Gepubliceerd op door Teun Koorevaar

Transcriptie

1 Gepubliceerd op door Teun Koorevaar INHOUDSOPGAVE Wat is Zevenslim? Wat is de kracht van Zevenslim? Is Zevenslim moeilijk? Kunnen kinderen zelf de zeven tans maken? Voor wie is Zevenslim bedoeld? Waarvoor wordt Zevenslim nog meer gebruikt? Wat kunnen we met de meetkundige basisvormen? Zevenslim ook in onderwijs, geschiedenis, kunst & cultuur? Zevenslim digitaal? Schaakpuzzels met Zevenslim? Uitgebreid informatiepakket Downloads in PDF Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 1

2 Wat is Zevenslim? Wij noemen het aloude Chinese vormenspel Zevenslim. Dit puzzelspel staat natuurlijk beter bekend onder de naam Tangram. Het dateert uit het begin van de negentiende eeuw. Toen werd het eerste boekje met Zevenslimpuzzels gepubliceerd, waarna het een gewild onderdeel van de spellendoos werd. Nadat iemand het uit China had meegebracht, werd het in de negentiende eeuw een enorme rage in Europa en Amerika. Zevenslim bestaat uit 7 meetkundige figuren die vaak tans worden genoemd. Zevenslim bestaat uit zeven tans die ontstaan zijn uit een vierkant. 2 grote driehoeken (a en b) 2 kleine driehoeken (d en f) 1 middelgrote driehoek (g) 1 vierkant (e) 1 parallellogram (c) (alle vijf driehoeken hebben een rechte hoek en zijn gelijkbenig) De bedoeling van het Chinese puzzelspel is met de zeven tans figuren te maken aan de hand van voorbeelden of zelf figuren te bedenken. De figuren lijken ook wel op een silhouetten (schaduwbeelden) en worden soms ook zo genoemd. Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 2

3 Wat is de kracht van Zevenslim? Het Chinese puzzelspel is al twee eeuwenlang beproefd als educatief hulpmiddel op scholen. Het heeft door de jaren heen de toets der kritiek glansrijk doorstaan. Ook in de 21ste eeuw is de oeroude legpuzzel nog steeds actueel omdat het leert waarnemen (vorm, grootte en kleur) en ruimtelijk oriënteren, omdat de fijne motoriek kan worden ontwikkeld en omdat het leert concentreren en doorzetten. En in deze tijd speelt de nieuwe technologie een belangrijke rol bij het spel. In 2005 verscheen er in het Engelse blad British Journal of Educational Technology een artikel over Turks onderzoek waaruit bleek dat met Zevenslim (Tangram) het (meetkundig) inzicht van jonge kinderen aanzienlijk werd verbeterd mede door het gebruik van de nieuwe technologie. Het past daarom perfect in ons Klavertje Vier Concept dat educatie als uitgangspunt heeft bij het leren schaken op de basisschool. Nog enkele observaties bij Zevenslim: - Kinderen kunnen het eenvoudig zelf maken en daardoor is dit puzzelspel erg goedkoop. - De figuren lijken soms erg eenvoudig, maar schijn bedriegt wel eens. De figuren kunnen worden ingedeeld van eenvoudig naar zeer complex. - Kinderen hoeven nog niet te kunnen lezen. - Het prikkelt de fantasie en stimuleert de creativiteit. Het is haast onvoorstelbaar dat met zeven eenvoudige tans zoveel mooie figuren gelegd kunnen worden. Paradoxaal soms. - Het puzzelspel heef onbegrensde mogelijkheden om eigen figuren te maken. Er zijn duizenden figuren beschikbaar om na te leggen. - De spelregels zijn zeer eenvoudig. - Het spel is overal te spelen, binnen of buiten, waar je maar wilt. - Kinderen raken vertrouwt met meetkundige basisvormen en gaan zowel binnen als buiten de vormen herkennen en ook de combinaties met de vormen. - Het kan op een computer en op een digitaal schoolbord worden gespeeld en uitgelegd en er zijn ook leuke apps voor mobieltjes en voor tablets. Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 3

