Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Transcriptie

1 Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak aardrijkskunde vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus behandelde kennis & vaardigheden? Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. I. Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden II. Alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag III. Een-stapje-extra-vraag. IV. Niet voorgekomen in de cursus De eerste categorie doet een beroep op algemene basisvaardigheden, welke we bekend veronderstellen. Categorie II en III zijn vragen die op te lossen zijn met de kennis en vaardigheden die je op de cursus geleerd hebt. De laatste categorie vragen is op de cursus niet aan bod gekomen. In bijlage 1, achteraan dit document, vind je een nadere toelichting van deze categorieën. Het is belangrijk om te beseffen dat deze categorieën niets zeggen over de moeilijkheidsgraad van een vraag. Een vraag die rechtstreeks op te lossen valt met kennis en vaardigheden uit de cursus (categorie II) kan best een pittigere opgave zijn dan een vraag die niet is voorgekomen tijdens de cursus (categorie IV). Mocht je vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit examenverslag, dan horen we dit uiteraard heel graag! Je mag ons hier altijd over mailen op info@sslleiden.nl. Met vriendelijke groet, Hans Huibregtse 1

2 vraag aantal punten categorie vraag toelichting categorie keuze: II Welke stof kon je gebruiken? Bij deze vraag moest je je kennis over het 'centrumperiferie model' uit het blok 'Wereldsysteem' toepassen om uit de bron twee verschillen te halen. 2 2 III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier zelf bedenken waarom een bedrijf denkt ergens winst te kunnen maken. Vervolgens had je je atlasvaardigheden nodig om te controleren of dit geldt voor West-Afrika. 3 1 II Welke stof kon je gebruiken? Voor het eerste punt had je de uitleg 'Wereldsysteem' nodig. In deze uitleg staat uitgelegd wat 'global shift' betekent. 1 III Welke stappen moest je zetten? De extra denkstap die je moest zetten voor het tweede punt is dat door global shift andere bedrijven goedkoop textiel op de West- Afrikaanse markt kunnen brengen. 4 2 II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je je bronvaardigheden inzetten om twee manieren uit de bron te halen III Welke stappen moest je zetten? We hebben tijdens de uitleg 'Wereldsteden' gezien dat wereldsteden veel migranten aantrekken. Je moest hier zelf bedenken dat naast er superrijken dus ook armere mensen worden aangetrokken. Vervolgens moest je de stap zetten dat de sociaal-economische verschillen hierdoor groter worden. 6 1 II Welke stof kon je gebruiken? Je moest hier weten wat de begrippen 'gated community' en 'ruimtelijke segregatie' betekenen, hiervoor had je de uitleg 'Wereldsteden' en de uitleg 'NL Steden' nodig. 1 IV Niet voorgekomen op de cursus: Het begrip 'edge city' is niet aan bod gekomen tijdens de cursus, omdat het wordt gezien als grote bakstof. 7 1 II Welke stof kon je gebruiken? Voor het eerste punt had je de uitleg 'Wereldsteden' nodig: daarin staat de definitie van 'gentrification'. 2 III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier zelf bedenken dat deze superrijke inwoners hoogwaardige voorzieningen zullen aantrekken. Voor het tegenargument had je je bronvaardigheden nodig om uit bron 1 te halen dat de superrijke inwoners veel huizen hebben en dus niet vaak in de wijk zullen zijn. 8 1 II Welke stof kon je gebruiken? Hier had je de uitleg 'NL Steden' nodig waarin staat dat in Nederland een beleid is waarbij huur- en koopwoningen gecombineerd worden. (dus geen cultuur van afgesloten leefomgeving) 1 III Welke stappen moest je zetten? Voor het tweede punt moest je uit de uitleg 'Wereldsteden' halen dat Nederland geen wereldstad heeft. Je moest daarna zelf bedenken dat superrijken dan niet in Nederland willen wonen II Welke stof kon je gebruiken? Bij deze vraag had je de uitleg 'Plaattektoniek' nodig, hierin hebben we behandeld hoe je hotspots kunt herkennen III Welke stappen moest je zetten? Bij opdracht 54 uit de bundel hebben we gezien dat er bij een vulkaanuitbarsting as vrijkomt. Je moest hier zelf bedenken dat er bij een supervulkaan dan heel veel as kan vrijkomen en dat dit kan zorgen voor het uitsterven van diersoorten II Welke stof kon je gebruiken? Je had je bronvaardigheden nodig om uit de bron te halen dat Snake River Plain vlak is. Je had ook je atlasvaardigheden nodig om op te zoeken dat Yellowstone National Park bij bergen ligt. Vervolgens moest je met behulp van de uitleg 'Klimaat' redeneren waarom er in de bergen meer neerslag is. 2

