Cursuswijzer Medicatiebegeleiding. Farmacotherapie. Kwaliteitszorg. Apotheekmanagement

Transcriptie

1 Cursuswijzer 2016 Farmacotherapie Medicatiebegeleiding Apotheekmanagement Kwaliteitszorg

2 Inhoud Waar staan we Curriculumvisie Cursussen Farmacotherapie Voor u uitgelicht Cursussen Medicatiebegeleiding Nieuwsbrief Legenda doelgroepen Cursussen op aanvraag en in de regio Cursussen Apotheekmanagement Paofarmcacie biedt mogelijkheid tot intervisie Symposia Cursussen Kwaliteitszorg Opleidingen Inschrijven voor een cursus Beste cursist, In 2016 zetten we de vernieuwing door die we in 2015 gestart zijn. U zult dit merken in onze nieuwe communicatie-uitingen en ons nieuwe cursusaanbod. Daarnaast ontwikkelen we momenteel een nieuwe curriculumvisie, die een stevig fundament gaat leggen voor verdere vernieuwing. Over deze visie kunt u verderop in de cursuswijzer (zie pagina 4 en 5) meer lezen. Met ons cursusaanbod voor 2016 willen we u graag ondersteunen om uw vak als apotheker zo goed mogelijk uit te oefenen en u voor te bereiden op de toekomst. PAOFarmacie staat voor maatwerk! We helpen u daarom graag bij het samenstellen van een cursuspakket op maat, zodat u niet alleen uw eigen leemtes in kennis en competenties opvult, maar ook aan alle competentie-eisen voor een nieuwe herregistratie kunt voldoen. U kunt hiervoor een sturen naar info@paofarmacie.nl of bellen met één van onze medewerkers, telefoon Wij wensen u veel nascholingsplezier! Nascholing apothekersassistenten PAOFarmacie in een notendop Achter de schermen... 40

3 Waar staan we? In de Focus 2015 hebben wij u bericht over ons project Curriculumvisie Via de QR code onderaan deze pagina kunt u de Focus lezen. Met het project Curriculumvisie 2020 worden de toekomstvisies van de wetenschappelijke instellingen KNMP, NVZA, NIA, Julius Academy, NHG en andere partijen, samengesmolten tot één duidelijke lijn voor de benodigde kennis- en competentieontwikkeling van de apotheker van de toekomst. Langs deze lijn, die is uitgewerkt in de nieuwe curriculumvisie, zal PAOFarmacie zijn curriculum de komende jaren vormgeven. Dit vergt bijvoorbeeld een andere manier van communiceren en samenwerken. Maar ook op het gebied van de wetenschap (bijvoorbeeld de ontwikkelingen rond personalized medicine en farmacogenetica) dient de apotheker zich te blijven ontwikkelen. Om u te helpen uw kwaliteiten als zorgverlener en professional te versterken, ontwikkelen we aan de hand van de curriculumvisie, met veel enthousiasme, een nieuw didactisch model waar u veel profijt van zult hebben. Dit doen we op basis van gevalideerde didactische theorieën en met behulp van wetenschappelijk onderzoek naar (postacademisch) farmaceutisch onderwijs. Deze vernieuwing is nodig, omdat de transitie in het gehele zorgstelstel ook stevige consequenties heeft voor de farmacie. De eerste onderzoeksresultaten kunt u in posterformat vinden op onze website of de QR-code onder aan de pagina. Zo vereist de verschuiving van aanbodgerichte naar vraaggerichte zorg, nieuwe competenties van de apotheker. Door zorg in de buurt en zorgintegraliteit zullen zorgteams ontstaan die zorgarrangementen aanbieden. Naast de zorgtaak krijgt de apotheker een nadrukkelijke rol als adviseur en medebehandelaar in een multidisciplinair verband. Hierdoor krijgen eerstelijns apothekers een grotere rol binnen huisartsenpraktijken en gaan apothekers in ziekenhuizen een rol spelen op de afdelingen en aan het bed. U leest meer over ons didactisch model op de volgende pagina. Sharon Schouten Tjin A Tsoi CEO en apotheker Focus! Onderzoeksresultaten Sharon Schouten-Tjin A Tsoi CEO / apotheker PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

4 Op naar een toekomstbestendig PAOFarmacie-curriculum Ons nieuwe curriculum in het kort HET NIEUWE CURRICULUM VAN De conclusies uit het project Curriculumvisie 2020 wijzen op de noodzaak van een andere nascholing. In de nieuwe curriculumvisie hebben we opgenomen dat nascholing niet enkel meer kennisgedreven leren omvat, maar juist ook gericht is op competentieontwikkeling in de dagelijkse patiëntgerichte handelingspraktijk. Deze aanpassing vraagt, naast inhoudelijk nieuwe thema s, ook om andere leervormen. PAOFarmacie zal daarom een nieuw curriculum ontwikkelen, dat op de eerste plaats inhoudelijk in lijn is met de vereiste nieuwe KNMP- en NVZA-competenties en de bijbehorende herregistratieregels. Verder zal er een didactische aanpak gekozen worden, waarmee bij de verschillende aspecten van nascholing voor specifieke doelgroepen de meest effectieve leerwegen gevonden kunnen worden. Naast blended learning kunt u hierbij denken aan elementen als multidisciplinariteit, kleinschalig interactief leren, praktijkleren, duaal leren, reflexief en toetsend leren. Ook het lifelong learning-concept is hierin verwerkt. In de nieuwe curriculumvisie is ook opgenomen dat PAOFarmacie haar cursisten intensiever wil betrekken bij de ontwikkeling en monitoring van haar curriculum, zodat het aanbod real-time geactualiseerd kan worden. DE KRACHT Sluit aan op maatschappelijke ontwikkelingen in de zorg. Ondersteunt de apotheker in zijn nieuwe rol als zorgverlener en farmacotherapeutisch adviseur in een multidisciplinaire setting. Voldoet aan de competentie-eisen van de KNMP en de NVZA voor een goede openbaar apotheker-specialist en een goede ziekenhuisapotheker-specialist. Wordt permanent geactualiseerd met de nieuwste wetenschappelijke kennis en inzichten op het gebied van farmacie en didactiek. Heeft multidisciplinariteit en interdisciplinariteit als een belangrijk leidend principe. DE BOUWSTENEN Vier inhoudelijke thema s 1. Actuele farmaceutische kennis en wetenschap 2. Farmacotherapeutisch en farmaceutisch handelen 3. Communicatie en samenwerken 4. Organisatie en management Drie pijlers voor een optimale leeromgeving 1. Evidence-based didactiek 2. Permanente professionalisering van het docentencorps 3. Een eigentijdse ondersteunende ICT-omgeving PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

