Jaarverslag 2008 dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland

Transcriptie

1 Nummer 132 December 2005 Katern in Kerkinformatie september 2009 Jaarverslag 2008 dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland Samen werken in de dienstenorganisatie: hier doe je het voor! In 2008 hebben de medewerkers hard gewerkt om alle doelstellingen van de vernieuwde dienstenorganisatie te verwezenlijken. Veel van wat we deden, stond in het teken van de prioriteiten die de synode heeft gesteld: versterken van het missionaire karakter van onze kerk, verdiepen van de aandacht voor het jeugdwerk en verbreden van de betaalde dienstverlening. Op die terreinen is veel gebeurd waar we als dienstenorganisatie tevreden over mogen zijn. In de interviews in dit jaarverslag vertellen medewerkers waar zij de afgelopen tijd met bijzonder veel plezier aan hebben gewerkt. Dat geeft u een goede indruk van het vele en diverse werk dat we hier verrichten. Nynke Dijkstra, projectmedewerker Missionair Werk & Kerkgroei, werd enthousiast over de vele missionaire mogelijkheden die gemeenten hebben ontwikkeld. Henry Kieskamp, hoofd ICT, genoot van de uitdaging die de start van het nieuwe project Ledenregistratie Protestantse Kerk hem bood. De Staat van Baten en Lasten 2008 die u midden in dit katern vindt, laat een positief operationeel resultaat zien van e Een mooi financieel resultaat in dit eerste verslagjaar na de kanteling van de organisatie! We moeten ons echter bewust zijn dat de kredietcrisis vooral eind 2008 ging spelen. Nu is nog niet in te schatten wat de gevolgen zullen zijn voor het huishoudboekje van de gemeenten en de kerk. Wel constateren we dat de resultaten van de fondsenwerving in de eerste maanden van 2009 achterbleven bij die van Des te belangrijker dus dat gemeenten weten wat we allemaal doen met de opbrengst van fondsenwerving en quotum. Daarom sluit ik mij helemaal aan bij de oproep van collega Riet van Ginkel, Financiën en Control: Kom maar eens kijken wat dit huis te bieden heeft! Haaije Feenstra, algemeen directeur dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland

2 VERNIEUWDE DIENSTENORGANISATIE IN ACTIE Nadat in 2007 de voorbereidingen waren getroffen voor de transformatie van de dienstenorganisatie, ging deze op 1 januari 2008 officieel van start. Nu kwam het erop aan alle ambities en verwachtingen waar te maken. Programma Institutionele Ondersteuning Het programma Institutionele Ondersteuning verricht werkzaamheden ter ondersteuning van de ambtelijke organisatie van de Protestantse Kerk. Door-Elske Cazemier: Bezoeken indrukwekkend Door-Elske Cazemier is gemeenteadviseur voor Kerk in Actie Interactief in Noord-Nederland. Zij ondersteunt gemeenten die voor een langere periode een project van Kerk in Actie financieel willen ondersteunen. Het allermeest geniet ik van de bezoeken: mensen die hier in Nederland op bezoek gaan bij de gemeenten die hun project ondersteunen. En andersom! Die bezoeken vormen ook de kern van Kerk in Actie Interactief: er ontstaat een band tussen de mensen die ver weg aan een project werken en mensen hier in Nederland die dat project ondersteunen. Het is zo bijzonder omdat je ziet wat het met mensen doet, zowel met de bezoekers als met wie hen ontvangen. Omdat ik in Noord-Nederland werk, heb ik vooral te maken met projecten en uitgezonden medewerkers in Latijns-Amerika. Dat is een soort traditie: Noord- Nederland steunt Latijns-Amerika. Inspirerend bezoek Indrukwekkend vond ik het bezoek van Victor en Daniel Huacani uit Bolivia. Paulien Matze, die was uitgezonden als docent voor het Theologisch Instituut ISEAT, had hen daar leren kennen. Zij gingen op bezoek bij een aantal gemeenten die dit project van Kerk in Actie financieel steunen. Deze gemeenten hadden dit bezoek uitstekend voorbereid, en hadden een indrukwekkend programma opgezet, van bezoeken, kerkdiensten en veel gesprekken: over school, landbouw, armoede, kerk-zijn... Verbondenheid Zulke bezoeken maken over en weer een diepe indruk. Zo verandert de relatie tussen een rijk en een arm land in een relatie tussen mensen die zich met elkaar verbonden voelen. Als je zo verhalen uit de eerste hand hoort, dat geeft toch het beste inzicht waar het in Zending en Werelddiaconaat over gaat: