spelen. Leg uit: Zoek allemaal een plekje in de ruimte. Ik ben broedkip Barbara en ik kan heel hard tokken. Iedere keer als ik een opdracht vooraf laat gaan door het woord TOKTOK moet je de opdracht uitvoeren, als ik TOKTOK weglaat blijf je doen wat je al deed. Maar eerst: oefenen TOKTOK Bikkel: Hoe staan zij? Hoe lopen zij? Relaxed en zelfverzekerd. Schouders naar achteren, kin omhoog (niet te ver), borst vooruit, stevige passen. TOKTOK Pieper: Hoe staan zij? Hoe lopen zij? Hoofd omlaag, schouders hangen, armen slap langs je lijf, bang om je heen kijken, hier en daar een stress- sprongetje tussendoor. Voer daarna het spel uit: in verschillende moeilijkheden en tempo (eerst staan, dan lopend, pratend, rennend, opdrachten langzaam tot heel snel). Doe zelf ook mee, corrigeer deelnemers waar nodig. Het is een speelse opdracht en lekker overdrijven maakt de verschillen tussen de Bikkels en de Piepers duidelijk. Natuurlijk mag ook iemand anders broedkip Barbara zijn en de opdrachtjes geven. Korte nabespreking Hoe voelde je je in de verschillende houdingen?

14 Lesactiviteit ~ 20 min Zang en dans: Het Bikkellied Optioneel: Powerpoint deel A - dia Tip: herhaal het lied regelmatig, als leuk tussendoortje of energizer. Op de melodie van Sinterklaas kapoentje zingen we het onderstaande lied met bewegingen (zie ook het voorbeeld- filmpje op de powerpoint- presentatie). Het lied komt regelmatig terug en wordt aangevuld met nieuwe krachten van de Bikkel (staan, kijken, klinken en denken). Sta als een Bikkel (stevig staan) Het is niet ingewikkeld (draaiende armen) Bikkels zijn goed bezig (armen over elkaar) Ik sta sterk en stevig (eindigen met coole pose)

15 Groepsbeloning sta als een Bikkel

16 Piepers

17 Bikkel- Doe- Boek van: Bikkeltjes met lef Leerjaar A - klassikale versie 2016

18 Inleiding Waar gaan de Bikkellessen over? Je doet mee aan de Bikkellessen, leuk! We leren staan, kijken, klinken en denken als echte Bikkels. Wist je dat we samen op avontuur gaan? We hebben een heel mooi verhaal over Bikkellandia waar niet alleen Bikkels wonen, maar ook Piepers, Woestelingen en Chillers. Van hen kunnen we een hele hoop leren. Doen jullie mee? Veel plezier!! Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 3

19 Werkblad Piepers herkennen Zet een cirkel om de Piepers en kleur ze in Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 5

20 Werkblad sta en klink als een Bikkel Welk figuurtje praat als een Bikkel denk je? Omcirkel en kleur in. Kleurplaat Bia- ba- boemboembus Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 8