5 Farmacotherapie Voor u uitgelicht: Farmacotherapie bij kwetsbare ouderen prof. dr. J.R.B.J. Brouwers, mw. dr. A.C. Drenth-van Maanen, dr. P.A.F. Jansen, mw. dr. W. Knol, dr. R.M. Kok, drs. G.J. Lefeber, dr. R. Pisters, dr. M. Smalbrugge, drs. A.M. Vondeling, dr. A.M.J. van Wijck Het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) organiseert, samen met PAOFarmacie en de Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen Midden Nederland, een reeks nascholingen voor artsen en apothekers om zo goed en zo veilig mogelijk voor te schrijven aan kwetsbare ouderen. Hierbij staan de evidence-based geneesmiddelenrapporten van Ephor centraal. De cyclus Farmacotherapie bij kwetsbare ouderen leert u zo goed en zo veilig mogelijk voor te schrijven aan deze patiëntengroep. De nascholingen gaan in op de effectiviteit en de eventuele bijwerkingen van geneesmiddelen. U leert de juiste keuze te maken uit de beschikbare middelen in de juiste dosering en formulering. De optimale duur van de behandeling bij de kwetsbare oudere komt aan de orde, evenals de beste manier om weer te stoppen. De cyclus bestaat uit zes thema s. Iedere cursus bestaat uit twee blokken van drie uur, elk blok kan ook afzonderlijk worden gevolgd. Thema 1 Behandeling hypertensie, atriumfibrilleren, angina pectoris en hartfalen bij ouderen blok 1: De keuze van antihypertensiva en antiaritmica bij ouderen blok 2: Voorkeursmiddelen voor behandeling angina pectoris en hartfalen bij ouderen Thema 2 Antipsychotica voor delier en gedragsstoornis bij ouderen blok 1: De keuze van antipsychotica voor behandeling van een delier bij ouderen blok 2: Hoe kunnen gedragsstoornissen bij dementie het beste worden behandeld Thema 3 Benzodiazepinen voor angst en slaapstoornissen bij ouderen blok 1: De keuze van anxiolytica bij ouderen blok 2: Welk slaapmiddel kan ik bij ouderen het beste voorschrijven Thema 4 SSRI s en TCA s voor depressie bij ouderen blok 1: De keuze van SSRI s voor behandeling van een depressie bij ouderen blok 2: Wanneer TCA s en welke voor behandeling van een depressie bij ouderen Thema 5 Behandeling pijn bij ouderen blok 1: De keuze van NSAID s voor behandeling van pijn bij ouderen blok 2: Omgaan met opioïden bij ouderen Thema 6 Optimaliseren van polyfarmacie bij ouderen blok 1: Polyfarmacie, probleemanalyse en aanpak blok 2: De stappen van de farmacotherapeutische analyse en shared decision making dr. P.A.F. (Paul) Jansen klinisch geriater, klinisch farmacoloog Ouderen zijn de grootgebruikers van geneesmiddelen. Maar wat weten we daarvan af? Meer dan u denkt Informatie over een optimale farmacotherapie bij kwetsbare ouderen in het Farmacotherapeutisch Kompas en het Informatorium Medicamentorum is maar mondjesmaat te vinden. Het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) verzamelt systematisch informatie over geneesmiddelen en ouderen. In de reeks interactieve nascholingen bespreken we onder meer: De balans tussen effectiviteit en veiligheid bij kwetsbare ouderen Welke geneesmiddelen uit een groep de voorkeur hebben Welke dosering moet worden gekozen Wanneer de middelen gestopt kunnen worden en hoe Op deze interactieve nascholing is er gelegenheid uw eigen casuïstiek te bespreken. FARMACOTHERAPIE PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

6 Farmacotherapie ADHD bij kinderen en volwassenen Antimicrobiële resistentie FARMACOTHERAPIE Maatschappelijk handelen Maatschappelijk handelen mw. M. Dankers, MSc, mw. A. Wisse In deze cursus wordt ingegaan op wat ADHD is en hoe de diagnose wordt gesteld. Aan de hand van casuïstiek en voorbeelden uit de praktijk wordt u meegenomen in de epidemiologie van ADHD, de praktische problemen bij kinderen en volwassenen en het onderscheid tussen ADHD en daaraan verwante problematiek. Tot slot worden de medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandelmogelijkheden van ADHD besproken, met inbegrip van de nieuwste ontwikkelingen. Deze cursus organiseren wij bij voldoende belangstelling. mw. M. Dankers, MSc Resistente micro-organismen rukken op buiten onze landsgrenzen, maar zijn ook talrijk aanwezig daarbinnen. Ze vormen een belangrijke bedreiging voor de patiëntveiligheid. In de cursus Antimicrobiële resistentie wordt ingegaan op het ontstaan en de risico s van antibioticaresistentie, de inhoud en het naleven van richtlijnen en de Nederlandse situatie in verhouding tot de internationale gemeenschap. De apotheker heeft hierin een rol te vervullen, waarvoor u in deze cursus achtergrondinformatie en essentiële kennis kunt opdoen. Deze cursus organiseren wij bij voldoende belangstelling. Analyse van medicatieprofielen dr. T. Schalekamp, dr. J. Riezebos De cursus Analyse van medicatieprofielen richt zich op de beoordeling van de medicatie en patiëntgegevens, zoals die in de apotheek bekend zijn. De cursus richt zich dan ook vooral op het formuleren van vragen om goed voorbereid te zijn op een gesprek met arts of patiënt. U leert combinaties van geneesmiddelen herkennen, indicaties afleiden en eventuele ontbrekende geneesmiddelen of contra-indicaties te traceren. Op deze manier raakt u vertrouwd met het analyseren van medicatieprofielen. Effectief omgaan met psychofarmaca in de eerste lijn drs. G. van den Brink, mw. drs. A. Heersche U leert van de meest voorkomende psychofarmaca de effectiviteit, zowel kwalitatief als kwantitatief, te beschrijven en de belangrijkste bijwerkingen te verklaren. Ook wordt afhandeling van veel voorkomende situaties, zoals het switchen tussen psychofarmaca, behandeld. De bespreking van medicatiehistories en (zelf ingebrachte) casuïstiek helpt u complexe farmacotherapie te analyseren en te onderkennen wanneer een interventie noodzakelijk is. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