een wereld met een plaatsje voor iedereen. Kortom: Gerechtigheid! En dat is precies waar Interactief voor staat! Synodesecretariaat & Juridische Zaken Communicatie met het kerkelijk kader was een belangrijk thema. In Kerkinformatie en op werd het beleid van de synode bekendgemaakt en toegelicht. Steeds meer werd gebruikgemaakt van de mogelijkheden van digitale communicatie. Zo werden de synodevergaderingen door de IKON op het web uitgezonden. Ook de communicatie van kerkordelijke en kerkjuridische aangelegenheden gebeurde zo veel mogelijk via de website. Commissie van Bijzondere Zorg De commissie van Bijzondere Zorg ondersteunt gemeenten waar geen overeenstemming kan worden bereikt over de deelname aan de Protestantse Kerk. Zo nodig kan zij voorzieningen treffen die de hersteld hervormden uit die gemeente helpen een eigen kerkelijk leven op te bouwen. In 2008 trof zij 18 voorzieningen; voor 2009 staan er nog 12 op het programma. In de Verklaring voor recht -procedure werd geen duidelijke vooruitgang geboekt. Oecumene In april 2008 besprak de synode de oecumenenota Meegaan in de beweging van de Heilige Geest, waarin de relaties met andere kerken werden gesystematiseerd. Ook het Europese partnernetwerk werd uitgebreid in kaart gebracht, omdat de synode zich samen met Europese partners wilde bezinnen op vragen die specifiek zijn in de eigen westerse context. Evaluatie kerkorde Er is een begin gemaakt met de evaluatie van de kerkorde. Door het moderamen werd een commissie ingesteld, met de opdracht onderzoek te doen naar het functioneren van de kerkorde. Het is de bedoeling na te gaan of deze functioneert zoals bedoeld was, of dat sommige regelingen moeten worden aangepast. De commissie werd ondersteund door een werkgroep vanuit Institutionele Ondersteuning. Deze werkgroep stelde samen met het Expertisecentrum vragenlijsten op voor de verschillende doelgroepen, en schreef een communicatieplan, waarin de website Evaluatie kerkorde een belangrijke plaats innam. Kerkelijke bijdragen De kerkelijke bijdragen, waartoe ook contributies worden gerekend, gingen onder meer naar de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving, SKKN, Raad van Kerken, WCC, WARC, KEK en de Gereformeerde Oecumenische Raad. Ook de BUMA-rechten, die door de kerk (plaatsvervangend voor de gemeenten) worden afgedragen, werden hier ondergebracht. Programma Kerk in Actie Het zendingswerk en het binnenlands diaconaat van de Protestantse Kerk in Nederland worden uitgevoerd door Kerk in Actie, evenals het werelddiaconaat. Dit laatste gebeurt grotendeels in samenwerking met ICCO. Zending In vergelijking met voorgaande jaren is in 2008 meer geld en tijd besteed aan het 2

3 project Communicatie van het Evangelie. Ook was er meer aandacht voor christelijke gemeenschappen die in hun eigen land een minderheid vormen, en wier getuigenis onder druk staat. Daarom heeft Kerk in Actie geïnvesteerd in het project Mission in minority context, waarbij kleine christelijke kerken of organisaties elkaar kunnen ontmoeten, van elkaar leren en samen activiteiten kunnen opzetten. Hendrik Kraemer Instituut Aan het Hendrik Kraemer Instituut werd de drieweekse cursus Cultuur en Ontwikkeling gegeven voor mensen die zich voorbereidden op een langere uitzending naar het buitenland. Het ging om medewerkers van GZB, ICCO, North American General Mission, Stichting Andreaswerk (Waddinxveen) en ZOA-Vluchtelingenzorg. Naast algemene informatie kregen zij ook informatie speciaal over de regio waar zij heen gingen. Zij werden getraind in de andere vormen van communicatie en sociale vaardigheden die in dat land gelden. Werelddiaconaat Het Werelddiaconaat werd uitgevoerd binnen de Buitenlandafdeling ICCO en Kerk in Actie. Hoge prioriteit kreeg de hulp aan de allerarmsten en gemarginaliseerden: vrouwen en meisjes, kinderen, slachtoffers van rampen, vluchtelingen en aidspatiënten. Kinderen in de Knel Kinderen in de Knel heeft in 2008 uitgebreid onderzocht hoe dit werk zo veel mogelijk kon worden geïntegreerd in de andere buitenlandprogramma s. Uitbanning van kinderarbeid was in 2008 een van de belangrijkste thema s. FairClimate In samenwerking met ICCO werd FairClimate opgericht, als voortzetting van het Klimaatfonds. FairClimate ondersteunt