Titel: ADSL, en wat dan nog? Auteurs: Charles Heering, Maarten Oberman. Datum: mei 2004

Transcriptie

1 Titel: ADSL, en wat dan nog? Auteurs: Charles Heering, Maarten Oberman. Datum: mei 2004 De uitrol van ADSL gaat in een snel tempo de laatste maanden, de 1 miljoenste aansluiting al weer even geleden gerealiseerd. Daarnaast neemt ook het verkeer relatief gezien sterker toe door de verhoging van up en download snelheden. Recent zijn via de Amsterdam Exchange (AMS-IX) pieken van 25 Gbit/sec ervaren. De uitwisseling heeft inmiddels een omvang van 175 Tbyte/dag (1 T byte=1000gbyte). Toch wordt door alle ontwikkelingen nog sneller ADSL verwacht en meer toepassingen waardoor een verdubbeling aan capaciteit en gebruik in een a twee jaar wordt verwacht. De diensten via ADSL zijn tot nu toe het meest gebaseerd op Internet toegang, en toegang tot webhosting. Dat is de top aan applicaties, voor zover je dat eigenlijk applicaties mag noemen. Inmiddels is dat eigenlijk meer de basisinfrastructuur om in de internetomgeving verder te kunnen. Juist nu ADSL in aantal aansluitingen fors is en nog steeds sterk groeit, biedt zo n basisinfrastructuur goede mogelijkheden om interessante applicaties snel en dus ook breed uit te rollen. Maar wat zijn dan interessante applicaties? Er zijn toepassingen die gericht zijn op de individuen, die op die wijze een marktaandeel kunnen veroveren. Er zijn echter ook toepassingen die pas van de grond komen wanneer er grote aantallen potentiële gebruikers aanwezig zijn. Wanneer zo n toepassing van de grond komt, dan kan en zal er een sneeuwbaleffect ontstaan. Eén van die toepassingen is - - vreemd genoeg - spraakcommunicatie. De basisvoorwaarden zijn namelijk inmiddels breed aanwezig: datacommunicatie en dan nog volumekostenonafhankelijk, PC koppeling en processingpower. De doelgroep is groot en nog steeds uitdijende. Het is niet interessant om via ADSL spraakcommunicatie te doen als er vrijwel niemand over die mogelijkheid beschikt, omdat verkeer binnen de ADSL-wereld gratis zal zijn (inbegrepen in het abonnement), terwijl verkeer van de ADSL-wereld naar het PSTN via een gateway zal verlopen en dus gesprekskosten zal genereren. Internet doet men nu via de ADSL infrastructuur en parallel daaraan loopt de spraak meteen mee op IP basis. Maar dat stadium is nu voorbij. Internet doet men nu via de ADSL infrastructuur parallel daaraan loopt de spraak in de datastroom meteen mee op IP basis. Gezien de huidige ADSL omvang en de groei, zal naar verwachting spraak over ADSL de komende sneeuwbal toepassing zijn. Er zijn daar echter een paar voorwaarden voor nodig: 1. Een redelijke hoeveelheid andere gebruikers 2. Financieel voordeliger dan huidige mogelijkheden

2 3. Technisch eenvoudig te implementeren en tegen lage kosten of met een duidelijke terugverdientijd tegenover alternatieven zoals die er nu zijn 4. Een betere of vergelijkbare spraakkwaliteit, tenminste op het niveau, zoals we nu inmiddels gewend zijn met GSM 5. Een lokaal of centraal platform om deze diensten te bieden via ADSL Ten aanzien van dit laatste punt is bijvoorbeeld Mitel bezig met de ontwikkeling van een pc platform voor de SoHo markt. Op die wijze kunnen tikkenloze of sterker nog kostenloze telefoniediensten via ADSL georganiseerd worden in een kleine of wat grotere organisaties. De implementatie op basis van een softswitch met Linux blijkt in de praktijk goed te werken. Op die wijze is in combinatie met ADSL een goede telefonie infrastructuur in een MKB organisatie te bouwen. Linux en de omvang van de applicatie maken het mogelijk om hier zelfs een overjarig PC platform voor in te zetten. In dat licht is en komt er dus een forse markt voor IP telefonie toestellen en softphones (software tbv de emulatie van een telefoontoestel in een PC). Kortom aan de genoemde voorwaarden is inmiddels vrijwel allemaal voldaan. De markt Er zijn nu bijzonder veel service providers die het één en ander op ADSL gebied bieden. Vele verschillen zijn er, waarvan de belangrijkste liggen op het gebiedgebied van: datalimiet fair use policy overgang naar een andere provider prijs/prestatie verhouding De datalimiet is, voor de zakelijke gebruiker, maar meer eigenlijk nog voor de privé gebruiker, een onhandig iets. Overschrijding leidt tot bij betalen, of tot automatisch inschalen in een hoger en dus duurder abonnement. Een rem op gebruik of naderen van de limiet, bijvoorbeeld vermindering van de snelheid, service of anderszins is er niet echt. Bijbetalen is bij veel providers het gevolg. Het lijkt daarbij in de markt een beetje op Fawlty Towers. De datalimiet is sowieso in het licht van de geboden up en download capaciteit een bizar iets. In feite komt het er voor de gebruiker op neer dat je wel de capaciteit krijgt, maar je mag het niet gebruiken of je moet bij betalen De fair use policy (fup) is in het algemeen gebonden aan een gemiddeld gebruik van de abonnees van die diensten. Als gebruiker heb je op dit