7 Farmacotherapie Diabetes en cardiovasculaire medicatie Farmacotherapie Up-to-Date Groningen FARMACOTHERAPIE Communicatie OA drs. P. Adhien, dr. T. Schalekamp In deze interactieve nascholing, ontwikkeld in samenwerking met de SIG- Diabetes en de SIG HVZ, staat naast de inhoudelijke kennisupdate met betrekking tot complicaties, hartfalen, atriumfibrilleren en antistolling, vooral de medicatiebeoordeling van de diabetespatiënt met CVRM-medicatie centraal op basis van de gegevens die in de apotheek standaard bekend zijn. Deze cursus organiseren wij bij voldoende belangstelling. prof. dr. J.G.W. Kosterink, prof. dr. B. Wilffert Farmacotherapie Up-to-Date is bedoeld voor apothekers en overige belangstellenden. In één dag worden een aantal thema s op het gebied van farmacotherapie behandeld. De meest recente ontwikkelingen (incl. nieuwe middelen) worden door experts besproken. Per onderwerp zullen een medicus en een (ziekenhuis)apotheker de deelnemers op de hoogte brengen van de laatste stand van zaken. Daarnaast vindt er een interactieve pro-con discussie plaats over een actueel onderwerp. Farmacocasus Farmacotherapie Up-to-Date Utrecht PAOFarmacie Cursuswijzer Deze wordt samengesteld door apothekers en/of professionals uit het werkveld. De Farmacocasus is een digitale onderwijsvorm, waarbij apothekers werkzaam in openbare apotheek of het ziekenhuis, online praktijkgerichte nascholing wordt aangeboden, die naar eigen wens, wel of niet gecombineerd kan worden met gerelateerd centraal onderwijs. De cursist kan de basale kennis opfrissen, wordt op de hoogte gebracht van de actuele ontwikkelingen en kan de opgedane kennis virtueel in de praktijk brengen én toetsen. prof. dr. A. de Boer, prof. dr. A.F.A.M. Schobben, drs. E.H.H. Wiltink Farmacotherapie Up-to-Date is bedoeld voor apothekers en overige belangstellenden. In een drietal thema s wordt de laatste stand van zaken op farmacotherapeutisch gebied doorgenomen door inhoudelijke experts. Een medicus en een (ziekenhuis)apotheker zullen u door de actualiteit leiden. Daarnaast vindt er s middags een interactieve pro-con discussie over een actueel onderwerp plaats. Na deze dag bent u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen de uitgelichte thema s. PAOFarmacie Cursuswijzer

8 Farmacotherapie Fytotherapie en medicatie Trends nieuwsbrief en kennistoets FARMACOTHERAPIE Maatschappelijk handelen / IA mw. N.J.M. Beijersbergen, MSc mw. drs. L.K. de Munck-Khoe REDACTIE dr. F. Moolenaar De nascholing Fytotherapie en medicatie gaat in op de aandachtspunten bij fytotherapeutische producten en de combinatie met reguliere geneesmiddelen. U krijgt een basale inleiding in de farmacognosie, gevolgd door een introductie in de fytotherapie. Daarnaast komen de mogelijke interacties tussen de reguliere medicatie en fytotherapie aan de orde en het monitoren van bijwerkingen van fytotherapie. Het is mogelijk een casus uit de praktijk in te brengen en te bespreken met de docenten. Al enige tijd biedt PAOFarmacie de Trends nieuwsbrief en kennistoets aan voor apothekers werkzaam in de openbare apotheek en het ziekenhuis. De Trends nieuwsbrief bevat een overzicht van actuele informatie en publicaties die betrekking hebben op het werk in de apotheek. Met de kennistoets kunt u de opgedane kennis meteen toetsen. De toets is geaccrediteerd. Op deze manier wordt u op de hoogte gehouden van nieuwe inzichten, aangepaste richtlijnen en andere belangrijke ontwikkelingen. Nutriënten- en geneesmiddelopname na bariatrische chirurgie / Artsen / Diëtisten mw. A. Kruitwagen, mw. J. Bluemer, drs. J.P. Yska Deze cursus ondersteunt apotheker, diëtist en huisarts in hun zorgverlening aan patiënten die bariatrische chirurgie (BC) hebben ondergaan. Tijdens deze cursus krijgt u te maken met basale kennis rond wijziging van anatomie en fysiologie na BC. De nadruk ligt op begeleiding en nazorg van uw patiënt(en), met bijzondere aandacht voor de invloed van BC op farmacodynamiek en -kinetiek van geneesmiddelen. Voor u uitgelicht In de BIG-6 cursus wordt niet alleen uw farmacotherapeutische kennis geactualiseerd, maar leert u ook klinisch redeneren en te denken buiten de richtlijnen. Dit alles gecentraliseerd rond de zes grote medische aandachtsgebieden in de eerstelijn (pag 14). Bij Farmacotherapie bij kwetsbare ouderen verrijkt u uw farmacotherapeutische kennis met belangrijke informatie die niet in de gebruikelijke naslagwerken te vinden is. Middels de thematische modules kunt u zo de zorg voor uw oudere patiënten naar een hoger niveau brengen (pag 6). Binnenkort verwacht In Meet the Expert: Update Nieuwe Geneesmiddelen wordt u in één dagdeel door prof. dr. A. de Boer op de hoogte gebracht van de nieuwste introducties van geneesmiddelen en hun plaatsbepaling. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

9 Medicatiebegeleiding Voor u uitgelicht: BIG-6: klinische farmacotherapiecyclus apothekers Communicatie OA C.F. Ebbelaar, MSc, drs. J.S. Vroegop, dr. M. Lafeber, drs. P. Adhien, dr. G. Tjeerdsma, dr. J. Riezebos, dr. J.J. Luykx, dr. mr. C.H. Vinkers De cyclus BIG-6: klinische farmacotherapiecyclus apothekers leert u uw farmaceutische expertise in te zetten om de kwaliteit van de farmacotherapie te verhogen. Het BIG-6 programma brengt op een wetenschappelijke, maar praktisch toepasbare wijze, de kennis en competenties van de apotheker up-to-date. In zes nascholingen worden de belangrijkste indicatiegebieden in de eerste lijn behandeld door gespecialiseerde apothekers en artsen, zodat de apotheker optimaal invulling kan geven aan zijn rol als geneesmiddeldeskundige in de eerste lijn. U leert klinisch redeneren en richtlijn-overstijgend communiceren met andere zorgverleners. Met deze vaardigheden kunt u op populatieniveau verbeteringen aanbrengen in de farmacotherapie. Ook bent u in staat om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen over de farmacotherapeutische behandeling bij een medicatiebeoordeling. De cyclus bestaat uit zes thema s: COPD, Atherosclerotisch vaatlijden, Diabetes mellitus, Neurologie & pijn, Antidepressiva & antipsychotica, Cardiaal belast: atriumfibrilleren, hartfalen & stentplaatsing. C.F. (Chiel) Ebbelaar, MSc openbaar apotheker en universitair docent afdeling Farmaco-epidemiologie en Klinische Farmacologie, Universiteit Utrecht Anno 2016 neemt de rol van de openbare apotheker als geneesmiddeldeskundige alleen maar verder toe en draagt medeverantwoordelijkheid voor de uitkomsten van de farmacotherapeutische behandeling, bijvoorbeeld bij de medicatiebeoordelingen. Hiervoor dient de apotheker in staat te zijn om op hoog niveau klinisch te redeneren met de voorschrijver. Dit is niet altijd even makkelijk. Daarom heb ik samen met PAOFarmacie de BIG-6 cursus opgezet. Deze brengt op een wetenschappelijke, maar praktisch toepasbare wijze, uw kennis van de belangrijkste indicaties in de eerste lijn up-to-date. U leert zo klinisch redeneren en richtlijn-overstijgend te denken, zodat u een significante bijdrage kunt leveren aan de kwaliteit van farmacotherapie in de eerste lijn. MEDICATIEBEGELEIDING De docenten hebben vergaande expertise op het terrein van de individuele onderwerpen, waarbij de inhoud van de cursussen volledig is afgestemd op toepassing door de apotheker in de eerste lijn. Iedere cursus wordt gegeven door een gespecialiseerde praktijk apotheker in combinatie met een medisch specialist. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