3 12 2 III Welke stappen moest je zetten? Bij de opdrachten van het blok 'NL Rivieren' (o.a. 104, 109a) heb je geleerd dat een rivier door regen of smeltwater kan worden gevoed. Je moest je atlasvaardigheden gebruiken om uit de kaart te halen dat er in januari meer neerslag is wat niet overeen komt met de piek in de bron. Je moest bedenken dat deze piek dus door smeltwater komt II Welke stof kon je gebruiken? Voor deze vraag moest je de 4 s'en uit de uitleg 'Plaattektoniek' gebruiken om de beschrijving te maken III Welke stappen moest je zetten? Tijdens het blok 'Plaattektoniek' (opdracht 58) hebben we gezien dat in een vulkaankrater een meer kan ontstaan. Deze kennis had je hier nodig III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier zelf te weten komen dat tufsteen een vulkanisch gesteente is (staat evt. ook in woordenboek). Tijdens de uitleg 'Landschappen' hebben we gezien dat dit typisch is voor stollingsgesteente. 1 IV Niet voorgekomen op de cursus: Om tufsteen in te kunnen delen bij sedimentgesteenten moest je weten wat pyroklastika zijn. Dit is niet behandeld omdat wij dit beschouwen als grote bakstof III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier zelf bedenken dat door verwering en erosie de rots afgebroken zal worden II Welke stof kon je gebruiken? Bij deze vraag moest je gebruik maken van het stappenplan 'neerslag verklaren' uit de uitleg 'Klimaat' IV Niet voorgekomen op de cursus: Het verschil tussen intensieve en extensieve landbouw is niet tijdens de cursus aan bod gekomen omdat het niet in de syllabus wordt benadrukt II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je de tabel over 'Landdegradatie' achterin de bundel gebruiken. Hierin staat dat aanleg van terrassen bodemerosie tegengaat III Welke stappen moest je zetten? Hierbij moest je zelf bedenken dat boeren in de bergen bos zullen gaan kappen. Vervolgens moest je de uitleg 'Landschappen/Kringlopen' gebruiken waarin staat dat bomen sediment vasthouden. Met deze gegevens kon je bedenken dat er door de ontbossing in de bergen dus meer sedimentaanvoer is en de delta daardoor groter wordt III Welke stappen moest je zetten? Voor het eerste punt heb je de uitleg 'NL Rivieren' nodig. Hierin staat dat door de aanleg van stuwdammen de hoeveelheid sediment afneemt. Je moest zelf bedenken dat de delta hierdoor kleiner wordt. Voor het tweede punt moest je weten dat door klimaatverandering de zeespiegel stijgt. Dit moest je koppelen aan een van de vormen van landdegradatie achterin de bundel II Welke stof kon je gebruiken? Je had hier je atlasvaardigheden nodig om erachter te komen dat de wind (en dus de zeestroom) ieder halfjaar draait IV Niet voorgekomen op de cursus: Het ontstaan van olie en gas is niet behandeld tijdens de cursus, omdat het in de syllabus niet wordt benadrukt II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je het stappenplan 'Atlas' gebruiken (zoeken op kernwoord 'Chinezen') om de juiste atlaskaart te vinden. 2 III Welke stappen moest je zetten? Vervolgens moest je hier zelf vanuit iedere dimensie een argument zien te bedenken III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier weten wat een 'hegemoniale staat' is. Daarvoor had je je kennis, opgedaan bij opdr. 26c uit de bundel, nodig. De extra denkstap die je moest zetten is dat andere hegemoniale staten niet willen dat China teveel macht krijgt IV Niet voorgekomen op de cursus: De verschillende vormen van zachte kusten zijn niet behandeld, omdat het wordt gezien als grote bakstof. 3