4 Is Zevenslim moeilijk? De spelregels zijn kort en bondig : o Alle zeven tans moeten worden gebruikt. o De tans moeten platliggen, dus niet staand op de randen. o De tans moeten aansluiten en dus niet over elkaar heen liggen. o Het figuur of de silhouet moet exact worden na gelegd. Kunnen kinderen zelf de zeven STUKKEN maken? De zeven tans kunnen op eenvoudige wijze zelf worden gemaakt, met hout, karton, papier en andere natuurproducten zoals klei. Kies een vierkant van bijvoorbeeld 12cm bij 12cm en gebruik een mal om uit te knippen, uit te snijden of te uit te zagen. Het past dan precies in een CD doosje. Ook een leuke opgave bij handenarbeid op school. Zie de bijlage. Voor wie is Zevenslim bedoeld? Zevenslim is bedoeld voor iedereen tussen de vijf en honderd jaar. Dus jonge kinderen kunnen er veel plezier aan beleven als bij de keuze van de figuren of silhouetten hiermee rekening wordt gehouden. Immers kleine kinderen hoeven nog niet te kunnen lezen, maar vinden puzzelen wel leuk. Een paar keer uitleggen en voordoen is voldoende. Ook voor de mamma s en pappa s, oma s en opa s van (klein)kinderen is het leuk om met hen mee te doen. Het is een leuke gezinsactiviteit. Wel rekening houden met het feit dat kinderen vanaf 8 of 9 jaar zich beter kunnen concentreren dan de jongere kinderen. Leuk is ook om de kinderen de gelegde figuren zelf een naam te laten geven. In China en andere Aziatische landen is dit gebruikelijk, in onze westerse landen niet. Ook kan met Zevenslim een wedstrijdje worden gespeeld, thuis of op school. Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 4

5 Waarvoor wordt Zevenslim nog meer gebruikt? Zevenslim wordt voor verschillende doeleinden gebruikt zoals : - Als legpuzzel. - Bij de psychologische test voor studie- of beroepskeuze. - In de reclame (het appelleert aan intelligentie, wiskunde en creativiteit). - Als herkenningsteken, beeldmerk of logo. - In de kunst & cultuur. - Als spelletje op de computer, op mobieltjes en tablets en natuurlijk ook op het digitale schoolbord in de klas. Wat kunnen we met de meetkundige basisvormen? Het is een plus als jonge kinderen al spelenderwijs iets leren over de belangrijkste meetkundige vormen. Bijzondere aandacht voor het vierkant omdat dit waarschijnlijk de moeder der meetkundige vormen is en verreweg het vaakst voorkomt. Kijk maar eens naar verschillende bordspelen zoals het schaak- en damspel, Go, Stratego, Monopoly, Mens erger je niet, Ganzenbord, Molenspel etc. Het bord is een vierkant!! Door te oefenen met de kinderen welke voorbeelden ze in de klas zien, thuis zien en buiten zien gaan ze spelenderwijs leren met de vormen te spelen. Het wordt dan een logische voortzetting van het spelen met de blokkendoos. Stimuleer kinderen met de zeven tans zelf eigen figuren te maken. Dit bevordert de creativiteit en het inzicht in werken met meetkundige vormen. Ongemerkt leren ze iets over wiskunde. Zevenslim in Onderwijs, Geschiedenis, Kunst & Cultuur - literatuur In de Rechter Tie serie van Robert Gulik speelt Zevenslim een belangrijke rol in zijn boek Nagels in Ning-tsjo. Opa en oma kennen deze serie vast wel! Een jongen die niet kan spreken probeert aan Rechter Tie duidelijk te maken wat hij gezien heeft door figuren met de zeven tans te leggen. Aan het einde van deze misdaadroman blijkt zo n figuur de sleutel te vormen voor de oplossing. Mogelijk dat middels Marktplaats.nl nog een exemplaar van dit boekje te verkrijgen is. Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 5