10 Medicatiebegeleiding Bijwerkingen cyclus Samenwerken Maatschappelijk handelen / Artsen prof. dr. E.P. van Puijenbroek, mw. drs. R. van Eekeren-Buiten, mw. drs. A.G.W. te Winkel, mw. drs. B.N.B.S.G. Cuppers-Maarschalkerweerd Farmaceutische patiëntenzorg van de oncologische patiënt Maatschappelijk handelen dr. F.G.A. Jansman MEDICATIEBEGELEIDING Deze cyclus wordt georganiseerd in samenwerking met Lareb en geeft u inzicht in de farmacologische principes van ongewenste effecten van geneesmiddelen op de diverse orgaansystemen. Dag 1 Herkennen en handelen In deze module wordt ingegaan op basisprincipes die ten grondslag liggen aan het ontstaan van bijwerkingen. U krijgt inzicht in de praktische vragen rond bijwerkingen, verschillende pathofysiologische principes waardoor deze kunnen optreden en het oorzakelijk verband tussen klacht en geneesmiddel. Dag 2 Bijwerkingen in de praktijk Deze cursus richt zich op bijwerkingen die effect hebben op verschillende orgaansystemen. Er wordt ingegaan op symptomen en op de ontstaanswijze van veel voorkomende bijwerkingen. Deskundigen op het gebied van geneesmiddelenveiligheid en klinische farmacologie geven de nodige achtergrondinformatie en laten met praktijkvoorbeelden zien wat de juiste handelswijze is wanneer één van uw patiënten een bijwerking ervaart. Dag 3 Geneesmiddelen tijdens zwangerschap en lactatie Geneesmiddelen worden uitvoerig onderzocht, voordat ze op de markt komen, maar over het gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding is vaak weinig bekend. Toch gebruikt in Nederland bijna 80% van de vrouwen op een moment tijdens de zwangerschap een geneesmiddel. Deze module leert u omgaan met praktische vragen rond geneesmiddelgebruik bij zwangerschap en lactatie. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. In deze cursus komen de belangrijkste aspecten van de medicamenteuze behandeling van kanker aan de orde, waaronder de indeling van oncolytica, de werking en mogelijke interacties. Aan de hand van casuïstiek wordt aandacht besteed aan de doseringscontrole van oncolytica, eventuele bijwerkingen en veel voorkomende klachten van de oncologische patiënt. Na afloop kunt u de (farmaceutische) problemen van deze patiënten identificeren en een plan maken om de problemen aan te pakken. Nieuwsbrief Met de nieuwsbrief ontvangt u op regelmatige basis ons actuele cursusaanbod en u wordt op de hoogte gehouden van de nieuwste ontwikkelingen. Ontvangt u de nieuwsbrief niet? Ga naar en schrijf u in voor de nieuwsbrief. Legenda doelgroepen IA industrie apotheker OAA openbaar apothekersassistente OA openbaar apotheker ZAA ziekenhuisapothekersassistente ZA ziekenhuis apotheker PP pharmacy practitioner PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

11 Medicatiebegeleiding Farmaceutische zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Professionaliteit CURSUSLEIDING mw. drs. L.G.M. Mulder-Wildemors Klinische Chemie cyclus dr. A. Huisman, dr. M.J. ten Berg, dr. H. Kemperman, dr. E.G.W.M. Lentjes, dr. M. Oostendorp, dr. M. Treskes, mw. dr. K.M.K. de Vooght, dr. C. van de Water, dr. J. van der Weide MEDICATIEBEGELEIDING Door hervormingen in de langdurige zorg zal een groot deel hiervan extramuraal moeten worden georganiseerd. Mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking (MVB) zullen vaker zelfstandig of bij familie gaan wonen. Deze cursus heeft als doel om apothekers de benodigde kennis en handvatten te geven, zodat zij de farmaceutische zorg voor MVB in hun verzorgingsgebied kunnen verbeteren. Patiëntenzorg gezien door een palliatieve bril mw. drs. M. W.H. van der Schalk, mw. drs. M.S.A. Boddaert, drs. M.M.P.M. Jansen In deze ééndaagse cursus leert u, aan de hand van casuïstiek te kijken naar de farmaceutische zorg voor patiënten in de palliatieve fase. Pijn en palliatieve pijnbestrijding komen aan de orde, evenals gastro-intestinale problemen, palliatieve sedatie en delier. U krijgt veel praktische tips over hoe u aan palliatieve zorg invulling kan geven. In de cyclus Klinische Chemie kunt u in vijf modules kennismaken met een aantal aspecten en achtergronden van de klinische chemie en laboratoriumgeneeskunde. De modules kennen een overkoepelend thema waarin verschillende klinisch chemische parameters en hun achtergronden worden behandeld. Module 1 Hart- en vaatziekten Behandelt hart- en vaatziekten, waarbij onder andere wordt ingegaan op de biomarkers bij diagostiek van het acuut coronair syndroom en hartfalen. Module 2 Maag-darm-leverproblematiek Gaat in op maag-, darm- en leverproblematiek, waarin er aandacht is voor farmacogentische polymorfismen in leverenzymen en kenmerkende parameters bij leverfunctiestoornissen. Module 3 Endocrinologische afwijkingen Is opgezet rond endocrinologische afwijkingen en hierin leert u welke laboratoriumwaarden relevant zijn bij het initiëren en monitoren van therapie. Module 4 Hematologie en ontsteking Geeft meer inzicht in hematologie en ontsteking en zal onder andere uw kennis van het stollingssyteem, de functie van rode en witte bloedcellen, het functioneren van bloedplaatjes en ontstekingsmediatoren vergroten. Module 5 Nierfunctie diagnostiek en bloedgassen Gaat over nierfunctiediagnostiek en bloedgassen en biedt u handvatten voor medicatiebewaking op verminderde nierfunctie. Daarnaast wordt ingegaan op de functie van bloedgassen bij het behoud van een fysiologische ph en overige facetten van de homeostase. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