klimaatprojecten in het Zuiden, maar ook gedragsverandering in het Noorden. Noodhulp Noodhulp werd gegeven in Birma, Haïti, Honduras en Congo, en aan Irakese vluchtelingen in Syrië en Jordanië. Daarbij werd met buitenlandse partners samengewerkt in Action by Churches Together (ACT). Zo kon op efficiënte wijze structurele hulp worden geboden. Togetthere Togetthere is het Internationale Jongerenprogramma van ICCO en Kerk in Actie. Jongeren kunnen als vrijwilliger deelnemen aan een groepsreis of als jonge professional worden uitgezonden. In 2008 werd samen met JOP een programma ontwikkeld voor het Flevo Festival en de Landelijke Diaconale Dag. Ook werd Togetthere door FairClimate betrokken bij het organiseren van een ambassadeursreis van jongeren naar Brazilië. Impulsis Impulsis geeft advies en financiële steun aan plaatselijke Nederlandse initiatieven op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en werelddiaconaat. In Impulsis werken Kerk in Actie en ICCO samen met Edukans. Ook dit jaar bleef de vraag vanuit kerkelijke kring achter, waardoor een gedeelte van het budget niet kon worden besteed. In totaal ontvingen zeventien projecten van Impulsis een bijdrage. Interactief In 2008 bracht Interactief ruim twintig classes en bijna honderd plaatselijke gemeenten in nauw contact met projecten van Kerk in Actie. De acht gemeenteadviseurs van Interactief bezochten classicale verbanden en vergaderingen van zwo-groepen, zendingscommissies en diaconieën om de interactieve werkwijze uit te leggen. Ook werd een webpagina Kerk in Actie Interactief opgezet. Samenwerking ICCO en Kerk in Actie De Buitenlandafdeling ICCO en Kerk in Actie zag zich geconfronteerd met het grootscheepse vernieuwingsproces waarmee ICCO wil bevorderen dat de beslissingen over de armoede-bestrijding en het bevorderen van gerechtigheid gemeenschappe Joost Schelling: Samen de diepte in Joost Schelling is regiocoach voor JOP in de regio zuidwest (Zuid-Holland en Zeeland). Kerkelijke gemeenten kunnen bij hem terecht met alle vragen over jeugdwerk. Mijn werk omvat het begeleiden van mensen in een proces waarin zij zelf oplossingen moeten vinden. Ik help hen hun vragen scherper in beeld te krijgen, hun probleem beter te formuleren, hun mogelijkheden en onmogelijkheden op een rij te zetten en ten slotte, zelf een oplossing te vinden. Ik werk graag als coach. Jongeren de kerk gunnen Vaak is een eenvoudige vraag de eerste stap in een adviesproces: Heeft u leuk catechesemateriaal? Misschien komen de jongeren dan weer in de kerk! Wanneer ik daarop doorvraag, zitten er hele verhalen achter. Mensen zeggen mismoedig: we hebben alles geprobeerd om de dienst leuk te maken, maar ze komen gewoon niet. Ik draai de vraag om: Wat vind je dat zij daardoor mislopen? Wat is het dan, dat je hen zo graag gunt? Dan schieten we meteen de diepte in: Welke plaats heeft God in je leven? Hoe laat je dat als gemeente zien in je activiteiten? Van alles verandert Mensen denken soms dat het probleem is opgelost zodra er een jongerenwerker is aangesteld. Maar dan begint het pas! Wil je jongeren echt een volwaardige plaats in de gemeente geven, dan gaat er meteen van alles veranderen! Kun je echt iets wat altijd zo was, voor hen opgeven? Of beter gezegd: ben je bereid iets nieuws terug te krijgen? Doordringen tot de kern Dat maakt meteen duidelijk: heb je het over jongerenwerk, dan heb je het erover hoe je samen kerk wilt zijn: wat is je boodschap, hoe draag je die uit? Dat zijn dus beleidsvragen die thuis horen op het bordje van de kerkenraad! Samen in zo n adviesproces tot zulke fundamentele beleidsvragen komen, dat vind ik een van de spannendste kanten van mijn werk. 3