6 Ook verschillende dichters deden inspiratie op met Zevenslim. - postzegels In 1997 verschenen 12 nieuwe postzegels van de Nederlandse Antillen. Het ging om een Chinese horoscoop. Met voor iedere horoscoop en figuur met de zeven tans. In mei 2000 verschenen er Finse postzegels met Zevenslim betrekking hebbend op het onderwijs in exacte vakken. - geschiedenis Volgens sommige schrijvers was Napoleon een verwoed Zevenslimspeler toen hij in ballingschap op St. Helena zat. Hij had toch niets anders te doen. Schaken en Tangram waren voor hem een ideaal tijdverdrijf. - onderwijs Er zijn scholen dragen die de naam Tangram dragen. In de twintigste eeuw werd Zevenslim veelvuldig in het basisonderwijs gebruikt en met succes. De educatieve waarde was wereldwijd allang bewezen. Basisschool De Tangram uit Rotterdam is meerdere malen landskampioen schaken van Nederland geweest. Bekende schakers uit dit schoolteam zijn Jan en Julian van Overdam. Tangram is een mooi voorbeeld van een meetkundige legpuzzel die vanaf halverwege de negentiende eeuw veel werd gebruikt bij het wiskunde onderwijs. De naam van Napoleon was ook nauw verbonden met de meetkunde. Hij omringde zich steeds met de beste Franse wiskundigen. Bijvoorbeeld de stelling van Pythagoras kan worden bewezen met behulp van de tans. En zo zijn er nog meer onderwerpen in de wiskunde waarbij de tans gebruikt kunnen worden. - tafels maken Rond 1840 werden er in China miniatuurtafels gemaakt in de vorm van de zeven tans. Zevenslim digitaal? Er zijn verschillende programma s voor op de computer of op de laptop. Op internet zijn er sites waarop Zevenslim online kan worden gespeeld. Ook voor de mobieltjes en voor de tablets zijn er veel apps beschikbaar waarmee Zevenslim kan worden gespeeld. Sommige apps zijn gratis. En natuurlijk het digitale schoolbord in de klas niet te vergeten. Hierop kan Zevenslim goed worden uitgelegd en er kan op het digibord ook met Zevenslim worden gespeeld. Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 6

7 Schaken en Zevenslim? We hebben een speciale bijlage gemaakt met schaakfiguren en schaakteksten (letters en cijfers) die met de zeven tans kunnen worden gelegd. Maar het is natuurlijk een uitdaging om zelf ook schaakfiguren te bedenken met de zeven tans. Laat ons weten als dat is gelukt dan publiceren wij dit graag. Uitgebreide documentatie beschikbaar? Voor scholen die in het nieuwe schooljaar met Schaken en met Zevenslim aan de slag willen gaan komt eind oktober 2013 een uitgebreid informatiepakket over Zevenslim beschikbaar met literatuuropgaven, programma s voor de computer, apps voor de mobieltjes en de tablets, internetsites waar online kan worden gespeeld, instructies voor het zelf maken van de tans en nog veel meer. Tangram is ook in vele soorten en maten te koop, soms voor weinig geld en soms voor veel geld. Zevenslim is niet alleen geschikt voor kinderen in Plusklassen of op Leonardoscholen. Voor alle kinderen is het een leuk puzzelspel en een interessant onderwerp. Je hoeft er niet (hoog)begaafd voor te zijn. Van scholen die al lang met Zevenslim (Tangram) werken vernemen wij graag hun ervaringen en we willen hierover ook graag publiceren. Mail naar: redactieschoolschaaksite@gmail.com onder vermelding van naam basisschool en naam leerkracht en de plannen met Zevenslim cq de ervaringen met Zevenslim. Het uitgebreide informatiepakket is gratis verkrijgbaar. Downloads in PDF - artikel - bijlage schaakpuzzels met Zevenslim - bijlage sjabloon om zelf Zevenslim te maken Het Schaakkasteel 2013 /TK Pagina 7