12 Medicatiebegeleiding Interacties van geneesmiddelen dr. T. Schalekamp Laboratoriumwaarden, wat moet en doe ik er mee in mijn praktijk? Professionaliteit drs. B. Bruines, dr. A.F.J. Geerts OA MEDICATIEBEGELEIDING De cursus Interacties van geneesmiddelen biedt, aan de hand van een aantal casussen, inzicht in de farmacologische achtergronden van een aantal belangrijke farmacokinetische en farmacodynamische interacties. Aspecten die aan bod komen zijn het mechanisme dat aan een bepaalde interactie ten grondslag ligt, het inschatten van de relevantie van de interactie en de afhandeling van het medicatiebewakingsignaal. De nascholing Laboratoriumwaarden, wat moet en doe ik er mee in mijn praktijk? gaat kort in op de theorie rond de zes belangrijkste laboratoriumwaarden, maar legt vooral de nadruk op de praktische invulling in uw apotheekpraktijk. U leert onder andere op een gestructureerde wijze omgaan met laboratoriumwaarden binnen het apotheekteam en wat voor u de beste aanpak is voor een regionale uitwisseling van laboratoriumwaarden. Invloed van voeding op geneesmiddelen Maatschappelijk handelen drs. R.E. de Backer, S.F. Chavoushi, MSc / Artsen / Diëtisten Na het volgen van deze cursus bent u weer op de hoogte van gezonde voeding, voeding in relatie tot ziekte en zinvolle suppletie van micronutriënten. U doet tevens kennis op van interacties tussen geneesmiddelen en voedingsmiddelen, zowel op farmacodynamisch als -kinetisch niveau. U weet wanneer een wisselwerking tussen voeding en geneesmiddel klinisch relevant is en wat het onderliggend mechanisme is. Cursussen op aanvraag en in de regio Wilt u één van onze cursussen op eigen locatie of in uw regio georganiseerd hebben, dan kunnen we dit op uw verzoek organiseren. Mist u een onderwerp, dan vernemen we dit graag! Wij zijn u graag van dienst om samen met u uw cursusprogramma samen te stellen! Naast het hierboven vermelde zijn er een vijftal cursussen die bij voldoende aanmeldingen worden georganiseerd. Dit zijn de volgende cursussen: ADHD bij kinderen en volwassenen blz. 08 Antimicrobiële resistentie blz. 09 Diabetes en cardiovasculaire medicatie blz. 10 Effectieve communicatie met de patiënt blz. 24 Effectieve communicatie met zorgprofessionals blz. 24 Voor het aanmelden of meer informatie kunt u zich richten tot Luciënne Nagtegaal per l.nagtegaal@paofarmacie.nl of per telefoon PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

13 Apotheekmanagement Management cyclus Pro-actief Leiding Geven Organisatie Communicatie mr. J.A.Th. Bollerman, mw. drs. J.L. Douwes Dekker Zomercursus Manage uw Tijd en Energie Communicatie Organisatie mr. J.A.Th. Bollerman, mw. drs. J.L. Douwes Dekker De cyclus Proactief leiding geven gaat in op alle mogelijke benaderingen die de motivatie van uw medewerkers kunnen optimaliseren. Module 1 Motiveren van de medewerker Er wordt ingegaan op de factoren die bijdragen aan motivatie en demotivatie van medewerkers en op het omgaan en in goede banen leiden van verwachtingen. Ook strategieën bij demotivatieproblematiek en leiderschapsvereisten komen aan bod. Deze module gaat in op alle mogelijke benaderingen, die de motivatie van uw medewerkers kunnen helpen te optimaliseren. Module 2 Interventiestrategieën U krijgt praktische handvatten die ondersteuning kunnen bieden bij de praktijk van alledag. Niet alleen krijgt u een overzicht van interventiestrategieën, maar u leert ook de verschillen en overeenkomsten kennen. U leert ook te selecteren, zodat u uw strategie en wijze van leidinggeven kunt aanpassen aan de doelstelling of situatie. Kortom, deze module gaat in op de meest effectieve manieren om de meer lastige situaties in de apotheek aan te pakken. Module 3 Verandermanagement Factoren als persoonlijke invloed, het groepsprofiel en overtuigingskracht spelen een belangrijke rol bij veranderen. U krijgt inzicht in de psychologische verklaringen van verlieservaring, weerstand en dwarsliggers, maar ook krijgt u handreikingen op het gebied van timing en betrokkenheid. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. De workshop Manage uw tijd en energie verschaft u op alle mogelijke niveaus inzichten en handvatten om met overzicht en rust het juiste plan van aanpak uit te voeren. De fundamentele oorzaken van een opgejaagd gevoel komen aan de orde, evenals kennis van timemanagement. Zo leert u overzicht houden en de juiste actie ontwikkelen. mw. drs. J.L. Douwes Dekker mr. J.A.Th. Bollerman communicatie advies bureau Management skills en psychologische inzichten zijn een must voor de moderne leidinggevende apotheker. Voor alle gesprekssituaties en veranderingsprocessen bestaan aanbevolen structuren. Het is de kunst de opbrengst van deze situaties te optimaliseren teneinde een optimaal werkend team te verkrijgen en een goede werksfeer te bewerkstelligen. APOTHEEKMANAGEMENT PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

14 Apotheekmanagement Effectieve communicatie met de patiënt Communicatie Professionaliteit R.A. Bes, MSc, J. Postma OA Management cyclus Manage Jezelf Communicatie mr. J.A.Th. Bollerman, mw. drs. J.L. Douwes Dekker Tijdens deze training leert u om snel en vlot contact te hebben met uw patiënten en om hun intrinsieke motivatie aan te spreken. Dit helpt u om, ondanks de hectiek en de tijdsdruk in de apotheek, uw rol als zorgverlener optimaal in te vullen. Aan het einde van de training beschikt u over praktische vaardigheden waarmee u de volgende dag direct aan de slag kunt. Deze cursus organiseren wij bij voldoende belangstelling. Effectieve communicatie met de zorgprofessional De toenemende druk op de apotheker om zijn toegevoegde waarde te bewijzen heeft tot een grote variëteit aan activiteiten en projecten geleid. De patiënt mag echter niet uit het oog worden verloren en ook het leiding geven aan het apotheekteam kost de nodige energie. De cyclus Manage Jezelf geeft inzicht in de fundamentele factoren die invloed hebben op uw tijd en energie. In drie interactieve workshops krijgt u mogelijke oplossingen aangereikt voor management van uw tijd en energie en leert u efficiënt lezen. Bij elke module wordt u gevraagd om casuïstiek, problemen en voorbeelden in te brengen. Module 1 Tijdmanagement voor apothekers Verschaft een totaal overzicht aan opties om uw tijdmanagement te optimaliseren. Onderwerpen die aan bod komen zijn de persoonlijke invloedsfeer en de beleving van de cliënt. APOTHEEKMANAGEMENT Communicatie R.A. Bes, MSc, J. Postma OA Deze training helpt u redenen identificeren waarom u uw professionele mening niet altijd succesvol op uw zorgpartners kunt overbrengen. U leert verschillende eenvoudig toepasbare concepten om uw boodschap wel efficiënt en effectief over het voetlicht te brengen en daarbij de relatie met uw zorgpartners te optimaliseren. U gaat aan het einde van de training naar huis met een praktische set bruikbare vaardigheden, waarmee u direct aan de slag kunt. Deze cursus organiseren wij bij voldoende belangstelling. Module 2 Efficiënt lezen U leert hoe u al uw literatuur twee tot drie maal sneller kunt lezen met behoud van een optimaal opnameresultaat. U doet een persoonlijke leessnelheid meting en u krijgt verschillende methoden gepresenteerd om vakliteratuur te lezen, maar ook vergaderverslagen, boeken en kranten. Module 3 Energiemanagement Verschaft u inzicht in uw persoonlijke energiemanagement en de wijze waarop u die het beste kunt optimaliseren. U leert over energie-slurpers en energiegevers, u analyseert uw eigen profiel en maakt een persoonlijk actieplan. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