4 lijk worden genomen in Noord en Zuid. In een aantal werelddelen zijn al regiokantoren gevestigd. Zodra deze proefprojecten zijn geëvalueerd, zal het bestuur van de dienstenorganisatie besluiten of ook Kerk in Actie zich daarbij aansluit. Het bestuur zal daarbij een eigen afweging maken, waarbij de identiteit en het fondsenwervende profiel van Kerk in Actie belangrijke criteria zullen zijn. Ook zal dan worden bekeken of voor de medewerkers een Sociaal Plan moet worden opgesteld. Nynke Dijkstra: Deel uit aan anderen Binnenlands diaconaat Gemeenten, diakenen, vrijwilligers en beroepskrachten werden bij hun diaconale taak ondersteund met informatie en advies. Vooral veel aandacht kreeg de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Binnenlands diaconaat behartigde op diverse terreinen de belangen van de diaconieën. Zo werd opnieuw onderzoek gedaan naar de inzet van diaconieën bij armoede in Nederland. Het resultaat werd in juni gepresenteerd aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Financiële steunverlening kwam in 2008 vooral ten goede aan de opbouw van de infrastructuur van het diaconaat (30%), bestrijding van armoede (10%), diaconaat en zorg (30%), jeugddiaconaat (10%), en aan het werk voor Multiculturele samenleving, vluchtelingen en migratie (10%), en Gerechtigheid, vrede en duurzaamheid (10%). Nynke Dijkstra is projectmedewerker bij het nieuwe programma Missionair Werk & Kerkgroei. Het leukste waar ik de afgelopen tijd aan heb gewerkt, is de missionaire map Kerk naar buiten. Dat is een onderdeel van de missionaire ronde waarbij we najaar 2009 langs zo n 80 classes trekken. De map bevat 30 kansrijke modellen voor de missionaire gemeente. Zoveel - want er is niet maar één perfecte manier om missionaire gemeente te zijn! De modellen zijn allemaal gebaseerd op de praktijk van - onderling heel verschillende - gemeenten. Gaven delen Eigenlijk is het principe van de map: je bent al een missionaire gemeente met je eigen sterke punten. Wees je daarvan bewust, versterk die en laat anderen daar in delen! Ben je kerk in een Vinex-wijk, dan bieden kinderclubs of kindermusicals mooie kansen om met andere doelgroepen in contact te komen. Ben je vooral een pastorale gemeente, dan kan dát jouw vorm zijn. Als buiten de kerk bekend raakt dat je er als gemeente bent op de kruispunten van het leven: rouw, begrafenis en zelfs echtscheiding, dan weten zij jou te vinden. Krimp zonder kramp Een speciaal model vind ik ook krimp zonder kramp. Je kunt tot de conclusie moeten komen: Nee, dit is voor ons niet mogelijk. Wij kunnen niet meer een actieve gemeente zijn. Hoe sluiten we dan die fase af? Wanhopig? Bitter? Of is er in de sluiting nog een geloofsmoment mogelijk? Is een huisgemeente mogelijk, of een maandelijkse reünie bij iemand thuis? Veel gesprekken Voordat ik aan deze map begon, ben ik bij de gemeenteadviseurs op bezoek geweest, om naar hun verhalen te luisteren. Ze vertelden over gemeenten die goede missionaire mogelijkheden hebben ontwikkeld. Veel daarvan zijn in de map terug te vinden, maar ook, met andere voorbeelden, op Programma Kerk in Ontwikkeling Op 1 januari 2008 ging het programma Kerk in Ontwikkeling van start, dat tot doel heeft om de Protestantse Kerk en haar gemeenten te ondersteunen bij de ontwikkeling van de plaatselijke gemeenten tot vitale geloofsgemeenschappen. Ook was vanaf dit moment Missionair Werk geen onderdeel meer van Kerk in Actie, maar van Kerk in Ontwikkeling. Echter, omdat de synode versterking van het missionaire gezicht van de Protestantse Kerk had benoemd tot speerpunt van beleid, werd hiervoor een nieuw programma opgericht: Missionair Werk & Kerkgroei. In september 2008 werd gestart met de opbouw van dit programma; de missionaire activiteiten werden dit jaar nog verricht onder verantwoordelijkheid van Kerk in Ontwikkeling. Basisdienstverlening gemeenteadviseurs De kerntaak van Kerk in Ontwikkeling is de dienstverlening aan plaatselijke gemeenten door de gemeenteadviseurs. Zij waren beschikbaar voor alle vragen vanuit de gemeente, maar centraal stond toch wel de missionaire gemeenteontwikkeling. In 2008 werd aan bijna vijftig kleinere en grotere gemeenten betaalde dienstverlening geleverd. Kerk en Israël Kerk en Israël werkte samen met Kerk in Actie aan Holyswitch. Op deze interactieve website kunnen jongeren informatie vinden over de complexe situatie in Israël en de Palestijnse gebieden. Zo krijgen zij informatie over de rol die religie in dit conflict speelt, maar ook zicht op mogelijke oplossingen. Ontmoeting met moslims Naar aanleiding van Fitna, een film van Wilders over de islam, publiceerden de Protestantse Kerk en moslimorganisaties samen een verklaring om afstand te nemen van deze film. Zij pleitten daarin tevens voor respect en vreedzame verhoudingen. Om deze Nederlandse verklaring ook in de Arabische wereld uit te dragen, bracht een delegatie van Nederlandse christenen en moslims, onder leiding van Bas Plaisier, scriba Protestantse Kerk, een bezoek aan Caïro. Dit Caïro overleg stond aan de basis van de oproep tot vrede van de Raad van Kerken, het CMO en het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom. Maatschappelijk activeringswerk Het maatschappelijk activeringswerk omvatte in 2008 vele en gevarieerde projecten. Zo werd ondersteuning geboden aan alleenstaande minderjarige asielzoekers en 4