4 27 1 II Welke stof kon je gebruiken? Voor het eerste punt had je je atlasvaardigheden nodig om uit de kaart af te lezen dat het in het westen eerder vloed is dan in het oosten. 2 III Welke stappen moest je zetten? De denkstap die je moest zetten is dat daardoor eerst ten westen van een eiland een vloedstroom binnenkomst en daarna pas ten oosten. Tot slot moest je bedenken dat deze stromen elkaar dan iets ten oosten van het midden ontmoeten waardoor daar het wantij ontstaat II Welke stof kon je gebruiken? Je moest hier je bronvaardigheden gebruiken om uit de foto te halen dat er al genoeg zand ligt en dat Schiermonnikoog weinig inwoners heeft/klein is II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je de uitleg 'NL Kusten' gebruiken waarin we hebben gezien dat de instroom van zout zeewater zorgt voor een hoge biodiversiteit. 1 III Welke stappen moest je zetten? In de uitleg 'NL Kusten' hebben we gezien dat de zee ook sediment bevat. Je moest hier zelf bedenken dat het binnendringen van de zee zorgt voor sedimentatie en dus ophoping op een natuurlijke manier II Welke stof kon je gebruiken? Bij deze vraag had je je bron- en atlasvaardigheden nodig om de juiste atlaskaart te vinden en deze te vergelijken met de bron I Benodigde algemene kennis & vaardigheden: Voor dit punt moest je weten dat Friesland en Groningen dunbevolkt zijn. 1 III Welke stappen moest je zetten? Vervolgens moest je bedenken dat hierdoor de reikwijdte van clubs groot zal zijn. (Reikwijdte is niet behandeld tijdens cursus maar het begrip staat wel in het woordenboek) 32 1 II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je de uitleg 'Wereldsteden' gebruiken. Daarin staat de definitie van het begrip dat je hier moet noemen. 1 II Welke stof kon je gebruiken? Hier moest je gebruik maken van de uitleg 'NL Steden': in deze uitleg hebben we congestieproblemen besproken. 1 III Welke stappen moest je zetten? Voor het laatste punt moest je zelf bedenken dat er in oude arbeiderswijken weinig ruimte tot uitbreiding is III Welke stappen moest je zetten? Je moest hier zelf met behulp van de dimensies redenen bedenken. 65 4

5 categorie aantal punten percentage verdeling per categorie: I 1 2% II 26 40% III 30 46% IV 8 12% % In hoeverre was het examen te maken met behulp van de op de cursus opgedane kennis & vaardigheden? Dit gold voor: 88% van de vragen (namelijk categorie I, II en III). 5

6 Bijlage 1: Toelichting categorieën Categorie I: Algemene (niet vakgerelateerde) kennis & vaardigheden Dit betreft de volgende vragen: vragen waarbij een beroep wordt gedaan op algemene kennis & vaardigheden. Dit zijn kennis & vaardigheden die niet zijn opgenomen in de eindtermen in de syllabus en niet in Samengevat staan (zo ja: dan behoren de vragen tot één van de drie andere categorieën). Categorie II: alleen-kennis/aanpak-uit-de-cursus-vraag Dit betreft de volgende vragen: Vragen die letterlijk voorkomen in de uitleg (in de uitleg of in een klassikaal voorbeeld); Vragen die letterlijk met een stappenplan op te lossen zijn; Vragen die vergelijkbaar zijn met opgaven uit de opgavenbundel die vrijwel altijd worden opgegeven door de hoofddocent; Theorievragen die niet worden behandeld op de cursus, maar die we je van tevoren via de vakkenpagina geadviseerd hebben te leren (uit bijv. Samengevat); Vragen die vergelijkbaar zijn met vragen uit de voorbereidende opgaven. Categorie III: een-stapje-extra-vraag Dit betreffen vragen waarbij je, de naam zegt het al, een stapje extra moet zetten. Oftewel: je moest je kennis en vaardigheden behandeld tijdens de cursus combineren met een stukje inzicht. Bijvoorbeeld: Je moet net even buiten het stappenplan om denken; Je moet informatie uit de tekst halen om een bepaalde variabele voor een formule of berekening uit te rekenen. Categorie IV: niet voorgekomen op de cursus Dit betreft de volgende vragen: Vragen over begrippen die niet voorkomen in de uitleg, de standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, en waarbij het woordenboek ook geen soelaas biedt; Vragen over grotebakstof die niet voorkomen in standaard opgegeven opgaven door de hoofddocent, de voorbereidende opgaven of opgegeven stof op de vakkenpagina. Vragen waarvan je redelijkerwijs niet kon vaststellen dat het om een (op de cursus behandeld) concept in een andere context gaat. 6