3 gemiddelde weinig invloed, ook op dit punt is in veel gevallen bijbetalen het gevolg. Dat sluit bepaald niet aan bij het verwachtingspatroon van ene gebruiker. Er reizen dan ook meteen vragen als, hoe wordt dat gemiddelde vastgesteld, gaat het om een provider die alleen maar introverte abonnees heeft etc. In de praktijk blijkt deze methode iets minder klant onvriendelijk te zijn. Natuurlijk is deze methode bruikbaar voor het bestrijden van excessen in het gebruik, maar in diverse gevallen wordt het ook voor minder excessief gebruik als vorm van neveninkomsten naast het abonnementstarief. Ook bij deze vorm van limitering is er in feite een significante strijdigheid met het beiden van up en download snelheden. Overgang naar een andere provider In beide gevallen zijn dit vaak mechanismen die vanuit commercieel motief naar voren komen. Nog niet eens zo erg, maar enerzijds zijn deze beperkingen verdekt opgesteld, en als ze wel hinderlijk worden of zijn dan is de overstap naar een andere provider er alleen één met een periode van ernstige ontwenningsverschijnselen. De overgang naar een volgende provider leidt in vele gevallen tot een discontinuïteit van de service, niet van minuten of uren maar van dagen of erger. Positief dat de ADSL diensten kennelijk een zo essentieel en zinvol onderdeel zijn gaan uitmaken van de gebruikersomgeving, negatief dat de providers deze mutatieslag over de rug van de gebruikers uitvoeren. De prijsprestatie verhouding is eigenlijk de basis waarop een ADSL aansluiting geëvalueerd en beoordeeld zou moeten worden. In de huidige markt is door de bomen het bos bijna niet meer te zien. Tal van varianten en verdekte beperkingen zijn er. Datalimiet en de wat vriendelijker klinkende fair use policy geven de gebruiker minder capaciteit dan hij denkt, dan hij verwacht. De methode voor evaluatie is enerzijds de dienst ontdoen van dit soort ongewenste elementen, in feite administratieve beperkingen, en te kijken naar providers die de diensten zonder deze beperkingen aanbieden en die zijn er. Daarnaast is dan een eenvoudige evaluatie mogelijk. De ranking die plaats kan vinden wijst eenvoudig de provider aan die U de beste prijs prestatie verhouding biedt. De evaluatie ervan is gebaseerd op de volgende elementen Upload snelheid Download snelheid Overboekingsrate Maandkosten De overboekingsrate is voor providers een getal dat men niet graag weggeeft. Echter het is van essentieel belang om te weten wat dat getal is. Het geeft aan hoe de leverancier zijn netwerk dimensioneert en met

4 hoeveel andere aangeslotenen u de capaciteit die de leverancier u voorspiegelt eindelijk deelt. In de praktijk komen alle waarden van 1 op 1 tot 1 op 100 voor. Veelal wordt 1 op 50 tot 1 op 100 in de satelliet omgevingen geboden voor Internet verkeer. Deze overboekingsrate zal, zo is onze ervaring, merkbaar tot hinderlijk zijn in het werken ermee. In de vaste ADSL aansluitingen zijn er leveranciers die 1 op 40 bieden. Ook dat kan nog tot hinderlijkheden leiden in de coïncidentie met andere deelnemers van het netwerk. In de praktijk blijkt 1 op 10 tot 1 op 25 goed te werken. Is er een betere overboekingsrate nodig (meer capaciteit), dan komt dat door bijzonder Internet- en applicatie-intensief werken. Daarnaast zijn er nog wel enkele andere factoren van invloed op de performance van Internet. Die liggen echter verderop in de infrastructuur. Dat heeft te maken met het aantal te doorlopen netwerkknooppunten, tijdvertraging en variatie daarin. Op basis van het bovenstaande geeft de volgende formule de prijs/prestatieverhouding: ((upload+download):overboekinsgrate):(aantal euro s per maand) Deze formule geeft eenvoudig aan hoeveel kilobit of megabit werkelijke capaciteit u per maand dan echt krijgt: Een 1024/512 Kbit/s ADSL aansluiting voor 24,95 per maand met overboeking 1 op 10 geeft een factor 6,2 en een 2 Mbit Adsl verbinding voor 44,95 een factor 2,3 wanneer deze een overboekingsrate van 1 op 25 heeft. Dit betekent dat deze laatste ruim 2 keer minder capaciteit per euro biedt. Ter toelichting van de formule De overboekingsrate is de factor waarmee u de aansluiting deelt en betekent in feite dat de werkelijke capaciteit waar u recht op heeft, voordat de provider zich gedwongen gaat voelen zijn netwerk uit te breiden. De ranking op basis van aflopende score geeft aan wie het meeste tot wie het minste biedt aan Internet acces voor uw euro. Los hiervan is het belangrijk er op te letten dat de upload en download snelheid zeker niet meer dan een factor 4 uit elkaar liggen en liever nog maar een factor 2. Als ze ver uit elkaar liggen, dan zal de download geremd worden door beperkingen in de upload. Deze upload stuurt namelijk voor een deel de download processen. Daarnaast heeft u zelf upload capaciteit nodig om te en en andere internetprocessen te continueren. Conclusie ADSL is inmiddels een massaproduct geworden. Het begint nu, door omvang en performance, een nieuwe basisinfrastructuur te vormen met

5 breed inzetbare mogelijkheden. Gezien de ontwikkelingen in de industrie zal de ontwikkeling van spraakcommunicatieapplicaties niet iets nieuws opleveren, maar het zelfde echter alleen op een andere basisinfrastructuur, en daarmee een andere, veel lagere kostenstructuur. ADSL is die drager omdat deze diensten eenvoudig gerealiseerd kunnen worden voor de SoHO omgevingen. Dat dit gevolgen zal gaan krijgen voor infrastructuren die daardoor verminderd gebruik (gaan) ervaren of wellicht voor