5 uitgeprocedeerde asielzoekers. Ook werden activiteiten georganiseerd waar christenen en moslims elkaar konden ontmoeten. Pastoraat In november besprak de synode de rapporten over categoriaal pastoraat en studentenpastoraat. Hierin werd voorgesteld om het categoriaal pastoraat zo veel mogelijk in te bedden in plaatselijke gemeenten. Ook werd een andere opzet van het studentenpastoraat voorgesteld. Dit laatste veroorzaakte echter zo veel commotie, dat werd besloten het gesprek voort te zetten op de eerstkomende synodebijeenkomst in De SMPR (interkerkelijk samenwerkingsverband tegen Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties) heeft naast het netwerk van vertrouwenspersonen ook een netwerk van gemeentebegeleiders opgericht, waarvan vier gemeenteadviseurs deel uitmaakten. Missionaire gemeenteopbouw Speciale aandacht kregen kerkelijke pioniersplekken : nieuwe vormen van gemeente-zijn, op plaatsen waar kerkelijke presentie opnieuw moest worden opgebouwd, of waar gemeenten zich graag tot nieuwe doelgroepen wilden richten. Veel tijd werd besteed aan oriëntatie op dit voor de Protestantse Kerk relatief nieuwe beleidsterrein. Solidariteitskas & Bureau Steunverlening De commissie Solidariteitskas koos in 2008 als beleidskader: het ondersteunen van de vernieuwing van de plaatselijke gemeenten, met extra aandacht voor de missionaire aspecten daarvan. Vanzelfsprekend konden gemeenten in financiële nood ook nu financiële ondersteuning aanvragen, maar wel werd prioriteit gegeven aan vernieuwingsprojecten. In 2008 behandelde bureau Steunverlening voor de Solidariteitskas 133 steunaanvragen van plaatselijke gemeenten, waarbij het meer dan in voorgaande jaren ging om pastorale projecten. In totaal werd voor een bedrag van 2,1 miljoen aan toezeggingen gedaan. Programma JOP De Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk (JOP) wil kinderen en jongeren uitdagen tot persoonlijke, eigentijdse, creatieve ervaringen van Gods aanwezigheid samen met anderen, om zo te ontdekken dat deze ervaringen volledig tot hun recht komen vanuit een relatie met God in Christus. JOP-Lokaal Het hart van het jongerenwerk en van de jeugdbeweging van JOP klopt in de plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk. JOP wil plaatselijke initiatieven ondersteunen door tegen betaling lokale jongerenwerkers te binden aan een plaatselijke gemeente. Deze zijn in dienst van de dienstenorganisatie, en worden gecoacht door de regiocoaches van JOP. JOP had zich tot doel gesteld om in 2008 gemiddeld 3,3 fte lokale jongerenwerkers aan te stellen; in werkelijkheid werden dat er 5,2 fte. Ook het doel dat er aan het eind van 2008 in totaal 6 fte aan jongerenwerkers zouden zijn vervuld, is ruim gehaald: het waren er 8,4 fte. Deze formatieplaatsen werden vervuld door achttien personen. Gemiddeld werd een lokale jongerenwerker aangesteld voor 0,47 fte. JOP-Algemeen Opnieuw werd een zeer intensieve communicatiecampagne georganiseerd. Hoewel er nog geen onderzoek is gedaan naar de resultaten, zijn die wel merkbaar: een groeiend aantal gemeenten en jongeren weet JOP inmiddels te vinden. JOP-Beweging: KIDS & YOUNG In 2008 lag de nadruk op JOP YOUNG. Alleen al door het succes van de JOP Wereld Express zijn in 2008 zeker jongeren in de leeftijd van elf tot veertien jaar bereikt. Meer dan 360 jeugdgroepen hebben in 2008 meegedaan met JOP Sirkelslag, in totaal Willem Vliek: Expertise vermarkten Willem Vliek is gemeenteadviseur kerkbeheer, regio midden: Noord-Holland en Utrecht. Deze twee jaar heb ik in elk geval ontdekt: dit is echt mijn plek! Contacten leggen en uitbouwen, mensen helpen wegen naar oplossingen te vinden prachtwerk vind ik het. Gemeenten bellen mij op met allerlei vragen rond kerkbeheer, zoals: Onze pachter is met de