15 Apotheekmanagement Management cyclus Samenwerken in spanningsvelden Communicatie Organisatie mr. J.A.Th. Bollerman, mw. drs. J.L. Douwes Dekker Deze cyclus gaat in op de dynamiek van het werken in een apotheek. Communicatieproblemen, spanningsvelden en de bijzondere dynamiek van een apotheekteam komen aan de orde. Module 1 Communiceren in spanningsvelden Dagelijkse communicatie is een gecompliceerd proces met vele valkuilen en potentiële struikelblokken. Zodra er spanning bij dat proces aanwezig is, verslechtert het resultaat. Die spanning kan ontstaan door een veelheid van oorzaken. Deze cursus biedt handvatten om daar mee om te gaan en er toch een positief gevoel bij te houden. Module 2 Teamontwikkeling In de moderne bedrijfsvoering wordt teamwork steeds belangrijker. Een team kent altijd een bijzondere dynamiek, waar continue op moet worden ingespeeld. Een rustige periode wordt altijd weer opgevolgd door vaak onverwachte verstoringen. Deze module geeft u tools en materialen ter beschikking om hierop als leidinggevende in te spelen en hierbij gebruik te maken van teamontwikkelingsstrategieën. PAOFarmacie biedt mogelijkheid tot intervisie Om aan de herregistratie-eis te voldoen, dienen apothekers sinds 1 januari 2015 minimaal 10 uur accreditatie met behulp van toetsing te behalen. Met toetsing wordt interdisciplinair leren en zelfreflectie bedoeld. Dit kan bereikt worden met behulp van intervisie. Bent u alleen of samen met andere collega s op zoek naar professionele intervisiebegeleiding? Wij kunnen u die bieden. Meer informatie hierover is te vinden op Symposia Ook in 2016 organiseren wij voor u weer diverse symposia. Naast de vertrouwde Farmacotherapie Up-to-Date in Groningen en Utrecht, zal in het voorjaar het symposium Kleine Mensen, Grote Zorg(en) plaatsvinden. Hierin staat farmacotherapie bij kinderen centraal. Experts zullen ingaan op de behandeling van gastro-intestinale aandoeningen en pijn en de pediatrische, farmaceutische zorg hier omheen. APOTHEEKMANAGEMENT Module 3 Onderhandelen Alles is onderhandelbaar en dat weet uw omgeving ook, van patiënt, medewerker, huisarts tot zorgverzekeraar. U moet opgewassen zijn tegen tal van methodieken en strategieën: van naïeve tot doordachte aanpakken. Deze module is gericht op de praktisch dagelijkse aspecten van het onderhandelen en alle mogelijke bijbehorende gesprekstechnieken. In het najaar organiseren we, in samenwerking met PAO-H, een multidisciplinair symposium voor huisartsen en apothekers over een actueel onderwerp. Tot slot zal in het derde kwartaal, gezamenlijk met klinisch chemici, een symposium worden georganiseerd rond de meerwaarde van gegevensuitwisseling tussen laboratoria en de (ziekenhuis)apotheek. De modules zijn, daar waar gewenst, ook los af te nemen. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

16 Kwaliteitszorg Themadag Bereidingen Maatschappelijk handelen Organisatie CURSUSLEIDING drs. P.W. Lebbink / IA De Geneesmiddelenwet kent aan apothekers een bijzondere positie toe. De apotheker mag een geneesmiddel ontwerpen, bereiden en afleveren zonder voorafgaande productregistratie. Niet-geregistreerde geneesmiddelen worden steeds minder in de openbare apotheek bereid. Ze worden tegenwoordig meestal vervaardigd door regionale of landelijk bereidende apotheken. De Themadag Bereidingen gaat in op de actualiteit rond bereidingen voor de niet-bereidende apotheker en behandelt de meest relevante vragen die bij apothekers spelen, wanneer zij een recept krijgen voor een ongeregistreerd geneesmiddel. Communicatie CURSUSLEIDING mw. dr. C. Oussoren De eigen bereiding als maatwerk: kinderformuleringen De cursus gaat in op de praktische problematiek rond de toediening van geneesmiddelen aan kinderen. Er wordt ingegaan op de registratie van kinderformuleringen, het vermalen van tabletten en het formuleren van dranken. In een workshop gaan de deelnemers s middags zelf met deze materie aan de slag. Na deze cursus kunt u als apotheker uw taak als kwaliteitsbewaker van de farmacotherapie en eigen bereidingen specifiek voor kinderen waarborgen. drs. P.W. (Paul) Lebbink openbaar apotheker De zorg vanuit de apotheek richt zich steeds nadrukkelijker op begeleiding van de patiënt. De apotheker moet zich dan niet alleen meer verdiepen in de patiënt, maar ook in diens gebruikerservaringen. Zonder adequate kennis van de producten die we de patiënt aanreiken, kunnen we onvoldoende begeleiding bieden om de optimale zorg voor die patiënt te leveren. Actuele kennis rond productzorg en zorg voor het product zijn randvoorwaarden om de patiënt optimaal te kunnen begeleiden. De eigenbereiding als maatwerk: aseptische handelingen Communicatie CURSUSLEIDING mw. dr. C. Oussoren OA De cursus geeft inzicht in de voorwaarden, waaronder aseptische handelingen die uitgevoerd moeten worden en in de uitvoering van deze handelingen zelf. In een aantal interactieve lezingen wordt ingegaan op de samenstelling, bereiding en kwaliteit van steriele preparaten die in de apotheek voor toediening gereed worden gemaakt. Na deze cursus kunt u als apotheker uw taak als kwaliteitsbewaker van de farmacotherapie en eigen bereidingen waarborgen. KWALITEITSZORG PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

17 Kwaliteitszorg Het toepassen van MFB s in de openbare apotheek Organisatie OA mw. drs. M. Heringa, mw. dr. A. Floor-Schreudering, mw. drs. A.C.A.M. Lelie-van der Zande, drs. J. Dik Deze cursus laat zien op welke manier MFB s de medicatiebewaking kunnen verbeteren. Ook wordt uitgelegd hoe een MFB is ontworpen, zodat u de voordelen én de valkuilen kent. U hoort voor welke onderwerpen MFB s zijn ontwikkeld en nog worden ontwikkeld. U leert welke patiëntparameters u moet vastleggen en u krijgt handvatten om de implementatie van MFB s in uw apotheek goed te laten verlopen. Organisatie Professionaliteit Geïndividualiseerde distributievormen OA mw. drs. L.G.M. Mulder-Wildemors, B.J. Mertens, MSc Tijdens de cursus Geïndividualiseerde distributievormen (GDV) leert u hoe het GDV-proces in uw eigen apotheek kan worden verbeterd. U krijgt inzicht in de risico s, zowel organisatorisch als gericht op medicatiebewaking, uw verantwoordelijkheden en het verstrekken van informatie aan de gebruiker. Ook vergelijkt u uw eigen protocollen en die van uw collega s aan de hand van de KNMP-richtlijn. U schrijft een plan van aanpak om uw GDV-proces hierop, waar nodig, aan te passen. Professionele farmaceutische zorg Communicatie Professionaliteit OA dr. J.J. Hoogeterp, drs. L.G.M. Mulder-Wildemors, dr. S.D. Borgsteede In de Professionele Standaard Farmaceutische Zorg staan niet langer de apotheekprocessen centraal, maar de farmaceutische zorg. De cursus Professionele farmaceutische zorg geeft u een opfrissing van de bekende zorg zoals ter hand stellen, geïndividualiseerde distributievormen en het bijhouden van een patiëntendossier aan de hand van de laatste versie van de richtlijnen. U krijgt ook de gelegenheid na te gaan in welke mate uw kennis en kwaliteitssysteem voldoen aan de standaard en de bijbehorende richtlijnen. Opleidingen Naast het herregistratie-aanbod organiseren we voor de KNMP, de NVZA en de NIA de vervolgopleidingen en registratieopleidingen. Vervolgopleiding tot openbaar apotheker specialist, i.s.m. KNMP (ApIOS) Deze opleiding duurt ca. 2 jaar. Eens per maand wordt centraal georganiseerd onderwijs gevolgd. Na afronding bent u openbaar apotheker specialist. Kwalitatief hoogwaardig onderwijs voor ziekenhuisapothekers, i.s.m. PUOZ De Stichting Post-Universitair Onderwijs Ziekenhuisfarmacie (PUOZ) organiseert kwalitatief hoogwaardig onderwijs ten behoeve van ziekenhuisapothekers (in opleiding). Registratie tot Industrieapotheker, i.s.m. NIA (StRIA) De NIA participeert in de Stichting Registratie Industrie Apothekers (StRIA), die cursussen organiseert voor de (her)registratie van apothekers tot industrieapotheker. KWALITEITSZORG PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