opbrengst van het melkquotum naar de VS verdwenen. Wat doen we nu? Daar ga ik meteen op af, ik overleg met hen over mogelijke stappen, en bekijk welke andere instellingen daarbij moeten worden ingeschakeld. Trends in kerkbeheer Nu ik zoveel contacten heb met gemeenten in de regio, zie ik steeds meer grote lijnen en nieuwe trends in het werkveld kerkbeheer. Daardoor is het mogelijk dat ervaring en kennis opgedaan in de ene gemeente kan worden ingezet bij een andere gemeente. Zo werken we ook als gemeenteadviseurs, we houden elkaar op de hoogte en vragen hoe collega s een bepaalde zaak hebben opgelost. Expertise Het valt me ook op dat gemeenten bij vragen rond beheerskwesties niet allereerst naar een notaris of advocatenkantoor gaan: ze verwachten ondersteuning van de kerk en terecht. Er is veel kennis en expertise in de Protestantse Kerk aanwezig, zowel wat betreft het burgerlijke als het kerkelijke recht en beheer. Van die expertise zouden we veel meer kunnen vermarkten! Kennis delen Overigens zou ik al die kennis graag vastgelegd zien worden in een databank, zodat deze kan worden gedeeld en bewaard. Als er nu interne specialisten en deskundigen vertrekken, dreigt een enorme hoeveelheid kennis verloren te gaan. Maar goed, dat is een stokpaardje van mij, dat zal ik op allerlei plekken nog wel vaak gaan berijden! 5

6 Staat van baten en lasten 2008 van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk (1) Baten ( x 1.000) Ref. Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007 Beschikbaar voor doelstelling Baten uit eigen fondsenwerving* Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen Baten uit gezamenlijke acties Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Overige subsidies en bijdragen Bijdragen voor dienstverlening Baten uit beleggingen Overige baten - Opbrengst publicaties Diverse baten Bijdrage Protestantse Kerk in Nederland 19 Financiële bijdragen** Bijdragen uit bestemmingsreserves Totaal beschikbaar voor de doelstelling * De baten uit eigen fondsenwerving (collecten, giften, schenkingen, mailingacties en nalatenschappen) betreffen vooral Kerk in Actie. De totale opbrengsten zijn gestegen van 27,0 miljoen (2007) naar 28,4 miljoen. (2008) door voornamelijk hogere ontvangsten uit nalatenschappen. ** De financiële bijdragen van de Protestantse Kerk aan de dienstenorganisatie - in totaal 22,5 miljoen - bestaan uit de opbrengsten van vrijwillige geldwerving (1,1 miljoen), de rentebaten van de beleggingen (1,9 miljoen) en de opbrengsten van de verplichte heffingen. Deze heffingen zijn gedaald van 20,0 miljoen (2007) naar 19,5 miljoen (2008) vanwege verlaging van de heffingsfactoren. De verplichte heffingen 2008 bestaan uit: kerkrentmeesterlijk quotum (11,7 miljoen), diaconaal quotum (3,2 miljoen) en Solidariteitskas (4,6 miljoen). 6

7 Staat van baten en lasten 2008 van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk (2) Lasten ( x 1.000) Ref. Rekening 2008 Begroting 2008 Rekening 2007 Besteed aan doelstellingen Programmalijnen Institutionele Ondersteuning Kerk in Ontwikkeling incl. missionair werk Kerk in Actie Jeugd Organisatie Protestantse Kerk HRM - werkbegeleiding pred./kw HRM - mobiliteitsbureau Prot. Centrum voor Toerusting en Educatie Expertisecentrum Centrale kerkelijke bijdragen Werving baten Kosten C&F - Fondsenwerving Kosten C&F - Corporate (voorlichting) Subtotaal Beheer en Administratie Staf en ondersteunende afdelingen - Directie Financiën & Control Human Resource Management HRM - bureau predikanten C&F- servicedesk Facilitaire Zaken incl. Hydepark Af: onderlinge doorbelaste kosten eigen organisatie Af: doorbelaste kosten eigen organisatie Algemene (centrale) posten Besteed aan doelstelling Beschikbaar voor doelstelling Totaal resultaat Dekking door bijdragen uit/naar Protestantse Kerk in Nederland - bestemmingsreserves bestemmingsfondsen Kerk in Actie - revolving funds actiepotten en bestemmingsfondsen Operationeel resultaat Dienstenorganisatie