18 Kwaliteitszorg Training Course Quality Management in Pharma and Biotech IA / ZA mw. dr. V.L.C. Moffat, prof, dr. H.W. Frijlink, dr. L.G.J. de Leede, drs. J.H.A. Mathôt, drs. A.C.A.J. van de Leur Module 1 Quality Management, the role of the Qualified Person Gaat in op de rol van de qualified person (QP) als bewaker van het kwaliteitssysteem in, zowel industrie als kliniek, op basis van (internationale) richtlijnen en best practices. Hierbij komen alle taken en verantwoordelijkheden van de QP aan bod. Module 2 Medicinal chemistry, pharmaceutical formulations, large scale production Volgt de kwaliteitszorg vanaf de ontwikkeling van een active pharmaceutical ingredient (API) bij R&D, via quality by design die voldoet aan GMP-richtlijnen, naar preklinische ontwikkeling, toxicologie en GLP tot de klinische ontwikkeling die voldoet aan GCP-eisen. Inschrijven voor een cursus Inschrijven voor een van onze cursussen gaat via Nadat u zich geregistreerd heeft kunt u inloggen en bij CURSUSOVERZICHT zoeken op titel (of deel daarvan) of op thema s. Naast de hoofdthema s farmacotherapie, medicatiebegeleiding, apotheekmanagement en kwaliteitszorg, kunt u o.a. zoeken op apotheekbedrijf, apotheekbereiding, communicatie, voorlichting, epidemiologie, praktijkonderzoek, onderwijzen, coaching en patiëntenzorg. Tevens vindt u hier de meest actuele informatie, data, locatie en prijzen van alle cursussen. Cyclus Bij inschrijving voor een gehele cyclus ontvangt u een éénmalige korting. Indien gewenst kunt u modules ook los afnemen. Wij willen u graag van dienst zijn om samen met u uw cursusprogramma samen te stellen! Voor meer informatie en/of vragen kunt u een sturen naar info@paofarmacie.nl of u belt naar om één van onze medewerkers te spreken. Module 3 Sterile manufacturing Richt zich op de ontwikkeling en productie van steriele geneesmiddelen. Hierbij speelt kennis van microbiologie en de vaardigheid om deze kennis te implementeren bij ontwerp en beheersing van farmaceutische productie een belangrijke rol. Ook omgevingsfactoren en de kwaliteit van water hebben invloed op verschillende stappen in het productieproces en komen uitgebreid aan bod. Voorwaarden Op al onze cursussen zijn de algemene voorwaarden van toepassing. Deze kunt u vinden op PAOFarmacie is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Er kunnen geen rechten aan de inhoud ontleend worden. KWALITEITSZORG Module 4 Quality and safety for the manufacturing of biopharmaceuticals: from cell line development to downstream processing and formulation Gaat in op de ontwikkeling van biopharmaceuticals. Er wordt onder meer stilgestaan bij kritische stappen van preproductie in cellijnen, ontwikkeling en commerciële productie tot eiwitanalyse. Uiteraard is er ook aandacht voor stabiliteit, zuivering en immunogeniciteit, die extra aandacht vergen in vergelijking met API s van niet-biologische oorsprong. De modules zijn daar waar gewenst, ook los af te nemen. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer

19 Apothekersassistenten Vervolgonderwijs apothekersassistenten Het werkgebied van de apothekersassistenten in het ziekenhuis verschuift meer en meer van de apotheek naar de afdeling. De richtlijn medicatieoverdracht in de keten vraagt om nieuwe en praktisch toepasbare kennis. Zijn uw apothekersassistenten voldoende opgeleid om deze nieuwe taken op zich te nemen? Opleiding Pharmacy practitioner Tijdens de terugkomdagen worden de lessen verzorgt door apothekers en of professionals uit het werkveld. ZAA De opleiding tot pharmacy practitioner is bestemd voor apothekersassistenten werkzaam in het ziekenhuis of poliklinische apotheek. De opleiding bestaat uit vijf modules van drie vier maanden, waarin farmacotherapeutische en beroepsgerichte onderwerpen aan bod komen. Tevens is er veel aandacht voor communicatie en voorlichting. Opleiding Pharmacy Practitioner Sinds 2008 zet PAOFarmacie zich in om ook voor deze doelgroep scholing te verzorgen. De opleiding Pharmacy Practitioner draagt bij aan de ontwikkeling van de apothekersassistenten, waardoor ze knelpunten en risico s kunnen signaleren, problemen kunnen aankaarten en mee kunnen helpen oplossen. Lifelong learning Naast de basisopleiding tot Pharmacy Practitioner kunnen ziekenhuisapothekersassistenten hun kennis en vaardigheden actueel houden door de Lifelong Learning (LLL) modules te volgen. Een LLL module is een korte E-learning module van 2-3 maanden met praktijkopdrachten en aansluitend een terugkomdag. De modules zijn gericht op de farmaceutische patiëntenzorg en dan met name op de medicatiebewaking. De modules Interacties en Clinical rules, Voor Toediening Gereed Maken (VTGM) en Oncologie sluiten mooi aan op de opleiding Pharmacy Practitioner, maar kunnen ook los gevolgd worden. Praktijk en theorie zijn binnen de opleiding geïntegreerd in verschillende werkvormen: e-learning via internet, praktijkopdrachten op de werkplek en studiebijeenkomsten met medestudenten. Lifelong learning modules (LLL) Tijdens de terugkomdagen worden de lessen verzorgt door apothekers en of professionals uit het werkveld. ZAA Zowel afgestudeerde pharmacy practitioners als apothekersassistenten werkzaam in het ziekenhuis of poliklinische apotheek, kunnen door de Lifelong Learning modules te volgen zich specialiseren. Een LLL module bestaat uit e-learning, praktijkopdrachten en één terugkomdag. De drie lifelong learning modules die u kunt volgen zijn: 1. LLL: Oncologie 2. LLL: Voor Toediening Gereed Maken (VTGM) 3. LLL: Interacties en Clinical rules PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer APOTHEKERSASSISTENTEN