8 zo n kinderen en jongeren. Daarnaast werden er circa 500 jongeren rechtstreeks bereikt op de eigen JOP evenementen: WAKE UP CALL en X-MAS Proof. Ook was JOP prominent aanwezig op de grote christelijke jongerenfestivals in 2008, zoals de EO-jongerendag en het Xnoizz Flevo Festival. JOP-Producten Een belangrijk communicatiekanaal is het blad JOP Coach Magazine, dat coaches in het plaatselijke jeugdwerk een breed aanbod doet van methoden en werkvormen. Een ander belangrijk product is het catechesemateriaal JOP Provider. Eind 2008 waren er betalende abonnees voor JOP COACH Magazine en 163 voor JOP Provider. Feiten en cijfers Protestantse Kerk in Nederland Totaal aantal gemeenten: 1898 Totaal aantal leden: Belijdende leden: Doopleden: Overige leden: (Bron SMRA) Dienstenorganisatie De dienstenorganisatie ondersteunt de Protestantse Kerk en haar gemeenten en allen die daarbinnen werken: in hun betrokkenheid op God, op elkaar en op de wereld, in het getuigenis van Jezus Christus, in de dienst van gerechtigheid en barmhartigheid. Formatieplaatsen: 319 fte Vast contract: 280 fte Flexibel contract: 39 fte Totaal aantal medewerkers: 404 Mannen: 198 Vrouwen: 206 Ziekteverzuimpercentage: 4,43% JOP-Diensten Vooral werd gewerkt aan de opbouw van de infrastructuur van de adviesdiensten die zullen worden aangeboden via de JOP Regio Coaches: advies en coaching, basiscursussen en bemiddeling en begeleiding van lokale jongerenwerkers. Toerustingscentrum Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (stafafdeling HRM) ging op 1 januari 2008 van start. Aan het eind van dit eerste jaar kon voorzichtig worden geconstateerd dat dit Toerustingscentrum inmiddels een begrip begint te worden. In totaal werden er 324 cursussen gegeven, waaraan mensen deelnamen. In vergelijking met andere jaren werden er veel eenmalige toerustingsbijeenkomsten gehouden. In 2008 werden dertien landelijke trainingen en studiedagen georganiseerd, waarvan vooral de studiedag Gebed en Genezing de aandacht trok. De cursus Theologische Vorming voor Gemeenteleden werd in 29 verschillende plaatsen in Nederland gegeven: vier cursussen droegen de signatuur van de Gereformeerde Bond. Het aantal cursisten in het studiejaar was totaal 969, met een opvallend hoog aantal eerstejaars: 400 cursisten. Bezinningscentrum Het Bezinningscentrum - mede gedragen door de stichting Kerk en Wereld - trok dit jaar volop de aandacht met het project Gezongen gezichten. De Indonesische dichter, zanger en moslimleraar Emha Ainun Nadjib presenteerde samen met zijn band een show met muziek en debat. Halverwege 2008 werd het cursuswerk van bureau Kerkmuziek (Kerk in Ontwikkeling) ondergebracht bij het Toerustingscentrum. Een grote zorg was het groeiende, structurele tekort aan kerkmusici. De driejarige cursus kerkmuziek kende 49 deelnemers. Directie en Expertisecentrum Rechtstreeks onder de directie valt het expertisecentrum, dat de Protestantse Kerk en de dienstenorganisatie adviseert over beleid en inhoudelijk werk. Voor de synode werden de Oecumenenota en de nota Het Israëlisch-Palestijns conflict afgerond. Daarnaast vroeg het moderamen om advies over de evaluatie van het synodegesprek over seksualiteit (november 2008), dat nogal wat stof had doen opwaaien. In totaal werden 38 adviezen en nota s voor het moderamen opgesteld. Programma Kerk in Actie vroeg het Expertisecentrum meerdere malen om een beleidsadvies, onder meer over de onderwerpen De rol van de kerk bij een ramp en Evaluatie van de samenwerking Kerk in Actie-ICCO. Stafafdeling HRM Stafafdeling Human Resource Management behartigt het sociaal beleid voor de medewerkers van de dienstenorganisatie en het sociaal beleid voor predikanten en kerkelijk werkers. 8

9 Auteur Achternaam Oktober 2008 Op verzoek van het bestuur van het Pensioenfonds voor predikanten vonden voorbereidende gesprekken plaats over de overgang van de medewerkers van het team predikantspensioenen naar het PGGM. Wanneer zij deel uitmaken van een groter geheel, zijn er meer collega s die hen kunnen vervangen of ondersteunen, zodat in geval van ziekte of afwezigheid van een van de medewerkers alle noodzakelijke werkzaamheden rond de predikantspensioenen zonder problemen kunnen worden uitgevoerd. Team predikantstraktementen heeft in 2008 veel tijd besteed aan de ondersteuning van de Beleidscommissie Predikanten, zowel inhoudelijk als organisatorisch. In 2008 trad een vernieuwde Beleidscommissie aan. Het Mobiliteitsbureau predikanten en kerkelijk werkers bracht 329 kerkordelijk verplichte adviezen over predikantsvacatures uit. Ook