20 Apothekersassistenten Regionaal vervolgonderwijs voor apothekersassistenten in ziekenhuizen Tijdens de terugkomavond wordt de les verzorgd door een apotheker en of professional uit uw regio. ZAA Trends nieuwsbrief en kennistoets OAA / ZAA REDACTIE dr. F. Moolenaar, drs. R.E. de Backer, mw. drs. R. Muller, mw. drs. B.I.M. Klijnstra-Stakelbeek Regionaal vervolgonderwijs In de hectiek van alle dag komen de farmacotherapielessen nogal eens in het gedrang. De klankbordgroep, vervolgonderwijs voor apothekersassistenten, heeft de afgelopen twee jaar gewerkt aan het opzetten van een toegankelijk, regionaal en laaggeprijsd scholingsmodel voor en door ziekenhuisapotheken. Het format bestaat uit een e-learning gecombineerd met een fysieke bijeenkomst in de avond. Hiermee verlaagt u de werkdruk bij uw apothekers en leidinggevende en wordt de continuïteit en kwaliteit van de scholing gewaarborgd. Deze onafhankelijke, regionale nascholing bestaat uit verschillende modules en is gebaseerd op een samenwerking tussen PAOFarmacie en de deelnemende ziekenhuizen. Elke module omvat een korte e-learning, inclusief een toets en een fysieke bijeenkomst bij u in de regio. Samen optrekken Het regionale scholingsmodel vraagt om een actieve inbreng van de ziekenhuisapotheek. PAOFarmacie zorgt voor de organisatie van de bijeenkomsten in de regio en levert het format voor de nascholing. U levert de docent en de cursusruimte en denkt mee met de ontwikkeling van nieuwe modules. Zo blijft de cursusprijs laag en de continuïteit van het cursusaanbod gewaarborgd. Beschikbare modules: Farmacokinetiek & -dynamiek; Antistolling Pijn en pijnbehandeling Infectieziekten en antibiotica. De Trends nieuwsbrief voor apothekersassistenten geeft een compleet overzicht uit relevante farmacotherapeutische literatuur. Na het lezen van de Trends maakt u online de Trends Kennistoets om de informatie uit de nieuwsbrief te toetsen. Wanneer u zich abonneert op de Trends, ontvangt u 5 x per jaar een Trends Nieuwsbrief aangevuld met een kennistoets. drs. J.J.W. (Hans) Ros ziekenhuisapotheker Hoe geef je jouw frontoffice taken een goede invulling? De opleiding tot Pharmacy Practitioner (PP-er) stoomt apothekersassistentes klaar die tijdens de opleiding al zo vaak op de afdeling zijn geweest, dat ze de organisatie en de mensen daar kennen. Bovendien hebben ze op hoog niveau farmacotherapeutische kennis. De PP-er ondersteunt hiermee de overige assistentes. Bovendien herkent zij de risicopatiënt tijdens opnamegesprekken, bij wie een volledige review van de medicatie zinvol is. En dan komt de ziekenhuisapotheker in beeld. PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer APOTHEKERSASSISTENTEN

21 PAOFarmacie in een notendop PAOFarmacie is een non-profit organisatie, die in 2001 is opgezet als een stichting zonder winstoogmerk. We zijn ondertussen een topinstituut geworden, dat hoogwaardig, onafhankelijk postacademisch onderwijs verzorgt voor apothekers. Wat is onze missie? PAOFarmacie wil postacademisch onderwijs zo aanbieden, dat apothekers en andere zorgverleners op een gemakkelijke manier toegang hebben tot kwalitatief hoogwaardig, actueel en praktijkgericht onderwijs. Dit onderwijs is gericht op het constant versterken van uw kennis, vaardigheden en rol als zorgprofessional. Zo dragen we bij aan een continue verbetering van de farmaceutische patiëntenzorg. Om u dit kwalitatief hoogwaardige onderwijs te kunnen bieden, ontwikkelen we kennis over het creëren van motiverende leeromgevingen, die u een hoog leerrendement opleveren. Onze visie op optimale leeromgevingen baseren we op door PAOFarmacie zelf geïnitieerd wetenschappelijk onderzoek op dit terrein. Wat doen we? Op het bureau van PAOFarmacie werken dertien mensen, die dag-in-dag-uit actief zijn met het ontwikkelen en organiseren van nascholing voor apothekers (herregistratie). Zij realiseren zich dat u als apotheker altijd de beste manier zoekt om uw patiënten te helpen en dat hierbij kennis van de nieuwste ontwikkelingen op uw vakgebied onmisbaar is. Vanuit dit vertrekpunt levert PAOFarmacie u actueel en hoogwaardig postacademisch onderwijs. Voor wie werken we? PAOFarmacie is er in de eerste plaats voor apothekers, maar sinds een paar jaar richten we ons ook op apothekersassistenten, farmaceutisch consulenten, huisartsen, medisch specialisten en andere bij farmacotherapie betrokken zorgprofessionals. Wat leveren we? PAOFarmacie organiseert jaarlijks 250 cursusdagen verspreid over 50 tot 60 verschillende thema s. Deze thema s bevatten veel farmaceutisch-inhoudelijke onderwerpen, maar - als gevolg van de transitie in de zorg en de farmacie - ook steeds meer onderwerpen die te maken hebben met uw (nieuwe) rol als zorgverlener, met de organisatie van de zorg en met het management van het werk. Jaarlijks verkopen wij ca cursusplaatsen. Hiermee zijn wij de grootste aanbieder op het gebied van postacademisch onderwijs voor apothekers. Met wie werken we samen? PAOFarmacie is een samenwerkingsverband tussen het Departement Farmaceutische Wetenschappen van de Universiteit Utrecht (UU), het Universitair Centrum voor Farmacie van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG), de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP), de Vereniging van Nederlandse Industrieapothekers (NIA) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA). Vertegenwoordigers van deze partijen vormen samen het Bestuur van PAOFarmacie. De organisatie beschikt verder over een Adviesraad, die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de genoemde partijen. Wij kunnen onze bijdrage aan een hoog niveau van onderwijs enkel leveren door goede samenwerkingsrelaties te onderhouden met deze en andere relevante organisaties in het farmaceutische en didactische veld. Wij zijn steeds op zoek naar partners die van toegevoegde waarde zijn voor ons hoogwaardig onderwijs. Met deze samenwerkingsverbanden zijn we in staat een nog beter en completer aanbod te ontwikkelen. Zo kunnen wij onze cursisten helpen hun kwaliteiten als zorgverlener en professional te versterken! PAOFarmacie Cursuswijzer PAOFarmacie Cursuswijzer