is er materiaal ontwikkeld ten behoeve van de beroepingsprocedures in plaatselijke gemeenten. Het Landelijk Maatschappelijk Werk voor predikanten en kerkelijk werkers werd op een andere wijze georganiseerd. In plaats van een maatschappelijk werker in dienst van de Protestantse Kerk, kan nu een beroep worden gedaan op vijf regionaal gevestigde maatschappelijk werkers. Team Arbeidsvoorwaarden is intensief betrokken geweest bij het project godsdienstonderwijs aan openbare basisscholen, waaraan ook in 2009 zal worden gewerkt. Stafafdeling Financiën & Control Stafafdeling Financiën & Control levert de (financiële) managementsinformatie en ondersteunt zo de andere stafafdelingen en programma s bij het bereiken van de doelstellingen van de dienstenorganisatie. Als gevolg van de transformatie moesten nieuwe modellen voor rapportages en jaarverslagen worden ontwikkeld, die meer zijn geënt op de doelstellingen van de programma s. Veel aandacht moest worden besteed aan het introduceren van deze nieuwe werkwijzen. Stafafdeling Communicatie & Fondsenwerving Stafafdeling Communicatie & Fondsenwerving coördineert de (interne en externe) communicatie van de Protestantse Kerk en toetst deze aan de communicatie- en fondsenwervingstrategie van de dienstenorganisatie. Voor 2008 was voor de gehele dienstenorganisatie een totaal aan inkomsten uit vrijwillige bijdragen begroot van 26,2 miljoen - dit werd uiteindelijk 28,4 miljoen. Deze stijging werd vooral veroorzaakt door de hogere inkomsten uit nalatenschappen. Voor de komende jaren heeft de corporate communicatie als doel: vergroting van de zichtbare en herkenbare aanwezigheid van de kerk in het publieke domein, en herstel van het contact met het plaatselijk kerkelijk kader. Daarom werd door bureau Synovate een onderzoek gedaan naar het imago van de Protestantse Kerk bij kerkleden, rand-kerkelijken en het brede publiek, en naar dat van de dienstenorganisatie bij het kerkelijk kader. Op basis van de resultaten werd in 2008 een communicatiestrategie geformuleerd. Omdat de in 2007 opgezette servicedesk snel moest kunnen beschikken over gevraagde informatie, werd de kennisdatabank opgezet, met zowel vaste als actuele informatie. Ook onderzocht het expertisecentrum voor de servicedesk of het Intranet smoelenboek zou kunnen worden gebruikt als een interne deskundigheidsdatabase van de medewerkers. ICT werd gevraagd dit plan nader uit te werken. Lenny van den Brink: Raken en verbinden Lenny van den Brink is hoofd Communicatie & Fondsenwerving. Met bijzonder veel plezier heb ik gewerkt aan de nieuwe communicatiestrategie Geloof, hoop en liefde! Uit een onderzoek naar het imago van de Protestantse Kerk en de dienstenorganisatie bleek dat mensen door hun kerk in het hart wilden worden geraakt, en verbondenheid wilden ervaren. Hoewel velen dat gelukkig wel in hun eigen gemeente vonden, misten zij dat in de Protestantse Kerk, en zeker in de dienstenorganisatie. Die ervoeren zij als bureaucratisch en afstandelijk. Raken en verbinden Die kloof te overbruggen, dat zag ik als een grote uitdaging. Hoe kunnen we zo communiceren, dat mensen zich wél geraakt en verbonden voelen door de landelijke kerk? Daarvoor wilde ik in grote lijnen een communicatiestrategie uitzetten, die we zouden kunnen gebuiken als ijkpunt: Zitten we nog op het goede spoor? Bereiken we zo nu ook wat we wilden? Heel wat rondjes schrijven en herschrijven Voor er een letter op papier stond, heb ik met veel verschillende partijen gesproken: hoe zie jij dat?, wat zou jij willen? Dat is me overigens wel afgeraden, maar ik ben ook koppig. Dan duurt het maar wat langer. Ik wilde dat iedereen die er straks mee moest werken, ook bij de inhoud betrokken zou zijn. Gelukkig heeft dat ook goed uitgepakt! De communicatiestrategie is nu een onderdeel van het beleidsplan , en door de synode goedgekeurd. Terug naar de bron Raken en verbinden, dat was voor mij de rode draad. Die leus blijft hangen. En toen las een collega als opening van een afdelingsvergadering uit Handelingen 2:37: de mensen werden diep geraakt, ze wilden gedoopt worden en zo verbonden 3000 mensen zich die dag met de kerk. Het drong opeens tot me door. We doen helemaal niets nieuws met die nota Communicatiestrategie. We gaan terug naar de bron! 9